Przedsiębiorstwa Podmioty ekonomii społecznej Spółdzielnie socjalne

Transkrypt

1 Przedsiębiorstwa Podmioty ekonomii społecznej Spółdzielnie socjalne

2 Reintegracja Przedsiębiorstwa zawodowa działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie... zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy. Ustawa o zatrudnieniu socjalnym Reintegracja społeczna działania, w tym również o charakterze samopomocowym, mające na celu odbudowanie i podtrzymanie... umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu. Ustawa o zatrudnieniu socjalnym

3 Przedsiębiorstwa ekonomii społecznej Kryteria ekonomiczne 1. Prowadzenie w sposób względnie ciągły, regularny działalności w oparciu o instrumenty ekonomiczne, tj. sprzedaż wytwarzanych dóbr czy usług. 2. Niezależność, suwerenność. 3. Ryzyko ekonomiczne. 4. Płatny personel. 5. Odgrywanie istotnej roli w rozwoju lokalnym i spójności społecznej.

4 Przedsiębiorstwa ekonomii społecznej Kryteria społeczne 1. Wyraźna orientacja na społecznie użyteczny cel przedsięwzięcia. 2. Oddolny, obywatelski charakter inicjatywy. 3. Dobrowolne i otwarte członkowstwo. 4. Połączenie interesów członków, użytkowników i społeczności. 5. Specyficzny, możliwie demokratyczny system zarządzania. 6. Możliwie partycypacyjny charakter działań. 7. Ograniczona dystrybucja zysków.

5 Przedsiębiorstwa ekonomii społecznej Podmioty Do przedsiębiorstw ekonomii społecznej zalicza się najczęściej: stowarzyszenia prowadzące działalność gospodarczą; fundacje prowadzące działalność gospodarczą; spółdzielnie socjalne; Centra Integracji Społecznej; zakłady aktywności zawodowej; warsztaty terapii zajęciowej.

6 Przedsiębiorstwa Spółdzielnie socjalne

7 Główne cele działania Reintegracja społeczna działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu Reintegracja zawodowa działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy a działania te nie są wykonywane w ramach prowadzonej przez spółdzielnię socjalną działalności gospodarczej

8 Cechy charakterystyczne: łączenie w swojej działalności funkcji społecznych i ekonomicznych; zakaz dystrybucji zysku, osiąganie zysku nie jest celem samym w sobie, a jedynie środkiem do realizacji celów społecznych; zasada demokratycznego, partycypacyjnego zarządzania, opierającego się na ogólnej zasadzie ruchu spółdzielczego, która stanowi, iż spółdzielnia jest stowarzyszeniem ludzi a nie kapitału; podejmowanie ryzyka ekonomicznego, wysoki stopień autonomii.

9 Cechy charakterystyczne: Spółdzielnie socjalne są przedsiębiorstwami, podlegają więc, m.in.: prawu pracy; ustawie o rachunkowości; prawu podatkowemu. Spółdzielnia socjalna prowadzi działalność gospodarczą na zasadach rachunku ekonomicznego i odpowiada za swoje zobowiązania całym majątkiem. Natomiast członek spółdzielni nie odpowiada za zobowiązania spółdzielni wobec jej wierzycieli, a jedynie uczestniczy w pokrywaniu strat spółdzielni do wysokości zadeklarowanych udziałów.

10 działalność spółdzielni Przedmiotem działalności spółdzielni jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa, opierającego się na osobistej pracy jej członków. społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych określonych w ustawie z dnia r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

11 działalność spółdzielni Przedmiotem działalności spółdzielni jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa, opierającego się na osobistej pracy jej członków. Działalność gospodarcza Podstawowa działalność zmierzająca do społecznej i zawodowej reintegracji członków. Statutowa działalność odpłatna Działalność społeczna i oświatowokulturalna na rzecz członków spółdzielni i ich środowiska lokalnego, działalność społecznie użyteczna zgodna z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

12 Realizacja zadań zleconych w ramach DPP Spółdzielnie teoretycznie mogą realizować zadania zlecone przez administrację publiczną na takich samych warunkach jak organizacje pozarządowe (na zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego).

13 Zakładanie spółdzielni - założyciele Osobami uprawnionymi do tworzenia spółdzielni socjalnej są: osoby bezrobotne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, osoby zagrożone marginalizacją i wykluczeniem społecznym, o których mowa w ustawie z dnia o zatrudnieniu socjalnym osoby niepełnosprawne w rozumieniu ustawy z dnia o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych posiadające pełną zdolność do czynności prawnych. inne osoby niż wymienione powyżej o ile ich liczba nie stanowi więcej niż 50% ogólnej liczby założycieli organizacje pozarządowe w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie lub jednostki samorządu terytorialnego kościelne osoby prawne

14 Zakładanie spółdzielni - założyciele Liczba założycieli nie może być mniejsza niż pięć, jeżeli założycielami są osoby fizyczne, i dwa, jeżeli założycielami są osoby prawne.

15 Zakładanie spółdzielni - założyciele Zaświadczenie potwierdzające, że dana osoba należy do jednej z wcześniej wymienionych grup Założycieli wydają: PUP - o statusie osoby bezrobotnej, PCPR o statusie osoby niepełnosprawnej, OPS, PCPR, zakłady lecznictwa odwykowego o uzależnieniu.

16 Nabywanie członkostwa w spółdzielni Członkostwo w spółdzielni mogą nabyć: 1. Członkowie założyciele 2. Osoby fizyczne: zagrożone wykluczeniem społecznym, należące do grup mogących założyć spółdzielnię, w tym osoby posiadające ograniczoną zdolność do czynności prawnych, inne osoby, jeżeli ich praca na rzecz spółdzielni wymaga szczególnych kwalifikacji, których nie posiadają pozostali członkowie tej spółdzielni - fachowcy/specjaliści. 3. Osoby prawne: organizacje pozarządowe, kościelne osoby prawne, jednostki samorządu terytorialnego

17 Nabywanie członkostwa w spółdzielni Osoba nie wymieniona w ustawach, posiadająca szczególne kwalifikacje, których nie posiadają pozostali członkowie spółdzielni może zostać członkiem spółdzielni, o ile liczba takich osób nie przekroczy 50% ogólnej liczby członków spółdzielni. Przekroczenie tego limitu trwające nieprzerwanie przez okres 6 miesięcy stanowi podstawę do postawienia spółdzielni w stan likwidacji. Spółdzielnia socjalna liczy nie mniej niż 5 i nie więcej niż 50 członków za wyjątkiem spółdzielni socjalnych, które powstają w wyniku przekształcenia spółdzielni inwalidów lub spółdzielni niewidomych w spółdzielnię socjalną (w takim przypadku nie ma ograniczenia liczby członków).

18 Praca w spółdzielni Stosunek pracy między spółdzielnią socjalną a jej członkiem nawiązuje się na podstawie spółdzielczej umowy o pracę oraz w formach określonych w art. 201 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze. Statut może przewidywać zatrudnienie wszystkich lub niektórych członków nie na podstawie spółdzielczej umowy o pracę, lecz na podstawie umowy o pracę nakładczą, umowy zlecenia lub umowy o dzieło, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem działalności spółdzielni. Spółdzielnia ma obowiązek równomiernie rozdzielać pracę między tych członków, z uwzględnieniem ich kwalifikacji.

19 Praca w spółdzielni Spółdzielnia socjalna może zatrudniać pracowników niebędących członkami spółdzielni, z tym że łączna liczba osób, o których mowa w art. 4 ust. 1 zagrożonych wykluczeniem, nie może być niższa niż 50% w stosunku do ogółu członków spółdzielni i osób zatrudnionych w spółdzielni socjalnej

20 Praca w spółdzielni 1. W przypadku gdy założycielami spółdzielni socjalnej są organizacje pozarządowe, kościelne osoby prawne lub jednostki samorządu terytorialnego, są one zobowiązane do zatrudnienia w spółdzielni co najmniej pięciu osób spośród osób wymienionych w art. 4 ust. 1, w terminie sześciu miesięcy od dnia wpisu spółdzielni socjalnej do Krajowego Rejestru Sądowego. 2. Osoby zatrudnione na zasadach określonych w ust. 1, po 12 miesiącach nieprzerwanego zatrudnienia w spółdzielni socjalnej, mają prawo do uzyskania członkostwa w spółdzielni socjalnej. 3. Z osobą zatrudnioną na zasadach określonych w ust. 1, która następnie założyła lub przystąpiła do innej spółdzielni socjalnej, podjęła działalność gospodarczą lub zatrudnienie u innego pracodawcy, rozwiązuje się spółdzielczą umowę o pracę. 4. W terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania spółdzielczej umowy o pracę na podstawie ust. 3 spółdzielnia socjalna ma obowiązek zatrudnić w miejsce pracownika, z którym rozwiązano tę umowę, osobę spośród osób wymienionych w art. 4 ust. 1.

21 Etapy tworzenia spółdzielni socjalnej I. Opracowanie statutu i dokumentów założycielskich, II. Przeprowadzenie Zebrania Założycielskiego, III. Złożenie wniosku do Krajowego Rejestru Sądowego.

22 Statut spółdzielni socjalnej Statut spółdzielni socjalnej musi zawierać: nazwę spółdzielni zawierającą oznaczenie Spółdzielnia Socjalna i nazwę własną; przedmiot działalności spółdzielni: działania wykonywane w ramach działalności gospodarczej, zgodnie z kategoriami z Polskiej Klasyfikacji Działalności, informację, że spółdzielnia działa na rzecz reintegracji społecznej i zawodowej; teren działania obszar w obrębie którego spółdzielnia będzie sprzedawać towary/usługi (np. gmina, cały kraj);

23 Statut spółdzielni socjalnej (2) Statut spółdzielni socjalnej musi zawierać: siedzibę nazwa miejscowości w której będzie mieściła się siedziba; czas trwania o ile spółdzielnia została utworzona na czas określony; prawa, obowiązki oraz zasady przyjmowania, odwoływania, wykreślania, czy wykluczania członków spółdzielni socjalnej; zasady wprowadzania zmian w statucie decyzję podejmuje Walne Zgromadzenie Członków;

24 Statut spółdzielni socjalnej (3) Statut spółdzielni socjalnej musi zawierać: zasady wyboru, odwoływania oraz kompetencje władz spółdzielni socjalnej, w tym: Zarządu, Walnego Zgromadzenia Członków, Rady Nadzorczej wybierany jeśli liczba członków spółdzielni jest większa niż 15 osób;

25 Statut spółdzielni socjalnej (4) Statut spółdzielni socjalnej musi zawierać: sposób podziału, połączenia się, a także likwidacji spółdzielni socjalnej; zasady podziału nadwyżki bilansowej oraz pokrywania strat; wysokość wpisowego (wpisowe nie podlega zwrotowi), wysokość i ilość udziałów, które członek jest zobowiązany zadeklarować, terminy wnoszenia i zwrotu oraz skutki niewniesienia udziału w terminie.

26 Fundusz zasobowy spółdzielni Fundusz zasobowy spółdzielni powstaje z: wpłat wpisowych dokonywanych przez członków, części nadwyżki bilansowej dochodu ogólnego, darowizn, spadków, zapisów dokonywanych na rzecz spółdzielni. Fundusz zasobowy spółdzielni: nie podlega podziałowi między członków spółdzielni, a w chwili likwidacji spółdzielni jest przeznaczony na cele spółdzielni lub społeczne; w przypadku wystąpienia strat są one pokrywane w pierwszej kolejności z funduszu zasobowego, w drugiej z funduszu udziałowego.

27 Fundusz udziałowy spółdzielni Powstaje z wpłat udziałów zadeklarowanych przez członków spółdzielni; Udziały określają poziom, w którym członek spółdzielni uczestniczy w zyskach lub ewentualnym pokrywaniu strat spółdzielni; Statut spółdzielni powinien określać minimalną oraz maksymalną liczbę udziałów; Wkład osób prawnych może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółdzielni, w szczególności na wykonywaniu świadczeń przez wolontariuszy lub pracowników

28 Wnoszenie wkładów W statucie powinien znaleźć się zapis o możliwości wnoszenia przez członków wkładów na własność spółdzielni. Wkład oznacza ruchomość lub nieruchomość albo pewną kwotę pieniędzy, która jest przekazywana przez członka jako część majątku spółdzielni. Środki na podjęcie działalności gospodarczej przyznawane z Funduszu Pracy przekazywane są spółdzielni przez osobę ubiegającą się o nie w formie wkładu. Należy w statucie określić tryb i sposób wnoszenia wkładów, zasady wyceny.

29 Zebranie założycielskie Obowiązkowe punktu porządku obrad zebrania: Uchwała o powołaniu spółdzielni socjalnej, Uchwała o przyjęciu statutu, Uchwała o wyborze organów spółdzielni. Z zebrania należy sporządzić protokół, który zawiera streszczenie dyskusji, wniosków, informacje o podjętych uchwałach, sposób głosowania, ilość oddanych głosów.

30 Procedura rejestracyjna Spółdzielnie socjalne rejestrują się w Krajowym Rejestrze Sądowym w oparciu o ustawowe procedury obowiązujące dla wszystkich spółdzielni. Grupa założycielska powinna złożyć następujące dokumenty: 1) wniosek o rejestrację spółdzielni, do którego należy dołączyć dokumenty poświadczające, iż każdy z członków założycieli jest uprawniony do zakładania spółdzielni socjalnej; w przypadku osób prawnych uchwałę organu stanowiącego

31 Procedura rejestracyjna 2) dokumentację założycielskiego Walnego Zgromadzenia spółdzielni socjalnej w oryginale: lista członków założycieli z oryginalnymi podpisami, która musi zawierać: imię i nazwisko, adresy członków-założycieli, PESEL protokół założycielskiego Walnego Zgromadzenia spółdzielni socjalnej uchwałę Walnego Zgromadzenia o powołaniu spółdzielni, uchwałę o przyjęciu statutu spółdzielni, uchwałę Walnego Zgromadzenia o powołaniu organów spółdzielni, Jednolity tekst statutu podpisany przez wszystkich członków spółdzielni. Wszystkie uchwały muszą być podpisane przez Przewodniczącego i Sekretarza Zebrania

32 Procedura rejestracyjna Formularze rejestracyjne: KRS-W5 podstawowy formularz służący do rejestracji powołanej spółdzielni socjalnej; KRS-WK załącznik do ww. formularza, służący do zgłoszenia organów podmiotu. Jeśli została wybrana Rada Nadzorcza należy złożyć 2 formularze KRS-WK (osobny dla Rady Nadzorczej); KRS-WM załącznik do KRS-W5, służący do zgłoszenia zakresu działalności gospodarczej (na podstawie PKD).

33 Procedura rejestracyjna Złożenie wniosku w KRS Zarząd spółdzielni musi złożyć wniosek o rejestrację w KRS, wraz z wymaganymi załącznikami, w ciągu 7 dni od dnia zamknięcia Zebrania Założycielskiego, we właściwym miejscowo sądzie.

34 Rejestracja a rozpoczęcie działalności Rejestracja w KRS nie jest jednoznaczna z rozpoczęciem działalności gospodarczej. Zgodnie z ustawą Prawo Spółdzielcze z spółdzielnia ma rok od dnia jej zarejestrowania na rozpoczęcie działalności gospodarczej.

35 Formalności po uzyskaniu wpisu w KRS Po uzyskaniu wpisu w KRS należy uzyskać: REGON w Urzędzie Statystycznym, NIP w Urzędzie Skarbowym, założyć konto bankowe, po zatrudnieniu pracowników zgłosić ten fakt w ZUS.

36 Formalności po uzyskaniu wpisu w KRS Po uzyskaniu wpisu w KRS należy uzyskać: REGON w Urzędzie Statystycznym, NIP w Urzędzie Skarbowym, założyć konto bankowe, po zatrudnieniu pracowników zgłosić ten fakt w ZUS.

37 Formy wsparcia: jednorazowa dotacja na podjęcie działalności dla członków założycieli; zwolnienia podatkowe; zatrudnienie wspierane; wsparcie ze środków budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.

38 Dotacja z Funduszu Pracy Starosta może ze środków Funduszu Pracy przyznać osobie chcącej założyć spółdzielnię socjalną jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa, w wysokości nie wyższej niż 4-krotność przeciętnego wynagrodzenia na jednego członka założyciela spółdzielni oraz 3-krotnego przeciętnego wynagrodzenia na jednego członka przystępującego do spółdzielni po jej założeniu. Osoba, która otrzymała z Funduszu Pracy dotację jest obowiązana zwrócić ją z odsetkami, jeżeli była członkiem spółdzielni przez okres krótszy niż 12 miesięcy albo naruszone zostały inne zasady umowy, na mocy której przyznano dotację. Warunkiem otrzymania dotacji jest zabezpieczenie zwrotu otrzymanych środków (poręczenie, weksel w poręczeniem wekslowym, gwarancja bankowa, zastaw na prawach lub rzeczach, blokady rachunku bankowego lub aktu notarialnego o poddaniu się egzekucji przez dłużnika).

39 Zwolnienia podatkowe i rejestrowe Zwolnienie z podatku od osób prawnych (CIT) obejmuje część nadwyżki bilansowej (zgodnie z ustawą co najmniej 40%), która decyzją Walnego Zgromadzenia, została wydatkowana przez spółdzielnię w danym roku podatkowym na działalność związaną z reintegracją społeczną i zawodową w części niezliczonej do kosztów uzyskania przychodów. Zwolnienie z uiszczania opłaty sądowej od wniosku o wpis tej spółdzielni do Krajowego Rejestru Sądowego oraz nie uiszcza opłaty za ogłoszenie tego wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

40 Zatrudnienie wspierane Na podstawie umowy pomiędzy spółdzielnią socjalną a starostą właściwym dla siedziby spółdzielni część wynagrodzenia zatrudnionych w spółdzielni osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, składki ZUS - zarówno w części będącej składową wynagrodzenia, jak i części należącej do kosztów osobowych pracodawcy, może podlegać finansowaniu z Funduszu Pracy: w pełnej wysokości przez pierwsze 24 miesiące zatrudnienia pracownika, w 50% przez kolejne 12 miesięcy, do wysokości składki, której podstawą jest minimalne wynagrodzenie

41 Zatrudnienie wspierane Finansowanie składek odbywa się na zasadzie kwartalnej refundacji na podstawie udokumentowanego wniosku spółdzielni, w terminie 30 dni od dnia jego złożenia. Starosta może na podstawie udokumentowanego wniosku spółdzielni przekazać co miesiąc zaliczkę na opłacanie składek ZUS.

42 Wsparcie z budżetu państwa lub jst Działalność spółdzielni socjalnej może zostać wsparta ze środków budżetu państwa lub budżetu jst, w szczególności poprzez: 1) dotacje 2) pożyczki 3) poręczenia 4) usługi lub doradztwo w zakresie finansowym, księgowym, ekonomicznym, prawnym i marketingowym 5) zrefundowanie kosztów lustracji Wsparcie to udzielane jest w drodze uchwały przez właściwe organy jst lub w ramach programu ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego, na cele związane z rozwojem spółdzielni.

43 Ograniczenia - instytucja non profit Nadwyżka bilansowa nie może podlegać podziałowi pomiędzy członków spółdzielni socjalnej, w szczególności nie może być przeznaczona na zwiększenie funduszu udziałowego, oprocentowanie udziałów; prawo do wynagrodzenia przysługujące członkowi spółdzielni socjalnej nie obejmuje prawa do udziału w nadwyżce bilansowej. jakakolwiek nadwyżka bilansowa podlega podziałowi przez walne zgromadzenie na reintegrację zawodową i społeczną lub działalność społeczną i kulturalno-oświatową (nie mniej niż 40%), zwiększenie funduszu zasobowego (co najmniej 40%) oraz na fundusz inwestycyjny.

44 dobre praktyki Spółdzielnia Socjalna Szansa i Wsparcie Wielobranżowa Spółdzielnia Socjalna Szansa w Olsztynie Spółdzielnia Socjalna WwwPromotion we Wrocławiu Ośrodek Wsparcia Spółdzielczości Socjalnej Ruda Śląska