Załącznik do Uchwały Zarządu nr 11/2019 z dnia 18 czerwca 2019 r. Regulamin świadczenia usługi zarządzania portfelami

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały Zarządu nr 11/2019 z dnia 18 czerwca 2019 r. Regulamin świadczenia usługi zarządzania portfelami 1

2 Historia dokumentu: Numer Uchwały Z dnia Data wejścia w życie 11/ W sprawie: 1) uchylenia: Regulaminu świadczenia usług zarzadzania portfelem przez RDM Wealth Management S.A. na rzecz Klienta Detalicznego oraz Regulaminu świadczenia usług zarzadzania portfelem przez RDM Wealth Management S.A. na rzecz Klienta Profesjonalnego, 2) wprowadzenia w życie nowego Regulaminu świadczenia usługi zarządzania portfelami. Data odwołania/ zmiany Numer Uchwały zmieniającej 2

3 I. Postanowienia ogólne Regulamin świadczenia usługi zarządzania portfelami (zwany dalej Regulaminem ) określa zasady świadczenia usługi Zarządzania Portfelem, w tym podejmowania i realizacji decyzji inwestycyjnych na rachunek Klienta w ramach pozostawionych przez niego do dyspozycji RDM Wealth Management S.A. środków pieniężnych lub instrumentów finansowych, oraz prawa i obowiązki stron wynikające z zawarcia Umowy o Zarządzanie Portfelem. 2. Regulamin, Taryfa opłat i prowizji, uzgodniona z Klientem Strategia Inwestycyjna oraz pozostałe załączniki do Umowy stanowią integralną część Umowy. 3. W przypadku rozbieżności pomiędzy Umową a Regulaminem zastosowanie mają postanowienia Umowy. 2. Definicje Użytym w niniejszym Regulaminie pojęciom pisanym wielką literą nadaje się następujące znaczenie: 1. Aktywa środki pieniężne oraz Instrumenty Finansowe będące w dyspozycji Klienta; 2. Ankieta wypełniany przez Klienta formularz, na podstawie którego Firma Inwestycyjna dokonuje indywidualnej dla każdego Klienta oceny odpowiedniości i adekwatności usługi maklerskiej stanowiącej przedmiot zawieranej lub już zawartej Umowy; 3. Benchmark obiektywny wskaźnik finansowy służący do dokonywania oceny wyników poszczególnych Portfeli Inwestycyjnych; 4. Beneficjent rzeczywisty osoba fizyczna lub osoby fizyczne sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lub osoba fizyczna lub osoby fizyczne, w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze lub przeprowadzana jest transakcja okazjonalna, w tym: a) w przypadku Klienta będącego osobą prawną inną niż spółka, której papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym podlegającym wymogom ujawniania informacji wynikającym z przepisów prawa Unii Europejskiej lub odpowiadającym im przepisom prawa państwa trzeciego: osoba fizyczna będąca udziałowcem lub akcjonariuszem Klienta, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej, osoba fizyczna dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym Klienta, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu, osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji Klienta, lub łącznie dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie Klienta, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu, osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad Klientem poprzez posiadanie w stosunku do tej osoby prawnej uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, lub osoba fizyczna zajmująca wyższe stanowisko kierownicze w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w tiret pierwszym, drugim, trzecim i czwartym oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, 3

4 b) w przypadku Klienta będącego trustem: założyciel, powiernik, nadzorca, jeżeli został ustanowiony, beneficjent, inna osoba sprawująca kontrolę nad trustem, c) w przypadku Klienta będącego osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, wobec którego nie stwierdzono przesłanek lub okoliczności mogących wskazywać na fakt sprawowania kontroli nad nim przez inną osobę fizyczną lub osoby fizyczne, przyjmuje się, że taki Klient jest jednocześnie beneficjentem rzeczywistym; 5. CRS Ustawa z dnia 9 marca 2017 roku o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami (CRS - z j. ang. Common Reporting Standards ); 6. Doradca licencjonowany doradca inwestycyjny w rozumieniu art. 125 Ustawy, zatrudniony w Firmie Inwestycyjnej; 6. Dzień Wyceny każdy dzień roboczy obowiązujący w Polsce, a także ostatni dzień kwartału kalendarzowego, jeśli wypada on w dniu wolnym od pracy; 7. Dźwignia finansowa lub Dźwignia stosunek wartości Aktywów inwestora do jego kapitałów własnych; występuje gdy wartość środków własnych przeznaczonych na nabycie danych Aktywów jest niższa od wartości nabywanych Aktywów. Dźwignia finansowa może występować jako cecha instrumentu finansowego wbudowana w jego konstrukcję (derywaty) lub powstawać w następstwie finansowania inwestycji środkami pochodzącymi z kredytu, lub dokonywania transakcji z odroczonym terminem pełnej płatności. 8. FATCA Ustawa z dnia 9 października 2015 roku o wykonywaniu Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA; 9. Firma Inwestycyjna RDM Wealth Management S.A.; 10. Hasło ciąg znaków służący do identyfikacji Klienta, ustalany w celu zagwarantowania wyłączności dostępu do informacji o Umowie i Portfelu Klienta, znany jedynie posiadaczowi Portfela; 11. Instrument Finansowy w rozumieniu art. 2 ust. 1 Ustawy (rodzaje Instrumentów Finansowych objętych usługą Zarządzania Portfelami określają Strategie Inwestycyjne); 12. Klient krajowa lub zagraniczna osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której Ustawa przyznaje zdolność prawną, będąca lub mająca być stroną umowy o zarządzanie portfelem; 13. Klient Detaliczny w rozumieniu art. 3 pkt. 39c) Ustawy; 14. Klient Profesjonalny w rozumieniu art. 3 pkt. 39b) Ustawy; 15. Komitet Inwestycyjny grupa specjalistów - pracowników Firmy Inwestycyjnej, których zadaniem jest ustalanie ogólnych założeń w zakresie polityki inwestycyjnej w ramach poszczególnych strategii inwestycyjnych; 16. Listy sankcyjne listy osób, grup lub podmiotów ogłaszane przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej ( GIIF ) na podstawie rezolucji Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych wydanych na podstawie rozdziału VII Karty Narodów Zjednoczonych, dotyczących zagrożeń dla międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa spowodowanych aktami terrorystycznymi, w szczególności na listach, o których mowa w pkt 3 rezolucji 2253 (2015) Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych lub w pkt 1 rezolucji 1988 (2011) Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz liście Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, o której mowa w art. 120 ust. 1 Ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy; 17. Okres Rozliczeniowy okres, za który naliczana jest opłata za zarządzanie lub prowizja od przyrostu wartości Portfela powyżej Stopy Referencyjnej; 4

5 18. Osoby zajmujące eksponowane stanowiska polityczne rozumie się przez to osoby fizyczne: 1) szefów państw, szefów rządów, ministrów, wiceministrów, sekretarzy stanu, podsekretarzy stanu, w tym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów i wiceprezesa Rady Ministrów, 2) członków parlamentu lub podobnych organów ustawodawczych, w tym posłów i senatorów, 3) członków organów zarządzających partii politycznych, 4) członków sądów najwyższych, trybunałów konstytucyjnych oraz innych organów sądowych wysokiego szczebla, których decyzje nie podlegają zaskarżeniu, z wyjątkiem trybów nadzwyczajnych, w tym sędziów Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, wojewódzkich sądów administracyjnych oraz sędziów sądów apelacyjnych, 5) członków trybunałów obrachunkowych lub zarządów banków centralnych, w tym Prezesa oraz członków Zarządu NBP, 6) ambasadorów, chargés d'affaires oraz wyższych oficerów sił zbrojnych, 7) członków organów administracyjnych, zarządczych lub nadzorczych przedsiębiorstw państwowych, w tym dyrektorów przedsiębiorstw państwowych oraz członków zarządów i rad nadzorczych spółek z udziałem Skarbu Państwa, w których ponad połowa akcji albo udziałów należy do Skarbu Państwa lub innych państwowych osób prawnych, 8) dyrektorów, zastępców dyrektorów oraz członków organów organizacji międzynarodowych lub osoby pełniące równoważne funkcje w tych organizacjach, 9) dyrektorów generalnych w urzędach naczelnych i centralnych organów państwowych, dyrektorów generalnych urzędów wojewódzkich oraz kierowników urzędów terenowych organów rządowej administracji specjalnej, 10) małżonka lub osobę pozostającą we wspólnym pożyciu z osobą zajmującą eksponowane stanowisko polityczne, dziecko osoby zajmującej eksponowane stanowisko polityczne i jego małżonka lub osoby pozostającej we wspólnym pożyciu, rodziców osoby zajmującej eksponowane stanowisko polityczne, 11) osoby fizyczne będące beneficjentami rzeczywistymi osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej lub trustów wspólnie z osobą zajmującą eksponowane stanowisko polityczne lub utrzymujące z taką osobą inne bliskie stosunki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, 12) osoby fizyczne będące jedynym beneficjentem rzeczywistym osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej lub trustu, o których wiadomo, że zostały utworzone w celu uzyskania faktycznej korzyści przez osobę zajmującą eksponowane stanowisko polityczne; 19. Papiery Wartościowe wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego: akcje spółek w obrocie na rynku regulowanym na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, obligacje emitowane przez Skarb Państwa, których wartość została wyrażona w walucie polskiej, certyfikaty inwestycyjne, bony skarbowe emitowane przez Skarb Państwa, których wartość została wyrażona w walucie polskiej; 20. Podmiot krajowa lub zagraniczna osoba prawna lub krajowa lub zagraniczna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, organizacja społeczna, polityczna, zawodowa, fundacja lub stowarzyszenie nieposiadające osobowości prawnej; 21. Portfel lub Portfel inwestycyjny 22. Rachunek lub Rachunek Inwestycyjny Aktywa będące przedmiotem Umowy o zarządzanie portfelem; rachunek bankowy, rachunek pieniężny, rachunek instrumentów finansowych, rachunek derywatów (instrumentów pochodnych) lub inne rejestry, na których zapisywane są Aktywa Klienta objęte Umową, otwarte przez Firmę Inwestycyjną w imieniu Klienta na podstawie Pełnomocnictwa; 5

6 23. Rozporządzenie Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy obrocie instrumentami finansowymi, oraz banków powierniczych lub rozporządzenie zastępujące ww. Rozporządzenie; 24. Rozporządzenie 2017/565 Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2017/565 z dnia 25 kwietnia 2016 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez firmy inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tej dyrektywy; 25. Spółka zarządzająca w rozumieniu art. 2 pkt.10 Ustawy o funduszach inwestycyjnych; 26. Stopa Referencyjna stopa zwrotu określona w Umowie, powyżej której następuje naliczenie prowizji od przyrostu wartości portfela; jeżeli w Umowie nie określono inaczej, stopa referencyjna wynosi 0% (słownie: zero procent); 27. Strategia Inwestycyjna lub Strategia strategia inwestycyjna określona w Umowie, zawierająca w szczególności wskazanie celów inwestycyjnych zarządzania Portfelem, rodzaju instrumentów finansowych wchodzących w skład Portfela, rodzaju transakcji i inwestycji dokonywanych w ramach zarządzania Portfelem (rodzaje Strategii Inwestycyjnych oferowane przez Firmę Inwestycyjną określa załącznik nr 1 do Regulaminu); 28. Trwały nośnik nośnik informacji umożliwiający użytkownikowi przechowywanie adresowanych do niego informacji w sposób umożliwiający dostęp do nich przez okres odpowiedni do celów sporządzenia tych informacji i pozwalający na odtworzenie przechowywanych informacji w niezmienionej postaci; 29. Umowa umowa o zarządzanie portfelem zawarta pomiędzy Firmą Inwestycyjną a Klientem; 30. Upoważniony pracownik pracownik posiadający umocowanie do działania wystawione przez Zarząd Firmy Inwestycyjnej; 31. Ustawa Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi; 32. Ustawa AML/CFT Ustawa z dnia 1 marca 2018 roku o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu; 33. Ustawa o funduszach inwestycyjnych Ustawa z dnia 27 maja 2004 roku o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi; 34. Wypłata wydanie przez Firmę Inwestycyjną, zgodnie z wydaną przez Klienta dyspozycją, polecenia w zakresie: 1) wykonania przelewu środków pieniężnych z Portfela Klienta na rachunek Klienta nieobjęty Umową, 2) spieniężenia części lub całości Instrumentów Finansowych wchodzących w skład Portfela Klienta i przelania środków pieniężnych na rachunek Klienta nieobjęty Umową. 35. Zarządzanie Portfelami (Portfelem) lub Zarządzanie usługa maklerska określona w art. 69 ust. 2 pkt 4 i art. 75 ust. 1 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi II. Przedmiot Umowy Firma Inwestycyjna świadczy na rzecz Klientów usługę maklerską Zarządzania Portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba Instrumentów Finansowych, w ramach pozostawionych przez Klienta środków pieniężnych lub Instrumentów Finansowych zgodnie z postanowieniami niniejszego Regulaminu, o ile Umowa nie stanowi inaczej. 2. Firma Inwestycyjna nie świadczy usług prowadzenia rachunków papierów wartościowych ani rachunków pieniężnych dla swoich Klientów. 6

7 4. 1. Poprzez zawarcie Umowy Firma Inwestycyjna zobowiązuje się do świadczenia usługi Zarządzania Portfelami. 2. Zarządzanie Portfelem polega na odpłatnym podejmowaniu i realizacji decyzji inwestycyjnych w imieniu i na rachunek Klienta, w ramach pozostawionych przez niego do dyspozycji Firmy Inwestycyjnej Aktywów. 3. Realizacja decyzji inwestycyjnych, o których mowa w ust. 2 odbywa się w ramach odrębnej, świadczonej przez Firmę Inwestycyjną bezpłatnie usługi przyjmowania i przekazywania zleceń (o której mowa w art. 69 ust. 2 pkt 1 Ustawy), co wiąże się z koniecznością zawarcia dodatkowej umowy o świadczenie tej usługi maklerskiej. 4. Firma Inwestycyjna zarządza Portfelem na podstawie Pełnomocnictwa udzielonego jej przez Klienta, które stanowi załącznik do Umowy. 5. Warunkiem świadczenia przez Firmę Inwestycyjną usługi Zarządzania Portfelem jest: 1) uzyskanie od Klienta informacji, o których mowa w 6 ust. 1-4; 2) złożenie przez Klienta wymaganych prawem oświadczeń; 3) uzgodnienie z Klientem Strategii Inwestycyjnej; 4) zawarcie Umowy; 5) zawarcie umowy o świadczenie usługi przyjmowania i przekazywania zleceń; 6) udzielenie przez Klienta Pełnomocnictwa, o którym mowa w 11 Regulaminu; 7) wniesienie Aktywów przez Klienta, tzn. postawienie Aktywów do dyspozycji Firmy Inwestycyjnej. III. Postępowanie przed zawarciem Umowy 5. Obowiązki informacyjne wobec Klienta 1. Przed zawarciem Umowy Firma Inwestycyjna przekazuje Klientowi, przy pomocy Trwałego nośnika lub poprzez zamieszczenie na stronie internetowej Firmy Inwestycyjnej, informacje określone przepisami prawa dotyczące Firmy Inwestycyjnej oraz usługi Zarządzania Portfelami, która ma być świadczona na podstawie Umowy, w tym: a) Szczegółowe informacje dotyczące RDM Wealth Management S.A., b) Ogólny opis istoty instrumentów finansowych oraz ryzyka związanego z inwestowaniem w instrumenty finansowe. 2. Firma Inwestycyjna ujawnia Klientom, na Trwałym nośniku, informacje o kosztach i opłatach, jakie wiążą się ze świadczoną usługą Zarządzania Portfelami (tzw. informacja ex ante ), zgodnie z wymogami Rozporządzenia 2017/565. Metodologia wyliczenia kosztów i opłat opisana jest w treści przedstawionej informacji. 3. Wskazanie podstawowych zasad postępowania Firmy Inwestycyjnej w przypadku powstania konfliktu interesów zawarte jest w Polityce zarządzania konfliktami interesów, która jest przekazywana Klientowi przed zawarciem Umowy, przy użyciu Trwałego nośnika lub za pośrednictwem strony internetowej. Klient, podpisując Umowę, oświadcza, iż zapoznał się z Polityką zarządzania konfliktami interesów i akceptuje jej postanowienia. Firma Inwestycyjna przekaże na życzenie Klienta dodatkowe informacje na temat stosowanej polityki przeciwdziałania konfliktom interesów na Trwałym nośniku. 7

8 4. W przypadku powstania konfliktu interesów po zawarciu Umowy z Klientem, którym Firma Inwestycyjna nie będzie mogła właściwie zarządzać, Firma Inwestycyjna informuje Klienta przy użyciu Trwałego nośnika o powstałym konflikcie interesów niezwłocznie po jego stwierdzeniu oraz powstrzymuje się od świadczenia usług na rzecz Klienta do czasu otrzymania wyraźnego oświadczenia Klienta o kontynuacji lub rozwiązaniu Umowy, za wyjątkiem wszelkich czynności, których dokonanie konieczne jest w celu ochrony interesu Klienta. 5. Firma Inwestycyjna przed zawarciem Umowy z Klientem przekazuje Klientowi Politykę działania w najlepiej pojętym interesie Klienta RDM Wealth Management S.A. (zgodnie z art. 65 ust. 5 Rozporządzenia 2017/565), na stosowanie której Klient wyraża zgodę, podpisując Umowę. W przypadku istotnych zmian tej polityki, dokonanych po zawarciu Umowy z Klientem, Firma Inwestycyjna przekazuje Klientowi stosowną informację o zmianach przy użyciu Trwałego nośnika lub poprzez zamieszczenie na stronie internetowej, w takim terminie, aby Klient mógł wypowiedzieć Umowę z zachowaniem okresu wypowiedzenia, a rozwiązanie Umowy nastąpiło przed dniem wejścia w życie zmian. 6. Przed zawarciem Umowy Klient zobowiązany jest zapoznać się z niniejszym Regulaminem i regulacjami, o których mowa w ust Przekazanie Klientowi przed zawarciem Umowy niniejszego Regulaminu wraz regulacjami, o których mowa w ust. 1-5 stanowi wykonanie obowiązków informacyjnych. 8. Dodatkowe informacje o Firmie Inwestycyjnej Klient może uzyskać na stronie internetowej (informacje znajdujące się na wskazanej stronie internetowej w pełni odzwierciedlają zakres określony w art. 47 ust. 1 Rozporządzenia 2017/565). 9. Wszelkie zmiany oraz aktualizacje danych dotyczących Firmy Inwestycyjnej są ogłaszane na stronie internetowej Firmy Inwestycyjnej. 10. Zgodnie z obowiązującymi przepisami Firma Inwestycyjna nie jest zobowiązana do monitorowania treści oraz zgodności z prawem stron internetowych, do których linki zostały zamieszczone na stronie internetowej Firmy Inwestycyjnej, w szczególności gdy Firma Inwestycyjna nie ma wpływu na ich wygląd oraz treści; w przypadku gdy treści te są niezgodne z przepisami, Firma Inwestycyjna nie ponosi odpowiedzialności. 11. Klient może kontaktować się z Firmą Inwestycyjną osobiście w siedzibie Firmy Inwestycyjnej lub telefonicznie - w godzinach i dniach roboczych wskazanych na jej stronie internetowej, a także za pośrednictwem poczty elektronicznej na adres biuro@rdmwm.pl. 12. Przed zawarciem Umowy Firma Inwestycyjna informuje Klienta lub potencjalnego Klienta o przetwarzaniu jego danych osobowych, w szczególności o obowiązkach Firmy Inwestycyjnej wynikających z przepisów normujących przetwarzanie tych danych Badanie odpowiedniości i adekwatności usługi 1. Działając w najlepiej pojętym interesie Klienta Firma Inwestycyjna zwraca się do Klienta o wypełnienie formularza Ankiety w celu: 1) uzyskania informacji dotyczących jego poziomu wiedzy o inwestowaniu w instrumenty finansowe, doświadczenia inwestycyjnego, sytuacji finansowej, celów inwestycyjnych, maksymalnego poziomu i rodzaju ryzyka, jakie Klient jest w stanie 1 w tym w szczególności: RODO - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) oraz Ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych 8

9 zaakceptować w ramach realizacji wskazanych celów inwestycyjnych oraz dokonania oceny, czy instrument finansowy będący przedmiotem oferowanej usługi maklerskiej lub usługa maklerska, która ma być świadczona na podstawie zawieranej Umowy są dla Klienta odpowiednie, biorąc pod uwagę jego indywidualną sytuację; 2) ustalenia, czy przy należytym uwzględnieniu charakteru i zakresu świadczonej usługi określona transakcja zawierana w toku świadczenia usługi realizuje cele inwestycyjne danego Klienta, nie jest związana z ryzykiem, którego poziom przekraczałby możliwości inwestycyjne Klienta oraz czy ma charakter pozwalający na jej zrozumienie i dokonanie oceny ryzyka z nią związanego przez Klienta, biorąc pod uwagę posiadane przez niego doświadczenie i wiedzę. 2. Informacje dotyczące sytuacji finansowej Klienta muszą stosownie do ww. potrzeb zawierać wskazanie źródła i wysokości stałych dochodów, posiadanych aktywów, w tym aktywów płynnych, inwestycji, nieruchomości i stałych zobowiązań finansowych oraz zdolności do ponoszenia strat. Firma Inwestycyjna może przed zawarciem Umowy zwrócić się do Klienta o udokumentowanie źródła pochodzenia Aktywów, które będą wchodziły w skład Portfela. 3. Informacje dotyczące celów inwestycyjnych Klienta muszą stosownie do ww. potrzeb zawierać informacje na temat długości okresu, w którym Klient chciałby prowadzić inwestycje, jego preferencji co do poziomu ryzyka, profilu ryzyka oraz celu inwestycji. 4. Wypełniona Ankieta powinna zostać opatrzona podpisem Klienta złożonym w obecności Upoważnionego pracownika Firmy Inwestycyjnej bądź zgodnie z zasadami określonymi w 9 ust. 15. Oryginał Ankiety pozostaje w dokumentacji Firmy Inwestycyjnej. 5. Firma Inwestycyjna ma obowiązek odmówić zawarcia Umowy w przypadku, gdy nie uzyska od Klienta informacji, o których mowa w ust. 2-4 powyżej. 6. Po przeprowadzeniu w oparciu o udostępnione przez Klienta dokumenty i informacje badania Firma Inwestycyjna dokonuje oceny odpowiedniości i adekwatności usługi maklerskiej, określa profil inwestycyjny Klienta oraz wskazuje Klientowi odpowiednią dla niego Strategię Inwestycyjną. 7. Firma Inwestycyjna ma prawo odmówić zawarcia Umowy bez podania przyczyny w przypadku, gdy w ocenie Firmy Inwestycyjnej osoba, która zamierza zawrzeć Umowę nie gwarantuje należytego wywiązywania się z postanowień Umowy. 8. Firma Inwestycyjna ma również prawo odmówić zawarcia Umowy w przypadku, gdy: 1) ocena indywidualnej sytuacji Klienta wskazuje na brak odpowiedniości usługi - Strategii Inwestycyjnej, 2) Klient odmówi skorzystania ze wskazanej przez Firmę Inwestycyjną Strategii Inwestycyjnej i jednocześnie wyrazi wolę zawarcia Umowy opartej na innej Strategii Inwestycyjnej, która w ocenie Firmy Inwestycyjnej jest dla niego nieodpowiednia. 9. Odmowa zawarcia Umowy nie wymaga formy pisemnej. 10. W przypadku gdy Klient odmówi skorzystania ze wskazanej mu przez Firmę Inwestycyjną Strategii Inwestycyjnej i jednocześnie wyrazi wolę zawarcia Umowy opartej na innej Strategii Inwestycyjnej, Firma Inwestycyjna może na żądanie Klienta rozważyć zawarcie Umowy w oparciu o wybraną przez niego Strategię Inwestycyjną po uprzednim: 1) ostrzeżeniu Klienta, że Strategia Inwestycyjna, do której zamierza przystąpić jest w ocenie Firmy Inwestycyjnej nieodpowiednia oraz wyjaśniając Klientowi w sposób dla niego zrozumiały, na czym ta nieodpowiedniość polega; 9

10 2) odebraniu od Klienta pisemnego oświadczenia o tym, że odebrał ostrzeżenie, o którym mowa powyżej oraz że Umowa zostaje zawarta na jego wyraźne żądanie; 3) przekazaniu Klientowi pisemnej informacji, że Firma Inwestycyjna nie jest w stanie w pełni działać w najlepiej pojętym interesie Klienta z uwagi na brak odpowiedniości usługi (Strategii Inwestycyjnej), jednakże pomimo tego dołoży należytej staranności przy jej świadczeniu. 7. Status Klienta 1. W celu zapewnienia odpowiedniego dla Klienta poziomu informacji, ochrony i usług, przed zawarciem Umowy Firma Inwestycyjna kwalifikuje każdego Klienta jako Klienta Profesjonalnego lub Klienta Detalicznego. 2. W oparciu o udostępnione przez Klienta dokumenty, złożone oświadczenia i inne informacje Firma Inwestycyjna informuje Klienta o: 1) nadaniu mu kategorii: Klienta Detalicznego lub Klienta Profesjonalnego, 2) możliwości złożenia przez Klienta Detalicznego żądania traktowania go jak Klienta Profesjonalnego (zgodnie z art. 3a ust. 1 Ustawy), 3) możliwości złożenia przez Klienta Profesjonalnego żądania traktowania go jak Klienta Detalicznego. 3. Klient Detaliczny może złożyć pisemny wniosek o uznanie go za Klienta Profesjonalnego, w zakresie określonym w tym wniosku. Po złożeniu tego żądania Firma Inwestycyjna informuje Klienta o zasadach traktowania przez Firmę Inwestycyjną Klientów Profesjonalnych oraz o skutkach traktowania Klienta jako Klienta Profesjonalnego, przekazując mu przed zawarciem Umowy Informację o zasadach traktowania Klientów Profesjonalnych. 4. Firma Inwestycyjna, na podstawie pisemnego wniosku Klienta Detalicznego i w zakresie określonym w tym wniosku, może uznać go za Klienta Profesjonalnego pod warunkiem, że posiada on wiedzę i doświadczenie pozwalające na podejmowanie właściwych decyzji inwestycyjnych, jak również na właściwą ocenę ryzyka związanego z tymi decyzjami. Warunek uznania Klienta Detalicznego za Klienta Profesjonalnego uważa się za zachowany w przypadku, gdy Klient Detaliczny spełnia wymogi określone w Ustawie lub Rozporządzeniu oraz złożył pisemne oświadczenie o znajomości zasad traktowania przez Firmę Inwestycyjną Klientów Profesjonalnych, stanowiące integralną część dokumentu pt. Informacja o zasadach traktowania Klientów Profesjonalnych. 5. Zgodnie z wymogami Ustawy i Rozporządzenia uznanie Klienta Detalicznego za Klienta Profesjonalnego jest możliwe w przypadku, gdy Klient spełnia co najmniej dwa z poniższych wymogów: 1) w ciągu czterech ostatnich kwartałów Klient zawierał transakcje o wartości stanowiącej co najmniej równowartość w złotych euro każda, na odpowiednim rynku, ze średnią częstotliwością co najmniej 10 razy na kwartał; 2) wartość portfela instrumentów finansowych Klienta łącznie ze środkami pieniężnymi wchodzącymi w jego skład wynosi co najmniej równowartość euro, przy czym równowartość kwot wyrażonych w euro jest ustalana przy stosowaniu średniego kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w dniu poprzedzającym datę zgłoszenia wniosku; 3) Klient pracuje lub pracował w sektorze finansowym przez co najmniej rok, prowadząc działalność profesjonalną na stanowisku, które wymaga wiedzy zawodowej dotyczącej transakcji w zakresie instrumentów finansowych lub usług 10

11 maklerskich, które miałyby być świadczone przez Firmę Inwestycyjną na jego rzecz na podstawie zawieranej Umowy. 6. Pomimo spełnienia przez Klienta określonych w Ustawie i Rozporządzeniu warunków, Firma Inwestycyjna ma prawo odmówić traktowania Klienta Detalicznego jako Klienta Profesjonalnego. 7. Klient Profesjonalny przed zawarciem Umowy otrzymuje od Firmy Inwestycyjnej Informację o zasadach traktowania Klientów Profesjonalnych, która zawiera m.in. informacje o skutkach traktowania go jak Klienta Profesjonalnego oraz o możliwości przedstawienia wniosku o traktowanie go jako Klienta Detalicznego w związku z zawieraniem Umowy. 8. Przed podpisaniem Umowy z Klientem Profesjonalnym, Klient składa w formie pisemnej oświadczenie o znajomości zasad traktowania przez Firmę Inwestycyjną Klientów Profesjonalnych, w którym potwierdza, że rozumie skutki, jakie z tego faktu dla niego wynikają. Oświadczenie to stanowi integralną część dokumentu pt. Informacja o zasadach traktowania Klientów Profesjonalnych i stanowi załącznik od Umowy. 9. Klient Profesjonalny może złożyć wniosek o traktowanie go jako Klienta Detalicznego w zakresie określonym w tym wniosku. Firma Inwestycyjna może także uznać Klienta Profesjonalnego za Klienta Detalicznego pomimo braku takiego wniosku. W przypadku uwzględnienia wniosku, o którym mowa w powyżej, Firma Inwestycyjna określa w Umowie zawartej z Klientem Profesjonalnym zakres usług maklerskich, transakcji lub Instrumentów Finansowych, w odniesieniu do których Klient będzie traktowany jak Klient Detaliczny. 10. W okresie trwania Umowy Klient jest zobowiązany do przekazywania Firmie Inwestycyjnej bez zbędnej zwłoki informacji o zmianach dotyczących go danych i informacji, które mają wpływ na możliwość traktowania go jak Klienta Profesjonalnego. Wszelkie skutki wynikające z braku powiadomienia Firmy Inwestycyjnej o zmianie okoliczności, o których mowa w zdaniu pierwszym obciążają Klienta. 11. W przypadku powzięcia informacji przez Firmę Inwestycyjną, że Klient przestał spełniać warunki pozwalające traktować go jak Klienta Profesjonalnego w rozumieniu art. 3 pkt 39b) lit. a)-m) Ustawy, Firma Inwestycyjna podejmuje działania prowadzące do zmiany statusu Klienta, chyba że Klient złoży wniosek, o którym mowa w ust. 2. Firma Inwestycyjna informuje Klienta na Trwałym nośniku o zaprzestaniu uznawania go za Klienta Profesjonalnego, wskazując jednocześnie na możliwość złożenia żądania uznania go za Klienta Profesjonalnego. 12. Z zastrzeżeniem postanowień ust powyżej, Firma Inwestycyjna traktuje Klienta zgodnie z jego nowym statusem z chwilą otrzymania podpisanych dokumentów stwierdzających zmianę kategorii Klienta. IV. Umowa 8. Warunki zawarcia Umowy 1. Z zastrzeżeniem 6 ust. 6, ust. 9 i ust. 11 warunkiem świadczenia przez Firmę Inwestycyjną usługi Zarządzania Portfelem Klienta jest: 1) zawarcie Umowy; 2) złożenie karty wzorów podpisów, która stanowi załącznik do Umowy (dotyczy jedynie Podmiotów); 3) uzgodnienie Strategii Inwestycyjnej; 4) udzielenie przez Klienta Firmie Inwestycyjnej Pełnomocnictwa; 11

12 5) posiadanie przez Klienta Portfela Aktywów o wartości nie niższej niż Minimalna Wartość Portfela określona dla danej Strategii Inwestycyjnej w obowiązującej w Firmie Inwestycyjnej Taryfie opłat i prowizji (załącznik nr 2 do Regulaminu). 2. Poprzez zawarcie Umowy Klient oświadcza, że zapoznał się z Regulaminem i regulacjami, o których mowa w 5 ust. 1-5 Regulaminu oraz że akceptuje ich postanowienia. 3. Umowę zawiera się w formie pisemnej pod rygorem nieważności. 4. Stroną Umowy mogą być małżonkowie pod warunkiem, że Aktywa powierzane Firmie Inwestycyjnej w Zarządzanie stanowią wspólność majątkową małżeńską, a małżonkowie złożą wzajemne upoważnienie do samodzielnego składania przez każdego z małżonków wszelkich oświadczeń woli związanych z Umową w okresie jej obowiązywania. 5. Przed zawarciem Umowy Klient zobowiązany jest przedstawić następujące dokumenty i informacje: 1) Klient będący krajową lub zagraniczną osobą fizyczną przy zawieraniu Umowy obowiązany jest złożyć i podpisać w obecności osoby upoważnionej przez Firmę Inwestycyjną poprawnie wypełniony formularz Umowy wraz z wymaganymi załącznikami oraz przedstawić: a) dokument potwierdzający tożsamość (dowód osobisty, karta stałego pobytu lub paszport), b) numer PESEL, c) datę i miejsce urodzenia, d) dokument potwierdzający adres zamieszkania, e) obywatelstwo, f) informację o właściwym Urzędzie Skarbowym (dotyczy wyłącznie rezydentów), g) oświadczenie o zajmowaniu przez Klienta eksponowanego stanowiska politycznego w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy, h) Pełnomocnictwo, o którym mowa w 11 Regulaminu, i) nazwę, numer NIP oraz adres głównego miejsca wykonywania działalności gospodarczej - w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, j) inne dokumenty, jeżeli taki obowiązek wynika z przepisów prawa. 2) Klient będący krajową lub zagraniczną osobą prawną lub krajową lub zagraniczną jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, organizacją społeczną, polityczną, zawodową, fundacją lub stowarzyszeniem nieposiadającym osobowości prawnej przy zawieraniu Umowy obowiązany jest złożyć i podpisać w obecności osoby upoważnionej przez Firmę Inwestycyjną poprawnie wypełniony i podpisany przez uprawnione osoby formularz Umowy wraz z wymaganymi załącznikami oraz przedstawić: a) aktualny odpis z właściwego rejestru lub ewidencji przedsiębiorców lub inne dokumenty potwierdzające, że Klient został utworzony zgodnie z przepisami prawa oraz wskazujące osoby uprawnione do zawarcia i wykonywania Umowy (w przypadku zagranicznych Podmiotów - aktualny wyciąg z odpowiedniego rejestru firm właściwego dla siedziby Podmiotu zagranicznego lub inny dokument urzędowy zawierający dane o tym Podmiocie oraz o jego statusie prawnym), b) umowę lub statut spółki albo statut w przypadku jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, w szczególności osobowych spółek prawa handlowego, 12

13 c) zaświadczenie o nadaniu numeru REGON, o ile Klient zobowiązany jest na mocy odrębnych przepisów do uzyskania takiego numeru, a numer ten nie jest wpisany do właściwego rejestru, d) informację o właściwym Urzędzie Skarbowym i o nadanym numerze NIP (dotyczy wyłącznie rezydentów zobowiązanych na mocy odrębnych przepisów do uzyskania takiego numeru), o ile numer ten nie jest wpisany do właściwego rejestru; w przypadku braku takiego numeru informację o państwie rejestracji, rejestrze handlowym oraz jego numerze i dacie rejestracji, e) oświadczenie o prawie do udziału w zyskach każdego ze wspólników spółki osobowej i wysokości tego udziału oraz co do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie obrotu Instrumentami Finansowymi w przypadku spółek osobowych, f) dane wymienione w ust. 5 pkt 1) lit. a) i b) powyżej dotyczące osób reprezentujących tego Klienta, g) odpowiednie Pełnomocnictwo, udzielone zgodnie z 11 Regulaminu, h) oświadczenie o Beneficjencie rzeczywistym Klienta w rozumieniu Ustawy AML/CFT, i) inne dokumenty, jeżeli taki obowiązek wynika z przepisów prawa. 6. W przypadku, gdy nie jest możliwe dokonanie identyfikacji tożsamości Klienta lub Klient odmawia ujawnienia swojej tożsamości, Firma Inwestycyjna odmawia zawarcia Umowy. 7. Umowa może zostać zawarta przez pełnomocnika Klienta, o którym mowa w 12. W takim przypadku pełnomocnik Klienta powinien okazać odpowiednie pełnomocnictwo lub ciąg pełnomocnictw w formie aktu notarialnego lub z podpisami potwierdzonymi notarialnie. Firma Inwestycyjna może odmówić zawarcia Umowy, jeżeli w wyniku badania dokumentu pełnomocnictwa lub na podstawie innych informacji posiadanych przez Firmę Inwestycyjną (w szczególności o odwołaniu pełnomocnictwa) umocowanie pełnomocnika do zawarcia Umowy budzi wątpliwości. W celu udzielenia Pełnomocnictwa niezbędnego do Zarządzania Portfelem, pełnomocnictwo do zawarcia Umowy w imieniu Klienta musi zawierać umocowanie do udzielania dalszych pełnomocnictw. Uprawnienia do zawarcia Umowy oraz do rozporządzania Rachunkiem w imieniu i na rzecz osoby nieposiadającej zdolności do czynności prawnych lub posiadającej zdolność ograniczoną przysługuje opiekunom, kuratorom lub przedstawicielom ustawowym tej osoby do momentu uzyskania przez nią pełnej zdolności do czynności prawnych. Zawarcie Umowy na rzecz osoby, o której mowa w zdaniu poprzednim wymaga uprzedniej zgody Zarządu Firmy Inwestycyjnej. 8. Osoby fizyczne (krajowe i zagraniczne) oraz osoby prawne (krajowe i zagraniczne), a także jednostki organizacyjne (krajowe i zagraniczne) w celu zapewnienia bezpieczeństwa finansowego, przed zawarciem Umowy, zobowiązane są do podania Firmie Inwestycyjnej informacji wymaganych zgodnie z postanowieniami Ustawy AML/CFT, określonych w formularzu PSK - Informacje o Kliencie stanowiącym załącznik do Umowy. Klienci przyjmują do wiadomości, iż zgodnie z postanowieniami art. 41 ust. 1 Ustawy AML/CFT w przypadku, gdy Firma Inwestycyjna nie otrzyma wymaganych informacji, nie zawiera Umowy z Klientem. 9. Na podstawie przepisów FATCA i CRS Klienci są także zobowiązani do podania Firmie Inwestycyjnej w formularzu PSK - Informacje o Kliencie (o którym mowa w ust. 8) informacji i złożenia oświadczeń w zakresie dotyczącym posiadanych rezydencji podatkowych. 10. W okresie trwania Umowy Klient jest zobowiązany do niezwłocznego aktualizowania informacji i oświadczeń, o których mowa w ust. 8 i 9, w tym także na każde żądanie Firmy Inwestycyjnej w związku z wykonywaniem przez nią ustawowych obowiązków (tzw. 13

14 procedur należytej staranności). W ramach realizacji tych obowiązków Firma Inwestycyjna może zwrócić się do Klienta o aktualizację ww. informacji i oświadczeń za okres, w którym obowiązywała Umowa, również po dacie rozwiązania Umowy. 11. Firma Inwestycyjna zastrzega, że nie zawiera Umowy z potencjalnymi Klientami znajdującymi się na Listach sankcyjnych, a w przypadku gdy Klient zostanie wpisany na Listę sankcyjną po zawarciu Umowy, zostanie wobec niego wszczęta procedura zamrożenia wartości majątkowych określona w Ustawie AML/CFT, z tym zastrzeżeniem, iż w przypadku gdy zamrożenie wartości majątkowych zostało dokonane z naruszeniem prawa, odpowiedzialność za wynikłą szkodę ponosi Skarb Państwa na zasadach określonych w kodeksie cywilnym. 12. Zawarcie Umowy z Osobą zajmującą eksponowane stanowisko polityczne (tzw. PEP z jęz. ang. Politically Exposed Person) wymaga uprzedniej zgody, o której mowa w art. 46 ust. 2 pkt 1) Ustawy AML/CFT, wyrażonej przez Zarząd Firmy Inwestycyjnej w formie pisemnej, a także udokumentowania przez Klienta źródeł posiadanego majątku i źródła pochodzenia Aktywów powierzanych Firmie Inwestycyjnej w Zarządzanie. 13. Wszelkie dokumenty sporządzone w języku obcym powinny być przetłumaczone na język polski przez tłumacza przysięgłego. 14. Wszelkie dokumenty urzędowe wystawione przez organy państw obcych, notariuszy zagranicznych itp., w szczególności pełnomocnictwa, powinny być opatrzone klauzulą apostille przez organ właściwy według prawa miejscowego miejsca zamieszkania Klienta albo - w przypadku Klientów z miejscem zamieszkania w państwie niebędącym stroną konwencji haskiej z dnia 5 października 1961 roku - uwierzytelnione przez odpowiednie polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny (tzw. legalizacja) oraz przetłumaczone na język polski przez tłumacza przysięgłego. 15. Firma Inwestycyjna ma prawo żądać od Klientów innych niż wskazane w ust. 5 dokumentów i oświadczeń, jeżeli obowiązek taki wynikać będzie z obowiązujących przepisów prawa lub jeśli w ocenie Firmy Inwestycyjnej będzie to uzasadnione okolicznościami, lub konieczne do prawidłowego zawarcia lub wykonania Umowy. W szczególności Firma Inwestycyjna może w każdej chwili domagać się od Klienta udokumentowania źródła pochodzenia Aktywów mających wchodzić w skład Portfela lub potwierdzenia tożsamości osoby zawierającej Umowę, a zwłaszcza w przypadku Klienta, który jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania za granicą lub osobą prawną mającą siedzibę za granicą. 16. Klient zobowiązuje się do niezwłocznego pisemnego powiadomienia Firmy Inwestycyjnej o wszelkich zmianach danych, o których mowa w ust. 5 oraz w ust Firma Inwestycyjna nie ponosi odpowiedzialności za skutki wynikłe z niepowiadomienia jej o zmianie powyższych danych. Firma Inwestycyjna może wstrzymać świadczenie usługi na rzecz Klienta w przypadku gdy: 1) nie będzie możliwe skuteczne doręczenie korespondencji zgodnie z dyspozycją odbioru korespondencji złożoną przez Klienta ani na adres korespondencyjny wskazany przez Klienta w Umowie, lub 2) z uwagi na obowiązujące regulacje nie jest możliwe świadczenie na rzecz Klienta usług bez okresowej aktualizacji danych Klienta. 17. Jeżeli w ramach usługi Zarządzania Portfelami mają być nabywane lub zbywane Instrumenty Finansowe, w odniesieniu do których konieczne jest dokonywanie zgłoszeń transakcji właściwym organom zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 600/2014 z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012, Klient będący osobą prawną, zagraniczną osobą prawną oraz jednostką nieposiadającą osobowości prawnej, w tym osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, jest zobowiązany do 14

15 utrzymywania ważnego i opłaconego kodu LEI, jak również do przekazania Firmie Inwestycyjnej tego kodu LEI oraz informacji o odnowieniu kodu LEI niezwłocznie po jego dokonaniu w zakresie wymaganym Rozporządzeniem Delegowanym Komisji (UE) 2017/590 z dnia 28 lipca 2016 r. uzupełniającym rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 600/2014 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących zgłaszania transakcji właściwym organom. W przypadku gdy Klient, o którym mowa w zdaniu poprzednim, posiadający zawartą Umowę z Firmą Inwestycyjną nie poda kodu LEI lub poda błędny kod LEI, Firma Inwestycyjna nie może świadczyć usługi w imieniu i na rzecz Klienta w zakresie Strategii Inwestycyjnych opierających się na instrumentach podlegających przepisom ww. rozporządzenia - do czasu przedstawienia jej ważnego kodu LEI Klienta. 18. Firma Inwestycyjna nie ponosi odpowiedzialności za działania i zaniechania Klienta w zakresie, o którym mowa w ust. 17. W szczególności Firma Inwestycyjna nie ponosi odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie Umowy, jeżeli nastąpiło ono z powodu niepodania kodu LEI, podania błędnego kodu LEI lub wygaśnięcia ważności kodu LEI. 19. Klient ponosi odpowiedzialność wobec Firmy Inwestycyjnej w sytuacji, gdy Firma Inwestycyjna poniesie szkodę w wyniku przekazania jej nieważnego lub błędnego kodu LEI przez Klienta lub braku jego odnowienia przez Klienta. 9. Zawarcie Umowy 1. Na podstawie Umowy Klient zleca Firmie Inwestycyjnej Zarządzanie Portfelem, a Firma Inwestycyjna zobowiązuje się do podejmowania i realizacji decyzji inwestycyjnych na rachunek Klienta w ramach pozostawionych przez Klienta do dyspozycji Firmy Inwestycyjnej środków pieniężnych lub Instrumentów Finansowych znajdujących się na Rachunkach Klienta. Zawierając Umowę Klient oświadcza, iż rozumie i akceptuje ryzyko inwestycyjne związane z Zarządzaniem Portfelem przedstawione w Regulaminie, opisie ryzyka oraz uzgodnionej Strategii Inwestycyjnej. 2. Firma Inwestycyjna może zarządzać więcej niż jednym Portfelem dla jednego Klienta. 3. Klient może posiadać jeden lub więcej Rachunków Inwestycyjnych objętych Umową. 4. Firma Inwestycyjna może zarządzać Portfelem Klienta, który na podstawie odrębnych umów posiada rachunek papierów wartościowych w banku powierniczym lub w innym domu maklerskim, o ile w ocenie Firmy Inwestycyjnej przechowywanie Aktywów na tych rachunkach umożliwia sprawne Zarządzanie Portfelem. 5. Umowa zostaje zawarta na czas nieokreślony, chyba że w jej treści uzgodniono inaczej. 6. Zawierając Umowę Klient wskazuje Strategię Inwestycyjną. Wybór Strategii Inwestycyjnej następuje poprzez podpisanie dokumentu Uzgodniona Strategia Inwestycyjna stanowiącego załącznik do Umowy. Załącznik ten jest integralną częścią Umowy. 7. Firma Inwestycyjna oferuje Klientom w ramach usługi Zarządzania Portfelami Strategie Inwestycyjne szczegółowo opisane w załączniku nr 1 do Regulaminu, który zawiera charakterystykę poszczególnych Strategii Inwestycyjnych oraz opis wiążących się z nią rodzajów ryzyka. Firma Inwestycyjna informuje, a Klient przyjmuje do wiadomości, że w przypadku Strategii Inwestycyjnych, w których przewidziane są inwestycje w instrumenty pochodne (derywaty), istnieje szczególne ryzyko związane z inwestowaniem w te instrumenty - w przypadku niekorzystnej, znacznej zmiany kursu derywatów Klient może ponieść stratę przewyższającą kwotę pierwotnie zainwestowanych środków, jak również być zobowiązanym do poniesienia dodatkowych kosztów. 8. Firma Inwestycyjna, na żądanie Klienta, może w czasie obowiązywania Umowy przekazać do jego dyspozycji określone Aktywa, w szczególności środki pieniężne 15

16 wchodzące w skład zarządzanego Portfela. Przez przekazanie Aktywów do dyspozycji Klienta rozumie się przelanie środków pieniężnych na wskazany rachunek pieniężny nieobjęty Umową, którego posiadaczem jest Klient, a w przypadku Aktywów innych niż środki pieniężne przelanie ich na wskazany rachunek Inwestycyjny Klienta nieobjęty Umową. Aktywa udostępnione zostaną w terminie wskazanym przez Klienta. W wyniku przekazania Klientowi określonych Aktywów wartość Portfela nie powinna obniżyć się poniżej minimum wymaganego do zawarcia Umowy, z zastrzeżeniem 8 ust. 1 pkt 5) Regulaminu ( posiadanie przez Klienta Portfela Aktywów o wartości nie niższej niż minimalna wartość Aktywów określona dla danej Strategii Inwestycyjnej, zgodnie z obowiązującą w Firmie Inwestycyjnej Taryfą opłat i prowizji ). 9. W imieniu Firmy Inwestycyjnej Umowa jest podpisywana, zgodnie z obowiązującymi zasadami reprezentacji - dwuosobowo, z zastrzeżeniem ust Umowa może być także podpisywana jednoosobowo przez upoważnioną przez Zarząd Firmy Inwestycyjnej osobę, której nadane zostało stosowne pełnomocnictwo. 11. Klient lub jego pełnomocnik podpisuje Umowę w obecności Upoważnionego pracownika Firmy Inwestycyjnej lub innej osoby upoważnionej przez Zarząd. 12. Upoważniony pracownik Firmy Inwestycyjnej (lub inna osoba upoważniona przez Zarząd) jest obowiązany do potwierdzenia tożsamości Klienta lub jego pełnomocnika na podstawie ważnego dokumentu tożsamości, przy czym zgodnie z art. 34 ust. 4 Ustawy AML/CFT może także sporządzić jego kopię. 13. Podpis Klienta będącego osobą fizyczną złożony pod Umową traktowany jest jako obowiązujący wzór podpisu Klienta. 14. W przypadku Klienta będącego Podmiotem wzory podpisów reprezentantów Klienta są składane na Karcie wzorów podpisów stanowiącej załącznik do Umowy. W przypadku zmiany reprezentantów Klient jest zobowiązany do niezwłocznego pisemnego powiadomienia o tym fakcie Firmy Inwestycyjnej oraz aktualizacji złożonej w Firmie Inwestycyjnej Karty wzorów podpisów. Aktualizacja Karty wzorów podpisów nie wymaga sporządzenia aneksu do Umowy. W przypadku gdy nowa reprezentacja Klienta nie została jeszcze zarejestrowana w KRS Klienta, wraz z aktualizacją Karty wzorów podpisów Klient jest zobowiązany przekazać Firmie Inwestycyjnej kopię złożonego w KRS wniosku o dokonanie wpisu nowych reprezentantów w Rejestrze Przedsiębiorców. 15. Zawarcie Umowy może nastąpić na odległość. W takim przypadku stosuje się poniższe zasady: 1) Jeżeli Klient przebywa na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, niezbędne jest zachowanie formy aktu notarialnego albo formy pisemnej i notarialne poświadczenie podpisu Klienta pod Umową. 2) W przypadku gdy Klient przebywa poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej, niezbędne jest zachowanie formy pisemnej i poświadczenie podpisu Klienta pod Umową przez polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne albo polski urząd konsularny. 3) Przed zawarciem Umowy Klient jest zobowiązany do wypełnienia ankiety, o której mowa w 6 Regulaminu, podpisania jej i odesłania do Firmy Inwestycyjnej - tak, aby Firma Inwestycyjna mogła dokonać oceny odpowiedniości i adekwatności świadczonej usługi. 4) Podpis Klienta złożony na Ankiecie musi być zgodny z jego podpisem złożonym na Umowie poświadczonym przez notariusza, polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne lub polski urząd konsularny. W przypadku stwierdzenia przez Firmę Inwestycyjną rozbieżności lub powzięcia informacji budzących zastrzeżenia co do autentyczności tego podpisu i danych zawartych w Ankiecie, Firma Inwestycyjna podejmuje działania 16

17 weryfikacyjne. Jeśli w ich wyniku uzyskanie potwierdzenia autentyczności podpisu Klienta na ankiecie okaże się bezskuteczne, Firma Inwestycyjna odmawia zawarcia Umowy Przed podpisaniem Umowy Klient zobowiązany jest zapoznać się z Regulaminem i załącznikami do Regulaminu. 2. Z zastrzeżeniem ust. 3 poniżej Strategia Inwestycyjna dla Klienta jest ustalana w trybie określonym w 6 ust. 7 Regulaminu, w oparciu o opis oferowanych Strategii Inwestycyjnych stanowiący załącznik nr 1 do Regulaminu pt. Rodzaje oferowanych strategii inwestycyjnych. 3. W przypadku ustalania z Klientem warunków indywidualnej Strategii Inwestycyjnej Firma Inwestycyjna ma prawo odmówić uwzględnienia wymagań Klienta, które są niezgodne z obowiązującymi przepisami prawa, zasadami etyki zawodowej lub też niemożliwe, albo szczególnie trudne do zrealizowania. 4. Członkowie Zarządu i Rady Nadzorczej Firmy Inwestycyjnej oraz jej pracownicy nie mogą zawrzeć Umowy i być Klientami Firmy Inwestycyjnej, o ile Umowa dopuszczałaby wpływ Klienta na realizowaną Strategię Inwestycyjną lub mogliby oni mieć wpływ na podejmowanie decyzji inwestycyjnych przez Doradcę. 5. W przypadku zawarcia Umowy przez osoby, o których mowa w ust. 4 powyżej, Klient nie jest informowany o składzie Portfela i zawartych transakcjach ( tzw. Portfel ślepy ). V. Pełnomocnictwa 11. Pełnomocnictwo bazowe udzielane Firmie Inwestycyjnej 1. W celu umożliwienia świadczenia usługi Zarządzania Portfelem Klient udziela Firmie Inwestycyjnej Pełnomocnictwa sporządzonego zgodnie ze wzorem, który stanowi załącznik do Umowy. 2. Pełnomocnictwo udzielane jest w formie aktu notarialnego albo w formie pisemnej z notarialnie poświadczonym podpisem Klienta. 3. W przypadku gdy Klient przebywa poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej, niezbędne jest zachowanie formy pisemnej i poświadczenie podpisu Klienta pod Pełnomocnictwem przez polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne albo polski urząd konsularny. 4. Pełnomocnictwo upoważnia Firmę Inwestycyjną do wykonywania w imieniu i na rachunek Klienta czynności związanych z Zarządzaniem Portfelem, w tym w szczególności: 1) zakładania Rachunków Inwestycyjnych objętych Umową oraz dysponowania tymi Rachunkami w związku z prowadzoną usługą Zarządzania, 2) nabywania i sprzedaży Instrumentów Finansowych w ramach usługi Zarządzania oraz dysponowania tymi Instrumentami Finansowymi zgodnie z przyjętą przez Klienta Strategią Inwestycyjną. 5. W celu umożliwienia świadczenia usługi Zarządzania Portfelami Pełnomocnictwo musi zawierać umocowania do udzielania przez Firmę Inwestycyjną dalszych pełnomocnictw substytucyjnych, które są nadawane pracownikom Firmy Inwestycyjnej zaangażowanym w proces realizacji zawartej z Klientem Umowy. 6. Wszelkie Rachunki Inwestycyjne otwarte na podstawie Pełnomocnictwa lub do których Klient udzielił Firmie Inwestycyjnej Pełnomocnictwa uważa się za objęte Umową. 17

18 7. Pełnomocnictwo nie wygasa z chwilą śmierci Klienta będącego osobą fizyczną. 8. Pełnomocnictwo udzielone Firmie Inwestycyjnej przez Klienta będącego osobą prawną lub jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną wygasa w dniu, w którym Firma Inwestycyjna została poinformowana w formie pisemnej przez Klienta o: a) ogłoszeniu upadłości, b) otwarciu likwidacji, c) wykreśleniu z właściwego rejestru. 9. Odwołanie Pełnomocnictwa bez jednoczesnego udzielenia nowego Pełnomocnictwa upoważnia Firmę Inwestycyjną do rozwiązania Umowy bez zachowania terminu wypowiedzenia. 10. Odwołanie Pełnomocnictwa następuje w formie pisemnej pod rygorem nieważności. 11. Koszty związane z udzieleniem Pełnomocnictwa ponosi Klient. 12. Inne pełnomocnictwa udzielane przez Klienta 1. Klient może ustanowić innego niż Firma Inwestycyjna pełnomocnika lub pełnomocników do dokonywania bieżących czynności w toku wykonywania Umowy zawartej z Firmą Inwestycyjną, do składania oświadczeń woli w imieniu i na rzecz Klienta w toku wykonywania Umowy, w tym do jej zmiany lub rozwiązania. 2. Pełnomocnictwo, o którym mowa w ust. 1 udzielane jest w formie aktu notarialnego albo w formie pisemnej z notarialnie poświadczonym podpisem Klienta. 3. W przypadku gdy Klient przebywa poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej, niezbędne jest zachowanie formy pisemnej i poświadczenie podpisu Klienta pod pełnomocnictwem przez polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne albo polski urząd konsularny. 4. W przypadku gdy pełnomocnictwo jest sporządzone w języku innym niż język polski, powinno zostać przetłumaczone na język polski przez tłumacza przysięgłego. 5. Klient może udzielić następujących rodzajów pełnomocnictw: 1) bez ograniczeń w ramach którego pełnomocnik ma prawo do działania w takim samym zakresie jak Klient, w szczególności do zmiany treści Umowy i wypowiedzenia Umowy w imieniu Klienta, 2) szczególnych w ramach, których pełnomocnik ma prawo do dokonywania czynności w zakresie określonym przez Klienta w treści pełnomocnictwa. 6. Udzielenie pełnomocnictwa szczególnego, o którym mowa w ust. 5 pkt. 2) powyżej może nastąpić wyłącznie po uprzednim uzgodnieniu z pracownikiem Firmy Inwestycyjnej zakresu umocowania pełnomocnika. 7. Pełnomocnikowi nie przysługuje prawo udzielania dalszych pełnomocnictw. 8. Pełnomocnictwo może być w każdej chwili zmienione lub odwołane przez Klienta w formie przewidzianej dla jego udzielenia. Klient jest zobowiązany powiadomić pisemnie Firmę Inwestycyjną o odwołaniu lub wygaśnięciu pełnomocnictwa. 9. Oświadczenie o udzieleniu pełnomocnictwa, zmianie rodzaju, zakresu pełnomocnictwa lub jego odwołaniu staje się skuteczne wobec Firmy Inwestycyjnej począwszy od pierwszego dnia roboczego następującego po dniu otrzymania przez Firmę Inwestycyjną odpowiednich dokumentów. 18

19 10. Firma Inwestycyjna ma prawo nie przyjąć pełnomocnictwa, którego zakres lub tryb wykonania nakładałby na Firmę Inwestycyjną obowiązek wykonywania czynności znacznie utrudniających świadczenie usług maklerskich lub powodował zagrożenie bezpieczeństwa operacji na Rachunku Klienta lub gdy pełnomocnik nie posiada zdolności do czynności prawnych lub posiada ograniczoną zdolność do czynności prawnych. 11. Firma Inwestycyjna nie ponosi odpowiedzialności za skutki działania Klienta i jego pełnomocnika w przypadku, gdy Klient i pełnomocnik złożą dyspozycje sprzeczne ze sobą. Firma Inwestycyjna ma prawo wstrzymać realizację sprzecznych ze sobą dyspozycji złożonych w tym samym czasie, o czym niezwłocznie informuje Klienta. Firma Inwestycyjna nie ponosi odpowiedzialności za szkody wynikłe z wstrzymania realizacji sprzecznych ze sobą dyspozycji złożonych w tym samym czasie przez Klienta i jego pełnomocnika oraz nie ponosi odpowiedzialności za szkody wynikłe z realizacji dyspozycji składanych przez pełnomocnika, którego pełnomocnictwo wygasło lub w stosunku, do którego pełnomocnictwo zostało odwołane, a Firma Inwestycyjna nie została poinformowana o wygaśnięciu lub odwołaniu pełnomocnictwa. 12. Pełnomocnictwo wygasa z chwilą śmierci/ likwidacji/ upadłości Klienta bądź pełnomocnika. 13. Firma Inwestycyjna nie ponosi odpowiedzialności za realizację dyspozycji złożonych przez pełnomocnika po wygaśnięciu pełnomocnictwa - do czasu otrzymania pisemnej, potwierdzonej przez właściwy organ administracji lub sąd rejestrowy informacji o fakcie śmierci (likwidacji, upadłości) mocodawcy. VI. Hasło Klient ustanawia w formie pisemnej Hasło niezbędne do jego identyfikacji w kontaktach telefonicznych z Firmą Inwestycyjną związanych z uzyskiwaniem przez telefon informacji na temat jego Portfela i weryfikacją przekazanych Firmie Inwestycyjnej pocztą elektroniczną dyspozycji (patrz: ust. 3 poniżej oraz 19 ust. 5). 2. Zmiana ustanowionego Hasła: 1) wymaga złożenia przez Klienta w Firmie Inwestycyjnej pisemnej dyspozycji - osobiście, listownie lub pocztą elektroniczną, 2) nie stanowi zmiany warunków zawartej Umowy i nie wymaga podpisania aneksu. 3. W przypadku gdy dyspozycja zmiany Hasła wpłynie do Firmy Inwestycyjnej listownie lub pocztą elektroniczną, każdorazowo przed dokonaniem zmiany Hasła Firma Inwestycyjna skontaktuje się z Klientem telefonicznie w celu uzyskania potwierdzenia autentyczności otrzymanej dyspozycji (przy użyciu dotychczasowego Hasła). 4. Nowe Hasło będzie obowiązywać począwszy od dnia roboczego następującego po dniu osobistego złożenia przez Klienta w Firmie Inwestycyjnej dyspozycji lub po dniu uzyskania przez Firmę Inwestycyjną telefonicznego potwierdzenia, o którym mowa w ust Firma Inwestycyjna nie ponosi odpowiedzialności za skutki użycia Hasła przez osoby trzecie nieuprawnione do składania dyspozycji, chyba że szkoda wynikła z okoliczności, za które Firma Inwestycyjna ponosi odpowiedzialność. 6. W razie podejrzenia o wejście osoby trzeciej w posiadanie hasła ustalonego z Klientem, Klient zobowiązany jest natychmiast powiadomić o tym fakcie Firmę Inwestycyjną celem zablokowania dostępu do danych oraz zmiany Hasła. Powiadomienie o utracie Hasła może być złożone przez Klienta osobiście w siedzibie Firmy Inwestycyjnej lub telefonicznie. 19

20 7. Do chwili wykonania przez Klienta obowiązku wskazanego w ust. 6 Firma Inwestycyjna nie ponosi odpowiedzialności za szkody poniesione przez Klienta w wyniku działania osób trzecich w związku z odtajnieniem lub zagubieniem Hasła, o ile odtajnienie to nie nastąpiło na skutek działania Firmy Inwestycyjnej. Po uzyskaniu powiadomienia o możliwym dostępie do Hasła przez osoby trzecie, Firma Inwestycyjna, zachowując należytą staranność, podejmuje działania mające na celu uniemożliwienie wykorzystania tych informacji przez osoby nieuprawnione. VII. Oświadczenie (znaczne pakiety akcji spółek publicznych) Klient zobowiązany jest do wypełnienia obowiązków informacyjnych w związku z nabyciem znacznych pakietów akcji, określonych w Ustawie o funduszach inwestycyjnych, ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego obrotu oraz o spółkach publicznych, art. 13 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów oraz w innych obowiązujących przepisach prawa, chyba że co innego wynika wyraźnie z Umowy, a Pełnomocnictwo przewiduje wyraźnie umocowanie Firmy Inwestycyjnej do dokonywania takich czynności. 2. Klient obowiązany jest niezwłocznie powiadomić Firmę Inwestycyjną o stanie posiadania akcji spółki publicznej (także przez podmioty zależne lub na mocy porozumień) i znajdujących się poza Rachunkami objętymi Umową oraz o zmianach tego stanu, jeśli akcje danej spółki mogą być nabywane przez Firmę Inwestycyjną. 3. W celu wypełnienia obowiązków informacyjnych wynikających z przepisów wskazanych w ust. 1 Klient w momencie podpisania Umowy może złożyć Oświadczenie o posiadanych akcjach dopuszczonych do obrotu zorganizowanego zdeponowanych na rachunkach nieobjętych Umową ( Oświadczenie ). 4. Oświadczenie stanowi załącznik do Umowy i zawiera w swojej treści również zobowiązanie Klienta do informowania Firmy Inwestycyjnej o wszelkich zmianach danych zawartych w Oświadczeniu. 5. Informację o zmianie danych zawartych w Oświadczeniu Klient zobowiązany jest dostarczyć Firmie Inwestycyjnej w taki sposób, aby weszła ona w jej posiadanie niezwłocznie, jednak nie później niż do godziny w dniu rozliczenia transakcji powodującej zmianę treści Oświadczenia. 6. Zamiast Oświadczenia Klient może określić w Umowie ( Uzgodnionej Strategii Inwestycyjnej ) maksymalne limity zaangażowania w poszczególne Instrumenty Finansowe, zwalniając tym samym Firmę Inwestycyjną z obowiązków informacyjnych wiążących się z limitowanymi Instrumentami Finansowymi. 7. W przypadku niedotrzymania postanowień określonych w ust. 5 Firma Inwestycyjna nie ponosi odpowiedzialności wynikającej z przepisów, o których mowa w ust Brak Oświadczenia lub limitów w Umowie oznacza, że Firma Inwestycyjna ponosi odpowiedzialność za niedopełnienie obowiązków wynikających z przepisów, o których mowa w ust. 1, tylko w ramach zarządzanego Portfela Klienta. 9. Oświadczenie, o którym mowa w niniejszym paragrafie nie dotyczy Klientów, w przypadku których uzgodniona z nimi Strategia Inwestycyjna nie przewiduje lokowania Aktywów Klienta bezpośrednio w akcje dopuszczone do obrotu zorganizowanego. VIII. Zarządzanie Portfelem

21 1. Firma Inwestycyjna zobowiązuje się do Zarządzania Portfelem Klienta z zachowaniem należytej staranności, zasad etyki zawodowej i przy wykorzystaniu całej wiedzy zawodowej swoich pracowników oraz zgodnie z zasadami uczciwego obrotu oraz zgodnie z najlepiej pojętymi interesami jej Klientów. 2. Cel Zarządzania Portfelem jest określony w załączniku do Umowy pt. Uzgodniona Strategia Inwestycyjna. Cel ten jest realizowany poprzez podejmowanie decyzji inwestycyjnych. Decyzje inwestycyjne są podejmowane przez licencjonowanych doradców inwestycyjnych. 3. Z chwilą zawarcia Umowy dokonywanie czynności wymienionych w 16 i następnych na Rachunkach objętych Umową, jak również pobieranie wyciągów i zawiadomień o zawartych transakcjach, zastrzeżone jest wyłącznie dla Firmy Inwestycyjnej. 4. Klient zobowiązany jest - pod rygorem skutków prawnych określonych w 30 ust. 5 Regulaminu - do niewykonywania bez porozumienia z Firmą Inwestycyjną żadnych czynności mających wpływ na strukturę lub wartość zarządzanego Portfela. 5. Klient winien powiadomić o powyższym zobowiązaniu swoich pełnomocników (innych niż Firma Inwestycyjna) umocowanych do dokonywania w jego imieniu czynności dotyczących jego Portfela. Klient ponosi odpowiedzialność za czynności dokonane przez jego pełnomocników. 6. Dniem rozpoczęcia Zarządzania Portfelem jest dzień wniesienia Aktywów przez Klienta, przez co rozumie się postawienie Aktywów Klienta do dyspozycji Firmy Inwestycyjnej. 7. Wszystkie czynności faktyczne i prawne, których przedmiotem jest Portfel Klienta są podejmowane przez Firmę Inwestycyjną na rachunek i ryzyko Klienta. 8. Firma Inwestycyjna ponosi odpowiedzialność wobec Klientów za wszelkie szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem swoich obowiązków w zakresie Zarządzania Portfelem, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków jest spowodowane okolicznościami, za które Firma Inwestycyjna nie ponosi odpowiedzialności. 16. Tryb podejmowania i realizacji decyzji inwestycyjnych 1. W Firmie Inwestycyjnej funkcjonuje Komitet Inwestycyjny, który ustala ogólne kierunki inwestowania jako obowiązujące w wyznaczonym okresie prowadzenia działalności inwestycyjnej. 2. Decyzje inwestycyjne dotyczące lokowania Aktywów wchodzących w skład zarządzanych Portfeli podejmowane są przez Doradców. 3. Decyzje inwestycyjne dotyczące aktywów wchodzących w skład zarządzanego Portfela podejmowane są zgodnie z najlepiej pojętym interesem Klienta, według oceny Doradcy zarządzającego Portfelem, celami i wytycznymi inwestycyjnymi określonymi w treści uzgodnionej z Klientem Strategii inwestycyjnej, przy uwzględnieniu: a) bieżącej i prognozowanej sytuacji makroekonomicznej, sytuacji na rynkach finansowych oraz kształtowania się poziomu stóp procentowych, b) bieżącej i prognozowanej sytuacji fundamentalnej spółek będących przedmiotem inwestycji, c) ryzyka stopy procentowej, ryzyka płynności oraz ryzyka wypłacalności emitentów dłużnych instrumentów finansowych, d) ogólnych kierunków inwestowania obowiązujących w wyznaczonym okresie prowadzenia działalności inwestycyjnej, określonych przez Komitet Inwestycyjny, 21

22 e) celów i założeń Strategii Inwestycyjnej uzgodnionej z Klientem, f) obowiązujących przepisów prawa i postanowień Regulaminu. 4. Podejmując decyzje inwestycyjne, Doradca zobowiązany jest uwzględniać: a) limity inwestycyjne określone dla poszczególnych Strategii Inwestycyjnych, b) rodzaje Instrumentów Finansowych, które mogą być przedmiotem transakcji w ramach Portfela oraz rodzaje transakcji, które mogą być przeprowadzane z wykorzystaniem tych instrumentów. 5. Z zastrzeżeniem bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa, żadne z postanowień Regulaminu, Umowy lub załącznika do Umowy pt. Uzgodniona Strategia Inwestycyjna nie może być rozumiane lub interpretowane jako zobowiązanie lub gwarancja zapewnienia wzrostu wartości Portfela lub zapobieżenia jego spadkowi. 6. Firma Inwestycyjna może podjąć lub powstrzymać się od podjęcia określonych działań w ramach usługi Zarządzania, jeśli uzna to za stosowne, aby pozostać w zgodzie z Umową i uzgodnioną z Klientem Strategią Inwestycyjną lub przepisami dotyczącymi obrotu Instrumentami Finansowymi. 7. Firma Inwestycyjna dokonuje oceny poziomu efektywności świadczonej usługi Zarządzania Portfelem przy wykorzystaniu zaakceptowanego przez Klienta Benchmarku. Benchmark do każdej ze standardowo oferowanych Strategii Inwestycyjnych określa załącznik nr 1 do Regulaminu. Dokonując wyboru Strategii, Klient akceptuje Benchmark oraz informację o kosztach i opłatach, jakie wiążą się ze świadczoną usługą Zarządzania w ramach wybranej Strategii Inwestycyjnej ( informacja ex ante ), o której mowa w 5 ust. 2 Regulaminu. W przypadku indywidualnej Strategii Inwestycyjnej Klient ma prawo do uzgodnienia Benchmarku z Firmą Inwestycyjną Z zastrzeżeniem bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa, Firma Inwestycyjna zobowiązuje się do zachowania tajemnicy w zakresie czynności związanych z Zarządzaniem Portfelem w zakresie określonym przez obowiązujące przepisy. 2. Firma Inwestycyjna informuje, że na podstawie przepisów prawa, tj. aktów wykonawczych do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniającej dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE, Firma Inwestycyjna jest zobowiązana do przekazywania danych osobowych Klientów wymaganych wyżej wskazanymi aktami prawnymi do GPW i innych operatorów systemów obrotu, w tym również zagranicznych, do których przekazywane są zlecenia Klienta, a także do KDPW lub KDPW_CCP oraz podmiotów pełniących funkcję zatwierdzonego podmiotu publikującego (APA) lub odpowiednio zatwierdzonego mechanizmu sprawozdawczego (ARM) w zakresie zrealizowanych zleceń Klienta. 18. Tryb dokonywania wyboru podmiotu przechowującego Aktywa wchodzące w skład zarządzanych Portfeli 1. W celu dokonania wyboru podmiotu przechowującego Aktywa wchodzące w skład zarządzanych Portfeli Firma Inwestycyjna uzyskuje oferty od różnych podmiotów. 2. Oferty, o których mowa w ust. 1, Firma Inwestycyjna poddaje analizie według kryteriów ilościowych oraz jakościowych, przy czym: 1) kryteria ilościowe obejmują analizę kosztów świadczonych usług, a w szczególności: a) koszt przechowania Instrumentów Finansowych, 22

23 b) koszty rozliczania transakcji, c) koszty raportowania sald rachunków i wyciągów z rachunków; 2) kryteria jakościowe obejmują w szczególności: a) wielkość kapitałów własnych i kondycję ekonomiczną podmiotów, o których mowa w ust. 1, b) bezpieczeństwo operacji, c) ocenę dotychczasowej współpracy z podmiotami, o których mowa w ust. 1, o ile taka współpraca miała wcześniej miejsce. 3. Analizując oferty podmiotów, o których mowa w ust. 1, Firma Inwestycyjna bierze także pod uwagę aspekty techniczne współpracy, a w szczególności: czas realizacji zlecenia, dostępność rynków, na których mają być składane zlecenia, a także inne aspekty, takie jak np.: zakres odpowiedzialności podmiotu przechowującego aktywa za terminowe i prawidłowe przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych. 4. Klient może wskazać podmiot, o którym mowa w ust. 1 powyżej, jednakże Firma Inwestycyjna nie będzie związana wskazówkami Klienta co do wyboru tego podmiotu, a w szczególności może odmówić zawarcia Umowy z takim podmiotem z uwagi na bezpieczeństwo operacji lub niezadowalające warunki techniczne współpracy. 5. Firma Inwestycyjna informuje, że Rachunki Klienta objęte Umową mogą być prowadzone przez podmioty zagraniczne, w tym podmioty z państw trzecich i podlegać prawu innemu niż prawo polskie lub prawo państwa członkowskiego Unii Europejskiej, co oznacza, że prawa Klienta lub potencjalnego Klienta związane z Instrumentami Finansowymi zapisanymi na tych Rachunkach mogą się różnić. Firma Inwestycyjna, przed podjęciem decyzji o otwarciu na rzecz Klienta Rachunku w podmiocie z państwa trzeciego, jest zobowiązana do przedstawienia Klientowi szczegółowych zasad współpracy z tym podmiotem, w tym wynikających z tej współpracy konsekwencji prawnych, oraz do uzyskania pisemnej zgody Klienta na zawarcie w jego imieniu umowy z tym podmiotem. 6. Nie rzadziej niż raz w roku Firma Inwestycyjna przeprowadza kontrolę świadczonych usług związanych z przechowywaniem Aktywów wchodzących w skład zarządzanych Portfeli z punktu widzenia kryteriów jakościowych i ilościowych (zgodnie z obowiązującą w Firmie Inwestycyjnej Polityką działania w najlepiej pojętym interesie Klienta, w tym w szczególności poprzez wysłanie do innych podmiotów, świadczących wymienione powyżej usługi, zapytań ofertowych dotyczących między innymi stawek opłat prowizyjnych oraz możliwości konfiguracji technicznej z Firmą Inwestycyjną. 19. Dyspozycje Klienta 1. Przy uwzględnieniu zasad określonych niniejszym regulaminem Klient może: 1) dokonywać dopłat środków pieniężnych na Rachunki Inwestycyjne objęte Umową, 2) dokonywać przeniesienia Instrumentów Finansowych na Rachunki Inwestycyjne objęte Umową, 3) składać Firmie Inwestycyjnej dyspozycje przelewu środków pieniężnych lub przeniesienia Instrumentów Finansowych z Rachunków Inwestycyjnych objętych Umową na inny Rachunek, którego jest posiadaczem. 2. Klient zobowiązany jest do powiadomienia Firmy Inwestycyjnej o planowanej dopłacie środków pieniężnych na Rachunki Inwestycyjne najpóźniej w terminie 2 dni roboczych przed dokonaniem dopłaty. Firma Inwestycyjna nie ponosi odpowiedzialności za niezainwestowanie środków pieniężnych dopłaconych przez Klienta bez uprzedniego powiadomienia Firmy Inwestycyjnej - do dnia otrzymania od Klienta pisemnej informacji o dokonanej dopłacie włącznie. 23

24 3. Klient zobowiązany jest do uzyskania zgody Firmy Inwestycyjnej na przeniesienie Instrumentów Finansowych z Rachunków objętych Umową na inne rachunki inwestycyjne Klienta. Firma Inwestycyjna nie ponosi odpowiedzialności za niepodjęcie decyzji inwestycyjnych dotyczących Instrumentów Finansowych, których przeniesienie nastąpiło z naruszeniem postanowień niniejszego ustępu. 4. Środki pieniężne będące przedmiotem dopłaty lub Instrumenty Finansowe będące przedmiotem przeniesienia na Rachunki Inwestycyjne Klienta objęte Umową wchodzą w skład Portfela począwszy od dnia roboczego następującego po dniu, w którym zostały zaksięgowane na Rachunkach Inwestycyjnych objętych Umową, o ile Firma Inwestycyjna została uprzednio poinformowana o dopłacie lub wyraziła zgodę na przeniesienie zgodnie z postanowieniami ust. 2 i Dyspozycje oraz powiadomienie, o których mowa w ust. 1 i 2 powyżej, a także wystąpienie o zgodę, o której mowa w ust. 3, mogą być składane przez Klienta w formie pisemnej, w tym także za pośrednictwem poczty elektronicznej na adres Firmy Inwestycyjnej wskazany w Umowie. W przypadku dyspozycji złożonej pocztą elektroniczną, Upoważniony pracownik Firmy Inwestycyjnej skontaktuje się telefonicznie z Klientem w celu uzyskania potwierdzenia otrzymanej dyspozycji, przy czym telefoniczna identyfikacja Klienta odbywa się w takim przypadku na podstawie następujących danych: 1) imię i nazwisko osoby składającej dyspozycję (w przypadku, gdy dyspozycję składa pełnomocnik Klienta imię i nazwisko pełnomocnika), 2) numer Umowy Klienta, 3) aktualne Hasło w brzmieniu ustalonym z Klientem (patrz: 13 Regulaminu) 6. Dyspozycje Wypłaty środków pieniężnych lub przeniesienia Instrumentów Finansowych z Rachunków Inwestycyjnych Klienta Firma Inwestycyjna będzie realizowała niezwłocznie, z należytym uwzględnieniem interesu Klienta, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia wpływu dyspozycji Klienta, chyba że z treści wydanej dyspozycji wynika co innego. 7. Firma Inwestycyjna może odmówić przyjęcia do Portfela Aktywów, w przypadku których istnieją rozbieżności co do wyceny ich wartości. 8. Dopłata, przeniesienie, jak również częściowa Wypłata bądź częściowe przeniesienie przez Klienta Aktywów do lub z Portfela objętego Umową nie stanowią zmiany warunków Umowy i tym samym nie wymagają sporządzania aneksu do Umowy, z zastrzeżeniem ust. 11 poniżej. 9. Naruszenie przez Klienta zapisów ust. 2 lub 3 niniejszego paragrafu uprawnia Firmę Inwestycyjną do zwrotu dodatkowo przekazanych przez Klienta Aktywów w ciągu 14 dni od dnia, w którym dowiedziała się o ich zaksięgowaniu na Rachunkach Klienta objętych Umową bądź też do nieuwzględniania ich przy świadczeniu usługi Zarządzania na podstawie Umowy. 10. Firma Inwestycyjna określa w Umowie zadeklarowaną przez Klienta wartość Aktywów przekazywanych jej w Zarządzanie, która nie może być niższa niż Minimalna Wartość Portfela określona w Taryfie opłat i prowizji obowiązującej w dniu zawarcia Umowy. 11. Klient nie może podejmować działań, które spowodowałyby obniżenie wartości jego Portfela poniżej Minimalnej Wartości Portfela określonej w Taryfie opłat i prowizji obowiązującej w dniu zawarcia Umowy. 12. Firma Inwestycyjna nagrywa rozmowy telefoniczne i zapisuje korespondencję elektroniczną związaną z czynnościami, które w ramach realizacji usługi Zarządzania Portfelami mogą skutkować świadczeniem usługi przyjmowania i przekazywania zleceń. 24

25 13. Kopia nagrań rozmów z Klientem i korespondencji elektronicznej z Klientem będzie udostępniana na żądanie Klienta przez okres 5 lat, a w przypadku gdy zażąda tego właściwy organ - przez okres do lat 7. Obowiązek przechowywania informacji wygasa z upływem odpowiednio 5 lub 7 lat, licząc od pierwszego dnia roku następującego po roku, w którym dokumenty lub nośniki informacji zostały sporządzone Klient ma prawo zmiany Strategii Inwestycyjnej w ramach podpisanej Umowy. Zmiana Strategii Inwestycyjnej na inną niż wynikająca z ostatnio wypełnionej przez Klienta Ankiety i dokonanej przez Firmę Inwestycyjną na jej podstawie oceny odpowiedniości i adekwatności usługi uzależniona jest od wypełnienia i złożenia przez Klienta nowej Ankiety, na podstawie której Firma Inwestycyjna dokonuje ponownej oceny odpowiedniości i adekwatności usługi oraz wskazuje, czy zmiana Strategii Inwestycyjnej jest dopuszczalna. 2. Zmiana Strategii Inwestycyjnej wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności i jest dokonywana w drodze podpisania aneksu do Umowy. 3. Firma Inwestycyjna dostosowuje skład Portfela do zmienionej na wniosek Klienta Strategii Inwestycyjnej niezwłocznie, z należytym uwzględnieniem najlepiej pojętych interesów Klienta. 21. Raporty z wykonania usługi 1. Raporty dotyczące uslugi Zarządzania Portfelem oraz inną korespondencję, w szczególności wyciągi z rachunków oraz zestawienia zawartych transakcji Firma Inwestycyjna dostarcza Klientowi w terminie oraz w sposób określony w Umowie, w tym także za pośrednictwem poczty elektronicznej, przy użyciu techniczno-informatycznych zabezpieczeń zapewniających ochronę przekazywanych Klientowi treści przed wglądem osób trzecich. 1) Firma Inwestycyjna informuje Klienta o wszelkich transakcjach zawartych w jego imieniu oraz o stanie Portfela, którym zarządza, nie rzadziej niż raz na 3 miesiące, z wyjątkiem sytuacji, gdy: a) Klient zażądał informowania go o każdym wykonanym zleceniu wówczas raporty przekazywane są co najmniej raz na 12 miesięcy, z zastrzeżeniem postanowień pkt 2), b) Strategia Inwestycyjna uzgodniona z Klientem związana jest z inwestowaniem w Instrumenty Finansowe oparte o Dźwignię finansową wówczas raporty przekazywane są co najmniej raz na miesiąc, c) w przypadku Portfela ślepego w takim wypadku raporty przekazywane są co najmniej raz na miesiąc. 2) W przypadku Portfela ślepego raport, o którym mowa w pkt 1) lt. c) nie zawiera bieżącej informacji o składzie Portfela Klienta i wartości poszczególnych Aktywów oraz zestawienia zawartych transakcji i dokonanych inwestycji, natomiast zawiera informację o wartości Portfela. 3) Postanowień pkt 1) lit. b) nie stosuje się w odniesieniu do transakcji dotyczących Instrumentów Finansowych wskazanych w art. 2 ust.1 pkt 2) lit. c)-j) Ustawy i. 2. Raporty z wykonania Umowy, o których mowa w ust. 1 zawierają w szczególności: 1) informacje o składzie Portfela Klienta i wartości poszczególnych Aktywów wchodzących w jego skład według stanu na początek i koniec okresu sprawozdawczego, 25

26 2) informacje o łącznej wartości Portfela Klienta według stanu na początek i na koniec okresu sprawozdawczego, 3) zestawienie zawartych transakcji i dokonanych inwestycji w ramach Zarządzania Portfelem Klienta, w tym: a) datę i czas zawarcia transakcji, b) rodzaj zlecenia, c) identyfikator kupna/sprzedaży albo charakter zlecenia w przypadku zleceń innych niż kupno/sprzedaż, d) oznaczenie miejsca wykonania zlecenia, e) oznaczenie Instrumentu Finansowego, f) liczbę Instrumentów Finansowych będących przedmiotem zlecenia, g) cenę, po jakiej zostało wykonane zlecenie, h) łączną wartość transakcji, i) ilustrację przedstawiającą wpływ wszelkich kosztów i opłat z tytułu zarzadzania obciążających Portfel Klienta na zwrot z inwestycji (stopa zwrotu brutto, stopa zwrotu netto) na zasadzie ex post, 4) wskazanie wysokości poszczególnych opłat i prowizji pobranych w danym okresie sprawozdawczym w ramach Zarządzania Portfelem Klienta oraz tytułów, z jakich zostały pobrane, 5) wskazanie dywidend, odsetek lub innych pożytków z Aktywów wchodzących w skład Portfela, które w danym okresie sprawozdawczym powiększyły wartość Portfela Klienta 6) wskazanie innych zdarzeń korporacyjnych dających określone prawa w stosunku do Aktywów wchodzących w skład Portfela, 7) porównanie wyników osiągniętych w okresie, za który sporządzany jest raport, z wynikami przyjętego w Umowie z Klientem Benchmarku (porównanie to dokonywane jest na bazie wycen składników Portfela skorygowanych o zawarty w ich wartości naliczony podatek od zysków, który stałby się wymagalny w przypadku sprzedaży danego składnika Portfela; analogicznie na tych samych zasadach, dla uzyskania porównywalności, korygowane są wyceny Benchmarku), 8) wartość należnych Klientowi i przekazanych Klientowi świadczeń pieniężnych, które Firma Inwestycyjna otrzymała w związku ze świadczeniem na rzecz Klienta usługi Zarzadzania Portfelem od osoby trzeciej lub osoby działającej w imieniu osoby trzeciej. 3. Firma Inwestycyjna informuje Klienta o wysokości wszelkich opłat i prowizji, o których mowa w ust. 2 pkt 4) poniesionych w okresie roku świadczenia usługi Zarządzania (tzw. informacja ex post ) wraz z informacją, iż na żądanie Klienta możliwe jest przekazanie szczegółowego wykazu wszystkich opłat i prowizji pobranych w roku, za który sporządzany jest raport. 4. Jeśli dowolna część łącznych kosztów i opłat jest płatna w walucie obcej lub stanowi kwotę w walucie obcej, Firma Inwestycyjna wskazuje, o jaką walutę chodzi oraz obowiązujące kursy i koszty wymiany. 5. Firma Inwestycyjna informuje także o uzgodnieniach dotyczących sposobu płatności lub innych aspektów wykonania. 6. W przypadku zmiany zasad wyceny Aktywów wchodzących w skład Portfela raport, o którym mowa w ust. 2 powinien zawierać informacje o tych zmianach ze wskazaniem ich wpływu na wartość Portfela Klienta w danym Okresie Rozliczeniowym. 7. Firma Inwestycyjna informuje Klienta w przypadku, gdy całkowita wartość Portfela Klienta oceniana z początkiem każdego okresu sprawozdawczego zmniejszy się o 10%, 26

27 a następnie o wielokrotność 10% - nie później niż do końca Dnia Roboczego, w którym ten spadek nastąpił, a jeżeli spadek nastąpił w dniu wolnym od pracy do końca pierwszego Dnia Roboczego następującego po tym dniu, w sposób określony w Umowie. 8. Firma Inwestycyjna informuje Klienta Detalicznego, którego Portfel obejmuje pozycje w Instrumentach Finansowych obarczonych wysokim ryzykiem (np. instrumenty pochodne) lub transakcje na zobowiązaniach warunkowych, o zmniejszeniu się wartości początkowej każdego Instrumentu o 10%, a następnie o wielokrotności 10%. Sprawozdawczość na podstawie niniejszego ustępu odbywa się osobno w odniesieniu do każdego Instrumentu i jest realizowana nie później niż przed końcem Dnia Roboczego, w którym próg ten został przekroczony, lub jeśli przekroczenie progu nastąpiło w dniu wolnym od pracy przed zamknięciem następnego Dnia Roboczego. 9. Umowa może nakładać na Firmę Inwestycyjną oraz Klienta inne obowiązki informacyjne, nieokreślone w niniejszym Regulaminie. Za przekazywanie dodatkowych informacji Firma Inwestycyjna może pobierać opłatę w wysokości ustalonej z Klientem. 10. Raporty oraz informacje, o których mowa w niniejszym paragrafie są przekazywane Klientowi na Trwałym nośniku w sposób określony w Umowie. 11. Informacje dotyczące zobowiązań podatkowych wynikających z Zarządzania Portfelem Firma Inwestycyjna przekazuje Klientowi w terminie umożliwiającym Klientowi rozliczenie się ze zobowiązań podatkowych zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. 12. Informacje dotyczące obowiązków informacyjnych określonych w obowiązujących przepisach, wynikających z Zarządzania Portfelem Firma Inwestycyjna przekazuje Klientowi w terminie umożliwiającym dopełnienie tych obowiązków. 13. Jeżeli Umowa nie stanowi inaczej, przyjmuje się, że wszelkie wyciągi, zestawienia, informacje, o których mowa w ustępach poprzedzających Klient odbiera osobiście w siedzibie Firmy Inwestycyjnej. Pozostawienie tych dokumentów do dyspozycji Klienta wywiera skutki doręczenia po upływie 14 dni kalendarzowych, licząc od dnia ich złożenia do dyspozycji Klienta. 14. Firma Inwestycyjna, na żądanie Klienta, informuje go o każdym wykonanym zleceniu w zakresie Aktywów Klienta wchodzących w skład Portfela będącego przedmiotem Zarządzania. 22. Zasady i metody wyceny Aktywów wchodzących w skład Portfela 1. Określa się następujące zasady wyceny Aktywów wchodzących w skład Portfela: 1) gotówkę oraz środki pieniężne na rachunkach bankowych przyjmuje się według wartości nominalnej na dzień dokonywania wyceny; 2) dłużne papiery wartościowe notowane na rynku regulowanym wycenia się według ostatniej ceny rozliczeniowej w dniu wyceny lub jeżeli brak jest takiej ceny- według ostatniej ceny rozliczeniowej powiększonej o należne odsetki do dnia wyceny, lub jeżeli takiej ceny brak - według ceny nabycia powiększonej o należne odsetki do dnia wyceny, przy czym pod pojęciem należnych odsetek, w przypadku nieoprocentowanych dłużnych papierów wartościowych, należy rozumieć również liniową amortyzację dyskonta; 3) pozostałe papiery wartościowe notowane na rynku regulowanym, szczególne prawa z tych papierów i instrumenty pochodne, z wyłączeniem kontraktów terminowych, wycenia się według ostatnich oficjalnie podanych kursów, z zastrzeżeniem ust. 2; 27

28 4) wartość kontraktów terminowych równa jest niezrealizowanej stracie bądź niezrealizowanemu zyskowi z tytułu posiadania kontraktu; 5) dłużne papiery wartościowe nienotowane na rynku regulowanym wycenia się według formuły liniowej, przyjmując, że ich wartość wzrosła o należne odsetki za okres od dnia nabycia do dnia wyceny, przy czym pod pojęciem należnych odsetek w przypadku nieoprocentowanych dłużnych papierów wartościowych należy rozumieć również liniową amortyzację dyskonta; 6) pozostałe papiery wartościowe, z zastrzeżeniem pkt. 7) poniżej, nienotowane na rynku regulowanym, wycenia się po cenach nabycia; 7) wartość praw poboru uzyskanych z posiadanych akcji do momentu ich notowania na giełdzie wyliczana jest jako iloraz różnicy między wartością akcji ustalonej zgodnie z pkt. 3) a ceną emisyjną i liczby praw poboru koniecznych do zakupienia akcji nowej emisji, z zastrzeżeniem że jeżeli wartość akcji ustalona zgodnie z pkt. 3) jest mniejsza od ceny emisyjnej, to wartość prawa poboru wynosi zero; 8) wartość każdej akcji nabytej przy wykorzystaniu praw poboru do momentu notowania jej na giełdzie jest powiększana o ostatnią wartość wykorzystanych do jej nabycia praw poboru, ustaloną odpowiednio zgodnie z pkt. 4) lub 7); 9) wartość niewykorzystanych praw poboru jest równa zero; 10) wartość zapisów i subskrypcji przyjmuje się według dokonanych na ich poczet wpłat; 11) wartość tytułów uczestnictwa w funduszach zbiorowego inwestowania ustalana jest według ostatniej dostępnej wyceny netto tytułu uczestnictwa; 12) Aktywa wyrażone w walutach obcych przelicza się na złote polskie według obowiązującego kursu średniego ogłaszanego dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski na Dzień Wyceny, z zastrzeżeniem ust. 4; 13) wartość Aktywów, których nie można wycenić żadną z powyższych metod, zostanie oszacowana przy użyciu najbardziej zbliżonych metod według uznania Firmy Inwestycyjnej. 2. Przez ostatni oficjalnie podany kurs dla danego Dnia Wyceny, z zastrzeżeniem ust. 3, należy rozumieć: 1) ostatni kurs jednolity z tego dnia albo jeżeli brak takiego kursu - ostatni kurs odniesienia w przypadku Instrumentów Finansowych notowanych w systemie jednolitego kursu dnia, lub 2) kurs zamknięcia z tego dnia albo jeżeli brak takiego kursu - ostatni kurs zamknięcia w przypadku instrumentów finansowych notowanych w systemie notowań ciągłych. 3. Jeżeli Instrument Finansowy jest w tym samym dniu notowany na dwóch lub więcej rynkach, lub w więcej niż jednym systemie notowań: 1) ustala się rynek, dla którego w miesiącu poprzedzającym suma wolumenu obrotów danym papierem wartościowym była największa; 2) dla rynku ustalonego w sposób, o którym mowa w pkt. 1) powyżej ustala się system notowań, dla którego w miesiącu poprzedzającym suma wolumenu obrotów danym papierem wartościowym była największa, jeżeli dany papier wartościowy był notowany w tym miesiącu w więcej niż jednym systemie notowań; 3) dokonuje się wyceny danego papieru wartościowego przyjmując za podstawę kurs określony dla rynku ustalonego w sposób, o którym mowa w pkt 1) i systemu notowań ustalonego w sposób, o którym mowa w pkt. 2). 28

29 4. Umowa może przewidywać, że w przypadku powierzenia w Zarządzanie środków pieniężnych w walucie obcej, obliczanie efektywności usługi stanowiące podstawę obliczania opłat będzie następowało w tej walucie. W takim wypadku opłaty, o których mowa w 26 będą pobierane w złotych polskich, w wysokości wynikającej z iloczynu wysokości pobieranej opłaty i kursu średniego ogłaszanego dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski na Dzień Wyceny. 5. Wyceny Portfela dokonuje się na każdy dzień roboczy obowiązujący w Polsce, a także na ostatni dzień kwartału kalendarzowego, jeśli wypada on w dniu wolnym od pracy IX. Rozliczanie działalności O ile Umowa nie stanowi inaczej, wynagrodzenie za Zarządzanie Portfelem składa się z części stałej, płatnej w stosunku do wartości Aktywów wchodzących w skład Portfela, zwanej opłatą za Zarządzanie Portfelem, oraz części zmiennej uzależnionej od wyników finansowych, zwanej prowizją od przyrostu wartości Portfela powyżej Stopy Referencyjnej. 2. Firma Inwestycyjna pobiera opłatę za Zarządzanie Portfelem i Prowizję od przyrostu wartości Portfela powyżej Stopy Referencyjnej zgodnie z Taryfą opłat i prowizji. Taryfę ustala Zarząd Firmy Inwestycyjnej. Taryfa opłat i prowizji zawiera stawki maksymalne. 3. Firma Inwestycyjna zachowuje prawo do zawieszenia lub zmiany wysokości pobieranych opłat za Zarządzanie wymienionych w Taryfie z ważnych przyczyn analogicznych do zmiany niniejszego Regulaminu lub określonych w ust. 4 poniżej. O podwyższeniu lub wprowadzeniu nowych opłat Firma Inwestycyjna zobowiązana jest poinformować Klienta w sposób określony w 31 Regulaminu z odpowiednim stosowaniem postanowień 30 ust. 4 Regulaminu. 4. Z zastrzeżeniem pkt 31 ust 1 lit. a) Regulaminu, zmiany w Taryfie opłat i prowizji mogą być także dokonane z następujących ważnych przyczyn: 1) wzrost kosztów świadczenia usług przez Firmę Inwestycyjną, w tym w szczególności w wyniku zmian koszów obsługi rozliczeń transakcji, wynagrodzenia dla dystrybutora notowań i innych kosztów ponoszonych na rzecz podmiotów prowadzących rynki regulowane (np. GPW), podmiotów pełniących rolę zatwierdzonych mechanizmów sprawozdawczych, KDPW, KDPW-CCP lub innej właściwej izby rozrachunkowej. 2) wprowadzenie nowych lub zmiany obowiązujących wykładni przepisów prawa, wydania orzeczeń sądów, decyzji, uchwał, rekomendacji, stanowisk, wytycznych lub innych aktów organów administracji wpływających na wzrost kosztów świadczenia usług przez Firmę Inwestycyjną, 3) wprowadzenie opłat związanych z uruchomieniem nowych usług lub produktów Firmy Inwestycyjnej, 4) zmiany zakresu, formy lub sposobu wykonywania usług, w tym w szczególności w celu dostosowania ich do aktualnych standardów działalności maklerskiej, warunków rynkowych, zmian technologicznych, 5) zmiany w kanałach elektronicznych polegające na ich modyfikacji wprowadzającej nowe funkcjonalności dla Klienta lub zwiększające bezpieczeństwo korzystania z udostępnionego oprogramowania lub kanałów elektronicznych, 6) wzrost stawek opodatkowania lub wprowadzenie nowych podatków lub opłat o charakterze obowiązkowym, mających bezpośredni wpływ na świadczone na podstawie Regulaminu usługi. 29

30 5. Niezależnie od powyższego, zmiany w Taryfie opłat i prowizji korzystne dla Klientów (w szczególności obniżenie opłat i prowizji) nie wymagają zachowania trybu i terminów oraz warunków przewidzianych dla zmiany Regulaminu i wchodzą w życie w dniu ich ogłoszenia przez Firmę Inwestycyjną. 6. Dla ustalenia opłaty za Zarządzanie przyjmuje się trzymiesięczny Okres Rozliczeniowy pokrywający się z kwartałami kalendarzowymi albo pozostałą po dniu zawarcia Umowy część kwartału kalendarzowego, albo część kwartału kalendarzowego od jego początku do dnia zmiany lub rozwiązania Umowy. 7. Dla ustalenia prowizji od przyrostu wartości Portfela powyżej Stopy Referencyjnej przyjmuje się roczny Okres Rozliczeniowy pokrywający się z rokiem kalendarzowym albo pozostałą po dniu zawarcia Umowy część roku kalendarzowego, albo część roku kalendarzowego od jego początku do dnia zmiany lub rozwiązania Umowy. 8. Okres Rozliczeniowy upływa każdorazowo z końcem ostatniego dnia kalendarzowego kwartału bądź na koniec roku kalendarzowego. 9. W razie wygaśnięcia, zmiany lub rozwiązania Umowy Okres Rozliczeniowy może ulec skróceniu. 10. Za początek pierwszego Okresu Rozliczeniowego uznaje się dzień wniesienia przez Klienta Aktywów w Zarządzanie Za wartość początkową Portfela przyjmuje się: 1) w pierwszym Okresie Rozliczeniowym wartość wniesionych na podstawie Umowy Aktywów, określoną zgodnie z 22, skorygowaną o zawarty w ich wartości, naliczony i niezapłacony podatek, który stałby się wymagalny w przypadku zbycia poszczególnych składników Aktywów, 2) w każdym następnym Okresie Rozliczeniowym - wartość końcową poprzedniego Okresu Rozliczeniowego, określoną zgodnie z 22, pomniejszoną o naliczone i pobrane opłaty oraz o zawarty w ich wartości naliczony i niezapłacony podatek, który stałby się wymagalny w przypadku zbycia poszczególnych składników Aktywów. 2. Wartość końcową Portfela stanowi wartość Aktywów zdeponowanych na Rachunkach objętych Umową w ostatnim dniu Okresu Rozliczeniowego, wycenionych zgodnie z 22, skorygowaną o zawarty w ich wartości naliczony i niezapłacony podatek, który stałby się wymagalny w przypadku zbycia poszczególnych składników Aktywów Po zamknięciu Okresu Rozliczeniowego Firma Inwestycyjna pobiera należne jej wynagrodzenie. 2. Wynagrodzenie Firmy Inwestycyjnej powiększane jest o należne podatki, jeżeli z ogólnie obowiązujących przepisów wynika obowiązek ich uiszczania przy wykonywaniu Umowy. 3. Stawki opłat i prowizji składających się na wynagrodzenie Firmy Inwestycyjnej określone są w zawartej z Klientem Umowie. 4. Wynagrodzenie Firmy Inwestycyjnej jest płatne na rzecz Firmy Inwestycyjnej w terminie 14 dni od daty wystawienia faktury oraz pobierane z Rachunku Inwestycyjnego Klienta. 5. W przypadku niewystarczającego stanu środków pieniężnych na Rachunku Inwestycyjnym Klienta Firma Inwestycyjna ma prawo zbyć część Aktywów z Portfela w ilości zapewniającej pokrycie należnego jej wynagrodzenia. 6. Umowa może ustanawiać inny sposób rozliczenia wynagrodzenia Firmy Inwestycyjnej

31 1. Wynagrodzenie Firmy Inwestycyjnej obejmuje następujące składowe: 1) opłatę za Zarządzanie, 2) prowizję od przyrostu wartości Portfela powyżej Stopy Referencyjnej. 2. Opłata za Zarządzanie i prowizja od przyrostu wartości Portfela powyżej Stopy Referencyjnej pobierane są po zamknięciu Okresu Rozliczeniowego, w wysokości ustalonej w Umowie. 3. Dla obliczenia opłaty za Zarządzanie przyjmuje się rzeczywistą liczbę dni występujących w Okresie Rozliczeniowym. 4. Podstawę do obliczenia opłaty za Zarządzanie stanowi średnia arytmetyczna wartości Aktywów w danym Okresie Rozliczeniowym skorygowana o zawarty w wartości poszczególnych składników Aktywów naliczony i niezapłacony podatek, który stałby się wymagalny w przypadku zbycia poszczególnych składników Aktywów. 5. Przyrost wartości Portfela powyżej Stopy Referencyjnej oblicza się odejmując od wartości końcowej Portfela, pomniejszonej o wszystkie naliczone w danym Okresie Rozliczeniowym opłaty za Zarządzanie, wartość początkową Portfela określoną w 24 ust. 1, powiększoną o iloczyn wartości początkowej Portfela oraz Stopy Referencyjnej skorygowanej o podatek, który byłby naliczony, gdyby wartość początkowa Portfela zmieniła się o wielkość Stopy Referencyjnej. Jeśli w danym Okresie Rozliczeniowym następowały zmiany wartości Aktywów spowodowane realizacją dyspozycji Klienta, o których mowa w 19 ust. 1, przyrost wartości Portfela oblicza się dla każdego przepływu oddzielnie. 6. Opłatę za Zarządzanie wylicza się jako iloczyn średniej arytmetycznej wartości Aktywów w danym Okresie Rozliczeniowym, skorygowanej o naliczony i niezapłacony podatek, który stałby się wymagalny w przypadku zbycia poszczególnych składników Aktywów, i stawki opłaty, przy uwzględnieniu rzeczywistej liczby dni przypadających na dany Okres Rozliczeniowy, 7. Prowizję od przyrostu wartości Portfela wylicza się jako iloczyn przyrostu wartości Portfela w danym Okresie Rozliczeniowym i stawki prowizji od przyrostu wartości Portfela. 8. Umowa może określać inny sposób naliczania i pobierania opłat i prowizji przez Firmę Inwestycyjną niż opisany w ust. 2-7 powyżej. 9. Podpisanie aneksu do Umowy obejmującego zmianę stawki opłaty za Zarządzanie, prowizji od przyrostu wartości Portfela powyżej Stopy Referencyjnej lub też Benchmarku (wskaźnika odniesienia) powoduje pobranie od Klienta ww. opłaty i prowizji według stawek obowiązujących do dnia podpisania aneksu na koniec Dnia Wyceny poprzedzającego podpisanie aneksu. Naliczanie ww. opłat i prowizji według stawek określonych w aneksie obowiązuje od dnia podpisania aneksu Klient ponosi wszelkie dodatkowe koszty związane z Zarządzaniem Portfelem niezależne od Firmy Inwestycyjnej, a w szczególności: 1) wszelkie opłaty oraz prowizje od transakcji wykonywanych na zarządzanych Rachunkach przewidziane w odpowiednich regulaminach, 2) opłaty skarbowe, 3) opłaty za prowadzenie Rachunków lub przechowywanie Aktywów. 2. Wszelkie dodatkowe koszty związane ze świadczeniem usługi Zarządzania Portfelem są przedstawiane Klientowi przez Firmę Inwestycyjną przed zawarciem Umowy oraz - w przypadku ich zmian - w trakcie jej trwania. 31

32 3. Dodatkowe koszty, o których mowa w niniejszym paragrafie pobierane są z Rachunku Inwestycyjnego Klienta, z zastrzeżeniem, iż w przypadku niewystarczającego stanu środków pieniężnych na Rachunku Inwestycyjnym Klienta, Firma Inwestycyjna ma prawo zbyć część Aktywów z Portfela w ilości zapewniającej pokrycie tych kosztów. 28. Świadczenia pieniężne i niepieniężne Zgodnie z przepisami art. 83d ust. 1 i ust. 4 Ustawy, w związku ze świadczeniem usługi Zarządzania Portfelem Firma Inwestycyjna nie przyjmuje od osób trzecich ani nie przekazuje osobom trzecim żadnych świadczeń pieniężnych ani niepieniężnych, z wyjątkiem: 1) świadczeń pieniężnych lub niepieniężnych przyjmowanych od Klienta lub od osoby działającej w jego imieniu oraz świadczeń pieniężnych lub niepieniężnych przekazywanych Klientowi lub osobie działającej w jego imieniu; 2) świadczeń pieniężnych lub niepieniężnych przyjmowanych lub przekazywanych osobie trzeciej, które są niezbędne do wykonywania danej usługi maklerskiej na rzecz Klienta, w szczególności: a) kosztów z tytułu przechowywania Instrumentów Finansowych Klienta i środków pieniężnych powierzonych przez Klienta, b) opłat pobieranych przez podmiot organizujący system obrotu Instrumentami Finansowymi oraz opłat za rozliczenie i rozrachunek transakcji, c) opłat na rzecz organu nadzoru, d) podatków, należności publicznoprawnych oraz innych opłat, których obowiązek zapłaty wynika z przepisów prawa, e) opłat związanych z wymianą walutową; 3) świadczeń pieniężnych i świadczeń niepieniężnych innych niż określone w pkt 1) i 2), jeżeli: a) są one przyjmowane albo przekazywane w celu poprawienia jakości usługi maklerskiej świadczonej przez Firmę Inwestycyjną na rzecz Klienta (w rozumieniu 7 Rozporządzenia), b) ich przyjęcie lub przekazanie nie ma negatywnego wpływu na działanie przez Firmę Inwestycyjną w sposób rzetelny i profesjonalny, zgodnie z zasadami uczciwego obrotu oraz zgodnie z najlepiej pojętymi interesami Klienta, c) informacja o świadczeniach, w tym o ich istocie i wysokości, a w przypadku gdy wysokość takich świadczeń nie może zostać oszacowana o sposobie ustalania ich wysokości, została przekazana Klientowi lub potencjalnemu Klientowi w sposób rzetelny, dokładny i zrozumiały przed rozpoczęciem świadczenia danej usługi maklerskiej, przy czym warunek ten uznaje się za spełniony również w przypadku przekazania Klientowi lub potencjalnemu Klientowi informacji sporządzonej w formie ujednoliconej. X. Odpowiedzialność stron Firma Inwestycyjna ponosi odpowiedzialność za szkody powstałe wskutek niezachowania tajemnicy zawodowej w związku z Zarządzaniem Portfelem, za szkody powstałe wskutek niewywiązywania się z obowiązków wynikających z zawartej Umowy i Regulaminu oraz wskutek wykonywania obowiązków z naruszeniem zasad należytej staranności. 32

33 2. Firma Inwestycyjna nie ponosi odpowiedzialności za poniesione przez Klienta szkody rzeczywiste lub utracone korzyści wynikające z niepodjęcia przez Firmę Inwestycyjną Zarządzania dodatkowymi Aktywami przekazanymi do Portfela, jeśli Klient nie powiadomił Firmy Inwestycyjnej o dopłacie zgodnie z trybem określonym w 19 ust Firma Inwestycyjna nie ponosi odpowiedzialności za straty wynikające: a) ze zmian cen Aktywów wchodzących w skład Portfela, o ile dołożyła należytej staranności przy świadczeniu usługi Zarządzania, b) z niewypłacalności emitentów, o ile dołożyła należytej staranności przy świadczeniu usługi Zarządzania, c) z wadliwego udzielenia lub odmowy udzielenia Pełnomocnictwa przez Klienta, d) z nieprzestrzegania przez Klienta postanowień Regulaminu lub Umowy. 4. Aktywa Klientów są przechowywane na Rachunkach objętych Umową prowadzonych przez inne niż Firma Inwestycyjna podmioty. W związku z tym Firma Inwestycyjna, jako podmiot nieposiadający zezwolenia na prowadzenie rachunków, nie ponosi odpowiedzialności za działania lub zaniechania podmiotów prowadzących Rachunki Klienta objęte Umową. W przypadku niewypłacalności tych podmiotów zastosowanie mają przepisy prawa właściwe dla rodzaju i zakresu działalności prowadzonej przez te podmioty, w tym kodeksu cywilnego. XI. Rozwiązanie Umowy Każda ze stron może rozwiązać umowę z zachowaniem trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia, przy czym bieg terminu wypowiedzenia liczy się od daty doręczenia drugiej stronie pisma wypowiadającego Umowę. 2. Wypowiedzenie należy złożyć w formie pisemnej pod rygorem nieważności. 3. Termin wypowiedzenia biegnie od daty otrzymania przez Firmę Inwestycyjną oświadczenia o wypowiedzeniu Umowy przez Klienta. 4. Wypowiedzenie Umowy nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania Klienta - do chwili uregulowania zobowiązań Klienta wobec Firmy Inwestycyjnej wynikających z zawartej Umowy. 5. W przypadku naruszenia warunków Umowy lub niniejszego Regulaminu przez Firmę Inwestycyjną Klient może rozwiązać Umowę bez zachowania okresu wypowiedzenia. 6. W przypadku stwierdzenia naruszenia warunków Umowy bądź niniejszego Regulaminu przez Klienta: 1) Firma Inwestycyjna wezwie Klienta na piśmie do zaprzestania naruszeń, wyznaczając mu o ile sytuacja tego wymaga i jest to możliwe - siedmiodniowy termin na przywrócenie właściwego stanu rzeczy, 2) jeżeli pomimo ww. wezwania Klient nie podejmie działań naprawczych lub nadal będzie naruszał warunki Umowy lub Regulaminu, Firma Inwestycyjna będzie uprawniona do rozwiązania zawartej Umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia. 7. Firma Inwestycyjna nie ponosi odpowiedzialności wobec Klienta za szkody powstałe w związku z naruszeniem warunków Umowy lub Regulaminu przez Klienta. 8. W przypadku utraty zezwolenia na Zarządzanie Portfelem Firma Inwestycyjna dokonuje wypowiedzenia wszystkich Umów w sposób przewidziany w ust W okresie wypowiedzenia, do dnia zaprzestania prowadzenia działalności, Firma Inwestycyjna 33

34 wykonuje wyłącznie czynności wynikające z Umów, które nie dotyczą działań objętych zezwoleniem, bez możliwości zawierania nowych Umów. 9. W okresie wypowiedzenia Umowy Firma Inwestycyjna: 1) spienięża Aktywa Klienta, o ile tak stanowi Umowa; 2) dokonuje rozliczeń wynikających ze zwrotów pożytków z tytułu nabycia lub posiadania przez Klienta tytułów uczestnictwa w poszczególnych funduszach, z zastrzeżeniem postanowień ust. 9 poniżej; 3) pobiera należne Firmie Inwestycyjnej wynagrodzenie; 4) przekazuje Klientowi zgodnie z postanowieniami Umowy Aktywa wchodzące w skład Portfela, tzn.: środki pieniężne lub Instrumenty Finansowe (ewentualnie dokumenty umożliwiające rozporządzanie Instrumentami Finansowymi) zgromadzone na Rachunkach objętych Umową; 5) podejmuje niezbędne kroki w celu zamknięcia Rachunków objętych Umową, o ile takie działanie wynika z treści zawartej Umowy lub z wydanej przez Klienta pisemnej dyspozycji. 10. W przypadku rozwiązania Umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia Firma Inwestycyjna dokonuje czynności, o których mowa w ust. 9 niezwłocznie po dostarczeniu drugiej stronie dokumentu wypowiadającego Umowę. 11. Wypowiedzenie Umowy przez Klienta jest równoznaczne z odwołaniem Pełnomocnictw, przy czym odwołanie to jest skuteczne na dzień rozwiązania Umowy zgodnie z wypowiedzeniem, z tym zastrzeżeniem, że Pełnomocnictwa w zakresie uprawnień koniecznych dla dokonania rozliczeń pomiędzy Firmą Inwestycyjną a Klientem dotyczących transakcji zawartych przed rozwiązaniem Umowy oraz należności Firmy Inwestycyjnej lub Klienta wobec drugiej strony za okres przed rozwiązaniem Umowy, są nieodwołalne także po upływie terminu rozwiązania Umowy najpóźniej do końca czwartego miesiąca następującego po dacie rozwiązania Umowy. 12. O zamknięciu Rachunków Inwestycyjnych Klienta objętych Umową Firma Inwestycyjna informuje Klienta w sposób uzgodniony w Umowie. 13. Niezwłocznie po dokonaniu wszystkich niezbędnych do zamknięcia Umowy rozliczeń finansowych i przekazaniu Klientowi Aktywów Firma Inwestycyjna sporządza i przekazuje Klientowi raport z wykonania Umowy za ostatni Okres Rozliczeniowy. XII. Zmiany regulaminu i umowy Firma Inwestycyjna zastrzega sobie prawo do zmian postanowień niniejszego Regulaminu z ważnych przyczyn, za które uznaje się: a) zmianę powszechnie obowiązujących przepisów prawa, które mają lub mogą mieć wpływ na działalność Firmy Inwestycyjnej, w tym na świadczone przez Firmę Inwestycyjną usługi lub na obsługę Klientów Firmy Inwestycyjnej, b) konieczność dostosowania postanowień Regulaminu do powszechnie obowiązujących przepisów prawa lub ich wykładni, c) konieczność dostosowania postanowień Regulaminu lub Umowy do istniejącej lub zmienionej wykładni przepisów prawa, wynikającej z orzeczeń sądów, decyzji, uchwał, rekomendacji, stanowisk, wytycznych lub innych aktów organów administracji, 34

35 d) konieczność dostosowania postanowień Regulaminu lub Umowy do orzeczeń sądów, decyzji, uchwał, rekomendacji, stanowisk, wytycznych lub innych aktów organów administracji skierowanych do Firmy Inwestycyjnej, e) zmianę zakresu prowadzonej przez Firmę Inwestycyjną działalności lub zmianę zakresu świadczonych usług lub sposobu ich świadczenia, w tym wprowadzenie, zmianę lub wycofanie produktów, f) konieczność dokonania korekty oczywistych omyłek lub błędów pisarskich albo doprecyzowanie postanowień budzących wątpliwości w praktyce stosowania albo uzupełnienia luk lub nieścisłości w Regulaminie lub Umowie, g) zmianę systemów informatycznych wykorzystywanych przez Firmę Inwestycyjną, zwiększającą jakość usług świadczonych przez Firmę Inwestycyjną lub usprawniającą ich świadczenie lub modyfikującą ich świadczenie, w szczególności zmianę oprogramowania wskazanego przez Firmę Inwestycyjną lub kanałów elektronicznych, o ile zapewni to należyte wykonanie Umowy oraz nie będzie naruszało interesu Klienta, h) zmianę dostawcy usług lub zmianę postanowień umowy, którą Firma Inwestycyjna zawarła z dostawcą usług, w szczególności z dostawcami usług informatycznych, jeżeli Regulamin lub Umowa zawiera postanowienia, które odnoszą się lub których realizacja zależna jest od usług świadczonych przez dostawcę, i) konieczność dostosowania Regulaminu lub Umowy do warunków rynkowych, w tym do oferty konkurencyjnych podmiotów prowadzących działalność maklerską, zmian technologicznych, zmian funkcjonowania rynku instrumentów finansowych, j) zmianę wprowadzoną przez właściwą izbę rozrachunkową, KDPW, KDPW_CCP lub GPW, które skutkować będą koniecznością zmiany Regulaminu lub Umowy, k) konieczność dostosowania Regulaminu lub Umowy do regulacji wprowadzonych przez podmioty rynku finansowego mające wpływ na działalność prowadzoną przez Firmę Inwestycyjną, np. KDPW, KNF lub podmioty właściwe w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów, np. UOKIK. 2. Firma Inwestycyjna zawiadamia Klientów o zmianach Regulaminu w terminie co najmniej 14 dni przed dniem jego wejścia w życie, poprzez wysłanie informacji o treści i zakresie wprowadzonych zmian oraz egzemplarza tekstu jednolitego zmienionego Regulaminu listem poleconym, na adres korespondencyjny Klienta lub za pośrednictwem poczty elektronicznej. Informacje o zmianie Regulaminu będą także podawane do publicznej wiadomości na stronie internetowej Firmy Inwestycyjnej. 3. Klient, który nie wyraża zgody na wprowadzenie zmian do Regulaminu może w ciągu 14 dni od doręczenia mu zmienionego Regulaminu pisemnie rozwiązać Umowę z zachowaniem trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia. W takim przypadku do czasu upływu okresu wypowiedzenia Umowy stosuje się dotychczasowy Regulamin. 4. Brak oświadczenia woli Klienta o rozwiązaniu Umowy uważa się - po upływie terminu, o którym mowa w ust. 3 za wyrażenie zgody na zmianę warunków Umowy wynikającą ze zmiany postanowień Regulaminu. 5. Zmiany w treści załącznika nr 1 do niniejszego Regulaminu pod nazwą Rodzaje oferowanych strategii inwestycyjnych polegające jedynie na dodaniu nowych Strategii Inwestycyjnych nie stanowią zmiany Regulaminu. W przypadku rozszerzenia oferty o nowe Strategie Inwestycyjne, wszystkie dotychczas wybrane przez Klientów Strategie Inwestycyjne pozostają niezmienione, a w przypadku zaistnienia konieczności dokonania zmian w ich treści obowiązuje tryb postępowania przewidziany w ust. 2-4 niniejszego paragrafu. 35

36 6. Zmiany w treści załącznika nr 2 do niniejszego Regulaminu pod nazwą Taryfa opłat i prowizji polegające na wprowadzaniu opłat za nowo oferowane Strategie Inwestycyjne oraz na ogłaszaniu warunków okresowych promocji nie stanowią zmiany Regulaminu. 7. Z zastrzeżeniem ust. 5 i 6 powyżej wszelkie inne zmiany załączników nr 1 i 2 do Regulaminu stanowią jego zmianę i wymagają postępowania wskazanego w ust. 2-4 niniejszego paragrafu. 8. W przypadku konieczności wprowadzenia zmian do Umowy, aneks lub jej nowe brzmienie będą przekazywane Klientowi listem poleconym na adres korespondencyjny wskazany w Umowie, o ile Klient nie odbierze ich osobiście za pokwitowaniem w siedzibie Firmy Inwestycyjnej. Aneks lub nowe brzmienie Umowy Firma Inwestycyjna przekazuje Klientowi w terminie umożliwiającym wypowiedzenie Umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia przed wejściem w życie zmian, o których mowa w zdaniu pierwszym. W przypadku gdy w terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji Klient nie przekaże do Firmy Inwestycyjnej podpisanego aneksu lub nowej treści Umowy, Firma Inwestycyjna będzie to traktowała jako wypowiedzenie Umowy. 9. Zmiana sposobu odbioru korespondencji przez Klienta oraz zmiana danych osobowych Klienta nie wymagają podpisywania aneksu do Umowy i następują w drodze przekazania przez Klienta do Firmy Inwestycyjnej formularza aktualizacji danych według wzoru obowiązującego w Firmie Inwestycyjnej. Formularz aktualizacji danych może być złożony przez Klienta w formie pisemnej osobiście lub drogą korespondencyjną. XIII. Tryb rozpatrywania reklamacji Wszelkie reklamacje Klientów dotyczące świadczenia usług w zakresie objętym Umową są przyjmowane: 1) w formie pisemnej osobiście w siedzibie Firmy Inwestycyjnej lub przesyłką pocztową w rozumieniu art. 3 pkt 21 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe; 2) ustnie telefonicznie albo osobiście do protokołu podczas wizyty Klienta w siedzibie Firmy Inwestycyjnej, w godzinach i dniach roboczych podanych do wiadomości Klientów na stronie internetowej 3) w formie elektronicznej - z wykorzystaniem adresu poczty elektronicznej reklamacje@rdmwm.pl. 2. Reklamacje powinny być składane przez Klientów niezwłocznie po powzięciu zastrzeżeń, celem umożliwienia jak najwcześniejszego ich wyjaśnienia i podjęcia ewentualnych działań naprawczych. 3. Reklamacje Klientów powinny zawierać w szczególności: 1) niezbędne dane identyfikacyjne Klienta: imię i nazwisko lub firmę, adres do korespondencji, numer telefonu i/lub adres poczty elektronicznej; 2) wskazanie rodzaju usługi maklerskiej i numeru umowy, której reklamacja dotyczy, chyba że przedmiot reklamacji nie dotyczy świadczonej na rzecz klienta usługi maklerskiej; 3) szczegółowy opis przedmiotu reklamacji, w tym rzeczowe sformułowanie zarzutów wobec Firmy Inwestycyjnej. 4. Reklamacje niezawierające danych pozwalających na identyfikację osoby wnoszącej pozostawia się bez rozpoznania. 36

37 5. Jeżeli na podstawie treści reklamacji nie można należycie ustalić jej przedmiotu, Firma Inwestycyjna występuje pisemnie do Klienta o jej niezwłoczne uzupełnienie lub doprecyzowanie, uprzedzając jednocześnie Klienta, że nieusunięcie braków spowoduje pozostawienie reklamacji bez rozpoznania. W takim przypadku za termin rozpoczęcia biegu reklamacji uważa się datę wpływu do Firmy Inwestycyjnej pisemnie uzupełnionych przez Klienta informacji, które pozwolą na wszczęcie postępowania reklamacyjnego. 6. W celu zabezpieczenia pełnego zakresu wymaganych od Klientów informacji, do złożenia reklamacji standardowo wykorzystuje się formularz zamieszczony na stronie internetowej Firmy Inwestycyjnej ( jako plik do pobrania. Klient może jednak złożyć pisemną reklamację także w innej, dowolnie wybranej przez siebie formie - z uwzględnieniem wymaganych informacji wymienionych w ust. 3 powyżej. 7. Reklamacje są rozpatrywane przez Firmę Inwestycyjną bez zbędnej zwłoki, w ciągu 30 dni od daty ich wpływu do Firmy Inwestycyjnej. 8. W przypadkach skomplikowanych, gdy rozpatrzenie reklamacji wymaga przeprowadzenia dodatkowej analizy lub podjęcia dodatkowych działań (np. uzyskania dokumentów, informacji lub opinii z firm zewnętrznych) termin rozpatrzenia reklamacji może ulec wydłużeniu. W takim przypadku Firma Inwestycyjna poinformuje Klienta pisemnie (listem poleconym) o konieczności wydłużenia terminu rozpatrzenia skargi, podając powody opóźnienia, wskazując okoliczności, które muszą zostać ustalone dla rozpatrzenia sprawy i wyznaczając nowy termin rozpatrzenia sprawy, który nie może przekroczyć 60 dni od daty wpływu reklamacji. 9. W przypadku gdy Klient wskaże w reklamacji swój adres do kontaktu z Firmą Inwestycyjną, informacja o wydłużeniu terminu rozpatrywania skargi może zostać wysłana do Klienta pocztą elektroniczną. 10. W trakcie rozpatrywania reklamacji Firma Inwestycyjna może zwrócić się do Klienta celem uzyskania dodatkowych informacji pomocnych w rozpatrzeniu sprawy. 11. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego Firma Inwestycyjna przesyła Klientowi listem poleconym za potwierdzeniem odbioru, wysłanym na ostatni znany Firmie Inwestycyjnej adres korespondencyjny Klienta, pisemną odpowiedź w sprawie złożonej przez niego reklamacji, chyba że Klient zażądał wysłania mu odpowiedzi pocztą elektroniczną wówczas odpowiedź jest wysyłana na wskazany przez niego adres poczty elektronicznej. 12. Po wyczerpaniu drogi postępowania reklamacyjnego Klientowi niezadowolonemu z rozstrzygnięcia sprawy przez Firmę Inwestycyjną przysługuje uprawnienie do: 1) wystąpienia ze skargą do Komisji Nadzoru Finansowego, 2) wystąpienia z wnioskiem o rozpatrzenie sprawy do Rzecznika Finansowego, 3) wystąpienia z powództwem do sądu powszechnego miejscowo właściwego do rozpoznania sprawy. XIV. Postanowienia końcowe W sprawach nieunormowanych w niniejszym regulaminie zastosowanie mają powszechnie obowiązujące przepisy prawa polskiego, a w szczególności ustaw regulujących obrót Instrumentami Finansowymi, kwestie rachunkowe i podatkowe, kodeksu cywilnego, kodeksu spółek handlowych, przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, ustawy z dnia 9 października 2015 roku o wykonywaniu Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych 37

38 obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA, ustawy z dnia 9 marca 2017 roku o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami ( CRS ), a także postanowienia umów i regulaminów prowadzenia Rachunków, na których znajdują się Aktywa objęte Umową, wchodzące w skład zarządzanego Portfela Klienta. 2. Regulamin zastępuje dotychczas obowiązujące regulaminy: 1) Regulamin świadczenia usług zarzadzania portfelem przez RDM Wealth Management S.A. na rzecz Klienta Detalicznego 2) Regulamin świadczenia usług zarzadzania portfelem przez RDM Wealth Management S.A. na rzecz Klienta Profesjonalnego, z tym zastrzeżeniem, iż w stosunku do Klientów, którzy wypowiedzą dotychczas zawarte Umowy o Zarządzanie Portfelem przed wejściem w życie niniejszego Regulaminu, stosowane będą dotychczas obowiązujące postanowienia ww. regulaminów. Od dnia wejścia w życie niniejszego Regulaminu dotychczas zawarte Umowy o Zarządzanie Portfelem są traktowane jako Umowa w rozumieniu niniejszego Regulaminu. 3. Regulamin wchodzi w życie w stosunku do nowych Klientów z dniem.2019 r., a w stosunku do dotychczasowych Klientów z dniem 2019 r. XIV. Załączniki do regulaminu: Załącznik nr 1 Rodzaje oferowanych strategii inwestycyjnych Załącznik nr 2 Taryfa opłat i prowizji i Art. 2 ust.1 pkt 2 Ustawy: 1. Instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są: [ ] c) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności, uprawnienie do emisji lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne, z wyłączeniem instrumentów pochodnych, o których mowa w art. 10 rozporządzenia 2017/565, d) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, e) opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, pod warunkiem że są dopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi, z wyłączeniem produktów energetycznych będących przedmiotem obrotu hurtowego na OTF, które muszą być wykonywane przez dostawę, f) niedopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, a które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych, g) instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego, h) kontrakty na różnicę, i) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także instrumenty pochodne, o których mowa w art. 8 rozporządzenia 2017/565, i inne, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych, j) uprawnienia do emisji. 38

39 Załącznik do Uchwały Zarządu nr 11 /2019 z dnia 18 czerwca Załącznik nr 1 do Regulaminu świadczenia usług zarządzania portfelami Rodzaje oferowanych strategii inwestycyjnych 1

40 Załącznik do Uchwały Zarządu nr 11 /2019 z dnia 18 czerwca I. Strategia ochrony kapitału Rodzaj strategii: standardowa 1. Cel inwestycyjny: Opis polityki inwestycyjnej Strategii Ochrona realnej wartości kapitału (generowanie stopy zwrotu na poziomie wskaźnika inflacji konsumenckiej CPI lub wyższym od zera - w zależności od tego, która wartość jest wyższa) przy akceptacji minimalnego ryzyka inwestycyjnego. 2. Poziom ryzyka inwestycyjnego: NISKI UMIARKOWANY ŚREDNI WYSOKI 3. Minimalny zalecany horyzont czasowy inwestycji: 1 rok 4. Docelowa grupa Klientów: Klienci poszukujący bezpiecznej inwestycji, zapewniającej ochronę i powiększenie kapitału przy jednoczesnym zachowaniu wysokiego stopnia płynności Portfela. Profil inwestycyjny Klienta: KONSERWATYWNY STABILNY ZRÓWNOWAŻONY 5. Rodzaje Instrumentów Finansowych, w które mogą być inwestowane Aktywa Portfela: DYNAMICZNY W ramach niniejszej Strategii Inwestycyjnej do Portfela Klienta mogą być nabywane tylko i wyłącznie Instrumenty Finansowe dostępne na rynkach regulowanych, należące do niżej wymienionych kategorii: 1) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, polskich i zagranicznych mających siedzibę w na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 2) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych mających siedzibę za granicą, 3) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych typu ETF emitowanych w Polsce i za granicą, w tym również spoza obszaru UE 4) lokaty bankowe w PLN i walutach obcych w bankach krajowych, 5) waluty, 6) instrumenty pochodne, w tym w szczególności: kontrakty terminowe futures. Rodzaje transakcji, które mogą być przeprowadzane z wykorzystaniem ww. Instrumentów Finansowych 6. Instrumenty lub transakcje zabronione: nabycie zbycie zamiana konwersja 1) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty udziałowe (akcje) 2) inne niż wymienione w pkt Limity zaangażowania w poszczególne kategorie lokat: Maksymalne limity zaangażowania w poszczególne rodzaje Instrumentów Finansowych: a) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty rynku pieniężnego lub dłużne; Maksymalny udział w Portfelu Klienta 100% 2

41 I. Strategia ochrony kapitału b) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty udziałowe (akcje); c) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty alternatywne (np. towary, fundusze hedgingowe); 0% 10% d) lokaty bankowe w bankach krajowych denominowane w PLN lub walucie obcej; 100% e) inwestycje w waluty w celu zabezpieczenia ryzyka kursu walutowego; 100% f) tytuły uczestnictwa pojedynczego funduszu niebędącego funduszem z wydzielonymi subfunduszami 20% g) tytuły uczestnictwa pojedynczego subfunduszu 20% h) pojedynczy kontrakt terminowy lub inny pojedynczy instrument pochodny, którego instrumentem bazowym jest konkretny papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności, indeks finansowy, wskaźnik finansowy lub towar, wykonywany przez rozliczenie pieniężne lub mogący być wykonany przez rozliczenie pieniężne (według wyboru Zarządzającego) 30% Dopuszczalne przekroczenia limitów zaangażowania Przejściowo, nie dłużej jednak niż przez okres 21 dni od daty zaistnienia zdarzenia opisanego poniżej, udział środków portfela inwestycyjnego ulokowanych w instrumenty wskazane powyżej może wynosić więcej niż limity do nich przypisane. Sytuacja taka może wystąpić w przypadku następujących zdarzeń: a) w początkowym etapie świadczenia usługi zarządzania przez Firmę Inwestycyjną - do momentu zbudowania docelowego portfela inwestycyjnego; b) w okresach po dokonaniu dopłat przez Klienta środków finansowych do portfela inwestycyjnego; c) w przypadku zakończenia współpracy (spieniężenia portfela inwestycyjnego) d) realizacji dyspozycji wypłat środków z portfela inwestycyjnego zleconych przez Klienta; e) w przypadku zmian wycen składników portfela; f) przy przebudowie składu portfela inwestycyjnego związanego ze spieniężeniem części lub wszystkich dotychczasowych składników portfela inwestycyjnego. 8. BENCHMARK - wzorzec służący ocenie efektywności inwestowania środków Portfela inwestycyjnego, najlepiej oddający cel i politykę inwestycyjną Strategii: 1) Jako wzorzec służący ocenie efektywności zarządzania oraz oddający cel i politykę inwestycyjną realizowaną w procesie zarządzania portfelami inwestycyjnymi według Strategii ochrony kapitału będzie służył: wskaźnik WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M + 0,5 pkt %. 2) Wysokość stawki WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M używana do oceny efektywności strategii ustalana jest w okresach rocznych jako wartość stawki WIBOR3M z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego rok, w którym dana stawka WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M ma stanowić element wzorca (przykładowo, wartością WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M stosowaną jako element wzorca na 2019 rok będzie wartość WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M ostatniego dnia roboczego roku 2018). 3) Na dzień zawarcia z Klientem Umowy o zarządzanie portfelem właściwą stawką WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M stosowaną jako element wzorca jest wartość stawki WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M z dnia podpisania Umowy o zarządzanie portfelem. Stawka ta obowiązuje do końca roku kalendarzowego, w którym została podpisana ww. Umowa. 3

42 I. Strategia ochrony kapitału 9. Ryzyko specyficzne instrumentów wchodzących bezpośrednio i pośrednio (poprzez fundusze) w skład portfela inwestycyjnego: 1) Instrumenty dłużne - z inwestycjami w tę kategorię lokat wiążą się niżej określone rodzaje ryzyk. a) Ryzyko stóp procentowych Z uwagi na odwrotną zależność pomiędzy wartością instrumentów dłużnych a poziomem stóp procentowych, wzrost wysokości rynkowych stóp procentowych może powodować spadek wartości (cen) instrumentów dłużnych. Ryzyko to rośnie w miarę wydłużania się terminu do wykupu obligacji charakteryzujących się stałym oprocentowaniem. Ryzyko to może powodować, że w przypadku istotnego wzrostu rynkowych stóp procentowych część środków portfela ulokowana bezpośrednio lub pośrednio przez fundusze na rynku instrumentów dłużnych może znacząco spaść. b) Ryzyko kredytowe Jest to ryzyko niewypłacalności emitentów instrumentów dłużnych znajdujących się w portfelu inwestycyjnym. Ryzyko to ma ścisły związek z sytuacją finansową emitenta instrumentu dłużnego. Uważa się, że najniższym ryzykiem obarczone są instrumenty emitowane przez Skarb Państwa a najwyższym instrumenty emitowane przez firmy o słabej kondycji finansowej. W sytuacji pogarszającej się kondycji gospodarki kraju, w którym działają emitenci instrumentów dłużnych, ryzyko kredytowe rośnie. c) Ryzyko płynności Jest związane z problemem szybkiego spieniężenia środków ulokowanych w instrumenty dłużne. W przypadku potrzeby szybkiego spieniężenia składników portfela ryzyko to przejawia się koniecznością zaakceptowania znacząco niższych od cen rynkowych, cen sprzedaży instrumentów dłużnych. Najniższym ryzykiem płynności charakteryzują się obligacje i bony Skarbu Państwa, najwyższym zaś instrumenty emitowane przez mało znane podmioty. d) Ryzyko walutowe Z uwagi na to, że część portfela jest pośrednio (poprzez fundusze) lokowana w instrumenty emitowane lub notowane w walutach obcych, mogą występować zmiany wartości portfela wywołane zmianami kursów walut obcych względem PLN. Ryzyko walutowe może powodować znaczące obniżenie wartości portfela inwestycyjnego w przypadku umacniania się polskiej waluty wobec walut obcych. e) Ryzyko wyceny instrumentu Ryzyko to związane jest z wyceną wg efektywnej stopy procentowej instrumentów dłużnych nienotowanych na giełdzie lub innym aktywnym rynku pozagiełdowym. W przypadku dużych zmian cen na tych rynkach, może wystąpić sytuacja, w której wycena danego instrumentu nie będzie odpowiadała aktualnej jego wartości. f) Ryzyko rozliczenia Ryzyko to związane jest z możliwością nieterminowego rozliczenia transakcji lub nieterminowego wykupu instrumentów dłużnych przez emitenta. g) Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko to związane jest z uzależnieniem kondycji finansowej emitentów instrumentów dłużnych od ogólnej sytuacji gospodarczej w Polsce i w innych krajach. Zmiany koniunktury gospodarczej w Polsce i w innych krajach mogą negatywnie oddziaływać na wycenę poszczególnych instrumentów dłużnych. 2) Instrumenty pochodne - z inwestycjami w tę kategorię lokat wiążą się niżej określone rodzaje ryzyk. a) Ryzyko rynkowe Ryzyko będące następstwem zasad funkcjonowania rynku kapitałowego i kształtowania się ceny na zasadzie równowagi popytu i podaży. b) Ryzyko płynności Ryzyko polegające na braku możliwości sprzedaży lub zakupu instrumentów finansowych w krótkim okresie, w znacznej ilości i bez istotnego wpływania na poziom cen rynkowych. Generalnie w przypadku rynku regulowanego: w przypadku małych obrotów rośnie ryzyko zmienności ceny, instrumenty pochodne notowane na rynku regulowanym charakteryzują się wyższą płynnością niż Instrumenty pochodne nienotowane na rynku regulowanym 4

43 I. Strategia ochrony kapitału c) Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko to jest następstwem stanu koniunktury gospodarczej na świecie lub w danym kraju, które w bezpośredni lub pośredni sposób wpływa na zachowanie instrumentów bazowych, od których zależy cena lub wartość Instrumentu pochodnego d) Ryzyko kredytowe Ryzyko polegające na tym, że w przypadku, gdy emitent Instrumentu pochodnego oraz/lub gwarant staną się niewypłacalni lub zbankrutują klient może nie odzyskać zainwestowanego kapitału. Ryzyko to obejmuje również ryzyko kredytowe izby rozliczeniowej właściwej dla danego kontraktu terminowego, które może się zmaterializować w postaci jej upadłości i co za tym idzie, ograniczonej możliwości odzyskania środków będących odpowiednikiem dodatnich wycen posiadanych instrumentów. e) Ryzyko dyskontynuacji Ryzyko zaprzestania publikowania wskaźników lub benchmarków (takich jak LIBOR czy WIBOR), a będących instrumentami podstawowymi dla danych kontraktów terminowych, mogące wpływać na konieczność zmiany sposobu rozliczenia kontraktu w terminie jego zapadalności i generować dodatkowe ryzyko bazowe. f) Ryzyko walutowe Ryzyko polegające na tym, że w przypadku inwestycji w instrumenty finansowe na rynkach zagranicznych istnieje ryzyko strat finansowych na skutek zmiany kursów walutowych. g) Ryzyko rynków finansowych h) Ryzyko dźwigni finansowej Ryzyko zmiany indeksów giełdowych na innych rynkach finansowych na skutek zniesienia barier przepływu kapitału; szybkość przepływu informacji oraz globalne powiązanie rynków kapitałowych może skutkować dużą zmiennością cen Instrumentu pochodnego na rynku. Ryzyko polegające na tym, że w związku z efektem dźwigni finansowej, klient inwestujący w Instrumenty pochodne musi się liczyć z ryzykiem spotęgowania strat finansowych poniesionych przez Instrument pochodny w kwocie nieproporcjonalnej do zaangażowanego kapitału (włącznie z możliwością straty przewyższającej zainwestowany kapitał). i) Ryzyko bazy Ryzyko, które wynika z rozbieżności między ceną terminową (przewidywaną ceną instrumentu bazowego w przyszłości) a ceną bieżącą. 3) Instrumenty udziałowe i instrumenty oparte na surowcach - z inwestycjami w tę kategorię lokat związane są poniżej określone rodzaje ryzyk. a) Ryzyko rynkowe Rozumiane jako możliwość wystąpienia długotrwałego negatywnego zachowania (spadki cen) kursów instrumentów finansowych. b) Ryzyko emitenta związane z jego sytuacją finansową Ryzyko to należy rozumieć jako pogorszenie się standingu finansowego emitenta powodujące, że jego perspektywy odnośnie dalszego rozwoju są bardzo słabe, a w krańcowych przypadkach powodujące jego upadłość. c) Ryzyko walutowe Z uwagi na to, że część portfela jest pośrednio (poprzez fundusze) lokowana w instrumenty notowane na rynkach zagranicznych, ryzyko walutowe związane z przeliczaniem wartości tych instrumentów na polską walutę może znacząco obniżać ich wartość wyrażaną w PLN w przypadku umacniania się polskiej waluty. d) Ryzyko emitenta związane z oczekiwaniami rynku e) Ryzyko sektorów gospodarki Ryzyko to związane jest z niewypełnieniem oczekiwań inwestorów przez emitenta i związana z tym silna przecena jego akcji. Ryzyko to ma związek ze złą kondycją ekonomiczną specyficznych sektorów gospodarki. Instrumenty finansowe związane z tymi sektorami gospodarki, które przechodzą kryzys narażone są na silne spadki. f) Ryzyko płynności Jest związane z problemem szybkiego spieniężenia środków ulokowanych w określonych instrumentach. W przypadku potrzeby szybkiego spieniężenia 5

44 I. Strategia ochrony kapitału składników portfela ryzyko to przejawia się koniecznością zaakceptowania znacząco niższych od cen rynkowych cen sprzedaży instrumentów. g) Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko to związane jest z uzależnieniem kondycji finansowej emitentów akcji i instrumentów od ogólnej sytuacji gospodarczej w Polsce i na świecie. Zmiany koniunktury gospodarczej w Polsce i na świecie mogą negatywnie oddziaływać na wycenę poszczególnych instrumentów. 10. Z inwestowaniem środków portfela inwestycyjnego związane są niżej wskazane rodzaje ryzyk. a) Ryzyko nieosiągnięcia celu inwestycyjnego strategii b) Ryzyko rynkowe polegające na odmiennym od przewidywań Firmy Inwestycyjnej kształtowaniu się danych makroekonomicznych oraz trendów rynkowych, które mają decydujący wpływ na wyniki portfeli inwestycyjnych. c) Ryzyko związane z wahaniami rynkowej wyceny instrumentów finansowych wchodzących w skład portfela inwestycyjnego. d) Ryzyko błędnej oceny efektywności polityki inwestycyjnej realizowanej przez zarządzających funduszami inwestycyjnymi, które są przedmiotem lokat portfela inwestycyjnego. e) Ryzyko niewypłacalności emitenta lub wystawcy instrumentu finansowego znajdującego się w portfelu inwestycyjnym (ryzyko kredytowe). f) Ryzyko płynności polegające na niemożności zamknięcia (sprzedaży, umorzenia) w krótkim czasie inwestycji stanowiących składniki portfela inwestycyjnego. g) Ryzyko koncentracji inwestycji polegające na tym, że znaczna część środków portfela inwestycyjnego może być ulokowana w instrumenty finansowe wystawione lub emitowane przez jeden podmiot. 11. Dźwignia finansowa Firma Inwestycyjna informuje, a Klient przyjmuje do wiadomości, że w związku z tym, iż przedmiotowa Strategia Inwestycyjna przewiduje możliwość inwestowania Aktywów Klienta w instrumenty pochodne, istnieje szczególne ryzyko związane z inwestowaniem w te instrumenty. W przypadku niekorzystnej, znacznej zmiany kursu instrumentów pochodnych Klient może ponieść stratę przewyższającą kwotę pierwotnie zainwestowanych środków, jak również być zobowiązanym do poniesienia dodatkowych kosztów. 6

45 Załącznik do Uchwały Zarządu nr 11 /2019 z dnia 18 czerwca II. Strategia stabilna Rodzaj strategii: standardowa - docelowej stopy zwrotu w horyzoncie inwestycyjnym (tzw. target return) 1. Cel inwestycyjny: Opis polityki inwestycyjnej Strategii Generowanie bieżącego dochodu przy niewielkim wzroście wartości zainwestowanego kapitału oraz akceptacji niskiego ryzyka inwestycyjnego; 2. Poziom ryzyka inwestycyjnego: NISKI UMIARKOWANY ŚREDNI WYSOKI 3. Minimalny zalecany horyzont czasowy inwestycji: 2 lata 4. Docelowa grupa Klientów: Klienci oczekujący wyższej stopy zwrotu niż w przypadku Strategii ochrony kapitału i jednocześnie akceptujący umiarkowane ryzyko inwestycyjne związane z lokowaniem części aktywów w instrumenty o charakterze udziałowym. Profil inwestycyjny Klienta: KONSERWATYWNY STABILNY ZRÓWNOWAŻONY DYNAMICZNY 5. Rodzaje Instrumentów Finansowych, w które mogą być inwestowane Aktywa Portfela W ramach niniejszej Strategii Inwestycyjnej do Portfela Klienta mogą być nabywane tylko i wyłącznie Instrumenty Finansowe dostępne na rynkach regulowanych, należące do niżej wymienionych kategorii: 1) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, polskich i zagranicznych mających siedzibę w na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 2) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych mających siedzibę za granicą, 3) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych typu ETF emitowanych w Polsce i za granicą, w tym również spoza obszaru UE 4) lokaty bankowe w PLN i walutach obcych w bankach krajowych, 5) waluty, 6) instrumenty pochodne, w tym w szczególności: kontrakty terminowe futures. Rodzaje transakcji, które mogą być przeprowadzane z wykorzystaniem ww. Instrumentów Finansowych 6. Instrumenty lub transakcje zabronione: Inne niż wymienione w pkt 5. nabycie zbycie zamiana konwersja 7. Limity zaangażowania w poszczególne kategorie lokat: Maksymalne limity zaangażowania w poszczególne rodzaje Instrumentów Finansowych: i) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty rynku pieniężnego lub dłużne; j) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty udziałowe (akcje); Maksymalny udział w Portfelu Klienta 80% 25% 7

46 II. Strategia stabilna k) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty alternatywne (np. towary, fundusze hedgingowe); 20% l) lokaty bankowe w bankach krajowych denominowane w PLN lub walucie obcej; 100% m) inwestycje w waluty w celu zabezpieczenia ryzyka kursu walutowego; 100% n) tytuły uczestnictwa pojedynczego funduszu niebędącego funduszem z wydzielonymi subfunduszami 20% o) tytuły uczestnictwa pojedynczego subfunduszu 20% p) pojedynczy kontrakt terminowy lub inny pojedynczy instrument pochodny, którego instrumentem bazowym jest konkretny papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności, indeks finansowy, wskaźnik finansowy lub towar, wykonywany przez rozliczenie pieniężne lub mogący być wykonany przez rozliczenie pieniężne (według wyboru Zarządzającego) 30% Dopuszczalne przekroczenia limitów zaangażowania Przejściowo, nie dłużej jednak niż przez okres 21 dni od daty zaistnienia zdarzenia opisanego poniżej, udział środków portfela inwestycyjnego ulokowanych w instrumenty wskazane powyżej może wynosić więcej niż limity do nich przypisane. Sytuacja taka może wystąpić w przypadku następujących zdarzeń: g) w początkowym etapie świadczenia usługi zarządzania przez Firmę Inwestycyjną - do momentu zbudowania docelowego portfela inwestycyjnego; h) w okresach po dokonaniu dopłat przez Klienta środków finansowych do portfela inwestycyjnego; i) w przypadku zakończenia współpracy (spieniężenia portfela inwestycyjnego) j) realizacji dyspozycji wypłat środków z portfela inwestycyjnego zleconych przez Klienta; k) w przypadku zmian wycen składników portfela; l) przy przebudowie składu portfela inwestycyjnego związanego ze spieniężeniem części lub wszystkich dotychczasowych składników portfela inwestycyjnego. 8. BENCHMARK - wzorzec służący ocenie efektywności inwestowania środków portfela inwestycyjnego, najlepiej oddający cel i politykę inwestycyjną Strategii: 1) Jako wzorzec służący ocenie efektywności zarządzania oraz oddający cel i politykę inwestycyjną realizowaną w procesie zarządzania portfelami inwestycyjnymi według Strategii stabilnej będzie służył: wskaźnik WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M + 2,0 pkt %. 2) Wysokość stawki WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M używana do oceny efektywności strategii ustalana jest w okresach rocznych jako wartość stawki WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego rok, w którym dana stawka WIBOR3M ma stanowić element wzorca (przykładowo, wartością WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M stosowaną jako element wzorca na 2019 rok będzie wartość WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M ostatniego dnia roboczego roku 2018). 3) Na dzień zawarcia z Klientem Umowy o zarządzanie portfelem właściwą stawką WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M stosowaną jako element wzorca jest wartość stawki WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M z dnia podpisania Umowy o zarządzanie portfelem. Stawka ta obowiązuje do końca roku kalendarzowego, w którym została podpisana ww. Umowa. 9. Ryzyko specyficzne instrumentów wchodzących bezpośrednio i pośrednio (poprzez fundusze) w skład portfela inwestycyjnego: 1) Instrumenty dłużne - z inwestycjami w tę kategorię lokat wiążą się niżej określone rodzaje ryzyk. 8

47 II. Strategia stabilna a) Ryzyko stóp procentowych Z uwagi na odwrotną zależność pomiędzy wartością instrumentów dłużnych a poziomem stóp procentowych, wzrost wysokości rynkowych stóp procentowych może powodować spadek wartości (cen) instrumentów dłużnych. Ryzyko to rośnie w miarę wydłużania się terminu do wykupu obligacji charakteryzujących się stałym oprocentowaniem. Ryzyko to może powodować, że w przypadku istotnego wzrostu rynkowych stóp procentowych część środków portfela ulokowana bezpośrednio lub pośrednio przez fundusze na rynku instrumentów dłużnych może znacząco spaść. b) Ryzyko kredytowe Jest to ryzyko niewypłacalności emitentów instrumentów dłużnych znajdujących się w portfelu inwestycyjnym. Ryzyko to ma ścisły związek z sytuacją finansową emitenta instrumentu dłużnego. Uważa się, że najniższym ryzykiem obarczone są instrumenty emitowane przez Skarb Państwa a najwyższym instrumenty emitowane przez firmy o słabej kondycji finansowej. W sytuacji pogarszającej się kondycji gospodarki kraju, w którym działają emitenci instrumentów dłużnych, ryzyko kredytowe rośnie. c) Ryzyko płynności Jest związane z problemem szybkiego spieniężenia środków ulokowanych w instrumenty dłużne. W przypadku potrzeby szybkiego spieniężenia składników portfela ryzyko to przejawia się koniecznością zaakceptowania znacząco niższych od cen rynkowych, cen sprzedaży instrumentów dłużnych. Najniższym ryzykiem płynności charakteryzują się obligacje i bony Skarbu Państwa, najwyższym zaś instrumenty emitowane przez mało znane podmioty. d) Ryzyko walutowe Z uwagi na to, że część portfela jest pośrednio (poprzez fundusze) lokowana w instrumenty emitowane lub notowane w walutach obcych, mogą występować zmiany wartości portfela wywołane zmianami kursów walut obcych względem PLN. Ryzyko walutowe może powodować znaczące obniżenie wartości portfela inwestycyjnego w przypadku umacniania się polskiej waluty wobec walut obcych. e) Ryzyko wyceny instrumentu Ryzyko to związane jest z wyceną wg efektywnej stopy procentowej instrumentów dłużnych nienotowanych na giełdzie lub innym aktywnym rynku pozagiełdowym. W przypadku dużych zmian cen na tych rynkach, może wystąpić sytuacja, w której wycena danego instrumentu nie będzie odpowiadała aktualnej jego wartości. f) Ryzyko rozliczenia Ryzyko to związane jest z możliwością nieterminowego rozliczenia transakcji lub nieterminowego wykupu instrumentów dłużnych przez emitenta. g) Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko to związane jest z uzależnieniem kondycji finansowej emitentów instrumentów dłużnych od ogólnej sytuacji gospodarczej w Polsce i w innych krajach. Zmiany koniunktury gospodarczej w Polsce i w innych krajach mogą negatywnie oddziaływać na wycenę poszczególnych instrumentów dłużnych. 2) Instrumenty pochodne - z inwestycjami w tę kategorię lokat wiążą się niżej określone rodzaje ryzyk. j) Ryzyko rynkowe Ryzyko będące następstwem zasad funkcjonowania rynku kapitałowego i kształtowania się ceny na zasadzie równowagi popytu i podaży k) Ryzyko płynności Ryzyko polegające na braku możliwości sprzedaży lub zakupu instrumentów finansowych w krótkim okresie, w znacznej ilości i bez istotnego wpływania na poziom cen rynkowych. Generalnie w przypadku rynku regulowanego: w przypadku małych obrotów rośnie ryzyko zmienności ceny, instrumenty pochodne notowane na rynku regulowanym charakteryzują się wyższą płynnością niż Instrumenty pochodne nienotowane na rynku regulowanym l) Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko to jest następstwem stanu koniunktury gospodarczej na świecie lub w danym kraju, które w bezpośredni lub pośredni sposób wpływa na zachowanie instrumentów bazowych, od których zależy cena lub wartość Instrumentu pochodnego m) Ryzyko kredytowe Ryzyko polegające na tym, że w przypadku, gdy emitent Instrumentu pochodnego oraz/lub gwarant staną się niewypłacalni lub zbankrutują klient może nie odzyskać 9

48 II. Strategia stabilna zainwestowanego kapitału. Ryzyko to obejmuje również ryzyko kredytowe izby rozliczeniowej właściwej dla danego kontraktu terminowego, które może się zmaterializować w postaci jej upadłości i co za tym idzie, ograniczonej możliwości odzyskania środków będących odpowiednikiem dodatnich wycen posiadanych instrumentów n) Ryzyko dyskontynuacji Ryzyko zaprzestania publikowania wskaźników lub benchmarków (takich jak LIBOR czy WIBOR), a będących instrumentami podstawowymi dla danych kontraktów terminowych, mogące wpływać na konieczność zmiany sposobu rozliczenia kontraktu w terminie jego zapadalności i generować dodatkowe ryzyko bazowe. o) Ryzyko walutowe Ryzyko polegające na tym, że w przypadku inwestycji w instrumenty finansowe na rynkach zagranicznych istnieje ryzyko strat finansowych na skutek zmiany kursów walutowych p) Ryzyko rynków finansowych q) Ryzyko dźwigni finansowej Ryzyko zmiany indeksów giełdowych na innych rynkach finansowych na skutek zniesienia barier przepływu kapitału; szybkość przepływu informacji oraz globalne powiązanie rynków kapitałowych może skutkować dużą zmiennością cen Instrumentu pochodnego na rynku. Ryzyko polegające na tym, że w związku z efektem dźwigni finansowej, klient inwestujący w Instrumenty pochodne musi się liczyć z ryzykiem spotęgowania strat finansowych poniesionych przez Instrument pochodny w kwocie nieproporcjonalnej do zaangażowanego kapitału (włącznie z możliwością straty przewyższającej zainwestowany kapitał) r) Ryzyko bazy Ryzyko, które wynika z rozbieżności między ceną terminową (przewidywaną ceną instrumentu bazowego w przyszłości) a ceną bieżącą 3) Instrumenty udziałowe i instrumenty oparte na surowcach - z inwestycjami w tę kategorię lokat związane są poniżej określone rodzaje ryzyk. a) Ryzyko rynkowe Rozumiane jako możliwość wystąpienia długotrwałego negatywnego zachowania (spadki cen) kursów instrumentów finansowych. b) Ryzyko emitenta związane z jego sytuacją finansową Ryzyko to należy rozumieć jako pogorszenie się standingu finansowego emitenta powodujące, że jego perspektywy odnośnie dalszego rozwoju są bardzo słabe, a w krańcowych przypadkach powodujące jego upadłość. c) Ryzyko walutowe Z uwagi na to, że część portfela jest pośrednio (poprzez fundusze) lokowana w instrumenty notowane na rynkach zagranicznych, ryzyko walutowe związane z przeliczaniem wartości tych instrumentów na polską walutę może znacząco obniżać ich wartość wyrażaną w PLN w przypadku umacniania się polskiej waluty. d) Ryzyko emitenta związane z oczekiwaniami rynku e) Ryzyko sektorów gospodarki Ryzyko to związane jest z niewypełnieniem oczekiwań inwestorów przez emitenta i związana z tym silna przecena jego akcji. Ryzyko to ma związek ze złą kondycją ekonomiczną specyficznych sektorów gospodarki. Instrumenty finansowe związane z tymi sektorami gospodarki, które przechodzą kryzys narażone są na silne spadki. f) Ryzyko płynności Jest związane z problemem szybkiego spieniężenia środków ulokowanych w określonych instrumentach. W przypadku potrzeby szybkiego spieniężenia składników portfela ryzyko to przejawia się koniecznością zaakceptowania znacząco niższych od cen rynkowych cen sprzedaży instrumentów. g) Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko to związane jest z uzależnieniem kondycji finansowej emitentów akcji i instrumentów od ogólnej sytuacji gospodarczej w Polsce i na świecie. Zmiany koniunktury gospodarczej w Polsce i na świecie mogą negatywnie oddziaływać na wycenę poszczególnych instrumentów. 10. Z inwestowaniem środków portfela inwestycyjnego związane są niżej wskazane rodzaje ryzyk. 10

49 II. Strategia stabilna a) Ryzyko nieosiągnięcia celu inwestycyjnego strategii. b) Ryzyko rynkowe polegające na odmiennym od przewidywań Firmy Inwestycyjnej kształtowaniu się danych makroekonomicznych oraz trendów rynkowych, które mają decydujący wpływ na wyniki portfeli inwestycyjnych. c) Ryzyko związane z wahaniami rynkowej wyceny instrumentów finansowych wchodzących w skład portfela inwestycyjnego. d) Ryzyko błędnej oceny efektywności polityki inwestycyjnej realizowanej przez zarządzających funduszami inwestycyjnymi, które są przedmiotem lokat portfela inwestycyjnego. e) Ryzyko niewypłacalności emitenta lub wystawcy instrumentu finansowego znajdującego się w portfelu inwestycyjnym (ryzyko kredytowe). f) Ryzyko płynności polegające na niemożności zamknięcia (sprzedaży, umorzenia) w krótkim czasie inwestycji stanowiących składniki portfela inwestycyjnego. g) Ryzyko koncentracji inwestycji polegające na tym, że znaczna część środków portfela inwestycyjnego może być ulokowana w instrumenty finansowe wystawione lub emitowane przez jeden podmiot. 11. Dźwignia finansowa Firma Inwestycyjna informuje, a Klient przyjmuje do wiadomości, że w związku z tym, iż przedmiotowa Strategia Inwestycyjna przewiduje możliwość inwestowania Aktywów Klienta w instrumenty pochodne, istnieje szczególne ryzyko związane z inwestowaniem w te instrumenty. W przypadku niekorzystnej, znacznej zmiany kursu instrumentów pochodnych Klient może ponieść stratę przewyższającą kwotę pierwotnie zainwestowanych środków, jak również być zobowiązanym do poniesienia dodatkowych kosztów. 11

50 Załącznik do Uchwały Zarządu nr 11 /2019 z dnia 18 czerwca III. Strategia zrównoważona Rodzaj strategii: standardowa - docelowej stopy zwrotu w horyzoncie inwestycyjnym (tzw. target return) 1. Cel inwestycyjny: Opis polityki inwestycyjnej Strategii Generowanie zarówno bieżącego dochodu jak i umiarkowany wzrost wartości kapitału przy akceptacji średniego ryzyka inwestycyjnego 2. Poziom ryzyka inwestycyjnego: NISKI UMIARKOWANY ŚREDNI WYSOKI 3. Minimalny zalecany horyzont czasowy inwestycji: 3 lata 4. Docelowa grupa Klientów: Klienci oczekujących większych zysków osiąganych w długim okresie. Profil inwestycyjny Klienta: KONSERWATYWNY STABILNY ZRÓWNOWAŻONY 5. Rodzaje Instrumentów Finansowych, w które mogą być inwestowane Aktywa Portfela DYNAMICZNY W ramach niniejszej Strategii Inwestycyjnej do Portfela Klienta mogą być nabywane tylko i wyłącznie Instrumenty Finansowe dostępne na rynkach regulowanych, należące do niżej wymienionych kategorii: 1) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, polskich i zagranicznych mających siedzibę w na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 2) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych mających siedzibę za granicą, 3) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych typu ETF emitowanych w Polsce i za granicą, w tym również spoza obszaru UE 4) lokaty bankowe w PLN i walutach obcych w bankach krajowych, 5) waluty, 6) instrumenty pochodne, w tym w szczególności: kontrakty terminowe futures, Rodzaje transakcji, które mogą być przeprowadzane z wykorzystaniem ww. Instrumentów Finansowych 6. Instrumenty lub transakcje zabronione: Inne niż wymienione w pkt 5. nabycie zbycie zamiana konwersja 7. Limity zaangażowania w poszczególne kategorie lokat: Maksymalne limity zaangażowania w poszczególne rodzaje Instrumentów Finansowych: a) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty rynku pieniężnego lub dłużne; b) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty udziałowe (akcje); Maksymalny udział w Portfelu Klienta 55% 52,5% 12

51 III. Strategia zrównoważona c) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty alternatywne (np. towary, fundusze hedgingowe); 30% d) lokaty bankowe w bankach krajowych denominowane w PLN lub walucie obcej; 100% e) inwestycje w waluty w celu zabezpieczenia ryzyka kursu walutowego; 100% f) tytuły uczestnictwa pojedynczego funduszu niebędącego funduszem z wydzielonymi subfunduszami 20% g) tytuły uczestnictwa pojedynczego subfunduszu 20% h) pojedynczy kontrakt terminowy lub inny pojedynczy instrument pochodny, którego instrumentem bazowym jest konkretny papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności, indeks finansowy, wskaźnik finansowy lub towar, wykonywany przez rozliczenie pieniężne lub mogący być wykonany przez rozliczenie pieniężne (według wyboru Zarządzającego) 30% Dopuszczalne przekroczenia limitów zaangażowania Przejściowo, nie dłużej jednak niż przez okres 21 dni od daty zaistnienia zdarzenia opisanego poniżej, udział środków portfela inwestycyjnego ulokowanych w instrumenty wskazane powyżej może wynosić więcej niż limity do nich przypisane. Sytuacja taka może wystąpić w przypadku następujących zdarzeń: a) w początkowym etapie świadczenia usługi zarządzania przez Firmę Inwestycyjną - do momentu zbudowania docelowego portfela inwestycyjnego; b) w okresach po dokonaniu dopłat przez Klienta środków finansowych do portfela inwestycyjnego; c) w przypadku zakończenia współpracy (spieniężenia portfela inwestycyjnego) d) realizacji dyspozycji wypłat środków z portfela inwestycyjnego zleconych przez Klienta; e) w przypadku zmian wycen składników portfela; f) przy przebudowie składu portfela inwestycyjnego związanego ze spieniężeniem części lub wszystkich dotychczasowych składników portfela inwestycyjnego. 8. BENCHMARK - wzorzec służący ocenie efektywności inwestowania środków portfela inwestycyjnego, najlepiej oddający cel i politykę inwestycyjną Strategii: 1) Jako wzorzec służący ocenie efektywności zarządzania oraz oddający cel i politykę inwestycyjną realizowaną w procesie zarządzania portfelami inwestycyjnymi według Strategii zrównoważonej będzie służył: wskaźnik WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M + 3,5 pkt %. 2) Wysokość stawki WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M używana do oceny efektywności strategii ustalana jest w okresach rocznych jako wartość stawki WIBOR3M z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego rok, w którym dana stawka WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M ma stanowić element wzorca (przykładowo, wartością WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M stosowaną jako element wzorca na 2019 rok będzie wartość WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M ostatniego dnia roboczego roku 2018). 3) Na dzień zawarcia z Klientem Umowy o zarządzanie portfelem właściwą stawką WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M stosowaną jako element wzorca jest wartość stawki WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M z dnia podpisania Umowy o zarządzanie portfelem. Stawka ta obowiązuje do końca roku kalendarzowego, w którym została podpisana ww. Umowa. 9. Ryzyko specyficzne instrumentów wchodzących bezpośrednio i pośrednio (poprzez fundusze) w skład portfela inwestycyjnego: 1) Instrumenty dłużne - z inwestycjami w tę kategorię lokat wiążą się niżej określone rodzaje ryzyk. 13

52 III. Strategia zrównoważona a) Ryzyko stóp procentowych Z uwagi na odwrotną zależność pomiędzy wartością instrumentów dłużnych a poziomem stóp procentowych, wzrost wysokości rynkowych stóp procentowych może powodować spadek wartości (cen) instrumentów dłużnych. Ryzyko to rośnie w miarę wydłużania się terminu do wykupu obligacji charakteryzujących się stałym oprocentowaniem. Ryzyko to może powodować, że w przypadku istotnego wzrostu rynkowych stóp procentowych część środków portfela ulokowana bezpośrednio lub pośrednio przez fundusze na rynku instrumentów dłużnych może znacząco spaść. b) Ryzyko kredytowe Jest to ryzyko niewypłacalności emitentów instrumentów dłużnych znajdujących się w portfelu inwestycyjnym. Ryzyko to ma ścisły związek z sytuacją finansową emitenta instrumentu dłużnego. Uważa się, że najniższym ryzykiem obarczone są instrumenty emitowane przez Skarb Państwa a najwyższym instrumenty emitowane przez firmy o słabej kondycji finansowej. W sytuacji pogarszającej się kondycji gospodarki kraju, w którym działają emitenci instrumentów dłużnych, ryzyko kredytowe rośnie. c) Ryzyko płynności Jest związane z problemem szybkiego spieniężenia środków ulokowanych w instrumenty dłużne. W przypadku potrzeby szybkiego spieniężenia składników portfela ryzyko to przejawia się koniecznością zaakceptowania znacząco niższych od cen rynkowych, cen sprzedaży instrumentów dłużnych. Najniższym ryzykiem płynności charakteryzują się obligacje i bony Skarbu Państwa, najwyższym zaś instrumenty emitowane przez mało znane podmioty. d) Ryzyko walutowe Z uwagi na to, że część portfela jest pośrednio (poprzez fundusze) lokowana w instrumenty emitowane lub notowane w walutach obcych, mogą występować zmiany wartości portfela wywołane zmianami kursów walut obcych względem PLN. Ryzyko walutowe może powodować znaczące obniżenie wartości portfela inwestycyjnego w przypadku umacniania się polskiej waluty wobec walut obcych. e) Ryzyko wyceny instrumentu Ryzyko to związane jest z wyceną wg efektywnej stopy procentowej instrumentów dłużnych nienotowanych na giełdzie lub innym aktywnym rynku pozagiełdowym. W przypadku dużych zmian cen na tych rynkach, może wystąpić sytuacja, w której wycena danego instrumentu nie będzie odpowiadała aktualnej jego wartości. f) Ryzyko rozliczenia Ryzyko to związane jest z możliwością nieterminowego rozliczenia transakcji lub nieterminowego wykupu instrumentów dłużnych przez emitenta. g) Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko to związane jest z uzależnieniem kondycji finansowej emitentów instrumentów dłużnych od ogólnej sytuacji gospodarczej w Polsce i w innych krajach. Zmiany koniunktury gospodarczej w Polsce i w innych krajach mogą negatywnie oddziaływać na wycenę poszczególnych instrumentów dłużnych. 2) Instrumenty pochodne - z inwestycjami w tę kategorię lokat wiążą się niżej określone rodzaje ryzyk. a) Ryzyko rynkowe Ryzyko będące następstwem zasad funkcjonowania rynku kapitałowego i kształtowania się ceny na zasadzie równowagi popytu i podaży b) Ryzyko płynności Ryzyko polegające na braku możliwości sprzedaży lub zakupu instrumentów finansowych w krótkim okresie, w znacznej ilości i bez istotnego wpływania na poziom cen rynkowych. Generalnie w przypadku rynku regulowanego: w przypadku małych obrotów rośnie ryzyko zmienności ceny, instrumenty pochodne notowane na rynku regulowanym charakteryzują się wyższą płynnością niż Instrumenty pochodne nienotowane na rynku regulowanym c) Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko to jest następstwem stanu koniunktury gospodarczej na świecie lub w danym kraju, które w bezpośredni lub pośredni sposób wpływa na zachowanie instrumentów bazowych, od których zależy cena lub wartość Instrumentu pochodnego d) Ryzyko kredytowe Ryzyko polegające na tym, że w przypadku, gdy emitent Instrumentu pochodnego oraz/lub gwarant staną się niewypłacalni lub zbankrutują klient może nie odzyskać zainwestowanego kapitału. Ryzyko to obejmuje również ryzyko kredytowe izby 14

53 III. Strategia zrównoważona rozliczeniowej właściwej dla danego kontraktu terminowego, które może się zmaterializować w postaci jej upadłości i co za tym idzie, ograniczonej możliwości odzyskania środków będących odpowiednikiem dodatnich wycen posiadanych instrumentów. e) Ryzyko dyskontynuacji Ryzyko zaprzestania publikowania wskaźników lub benchmarków (takich jak LIBOR czy WIBOR), a będących instrumentami podstawowymi dla danych kontraktów terminowych, mogące wpływać na konieczność zmiany sposobu rozliczenia kontraktu w terminie jego zapadalności i generować dodatkowe ryzyko bazowe. f) Ryzyko walutowe Ryzyko polegające na tym, że w przypadku inwestycji w instrumenty finansowe na rynkach zagranicznych istnieje ryzyko strat finansowych na skutek zmiany kursów walutowych g) Ryzyko rynków finansowych h) Ryzyko dźwigni finansowej Ryzyko zmiany indeksów giełdowych na innych rynkach finansowych na skutek zniesienia barier przepływu kapitału; szybkość przepływu informacji oraz globalne powiązanie rynków kapitałowych może skutkować dużą zmiennością cen Instrumentu pochodnego na rynku. Ryzyko polegające na tym, że w związku z efektem dźwigni finansowej, klient inwestujący w Instrumenty pochodne musi się liczyć z ryzykiem spotęgowania strat finansowych poniesionych przez Instrument pochodny w kwocie nieproporcjonalnej do zaangażowanego kapitału (włącznie z możliwością straty przewyższającej zainwestowany kapitał) i) Ryzyko bazy Ryzyko, które wynika z rozbieżności między ceną terminową (przewidywaną ceną instrumentu bazowego w przyszłości) a ceną bieżącą 3) Instrumenty udziałowe i instrumenty oparte na surowcach - z inwestycjami w tę kategorię lokat związane są poniżej określone rodzaje ryzyk. a) Ryzyko rynkowe Rozumiane jako możliwość wystąpienia długotrwałego negatywnego zachowania (spadki cen) kursów instrumentów finansowych. b) Ryzyko emitenta związane z jego sytuacją finansową Ryzyko to należy rozumieć jako pogorszenie się standingu finansowego emitenta powodujące, że jego perspektywy odnośnie dalszego rozwoju są bardzo słabe, a w krańcowych przypadkach powodujące jego upadłość. c) Ryzyko walutowe Z uwagi na to, że część portfela jest pośrednio (poprzez fundusze) lokowana w instrumenty notowane na rynkach zagranicznych, ryzyko walutowe związane z przeliczaniem wartości tych instrumentów na polską walutę może znacząco obniżać ich wartość wyrażaną w PLN w przypadku umacniania się polskiej waluty. d) Ryzyko emitenta związane z oczekiwaniami rynku e) Ryzyko sektorów gospodarki Ryzyko to związane jest z niewypełnieniem oczekiwań inwestorów przez emitenta i związana z tym silna przecena jego akcji. Ryzyko to ma związek ze złą kondycją ekonomiczną specyficznych sektorów gospodarki. Instrumenty finansowe związane z tymi sektorami gospodarki, które przechodzą kryzys narażone są na silne spadki. f) Ryzyko płynności Jest związane z problemem szybkiego spieniężenia środków ulokowanych w określonych instrumentach. W przypadku potrzeby szybkiego spieniężenia składników portfela ryzyko to przejawia się koniecznością zaakceptowania znacząco niższych od cen rynkowych cen sprzedaży instrumentów. g) Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko to związane jest z uzależnieniem kondycji finansowej emitentów akcji i instrumentów od ogólnej sytuacji gospodarczej w Polsce i na świecie. Zmiany koniunktury gospodarczej w Polsce i na świecie mogą negatywnie oddziaływać na wycenę poszczególnych instrumentów. 10. Z inwestowaniem środków portfela inwestycyjnego związane są niżej wskazane rodzaje ryzyk. 15

54 III. Strategia zrównoważona a) Ryzyko nieosiągnięcia celu inwestycyjnego strategii. b) Ryzyko rynkowe polegające na odmiennym od przewidywań Firmy Inwestycyjnej kształtowaniu się danych makroekonomicznych oraz trendów rynkowych, które mają decydujący wpływ na wyniki portfeli inwestycyjnych. c) Ryzyko związane z wahaniami rynkowej wyceny instrumentów finansowych wchodzących w skład portfela inwestycyjnego. d) Ryzyko błędnej oceny efektywności polityki inwestycyjnej realizowanej przez zarządzających funduszami inwestycyjnymi, które są przedmiotem lokat portfela inwestycyjnego. e) Ryzyko niewypłacalności emitenta lub wystawcy instrumentu finansowego znajdującego się w portfelu inwestycyjnym (ryzyko kredytowe). f) Ryzyko płynności polegające na niemożności zamknięcia (sprzedaży, umorzenia) w krótkim czasie inwestycji stanowiących składniki portfela inwestycyjnego. g) Ryzyko koncentracji inwestycji polegające na tym, że znaczna część środków portfela inwestycyjnego może być ulokowana w instrumenty finansowe wystawione lub emitowane przez jeden podmiot. 11. Dźwignia finansowa Firma Inwestycyjna informuje, a Klient przyjmuje do wiadomości, że w związku z tym, iż przedmiotowa Strategia Inwestycyjna przewiduje możliwość inwestowania Aktywów Klienta w instrumenty pochodne, istnieje szczególne ryzyko związane z inwestowaniem w te instrumenty. W przypadku niekorzystnej, znacznej zmiany kursu instrumentów pochodnych Klient może ponieść stratę przewyższającą kwotę pierwotnie zainwestowanych środków, jak również być zobowiązanym do poniesienia dodatkowych kosztów. 16

55 Załącznik do Uchwały Zarządu nr 11 /2019 z dnia 18 czerwca IV. Strategia dynamiczna Rodzaj strategii: standardowa - docelowej stopy zwrotu w horyzoncie inwestycyjnym (tzw. target return) 1. Cel inwestycyjny: Opis polityki inwestycyjnej Strategii Wzrost wartości zainwestowanego kapitału przy akceptacji wysokiego ryzyka inwestycyjnego. 2. Poziom ryzyka inwestycyjnego: NISKI UMIARKOWANY ŚREDNI WYSOKI 3. Minimalny zalecany horyzont czasowy inwestycji: 5 lat 4. Docelowa grupa Klientów: Klienci oczekujący wysokich zysków oraz akceptujący wysokie ryzyko związane z inwestycjami w instrumenty udziałowe oraz instrumenty pochodne, a także liczą się z dużymi wahaniami wartości portfela, szczególnie w krótkim okresie. Profil inwestycyjny Klienta: KONSERWATYWNY STABILNY ZRÓWNOWAŻONY 5. Rodzaje Instrumentów Finansowych, w które mogą być inwestowane Aktywa Portfela DYNAMICZNY W ramach niniejszej Strategii Inwestycyjnej do Portfela Klienta mogą być nabywane tylko i wyłącznie Instrumenty Finansowe dostępne na rynkach regulowanych, należące do niżej wymienionych kategorii: 1) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, polskich i zagranicznych mających siedzibę w na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 2) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych mających siedzibę za granicą, 3) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych typu ETF emitowanych w Polsce i za granicą, w tym również spoza obszaru UE 4) lokaty bankowe w PLN i walutach obcych w bankach krajowych, 5) waluty, 6) instrumenty pochodne, w tym w szczególności: kontrakty terminowe futures. Rodzaje transakcji, które mogą być przeprowadzane z wykorzystaniem ww. Instrumentów Finansowych 6. Instrumenty lub transakcje zabronione: Inne niż wymienione w pkt 5. nabycie zbycie zamiana konwersja 7. Limity zaangażowania w poszczególne kategorie lokat: Maksymalne limity zaangażowania w poszczególne rodzaje Instrumentów Finansowych: a) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty rynku pieniężnego lub dłużne; b) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty udziałowe (akcje); Maksymalny udział w Portfelu Klienta 35% 75% 17

56 IV. Strategia dynamiczna c) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty alternatywne (np. towary, fundusze hedgingowe); 35% d) lokaty bankowe w bankach krajowych denominowane w PLN lub walucie obcej; 100% e) inwestycje w waluty w celu zabezpieczenia ryzyka kursu walutowego; 100% f) tytuły uczestnictwa pojedynczego funduszu niebędącego funduszem z wydzielonymi subfunduszami 20% g) tytuły uczestnictwa pojedynczego subfunduszu 20% h) pojedynczy kontrakt terminowy lub inny pojedynczy instrument pochodny, którego instrumentem bazowym jest konkretny papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności, indeks finansowy, wskaźnik finansowy lub towar, wykonywany przez rozliczenie pieniężne lub mogący być wykonany przez rozliczenie pieniężne (według wyboru Zarządzającego) 30% Dopuszczalne przekroczenia limitów zaangażowania Przejściowo, nie dłużej jednak niż przez okres 21 dni od daty zaistnienia zdarzenia opisanego poniżej, udział środków portfela inwestycyjnego ulokowanych w instrumenty wskazane powyżej może wynosić więcej niż limity do nich przypisane. Sytuacja taka może wystąpić w przypadku następujących zdarzeń: a) w początkowym etapie świadczenia usługi zarządzania przez Firmę Inwestycyjną - do momentu zbudowania docelowego portfela inwestycyjnego; b) w okresach po dokonaniu dopłat przez Klienta środków finansowych do portfela inwestycyjnego; c) w przypadku zakończenia współpracy (spieniężenia portfela inwestycyjnego) d) realizacji dyspozycji wypłat środków z portfela inwestycyjnego zleconych przez Klienta; e) w przypadku zmian wycen składników portfela; f) przy przebudowie składu portfela inwestycyjnego związanego ze spieniężeniem części lub wszystkich dotychczasowych składników portfela inwestycyjnego. 8. Wzorzec służący ocenie efektywności inwestowania środków portfela inwestycyjnego (Benchmark) i najlepiej oddających cel i politykę inwestycyjną strategii indywidualnej: 1) Jako wzorzec służący ocenie efektywności zarządzania oraz oddający cel i politykę inwestycyjną realizowaną w procesie zarządzania portfelami inwestycyjnymi według Strategii dynamicznej będzie służył: wskaźnik WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M + 5,0 pkt %. 2) Wysokość stawki WIBOR3M/ LIBOR3M / EURIBOR3M używana do oceny efektywności strategii ustalana jest w okresach rocznych jako wartość stawki WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego rok, w którym dana stawka WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M ma stanowić element wzorca (przykładowo, wartością WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M stosowaną jako element wzorca na 2019 rok będzie wartość WIBOR3M ostatniego dnia roboczego roku 2018). 3) Na dzień zawarcia z Klientem Umowy o zarządzanie portfelem właściwą stawką WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M stosowaną jako element wzorca jest wartość stawki WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M z dnia podpisania Umowy o zarządzanie portfelem. Stawka ta obowiązuje do końca roku kalendarzowego, w którym została podpisana ww. Umowa. 9. Ryzyko specyficzne instrumentów wchodzących bezpośrednio i pośrednio (poprzez fundusze) w skład portfela inwestycyjnego: 1) Instrumenty dłużne - z inwestycjami w tę kategorię lokat wiążą się niżej określone rodzaje ryzyk. 18

57 IV. Strategia dynamiczna a) Ryzyko stóp procentowych Z uwagi na odwrotną zależność pomiędzy wartością instrumentów dłużnych a poziomem stóp procentowych, wzrost wysokości rynkowych stóp procentowych może powodować spadek wartości (cen) instrumentów dłużnych. Ryzyko to rośnie w miarę wydłużania się terminu do wykupu obligacji charakteryzujących się stałym oprocentowaniem. Ryzyko to może powodować, że w przypadku istotnego wzrostu rynkowych stóp procentowych część środków portfela ulokowana bezpośrednio lub pośrednio przez fundusze na rynku instrumentów dłużnych może znacząco spaść. b) Ryzyko kredytowe Jest to ryzyko niewypłacalności emitentów instrumentów dłużnych znajdujących się w portfelu inwestycyjnym. Ryzyko to ma ścisły związek z sytuacją finansową emitenta instrumentu dłużnego. Uważa się, że najniższym ryzykiem obarczone są instrumenty emitowane przez Skarb Państwa a najwyższym instrumenty emitowane przez firmy o słabej kondycji finansowej. W sytuacji pogarszającej się kondycji gospodarki kraju, w którym działają emitenci instrumentów dłużnych, ryzyko kredytowe rośnie. c) Ryzyko płynności Jest związane z problemem szybkiego spieniężenia środków ulokowanych w instrumenty dłużne. W przypadku potrzeby szybkiego spieniężenia składników portfela ryzyko to przejawia się koniecznością zaakceptowania znacząco niższych od cen rynkowych, cen sprzedaży instrumentów dłużnych. Najniższym ryzykiem płynności charakteryzują się obligacje i bony Skarbu Państwa, najwyższym zaś instrumenty emitowane przez mało znane podmioty. d) Ryzyko walutowe Z uwagi na to, że część portfela jest pośrednio (poprzez fundusze) lokowana w instrumenty emitowane lub notowane w walutach obcych, mogą występować zmiany wartości portfela wywołane zmianami kursów walut obcych względem PLN. Ryzyko walutowe może powodować znaczące obniżenie wartości portfela inwestycyjnego w przypadku umacniania się polskiej waluty wobec walut obcych. e) Ryzyko wyceny instrumentu Ryzyko to związane jest z wyceną wg efektywnej stopy procentowej instrumentów dłużnych nienotowanych na giełdzie lub innym aktywnym rynku pozagiełdowym. W przypadku dużych zmian cen na tych rynkach, może wystąpić sytuacja, w której wycena danego instrumentu nie będzie odpowiadała aktualnej jego wartości. f) Ryzyko rozliczenia Ryzyko to związane jest z możliwością nieterminowego rozliczenia transakcji lub nieterminowego wykupu instrumentów dłużnych przez emitenta. g) Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko to związane jest z uzależnieniem kondycji finansowej emitentów instrumentów dłużnych od ogólnej sytuacji gospodarczej w Polsce i w innych krajach. Zmiany koniunktury gospodarczej w Polsce i w innych krajach mogą negatywnie oddziaływać na wycenę poszczególnych instrumentów dłużnych. 2) Instrumenty pochodne - z inwestycjami w tę kategorię lokat wiążą się niżej określone rodzaje ryzyk. a) Ryzyko rynkowe Ryzyko będące następstwem zasad funkcjonowania rynku kapitałowego i kształtowania się ceny na zasadzie równowagi popytu i podaży b) Ryzyko płynności Ryzyko polegające na braku możliwości sprzedaży lub zakupu instrumentów finansowych w krótkim okresie, w znacznej ilości i bez istotnego wpływania na poziom cen rynkowych. Generalnie w przypadku rynku regulowanego: w przypadku małych obrotów rośnie ryzyko zmienności ceny, instrumenty pochodne notowane na rynku regulowanym charakteryzują się wyższą płynnością niż Instrumenty pochodne nienotowane na rynku regulowanym c) Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko to jest następstwem stanu koniunktury gospodarczej na świecie lub w danym kraju, które w bezpośredni lub pośredni sposób wpływa na zachowanie instrumentów bazowych, od których zależy cena lub wartość Instrumentu 19

58 IV. Strategia dynamiczna pochodnego d) Ryzyko kredytowe Ryzyko polegające na tym, że w przypadku, gdy emitent Instrumentu pochodnego oraz/lub gwarant staną się niewypłacalni lub zbankrutują klient może nie odzyskać zainwestowanego kapitału. Ryzyko to obejmuje również ryzyko kredytowe izby rozliczeniowej właściwej dla danego kontraktu terminowego, które może się zmaterializować w postaci jej upadłości i co za tym idzie, ograniczonej możliwości odzyskania środków będących odpowiednikiem dodatnich wycen posiadanych instrumentów e) Ryzyko dyskontynuacji Ryzyko zaprzestania publikowania wskaźników lub benchmarków (takich jak LIBOR czy WIBOR), a będących instrumentami podstawowymi dla danych kontraktów terminowych, mogące wpływać na konieczność zmiany sposobu rozliczenia kontraktu w terminie jego zapadalności i generować dodatkowe ryzyko bazowe. f) Ryzyko walutowe Ryzyko polegające na tym, że w przypadku inwestycji w instrumenty finansowe na rynkach zagranicznych istnieje ryzyko strat finansowych na skutek zmiany kursów walutowych g) Ryzyko rynków finansowych h) Ryzyko dźwigni finansowej Ryzyko zmiany indeksów giełdowych na innych rynkach finansowych na skutek zniesienia barier przepływu kapitału; szybkość przepływu informacji oraz globalne powiązanie rynków kapitałowych może skutkować dużą zmiennością cen Instrumentu pochodnego na rynku. Ryzyko polegające na tym, że w związku z efektem dźwigni finansowej, klient inwestujący w Instrumenty pochodne musi się liczyć z ryzykiem spotęgowania strat finansowych poniesionych przez Instrument pochodny w kwocie nieproporcjonalnej do zaangażowanego kapitału (włącznie z możliwością straty przewyższającej zainwestowany kapitał) i) Ryzyko bazy Ryzyko, które wynika z rozbieżności między ceną terminową (przewidywaną ceną instrumentu bazowego w przyszłości) a ceną bieżącą 3) Instrumenty udziałowe i instrumenty oparte na surowcach - z inwestycjami w tę kategorię lokat związane są poniżej określone rodzaje ryzyk. a) Ryzyko rynkowe Rozumiane jako możliwość wystąpienia długotrwałego negatywnego zachowania (spadki cen) kursów instrumentów finansowych. b) Ryzyko emitenta związane z jego sytuacją finansową Ryzyko to należy rozumieć jako pogorszenie się standingu finansowego emitenta powodujące, że jego perspektywy odnośnie dalszego rozwoju są bardzo słabe, a w krańcowych przypadkach powodujące jego upadłość. c) Ryzyko walutowe Z uwagi na to, że część portfela jest pośrednio (poprzez fundusze) lokowana w instrumenty notowane na rynkach zagranicznych, ryzyko walutowe związane z przeliczaniem wartości tych instrumentów na polską walutę może znacząco obniżać ich wartość wyrażaną w PLN w przypadku umacniania się polskiej waluty. d) Ryzyko emitenta związane z oczekiwaniami rynku e) Ryzyko sektorów gospodarki Ryzyko to związane jest z niewypełnieniem oczekiwań inwestorów przez emitenta i związana z tym silna przecena jego akcji. Ryzyko to ma związek ze złą kondycją ekonomiczną specyficznych sektorów gospodarki. Instrumenty finansowe związane z tymi sektorami gospodarki, które przechodzą kryzys narażone są na silne spadki. f) Ryzyko płynności Jest związane z problemem szybkiego spieniężenia środków ulokowanych w określonych instrumentach. W przypadku potrzeby szybkiego spieniężenia składników portfela ryzyko to przejawia się koniecznością zaakceptowania znacząco niższych od cen rynkowych cen sprzedaży instrumentów. 20

59 IV. Strategia dynamiczna g) Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko to związane jest z uzależnieniem kondycji finansowej emitentów akcji i instrumentów od ogólnej sytuacji gospodarczej w Polsce i na świecie. Zmiany koniunktury gospodarczej w Polsce i na świecie mogą negatywnie oddziaływać na wycenę poszczególnych instrumentów. 10. Z inwestowaniem środków portfela inwestycyjnego związane są niżej wskazane rodzaje ryzyk. a) Ryzyko nieosiągnięcia celu inwestycyjnego strategii. b) Ryzyko rynkowe polegające na odmiennym od przewidywań Firmy Inwestycyjnej kształtowaniu się danych makroekonomicznych oraz trendów rynkowych, które mają decydujący wpływ na wyniki portfeli inwestycyjnych. c) Ryzyko związane z wahaniami rynkowej wyceny instrumentów finansowych wchodzących w skład portfela inwestycyjnego. d) Ryzyko błędnej oceny efektywności polityki inwestycyjnej realizowanej przez zarządzających funduszami inwestycyjnymi, które są przedmiotem lokat portfela inwestycyjnego. e) Ryzyko niewypłacalności emitenta lub wystawcy instrumentu finansowego znajdującego się w portfelu inwestycyjnym (ryzyko kredytowe). f) Ryzyko płynności polegające na niemożności zamknięcia (sprzedaży, umorzenia) w krótkim czasie inwestycji stanowiących składniki portfela inwestycyjnego. g) Ryzyko koncentracji inwestycji polegające na tym, że znaczna część środków portfela inwestycyjnego może być ulokowana w instrumenty finansowe wystawione lub emitowane przez jeden podmiot. 11. Dźwignia finansowa Firma Inwestycyjna informuje, a Klient przyjmuje do wiadomości, że w związku z tym, iż przedmiotowa Strategia Inwestycyjna przewiduje możliwość inwestowania Aktywów Klienta w instrumenty pochodne, istnieje szczególne ryzyko związane z inwestowaniem w te instrumenty. W przypadku niekorzystnej, znacznej zmiany kursu instrumentów pochodnych Klient może ponieść stratę przewyższającą kwotę pierwotnie zainwestowanych środków, jak również być zobowiązanym do poniesienia dodatkowych kosztów. 21

60 Załącznik do Uchwały Zarządu nr 11 /2019 z dnia 18 czerwca V. Globalna Multistrategia Rodzaj strategii: absolutnej stopy zwrotu (tzw. absolute return) 1. Cel inwestycyjny: Opis polityki inwestycyjnej Strategii Wzrost wartości zainwestowanego kapitału przy akceptacji wysokiego ryzyka inwestycyjnego. Uzyskiwanie zysku powyżej rentowności bonów skarbowych bez względu na trend panujący na rynkach finansowych. Udział poszczególnych aktywów jest zależny od perspektyw rynku akcji oraz oczekiwanych stóp zwrotu na rynku instrumentów dłużnych. 2. Poziom ryzyka inwestycyjnego: NISKI UMIARKOWANY ŚREDNI WYSOKI 3. Minimalny zalecany horyzont czasowy inwestycji: 3 lata 4. Docelowa grupa Klientów: Klienci oczekujący wyższej stopy zwrotu niż lokaty bankowe i jednocześnie akceptujący wysokie ryzyko związane ze zwiększoną obrotowością portfela i inwestycjami w akcje oraz instrumenty pochodne. Profil inwestycyjny Klienta: KONSERWATYWNY STABILNY ZRÓWNOWAŻONY 5. Rodzaje Instrumentów Finansowych, w które mogą być inwestowane Aktywa Portfela DYNAMICZNY W ramach niniejszej Strategii Inwestycyjnej do Portfela Klienta mogą być nabywane tylko i wyłącznie Instrumenty Finansowe dostępne na rynkach regulowanych, należące do niżej wymienionych kategorii: 1) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, polskich i zagranicznych mających siedzibę w na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 2) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych mających siedzibę za granicą, 3) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych typu ETF emitowanych w Polsce i za granicą, w tym również spoza obszaru UE 4) lokaty bankowe w PLN i walutach obcych w bankach krajowych, 5) waluty, 6) instrumenty pochodne, w tym w szczególności: kontrakty terminowe futures, 7) obligacje Skarbu Państwa. Rodzaje transakcji, które mogą być przeprowadzane z wykorzystaniem ww. Instrumentów Finansowych 6. Instrumenty lub transakcje zabronione: Inne niż wymienione w pkt 5. nabycie zbycie zamiana konwersja 7. Limity zaangażowania w poszczególne kategorie lokat: Maksymalne limity zaangażowania w poszczególne rodzaje Instrumentów Finansowych: a) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty rynku pieniężnego lub dłużne; Maksymalny udział w Portfelu Klienta 100% 22

61 V. Globalna Multistrategia b) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty udziałowe (akcje); c) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty alternatywne (np. towary, fundusze hedgingowe); 100% 100% d) lokaty bankowe w bankach krajowych denominowane w PLN lub walucie obcej; 100% e) inwestycje w waluty w celu zabezpieczenia ryzyka kursu walutowego; 100% f) tytuły uczestnictwa pojedynczego funduszu niebędącego funduszem z wydzielonymi subfunduszami 20% g) tytuły uczestnictwa pojedynczego subfunduszu 20% h) pojedynczy kontrakt terminowy lub inny pojedynczy instrument pochodny, którego instrumentem bazowym jest konkretny papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności, indeks finansowy, wskaźnik finansowy lub towar, wykonywany przez rozliczenie pieniężne lub mogący być wykonany przez rozliczenie pieniężne (według wyboru Zarządzającego) 30% Dopuszczalne przekroczenia limitów zaangażowania Przejściowo, nie dłużej jednak niż przez okres 21 dni od daty zaistnienia zdarzenia opisanego poniżej, udział środków portfela inwestycyjnego ulokowanych w instrumenty wskazane powyżej może wynosić więcej niż limity do nich przypisane. Sytuacja taka może wystąpić w przypadku następujących zdarzeń: a) w początkowym etapie świadczenia usługi zarządzania przez Firmę Inwestycyjną - do momentu zbudowania docelowego portfela inwestycyjnego; b) w okresach po dokonaniu dopłat przez Klienta środków finansowych do portfela inwestycyjnego; c) w przypadku zakończenia współpracy (spieniężenia portfela inwestycyjnego) d) realizacji dyspozycji wypłat środków z portfela inwestycyjnego zleconych przez Klienta; e) w przypadku zmian wycen składników portfela; f) przy przebudowie składu portfela inwestycyjnego związanego ze spieniężeniem części lub wszystkich dotychczasowych składników portfela inwestycyjnego. 8. BENCHMARK - wwzorzec służący ocenie efektywności inwestowania środków portfela inwestycyjnego, najlepiej oddający cel i politykę inwestycyjną Strategii: 1) Jako wzorzec służący ocenie efektywności zarządzania oraz oddający cel i politykę inwestycyjną realizowaną w procesie zarządzania portfelami inwestycyjnymi według strategii ochrony kapitału będzie służył: wskaźnik WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M + 3,0 pkt %. 2) Wysokość stawki WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M używana do oceny efektywności strategii ustalana jest w okresach rocznych jako wartość stawki WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego rok, w którym dana stawka WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M ma stanowić element wzorca (przykładowo, wartością WIBOR3M stosowaną jako element wzorca na 2019 rok będzie wartość WIBOR3M ostatniego dnia roboczego roku 2018). 3) Na dzień zawarcia z Klientem Umowy o zarządzanie portfelem właściwą stawką WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M stosowaną jako element wzorca jest wartość stawki WIBOR3M / LIBOR3M / EURIOBOR3M z dnia podpisania Umowy o zarządzanie portfelem. Stawka ta obowiązuje do końca roku kalendarzowego, w którym została podpisana ww. Umowa. 23

62 V. Globalna Multistrategia 9. Ryzyko specyficzne instrumentów wchodzących bezpośrednio i pośrednio (poprzez fundusze) w skład portfela inwestycyjnego: 1) Instrumenty dłużne - z inwestycjami w tę kategorię lokat wiążą się niżej określone rodzaje ryzyk. a) Ryzyko stóp procentowych Z uwagi na odwrotną zależność pomiędzy wartością instrumentów dłużnych a poziomem stóp procentowych, wzrost wysokości rynkowych stóp procentowych może powodować spadek wartości (cen) instrumentów dłużnych. Ryzyko to rośnie w miarę wydłużania się terminu do wykupu obligacji charakteryzujących się stałym oprocentowaniem. Ryzyko to może powodować, że w przypadku istotnego wzrostu rynkowych stóp procentowych część środków portfela ulokowana bezpośrednio lub pośrednio przez fundusze na rynku instrumentów dłużnych może znacząco spaść. b) Ryzyko kredytowe Jest to ryzyko niewypłacalności emitentów instrumentów dłużnych znajdujących się w portfelu inwestycyjnym. Ryzyko to ma ścisły związek z sytuacją finansową emitenta instrumentu dłużnego. Uważa się, że najniższym ryzykiem obarczone są instrumenty emitowane przez Skarb Państwa a najwyższym instrumenty emitowane przez firmy o słabej kondycji finansowej. W sytuacji pogarszającej się kondycji gospodarki kraju, w którym działają emitenci instrumentów dłużnych, ryzyko kredytowe rośnie. c) Ryzyko płynności Jest związane z problemem szybkiego spieniężenia środków ulokowanych w instrumenty dłużne. W przypadku potrzeby szybkiego spieniężenia składników portfela ryzyko to przejawia się koniecznością zaakceptowania znacząco niższych od cen rynkowych, cen sprzedaży instrumentów dłużnych. Najniższym ryzykiem płynności charakteryzują się obligacje i bony Skarbu Państwa, najwyższym zaś instrumenty emitowane przez mało znane podmioty. d) Ryzyko walutowe Z uwagi na to, że część portfela jest pośrednio (poprzez fundusze) lokowana w instrumenty emitowane lub notowane w walutach obcych, mogą występować zmiany wartości portfela wywołane zmianami kursów walut obcych względem PLN. Ryzyko walutowe może powodować znaczące obniżenie wartości portfela inwestycyjnego w przypadku umacniania się polskiej waluty wobec walut obcych. e) Ryzyko wyceny instrumentu Ryzyko to związane jest z wyceną wg efektywnej stopy procentowej instrumentów dłużnych nienotowanych na giełdzie lub innym aktywnym rynku pozagiełdowym. W przypadku dużych zmian cen na tych rynkach, może wystąpić sytuacja, w której wycena danego instrumentu nie będzie odpowiadała aktualnej jego wartości. f) Ryzyko rozliczenia Ryzyko to związane jest z możliwością nieterminowego rozliczenia transakcji lub nieterminowego wykupu instrumentów dłużnych przez emitenta. g) Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko to związane jest z uzależnieniem kondycji finansowej emitentów instrumentów dłużnych od ogólnej sytuacji gospodarczej w Polsce i w innych krajach. Zmiany koniunktury gospodarczej w Polsce i w innych krajach mogą negatywnie oddziaływać na wycenę poszczególnych instrumentów dłużnych. 2) Instrumenty pochodne - z inwestycjami w tę kategorię lokat wiążą się niżej określone rodzaje ryzyk. a) Ryzyko rynkowe Ryzyko będące następstwem zasad funkcjonowania rynku kapitałowego i kształtowania się ceny na zasadzie równowagi popytu i podaży b) Ryzyko płynności Ryzyko polegające na braku możliwości sprzedaży lub zakupu instrumentów finansowych w krótkim okresie, w znacznej ilości i bez istotnego wpływania na poziom cen rynkowych. Generalnie w przypadku rynku regulowanego: w przypadku małych obrotów rośnie ryzyko zmienności ceny, instrumenty pochodne notowane na rynku regulowanym charakteryzują się wyższą płynnością niż Instrumenty pochodne nienotowane na rynku regulowanym 24

63 V. Globalna Multistrategia c) Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko to jest następstwem stanu koniunktury gospodarczej na świecie lub w danym kraju, które w bezpośredni lub pośredni sposób wpływa na zachowanie instrumentów bazowych, od których zależy cena lub wartość Instrumentu pochodnego d) Ryzyko kredytowe Ryzyko polegające na tym, że w przypadku, gdy emitent Instrumentu pochodnego oraz/lub gwarant staną się niewypłacalni lub zbankrutują klient może nie odzyskać zainwestowanego kapitału e) Ryzyko walutowe Ryzyko polegające na tym, że w przypadku inwestycji w instrumenty finansowe na rynkach zagranicznych istnieje ryzyko strat finansowych na skutek zmiany kursów walutowych. Ryzyko to obejmuje również ryzyko kredytowe izby rozliczeniowej właściwej dla danego kontraktu terminowego, które może się zmaterializować w postaci jej upadłości i co za tym idzie, ograniczonej możliwości odzyskania środków będących odpowiednikiem dodatnich wycen posiadanych instrumentów f) Ryzyko dyskontynuacji Ryzyko zaprzestania publikowania wskaźników lub benchmarków (takich jak LIBOR czy WIBOR), a będących instrumentami podstawowymi dla danych kontraktów terminowych, mogące wpływać na konieczność zmiany sposobu rozliczenia kontraktu w terminie jego zapadalności i generować dodatkowe ryzyko bazowe. g) Ryzyko rynków finansowych h) Ryzyko dźwigni finansowej Ryzyko zmiany indeksów giełdowych na innych rynkach finansowych na skutek zniesienia barier przepływu kapitału; szybkość przepływu informacji oraz globalne powiązanie rynków kapitałowych może skutkować dużą zmiennością cen Instrumentu pochodnego na rynku. Ryzyko polegające na tym, że w związku z efektem dźwigni finansowej, klient inwestujący w Instrumenty pochodne musi się liczyć z ryzykiem spotęgowania strat finansowych poniesionych przez Instrument pochodny w kwocie nieproporcjonalnej do zaangażowanego kapitału (włącznie z możliwością poniesienia straty przewyższającej zainwestowany kapitał) i) Ryzyko bazy Ryzyko, które wynika z rozbieżności między ceną terminową (przewidywaną ceną instrumentu bazowego w przyszłości) a ceną bieżącą 3) Instrumenty udziałowe i instrumenty oparte na surowcach - z inwestycjami w tę kategorię lokat związane są poniżej określone rodzaje ryzyk. a) Ryzyko rynkowe Rozumiane jako możliwość wystąpienia długotrwałego negatywnego zachowania (spadki cen) kursów instrumentów finansowych. b) Ryzyko emitenta związane z jego sytuacją finansową Ryzyko to należy rozumieć jako pogorszenie się standingu finansowego emitenta powodujące, że jego perspektywy odnośnie dalszego rozwoju są bardzo słabe, a w krańcowych przypadkach powodujące jego upadłość. c) Ryzyko walutowe Z uwagi na to, że część portfela jest pośrednio (poprzez fundusze) lokowana w instrumenty notowane na rynkach zagranicznych, ryzyko walutowe związane z przeliczaniem wartości tych instrumentów na polską walutę może znacząco obniżać ich wartość wyrażaną w PLN w przypadku umacniania się polskiej waluty. d) Ryzyko emitenta związane z oczekiwaniami rynku e) Ryzyko sektorów gospodarki Ryzyko to związane jest z niewypełnieniem oczekiwań inwestorów przez emitenta i związana z tym silna przecena jego akcji. Ryzyko to ma związek ze złą kondycją ekonomiczną specyficznych sektorów gospodarki. Instrumenty finansowe związane z tymi sektorami gospodarki, które przechodzą kryzys narażone są na silne spadki. f) Ryzyko płynności Jest związane z problemem szybkiego spieniężenia środków ulokowanych w 25

64 V. Globalna Multistrategia określonych instrumentach. W przypadku potrzeby szybkiego spieniężenia składników portfela ryzyko to przejawia się koniecznością zaakceptowania znacząco niższych od cen rynkowych cen sprzedaży instrumentów. g) Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko to związane jest z uzależnieniem kondycji finansowej emitentów akcji i instrumentów od ogólnej sytuacji gospodarczej w Polsce i na świecie. Zmiany koniunktury gospodarczej w Polsce i na świecie mogą negatywnie oddziaływać na wycenę poszczególnych instrumentów. 10. Z inwestowaniem środków portfela inwestycyjnego związane są niżej wskazane rodzaje ryzyk. a) Ryzyko nieosiągnięcia celu inwestycyjnego strategii. b) Ryzyko rynkowe polegające na odmiennym od przewidywań Firmy Inwestycyjnej kształtowaniu się danych makroekonomicznych oraz trendów rynkowych, które mają decydujący wpływ na wyniki portfeli inwestycyjnych. c) Ryzyko związane z wahaniami rynkowej wyceny instrumentów finansowych wchodzących w skład portfela inwestycyjnego. d) Ryzyko błędnej oceny efektywności polityki inwestycyjnej realizowanej przez zarządzających funduszami inwestycyjnymi, które są przedmiotem lokat portfela inwestycyjnego. e) Ryzyko niewypłacalności emitenta lub wystawcy instrumentu finansowego znajdującego się w portfelu inwestycyjnym (ryzyko kredytowe). f) Ryzyko płynności polegające na niemożności zamknięcia (sprzedaży, umorzenia) w krótkim czasie inwestycji stanowiących składniki portfela inwestycyjnego. g) Ryzyko koncentracji inwestycji polegające na tym, że znaczna część środków portfela inwestycyjnego może być ulokowana w instrumenty finansowe wystawione lub emitowane przez jeden podmiot. 11. Dźwignia finansowa Firma Inwestycyjna informuje, a Klient przyjmuje do wiadomości, że w związku z tym, iż przedmiotowa Strategia Inwestycyjna przewiduje możliwość inwestowania Aktywów Klienta w instrumenty pochodne, istnieje szczególne ryzyko związane z inwestowaniem w te instrumenty. W przypadku niekorzystnej, znacznej zmiany kursu instrumentów pochodnych Klient może ponieść stratę przewyższającą kwotę pierwotnie zainwestowanych środków, jak również być zobowiązanym do poniesienia dodatkowych kosztów. 26

65 Załącznik do Uchwały Zarządu nr 11 /2019 z dnia 18 czerwca VI. Strategia Indywidualna Rodzaj strategii: indywidualna Opis polityki inwestycyjnej Strategii 1. Cel inwestycyjny (do wyboru): długoterminowy wzrost wartości aktywów, aktywna realizacja strategii uzgodnionej z Klientem, osiągnięcie długoterminowej rentowności portfela powyżej wzorca ustalonego z Klientem, dostosowanie strategii inwestycyjnej do zmieniających się warunków i oczekiwań Klienta, maksymalizacja zysków przy poziomie ryzyka założonym z Klientem i zaakceptowanym przez Klienta. 2. Poziom ryzyka inwestycyjnego: NISKI UMIARKOWANY ŚREDNI WYSOKI 3. Minimalny zalecany horyzont czasowy inwestycji:. 4. Docelowa grupa Klientów: Klienci oczekujący wyższej stopy zwrotu niż lokaty bankowe i jednocześnie akceptujący wysokie ryzyko związane ze zwiększoną obrotowością portfela i inwestycjami w akcje oraz instrumenty pochodne. Profil inwestycyjny Klienta: KONSERWATYWNY STABILNY ZRÓWNOWAŻONY DYNAMICZNY 5. Rodzaje Instrumentów Finansowych, w które mogą być inwestowane Aktywa Portfela W ramach niniejszej Strategii Inwestycyjnej do Portfela Klienta mogą być nabywane tylko i wyłącznie Instrumenty Finansowe dostępne na rynkach regulowanych, należące do niżej wymienionych kategorii: 1) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, polskich i zagranicznych mających siedzibę w na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 2) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych mających siedzibę za granicą, 3) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych typu ETF emitowanych w Polsce i za granicą, w tym również spoza obszaru UE, w szczególności. 4) lokaty bankowe w PLN i walutach obcych w bankach krajowych, 5) waluty, 6) instrumenty pochodne, w tym w szczególności: kontrakty terminowe futures kontrakty opcyjne, 7) obligacje Skarbu Państwa, 8) obligacje korporacyjne. 9) inny rodzaj (jaki?). Rodzaje transakcji, które mogą być przeprowadzane z wykorzystaniem ww. Instrumentów Finansowych 6. Instrumenty lub transakcje zabronione: nabycie zbycie zamiana konwersja 7. Limity zaangażowania w poszczególne kategorie lokat: Maksymalne limity zaangażowania w poszczególne rodzaje Instrumentów Finansowych: Maksymalny udział w Portfelu Klienta 27

66 VI. Strategia Indywidualna i) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty rynku pieniężnego lub dłużne; j) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty udziałowe (akcje); k) tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych, fundusze inwestycyjne typu ETF, kontrakty terminowe i inne instrumenty pochodne, których spektrum inwestycyjne oparte jest o instrumenty alternatywne (np. towary, fundusze hedgingowe); l) lokaty bankowe w bankach krajowych denominowane w PLN lub walucie obcej; m) inwestycje w waluty w celu zabezpieczenia ryzyka kursu walutowego; n) tytuły uczestnictwa pojedynczego funduszu niebędącego funduszem z wydzielonymi subfunduszami o) tytuły uczestnictwa pojedynczego subfunduszu p) pojedynczy kontrakt terminowy lub inny pojedynczy instrument pochodny, którego instrumentem bazowym jest konkretny papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności, indeks finansowy, wskaźnik finansowy lub towar, wykonywany przez rozliczenie pieniężne lub mogący być wykonany przez rozliczenie pieniężne (według wyboru Zarządzającego) q) inny (jaki?).. Dopuszczalne przekroczenia limitów zaangażowania Przejściowo, nie dłużej jednak niż przez okres 21 dni od daty zaistnienia zdarzenia opisanego poniżej, udział środków portfela inwestycyjnego ulokowanych w instrumenty wskazane powyżej może wynosić więcej niż limity do nich przypisane. Sytuacja taka może wystąpić w przypadku następujących zdarzeń: a) w początkowym etapie świadczenia usługi zarządzania przez Firmę Inwestycyjną - do momentu zbudowania docelowego portfela inwestycyjnego; b) w okresach po dokonaniu dopłat przez Klienta środków finansowych do portfela inwestycyjnego; c) w przypadku zakończenia współpracy (spieniężenia portfela inwestycyjnego) d) realizacji dyspozycji wypłat środków z portfela inwestycyjnego zleconych przez Klienta; e) w przypadku zmian wycen składników portfela; f) przy przebudowie składu portfela inwestycyjnego związanego ze spieniężeniem części lub wszystkich dotychczasowych składników portfela inwestycyjnego. 8. BENCHMARK - wzorzec służący ocenie efektywności inwestowania środków portfela inwestycyjnego, najlepiej oddający cel i politykę inwestycyjną Strategii: 1) Jako wzorzec służący ocenie efektywności zarządzania oraz oddający cel i politykę inwestycyjną realizowaną w procesie zarządzania portfelami inwestycyjnymi według strategii ochrony kapitału będzie służył: wskaźnik WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M + pkt %. 2) Wysokość stawki WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M używana do oceny efektywności strategii ustalana jest w okresach rocznych jako wartość stawki WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego rok, w którym dana stawka WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M ma stanowić element wzorca (przykładowo, wartością WIBOR3M stosowaną jako element wzorca na 2019 rok będzie wartość 28

67 VI. Strategia Indywidualna WIBOR3M ostatniego dnia roboczego roku 2018). 3) Na dzień zawarcia z Klientem Umowy o zarządzanie portfelem właściwą stawką WIBOR3M / LIBOR3M / EURIBOR3M stosowaną jako element wzorca jest wartość stawki WIBOR3M / LIBOR3M / EURIOBOR3M z dnia podpisania Umowy o zarządzanie portfelem. Stawka ta obowiązuje do końca roku kalendarzowego, w którym została podpisana ww. Umowa. 9. Ryzyko specyficzne instrumentów wchodzących bezpośrednio i pośrednio (poprzez fundusze) w skład portfela inwestycyjnego: 1) Instrumenty dłużne - z inwestycjami w tę kategorię lokat wiążą się niżej określone rodzaje ryzyk. a) Ryzyko stóp procentowych Z uwagi na odwrotną zależność pomiędzy wartością instrumentów dłużnych a poziomem stóp procentowych, wzrost wysokości rynkowych stóp procentowych może powodować spadek wartości (cen) instrumentów dłużnych. Ryzyko to rośnie w miarę wydłużania się terminu do wykupu obligacji charakteryzujących się stałym oprocentowaniem. Ryzyko to może powodować, że w przypadku istotnego wzrostu rynkowych stóp procentowych część środków portfela ulokowana bezpośrednio lub pośrednio przez fundusze na rynku instrumentów dłużnych może znacząco spaść. b) Ryzyko kredytowe Jest to ryzyko niewypłacalności emitentów instrumentów dłużnych znajdujących się w portfelu inwestycyjnym. Ryzyko to ma ścisły związek z sytuacją finansową emitenta instrumentu dłużnego. Uważa się, że najniższym ryzykiem obarczone są instrumenty emitowane przez Skarb Państwa a najwyższym instrumenty emitowane przez firmy o słabej kondycji finansowej. W sytuacji pogarszającej się kondycji gospodarki kraju, w którym działają emitenci instrumentów dłużnych, ryzyko kredytowe rośnie. c) Ryzyko płynności Jest związane z problemem szybkiego spieniężenia środków ulokowanych w instrumenty dłużne. W przypadku potrzeby szybkiego spieniężenia składników portfela ryzyko to przejawia się koniecznością zaakceptowania znacząco niższych od cen rynkowych, cen sprzedaży instrumentów dłużnych. Najniższym ryzykiem płynności charakteryzują się obligacje i bony Skarbu Państwa, najwyższym zaś instrumenty emitowane przez mało znane podmioty. d) Ryzyko walutowe Z uwagi na to, że część portfela jest pośrednio (poprzez fundusze) lokowana w instrumenty emitowane lub notowane w walutach obcych, mogą występować zmiany wartości portfela wywołane zmianami kursów walut obcych względem PLN. Ryzyko walutowe może powodować znaczące obniżenie wartości portfela inwestycyjnego w przypadku umacniania się polskiej waluty wobec walut obcych. e) Ryzyko wyceny instrumentu Ryzyko to związane jest z wyceną wg efektywnej stopy procentowej instrumentów dłużnych nienotowanych na giełdzie lub innym aktywnym rynku pozagiełdowym. W przypadku dużych zmian cen na tych rynkach, może wystąpić sytuacja, w której wycena danego instrumentu nie będzie odpowiadała aktualnej jego wartości. f) Ryzyko rozliczenia Ryzyko to związane jest z możliwością nieterminowego rozliczenia transakcji lub nieterminowego wykupu instrumentów dłużnych przez emitenta. g) Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko to związane jest z uzależnieniem kondycji finansowej emitentów instrumentów dłużnych od ogólnej sytuacji gospodarczej w Polsce i w innych krajach. Zmiany koniunktury gospodarczej w Polsce i w innych krajach mogą negatywnie oddziaływać na wycenę poszczególnych instrumentów dłużnych. 2) Instrumenty pochodne - z inwestycjami w tę kategorię lokat wiążą się niżej określone rodzaje ryzyk. a) Ryzyko rynkowe Ryzyko będące następstwem zasad funkcjonowania rynku kapitałowego i kształtowania się ceny na zasadzie równowagi popytu i podaży b) Ryzyko płynności Ryzyko polegające na braku możliwości sprzedaży lub zakupu instrumentów finansowych w krótkim okresie, w znacznej ilości i bez istotnego wpływania na 29

68 VI. Strategia Indywidualna poziom cen rynkowych. Generalnie w przypadku rynku regulowanego: w przypadku małych obrotów rośnie ryzyko zmienności ceny, instrumenty pochodne notowane na rynku regulowanym charakteryzują się wyższą płynnością niż Instrumenty pochodne nienotowane na rynku regulowanym c) Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko to jest następstwem stanu koniunktury gospodarczej na świecie lub w danym kraju, które w bezpośredni lub pośredni sposób wpływa na zachowanie instrumentów bazowych, od których zależy cena lub wartość Instrumentu pochodnego d) Ryzyko kredytowe Ryzyko polegające na tym, że w przypadku, gdy emitent Instrumentu pochodnego oraz/lub gwarant staną się niewypłacalni lub zbankrutują klient może nie odzyskać zainwestowanego kapitału e) Ryzyko walutowe Ryzyko polegające na tym, że w przypadku inwestycji w instrumenty finansowe na rynkach zagranicznych istnieje ryzyko strat finansowych na skutek zmiany kursów walutowych. Ryzyko to obejmuje również ryzyko kredytowe izby rozliczeniowej właściwej dla danego kontraktu terminowego, które może się zmaterializować w postaci jej upadłości i co za tym idzie, ograniczonej możliwości odzyskania środków będących odpowiednikiem dodatnich wycen posiadanych instrumentów f) Ryzyko dyskontynuacji Ryzyko zaprzestania publikowania wskaźników lub benchmarków (takich jak LIBOR czy WIBOR), a będących instrumentami podstawowymi dla danych kontraktów terminowych, mogące wpływać na konieczność zmiany sposobu rozliczenia kontraktu w terminie jego zapadalności i generować dodatkowe ryzyko bazowe. g) Ryzyko rynków finansowych Ryzyko zmiany indeksów giełdowych na innych rynkach finansowych na skutek zniesienia barier przepływu kapitału; szybkość przepływu informacji oraz globalne powiązanie rynków kapitałowych może skutkować dużą zmiennością cen Instrumentu pochodnego na rynku. h) Ryzyko dźwigni finansowej Ryzyko polegające na tym, że w związku z efektem dźwigni finansowej, klient inwestujący w Instrumenty pochodne musi się liczyć z ryzykiem spotęgowania strat finansowych poniesionych przez Instrument pochodny w kwocie nieproporcjonalnej do zaangażowanego kapitału (włącznie z możliwością poniesienia straty przewyższającej zainwestowany kapitał) i) Ryzyko bazy Ryzyko, które wynika z rozbieżności między ceną terminową (przewidywaną ceną instrumentu bazowego w przyszłości) a ceną bieżącą 3) Instrumenty udziałowe i instrumenty oparte na surowcach - z inwestycjami w tę kategorię lokat związane są poniżej określone rodzaje ryzyk. a) Ryzyko rynkowe Rozumiane jako możliwość wystąpienia długotrwałego negatywnego zachowania (spadki cen) kursów instrumentów finansowych. b) Ryzyko emitenta związane z jego sytuacją finansową Ryzyko to należy rozumieć jako pogorszenie się standingu finansowego emitenta powodujące, że jego perspektywy odnośnie dalszego rozwoju są bardzo słabe, a w krańcowych przypadkach powodujące jego upadłość. c) Ryzyko walutowe Z uwagi na to, że część portfela jest pośrednio (poprzez fundusze) lokowana w instrumenty notowane na rynkach zagranicznych, ryzyko walutowe związane z przeliczaniem wartości tych instrumentów na polską walutę może znacząco obniżać ich wartość wyrażaną w PLN w przypadku umacniania się polskiej waluty. d) Ryzyko emitenta związane Ryzyko to związane jest z niewypełnieniem oczekiwań inwestorów przez 30