Uchwała Zarządu Banku nr 106/2018 BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W CHOJNIE. WEDŁUG STANU NA DZIEŃ 31 grudnia 2017 ROKU

Transkrypt

1 Uchwała Zarządu Banku nr 106/2018 INFORMACJA Z ZAKRESU PROFILU RYZYKA I POZIOMU KAPITAŁU BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W CHOJNIE WEDŁUG STANU NA DZIEŃ 31 grudnia 2017 ROKU

2 INFORMACJA Z ZAKRESU PROFILU RYZYKA I POZIOMU KAPITAŁU Banku Spółdzielczego w Chojnie według stanu na dzień 31 grudnia 2017 roku I. Podmioty objęte informacją Niniejsza informacja z zakresu profilu ryzyka i poziomu kapitału dotyczy Banku Spółdzielczego w Chojnie z siedzibą w Chojnie, ul. Jagiellońska 9. Bank jest Uczestnikiem Systemu Ochrony SGB, którego głównym celem jest zapewnianie płynności i wypłacalności. Z uczestnictwa w Systemie wynikają korzyści między innymi dostęp do środków pomocowych w sytuacjach zagrożenia płynności lub wypłacalności, oraz obowiązki, do których należy m.in. stosowanie systemu limitów ustalonych w Systemie oraz poddawanie się działaniom prewencyjnym podejmowanym przez jednostkę zarządzającą Systemem. Bank posiada zaangażowanie kapitałowe w następujących podmiotach (których sprawozdania nie podlegają konsolidacji ze sprawozdaniem Banku): Nazwa podmiotu Kwota zaangażowania Przedmiot działalności Zaangażowanie kapitałowe pomniejsza/nie pomniejsza fundusze własne Banku SGB-BANK S.A ,61 Działalność finansowa Nie pomniejsza II. Cele i strategie zarządzania rodzajami ryzyka uznanymi przez Bank za istotne Strategie zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka Zarządzanie ryzykiem w Banku realizowane jest w oparciu o opracowane w formie pisemnej i zatwierdzone przez Zarząd wewnętrzne strategie i procedury. Na system zarządzania każdym rodzajem ryzyka składa się: 1. procedura opisująca zasady zarządzania ryzykiem; 2. identyfikacja, pomiar i monitorowanie; 3. system limitów ograniczających ryzyko; 4. system informacji zarządczej; 5. odpowiednio dostosowana organizacja procesu zarządzania. Strategia zarządzania ryzykiem w Banku określa również podstawowe zadania organów Banku w tym zakresie. 2

3 W Banku wyróżnia się następujące ryzyka istotne: 1. ryzyko kredytowe, 2. ryzyko operacyjne, 3. ryzyko walutowe, 4. ryzyko koncentracji, 5. ryzyko płynności, 6. ryzyko stopy procentowej, 7. ryzyko kapitałowe, 8. ryzyko braku zgodności. 1. Cele dla istotnych rodzajów ryzyka oraz sposób ich realizacji Ryzyko kredytowe (w tym koncentracji, detalicznych ekspozycji kredytowych oraz ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie) Celem strategicznym Banku w zakresie ryzyka kredytowego oraz koncentracji jest: 1. wdrożenie systemu zarządzania ryzykiem kredytowym zapewniającego stabilny rozwój optymalnego jakościowo portfela kredytowego; 2. dostarczanie Zarządowi Banku informacji o poziomie ryzyka kredytowego umożliwiających podejmowanie ostrożnościowych, zasadnych decyzji dotyczących działalności kredytowej Banku; 3. utrzymywanie jakości portfela kredytowego Banku, wyrażonej udziałem kredytów zagrożonych w kredytach ogółem na poziomie nie wyższym od 5%; 4. utrzymywanie pokrycia rezerwami celowymi należności zagrożonych od podmiotów sektora niefinansowego i instytucji rządowych lub samorządowych na poziomie, co najmniej 30%; 5. ograniczanie ryzyka utraty wartości aktywów, wynikającego z pozostałych (poza kredytami) aktywów Banku; 6. utrzymywanie umiarkowanie zdywersyfikowanego portfela kredytowego w zakresie uwarunkowanym terenem działania Banku; 7. bezwzględne przestrzeganie limitów koncentracji dużych ekspozycji określonych w CRR; 8. wdrożenie, weryfikacja i aktualizacja zasad zarządzania ryzykiem w obszarze związanym z ekspozycjami zabezpieczonymi hipotecznie, które będą uwzględniały w sposób adekwatny do skali prowadzonej działalności zapisy dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie; 9. prowadzenie działalności w zakresie związanym z udzielaniem kredytów zabezpieczonych hipotecznie mającej na celu utrzymanie zaangażowania na nieistotnym poziomie; 10. utrzymywanie udziału portfela kredytów zagrożonych zabezpieczonych hipotecznie na poziomie nie wyższym od 5% całego portfela kredytów zabezpieczonych hipotecznie; 11. zaangażowanie się w ekspozycje kredytowe zabezpieczone hipotecznie maksymalnie do 60% ich udziału w portfelu kredytowym; 3

4 12. wdrożenie, weryfikacja i aktualizacja zasad zarządzania ryzykiem w obszarze związanym z detalicznymi ekspozycjami kredytowymi, które będą uwzględniały w sposób adekwatny do skali prowadzonej działalności zapisy dobrych praktyk w zakresie zarządzania detalicznymi ekspozycjami kredytowymi; 13. prowadzenie działalności w zakresie związanym z udzielaniem detalicznych ekspozycji kredytowych mającej na celu utrzymanie zaangażowania na nieistotnym poziomie; 14. utrzymywanie udziału portfela detalicznych ekspozycji zagrożonych na poziomie nie wyższym od 4% całego portfela detalicznych ekspozycji kredytowych; 15. zaangażowanie się w detaliczne ekspozycje kredytowe maksymalnie do 20% ich udziału w portfelu kredytowym. Ryzyko operacyjne Celem strategicznym w zakresie ryzyka operacyjnego jest: 1. optymalizacja efektywności gospodarowania poprzez zapobieganie i minimalizowanie strat operacyjnych oraz wyeliminowanie przyczyn ich powstawania, 2. racjonalizacja kosztów, 3. zwiększenie szybkości oraz adekwatności reakcji Banku na zdarzenia od niego niezależne; 4. automatyzacja procesów realizowanych w Banku, pozwalająca w sposób bezpieczny zredukować ryzyko wynikające z błędów ludzkich; 5. wdrożenie efektywnej struktury zarządzania ryzykiem operacyjnym, w tym określenie ról i odpowiedzialności w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym. Ryzyko płynności Cele strategiczne w zakresie ryzyka płynności obejmują: 1. zapewnienie finansowania aktywów i terminowego wykonywania zobowiązań w toku normalnej działalności Banku lub w innych warunkach, które można przewidzieć, bez konieczności poniesienia straty; 2. zapobieganie powstania sytuacji kryzysowej, zwłaszcza z powodu czynników wewnątrzbankowych oraz posiadanie aktualnego i skutecznego planu awaryjnego na wypadek wystąpienia takiej sytuacji; 3. utrzymywanie przez Bank aktywów nieobciążonych na minimalnym poziomie stanowiącym zabezpieczenie na wypadek zrealizowania się scenariuszy warunków skrajnych płynności w horyzoncie przeżycia wynoszącym 30 dni. Ryzyko stopy procentowej w portfelu bankowym Cele strategiczne w zakresie ryzyka stopy procentowej obejmują: 1. optymalizacja wyniku odsetkowego w warunkach zmienności rynkowych stóp procentowych; 2. ograniczanie negatywnego wpływu zmian stóp procentowych poprzez doskonalenie narzędzi pomiaru i odpowiednie kształtowanie struktury aktywów i pasywów wrażliwych na zmiany stóp procentowych; 4

5 3. utrzymywanie poziomu ryzyka w ramach ustanowionych limitów opisanych w wewnętrznej procedurze dotyczącej zasad zarządzania ryzykiem stopy procentowej. Ryzyko walutowe Cele strategiczne w zakresie ryzyka walutowego obejmują: 1. obsługę klientów Banku w zakresie posiadanych uprawnień walutowych; 2. zapewnienie klientom Banku kompleksowej obsługi w zakresie prowadzenia rachunków walutowych bieżących i terminowych, obsługi kasowej, realizacji przelewów otrzymywanych i wysyłanych za granicę oraz wykonywania innych czynności obrotu dewizowego za pośrednictwem Banku Zrzeszającego; 3. minimalizowanie ryzyka walutowego. Ryzyko kapitałowe Długoterminowe cele kapitałowe Banku obejmują: 1. dążenie do zapewnienia odpowiedniej struktury oraz systematycznego wzrostu funduszy własnych, adekwatnych do skali i rodzaju prowadzonej działalności; 2. ograniczenie wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko do rodzajów ryzyka przewidzianych przez przepisy prawa przy założeniu braku prowadzenia działalności handlowej; 3. posiadanie minimalnej wielkości łącznego współczynnika kapitałowego 13,875%; 4. posiadanie minimalnej wielkości współczynnika kapitału Tier I 10,875%; 5. posiadanie minimalnej wielkości współczynnika kapitału podstawowego Tier I 6,375%; 6. obciążenie kapitałem wewnętrznym funduszy własnych na maksymalnym poziomie 85%; tym samym posiadanie wewnętrznego współczynnika kapitałowego na minimalnym poziomie 9,45%; 7. dążenie do takiej struktury funduszy Tier I, aby kapitał rezerwowy i zasobowy stanowiły 98% funduszy Tier I; 8. dywersyfikacja funduszu udziałowego poprzez ograniczenie pakietu udziałów jednego członka do 5% funduszu udziałowego; zwiększenie pakietu udziałów powyżej 5% funduszu udziałowego wymaga zgody Spółdzielni; 9. przekazywanie na fundusze własne minimum 80% nadwyżki bilansowej; 10. posiadanie zaangażowania w kapitał zakładowy (akcyjny) Banku Zrzeszającego na poziomie minimum 0,5% sumy bilansowej Banku; 11. ograniczenie jednostkowego zaangażowania kapitałowego w instytucjach finansowych, bankach krajowych, zakładach ubezpieczeń i zakładach reasekuracji w taki sposób, aby umniejszenie funduszy własnych Banku z tego tytułu nie stanowiło zagrożenia dla celów; 12. nieangażowanie się kapitałowe w podmioty będące Uczestnikami Systemu Ochrony, za wyjątkiem Banku Zrzeszającego. 5

6 Ryzyko braku zgodności Zarządzanie ryzykiem braku zgodności oznacza: 1. efektywne przeciwdziałanie możliwościom wystąpienia naruszeń przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych przez Bank standardów postępowania; 2. sprawne i skuteczne podejmowanie działań naprawczych w sytuacji zidentyfikowania braku zgodności; 3. dążenie do zgodności regulacji wewnętrznych Banku z przepisami zewnętrznymi; 4. dążenie i dbałość o: a. wizerunek zewnętrzny Banku rozumianego jako instytucja zaufania publicznego, b. pozytywny odbiór Banku przez klientów, c. przejrzystość działań Banku wobec klientów, d. stworzenie kadry pracowniczej identyfikującej się z Bankiem, dobrze zorganizowanej wewnętrznie dla realizacji wspólnych celów wytyczonych przez Bank. 2. Organizacja procesu zarządzania ryzykiem Ryzyko kredytowe Za obszar ryzyka kredytowego w Banku odpowiadają: 1. Prezes Zarządu w zakresie nadzoru nad pomiarem i monitorowaniem ryzyka kredytowego, któremu podlegają: Zespół ds. Analiz Ryzyka, Stanowisko ds. Monitoringu, Restrukturyzacji i Windykacji; 2. Członek Zarządu ds. handlowych w zakresie nadzoru nad działalnością handlową (sprzedażą kredytów), któremu podlegają Oddziały Banku; 3. Prezes Zarządu w zakresie nadzoru nad analizami kredytowymi, któremu podlega Stanowisko Analiz Kredytowych. W procesie zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku uczestniczą: 1. Rada Nadzorcza która: a. w ramach pełnionego nadzoru właścicielskiego dokonuje okresowej oceny i nadzoruje wszystkie aspekty polityki zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku; b. zatwierdza cele strategiczne, w tym apetyt na ryzyko, w zarządzaniu ryzykiem kredytowym, zawarte w obowiązującej w Banku strategii zarządzania ryzykiem; c. udziela zgody na udzielenie kredytu, pożyczki pieniężnej, gwarancji bankowej lub poręczenia członkowi Zarządu albo Członkowi Rady Nadzorczej Banku, o której mowa w art. 79a ustawy Prawo bankowe oraz art pkt 8 ustawy Prawo spółdzielcze. 2. Zarząd: a. zatwierdza zasady zarządzania ryzykiem kredytowym; b. wyznacza osoby odpowiedzialne za opracowanie, wprowadzenie i aktualizację zasad zarządzania ryzykiem kredytowym; 6

7 c. odpowiada za skuteczność zarządzania ryzykiem kredytowym; d. podejmuje decyzje kredytowe; e. akceptuje ustalenia/wyniki procesu monitoringu ekspozycji kredytowych, zgodnie z zapisami procedury dotyczącej klasyfikacji i tworzenia rezerw celowych na ryzyko związane z działalnością banków. 3. Komitet Kredytowy którego członkowie, na posiedzeniach Komitetu Kredytowego, w ramach posiadanych kompetencji określonych w stosownych aktach wewnętrznych, opiniują wnioski kredytowe. 4. Zespół ds. Analiz Ryzyka wykonuje zadania związane z: a. okresowym weryfikowaniem i aktualizowaniem regulacji dotyczących zarządzania ryzykiem kredytowym, (w tym: koncentracji, ekspozycji detalicznych, ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie), przygotowywaniem propozycji zmian regulacji dla Zarządu, w tym weryfikowaniem i aktualizowaniem metod pomiaru ryzyka; b. zapewnieniem zgodności procedur ze strategią działania Banku i strategią zarządzania ryzykiem; c. weryfikacją lub proponowaniem wysokości przyjętych limitów; d. dokonywaniem pomiaru i monitorowania poziomu ryzyka; e. przeprowadzaniem testów warunków skrajnych; f. monitorowaniem stopnia wykorzystania limitów, sygnalizowaniem Zarządowi przypadków przekroczeń oraz wyjaśnianie przyczyn powodujących przekroczenia ustalonych limitów; g. sporządzaniem raportów dla Zarządu i Rady Nadzorczej. 5. Stanowisko ds. Monitoringu, Restrukturyzacji i Windykacji wykonuje zadania związane z: a. monitorowaniem sytuacji ekonomiczno-finansowej kredytobiorców; b. monitorowaniem zabezpieczeń udzielonych kredytów, w tym również: współpracą z AMRON, prowadzeniem bazy danych nieruchomości; c. monitorowaniem terminowości spłat rat kapitału i odsetek; d. raportowaniem i przedkładaniem Zarządowi Banku propozycji w zakresie klasyfikacji należności do odpowiedniej grupy ryzyka wraz z rekomendacją dotyczącą tworzenia/rozwiązywania rezerw celowych; e. świadczeniem pomocy merytorycznej pracownikom Oddziałów w procesie monitorowania należności oraz prowadzenie szkoleń; f. współpracą z Oddziałami w zakresie przeglądu i klasyfikacji należności dokonywanych przez Oddział, polegającej m.in. na: kompletowaniu informacji przekazywanej przez Oddziały oraz sporządzaniu raportu zbiorczego dla Banku, weryfikacji monitoringu sporządzonego przez pracowników Oddziału; g. opracowywaniem, przeglądem i aktualizacją regulacji oceny wiarygodności i zdolności kredytowej klientów, wyceny zabezpieczeń, klasyfikacji i tworzenia rezerw celowych przy współpracy ze Stanowiskiem Analiz Kredytowych; 7

8 h. tworzeniem, dokonywaniem przeglądów i aktualizowanie regulacji wewnętrznych normujących proces restrukturyzacji i windykacji; i. monitorowaniem ryzyka kredytowego w zakresie ekspozycji zagrożonych; j. prowadzeniem postępowań restrukturyzacyjnych i ugodowych; k. dokonywaniem oceny możliwości ustalania nowych warunków spłat zadłużenia; l. organizowaniem i wykonywaniem czynności windykacyjnych i przedwindykacyjnych; m. podejmowaniem czynności przymusowej windykacji oraz współpracą z organami egzekucyjnymi, dotycząca w szczególności: sporządzania i przekazywania komornikom wniosków egzekucyjnych wraz z orzeczeniami sądowymi, przekazywania komornikom zaliczek na poczet działalności egzekucyjnej, monitorowania realizacji wyroków sądowych, uczestniczenia w licytacjach organizowanych przez komorników; n. prowadzeniem postępowań sądowych samodzielnie lub wspólnie z Radcą Prawnym; o. prowadzeniem spraw związanych z publiczną sprzedażą wierzytelności Banku; p. współdziałaniem z likwidatorem lub syndykiem masy upadłościowej w przypadku podmiotów, które podlegają likwidacji bądź zgłoszonych do upadłości; q. przygotowywaniem niezbędnych dokumentów związanych z umarzaniem i spisywaniem w straty należności Banku z tytułu niespłaconych kredytów; r. realizowaniem działań związanych z przejmowaniem majątku dłużników za długi; s. prowadzeniem spraw związanych ze sprzedażą aktywów do zbycia; t. sprawozdawaniem z wykonania działań windykacyjnych oraz restrukturyzacyjnych zgodnie z przyjętymi w Banku zasadami. 6. Stanowisko Analiz Kredytowych wykonuje zadania związane z: a. weryfikacją dokumentacji kredytowej pod kątem kompletności, poprawności i wiarygodności; b. oceną ryzyka pojedynczej transakcji (w tym: analizą zdolności kredytowej klienta, oceną adekwatności zaproponowanego zabezpieczenia spłaty kredytu, oceną opłacalności kredytowanego przedsięwzięcia inwestycyjnego); c. przygotowywaniem rekomendacji dotyczących podjęcia decyzji kredytowej; d. weryfikacją analiz kredytowych oraz propozycji kredytowych sporządzonych przez pracowników Oddziału w sprawach przekraczających kompetencje decyzyjne jednostki organizacyjnej; e. prowadzeniem rejestru odstępstw od przyjętych standardów postępowania; f. prowadzeniem dokumentacji Komitetu Kredytowego; g. świadczeniem pomocy merytorycznej pracownikom Oddziałów w procesie oceny wniosków kredytowych, sporządzania dokumentacji kredytowej oraz prowadzenie szkoleń; 8

9 h. opracowywaniem, przeglądem i aktualizacją regulacji oceny wiarygodności i zdolności kredytowej klientów, wyceny zabezpieczeń, klasyfikacji i tworzenia rezerw celowych przy współpracy z Stanowiskiem ds. Monitoringu, Restrukturyzacji i Windykacji. 7. Oddziały/Stanowiska ds. kredytów wykonują zadania związane z: a. pozyskiwaniem klientów; b. przyjmowaniem wniosków o udzielenie kredytów, pożyczek i gwarancji bankowych wraz z dokumentacją wymaganą obowiązującymi w Banku procedurami; c. weryfikacją danych o klientach; d. przeprowadzaniem inspekcji u wnioskodawców; e. oceną ryzyka pojedynczej transakcji (w tym: analizą zdolności kredytowej klienta, oceną adekwatności zaproponowanego zabezpieczenia spłaty kredytu, oceną opłacalności kredytowanego przedsięwzięcia inwestycyjnego), przy założeniu, iż: pracownik przyjmujący wniosek kredytowy nie dokonuje oceny ryzyka przed decyzją kredytową, pracownik dokonujący oceny ryzyka nie podejmuje jednoosobowo decyzji kredytowej, ocena ryzyka pojedynczej transakcji przekraczającej lub powodujące przekroczenie zaangażowania Banku w wysokości 5% funduszy własnych lub 1.000,00 tys. zł podlega przed podjęciem decyzji kredytowej weryfikacji przez Stanowisko Analiz Kredytowych; f. zawieraniem umów kredytowych i umów prawnych zabezpieczeń na określonych w decyzji kredytowej warunkach; g. administrowaniem kredytami udzielonymi w Oddziale, w tym: realizacją transakcji na podstawie zawartych umów, dokonywaniem okresowego przeglądu zabezpieczeń, w tym aktualności polis ubezpieczeniowych, uzupełnianiem i aktualizowaniem dokumentacji kredytowej; prowadzeniem czynności przedwindykacyjnych w uzgodnieniu ze Stanowiskiem ds. Monitoringu, Restrukturyzacji i Windykacji; h. monitorowaniem ekspozycji kredytowych terminowością spłat rat kapitału i odsetek, sytuacji ekonomiczno-finansowej kredytobiorców, zabezpieczeń oraz proponowaniem klasyfikacji, przy założeniu, iż: pracownik dokonujący monitoringu nie może być zaangażowany w proces oceny zdolności kredytowej lub sporządzony przez pracownika monitoring podlega weryfikacji kontroli na drugą rękę przez bezpośredniego przełożonego; monitorowanie ekspozycji kredytowych dla zaangażowań przekraczających 10% funduszy własnych Banku lub 2.000,00 tys. zł podlega weryfikacji przez Stanowisko ds. Monitoringu, Restrukturyzacji i Windykacji; Szczegółowe zasady dotyczące ryzyka kredytowego obowiązujące w 2017 roku były zawarte w opracowanych i przyjętych przez zarząd unormowaniach. 9

10 Ryzyko operacyjne Proces zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku obejmuje: 1. identyfikację procesów, w tym: a. krytycznych procesów biznesowych, b. procesów kluczowych; 2. identyfikację ryzyka; 3. pomiar i ocenę ryzyka; 4. stosowanie narzędzi redukcji ryzyka; 5. monitorowanie ryzyka, w tym: a. raportowanie zdarzeń operacyjnych, b. raportowanie strat operacyjnych; 6. identyfikację ryzyka związanego z oferowaniem przez Bank produktów ubezpieczeniowych w ramach umowy agencyjnej. W procesie zarządzania ryzykiem operacyjnym uczestniczą: 1. Rada Nadzorcza: a. w ramach pełnionego nadzoru właścicielskiego dokonuje okresowej oceny i nadzoruje wszystkie aspekty polityki zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku; b. zapewnia, że Zarząd posiada wiedzę i umiejętności niezbędne do realizacji strategii zarządzania ryzykiem operacyjnym w tym również weryfikuje kompetencje Zarządu w tym zakresie; c. jest świadoma profilu ryzyka operacyjnego występującego w Banku. 2. Zarząd zapewnia skuteczność systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym poprzez jego regularne przeglądy, a zwłaszcza: a. odpowiada za opracowanie i wdrożenie strategii i zasad zarządzania ryzykiem operacyjnym oraz dokonywanie ich regularnych przeglądów; b. zapewnia odpowiednie warunki organizacyjne i techniczne oraz zasoby odpowiadające bieżącym i przyszłym wymaganiom Banku; c. zapewnia funkcjonowanie systemu zarządzania zasobami ludzkimi; d. zapewnia funkcjonowanie kultury organizacyjnej, w której nacisk położony jest na efektywne zarządzanie ryzykiem operacyjnym, przestrzeganie procedur oraz stosowanie ustalonych reguł postępowania, w tym nienarażanie Banku na utratę reputacji; e. odpowiada za oszacowanie i utrzymywanie ryzyka operacyjnego na określonym poziomie; f. odpowiada za realizację procesu kontroli ryzyka operacyjnego nadzorując zakres i częstotliwość kontroli wewnętrznej w celu zapewnienia jej adekwatności do profilu ryzyka operacyjnego Banku; g. odpowiada za ograniczanie ryzyka operacyjnego, w szczególności poprzez: 10

11 inicjowanie oraz koordynowanie działania w zakresie identyfikacji, pomiaru i monitorowania ryzyka operacyjnego, nadzorowanie działań zmierzających do utrzymania ryzyka operacyjnego na akceptowalnym poziomie. 3. Jednostki organizacyjne w zakresie wykonywanych zadań: a. identyfikują i oceniają ryzyko operacyjne powstające we wszystkich produktach, procesach oraz systemach występujących w danej jednostce i komórce organizacyjnej; b. podejmują działania zmierzające do minimalizowania ryzyka operacyjnego w ramach nadzorowanych produktów, procesów i systemów; c. bieżąco zarządzają ryzykiem operacyjnym; d. identyfikują, oceniają i rejestrują zdarzenia i straty operacyjne oraz ich skutki; e. przygotowują okresowe informacje i przekazują komórce ds. ryzyk bankowych. 4. Wyznaczony przez Prezesa Zarządu Audytor ryzyka, odpowiedzialny jest za monitorowanie ryzyka operacyjnego oraz koordynowanie wykonywanych w Banku zadań z zakresu tego ryzyka. Audytor ryzyka odpowiada za: a. określenie (w miarę potrzeb) jednolitego wzoru arkusza służącego do dokonania samooceny ryzyka operacyjnego; b. monitorowanie procesu zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku; c. gromadzenie danych o zidentyfikowanym ryzyku; d. gromadzenie danych i raportów o zdarzeniach i stratach operacyjnych; e. analizę, monitorowanie i raportowanie KRI; f. przygotowuje raporty z zakresu ryzyka operacyjnego dla Zarządu oraz Rady Nadzorczej; g. wspomaga jednostki organizacyjne Banku w organizowaniu procesu zarządzania ryzykiem operacyjnym; h. monitoruje przepisy zewnętrzne związane z zarządzaniem ryzykiem operacyjnym; i. czuwa nad aktualizacją regulacji wewnętrznych związanych z zarządzaniem ryzykiem operacyjnym w Banku. 5. Komórka ds. ryzyk bankowych pełni funkcje analityczne, doradcze i wspomagające w stosunku do Zarządu w obszarze zarządzania ryzykiem operacyjnym. Za skuteczność systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym, w tym utrzymywanie poziomu ryzyka w granicach wyznaczonej tolerancji odpowiada Zarząd Banku. Odpowiedzialność za obszar zarządzania ryzykiem operacyjnym przypisana jest Prezesowi Zarządu. Szczegółowe informacje procesu zarządzania ryzykiem operacyjnym zawierały stosowne unormowania. 11

12 Ryzyko walutowe Za obszar ryzyka walutowego w Banku odpowiadają: 1. Członek Zarządu ds. finansowo-księgowych w zakresie nadzoru nad zarządzaniem ryzykiem walutowym; 2. Prezes Zarządu w zakresie nadzoru nad pomiarem i monitorowaniem ryzyka walutowego. W procesie zarządzania ryzykiem walutowym w Banku uczestniczą: 1. Rada Nadzorcza która: a. w ramach pełnionego nadzoru właścicielskiego dokonuje okresowej oceny i nadzoruje wszystkie aspekty polityki zarządzania ryzykiem walutowym w Banku; b. zatwierdza cele strategiczne w zarządzaniu ryzykiem walutowym, zawarte w obowiązującej w Banku strategii zarządzania ryzykiem; c. ocenia adekwatność i skuteczność systemu zarządzania ryzykiem walutowym na podstawie okresowej, syntetycznej informacji na temat poziomu ryzyka, na jakie narażony jest Bank. 2. Zarząd, który: a. zapewnia skuteczne działanie systemu zarządzania ryzykiem walutowym; b. opracowuje zasady zarządzania ryzykiem walutowym; c. wyznacza osoby odpowiedzialne za wprowadzenie zasad zarządzania ryzykiem walutowym; d. odpowiada za utrzymanie ryzyka walutowego na poziomie nie przekraczającym poziomu akceptowalnego przez Radę Nadzorczą. 3. Komórka ds. ryzyk będąca komórką monitorującą ryzyko walutowe, która podlega Prezesowi Zarządu wykonuje zadania związane z: a. okresowym weryfikowaniem i aktualizowaniem niniejszej procedury oraz przygotowywaniem propozycji zmian procedury dla Zarządu, w tym weryfikowaniem i aktualizowaniem metod pomiaru ryzyka walutowego oraz poziomu limitów; b. zapewnieniem zgodności niniejszej procedury ze strategią działania Banku i strategią zarządzania ryzykiem; c. proponowaniem wysokości przyjętych limitów; d. dokonywaniem pomiaru i monitorowaniem poziomu ryzyka, przeprowadzaniem testów warunków skrajnych; e. analizą wskaźników służących ocenie poziomu ryzyka walutowego; f. monitorowaniem stopnia wykorzystania limitów; g. oceną nowych produktów bankowych w zakresie potencjalnego wpływu na ryzyko walutowe; h. opracowywaniem scenariuszy sytuacji kryzysowych w zakresie poziomu kursów walutowych oraz badaniem scenariuszy skrajnych warunków; i. sporządzaniem raportów dla Zarządu; j. archiwizowaniem tabel kursów walutowych. 12

13 4. Zespół księgowości i rozliczeń będący komórką zarządzającą ryzykiem walutowym, która podlega Członkowi Zarządu ds. finansowych wykonujący zadania związane z: a. zarządzaniem ryzykiem walutowym; b. zarządzaniem rachunkami walutowymi nostro Banku w Banku Zrzeszającym; c. obsługą transakcji walutowych; d. przestrzeganiem limitów w zakresie ryzyka walutowego; e. lokowaniem nadwyżek środków walutowych; f. wyliczaniem bieżącej pozycji walutowej Banku; g. utrzymywaniem pozycji walutowej Banku na poziomie zgodnym z obowiązującymi limitami; h. ustalaniem kursów walut (tabele kursowe); i. ustalaniem kursów negocjowanych; j. przestrzeganiem limitów związanych z kupnem lub sprzedażą walut obcych zawartych przez upoważnionych pracowników. 5. Komórka księgowa odpowiada za ewidencjonowanie i rozliczanie transakcji walutowych. Szczegółowe informacje z procesu zarządzania ryzykiem walutowym zawierały wewnętrzne unormowania. Ryzyko płynności Za obszar ryzyka płynności w Banku odpowiadają: 1. Członek Zarządu ds. finansowo-księgowych w zakresie nadzoru nad zarządzaniem ryzykiem płynności; 2. Prezes Zarządu w zakresie nadzoru nad pomiarem i monitorowaniem ryzyka płynności. W procesie zarządzania ryzykiem płynności w Banku uczestniczą: 1. Rada Nadzorcza która: a. w ramach pełnionego nadzoru dokonuje okresowej oceny i nadzoruje wszystkie aspekty polityki zarządzania ryzykiem płynności w Banku; b. zatwierdza cele strategiczne w zarządzaniu ryzykiem płynności, zawarte w obowiązującej w Banku strategii zarządzania ryzykiem; c. ocenia adekwatność i skuteczność systemu zarządzania ryzykiem płynności na podstawie okresowej, syntetycznej informacji na temat poziomu ryzyka, na jakie narażony jest Bank; d. zatwierdza scenariuszowe plany awaryjne płynności. 2. Zarząd, który: a. zapewnia skuteczne działanie systemu zarządzania ryzykiem płynności; b. zatwierdza zasady zarządzania ryzykiem płynności; c. wyznacza osoby odpowiedzialne za opracowanie, wprowadzenie i aktualizację zasad zarządzania ryzykiem płynności; 13

14 d. odpowiada za utrzymanie ryzyka płynności na poziomie nie przekraczającym poziomu akceptowalnego przez Radę Nadzorczą wyrażonego apetytem i tolerancją na ryzyko. 3. Zespół ds. Analiz Ryzyka będący komórką monitorującą ryzyko płynności, która podlega Prezesowi Zarządu, wykonuje zadania związane z: a. okresowym weryfikowaniem i aktualizowaniem procedury dotyczącej ryzyka płynności oraz przygotowywaniem propozycji jej zmian dla Zarządu, w tym weryfikowaniem i aktualizowaniem metod pomiaru ryzyka płynności oraz poziomu limitów; b. zgłaszaniem potrzeby zmian w polityce płynnościowej Banku; c. zapewnieniem zgodności procedury dotyczącej ryzyka płynności ze strategią działania Banku i strategią zarządzania ryzykiem; d. proponowaniem wysokości przyjętych limitów; e. dokonywaniem pomiaru i monitorowaniem poziomu ryzyka, w tym płynności średnio i długoterminowej, przeprowadzaniem testów warunków skrajnych, pogłębioną analizą płynności długoterminowej; f. analizą wskaźników służących ocenie poziomu ryzyka płynności; g. monitorowaniem stopnia wykorzystania limitów; h. oceną poziomu ryzyka płynności; i. wyznaczaniem nadzorczych miar płynności oraz wskaźników LCR i wewnętrznego NSFR; j. oceną nowych produktów bankowych w zakresie potencjalnego wpływu na ryzyko płynności; k. opracowywaniem scenariuszy sytuacji kryzysowych; l. opracowaniem propozycji rekomendacji wydawanych przez Zarząd Banku dla komórki zarządzającej mającej na celu właściwe kształtowanie poziomu ryzyka płynności Banku; m. sporządzaniem raportów dla Zarządu i Rady Nadzorczej. 4. Zespół księgowości i rozliczeń bankowych będący komórką zarządzającą ryzykiem płynności, która podlega członkowi Zarządu ds. finansowych, wykonujący zadania związane z: a. okresowym weryfikowaniem i aktualizowaniem procedury dotyczącej ryzyka płynności oraz przygotowywaniem propozycji jej zmian dla Zarządu, w zakresie zarządzania płynnością dzienną, bieżącą i krótkoterminową; b. optymalnym zarządzaniem środkami Banku oraz wywiązywaniem się Banku z zawartych umów, w tym zagospodarowywaniem nadwyżek środków. 5. Pozostałe komórki lub osoby odpowiedzialne za: a. kontrolę i utrzymywanie limitów kasowych; b. sporządzanie wykazu kredytów do ewentualnej odsprzedaży na potrzeby Planu awaryjnego; c. przekazywanie do komórki zarządzającej informacji niezbędnych do sporządzania prognozy przepływów pieniężnych. 14

15 Zadania związane z zarządzaniem płynnością krótkoterminową realizuje komórka zarządzająca Banku. W ramach zarządzania płynnością krótkoterminową Bank wyróżnia: 1. zarządzanie stanem gotówki w kasach i skarbcu; 2. zarządzanie stanem środków na rachunku bieżącym Banku. Zarządzanie stanem gotówki w kasach i skarbcu oraz stanem środków na rachunku bieżącym składa się na zarządzanie płynnością dzienną. Zadania realizowane przez komórkę zarządzającą, dotyczą kształtowania poziomu płynności średnio i długoterminowej w przypadkach, w których dotyczą lokowania nadwyżek środków w instrumenty o terminach płatności powyżej 30 dni. Na proces zarządzania płynnością średnio i długoterminową głównie składają się: 1. lokowanie nadwyżek środków przez komórkę zarządzającą na okresy płatności dłuższe od 30 dni; 2. podejmowane przez Zarząd Banku decyzje dotyczące charakterystyki poszczególnych produktów kredytowych i depozytowych w zakresie terminów płatności tych produktów; 3. podejmowane przez Zarząd Banku decyzje dotyczące inwestycji kapitałowych lub dotyczące zakupu składników majątku trwałego; 4. pomiar płynności średnio- i długoterminowej. Szczegółowe metody zarządzania ryzykiem zostały opracowane w stosownych unormowaniach. Ryzyko stopy procentowej Za obszar ryzyka stopy procentowej w Banku odpowiadają: 1. Członek Zarządu ds. finansowych w zakresie nadzoru nad operacyjnym zarządzaniem ryzykiem stopy procentowej; 2. Prezes Zarządu w zakresie nadzoru nad pomiarem i monitorowaniem ryzykiem stopy procentowej. W procesie zarządzania ryzykiem płynności w Banku uczestniczą: 1. Rada Nadzorcza która: a. w ramach pełnionego nadzoru właścicielskiego dokonuje okresowej oceny i nadzoruje wszystkie aspekty polityki zarządzania ryzykiem stopy procentowej w Banku; b. zatwierdza cele strategiczne w zarządzaniu ryzykiem stopy procentowej, zawarte w obowiązującej w Banku strategii zarządzania ryzykiem; c. ocenia adekwatność i skuteczność systemu zarządzania ryzykiem stopy procentowej na podstawie okresowej, syntetycznej informacji na temat poziomu ryzyka, na jakie narażony jest Bank. 2. Zarząd, który: a. zapewnia skuteczne działanie systemu zarządzania ryzykiem stopy procentowej; b. zatwierdza zasady zarządzania ryzykiem stopy procentowej; c. wyznacza osoby odpowiedzialne za opracowanie, wprowadzenie i aktualizację zasad zarządzania stopą procentową; 15

16 d. odpowiada za utrzymanie ryzyka stopy procentowej na poziomie nie przekraczającym poziomu akceptowalnego przez Radę Nadzorczą; e. podejmuje decyzje w zakresie ustalania oprocentowania oferowanych produktów bankowych. 3. Zespół ds. Analiz Ryzyka będący komórką monitorującą ryzyko płynności, która podlega prezesowi Zarządu, wykonujący zadania związane z: a. okresowym weryfikowaniem i aktualizowaniem niniejszej procedury oraz przygotowywaniem propozycji zmian procedury dla Zarządu, w tym weryfikowaniem i aktualizowaniem metod pomiaru ryzyka stopy procentowej oraz poziomu limitów; b. zgłasza potrzebę zmian w polityce zarządzania ryzykiem stopy procentowej Banku; c. zapewnieniem zgodności niniejszej procedury ze strategią działania Banku i strategią zarządzania ryzykiem; d. proponowaniem wysokości przyjętych limitów; e. dokonywaniem pomiaru i monitorowaniem poziomu ryzyka, przeprowadzaniem testów warunków skrajnych; f. analizą wskaźników służących ocenie poziomu ryzyka stopy procentowej; g. monitorowaniem stopnia wykorzystania limitów; h. oceną nowych produktów bankowych w zakresie potencjalnego wpływu na ryzyko stopy procentowej; i. opracowywaniem scenariuszy sytuacji kryzysowych w zakresie poziomu rynkowych stóp procentowych oraz badanie scenariuszy skrajnych warunków; j. sporządzaniem raportów dla Zarządu i Rady Nadzorczej; k. opracowaniem propozycji rekomendacji wydawanych przez Zarząd Banku dla komórki zarządzającej mające na celu właściwe kształtowanie poziomu ryzyka stopy procentowej; l. składaniem propozycji zmian poziomu stóp procentowych Banku lub rodzaju stóp referencyjnych. 4. Zespół Księgowości, Rozliczeń i Sprawozdawczości będący komórką zarządzającą ryzykiem płynności, która podlega Członkowi Zarządu ds. finansowych, wykonujący zadania związane z kształtowaniem poziomu pozycji bilansowych wrażliwych na zmiany stóp procentowych w ramach zagospodarowywania nadwyżek środków Banku. Szczegółowe metody zarządzania ryzykiem zostały opracowane w stosownych unormowaniach. Ryzyko kapitałowe Zakres odpowiedzialności oraz zadania poszczególnych jednostek i komórek organizacyjnych Banku w procesie zarządzania ryzykiem kapitałowym: 1. Rada Nadzorcza: a. zatwierdza procedury wewnętrzne Banku dotyczące procesu zarządzania i planowania kapitałowego, w tym szacowania kapitału wewnętrznego; 16

17 b. sprawuje nadzór nad zgodnością polityki Banku w zakresie podejmowania decyzji ze strategią zarządzania kapitałem i planowania kapitałowego; c. ocenia, czy działania Zarządu w zakresie zarządzania kapitałowego są skuteczne i zgodne z polityką Rady Nadzorczej. 2. Zarząd: a. odpowiada za opracowanie, wprowadzenie oraz aktualizację procedury w zakresie zarządzania i planowania kapitałowego, w tym wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i szacowania kapitału wewnętrznego; b. wprowadza podział realizowanych w Banku zadań w zakresie zarządzania ryzykiem kapitałowym; c. przekazuje Radzie Nadzorczej Banku okresową informację na temat wielkości funduszy własnych oraz wielkości wymogów kapitałowych przypadających na istotne rodzaje ryzyka; d. podejmuje czynności mające na celu zapewnienie odpowiedniej wielkości funduszy własnych do skali działania Banku i ponoszonego ryzyka. 3. Komórka ds. ryzyk bankowych: a. monitoruje poziom funduszy własnych, identyfikuje potrzeby kapitałowe; b. ocenia stopień pokrycia funduszami różnych rodzajów ryzyka bankowego; c. wskazuje na rozwiązania zmierzające do efektywnego wykorzystania funduszy własnych; d. ocenia skalę zapotrzebowania Banku na zwiększenie funduszy własnych; e. opracowuje propozycje zmierzające do odpowiedniego alokowania funduszy własnych; f. wskazuje na sposoby ograniczania ryzyka w przypadku pojawienia się zagrożeń związanych z brakiem adekwatności kapitałowej Banku; g. opracowuje informację zarządczą z zakresu kapitału wewnętrznego i poziomu wewnętrznego współczynnika kapitałowego; h. opracowuje propozycje aktualizacji procedury w zakresie zarządzania i planowania kapitałowego, w tym wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i szacowania kapitału wewnętrznego; i. monitoruje poziom adekwatności kapitałowej; j. gromadzi dane finansowe, potrzebne do monitorowania adekwatności kapitałowej Banku; k. opracowuje informację zarządczą z zakresu łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i poziomów współczynników kapitałowych; l. może wnosić propozycje zmian do procedur wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i szacowania kapitału wewnętrznego, w wypadku zaistnienia sytuacji specyficznej, której dotychczasowe procedury nie obejmowały. Ryzyko braku zgodności W procesie zarządzania ryzykiem braku zgodności w Banku uczestniczą: 1. Rada Nadzorcza która: 17

18 a. odpowiada za nadzorowanie zarządzania ryzykiem braku zgodności; b. zatwierdza cele strategiczne w zakresie ryzyka braku zgodności zawarte w strategii zarządzania ryzykiem; c. zatwierdza założenia polityki zgodności Banku oraz zasady zarządzania ryzykiem braku zgodności; d. przynajmniej raz w roku ocenia stopień efektywności zarządzania ryzykiem braku zgodności. 2. Zarząd: a. odpowiada za efektywne zarządzanie ryzykiem braku zgodności; b. wskazuje członka Zarządu, do którego przekazywane są zgłoszenia naruszeń oraz który odpowiedzialny jest za bieżące funkcjonowanie procedur anonimowego zgłaszania naruszeń; c. odpowiada za opracowanie polityki zgodności oraz zasad zarządzania ryzykiem braku zgodności; d. zapewnia przestrzeganie określonych w obowiązującej w Banku strategii zarządzania ryzykiem celów strategicznych w zakresie zgodności oraz przestrzeganie zasad zarządzania ryzykiem braku zgodności; e. raz na pół roku składa Radzie Nadzorczej raport w sprawie poziomu ryzyka braku zgodności; f. wprowadza, odpowiednią do skali działania Banku, organizację procesu zarządzania ryzykiem braku zgodności, w tym w szczególności ustanawia odpowiednią komórkę lub wskazuje osobę realizującą w sposób efektywny zadania związane z ryzykiem braku zgodności, dbając jednocześnie o zapewnienie tej komórce odpowiedniego stopnia niezależności. 3. Osoba na Stanowisku ds. Zgodności i Kontroli Wewnętrznej: a. wspiera Zarząd w zakresie efektywnego zarządzania ryzykiem braku zgodności, w tym doradza Zarządowi w sprawach obowiązujących Bank przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych przez Bank standardów postępowania; b. prowadzi rejestr naruszeń compliance; c. sporządza na potrzeby Zarządu i Rady Nadzorczej raz na pół roku informacje dotyczące stopnia efektywności zarządzania ryzykiem braku zgodności oraz wyznacza profil ryzyka braku zgodności; d. przedstawia Zarządowi propozycje działań, które będą miały na celu minimalizowanie powstałego ryzyka braku zgodności i ograniczanie występowania takich naruszeń przepisów prawa i norm postępowania w przyszłości; e. na bieżąco informuje Zarząd Banku o przypadkach występowania naruszeń compliance f. opiniuje nowe produkty lub procesy pod kątem ryzyka ewentualnego wystąpienia naruszeń compliance; g. opiniuje procedury wewnętrzne, o których mowa w obowiązujących w Banku zasadach opracowywania i wprowadzania regulacji wewnętrznych, pod kątem ich zgodności z zewnętrznymi przepisami prawa oraz występowania ewentualnych zapisów, które mogłyby wygenerować naruszenie compliance; h. opiniuje każdą masową komunikację kierowaną do klientów Banku; 18

19 i. monitoruje na bieżąco, stanowiska i wytyczne regulatorów; j. kształtuje świadomość istnienia ryzyka braku zgodności wśród pracowników Banku poprzez realizowanie szkoleń z obszaru compliance, formułowanie pisemnych wytycznych dla pracowników czy sporządzanie dokumentów zawierających takie wytyczne. 4. Osoba na Stanowisku ds. Zgodności i Kontroli Wewnętrznej przy wsparciu Departamentu Zarządzania Zgodnością Biura Zarządzania Zgodnością SGB-Bank S.A. przygotowującego okresowe raporty z zakresu zmian prawa: a. monitoruje na bieżąco zmiany w zewnętrznych przepisach prawa; b. monitoruje terminowość i zakres aktualizacji procedur, o których mowa w obowiązujących w Banku zasadach opracowywania i wprowadzania regulacji wewnętrznych pod kątem ich zgodności ze zmianami w zewnętrznych przepisach prawa; c. informuje pracowników Banku, w sposób ogólnie dostępny, o zaistniałych zmianach w zewnętrznych przepisach prawa. 5. Wszyscy pracownicy Banku zobowiązani są do: a. znajomości przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych przez Bank standardów postępowania w zakresie, który dotyczy realizowanych przez nich obowiązków; b. bezwzględnego przestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych przez Bank standardów postępowania; c. informowania osoby na Stanowisku ds. Zgodności i Kontroli Wewnętrznej o przypadkach naruszeń compliance; d. zgłaszania do osoby na Stanowisku ds. Zgodności i Kontroli Wewnętrznej własnych pomysłów dotyczących możliwości ograniczania naruszeń compliance; e. dbałości o dobre imię Banku i godne jego reprezentowanie; f. lojalności wobec Banku, w którym są zatrudnieni; g. wykorzystywania posiadanej wiedzy i kwalifikacji w interesie Banku i jego klientów; h. niepodejmowania czynności, które mogłyby doprowadzić do konfliktu interesów pomiędzy nimi a Bankiem, w szczególności nie powinni podejmować działań konkurencyjnych wobec Banku, w którym są zatrudnieni; i. nienadużywania zajmowanego w Banku stanowiska do osiągania nienależnych osobistych korzyści; j. okazywania szacunku wobec pracowników podległych, w tym w szczególności niestosowania jakichkolwiek form mobbingu lub dyskryminacji. Szczegółowe informacje procesu zarządzania ryzykiem braku zgodności zawierały stosowne unormowania. 3. Struktura i organizacja komórek monitorujących ryzyka W strukturze organizacyjnej Banku w pionie organizacji i nadzoru funkcjonuje Zespół do spraw Analiz Ryzyka oraz Stanowisko ds. Zgodności i Kontroli Wewnętrznej. Podlegają one 19

20 bezpośrednio Prezesowi Zarządu Banku. Podstawowe zadania i obowiązki opisane zostały w Regulaminie organizacyjnym Banku Spółdzielczego w Chojnie. Zespół do spraw Analiz Ryzyka obejmował w zakresie swoich działań monitorowanie następujących ryzyk: 1. kredytowego, w tym koncentracji, EKZH i DEK, 2. operacyjnego, 3. walutowego, 4. stopy procentowej, 5. płynności, 6. kapitałowego; natomiast Stanowisko ds. Zgodności i Kontroli Wewnętrznej obejmowało w swoich zadaniach monitorowanie ryzyka braku zgodności. 4. Metody pomiaru poszczególnych rodzajów ryzyka, stosowane limity ograniczające ryzyko W stosunku do istotnych ryzyk opracowane zostały metody ich pomiaru oraz system raportowania. Podstawę monitorowania procesu zarządzania ryzykiem w Banku stanowi formalnie ustanowiony system informacji zarządczej. System sprawozdawczości zarządczej dostarcza informacji na temat: 1. rodzajów i wielkości ryzyka w działalności Banku; 2. profilu ryzyka; 3. stopnia wykorzystania limitów wewnętrznych; 4. wyników testów warunków skrajnych; 5. skutków decyzji w zakresie zarządzania ryzykiem. Monitorowanie ryzyka odbywa się z częstotliwością umożliwiającą dostarczenie informacji o zmianach profilu ryzyka Banku. Zakres oraz szczegółowość sprawozdań wewnętrznych są dostosowane do rodzaju raportowanego ryzyka oraz odbiorców informacji. Rzetelność, dokładność oraz aktualność dostarczanych informacji zapewnia wprowadzony w Banku system kontroli wewnętrznej. Szczegółowy obieg informacji określony jest w Systemie informacji zarządczej w Banku Spółdzielczym w Chojnie, który definiuje także częstotliwość i terminy sporządzania raportów. Ryzyko kredytowe Pomiar ryzyka kredytowego Bank dzieli na dwa poziomy: 1. indywidualny, 2. portfelowy, w ramach, których ryzyko jest mierzone odpowiednio poprzez: 1. wycenę każdej ekspozycji i tworzenie rezerw celowych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008r. (z późniejszymi zmianami) w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków; 20

21 2. dla portfela kredytowego: a. ocenę struktury podmiotowej, rodzajowej i jakościowej portfela kredytowego, b. ocenę poziomu wskaźnika kredytów zagrożonych, badanie udziału portfeli kredytów zagrożonych w podportfelach kredytowych, c. ocenę wielkości salda rezerw celowych w porównaniu z wielkością wyniku na działalności bankowej i wielkością wyniku finansowego Banku, d. ocenę stopnia pokrycia rezerwami celowymi kredytów zagrożonych, e. ocenę wartości odzysku z zabezpieczeń oraz poziomu pokrycia kredytów zabezpieczeniami, f. monitorowania kredytów, ich struktury, czynników ryzyka, g. analizę ryzyka wynikającego z zaangażowań wobec podmiotów, o których mowa w art. 79a ustawy Prawo bankowe, h. analizę ryzyka kredytowego z tytułu koncentracji, i. ocenę skali stosowanych odstępstw od warunków kredytowania i ich wpływu na ryzyko, j. przeprowadzaniu testów warunków skrajnych. Bank ogranicza ryzyko kredytowe poprzez: 1. prowadzenie odpowiedniej polityki kredytowej, w tym standardów kredytowych dotyczących oceny zdolności kredytowej, 2. stosowanie zabezpieczeń spłaty kredytów, 3. stosowanie systemu limitów. W obszarze ryzyka kredytowego Bank stosuje następujące limity: Rodzaj limitu Wartość Branża: Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo (do funduszy własnych) 500% Branża: Górnictwo i wydobywanie (do funduszy własnych) 20% Branża: Przetwórstwo przemysłowe (do funduszy własnych) 50% Branża: Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych (do funduszy własnych) 20% Branża: Dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją (do funduszy własnych) 30% Branża: Budownictwo (do funduszy własnych) 75% Branża: Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle (do funduszy własnych) 75% Branża: Transport i gospodarka magazynowa (do funduszy własnych) 30% Branża: Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (do funduszy własnych) 30% Branża: Informacja i komunikacja (do funduszy własnych) 20% Branża: Działalność finansowa i ubezpieczeniowa (do funduszy własnych) 25% Branża: Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości (do funduszy własnych) 20% Branża: Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (do funduszy własnych) 25% 21

22 Rodzaj limitu Wartość Branża: Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca (do funduszy własnych) 20% Branża: Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne (do funduszy własnych) 25% Branża: Edukacja (do funduszy własnych) 20% Branża: Opieka zdrowotna i pomoc społeczna (do funduszy własnych) 30% Branża: Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją (do funduszy własnych) 20% Branża: Inne (do funduszy własnych) 20% Zabezpieczenie: Weksel własny i poręczenie wekslowe (do funduszy własnych) 100% Zabezpieczenie: Poręczenie cywilne (do funduszy własnych) 50% Zabezpieczenie: Zastaw rejestrowy (do funduszy własnych) 50% Zabezpieczenie: Przewłaszczenie rzeczy ruchomej (do funduszy własnych) 50% Zabezpieczenie: Hipoteka na nieruchomości mieszkalnej (do funduszy własnych) 100% Zabezpieczenie: Hipoteka pozostała (do funduszy własnych) 500% Zabezpieczenie: Pełnomocnictwo / cesja z rachunku bieżącego (do funduszy własnych) 10% Zabezpieczenie: Cesja wierzytelności z umów handlowych (do funduszy własnych) 10% Zabezpieczenie: Ubezpieczenie-polisy na życie (do funduszy własnych) 10% Istotnie zaangażowania (do funduszy własnych) 450% Duże zaangażowania (do funduszy własnych) 300% EKZH: Zabezpieczenie na nieruchomości komercyjnej (do portfela EKZH) 95% EKZH: Zabezpieczone na nieruchomości rolnej (do portfela EKZH) 60% EKZH: Kredyty udzielone na okres powyżej 10 lat (do portfela EKZH) 75% EKZH: Branża- budownictwo i działalność związana z obsługą rynku nieruchomości (do portfela EKZH) 15% EKZH: Cel kredytowania inny niż nieruchomość (do portfela EKZH) 40% EKZH: Nieruchomość stanowiąca zabezpieczenie nie jest własnością klienta (do portfela EKZH) 40% EKZH: DtI powyżej 65% (do portfela EKZH) 5% EKZH: Udział kredytów zagrożonych w portfelu kredytów zabezpieczonych hipotecznie (do portfela EKZH) 5% EKZH: Udział EKZH w portfelu kredytowym (do portfela kredytowego) 60% DEK: Ogółem DEK (do portfela kredytowego) 20% DEK: Kredyty gotówkowe (do portfela DEK) 85% DEK: Kredyty w ROR (do portfela DEK) 30% DEK: Karty kredytowe (do portfela DEK) 5% DEK: Oprocentowanie zmienne w oparciu o WIBOR (do portfela DEK) 80% DEK: Niezabezpieczone (do portfela DEK) 5% DEK: DtI powyżej 65% (do portfela DEK) 30% DEK: Udzielone na warunkach niestandardowych (do portfela DEK) 10% DEK: Udział kredytów zagrożonych w portfelu detalicznych ekspozycji kredytowych (do portfela DEK) 4% Struktura w portfelu kredytowym: Kredyty obrotowe (do portfela kredytowego) 25% 22

23 Rodzaj limitu Wartość Struktura w portfelu kredytowym: Kredyty obrotowe w RB (do portfela kredytowego) 40% Struktura w portfelu kredytowym: Kredyty inwestycyjne (do portfela kredytowego) 70% Struktura w portfelu kredytowym: Kredyty na cele konsumpcyjne (do portfela kredytowego) 10% Struktura w portfelu kredytowym: Kredyty mieszkaniowe (do portfela kredytowego) 15% Struktura w portfelu kredytowym: Pożyczki hipoteczne (do portfela kredytowego) 5% Struktura w portfelu kredytowym: Osoby fizyczne (do portfela kredytowego) 20% Struktura w portfelu kredytowym: Rolnicy indywidualni (do portfela kredytowego) 65% Struktura w portfelu kredytowym: Przedsiębiorcy indywidualni (do portfela kredytowego) 15% Struktura w portfelu kredytowym: Przedsiębiorstwa, spółki prywatne i spółdzielnie (do portfela kredytowego) 25% Struktura w portfelu kredytowym: Podmioty niekomercyjne (do portfela kredytowego) 5% Struktura w portfelu kredytowym: Jednostki samorządu terytorialnego (do portfela kredytowego) 10% Struktura w portfelu kredytowym: Inne (do portfela kredytowego) 5% Pokrycie rezerwami celowymi należności zagrożonych Min. 30% Udział kredytów zagrożonych w portfelu kredytowym (do portfela kredytowego) 5% Udział portfela kredytów podmiotów niefinansowych w sumie bilansowej powiększonej o zobowiązania pozabilansowe udzielone dotyczące finansowania 75% Wartość ekspozycji kredytowych udzielonych poza obowiązującymi standardami kredytowania 30% Poziom należności nieodzyskanych 1% Poziom odzysku w okresie 12 m-cy Min. 3% Limit maksymalnego poziomu zaangażowania wobec osób określonych w art. 79a ustawy Pb (do kapitału podstawowego TIER I) 25% Limity jednostkowe: Kredyt na działalność gospodarczą, rolniczą Kredyt na działalność gospodarczą, rolniczą (pod warunkiem uwzględnienia zapisów 23 Zasad zarządzania ryzykiem koncentracji ) Limity jednostkowe: Kredyt konsumpcyjny (DEK) Limity jednostkowe: Kredyt mieszkaniowy Limity jednostkowe: Kredyt konsolidacyjny Limity jednostkowe: Pożyczka hipoteczna Limity jednostkowe: Kredyt dla JST Kredyt konsumpcyjny (DEK) niezabezpieczony Limity jednostkowe: Gwarancje lub poręczenie zł zł zł zł zł zł zł zł zł Zaangażowanie w jeden podmiot lub grupę podmiotów powiązanych (do funduszy własnych) 25% Ryzyko operacyjne Pomiar ryzyka operacyjnego odbywa się z dwóch punktów widzenia, na podstawie: 1. incydentów/zdarzeń operacyjnych, które miały miejsce; 2. oceny zdarzeń, które mogą zaistnieć/zdarzeń potencjalnych, w oparciu o: a. mapę ryzyka operacyjnego, 23