Spis tre ci. III Sfery Ziemi. I Mapa. IV Rze biarze l dów. II Kszta t i ruchy Ziemi. Tre ci zawarte w preprincie

Transkrypt

1

2 Spis tre ci Jak korzysta z papierowego zeszytu wicze... 4 Jak korzysta z elektronicznego zeszytu wicze... 6 I Mapa 1. Geograficzny punkt widzenia Mapa ród em informacji geograficznej Skala mapy Mapa i plan J zyk mapy Mapa wiata Wspó rz dne geograficzne... Sprawd, czy potrafisz... II Kszta t i ruchy Ziemi 8. Ziemia we Wszech wiecie 9. Kszta t i rozmiary Ziemi Ruch obrotowy Ziemi Rachuba czasu Ruch obiegowy Ziemi Strefy o wietlenia Ziemi... Sprawd, czy potrafisz... III Sfery Ziemi 14. Zró nicowanie temperatury powietrza na Ziemi Wiatr wieje i wieje Dlaczego pada? Pogoda i klimat Zró nicowanie klimatyczne naszej planety Woda na Ziemi hydrosfera Co mamy pod nogami? Twardy jak ska a Litosfera... Sprawd, czy potrafisz... IV Rze biarze l dów 22. Si y drzemi ce we wn trzu Ziemi Rola wód w kszta towaniu krajobrazu W druj ce wydmy Lodowce... Sprawd, czy potrafisz... Wk adka mapa: Okolice Wis y... Tre ci zawarte w preprincie

3 Jak korzysta z papierowego zeszytu wicze Zeszyt, tak jak podręcznik, został podzielony na cztery działy tematyczne: Mapa, Kształt i ruchy Ziemi, Sfery Ziemi oraz Rzeźbiarze lądów. Polecenie do wykonania zadania jest czytelnie wyró nione Ka d lekcj znajdziesz tak e w elektronicznym zeszycie wicze Kolejny numer i tytu lekcji jest taki sam jak w podr czniku Polecenia oznaczone symbolem globusa odnosz si do Atlasu geogra cznego Gimnazjum. Rysunki w zadaniach naucz ci analizowania i interpretowania ró nych róde wiedzy Ka de zadanie jest oznaczone stopniem trudno ci Zadania typu egzaminacyjnego pozwol ci doskonale przygotowa si do egzaminu Oznaczenie stopnia trudno ci zadania: atwe rednio trudne trudne

4 10 MAPA 2 Mapa ród em informacji geograficznej 1. Każdemu z podanych objaśnień przyporządkuj właściwy termin geograficzny. Uzupełnij zdania, wstawiając w luki odpowiednie określenia z ramki. globus mapa siatka geograficzna siatka kartograficzna legenda mapy atlas I. Obraz powierzchni Ziemi lub jej fragmentu wykonany na płaszczyźnie, w pomniejszeniu, według ściśle określonych zasad matematycznych z zastosowaniem graficznych znaków umownych to. II. Układ południków i równoleżników odwzorowanych na płaszczyźnie to. III. Umowny układ południków i równoleżników na Ziemi lub na jej modelu to. IV. Objaśnienie znaków graficznych użytych na mapie to. 2. Określ rodzaje poszczególnych map wybranych z Atlasu geograficznego. Gimnazjum. Uzupełnij tabelę, wpisując we właściwe miejsca O lub T. Rodzaje map: ogólnogeograficzne O tematyczne T Tytu mapy Rodzaj mapy Tytu mapy Rodzaj mapy G ówne o rodki przemys u zaawansowanej technologii Azja gospodarka Ameryka Po udniowa Europa podzia polityczny Azja Wschodnia Polska ukszta towanie powierzchni

5 Mapa źródłem informacji geograficznej Oceń prawdziwość każdego zdania. Wpisz w odpowiednią lukę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe. I. Południki wskazują kierunek północ południe. II. Równoleżniki wskazują kierunek wschód zachód. III. Południki i równoleżniki tworzące siatkę geograficzną przecinają się ze sobą pod kątem prostym. IV. Najdłuższy równoleżnik w siatce kartograficznej to równik. 4. Korzystając z map o wskazanych tytułach, zamieszczonych w Atlasie geograficznym. Gimnazjum, uzupełnij tabelę zgodnie z poleceniami. Lp. Tytu mapy Polecenie Odpowied 1 Europa podzia polityczny Podaj nazw krajów, które granicz z Francj. 2 3 Polska surowce mineralne Australia ukszta towanie terenu Podaj rodzaj surowca mineralnego wyst puj cego w okolicy Lubina. Podaj nazw a cucha górskiego ci gn cego si wzd u wschodnich wybrze y Australii. 4 Europa Po udniowa Podaj nazw francuskiej wyspy, któr od Sardynii oddziela Cie nina w. Bonifacego. 5 G sto zaludnienia wed ug województw Podaj nazw dwóch województw o najwi kszej liczbie mieszka ców na 1 km Podkreśl poprawne dokończenie zdania. Generalizacja mapy to A. użycie na mapie znaków umownych. B. użycie na mapie tylko znaków punktowych. C. wybór i uogólnienie treści mapy. D. dostosowanie treści mapy do tematu.

6 12 MAPA 6. Korzystając z mapy gospodarczej zamieszczonej w podręczniku (s. 15), wskaż poprawne dokończenie zdania. W północno-wschodniej części Polski uprawia się głównie A. żyto i ziemniaki. B. pszenicę. C. warzywa. D. buraki cukrowe. 7. Korzystając z ryciny 2.3 zamieszczonej w podręczniku (s. 14), przyporządkuj podanym znakom umownym stosowanym na mapach ich odpowiedni rodzaj. Zaznacz A, jeśli znak jest punktowy, B jeśli liniowy, C jeśli powierzchniowy. I. leśniczówki A / B / C II. poziomice A / B / C III. szczyty A / B / C IV. sady A / B / C V. rzeki A / B / C VI. drogi A / B / C VII. lasy A / B / C VIII. kamieniołomy A / B / C 8. Korzystając z mapy gęstości zaludnienia zamieszczonej w podręczniku (s. 15), wykonaj polecenia a i b. a) Wskaż poprawne dokończenie zdania. Gęstość zaludnienia powiatów graniczących z Wrocławiem wynosi A. powyżej 420 osób/km 2. B. powyżej 200 osób/km 2. C. poniżej 100 osób/km 2. D. powyżej 100 osób/km 2. b) Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz w tabeli znakiem X, które ze zdań jest prawdziwe (P), a które fałszywe (F). P F W okolicach Bia egostoku g sto zaludnienia jest wi ksza ni w okolicy Warszawy. Najwi ksza g sto zaludnienia jest w okolicach Katowic. Pó nocna i pó nocno-wschodnia cz Polski jest s abiej zaludniona ni po udniowo-zachodnia cz kraju.

7 Skala mapy 13 3 Skala mapy 1. Zapisz skale, które odczytujemy w podany niżej sposób. I. Odcinkowi jednego centymetra na mapie odpowiada osiemdziesiąt kilometrów w terenie. Zapis skali II. Jeden do czterystu tysięcy. Zapis skali : 2. Zapisz każdą z podanych skal liczbowych w postaci skali mianowanej i podziałki liniowej. Wpisz w luki w tabeli odpowiednie liczby. Skala liczbowa Skala mianowana Podzia ka liniowa 1 : mm m 0 km 1 : 1 cm 0,2 km 0 km 1 : 1 mm m m 3. Zapisz każdą z podanych skal liczbowych w postaci skali mianowanej i podziałki liniowej. Wpisz w luki w tabeli odpowiednie liczby. Skala liczbowa Skala mianowana Podzia ka liniowa 1 : cm km 0 km 1 : 1 cm 1 km 0 km 1 : 1 mm km km

8 14 MAPA 4. Uporządkuj podane skale od najmniejszej do największej. Wstaw zapisy skal w odpowiednie miejsca. 1 : : : : najmniejsza największa Uporządkuj podane skale od największej do najmniejszej. Wstaw zapisy skal w odpowiednie miejsca. 1 cm 2 km 1 mm 300 m 1 cm 500 m 1 mm 1 km najmniejsza największa Uporządkuj podane skale od najmniejszej do największej. Wstaw zapisy skal w odpowiednie miejsca. 1 cm 2 km 1 : : cm 10 km najmniejsza największa Na mapie w skali 1 : odległość w linii prostej między Koninem a Płockiem wynosi 10,5 cm. Oblicz odległość w terenie między tymi miastami i uzupełnij odpowiedź. Obliczenia: Odpowiedź: Rzeczywista odległość między tymi miastami wynosi m.

9 Skala mapy Odległość w linii prostej pomiędzy Kłodzkiem a Złotym Stokiem wynosi 16 km. Oblicz skalę mapy, na której odległość między tymi miastami wynosi 3,2 cm. Uzupełnij odpowiedź. Obliczenia: Odpowiedź: Mapa jest wykonana w skali 1 :. 9. Uzupełnij odpowiedź. Długość Wisły w terenie wynosi 1047 km. Oblicz, ile wynosi długość tej rzeki na mapie w skali 1 : Uzupełnij odpowiedź, podając wynik z dokładnością do drugiego miejsca po przecinku. Obliczenia: Odpowiedź: Długość Wisły na tej mapie wynosi cm.

10 18 MAPA 5 J zyk mapy 1. Uzupełnij rysunek, wpisując w zaznaczone miejsca właściwe określenia wybrane z ramki. wysokość względna wysokość bezwzględna 2. Na podstawie rysunku poziomicowego wykonaj polecenia a d. a) Wpisz wartość cięcia poziomicowego (różnica wysokości między sąsiednimi poziomicami) zastosowanego na zamieszczonym rysunku poziomicowym. Cięcie poziomicowe wynosi m. b) Wpisz wartości oraz skróty oznaczenia wysokości bezwzględnej punktów zaznaczonych na rysunku poziomicowym. Wysokość bezwzględna punktu A wynosi. Wysokość bezwzględna punktu B wynosi.

11 Język mapy 19 c) Oblicz wysokość względną punktu A w stosunku do punktu B. Obliczenia: Odpowiedź: Wysokość względna punktu A w stosunku do punktu B wynosi. d) Oceń stromość stoków przedstawionej formy terenu i wpisz w zaznaczone miejsca właściwy kierunek geograficzny, wybrany z podanych. południowy wschodni północny zachodni Stok najbardziej stromy: Stok najbardziej łagodny: 3. Każdej przedstawionej formie terenu przyporządkuj właściwy rysunek poziomicowy. Przy numerze formy terenu wpisz literę odpowiadającą jej rysunkowi poziomicowemu. I II III A B C I II III

12 20 MAPA 4. Korzystając z Atlasu Geograficznego. Gimnazjum, uzupełnij tabelę, wstawiając odpowiednią wysokość bezwzględną, na jakiej znajduje się obiekty geograficzne występujące w podanych obszarach ,8 300 Obszar Wysoko bezwzgl dna (m n.p.m.) Okolice pó nocnej cz ci jeziora Dru no na u awach Wi lanych Warszawa Cz stochowa 5. Na podstawie ryciny w podręczniku (s. 32) uzupełnij zdania, wpisując odpowiednią nazwę surowca mineralnego lub miejscowości. I. W okolicach Bełchatowa występują złoża. II. W okolicach Lubina i Polkowic występują rudy. III. Na południu Polski gaz ziemny występuje w pobliżu oraz. IV. Na wschodzie Polski węgiel kamienny występuje w okolicy. 6. Zadanie wykonaj na podstawie mapy Okolice Wisły (fragment Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego) załączonej do zeszytu ćwiczeń. a) Na mapie odległość w linii prostej między kościołem w Malinczanach a szczytem Czupel wynosi 3 cm. Oblicz, ile wynosi odległość między tymi obiektami w terenie i uzupełnij odpowiedź. Wynik zapisz z dokładnością do jednego miejsca po przecinku. Obliczenia: Odpowiedź: W terenie odległość między tymi obiektami wynosi km.

13 Język mapy 21 b) Uzupełnij zdania, wpisując nazwę właściwego kierunku geograficznego, tak aby każde zdanie prawidłowo informowało o położeniu wymienionych obiektów. I. Miejscowość Wisła leży na od Salmopola. II. Malinka znajduje się na III. Głębce położone są na od Nowej Osady. od szczytu Koziniec. c) Na podstawie podanych informacji odszukaj na mapie i wpisz do tabeli nazwy opisanych miejscowości. Opis po o enia miejscowo ci Nazwa miejscowo ci Miejscowo po o ona przy drodze krajowej nr 942, w której znajduje si le niczówka Miejscowo, w której znajduje si dolna stacja orczykowego wyci gu narciarskiego na stok góry Grapa Miejscowo po o ona nad sztucznie utworzonym Jeziorem Czernia skim 7. Zadanie wykonaj na podstawie mapy Okolice Wisły (fragment Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego) załączonej do zeszytu ćwiczeń. Uzupełnij tabelę, odpowiednimi oznaczeniami pól mapy, na obszarze których znajdują się podane obiekty. A2 B2 C2 B3 Obiekty wyst puj ce w danym polu mapy Pole mapy góra Smrekowiec Jezioro Czernia skie Prze cz Salmopolska miejscowo G bce Notatki