Progress in Economic Sciences
|
|
- Laura Mazurek
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1
2 p-issn e-issn Progress in Economic Sciences Rocznik Naukowy Instytutu Ekonomicznego Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Staszica w Pile Nr 3 (2016)
3 Wersja elektroniczna czasopisma jest wersją pierwotną Copyright by Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Staszica w Pile Piła 2016 p-issn e-issn Przygotowanie i druk: KUNKE POLIGRAFIA, Inowrocław
4 Progress in Economic Sciences Nr 3 (2016) p-issn e-issn DOI: /PES/03/014 Marta PISAREK* Barbara KROCHMAL-MARCZAK** Magdalena DYKIEL* Lidia SIECZKOWSKA*** Monika KLAMUT**** Decyzje produkcyjne rolników z gmin Haczów i Korczyna (woj. podkarpackie) i ich wpływ na środowisko przyrodnicze Wstęp Nowoczesna koncepcja rozwoju Unii Europejskiej wskazuje, że zrównoważony rozwój jest to warunek konieczny, aby osiągnąć cele dotyczące wzrostu gospodarczego. Dla wsi strategia ta oznacza wypracowanie modelu wielofunkcyjnego rolnictwa, czyli nadanie poza podstawową funkcją produkcyjną innych wartości. Rolnikowi przypisuje się znaczącą rolę w zakresie ochrony przyrody, zachowania bioróżnorodności, jak również spełnianie celów społecznych związanych z krajobrazem czy dziedzictwem historycznym i kulturowym wsi [Baum 2006; Jordan i inni 2007]. Spełnienie tych postulatów jest możliwe w sytuacji wysokiej świadomości ekologicznej rolników oraz ich proekologicznego zachowania. Celem badań była inwentaryzacja wybranych zasobów przyrodniczo-technicznych producentów rolnych gminy Haczów i Korczyny oraz sposobów ich wykorzystania w kontekście Dobrej Praktyki Rolniczej i zrównoważonego gospodarowania agrosystemem. Teren badań Badania przeprowadzono na terenie dwóch gmin województwa podkarpackiego. Haczów leżąca w powiecie brzozowskim jest gminą rolniczą charakteryzującą się silnym rozdrobnieniem gospodarstw (48,6% gospodarstw * Zakład Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, PWSZ im. Stanisława Pigonia w Krośnie. ** SKN Agroekologów, PWSZ im. Stanisława Pigonia w Krośnie. *** SKN Rolników Włościanin, Uniwersytet Rzeszowski. **** Katedra Agroekologii, Uniwersytet Rzeszowski.
5 186 Marta PISAREK, Barbara KROCHMAL-MARCZAK, Lidia SIECZKOWSKA, Monika KLAMUT o powierzchni od 1 do 5 ha i 46,6% o pow. poniżej 1 ha). Rolnicy w większości użytkują gleby z III i IV klasy bonitacyjnej. Korczyna położona jest w powiecie krośnieńskim, a duża jej część znajduje się w granicach Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego. W gminie dominuje udział gospodarstw o powierzchni 1 5 ha (77,3%), zaś liczba gospodarstw o powierzchni do 1 ha jest niewielka (16,2%). Wśród gruntów ornych gminy Korczyna przeważają gleby jakościowo średnie klasy IV oraz gleby słabe i bardzo słabe klasy V i VI. Materiał i metody Badania przeprowadzono metodą ankietową w grudniu 2014 r. na terenie gmin Haczów i Korczyna (woj. podkarpackie). Kwestionariusz ankiety składał się z 40 pytań i dotyczył zasobów gospodarstw, sposobu gospodarowania i świadomości ekologicznej rolników. Ankiety wypełniło 50 rolników, przede wszystkim mężczyzn (70%). Średni wiek ankietowanych wynosił 49,2 lat. Osoby biorące udział w badaniu miały wykształcenie głównie nierolnicze (34% średnie, 28% zawodowe, 12% wyższe). Wśród ankietowanych rolników najwięcej (46%) utrzymywało się z dwóch źródeł (umowa o prace i praca w gospodarstwie rolnym), a dla 34% praca w gospodarstwie rolnym była jedynym źródłem utrzymania. Po 8% ankietowanych utrzymywało się z renty lub emerytury i pracy w gospodarstwie rolnym, a 4% z prowadzenia własnej działalności i pracy w gospodarstwie rolnym. W badaniach wzięła udział grupa rolników towarowych (44% badanych) oraz produkujących na własne potrzeby (55%) (tab. 1). Średnia powierzchnia tych gospodarstw wynosiła 23,27 ha. Tabela 1. Sposób gospodarowania ankietowanych rolników z gminy Haczów i Korczyna System gospodarowania Haczów Korczyna n % n % n % Na własne potrzeby Towarowy Źródło: Badanie własne Wyniki i dyskusja W tabeli 2 przedstawiono strukturę upraw w analizowanych gospodarstwach rolnych. Z danych wynika, że dominowała uprawa kukurydzy oraz gatunków o zbliżonej technologii produkcji (rzepak ozimy, pszenica ozima, jęczmień jary).
6 Decyzje produkcyjne rolników z gmin Haczów i Korczyna (woj. podkarpackie) Tabela 2. Struktura upraw (dane za 2014 r.) Średnia powierzchnia (ha) Liczba gospodarstw Uprawa Haczów Korczyna Haczów Korczyna Pszenica jara 2,25 1,5 2 1 Pszenica ozima 3,38 8, Pszenżyto 2, Żyto Jęczmień jary 2,47 5, Owies 1,75 3, Mieszanka zbóż 1,1 1, Kukurydza 5,06 20, Burak pastewny 0,39 0, Ziemniak 1,25 2, Rzepak ozimy Koniczyna Warzywa 0,2 0, Truskawka Kwiaty ozdobne 0 0, Produkcję zwierzęcą prowadziła znaczna liczba ankietowanych osób i głównie była ona związana z użytkowanie bydła mięsno-mlecznego rasy Simental (w gminie Haczów 22 gospodarstw, w gminie Korczyna 11 gosp.). Nie wszyscy producenci rolni z gmin Haczów i Korczyna, w celu zastosowania racjonalnego programu nawożenia, badała odczyn gleby i jej zasobność w składniki pokarmowe. Nie mniej jednak zdecydowana większość rolników wprowadzała do gleby nawozy organiczne i mineralne, w tym najczęściej obornik oraz wieloskładnikowe lub azotowe nawozy mineralne (tab. 3). Tabela 3. Rodzaje stosowanych nawozów mineralnych przez rolników z gmin Haczowa i Korczyny Rodzaj nawozu Haczów Korczyna n % * n % * n %* Azotowe p=0,138 Fosforowe p=1 Potasowe p=1 Wieloskładnikowe p=0,528 Mikroelementy p=0,138 * Odsetki nie sumują się do 100%, gdyż było to pytanie wielokrotnego wyboru.
7 188 Marta PISAREK, Barbara KROCHMAL-MARCZAK, Lidia SIECZKOWSKA, Monika KLAMUT Ankietowani składowali obornik zgodnie z zasadami Dobrej Praktyki Rolniczej, natomiast niektórzy rolnicy opakowania po nawozach mineralnych wykorzystywali wtórnie, co nie było zgodnie z ustawą o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi [Ustawa z 13 czerwca 2013]. Znaczy odsetek ankietowanych (77%) stosowało chemiczne środki ochrony roślin, w tym liczba rolników stosujących pestycydy dopiero po przekroczeniu progu szkodliwości przez organizmy szkodliwe, jak i wykonujących zabiegi niezależnie od tego ekologicznego wskaźnika była podobna (tab. 4). Rolnicy stosowali przede wszystkim herbicydy i preparaty grzybobójcze, zaś mniej zoocydów, a marginalnie adiuwanty i antywylegacze. Podobne wyniki uzyskały Błażej i Pisarek [2000] w badaniach obejmujących całe województwo podkarpackie. Tabela 4. Sposób stosowania chemicznych środków ochrony roślin przez rolników z gmin Haczowa i Korczyny Wyszczególnienie Systematycznie, niezależnie od nasilenia agrofagów Haczów Korczyna n % n % n % Jeśli tylko pojawi się agrofag Po przekroczeniu przez agrofaga progu szkodliwości Tylko zaprawa nasion Inne p=0,261 Analizując wyniki badań ankietowych pod kątem przestrzegania przepisów związanych z stosowaniem agrochemikaliów należy stwierdzić, że rolnicy większą rangę przywiązują do ochrony środowiska przyrodniczego, a mniej uwagi poświęcają na bezpieczeństwo własne oraz najbliższych. Respondenci stosujący środki ochrony roślin mieli odpowiednie przeszkolenia potwierdzone aktualnym zaświadczeniem, a dla opryskiwaczy ciągnikowych ważne przeglądy techniczne. Natomiast nie wszyscy starali się prawidłowo przygotowywać roztwór roboczy oraz przechowywać niezużyte chemiczne środki ochrony roślin. Stwierdzono brak właściwego miejsca do pracy z pestycydami (34% respondentów) (tab. 5), nieprawidłowe płukanie opakowań po ś.o.r. (100% ankietowanych) (tab. 6), przechowywanie środków w miejscach o niekontrolowanej temperaturze i wilgotności powietrza (tab. 7). Zaobserwowano większą dbałość o prawidłowe zagospodarowanie odpadów opakowaniowych po zużytych pestycydach (tab. 8).
8 Decyzje produkcyjne rolników z gmin Haczów i Korczyna (woj. podkarpackie) Tabela 5. Wydzielenie miejsca do pracy z chemicznymi środkami roślin przez rolników z gmin Haczowa i Korczyny Wyszczególnienie Haczów Korczyna n % n % n % Tak Nie p=0,839 Tabela 6. Częstotliwość płukania opakowania po zużyciu środka chemicznego przez ankietowanych rolników (norma 3 razy) Wyszczególnienie Haczów Korczyna n % n % n % Nie Jeden raz Dwa razy Brak odpowiedzi p=0,117 Tabela 7. Miejsce przechowywania zakupionych środków ochrony roślin przez rolników z gmin Haczów i Korczowa Wyszczególnienie Haczów Korczyna n % n % n % Specjalna szafa Oddzielne pomieszczenie Garaż, budynek gospodarczy Zużywane są na bieżąco Wiata Boisko Brak odpowiedzi p=0,005
9 190 Marta PISAREK, Barbara KROCHMAL-MARCZAK, Lidia SIECZKOWSKA, Monika KLAMUT Tabela 8. Sposób utylizacji opakowań po chemicznych środkach ochrony roślin przez rolników z gmin Haczów i Korczowa Wyszczególnienie Wyrzucane są do pojemników na odpady komunalne Haczów Korczyna n % n % n % Oddawane są do sklepu Opakowania papierowe są palone Inne rozwiązanie p=0,546 Ponad 50% ankietowanych z gminy Haczów i Korczyna uważa, że warto dbać o środowisko przyrodnicze. Jest to związane przede wszystkim z poprawą teraźniejszych warunków życia lub przyszłych pokoleń. Niewielki odsetek (14%) uważa, że pielęgnuje się krajobraz dla wrażeń wizualno-estetycznych lub wartości turystycznej terenu (8%) (tab. 9). Badania o podobnej tematyce przeprowadziła Perepeczko [2012a, b]. Wynika z nich, że dbałość o środowisko ze względu na przyszłe pokolenia jest również ważna dla rolników prowadzących gospodarstwa w otoczeniu terenów Natura Tabela 9. Rozkład odpowiedzi na pytanie dlaczego Pani/Pana zdaniem warto dbać o środowisko przyrodnicze gmin Husowa i Korczyny Wyszczególnienie Haczów Korczyna n % * n % * n % * Poprawa warunków życia p=0,57 Dla przyszłych pokoleń p=1 Dla wrażeń wizualnoestetycznych Dla wartości turystycznej terenu p=0, p=0,602 Inne p=1 * Odsetki nie sumują się do 100%, gdyż było to pytanie wielokrotnego wyboru.
10 Decyzje produkcyjne rolników z gmin Haczów i Korczyna (woj. podkarpackie) Uczestników badania ankietowego zapytano o stosowanie zabiegów przeciwerozyjnych. W gminie Haczów żaden z respondentów nie wykonywał zabiegów przeciwerozyjnych, a w gminie Korczyna zabiegi takie praktykowało tylko 6 ankietowanych (24%) poplony zbierane jesienią (16%) i poplony na wiosenne przyoranie (8%) (tab. 10). Tabela 10. Stosowane zabiegi przeciwerozyjne w gminach Haczów i Korczowa Wyszczególnienie Haczów Korczyna n % n % n % Poplony zbierane jesienią Poplony na wiosenne przyoranie Inne zabiegi p=0,033 Nie stosuję żadnych zabiegów przeciwerozyjnych Źródło: badania własne Jak wynika z danych z tabeli 11, na decyzje związane ze stosowaniem zabiegów przyjaznych środowisku przyrodniczemu nie miało znaczenie wykształcenie respondentów. Tabela 11. Rozkład odpowiedzi na pytanie czy stosuje Pani/Pan zabiegi przeciwerozyjne wg wykształcenia respondentów Rodzaj stosowanych zabiegów Bez wykształcenia wyższego i rolniczego (%) Wykształcenie wyższe i/lub rolnicze (%) Poplony zbierane jesienią 6 11 Poplony wiosenne na przyoranie 0 11 Inne zabiegi 0 0 p=0,121 Nie stosuję żadnych zabiegów przeciwerozyjnych Rolników zapytano o elementy urozmaicające krajobraz w ich gospodarstwie (tab. 12).
11 192 Marta PISAREK, Barbara KROCHMAL-MARCZAK, Lidia SIECZKOWSKA, Monika KLAMUT Tabela 12. Elementy urozmaicające krajobraz w gospodarstwach położonych w gminach Haczów i Korczyna Wyszczególnienie Haczów Korczyna n % * n % * n % * Zadrzewienia śródpolne p=0,741 Zakrzewienia śródpolne p=0,753 Oczko wodne p=1 Użytek ekologiczny p=1 Pozostałości starego sadu p=0,346 Inne p=0,234 * Odsetki nie sumują się do 100%, gdyż było to pytanie wielokrotnego wyboru. Spośród 50 uczestników ankiety 14 ankietowanych (28%) ma w swoim gospodarstwie zakrzewienia śródpolne, 12 ankietowanych (24%) zadrzewienia śródpolne, 5 ankietowanych (10%) pozostałości starego sadu, 2 ankietowanych (4%) oczko wodne, 1 ankietowany (2%) użytek ekologiczny, a 3 ankietowanych (6%) jeszcze inne elementy urozmaicające krajobraz (tab. 12). Według Kędziory [2007] zintensyfikowanie gospodarki rolnej zazwyczaj doprowadza do zubożenia krajobrazu. Gamrat i Burczyk [2007], prowadząc badania na terenie Równiny Wełtyńskiej stwierdzili, że liczne zabiegi melioracyjne, agrotechniczne czy też chemizacja wpływają na zmniejszenie bogactwa biologicznego tego agroekosystemu Potwierdzają te stwierdzenia badania Jakubowskiego [2007], który doszedł do wniosku, że słabe warunki do gospodarowania sprzyjają różnorodności biologicznej. Ważną kwestią w prowadzonych badaniach była odpowiedź na pytanie czy rolnicy wiedzą, że na terenie gminy Korczyna znajduje się Czarnorzecko- -Strzyżowski Park Krajobrazowy. Większość ankietowanych (80%) wie, że na terenie tej gminy znajduje się park krajobrazowy. Podobne wyniki otrzymał Gotkiewicz [2014, s. 9 11], który analizował funkcjonowanie gospodarstw rolnych położonych na obszarach Natura Respondenci biorący udział w jego badaniu w większości byli świadomi gospodarowania na obszarze chronionym. Rolnicy, którzy gospodarują na obszarach chronionych powinni stosować się do zaleceń wynikających z planów ochrony tych terenów [Kuś, Kopiński 2006]. Respondentom z gminy Haczów i Korczyna określenie park krajobrazowy kojarzy się przede wszystkim z formą ochrony przyrody (96%). Dla co czwartego ankietowanego park krajobrazami wiązał się z zakazami i ograniczeniami dotyczącymi inwestycji w regionie, 14% badanych z możliwością rozwoju regionu, 10% z Unią Europejską, a po 4% z możliwościami zdobycia dofinansowania lub z zahamowaniem rozwoju turystyki (tab. 13).
12 Decyzje produkcyjne rolników z gmin Haczów i Korczyna (woj. podkarpackie) Tabela 13. Skojarzenia rolników z gmin Haczów i Korczyna związane z pojęciem park krajobrazowy Wyszczególnienie Haczów Korczyna n % * n % * n % * Forma ochrony przyrody p=0,47 Zakazy i ograniczenia dotyczące inwestycji w regionie Możliwościami zdobycia dofinansowania Zahamowanie rozwoju turystyki p=0, p=0, p=1 Możliwość rozwoju regionu p=1 uogólnienie Unia Europejska p=1 * Odsetki nie sumują się do 100%, gdyż było to pytanie wielokrotnego wyboru. Producentów rolnych zapytano czy znają ograniczenia w produkcji wynikające z położenia gospodarstwa na terenie parku krajobrazowego. Okazało się, że ponad ¾ ankietowanych nie wie nic o ograniczeniach w produkcji rolnej wynikających z lokalizacji gospodarstw na terenie parku krajobrazowego. Tylko dwie osoby potrafiły podać przykłady nieudogodnień, takich jak możliwość stosowania wybranych nawozów i środków ochrony roślin oraz wykaszania traw w ograniczony sposób. Według Mickiewicza i Gotkiewicza [2010] przyjmuje się, że utworzenie obszarów chronionych ma więcej skutków negatywnych aniżeli pozytywnych. Podobnie uważa Kłodziński [2010]. Odmienny pogląd prezentuje Zielińska [2007] oraz Bera [2014]. Według nich obszary objęte ochroną prawną mogą być przyczyną do rozwoju agroturystyki, rolnictwa ekologicznego oraz pozyskania funduszów z UE. Z badań własnych wynika, że duży odsetek ankietowanych, niezależnie od położenia gospodarstwa (tab. 14) i wykształcenia właściciela (tab. 15), proekologiczne metody gospodarowania w rolnictwie kojarzą z dużym nakładem czasu i pracy. Natomiast co trzecia badana osób spostrzega tego typu metody jako nieopłacalne. Byli to przede wszystkim mieszkańcy gminy Korczyna, której część położona jest w obszarze parku krajobrazowego (tab. 14) oraz gospodarze legitymujący się brakiem wykształcenia wyższego i rolniczego. Niektórzy ankietowani nie mieli żadnych skojarzeń i częściej były to również osoby bez wyższego oraz rolniczego wykształcenia. Natomiast średnio 20% rolników (tab. 14 i 15) tego typu gospodarowanie kojarzy z żywnością wysokiej jakości produkowaną bez ingerencji w środowisko. Są to badania pilotażowe, które wymagają potwierdzenia na większej populacji badanych. Nie mniej jednak podobne badania przeprowadziła Adamska [2006], z których wynika, że 45% respondentów nie wiedziało, na czym
13 194 Marta PISAREK, Barbara KROCHMAL-MARCZAK, Lidia SIECZKOWSKA, Monika KLAMUT polega ekologiczne gospodarowanie, 20% kojarzyło uprawę ekologiczną ze stosowaniem naturalnych nawozów, 15% ze stosowaniem jak najmniejszej ilości środków ochrony roślin, a niewielki odsetek kojarzył rolnictwo ekologiczne ze zdrową żywnością. Tabela 14. Rozkład odpowiedzi na pytanie z czym kojarzą się Pani/Panu proekologiczne metody gospodarowania wg miejsca zamieszkania Wyszczególnienie Z żywnością wysokiej jakości bez ingerencji w środowisko Z dużym nakładem czasu i pracy Haczów Korczyna n % * n % * n % * p=0, p=1 Z nieopłacalnością p=0,115 Nie mam żadnych skojarzeń p=0,724 * Odsetki nie sumują się do 100%, gdyż było to pytanie wielokrotnego wyboru. Tabela 15. Rozkład odpowiedzi na pytanie z czym kojarzą się Pani/Panu proekologiczne metody gospodarowania w rolnictwie wg wykształcenia respondentów Skojarzenia z produkcją proekologiczną Z żywnością wysokiej jakości bez ingerencji w środowisko Z dużym nakładem czasu i pracy Bez wykształcenia wyższego i rolniczego (%) Wykształcenie wyższe i/lub rolnicze (%) p=0, p=0,079 Z nieopłacalnością p=0,723 Nie mam żadnych skojarzeń p=0,418 * Odsetki nie sumują się do 100%, gdyż było to pytanie wielokrotnego wyboru. Rolnicy z gmin Haczów i Korczyna gospodarujący w systemie produkcji towarowej nie różnią się istotnie zainteresowaniem tematyką ekologiczną od rolników prowadzących działalność na własne potrzeby (tab. 16).
14 Decyzje produkcyjne rolników z gmin Haczów i Korczyna (woj. podkarpackie) Tabela 16. Deklarowane zainteresowanie tematyką ekologiczną rolników z gmin Haczów i Korczyna System produkcji (%) Zainteresowanie Na własne potrzeby Towarowy Niewielkie Średnie Znaczne 0 4 p=0,416 Rolnicy zostali zapytani, czy znają możliwości czerpania korzyści finansowych z obszarów chronionych. Znaczna część uczestników ankiety (84%) nie znała takich korzyści, natomiast pozostali wymieniali przede wszystkim dopłaty dla rolników. Natomiast 78% ankietowanych korzysta z dotacji bezpośrednich, w tym istotnie więcej korzysta z gminy Haczów (tab. 17). Ponadto dotacje pochodzą z programów: Młody Rolnik 3 ankietowanych, programu rolnośrodowiskowego 2 rolników i innych 5 osób (przede wszystkim z dopłat dla gospodarstw niskotowarowych). Według Mroczka i wsp. [2013] wdrażanie programu rolno-środowiskowego powinno być obowiązkiem każdego członka Unii Europejskiej. Ma to na celu ochronę bioróżnorodności i kształtowanie postaw proekologicznych, jednak w przeprowadzonych przez autora badaniach wynika, że głównym motywem udziału przez rolników w tych działaniach jest zdobycie dofinansowania. Tabela 17. Udział w dotacjach i programach unijnych rolników z gmin Haczów i Korczyna Wyszczególnienie Haczów Korczyna n % * n % * n % * Dotacje bezpośrednie p=0,041 Program rolnośrodowiskowy p=0,47 Program Młody Rolnik p=0,234 Inne p=1 * Odsetki nie sumują się do 100%, gdyż było to pytanie wielokrotnego wyboru. Rolników z gmin Haczów i Korczowa zapytano czy byliby skłonni zainwestować własne pieniądze na inwestycje poprawiające komfort życia w ich gminie (tab. 18). Wśród uczestników ankiety, co piaty dołożyłoby własne środki finansowe do likwidacji szamb, a tym samym budowy kanalizacji lub do likwidacji azbestowych pokryć dachowych, a nielicznie ankietowani do
15 196 Marta PISAREK, Barbara KROCHMAL-MARCZAK, Lidia SIECZKOWSKA, Monika KLAMUT budowy (remontu) drogi gminnej (chodnika), ścieżki rowerowej, instalację oświetlenia. W badaniach Adamskiej [2006] również pojawiła się mała grupa osób gotowa dołożyć do inwestycji takiej jak budowa oczyszczalni ścieków. Tabela 18. Rozkład odpowiedzi na pytanie czy są takie inwestycje, w które Pani/Pan byliby skłonni zainwestować własne pieniądze Wyszczególnienie Budowa lub remont drogi lub chodnika Budowa lub remont ścieżki rowerowej Likwidacja szamb i budowa kanalizacji Likwidacja azbestowych pokryć dachowych Haczów Korczyna n % * n % * n % * p=0, p= p=0, p=0,495 Inne propozycje 0 0% 1 4% 1 2% p=1 * Odsetki nie sumują się do 100%, gdyż było to pytanie wielokrotnego wyboru. Rolnicy z gmin Haczów i Korcowa inwestują w niekonwencjonalne rozwiązania przyjazne środowisku przede wszystkim poprzez montaż kolektorów energii słonecznej (tab. 19). Tabela 19. Rozkład odpowiedź na pytanie czy stosuje Pani/Pan niekonwencjonalne rozwiązania przyjazne środowisku Rodzaj rozwiązania Uprawa roślin energetycznych Konwektory energii słonecznej Przydomowa oczyszczalnia ścieków Bez wykształcenia wyższego i rolniczego (%) Wykształcenie wyższe i/lub rolnicze (%) 3 0 p= p=1 0 0 p=1 Inne 0 0 p=1 * Odsetki nie sumują się do 100%, gdyż było to pytanie wielokrotnego wyboru.
16 Decyzje produkcyjne rolników z gmin Haczów i Korczyna (woj. podkarpackie) Wnioski 1. Gospodarstwa w Gminie Haczów i Korczyna charakteryzują się podobnym poziomem zrównoważenia. 2. Położenie Czrnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego na terenie Gminy Korczyna nie miało wpływu na zwiększoną świadomość ekologiczną rolników tam gospodarujących. 3. Wielkość gospodarstwa rolnego nie ma wpływu na zainteresowania związane z tematyką ochrony środowiska. 4. Wyższe wykształcenie nie przekłada się na stosowanie przez rolników bardziej zrównoważonego gospodarowania. Bibliografia ADAMSKA H., 2006, Wybrane aspekty ochrony środowiska w opinii producentów rolnych, Roczniki Naukowe SERiA, t. 8, z. 4. BAUM R., 2006, Zrównoważony rozwój w organizacji i zarządzaniu gospodarstwem rolnym, Roczniki Naukowe SERiA, t. 8, z. 1. BERA M., 2014, Rolnictwo ekologiczne jako czynnik rozwojowy gmin położonych na obszarach chronionych, Progress in Economic Sciences, nr 1. BŁAŻEJ J., PISAREK M., 2000, Aktualny stan ochrony roślin w gospodarstwach indywidualnych województwa podkarpackiego, Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin, vol. 40 (1). GAMRAT R., BURCZYK P., 2007, Skład gatunkowy śródpolnych zadrzewień grupowych na równinie Wełtyńskiej, Woda. Środowisko, Obszary Wiejskie, t.7, z. 1 (19). GOTKIEWICZ W., 2014, Wpływ sieci Natura 2000 na działalność gospodarstw rolnych położonych na terenie obszarów specjalnej ochrony Ostoja Warmińska i Przełomowa Dolina Narwi, Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, t. 14, z. 1(45). JAKUBOWSKI W., 2007, Próba oceny różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego Polski,Woda. Środowisko. Obszary wiejskie, t. 7, z. 1 (19). JORDAN N., BOODY G., BROUSSARD W., GLOVER J. D., KEENEY D., MCCOWN B. H., MCISAAC G., MULLER M., MURRAY H., NEAL J., PANSING C., TURNER R. E., WAR- NER K., WYSE D., 2007, Sustainable development of the agricultural bio-economy, Science, vol KĘDZIORA A., 2007, Przyrodnicze podstawy ochrony ekosystemów rolniczych, Fragm. Agron., nr 3 (95). KŁODZIŃSKI M., 2010, Rozwój terenów wiejskich objętych siecią ekologiczną Natura 2000, Wieś i Rolnictwo, nr 1(146). KUŚ J., KOPIŃSKI J., 2006, Oddziaływanie dobrej praktyki rolniczej na gospodarstwo rolne, w: Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym, Zegar J. (red.), IERiGŻ- -PIB, Warszawa. MICKIEWICZ B., GOTKIEWICZ W., 2010, Znaczenie i rola obszarów Natura 2000 w życiu gospodarczym gminy, Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, nr 45.
17 198 Marta PISAREK, Barbara KROCHMAL-MARCZAK, Lidia SIECZKOWSKA, Monika KLAMUT MROCZEK J. R., KOSTECKA J., KORCZYŃSKA M., 2013, Ocena roli programu rolnośrodowiskowego w postrzeganiu przez rolników wybranych aspektów problematyki środowiskowej, Inżynieria Ekologiczna, nr 34. PEREPECZKO B., 2012 a, Drobne gospodarstwa rolne na wiejskich obszarach Natura 2000, Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych, nr 1. PEREPECZKO B., 2012 b, Postawy proekologiczne mieszkańców wsi i ich uwarunkowania, Zeszyty Naukowe SGGW, Ekonomika i organizacja gospodarki żywnościowej, nr 95. Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Dz. U. z 2013 r., po Streszczenie Celem badań była inwentaryzacja wybranych zasobów przyrodniczo-technicznych producentów rolnych gminy Haczów i Korczyny oraz sposobów ich wykorzystania w kontekście Dobrej Praktyki Rolniczej i zrównoważonego gospodarowania agrosystemem. W badaniach brało udział 50 rolników. Na podstawie otrzymanych wyników stwierdzono, że podejmowali oni podobne decyzje produkcyjne niezależnie od położenia gospodarstw (obszar Czrnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego, poza obszarem), wielkości produkcji (towarowe, na własne potrzeby), wykształcenia rolnika (wyższe i rolnicze, inne). Rolnicy mieli świadomość odpowiedzialności za środowisko, choć w tym zakresie ograniczali się do nielicznych działań (np. aktualnych badań technicznych opryskiwaczy). W niektórych przypadkach stwierdzono uchybienia w stosowaniu i przechowywaniu przemysłowych środków produkcji (nawozów i pestycydów). Słowa kluczowe: środowisko przyrodnicze, zrównoważone rolnictwo, świadomość ekologiczna Production decisions of farmers from the municipalities Haczów and Korczyna (Podkarpackie Province) and their impact on the environment Abstract The aim of the study was evaluation of selected natural resource and technical agricultural producers and municipalities Haczów Korczyna and how to use them in the context of good agricultural practices and sustainable agrosystemem. In the study participated 50 farmers. Based on these results, it was found that they undertake similar production decisions independently of the holdings (area Czrnorzecko-Strzyżowskiego Landscape Park, outside), production (goods for their own use), farmer education (higher and agriculture, etc.). Farmers were aware of environmental responsibility, although in this respect were limited to a few activities (eg. Current technical research sprayers). In some cases there were weaknesses in the handling and storage of industrial inputs (fertilizers and pesticides). Key words: natural environment, sustainable agriculture, environmental awareness
18 Decyzje produkcyjne rolników z gmin Haczów i Korczyna (woj. podkarpackie) Продукционные решения сельхозпроизводителей из гмин Хачув и Корчины (прикарпатское вой.) и их влияние на естественную среду Краткое содержание Целью исследований была инвентаризация выбранных естественно технических ресурсов сельхозпроизводителей гмины Хачув и Корчины, а также способов их использования в контексте Доброкачественной сельскохозяйственной практики и уравновешенного хозяйствования агроэкосистемой. В исследованиях принимало участие 50 земледельцев. На основании полученных результатов был констатирован факт, что они принимали похожие продукционные решения, безотносительно расположения их хозяйств (территория Чрножецко-Стжижовского ландшафтного парка, вне территории), объема продукции (товарное, для собственных потребностей), образования земледельца (высшее и сельскохозяйственное, другое). Земледельцы осознавали ответственность за окружающую среду, хотя в этой сфере ограничивались немногими действиями (напр. очередные технические осмотры опрыскивателей). В некоторых случаях были установлены погрешности в применении и хранении промышленных производственных средств (удобрений и пестицидов). Ключевые слова: естественная среда, уравновешенное сельское хозяйство, экологическое сознание JEL: Q10, Q14, Q17 Wpłynęło do redakcji: 9 maja 2016 r. Skierowano do recenzji: 3 czerwca 2016 r.
Departament Hodowli i Ochrony Roślin. Ochrona upraw małoobszarowych a zrównoważone stosowanie środków ochrony roślin
Departament Hodowli i Ochrony Roślin Ochrona upraw małoobszarowych a zrównoważone stosowanie środków ochrony roślin Dane statystyczne 2,3 mln gospodarstw rolnych, 1,5 mln gospodarstw > 1 ha prowadzących
KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE ROLNICZYM
Inżynieria Rolnicza 13/2006 Zenon Grześ, Ireneusz Kowalik Instytut Inżynierii Rolniczej Akademia Rolnicza w Poznaniu KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE
Ocena potencjału biomasy stałej z rolnictwa
Ocena potencjału biomasy stałej z rolnictwa dr Zuzanna Jarosz Inżynieria rolnicza w ochronie i kształtowaniu środowiska Lublin, 23-24 września 2015 Głównym postulatem Unii Europejskiej, a także Polski,
Dochody w rolnictwie polskim i unijnym. Z. Floriańczyk, P. Czarnota Zakład Rachunkowości Rolnej IERiGŻ-PIB
Dochody w rolnictwie polskim i unijnym Z. Floriańczyk, P. Czarnota Zakład Rachunkowości Rolnej IERiGŻ-PIB Rachunki Ekonomiczne dla Rolnictwa i FADN - elementy systemu informacji rolniczej Podstawowa działalność:
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy. Stanisław Krasowicz. Puławy, 2008
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy GŁÓWNE UWARUNKOWANIA KONKURENCYJNOŚCI POLSKIEGO ROLNICTWA Stanisław Krasowicz Puławy, 2008 Polska to kraj: o stosunkowo dużym potencjale
Porównanie wyników produkcyjnych gospodarstw w zależności od klas wielkości ekonomicznej
Porównanie wyników produkcyjnych gospodarstw w zależności od klas wielkości ekonomicznej Krystyna Maciejak Dz. Ekonomiki i zarządzania gospodarstwem rolnym 18.10.2017 r. FADN to europejski system zbierania
Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa
Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa A A 1. Wstęp Prawo ochrony środowiska tworzą akty prawne o różnej randze. Najwyższym z nich jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalona w 1997
Ocena stopnia zrównoważenia gospodarstw w województwie lubelskim za pomocą modelu RISE
Ocena stopnia zrównoważenia gospodarstw w województwie lubelskim za pomocą modelu RISE Adam K. Berbeć Zakład Systemów i Ekonomiki Produkcji Roślinnej IUNG-PIB Rolnictwo a zmiany klimatu Rolnictwo odczuwa
Rolnictwo Dolnego Śląska przygotowane na przyszłość
Rolnictwo Dolnego Śląska przygotowane na przyszłość Tomasz Pilawka Wydział Obszarów Wiejskich Departament Obszarów Wiejskich i Rolnictwa Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego tomasz.pilawka@umwd.pl
Rolnictwo ekologiczne z korzyścią dla środowiska i człowieka. Realizacja PROW - korzyści i bariery. Anna Kuczuk, OODR Łosiów
Anna Kuczuk, OODR Łosiów Rolnictwo stanowi jedną z najważniejszych gałęzi gospodarki niemal każdego kraju, pełniąc istotne funkcje natury ekonomicznej, społecznej i środowiskowej. Gleba, woda, powietrze
Wyniki ekonomiczne uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w systemie Polski FADN w 2009 roku w woj. dolnośląskim.
Wyniki ekonomiczne uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w systemie Polski FADN w 2009 roku w woj. dolnośląskim. Przedstawione wyniki, obliczone na podstawie danych FADN zgromadzonych w komputerowej
Biomasa uboczna z produkcji rolniczej
Biomasa uboczna z produkcji rolniczej dr Zuzanna Jarosz Warsztaty Systemy informacji o wpływie zmian klimatu i zasobach biomasy Puławy, 01 grudnia 2015 r. Głównym postulatem Unii Europejskiej, a także
Rolnictwo integrowane - zarys systemu. Produkcja zielarska. Integrowana produkcja ziół
Rolnictwo integrowane - zarys systemu. Produkcja zielarska. Integrowana produkcja ziół aspekt ekonomiczny i społeczny, wykorzystanie środków produkcji, ujęcie przyrodnicze Wnioski. Fot. 1. Rośliny arniki
Wpływ WPR na rolnictwo w latach
Wpływ WPR na rolnictwo w latach 2004-2012 Wpływ WPR na rolnictwo w latach 2004-2012 Redakcja naukowa mgr inż. Wiesław Łopaciuk Autorzy: mgr Agnieszka Judzińska mgr inż. Wiesław Łopaciuk 2014 Autorzy publikacji
wykorzystanie produkcji rolniczej; współczynnik wykorzystania miejsc noclegowych; udział poszczególnych gospodarstw w badanym rynku; punktową ocenę
Temat: Agroturystyka jako forma przedsiębiorczości w gospodarstwach rolnych położonych w gminach należących do Białowieskiego Parku Narodowego i Biebrzańskiego Parku Narodowego Streszczenie Celem pracy
Zróżnicowanie przestrzenne wykorzystania funduszy Unii Europejskiej przez gospodarstwa rolne w Polsce
Zróżnicowanie przestrzenne wykorzystania funduszy Unii Europejskiej przez gospodarstwa rolne w Polsce Bogucki Wydawnictwo Naukowe Poznań 2010 Spis treści 1. Wprowadzenie 9 1.1. Cel i zakres analizy 9 1.2.
Gospodarcze i ekonomiczne skutki suszy w Polsce
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy Gospodarcze i ekonomiczne skutki suszy w Polsce Marek Zieliński Zakład Ekonomiki Gospodarstw Rolnych 20.02.2019 r. Wstęp
Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej - 2002 -
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ministerstwo Środowiska Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej - 2002 - Zespół redakcyjny: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa 1. Doc. dr hab. Irena Duer 2. Prof.
KOSZTY PRODUKCJI ROŚLINNEJ PRZY WYKONYWANIU PRAC CIĄGNIKIEM ZAKUPIONYM W RAMACH PROGRAMU SAPARD
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2006 Jacek Skudlarski Katedra Organizacji i Inżynierii Produkcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie KOSZTY PRODUKCJI ROŚLINNEJ PRZY WYKONYWANIU PRAC CIĄGNIKIEM
NAKŁADY MATERIAŁOWO-ENERGETYCZNE JAKO CZYNNIK ZRÓWNOWAŻENIA PROCESU PRODUKCJI ROLNICZEJ
Inżynieria Rolnicza 5(103)/2008 NAKŁADY MATERIAŁOWO-ENERGETYCZNE JAKO CZYNNIK ZRÓWNOWAŻENIA PROCESU PRODUKCJI ROLNICZEJ Józef Sawa Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet
Jarosław Stalenga Zakład Systemów i Ekonomiki Produkcji Roślinnej IUNG-PIB, Puławy
Rolnictwo ekologiczne przyjazne środowisku naturalnemu Jarosław Stalenga Zakład Systemów i Ekonomiki Produkcji Roślinnej IUNG-PIB, Puławy 1. Rolnictwo ekologiczne w realizacji celów KPR 2. Status rolnictwa
Potrzeby i bariery rozwoju obszarów wiejskich w województwie podkarpackim
Potrzeby i bariery rozwoju obszarów wiejskich w województwie podkarpackim X Międzynarodowa Konferencja Województwa Małopolskiego dotycząca Rozwoju Obszarów Wiejskich Kraków 24 października 2016 r. Problematyka:
Gospodarstwa rolne z obszarów o szczególnie dużej cenności przyrodniczej na tle gospodarstw pozostałych
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy Gospodarstwa rolne z obszarów o szczególnie dużej cenności przyrodniczej na tle gospodarstw pozostałych Marek Zieliński
Rok akademicki: 2015/2016 Kod: DIS-1-704-n Punkty ECTS: 2. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -
Nazwa modułu: Gospodarka terenami rolnymi Rok akademicki: 2015/2016 Kod: DIS-1-704-n Punkty ECTS: 2 Wydział: Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność: - Poziom
Ekologiczna ścieżka edukacyjna
Ekologiczna ścieżka edukacyjna Lp. Treści ogólne Treści szczegółowe Osiągnięcia przedmiot klasa 1. Ekonomiczne i społeczne aspekty Uczeń potrafi: związków między człowiekiem i jego działalnością a środowiskiem.wartość
POWIERZCHNIA UŻYTKÓW ROLNYCH A WYPOSAŻENIE I WYKORZYSTANIE WYBRANYCH TECHNICZNYCH ŚRODKÓW PRODUKCJI W GOSPODARSTWACH SADOWNICZYCH
Inżynieria Rolnicza 6(104)/2008 POWIERZCHNIA UŻYTKÓW ROLNYCH A WYPOSAŻENIE I WYKORZYSTANIE WYBRANYCH TECHNICZNYCH ŚRODKÓW PRODUKCJI W GOSPODARSTWACH SADOWNICZYCH Zbigniew Kowalczyk Katedra Inżynierii Rolniczej
ZAZIELENIENIE WSPÓLNEJ POLITYKI ROLNEJ - SKUTKI DLA POLSKICH GOSPODARSTW ROLNICZYCH
Warszawa, 12.12.2014 Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy ZAZIELENIENIE WSPÓLNEJ POLITYKI ROLNEJ - SKUTKI DLA POLSKICH GOSPODARSTW ROLNICZYCH prof. dr hab.
Park Krajobrazowy- hamulec czy stymulator rozwoju, na przykładzie Brodnickiego Parku Krajobrazowego.
Park Krajobrazowy- hamulec czy stymulator rozwoju, na przykładzie Brodnickiego Parku Krajobrazowego. dr inż. Marian Tomoń Parki Krajobrazowe Województwa Kujawsko-Pomorskiego 1 Koniec lat siedemdziesiątych
Zrównoważony rozwój rolnictwa w aspekcie nowych wyzwań dla przemysłu nawozowego w Polsce. Janusz Igras Instytut Nawozów Sztucznych, Puławy
Zrównoważony rozwój rolnictwa w aspekcie nowych wyzwań dla przemysłu nawozowego w Polsce Janusz Igras Instytut Nawozów Sztucznych, Puławy Strategia rozwoju UE Uwarunkowania WPR Środowiskowe aspekty nawożenia
ROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE
ROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE (Źródło informacji ROCZNIK STATYSTYCZNY ROLNICTWA 2017 Głównego Urzędu Statystycznego opublikowany 15 stycznia 2018 r.) POWIERZCHNIA UŻYTKÓW
PROGRAM OPERACYJNY ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH
PROGRAM OPERACYJNY ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH Priorytet 1. Ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich 1a. Zwiększenie innowacyjności i bazy wiedzy na obszarach
Jak wygląda budowa programu rolnośrodowiskowego?
z serwisu: AGRO.EKO.ORG.PL Strona 1 z 5 Programy te jako jedyne są obowiązkowe dla wszystkich krajów członkowskich i pełnią kluczową rolę w realizacji planów ochrony przyrody. Mają one za zadanie pomóc
KOMBAJNY ZBOŻOWE W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH LUBELSZCZYZNY
Inżynieria Rolnicza 8(117)/2009 KOMBAJNY ZBOŻOWE W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH LUBELSZCZYZNY Edmund Lorencowicz, Jarosław Figurski Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet
OCENA WYKORZYSTANIA CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH
Inżynieria Rolnicza 9(134)/2011 OCENA WYKORZYSTANIA CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Krzysztof Kapela, Szymon Czarnocki Katedra Ogólnej Uprawy Roli, Roślin i Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet
Monitorowanie zużycia środków ochrony roślin w uprawie pszenicy ozimej
Monitorowanie zużycia środków ochrony roślin w uprawie pszenicy ozimej Wskażnik Pestycydowy Trancition Facility Statistical Cooperatoin Programme 2005 Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa
Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu Departament Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Rolnictwo i obszary wiejskie w Wielkopolsce
Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu Rolnictwo i obszary wiejskie w Wielkopolsce WIELKOPOLSKA w Europie WIELKOPOLSKA w Polsce Podział Administracyjny Województwa Wielkopolskiego Liczba
Regionalne uwarunkowania produkcji rolniczej w Polsce. Stanisław Krasowicz Jan Kuś Warszawa, Puławy, 2015
Regionalne uwarunkowania produkcji rolniczej w Polsce Stanisław Krasowicz Jan Kuś Warszawa, Puławy, 2015 Hipoteza 1. Zasoby czynników produkcji (ziemi, pracy, kapitału) wyznaczają potencjał produkcyjny
Zachodniopomorskie rolnictwo w latach
Arkadiusz Malkowski Wydział Ekonomiczny Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Zachodniopomorskie rolnictwo w latach 2007-2017 16.10.2017 ROLNICTWO W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM
Rolnictwo studia stacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2017/2018
Rolnictwo studia stacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2017/2018 Zatwierdzono na Radzie Wydziału 21.06.2017 Przedmioty ogólne ogólne 275 1 Podstawy prawa 15 15 15 ZO 2 2 Technologia informacyjna
Jadwiga Dębska Próchniak Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli
Plan rolno-środowiskowy. Jadwiga Dębska Próchniak Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli Plan rolno-środowiskowy Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 sierpnia 2004 roku,
Rolnictwo na terenie województwa zachodniopomorskiego
Rolnictwo na terenie województwa zachodniopomorskiego Marek Kalkowski 21.2.213 VI Polsko Niemiecki Dzień Rolnika Konferencja: Wymiana doświadczeń na temat zintegrowanej uprawy roślin Pasewalk, 21 luty
Metody internalizacji efektów zewnętrznych w rolnictwie. Konrad Prandecki
Metody internalizacji efektów zewnętrznych w rolnictwie Konrad Prandecki Cel Celem wystąpienia jest pokazanie złożoności problematyki internalizacji efektów zewnętrznych i jej znaczenia dla rozwoju gospodarczego.
TECHNICZNE ŚRODKI PRACY W GOSPODARSTWACH O RÓŻNYM POZIOMIE DOSTOSOWANIA DO WYMOGÓW ROLNOŚRODOWISKOWYCH
Inżynieria Rolnicza 13/2006 Sławomir Kocira Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej Akademia Rolnicza w Lublinie TECHNICZNE ŚRODKI PRACY W GOSPODARSTWACH O RÓŻNYM POZIOMIE DOSTOSOWANIA
Załącznik do uchwały nr 56/2017, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 10 lipca 2017 r.
Załącznik do uchwały nr 56/2017, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 10 lipca 2017 r. Lista przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie przewidzianych
Raport z badania ankietowego na potrzeby opracowania Strategii Rozwoju Powiatu Kieleckiego do roku 2020
Raport z badania ankietowego na potrzeby opracowania Strategii Rozwoju Powiatu Kieleckiego do roku 2020 ZAŁĄCZNIK NR 2 do Strategii Rozwoju Powiatu Kieleckiego do roku 2020 Kielce, luty 2017 r. Strona
NIEWIELKIE GOSPODARSTWA ROLNE: PROBLEM SPOŁECZNY CZY GOSPODARCZY. W. Józwiak, Jachranka
NIEWIELKIE GOSPODARSTWA ROLNE: PROBLEM SPOŁECZNY CZY GOSPODARCZY W. Józwiak, Jachranka 22.06.2016 Spis treści: - Wstęp - Gospodarstwa rolne o wielkości do 4 SO na tle tych o wielkości 25-50 SO - Podsumowanie
ANALIZA USŁUG MECHANIZACYJNYCH W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH
Inżynieria Rolnicza 5(123)/21 ANALIZA USŁUG MECHANIZACYJNYCH W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH Kazimierz Sławiński Katedra Agroinżynierii, Politechnika Koszalińska Streszczenie. Stwierdzono, że co piąte gospodarstwo
WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych
Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie i doktorzy habilitowani Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Dr hab. Karol KOCISZEWSKI, prof. UE Promotorzy prac dyplomowych
Bogdan Klepacki, Agata Pierścianiak Poziom wiedzy ubezpieczeniowej rolników indywidualnych województwa podkarpackiego
Bogdan Klepacki, Agata Pierścianiak Poziom wiedzy ubezpieczeniowej rolników indywidualnych województwa podkarpackiego Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 16, 68-74 2004 68 Acta Scientifica Academiae
Załącznik do uchwały nr 72/2014, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 27 czerwca 2014 r.
Załącznik do uchwały nr 72/2014, Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Lublinie z dnia 27 czerwca 2014 r. Lista przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie
Stan wegetacyjny rzepaku jesienią 2015 roku w woj. podlaskim
Stan wegetacyjny rzepaku jesienią 2015 roku w woj. podlaskim Eugeniusz Stefaniak SITR Oddział Białystok Białystok 15.01. 2016 rok. Struktura zasiewów w 2014 r. w woj. podlaskim (dane: US Białystok) Struktura
Rolnictwo studia niestacjonarne I stopnia IV rok realizowany w roku akad. 2011/2012
Rolnictwo studia niestacjonarne I stopnia IV rok realizowany w roku akad. 2011/2012 Zatwierdzono na Radzie Wydziału 29.09.2010 A. Przedmioty ogólne 1 sem 2 sem 3 sem 4 sem 5 sem 6 sem 7 sem ogólne 210
Opatowskie rolnictwem stoi
Opatowskie rolnictwem stoi Powierzchnia powiatu opatowskiego liczy 91151 ha i swoim zasięgiem obejmuje 8 gmin: Baćkowice, Iwaniska, Lipnik, Opatów, Ożarów, Sadowie, Tarłów, Wojciechowice. Są to gminy typowo
WYKORZYSTANIE KOMPUTERÓW W WYBRANYCH GOSPODARSTWACH RODZINNYCH LUBELSZCZYZNY
Inżynieria Rolnicza 7(105)/2008 WYKORZYSTANIE KOMPUTERÓW W WYBRANYCH GOSPODARSTWACH RODZINNYCH LUBELSZCZYZNY Sławomir Kocira, Edmund Lorencowicz Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,
WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych
Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie i doktorzy habilitowani Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Dr hab. Karol KOCISZEWSKI, prof. UE Promotorzy prac dyplomowych
FORMULARZ OCENY GOSPODARSTWA W KATEGORII Ochrona środowiska i ekologia* Ekologiczna produkcja towarowa
Załącznik nr do Regulaminu FORMULARZ OCENY GOSPODARSTWA W KATEGORII Ochrona środowiska i ekologia* Ekologiczna produkcja towarowa Imię.... Nazwisko... Nazwa gospodarstwa... Numer ewidencyjny gospodarstwa
Rolnictwo studia stacjonarne I stopnia
Rolnictwo studia stacjonarne I stopnia IV rok realizowany w roku akad. 2011/2012 Zatwierdzono na Radzie Wydziału 29.09.2010 A. Przedmioty ogólne I rok II rok III rok IV rok Wymiar godzin 1 sem 2 sem 3
Nowy kształt dopłat bezpośrednich od 2015 roku
Nowy kształt dopłat bezpośrednich od 2015 roku ARiMR przekazał rolnikom ponad 14 mld zł w ramach dopłat bezpośrednich za 2013 rok. Na realizację takich płatności w latach 2014-2020 przewidziano 23,49 mld
Rozwój rolnictwa na Podkarpaciu. Rzeszów, 20 listopada 2015
Rozwój rolnictwa na Podkarpaciu Rzeszów, 20 listopada 2015 Ogólna powierzchnia województwa podkarpackiego wynosi 1784,6 tys. ha i stanowi 5,7% powierzchni kraju. Struktura powierzchni województwa podkarpackiego
Wykres 1. Płeć osób biorących udział w badaniu ankietowym (liczba wskazań).
Załącznik nr 1 Wyniki badania ankietowego realizowanego podczas konsultacji społecznych w okresie od 30 września 2016 r. do 31 października 2016 r. na terenie Gminy Książki. W okresie realizacji konsultacji
Rolnictwo studia stacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2013/2014
realizacja od roku akad. 2013/2014 Zatwierdzono na Radzie Wydziału 11.07.2013 Przedmioty ogólne Nazwa przedmiotu ogólne 315 1 Podstawy prawa 30 30 30 ZO 2 2 Technologia informacyjna 30-30 30 ZO 3 3 Etyka
Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych jako wyznacznik nowych kierunków badań rolniczych i współpracy naukowej
Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych jako wyznacznik nowych kierunków badań rolniczych i współpracy naukowej Stanisław Krasowicz Wiesław Oleszek Wykonano w ramach zad. 2.6 PW IUNG-PIB Puławy, 2017
Zróżnicowanie sposobów gospodarowania w ekologicznym systemie produkcji w regionie pomorskim
Zróżnicowanie sposobów gospodarowania w ekologicznym systemie produkcji w regionie pomorskim Mirosław Grabowski AGRO-EKO.PL Piła Jerzy Barszczewski ITP Falenty Mieczysław Grzelak UP Poznań Wstęp i cel
Tematyczna giełda współpracy: Ochrona środowiska na polsko-saksońskim pograniczu. www.sn-pl.eu
Tematyczna giełda współpracy: Ochrona środowiska na polsko-saksońskim pograniczu www.sn-pl.eu Cele główne Ochrona i poprawa stanu środowiska, w tym: Poprawa ochrony przeciwpowodziowej Stworzenie ukierunkowanej
WPŁYW NAKŁADÓW MATERIAŁOWO- -ENERGETYCZNYCH NA EFEKT EKOLOGICZNY GOSPODAROWANIA W ROLNICTWIE
Inżynieria Rolnicza 8(96)/2007 WPŁYW NAKŁADÓW MATERIAŁOWO- -ENERGETYCZNYCH NA EFEKT EKOLOGICZNY GOSPODAROWANIA W ROLNICTWIE Józef Sawa, Stanisław Parafiniuk Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w
Agroturystyka jako sposób aktywizacji lokalnej społeczności. Anna Bakierska Wojewódzki Urząd Pracy w Olsztynie
Agroturystyka jako sposób aktywizacji lokalnej społeczności Anna Bakierska Wojewódzki Urząd Pracy w Olsztynie 1 Rozwój agroturystyki wymaga zgodności z: warunkami przyrodniczymi: ochrona krajobrazu, uwzględnienie
6. OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI
6. OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI Główne czynniki mające wpływ na powierzchnię ziemi to m.in. mechaniczne niszczenie pokrywy glebowej wskutek procesów urbanizacji, działalności górniczej i niewłaściwie prowadzonych
S T U D I A I R A P O R T Y IUNG - PIB. Jan Jadczyszyn. Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach
S T U D I A I R A P O R T Y IUNG - PIB ZESZYT 12 2008 155 Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach OCENA WARUNKÓW PRZYRODNICZO-EKONOMICZNYCH GOSPODARSTW NA OBSZARACH
144 Europa Regionum XXVI (2016) jakich obszarach prowadzona jest działalność rolnicza oraz od tego, co i jak uprawia lub hoduje). Wspomniane pakiety r
DOI: 10.18276/er.2016.26-11 rogram rolnośrodowiskowy jest narzędziem Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej (UE) realizowanym w ramach Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) we wszystkich państwach
Czynniki determinujące opłacalność produkcji wybranych produktów rolniczych w perspektywie średnioterminowej
Czynniki determinujące opłacalność produkcji wybranych produktów rolniczych w perspektywie średnioterminowej Konferencja nt. WPR a konkurencyjność polskiego i europejskiego sektora żywnościowego 26-28
ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska Powiatu
Program ochrony środowiska Powiat Strzelce Opolskie Spis treści str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka opracowania... 4 1.3. Informacje
Rozdział 1. Podstawy teoretyczne agrobiznesu Pojęcie agrobiznesu Inne określenia agrobiznesu... 17
Spis treści Wstęp... 11 Rozdział 1. Podstawy teoretyczne agrobiznesu 13 1.1. Pojęcie agrobiznesu... 13 1.2. Inne określenia agrobiznesu... 17 Rozdział 2. Pierwszy agregat agrobiznesu zaopatrzenie 20 2.1.
14. OCENA STANU ORGANIZACJI I SYTUACJI PRODUKCYJNO- EKONOMICZNEJ REPREZENTACYJNEJ PRÓBY GOSPODARSTW ROLNYCH
14. OCENA STANU ORGANZACJ SYTUACJ PRODUKCYJNO- EKONOMCZNEJ REPREZENTACYJNEJ PRÓBY GOSPODARSTW ROLNYCH Celem przedstawionej analizy jest prezentacja opinii rolników oraz instruktorów Ośrodka Doradztwa Rolniczego
Systemy rolnicze i wpływ na środowisko produkcji żywności
Systemy rolnicze i wpływ na środowisko produkcji żywności Jakie będzie rolnictwo przyszłości? dr inż. Jerzy Próchnicki Bayer CropScience Polska oraz Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa Zrównoważonego ASAP
STRUKTURA ORGANIZACYJNA
INFORMACJE WSTĘPNE Spółka powstała Decyzją Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa Oddział Terenowy w Poznaniu z dniem 1 sierpnia 1995 roku w wyniku przekształcenia Gospodarstwa Rolnego Skarbu Państwa
TYP ROLNICZY GOSPODARSTW A ZASOBY PRACY I WYPOSAŻENIE W ŚRODKI TECHNICZNE
Inżynieria Rolnicza 5(123)/2010 TYP ROLNICZY GOSPODARSTW A ZASOBY PRACY I WYPOSAŻENIE W ŚRODKI TECHNICZNE Anna Kocira, Sławomir Kocira Instytut Nauk Rolniczych, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
Rolnictwo studia niestacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2012/2013 Zatwierdzono na Radzie Wydziału
realizacja od roku akad. 2012/2013 Zatwierdzono na Radzie Wydziału 28.09.2012 Przedmioty ogólne Nazwa przedmiotu I rok II rok III rok ogólne 159 1 Język obcy 27 27 18-72 72 E 3 3 2 2 Etyka / Filozofia
Program rolnośrodowiskowy ogólne zasady realizacji
Program rolnośrodowiskowy ogólne zasady realizacji 4-5 listopada 2010 r. Leszno Anna Klisowska Wydział Środowiska i Działań Rolnośrodowiskowych Departament Płatności Bezpośrednich 1 Program rolnośrodowiskowy
WYKORZYSTANIE TECHNIK KOMPUTEROWYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH
Inżynieria Rolnicza 6(131)/2011 WYKORZYSTANIE TECHNIK KOMPUTEROWYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Sławomir Kocira, Edmund Lorencowicz Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet
Plan prezentacji WPR polityką ciągłych zmian
WPR polityką zmian Plan prezentacji WPR polityką ciągłych zmian Europejski Model Rolnictwa Rola rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce i na świecie Zmiany skutkiem WPR: zmiany zachodzące w rolnictwie
PORÓWNANIE KOSZTÓW PRODUKCJI JĘCZMIENIA JAREGO I OZIMEGO W WYBRANYCH GOSPODARSTWACH WOJ. ZACHODNIOPOMORSKIEGO
Inżynieria Rolnicza 10(108)/2008 PORÓWNANIE KOSZTÓW PRODUKCJI JĘCZMIENIA JAREGO I OZIMEGO W WYBRANYCH GOSPODARSTWACH WOJ. ZACHODNIOPOMORSKIEGO Jan Jurga, Tomasz K. Dobek Zakład Budowy i Użytkowania Urządzeń
System Ekozarządzania i Audytu EMAS
System Ekozarządzania i Audytu EMAS w Wydziale Gospodarki Komunalnej Ochrony Środowiska Rolnictwa i Leśnictwa Urzędu Miasta w Trzebini Aleksandra Sobecka Warszawa, 6.12.2011 r. Gmina Trzebinia: - 34,1
Program Operacyjny Rozwój Obszarów Wiejskich na lata 2007 2013
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich Program Operacyjny Rozwój Obszarów Wiejskich na lata 2007 2013 Program rolnośrodowiskowy FINANSOWANIE WSPÓLNEJ POLITYKI ROLNEJ
LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH
PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH NA 2015 ROK I. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach,
Zawartość składników pokarmowych w roślinach
Zawartość składników pokarmowych w roślinach Poszczególne rośliny różnią się zawartością składników pokarmowych zarówno w organach wegetatywnych, jak i generatywnych. Wynika to z różnych funkcji, jakie
Rolnictwo studia stacjonarne I stopnia I i II rok realizowany w roku akad. 2011/2012 Zatwierdzono na Radzie Wydziału
Rolnictwo studia stacjonarne I stopnia I i I realizowany w roku akad. 2011/2012 Zatwierdzono na Radzie Wydziału 30.06.2011 Przedmioty ogólne I ogólne 295 1 Język obcy 45 45 30-120 120 ZO 2 2 1 2 Etyka/Filozofia
Wyniki uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w systemie Polski FADN wg typów rolniczych w woj. dolnośląskim w latach 2015 i 2016
Wyniki uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w systemie Polski FADN wg typów rolniczych w woj. dolnośląskim w latach i Typ rolniczy gospodarstwa rolnego jest określany na podstawie udziału poszczególnych
(Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu Art. 17 ust. 3)
Załącznik nr 9 Minimalne wymogi dotyczące nawozów i środków ochrony roślin 1. Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone - Wymóg 4 - dotyczy 8.2.10.5.1.4.1.2. Minimum requirements for fertilisers and pesticides
Kierunki i zadania do Strategii Rozwoju Gminy Zgierz na lata 2014-2020
Kierunki i zadania do Strategii Rozwoju Gminy Zgierz na lata 2014-2020 Obszar I Infrastruktura społeczna. 1. Wspieranie aktywności oraz integracji społeczności lokalnej. 2. Wspieranie i aktywizacja mieszkańców
4. PODSTAWOWE DANE LICZBOWE CHARAKTERYZUJĄCE GMNĘ ha tj. 56,8 km 2. - lasy
4. PODSTAWOWE DANE LICZBOWE CHARAKTERYZUJĄCE GMNĘ 4.1. Powierzchnia ogólna z tego: - użytki rolne - 5680 ha tj. 56,8 km 2 - lasy - 2907 ha tj. 51,2% pow. ogólnej - 2471 ha tj. 43,5% pow. ogólnej w tym
ANKIETA dotycząca opracowania Strategii Rozwoju Gminy Lelis na lata 2014-2030 Konsultacje społeczne
ANKIETA dotycząca opracowania Strategii Rozwoju Gminy Lelis na lata 2014-2030 Konsultacje społeczne Szanowni Państwo W związku z prowadzeniem prac nad opracowaniem Strategii Rozwoju Gminy Lelis na lata
WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia I stopnia (licencjackie) niestacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych
Studia I stopnia (licencjackie) niestacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Promotorzy prac
L I S T A PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH DO DOFINANSOWANIA PRZEZ WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH w 2016 ROKU
Załącznik do uchwały Nr 14/15 Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Kielcach z dnia 29 czerwca 2015 r. L I S T A PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH DO DOFINANSOWANIA PRZEZ WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI
Modny trend w rolnictwie
https://www. Modny trend w rolnictwie Autor: Ewa Ploplis Data: 2 czerwca 2017 Zrównoważone rolnictwo to obecnie więcej niż modny trend gospodarowania. To przyszłość. Wzrasta świadomość rolników na jego
Uwarunkowania rozwoju małych ekonomicznie gospodarstw rolnych (wybrane zagadnienia)
Uwarunkowania rozwoju małych ekonomicznie gospodarstw rolnych (wybrane zagadnienia) Warszawa, 30 września 2011 r. mgr inż. Irena Augustyńska-Grzymek Irena.Augustynska@ierigz.waw.pl 1 Plan prezentacji 1.
INTEGROWANA OCHRONA ROŚLIN Niechemiczne i chemiczne metody ochrony plantacji
INTEGROWANA OCHRONA ROŚLIN Niechemiczne i chemiczne metody ochrony plantacji Grzegorz Pruszyński Instytut Ochrony Roślin Państwowy Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu Wiek pestycydów (wg Matcalfa 1980):
WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW POMOCOWYCH UE DO MODERNIZACJI GOSPODARSTW ROLNYCH
Inżynieria Rolnicza 5(103)/2008 WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW POMOCOWYCH UE DO MODERNIZACJI GOSPODARSTW ROLNYCH Stanisław Kowalski Katedra Inżynierii Rolniczej i Informatyki, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Streszczenie.
Regionalny Program Operacyjny woj. Wielkopolskiego Stanowisko Pozarządowych Organizacji Ekologicznych
Regionalny Program Operacyjny 2014-2020 woj. Wielkopolskiego Stanowisko Pozarządowych Organizacji Ekologicznych Patrycja Romaniuk, Poznań, 25.06.2014 Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach
Program rolnośrodowiskowy jako instrument wspierania pro-środowiskowej działalności gospodarczej Marek Jobda Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków
Program rolnośrodowiskowy jako instrument wspierania pro-środowiskowej działalności gospodarczej Marek Jobda Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków European Commission Enterprise and Industry Title of
SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska gminy.
Program ochrony środowiska Gmina Izbicko str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka