Spis treści. Wykaz skrótów... Bibliografia... Wykaz orzecznictwa...

Transkrypt

1 Wykaz skrótów... Bibliografia... Wykaz orzecznictwa... Przedmowa... XV XIX XXXI XLIII Rozdział 1. Wstęp... 1 Rozdział 2. Aksjologiczne podstawy zakazu dyskryminacji... 3 Rozdział 3. Podstawy prawne zakazu dyskryminacji w stosunkach pracy Polska Wielka Brytania Rozdział 4. Niedozwolone kryteria różnicowania Polska Wielka Brytania Wnioski i uwagi de lege ferenda Rozdział 5. Formy dyskryminacji Dyskryminacja bezpośrednia Polska Wielka Brytania Mniej korzystne traktowanie Prawidłowy komparator Identyfikowanie różnic pomiędzy dyskryminowanym a komparatorem Komparator hipotetyczny Różnicowanie z powodu cechy prawnie chronionej Dyskryminacja asocjacyjna Dyskryminacja percepcyjna Intencja osoby dyskryminującej Dyskryminacja złożona Dozwolone różnicowanie ze względu na wiek Wnioski i uwagi de lege ferenda Dyskryminacja pośrednia Polska Wielka Brytania V

2 Pojęcie dyskryminacji pośredniej Pozornie neutralne kryterium różnicowania Dyskryminacja pośrednia a dyskryminacja bezpośrednia Niekorzystna sytuacja pracownika Oddziaływanie niekorzystnej sytuacji na grupę osób Grupa porównawcza Zamiar lub motyw dyskryminacji pośredniej Dane statystyczne jako źródło ustalenia, czy miało miejsce nieuprawnione różnicowanie Proporcjonalny charakter zastosowanego różnicowania Przykłady kryteriów różnicowania uznanych za proporcjonalne Przykłady dyskryminacji pośredniej Wnioski i uwagi de lege ferenda Molestowanie Polska Wielka Brytania Odwołanie się do niedozwolonych kryteriów różnicowania Zachowanie niepożądane Zachowanie niepożądane ze swojej natury Zachowanie sprowokowane Naruszenie godności lub stworzenie wrogiej atmosfery Naruszenie godności jako cel lub skutek Zachowanie o charakterze seksualnym Odpowiedzialność pracodawcy Wnioski i uwagi de lege ferenda Wiktymizacja Polska Wielka Brytania Czynność chroniona Błędne przekonanie o dokonaniu czynności chronionej Brak ochrony Niekorzystne traktowanie pracownika Związek między czynnością chronioną a niekorzystnymi konsekwencjami wobec pracownika Ochrona pracownika po ustaniu stosunku pracy Wnioski i uwagi de lege ferenda Rozdział 6. Niedozwolone kryteria różnicowania Płeć Polska VI

3 1.2. Wielka Brytania Definicja płci Prawidłowy komparator Wnioski i uwagi de lege ferenda Wiek Polska Wielka Brytania Dyskryminacja ze względu na wiek lub na przynależność do grupy wiekowej Różnicowanie ze względu na nabycie uprawnień emerytalnych Cele uzasadniające różnicowanie ze względu na wiek Staż pracy Nabór do pracy Wnioski i uwagi de lege ferenda Niepełnosprawność Polska Wielka Brytania Dyskryminacja bezpośrednia Uchybienie obowiązkowi dokonania zmian dostosowawczych dla niepełnosprawnych w miejscu pracy Dyskryminacja wynikająca z okoliczności będących konsekwencją niepełnosprawności Dyskryminacja pośrednia Pytanie o niepełnosprawność kandydatów do pracy Wnioski i uwagi de lege ferenda Rasa, narodowość, pochodzenia etniczne, kolor skóry Polska Wielka Brytania Pochodzenie etniczne Pochodzenie narodowe a narodowość Złożone pochodzenie narodowe lub etniczne Przynależność do kasty jako przesłanka dyskryminacyjna Wnioski i uwagi de lege ferenda Religia i wyznanie Polska Wielka Brytania Pojęcie religii Pojęcie przekonań Przekonania religijne a religia VII

4 Brak wyznawania religii lub przekonań Uzewnętrznianie religii lub przekonań Umożliwienie uczestnictwa w praktykach religijnych Wymogi co do stroju służbowego Dyskryminacja ze względu na przekonania religijne a dyskryminacja ze względu na wyrażanie przekonań religijnych Konflikt pomiędzy wyznawaną religią a podstawowymi obowiązkami pracowniczymi Odstępstwa od zakazu niedyskryminacji Wnioski i uwagi de lege ferenda Orientacja seksualna Polska Wielka Brytania Asseksualizm i transseksualizm Ujawnienie orientacji seksualnej Odpowiedni komparator Wnioski i uwagi de lege ferenda Zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony Polska Wielka Brytania Zatrudnienie na czas określony Odpowiedni komparator Niekorzystne traktowanie Pisemne oświadczenie Wnioski i uwagi de lege ferenda Zatrudnienia w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy Polska Wielka Brytania Właściwy komparator Brak konieczności wskazania komparatora Niekorzystne traktowanie Reguła pro rata Wnioski i uwagi de lege ferenda Transseksualizm Polska Wielka Brytania Proces zmiany płci Nieobecność związana z procesem zmiany płci Komparator Wnioski i uwagi de lege ferenda VIII

5 10. Pozostawanie w związku małżeńskim lub związku cywilnoprawnym Polska Wielka Brytania Dyskryminacja bezpośrednia Rozwód lub rozwiązanie związku cywilnoprawnego Wnioski i uwagi de lege ferenda Przekonania polityczne i przynależność związkowa Polska Wielka Brytania Wnioski i uwagi de lege ferenda Rozdział 7. Zakres zakazu dyskryminacji Zakres podmiotowy zakazu dyskryminacji Polska Wielka Brytania Podmioty chronione przed dyskryminacją Podmioty odpowiedzialne za przeciwdziałanie dyskryminacji Wnioski i uwagi de lege ferenda Zakres przedmiotowy zakazu dyskryminacji Polska Wielka Brytania Dostęp do szkoleń Warunki pracy Świadczenia Awansowanie, szkolenie i zmiana miejsca pracy Pojęcie negatywnych konsekwencji Zwolnienia grupowe Dyskryminacja w toku procesu rekrutacji Rekrutacja a pytanie o stan zdrowia i niepełnosprawność Rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn uznanych za dyskryminujące Dyskryminacja po ustaniu stosunku pracy Wnioski i uwagi de lege ferenda Rozdział 8. Zakaz dyskryminacji w zakresie wynagrodzenia Polska Wielka Brytania Zakres nakazu równego traktowania w zakresie wynagrodzenia Praca jednakowa Praca ta sama IX

6 2.4. Praca oceniana jako taka sama Praca jednakowej wartości Zakres podmiotowy porównania Brak wymogu jednoczesnego zatrudnienia jako warunku dokonania porównania Zakres ochrony zasady równości wynagrodzenia Brak roszczenia o proporcjonalną część wynagrodzenia Sposób dokonania porównania wynagrodzenia Prawidłowy komparator Czynniki uzasadniające różnicowanie wynagrodzenia Staż pracy jako czynnik uzasadniający różnicowanie wynagrodzenia Warunki rynku pracy jako czynnik uzasadniający różnicowanie wynagrodzenia Rokowania zbiorowe jako czynnik uzasadniający różnicowanie wynagrodzenia Poziom wykonywanych obowiązków jako czynnik uzasadniający różnicowanie wynagrodzenia Red circling jako czynnik uzasadniający różnicowanie wynagrodzenia Warunki organizacyjne jako czynnik uzasadniający różnicowanie wynagrodzenia Błąd jako czynnik uzasadniający różnicowanie wynagrodzenia Środki ułatwiające dochodzenie odszkodowań z tytułu naruszenia zasady równego wynagrodzenia Wnioski i uwagi de lege ferenda Rozdział 9. Działania wyrównawcze Polska Wielka Brytania Akcje wyrównawcze jako odpowiedź na niedogodność, potrzebę lub niski stopień partycypacji Akcje wyrównawcze w toku rekrutacji Akcje wyrównawcze a pozytywna dyskryminacja Dobrowolny charakter działań wyrównawczych Rozsądne przekonanie, że podejmowane działanie wyrównuje szanse Proporcjonalność Wnioski i uwagi de lege ferenda X

7 Rozdział 10. Obowiązki pracodawców państwowych w zakresie przestrzegania zasady równości w zatrudnieniu Polska Wielka Brytania Wyjątki od zakazu dyskryminacji Należyte rozważenie zasady równości Ocena wpływu decyzji na przestrzeganie zasady równości Obowiązki władz w razie zidentyfikowania negatywnego wpływu decyzji na równouprawnienie pracowników Zakres dopuszczalnego różnicowania pracowników Obowiązek rozważenia konsekwencji socjalnoekonomicznych Wnioski i uwagi de lege ferenda Rozdział 11. Rozkład ciężaru dowodu Polska Wielka Brytania Element dyskryminacyjny Oczywistość dyskryminacji Ryzyko mechanicznego stosowania zasady rozkładu ciężaru dowodów Uprawdopodobnienie zarzutu dyskryminacji (prima facie case) Obowiązek pracodawcy udowodnienia, że dyskryminacja nie miała miejsca Zaniechanie pracodawcy a przyjęcie występowania działań dyskryminujących Przerzucenie ciężaru dowodu bez uprawdopodobnienia występowania nierównego traktowania Wymagany stopień udowodnienia podnoszonych twierdzeń Ciężar dowodu w sprawach o dyskryminację pośrednią Ciężar dowodu w sprawach o molestowanie Ciężar dowodu w sprawach o wiktymizację Wnioski i uwagi de lege ferenda Rozdział 12. Kontratypy zakazu dyskryminacji Polska Wielka Brytania Kontratypy zakazu dyskryminacji wynikające z wymogów związanych z rodzajem wykonywanej pracy i warunkami jej wykonywania Zakres przedmiotowy kontratypów zakazu dyskryminacji związanych z wymaganiami zawodowymi XI

8 2.3. Agencje zatrudnienia Kontratypy zakazu dyskryminacji związane z bezpieczeństwem narodowym Kontratypy zakazu dyskryminacji związane z religią lub wyznaniem Kontratyp zakazu dyskryminacji dotyczący podmiotów opartych na etosie religijnym lub dotyczących wyznania Kontratyp zakazu dyskryminacji dotyczący wieku Kontratyp zakazu dyskryminacji dotyczący stażu pracy Kontratyp zakazu dyskryminacji dotyczący minimalnego wynagrodzenia wypłacanego pracownikom Kontratyp zakazu dyskryminacji dotyczący odpraw z tytułu zwolnień Kontratyp zakazu dyskryminacji dotyczący opłacania przez pracodawcę ubezpieczenia Kontratyp zakazu dyskryminacji dotyczących przyznawania świadczeń w związku z opieką nad dzieckiem Kontratyp zakazu dyskryminacji dotyczących dostępu do pracowniczych programów emerytalnych Kontratyp zakazu dyskryminacji dotyczący wypłaty świadczeń w okresie urlopu macierzyńskiego Kontratypy zakazu dyskryminacji dotyczący świadczeń uzależnionych od stanu cywilnego Kontratyp zakazu dyskryminacji dotyczący zatrudnienia w szkołach prowadzonych przez organizacje kościelne Kontratyp zakazu dyskryminacji związane z działaniami wyrównawczymi Wnioski i uwagi de lege ferenda Rozdział 13. Zakres odpowiedzialności za dykryminację Podmiot odpowiedzialny za dyskryminację Polska Wielka Brytania Odpowiedzialność pracodawcy za zachowanie pracowników Pojęcie w ramach zatrudnienia Rozsądne środki prewencyjne Odpowiedzialność pracodawcy za molestowanie pracowników przez osoby trzecie Odpowiedzialność za polecenia i zachęcanie do popełniania aktu dyskryminacji Wnioski i uwagi de lege ferenda XII

9 2. Uprawnienia pracownika w razie dyskryminacji Polska Wielka Brytania Oświadczenie Rekomendacje Odszkodowanie Straty finansowe Dyskryminacja a zwolnienie z powodów dyskryminacyjnych Krzywda Kwalifikowane zadośćuczynienie Szkody będącej efektem pogorszenia sytuacji pracownika Odszkodowanie mające dać przykład (exemplary damages) Odszkodowanie z tytułu doznania negatywnych konsekwencji na rynku pracy Odszkodowanie z tytułu stygmatyzacji Utrata świadczeń emerytalnych Stopień przyczynienia się a wysokość odszkodowania Ciężar dowodu w zakresie wysokości odszkodowania Equality and Human Rights Comission Wnioski i uwagi de lege ferenda Rozdział 14. Procesowe aspekty dyskryminacji Polska Wielka Brytania Termin do wniesienia skargi Rozdział 15. Zakończenie XIII