Dokument z posiedzenia B8-0378/2015 PROJEKT REZOLUCJI. złoŝony w następstwie oświadczeń Rady Europejskiej i Komisji

Transkrypt

1 PARLAMENT EUROPEJSKI Dokument z posiedzenia B8-0378/2015 PROJEKT REZOLUCJI złoŝony w następstwie oświadczeń Rady Europejskiej i Komisji zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu w sprawie sprawozdania z nadzwyczajnego posiedzenia Rady Europejskiej (w dniu 23 kwietnia 2015 r.) niedawne tragiczne wydarzenia na Morzu Śródziemnym oraz polityka UE w zakresie migracji i azylu (2015/2660(RSP)) Ska Keller, Judith Sargentini, Bodil Ceballos, Eva Joly, Jean Lambert, Barbara Lochbihler, Davor Škrlec, Ulrike Lunacek, Josep-Maria Terricabras, Ernest Urtasun w imieniu grupy Verts/ALE RE\ doc PE v01-00 Zjednoczona w róŝnorodności

2 B8-0378/2015 Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie sprawozdania z nadzwyczajnego posiedzenia Rady Europejskiej (w dniu 23 kwietnia 2015 r.) niedawne tragiczne wydarzenia na Morzu Śródziemnym oraz polityka UE w zakresie migracji i azylu (2015/2660(RSP)) Parlament Europejski, uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, uwzględniając Europejską konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r., uwzględniając konwencję genewską z 1951 r. oraz dodatkowe protokoły do niej, uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 października 2013 r. w sprawie działań UE i państw członkowskich w celu stawienia czoła napływowi uchodźców w wyniku konfliktu w Syrii 1, uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 października 2013 r. w sprawie przepływów migracyjnych w regionie Morza Śródziemnego, ze zwróceniem szczególnej uwagi na tragiczne wydarzenia u wybrzeŝy Lampedusy 2, uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 grudnia 2014 r. w sprawie sytuacji w regionie Morza Śródziemnego oraz potrzeby opracowania całościowego podejścia UE do migracji 3, uwzględniając 10-punktowy plan działania zaproponowany przez Komisję z myślą o nadzwyczajnym posiedzeniu Rady Europejskiej w dniu 23 kwietnia 2015 r., uwzględniając oświadczenie przyjęte na zakończenie nadzwyczajnego posiedzenia Rady Europejskiej z dnia 23 kwietnia 2015 r., uwzględniając inicjatywę UNHCR dotyczącą centralnego obszaru Morza Śródziemnego oraz propozycje UNHCR dotyczące rozwiązania kwestii osób ubiegających się o azyl, uchodźców i migrantów przybywających obecnie i w przyszłości do Europy, uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu, A. mając na uwadze, Ŝe utonięcie przeszło 800 osób było największą katastrofą na Morzu Śródziemnym od drugiej wojny światowej oraz Ŝe co najmniej 1500 migrantów poniosło śmierć od początku 2015 r., a wielu innych zaginęło; 1 Teksty przyjęte, P7_TA(2013) Teksty przyjęte, P7_TA(2013) Teksty przyjęte, P8_TA(2014)0105. PE v /8 RE\ doc

3 B. mając na uwadze, Ŝe co najmniej osób zginęło na morzu w ciągu ostatnich dwudziestu lat, co potwierdza potrzebę całkowitej zmiany działań i dołoŝenia wszelkich starań, by zapobiec kolejnym utonięciom, oraz konieczność wywiązywania się przez państwa członkowskie ze spoczywających na nich międzynarodowych obowiązków w zakresie ratownictwa na morzu; C. mając na uwadze, Ŝe w ramach przeprowadzonej przez Włochy operacji Mare Nostrum, obejmującej patrolowanie, ratownictwo i nadzór w celu usprawnienia humanitarnych działań ratunkowych na Morzu Śródziemnym, w ciągu 364 dni jej trwania uratowano migrantów; mając jednak na uwadze, Ŝe inne państwa członkowskie nie wyraziły woli wsparcia wysiłków Włoch, by ratować ludzkie Ŝycie; mając na uwadze, Ŝe włoski rząd w konsekwencji zakończył operację Mare Nostrum ; D. mając na uwadze, Ŝe do pełnej realizacji koordynowanej przez FRONTEX wspólnej operacji Tryton przystąpiono w dniu 1 listopada 2014 r.; mając na uwadze, Ŝe Tryton obejmuje zaledwie jedną trzecią zakresu geograficznego operacji Mare Nostrum ; mając na uwadze, Ŝe obszar operacyjny Tryton obejmuje jedynie 30 mil morskich wzdłuŝ wybrzeŝa Włoch, podczas gdy w ramach operacji Mare Nostrum prowadzono działania na pełnym morzu duŝo bliŝej wybrzeŝy Libii; mając na uwadze, Ŝe kłopoty większości łodzi z uchodźcami na pokładzie rozpoczynają się juŝ w pobliŝu libijskiego wybrzeŝa; mając na uwadze, Ŝe mandat agencji FRONTEX obejmuje nadzorowanie granic i zapobieganie nielegalnej migracji i dlatego nie moŝe ona sama podejmować akcji poszukiwawczych i ratunkowych, jednak działanie takie moŝe podjąć w ramach drugorzędnych zadań jedynie wtedy, kiedy łódź lub statek potrzebuje pomocy; przyznaje jednak, Ŝe zasoby operacji Tryton wykorzystywano do akcji poszukiwawczych i ratunkowych koordynowanych przez włoskie Centrum Koordynacji Działań Poszukiwawczych i Ratunkowych; E. mając na uwadze, Ŝe moŝliwości legalnego wjazdu na terytorium UE przez osoby potrzebujące ochrony są bardzo ograniczone; mając na uwadze, Ŝe według szacunków 90% osób ubiegających się o azyl przedostaje się do UE nielegalnie; mając na uwadze, Ŝe w trakcie wojny w Syrii liczba wiz Schengen przyznanych obywatelom tego kraju zmniejszyła się zdecydowanie z w 2010 r. do prawie zera w 2013 r.; mając na uwadze, Ŝe w UE w bardzo ograniczonym stopniu korzysta się z wiz humanitarnych, a zaledwie połowa państw członkowskich w ogóle posiada jakąkolwiek formę wizy humanitarnej przyznawanej zazwyczaj wyłącznie w wyjątkowych przypadkach; mając na uwadze, Ŝe Parlament zasadniczo popiera stosowanie procedur chronionego wjazdu; mając na uwadze, Ŝe w rezolucji z dnia 2 kwietnia 2014 r. w sprawie śródokresowego przeglądu programu sztokholmskiego Parlament w szczególności wezwał państwa członkowskie do wykorzystania obecnie obowiązujących przepisów kodeksu wizowego i kodeksu granicznego Schengen pozwalających na wydawanie wiz humanitarnych 1 ; F. mając na uwadze, Ŝe według UNHCR kraje graniczące z Syrią przyjęły około 3,9 mln syryjskich uchodźców; mając na uwadze, Ŝe państwa członkowskie UE przyjęły tylko uchodźców z Syrii w ramach programu przesiedleń UNHCR, podczas gdy UNHCR apeluje o przesiedlenie 10% syryjskich uchodźców ( ) i pilnie 1 Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0276. RE\ doc 3/8 PE v01-00

4 poszukuje co najmniej miejsc do przesiedlenia uchodźców o szczególnych potrzebach; mając na uwadze, Ŝe niemal połowa państw członkowskich (13) nie przyjęła dotychczas ani jednego uchodźcy; G. mając na uwadze, Ŝe UE i jej państwa członkowskie skutecznie przyczyniają się do utrzymywania się przestępczego i niebezpiecznego procederu przemytu osób poprzez stawianie murów i odgradzanie swoich granic zewnętrznych przed nielegalnymi imigrantami bez zapewnienia moŝliwości legalnego dostępu; H. mając na uwadze, Ŝe państwa członkowskie wezwały do wzmocnienia współpracy politycznej z partnerami afrykańskimi na wszystkich szczeblach w celu uporania się z przyczynami nielegalnej migracji i zwalczania przemytu ludzi i handlu ludźmi; mając na uwadze, Ŝe przy okazji posiedzenia Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (WSiSW) w dniu 12 marca 2015 r. ministrowie spraw wewnętrznych Francji, Niemiec i Hiszpanii oraz Komisja omówili propozycję ministra spraw wewnętrznych Włoch Angelino Alfano, aby powierzyć działania poszukiwawcze i ratunkowe oraz kontrolę morskich granic UE krajom takim jak Egipt czy Tunezja, które transportowałyby uratowanych migrantów na swoje wybrzeŝa; mając na uwadze, Ŝe propozycja ta ma na celu spowodowanie prawdziwego efektu odstraszającego, aby mniej migrantów było gotowych ryzykować swoje Ŝycie w celu dotarcia do wybrzeŝy Europy; mając na uwadze, Ŝe ministrowie spraw wewnętrznych omówili teŝ moŝliwość stworzenia obozów dla uchodźców w Afryce Północnej i rozpatrywania w nich wniosków o azyl; I. mając na uwadze, Ŝe według danych Eurostatu zaledwie pięć państw członkowskich przyjęło trzy czwarte wszystkich uchodźców w UE, a państwa takie jak Włochy, Grecja i Malta znajdują się juŝ na skraju swoich moŝliwości przyjmowania uchodźców; 1. z uwagi na wzrost liczby ofiar śmiertelnych na morskich i lądowych granicach UE wzywa do niezwłocznego i radykalnego przewartościowania priorytetów polityki azylowej UE w celu zapobiegnięcia kolejnym ofiarom, zapewnienia bezpiecznego i legalnego dostępu do UE osobom poszukującym ochrony oraz prawa do spontanicznego składania wniosków azylowych na zewnętrznych granicach Unii, a takŝe wzmocnienia solidarności i dzielenia się odpowiedzialnością za osoby ubiegające się o azyl w Unii; 2. jest rozczarowany wynikiem nadzwyczajnego posiedzenia Rady Europejskiej z dnia 23 kwietnia 2015 r. poświęconego migracji i głęboko ubolewa nad faktem, Ŝe szefowie państw i rządów nie zdołali porozumieć się co do środków, które pozwoliłyby zająć się skutecznie głównymi przyczynami kryzysu w rejonie Morza Śródziemnego i zapobiec dalszym katastrofom; 3. zwraca uwagę na apel o niezwłoczne wzmocnienie unijnej operacji Tryton poprzez potrojenie jej budŝetu na rok 2015 i 2016 i umoŝliwienie tym samym liczniejszej obecności na Morzu Śródziemnym statków mogących uczestniczyć w działaniach poszukiwawczych i ratunkowych; apeluje, aby wzrost ten był związany wyłącznie z akcjami poszukiwawczymi i ratunkowymi, które pozwalają ocalać istnienia ludzkie; przypomina jednak o ograniczonym mandacie agencji FRONTEX przyznającym pierwszeństwo nadzorowaniu granic przed działaniami poszukiwawczymi i ratunkowymi i głęboko ubolewa nad faktem, Ŝe państwa członkowskie nie zdołały PE v /8 RE\ doc

5 osiągnąć porozumienia w kwestii rozszerzenia obszaru działania operacji Tryton, tak aby sięgał on bliŝej rejonów, w których w rzeczywistości rozpoczynają się kłopoty większości łodzi z uchodźcami na pokładzie; apeluje zatem do państw członkowskich o niezwłoczne zmodyfikowanie planu operacyjnego Tryton w celu rozszerzenia jego obszaru operacyjnego na pełne morze i uwzględnienia w nim działań poszukiwawczych i ratunkowych; 4. wzywa do opracowania sprawnej i stałej europejskiej humanitarnej operacji ratunkowej, która podobnie jak Mare Nostrum byłaby prowadzona na pełnym morzu i do której wszystkie państwa członkowskie wnosiłyby wkład finansowy lub w postaci sprzętu i aktywów; apeluje do UE o współfinansowanie takiej operacji i ostrzega Radę i Komisję, Ŝe Parlament moŝe zagłosować przeciw budŝetowi na 2016 r., jeŝeli nie zostaną przeznaczone Ŝadne środki na działania poszukiwawcze i ratunkowe; 5. ubolewa nad brakiem jakichkolwiek rzeczowych propozycji w oświadczeniu Rady Europejskiej, które mogłyby zapewnić bezpieczny i legalny dostęp do UE zarówno osobom ubiegającym się o azyl, jak i migrantom; 6. apeluje do państw członkowskich, aby nie blokowały w bieŝących negocjacjach nad kodeksem wizowym solidnych zasad dotyczących wiz humanitarnych; wzywa państwa członkowskie do wykorzystania wszystkich moŝliwości wydawania wiz humanitarnych w swoich ambasadach i konsulatach, tak aby osoby potrzebujące ochrony mogły dostać się do UE bezpieczną drogą, promem lub samolotem zamiast naraŝać Ŝycie podczas nielegalnego transportu na nienadającej się do Ŝeglugi łodzi; 7. apeluje o natychmiastowe zniesienie obowiązku wizowego dla uchodźców syryjskich; wzywa państwa członkowskie i Komisję do powaŝnego rozwaŝenia moŝliwości zastosowania przepisów dyrektywy w sprawie tymczasowej ochrony; podkreśla, Ŝe gdyby UE powołała się na tę dyrektywę w stosunkach z Syrią, wszystkim Syryjczykom moŝna by przyznać zezwolenie na pobyt na cały okres ochronny, co umoŝliwiłoby im podjęcie pracy i dałoby dostęp do mieszkania i opieki lekarskiej; podkreśla, Ŝe mogłoby to takŝe zachęcić państwa członkowskie do przenoszenia osób korzystających z takiego rozwiązania z tych państw członkowskich, w których zdolność do przyjmowania została przekroczona; przypomina, Ŝe Parlament juŝ w 2013 r. apelował o korzystanie z przepisów dyrektywy w sprawie tymczasowej ochrony przy rozwiązywaniu kryzysu w Syrii; 8. z zadowoleniem przyjmuje planowany projekt pilotaŝowy dotyczący przesiedleń w obrębie całej UE (w uzupełnieniu do przesiedleń w obrębie poszczególnych państw członkowskich); wyraŝa jednak ubolewanie, Ŝe docelowa liczba 5000 przesiedlonych syryjskich uchodźców jest mało ambitna; przypomina, Ŝe UNHCR poszukuje przynajmniej miejsc dla przesiedlonych; zdecydowanie zachęca państwa członkowskie do udostępniania miejsc dla przesiedlonych, zwłaszcza te, które dotychczas nie uczestniczyły w przesiedleniach; zwraca się do Komisji o przedstawienie wniosku w sprawie europejskiego programu przesiedleń zawierającego wiąŝące zobowiązania dla państw członkowskich dotyczące przyjmowania uchodźców według sprawiedliwego klucza podziału uwzględniającego liczbę ludności i wskaźniki gospodarcze, a takŝe liczbę juŝ przyjętych uchodźców; RE\ doc 5/8 PE v01-00

6 9. apeluje do państw członkowskich o pełne wykorzystanie moŝliwości gwarantujących bezpieczny i legalny wjazd do UE, takich jak łączenie rodzin sensu largo, prywatne programy sponsorowania, a takŝe programy migracji do celów podjęcia studiów lub pracy, aby ludzie szukający międzynarodowej ochrony mogli znaleźć bezpieczeństwo w Europie bez konieczności odwoływania się do przemytników czy niebezpiecznych nielegalnych sposobów pokonywania mórz lub przekraczania granic; 10. apeluje do państw członkowskich o priorytetowe potraktowanie bezpiecznego i legalnego dostępu dla uchodźców oraz migrantów, a takŝe o przeznaczanie funduszy UE na ten cel zamiast na środki przeciwko migracji, takie jak stawianie murów i budowanie ośrodków dla migrantów; 11. jest głęboko zaniepokojony sposobami współpracy z krajami trzecimi, przewidzianymi przez Radę Europejską w celu zapobiegania nielegalnej migracji do Europy; 12. zwraca się do Komisji i państw członkowskich o natychmiastowe zawieszenie współpracy na rzecz zapobiegania nielegalnej migracji i poprawy kontroli granicznych z takimi krajami, jak Erytrea i Egipt, które obecnie wydalają uchodźców, a takŝe o zawieszenie wszelkiej pomocy finansowej dla tych reŝimów w związku ze sprawozdaniami ONZ i organizacji pozarządowych na temat łamania praw człowieka; apeluje o zastąpienie procesu chartumskiego procesem opartym na poszanowaniu praw człowieka i nakierowanym na poprawę warunków Ŝycia, tak aby zająć się podstawowymi przyczynami migracji; 13. zwraca się do Komisji o dokonanie przeglądu wszystkich polityk mających skutki zewnętrzne, takich jak handel, rybołówstwo i rolnictwo, zajmujących się strukturalnymi przyczynami napływu migrantów, zgodnie z art. 208 TFUE; 14. odrzuca wnioski państw członkowskich w sprawie tworzenia europejskich ośrodków dla osób ubiegających się o azyl w krajach trzecich oraz w sprawie angaŝowania państw północnoafrykańskich w europejskie misje poszukiwawczo-ratunkowe w celu przechwytywania uchodźców i odwoŝenia ich do wybrzeŝy Afryki; zwraca się w związku z tym do Komisji o dostarczenie Parlamentowi oceny zgodności tych wniosków z prawem międzynarodowym, zwłaszcza z konwencją genewską, a takŝe oceny wszelkich innych praktycznych i prawnych przeszkód w ich realizacji; 15. odrzuca przedstawiony przez Radę Europejską pomysł połączenia operacji cywilnych i wojskowych prowadzonych w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO) z polityką w obszarze migracji; odrzuca równieŝ pomysł natychmiastowego rozpoczęcia operacji WPBiO mającej na celu uŝycie sił wojskowych przeciwko statkom wykorzystywanym przez przemytników; wzywa Radę Europejską oraz wiceprzewodniczącą / wysoką przedstawiciel do przedstawienia jako pierwszego kroku koncepcji, która wyjaśniałaby m.in., jak zapewnić zgodność z przepisami krajowymi państw północnoafrykańskich, a takŝe europejskimi i międzynarodowymi przepisami i normami, tak aby w pełni respektować kartę ONZ i unikać strat w ludności cywilnej oraz szkód w infrastrukturze przybrzeŝnej; 16. odrzuca takŝe plany połączenia kontroli i monitorowania granic lądowych w Tunezji, Egipcie, Sudanie, Mali i Nigrze z trwającymi misjami WPBiO, poniewaŝ większość z PE v /8 RE\ doc

7 tych niewielkich misji ma bardzo szczegółowy mandat skupiający się na poprawie stanu bezpieczeństwa w niestabilnych krajach i wspieraniu budowania pokoju przez organizacje afrykańskie i międzynarodowe, takie jak UA i ONZ; jest przekonany, Ŝe UE powinna priorytetowo potraktować rozwiązanie konfliktów, które prowadzą do napływu migrantów, a nie skupiać się na odstraszaniu i zarządzaniu skutkami; 17. podkreśla, Ŝe zgodnie z Traktatem z Lizbony i jego art. 43 UE moŝe wykorzystać siły morskie swoich państw członkowskich w kontekście WPBiO, aby nasilić działania związane z pomocą humanitarną i ratownictwem na Morzu Śródziemnym; 18. apeluje do wysokiej przedstawiciel o wykorzystanie wszystkich dostępnych instrumentów dyplomatycznych i z zakresu stosunków zewnętrznych do zajęcia się przyczynami kryzysów politycznych, które zmuszają miliony ludzi do opuszczania domów; 19. przyjmuje do wiadomości apel państw członkowskich o podjęcie szybkich działań zwalczających przemyt zgodnie z prawem międzynarodowym; apeluje jednakŝe w tym kontekście do państw członkowskich o skupienie się na zwalczaniu przemytu w drodze współpracy z EUROPOL-em, FRONTEX-em, Europejskim Urzędem Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO) oraz EUROJUST-em; przypomina, Ŝe walka z przemytnikami będzie skuteczna jedynie wtedy, gdy zapewni się bezpieczny i legalny wjazd, co połoŝy kres ich przestępczej i brutalnej działalności; 20. wzywa UE i państwa członkowskie do zmiany lub dokonania przeglądu wszelkiego ustawodawstwa, na mocy którego osoby udzielające pomocy migrantom na morzu są traktowane jak przestępcy; wzywa Komisję Europejską do dokonania przeglądu dyrektywy Rady 2002/90/WE, która określa sankcje za ułatwienie bezprawnego wjazdu, tranzytu i pobytu, w celu sprecyzowania, Ŝe niesienie pomocy humanitarnej migrantom na morzu, którzy znajdują się w niebezpieczeństwie, jest godną pochwały praktyką, a nie działaniem, które miałoby kiedykolwiek podlegać jakimkolwiek sankcjom; 21. jest rozczarowany, Ŝe Rada Europejska nie zdołała uzgodnić programu na rzecz przenoszenia uchodźców z państw członkowskich, które są na granicy ich zdolności do przyjmowania, takich jak Włochy, Grecja czy Malta, do państw członkowskich mniej naraŝonych na przyjazd uchodźców lub migrantów; potępia niechęć wielu państw członkowskich do przejmowania odpowiedzialności dzięki przenoszeniu uchodźców z innych części UE i pilnie wzywa Komisję i państwa członkowskie do przedstawienia ambitnego wniosku w tej kwestii opartego na literze i duchu art. 33 i 36 rozporządzenia dublińskiego; 22. przyjmuje do wiadomości zaplanowany przegląd działania rozporządzenia dublińskiego w 2016 r., a takŝe ogłoszenie przez komisarza do spraw migracji i spraw wewnętrznych, Ŝe system dubliński zostanie poddany przeglądowi jeszcze w tym roku; apeluje do Komisji o zbadanie alternatyw dla obecnego systemu dublińskiego, które byłyby sprawiedliwsze dla państw członkowskich i osób ubiegających się o azyl; sugeruje, Ŝe system, w którym osoby mogłyby ubiegać się o azyl w państwie członkowskim, gdzie mają juŝ powiązania rodzinne, społecznościowe lub lepsze perspektywy pracy, znacznie poprawiłby ich perspektywy integracji; ponadto system taki znacznie zmniejszyłby RE\ doc 7/8 PE v01-00

8 nielegalne przepływy drugorzędne w obrębie UE, a takŝe konieczność wprowadzenia środków przymusu, takich jak zatrzymywanie osób ubiegających się o azyl w celu odesłania ich z powrotem do odnośnego państwa członkowskiego; sugeruje poza tym, Ŝe moŝna by wykorzystać klucz przydziału do opracowania systemu sprawiedliwego przyznawania funduszy państwom członkowskim i pozostawiania osób ubiegających się o azyl, które nie mają wyraźnych powodów preferowania tego czy innego państwa członkowskiego; apeluje teŝ do Komisji o przedstawienie wniosków umoŝliwiających wzajemne uznawanie decyzji o udzieleniu azylu oraz przekazywanie statusu ochrony międzynarodowej w obrębie UE; 23. apeluje do państw członkowskich, aby w chwili obecnej skutecznie wykorzystywały pełen potencjał rozporządzenia dublińskiego do okazania solidarności, łącznie z klauzulami dotyczącymi łączenia rodzin i dzieci bez opieki, a takŝe klauzulą dyskrecjonalną; 24. z zadowoleniem przyjmuje apel o szybką i pełną transpozycję oraz skuteczne wdroŝenie wspólnego europejskiego systemu azylowego przez wszystkie uczestniczące państwa członkowskie; 25. zobowiązuje przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji przewodniczącemu Rady Europejskiej, przewodniczącemu Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / Wysokiej Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, a takŝe przewodniczącym parlamentów państw członkowskich. PE v /8 RE\ doc