Wp³yw sekurytyzacji aktywów na kszta³towanie siê wybranych wskaÿników finansowych

Transkrypt

1 GPDRK URCMI MINERLNYMI Tom Zeszyt 1 PTRYCJ B K*, RMN MGD**, TDEUZ NY*** p³yw sekurytyzacji aktywów na kszta³towanie siê wyranych wskaÿników finansowych ³owa kluczowe Górnictwo wêgla kamiennego, analiza finansowa, wskaÿniki oceny finansowej, sekurytyzacja aktywów treszczenie artykule przedstawiono wp³yw sekurytyzacji jako alternatywnego Ÿród³a pozyskania kapita³u na wyrane wskaÿniki finansowe. Zmiana wartoœci wskaÿników ma miejsce w sytuacji, gdy firma zu yje uzyskan¹ z sekurytyzacji nale noœci gotówkê alo do sfinansowania przedsiêwziêcia rozwojowego, alo do sp³aty zad³u enia. celu ukazania wp³ywu sekurytyzacji na wskaÿniki finansowe wyrano te wskaÿniki, na które wspomniana technika wp³ywa i mo e poprawiæ ich wartoœæ. prowadzenie skaÿnikowa ocena kondycji finansowej przedsiêiorstwa stanowi etap wstêpnej analizy sprawozdañ finansowych. naliza wskaÿnikowa pozwala na ocenê ró nych aspektów dzia³alnoœci przedsiêiorstwa. Najczêœciej wyró nia siê cztery grupy wskaÿników (ierpiñska, êdzki 1999): p³ynnoœci finansowej orazuj¹ zasoy aktywów ie ¹cych, êd¹cych podstaw¹ oceny zdolnoœci przedsiêiorstwa do terminowego regulowania zoowi¹zañ ie ¹cych, zad³u enia pokazuj¹ poziom zad³u enia i zdolnoœæ firmy do os³ugi d³ugu, * Mgr, ** Prof. dr ha. in., *** Dr in., kademia Górniczo-Hutnicza, Kraków. Recenzowa³ prof. dr ha. in. Czes³aw Cyrnek

2 94 sprawnoœci dzia³ania przedsiêiorstwa orazuj¹ stopieñ wykorzystania zasoów maj¹tkowych przedsiêiorstwa, rentownoœci przedstawiaj¹ efektywnoœæ finansow¹ dzia³alnoœci gospodarczej przez relatywne powi¹zanie wyniku finansowego z przychodami ze sprzeda y oraz aktywami i kapita³ami w³asnymi. naliza wskaÿnikowa stanowi efektywn¹ metodê prezentacji wyników finansowych przedsiêiorstwa. Bazuje ona na danych ujêtych na pocz¹tek lu koniec okresu sprawozdawczego. piera siê na przesz³oœci firmy, jednak wraz z analiz¹ warunków zewnêtrznych s³u y do prognozowania przysz³oœci przedsiêiorstwa (ierpiñska, Jachna 2004). prawozdania finansowe dostarczaj¹ informacji wykorzystywanych do analizy wskaÿnikowej, traktowanej jako rozwiniêcie analizy danych ilansu oraz rachunku zysków i strat. Na podstawie sprawozdañ finansowych liczone s¹ wskaÿniki, niezêdne dla oceny sytuacji ekonomiczno-finansowej przedsiêiorstwa. celu ukazania wp³ywu sekurytyzacji na wskaÿniki finansowe z czterech podstawowych grup wyrano te wskaÿniki, na które wspomniana technika wp³ywa i mo e poprawiæ ich wartoœæ (tyn 2000). Poni ej zaprezentowano te relacje za pomoc¹ teoretycznych wzorów. 1. skaÿnik ie ¹cej p³ynnoœci finansowej skaÿnik ie ¹cej p³ynnoœci finansowej mo e yæ opisany nastêpuj¹cym wzorem: p P p wskaÿnik ie ¹cej p³ynnoœci finansowej przed sekurytyzacj¹, aktywa ie ¹ce, P pasywa ie ¹ce. skaÿnik ie ¹cej p³ynnoœci finansowej p, po uwzglêdnieniu gotówki pochodz¹cej z procesu sekurytyzacji na sp³atê zad³u enia, wynosi: () p s P Poniewa : P p

3 95 wzór p na mo na przekszta³ciæ w nastêpuj¹cy sposó: () p s p P wskaÿnik ie ¹cej p³ynnoœci finansowej po wykorzystaniu gotówki pochodz¹cej z procesu sekurytyzacji na sp³atê zad³u enia, kwota sekurytyzowanych aktywów, aktywa ie ¹ce, pasywa ie ¹ce. Niech oznacza udzia³ kwoty sekurytyzowanej w aktywach ie ¹cych: Musi yæ spe³niony warunek ograniczaj¹cy oszar rozwi¹zañ: z którego wynika: 0< < 0< <1 Poniewa = wyprowadzono wzór na p, który przekszta³cono w poni szy sposó: zatem: () p s p () p s ( 1 ) 1 p p Mianownik powy szego wzoru musi spe³niaæ warunek nieujemnoœci, a wiêc: 1 p 0

4 96 z którego wynika: 0< < 1 p Uwzglêdniaj¹c powy sze mo na okreœliæ oszar rozwi¹zañ w nastêpuj¹cy sposó: 0< <1 < 1 p Postaæ ogólna funkcji wygl¹da nastêpuj¹co: () p s f(, ) p przy ograniczeniach: 0< <1 < 1 p (s) p P - wskaÿnik p³ynnoœci po sekurytyzacji p P - wskaÿnik p³ynnoœci finansowej przed sekurytyzacj¹ - udzia³ kwoty sekurytyzowanej w aktywach ie ¹cych Rys. 1. p³yw udzia³u kwoty sekurytyzowanej w aktywach ie ¹cych na wskaÿnik ie ¹cej p³ynnoœci finansowej Fig. 1. Influence of securitization on current ratio

5 Graficzn¹ prezentacjê wp³ywu udzia³u kwoty sekurytyzowanej w aktywach ie ¹cych na wskaÿnik ie ¹cej p³ynnoœci finansowej ilustruje rysunek 1. Jak wynika z przeprowadzonej analizy oraz ilustracji przedstawionej na rysunku 1: dla p =1 p =1, dla p >1 p wzrasta wraz ze wzrostem udzia³u kwoty sekurytyzowanej w aktywach ie ¹cych, dla p <1 p maleje wraz ze wzrostem udzia³u kwoty sekurytyzowanej w aktywach ie ¹cych skaÿnik przyspieszonej p³ynnoœci finansowej skaÿnik przyspieszonej p³ynnoœci finansowej mo e yæ opisany nastêpuj¹c¹ formu³¹: Z Z RZ P m Z wskaÿnik przyspieszonej p³ynnoœci finansowej przed sekurytyzacj¹, aktywa ie ¹ce, P pasywa ie ¹ce, Z zapasy, RZ m rozliczenia miêdzyokresowe czynne. skaÿnik przyspieszonej p³ynnoœci finansowej Z po wykorzystaniu gotówki pochodz¹cej z procesu sekurytyzacji na sp³atê zad³u enia wynosi: Poniewa : Z RZ P m Z P Z RZ Z m wzór na Z mo na przekszta³ciæ w nastêpuj¹cy sposó: Z RZ Z RZm m Z Z

6 98 Z wskaÿnik przyspieszonej p³ynnoœci finansowej po wykorzystaniu gotówki pochodz¹cej z procesu sekurytyzacji na sp³atê zad³u enia, kwota sekurytyzowanych aktywów. Niech 1 oznacza udzia³ kwoty sekurytyzowanej w wartoœci ( Z RZ m ): 1 Z RZm Musi yæ spe³niony nastêpuj¹ce warunek ograniczaj¹cy oszar rozwi¹zañ: z którego wynika: 0< < Z RZ m 0< 1 <1 Uwzglêdniaj¹c e: Z RZ m = wyprowadzono wzór na Z, który przekszta³cono w poni szy sposó: 1 1 Z 1 Z zatem: ( 1 1 ) Z 1 1 Z Z Mianownik powy szego wzoru musi spe³niaæ warunek nieujemnoœci, a wiêc: z którego wynika: 1 1 Z Z

7 99 Uwzglêdniaj¹c powy sze mo na okreœliæ oszar rozwi¹zañ w nastêpuj¹cy sposó: 0< 1 <1 1 < 1 Z Postaæ ogólna funkcji wygl¹da nastêpuj¹co: przy ograniczeniach: Z f(, ) 1 Z 0< 1 <1 1 < 1 Z Graficzn¹ prezentacjê wp³ywu sekurytyzacji na wskaÿnik przyspieszonej p³ynnoœci finansowej ilustruje rysunek 2. Jak wynika z przeprowadzonego powy ej wywodu oraz ilustracji przedstawionej na rysunku 2: dla Z =1 Z =1, Z (s) - wskaÿnik przyspieszonej p³ynnoœci finansowej po sekurytyzacji Z - wskaÿnik przyspieszonej p³ynnoœci finansowej przed sekurytyzacj¹ 1 - udzia³ kwoty sekurytyzowanej wwartoœci ( -Z-RZ m ) Rys. 2. p³yw udzia³u kwoty sekurytyzowanej w aktywach ie ¹cych na wskaÿnik przyspieszonej p³ynnoœci finansowej Fig. 2. Influence of securitization on quick ratio

8 100 dla Z >1 Z roœnie wraz ze wzrostem udzia³u kwoty sekurytyzowanej w wartoœci ( Z RZ m ), dla Z <1 Z maleje wraz ze wzrostem kwoty sekurytyzowanej w wartoœci ( Z RZ m ). 3. skaÿnik ogólnego zad³u enia skaÿnik ogólnego zad³u enia mo na okreœliæ ze wzoru: Z ZB Z wskaÿnik ogólnego zad³u enia przed sekurytyzacj¹, ZB zoowi¹zania ogó³em, aktywa ogó³em. skaÿnik ogólnego zad³u enia po sekurytyzacji Z wynosi: Z ZB Poniewa : ZB Z wzór na Z mo na przekszta³ciæ w nastêpuj¹cy sposó: Z ZB ZB Z Z wskaÿnik ogólnego zad³u enia po sekurytyzacji, kwota sekurytyzowanych aktywów. Niech 2 oznacza udzia³ kwoty sekurytyzowanej w zoowi¹zaniach ogó³em: 2 ZB

9 101 Musi yæ spe³niony warunek ograniczaj¹cy oszar rozwi¹zañ: z którego wynika: 0< < ZB 0< 2 <1 Uwzglêdniaj¹c e: ZB w poni szy sposó: 2 wyprowadzono wzór na Z, który przekszta³cono 2 Z 2 Z zatem: ( 1 2 ) Z 1 2 Z Z Mianownik powy szego wzoru musi spe³niaæ warunek nieujemnoœci, a wiêc: z którego wynika: Z 0< 2 < 1 Z Uwzglêdniaj¹c powy sze mo na okreœliæ oszar rozwi¹zañ w nastêpuj¹cy sposó: 0< 2 <1 2 < 1 Z Postaæ ogólna funkcji wygl¹da nastêpuj¹co: Z f(, ) 2 Z

10 102 przy ograniczeniach: 0< 2 <1 2 < 1 Z Graficzn¹ prezentacjê wp³ywu sekurytyzacji na wskaÿnik ogólnego zad³u enia ilustruje rysunek 3. Z (s) - wskaÿnik ogólnego zad³u enia po sekurytyzacji Z - wskaÿnik ogólnego zad³u enia przed sekurytyzacj¹ 2 - udzia³ kwoty sekurytyzowanej w zoowi¹zaniach ogó³em Rys. 3. p³yw udzia³u kwoty sekurytyzowanej w zoowi¹zaniach ogó³em na wskaÿnik ogólnego zad³u enia Fig. 3. Influence of securitization on det to total assets ratio Jak wynika z przeprowadzonych rozwa añ oraz ilustracji przedstawionej na rysunku 3, wskaÿnik ogólnego zad³u enia po sekurytyzacji Z maleje wraz ze wzrostem udzia³u kwoty sekurytyzowanej w zoowi¹zaniach ogó³em. 4. skaÿnik zad³u enia kapita³u w³asnego skaÿnik zad³u enia kapita³u w³asnego mo na okreœliæ ze wzoru: ZK ZB K

11 103 ZK wskaÿnik zad³u enia kapita³u w³asnego przed sekurytyzacj¹, ZB zoowi¹zania i rezerwy na zoowi¹zania, K kapita³ w³asny. skaÿnik zad³u enia kapita³u w³asnego po sekurytyzacji ZK wynosi: ZK ZB K lu inaczej: ZK ZB K K zór na ZK mo na przekszta³ciæ w nastêpuj¹cy sposó: ZK ZK K ZK wskaÿnik zad³u enia kapita³u w³asnego po sekurytyzacji, kwota sekurytyzowanych aktywów. Niech 3 oznacza udzia³ kwoty sekurytyzowanej w kapitale w³asnym: 3 K Musi yæ spe³niony warunek ograniczaj¹cy oszar rozwi¹zañ: 0< < K z którego wynika: 0< 3 <1 oraz warunek ograniczaj¹cy kwotê sekurytyzowanych aktywów : 0< < ZB

12 104 zór na ZK mo na przedstawiæ w nastêpuj¹cej postaci: ZK Postaæ ogólna funkcji wygl¹da nastêpuj¹co: przy ograniczeniach: ZK ZK f(, ) 3 0< 3 <1 Graficzn¹ prezentacjê wp³ywu sekurytyzacji na wskaÿnik zad³u enia kapita³u w³asnego ilustruje rysunek 4. Jak wynika z przeprowadzonej analizy oraz ilustracji przedstawionej na rysunku 4, wskaÿnik zad³u enia kapita³u w³asnego po sekurytyzacji ZK maleje liniowo wraz ze wzrostem udzia³u kwoty sekurytyzowanej w kapitale w³asnym. 3 ZK ZK (s) - wskaÿnik zad³u enia kapita³u w³asnego po sekurytyzacji ZK - wskaÿnik zad³u enia kapita³u w³asnego przed sekurytyzacj¹ 3 - udzia³ kwoty sekurytyzowane w aktywach ie ¹cych Rys. 4. p³yw udzia³u kwoty sekurytyzowanej w kapitale w³asnym na wskaÿnik zad³u enia kapita³u w³asnego Fig. 4. Influence of securitization on capital gearing

13 skaÿnik rentownoœci aktywów skaÿnik rentownoœci aktywów mo na okreœliæ z formu³y: R Z N R Z N wskaÿnik rentownoœci aktywów przed sekurytyzacj¹, zysk netto, aktywa ogó³em. skaÿnik rentownoœci aktywów po sekurytyzacji R (s) wynosi: R Z N Poniewa : Z N = R mo na wzór na R (s) przedstawiæ w nastêpuj¹cej postaci: R R R (s) wskaÿnik rentownoœci aktywów po sekurytyzacji, kwota sekurytyzowanych aktywów. Niech 4 oznacza udzia³ kwoty sekurytyzowanej w aktywach ogó³em: 4 Musi yæ spe³niony warunek ograniczaj¹cy oszar rozwi¹zañ: z którego wynika: 0< < 0< 4 <1

14 106 Poniewa = 4, wyprowadzono wzór na R (s) w postaci: R R 1 4 Mianownik powy szego wzoru musi yæ ró ny od zera, a wiêc: 4 1 Uwzglêdniaj¹c powy sze mo na okreœliæ oszar rozwi¹zañ w nastêpuj¹cy sposó: 0< 4 <1 Postaæ ogólna funkcji wygl¹da nastêpuj¹co: R f (, R ) przy ograniczeniach: 0< 4 <1 Graficzn¹ prezentacjê wp³ywu sekurytyzacji na wskaÿnik R ilustruje rysunek 5. 4 R (s) - wskaÿnik rentownoœci aktywów po sekurytyzacji R - wskaÿnik rentownoœci aktywów przed sekurytyzacj¹ 4 - udzia³ kwoty sekurytyzowanej w aktywach ogó³em Rys. 5. p³yw udzia³u kwoty sekurytyzowanej w aktywach ogó³em na wskaÿnik rentownoœci aktywów R Fig. 5. Influence of securitization on return on assets

15 107 Jak wynika z przeprowadzonej analizy oraz ilustracji przedstawionej na rysunku 5: dla R =1 R =0, dla R >1 R roœnie nieliniowo wraz ze wzrostem kwoty sekurytyzowanej w aktywach ogó³em, dla R <1 R maleje nieliniowo wraz ze wzrostem kwoty sekurytyzowanej w aktywach ogó³em. Podsumowanie ekurytyzacja aktywów jest stosunkowo nowym sposoem finansowania. Zdoywa ona coraz wiêksz¹ popularnoœæ w ró nych krajach (Jaroñski 2000; Kosiñski 1997). Najardziej rozwiniêty jest rynek amerykañski, aczkolwiek dynamiczniej rozwija siê sekurytyzacja w Europie. ed³ug najnowszego raportu European ecuritization Forum emisja papierów wartoœciowych powstaj¹cych w procesach sekurytyzacyjnych osi¹gnê³a wielkoœæ 170 mld euro i roœnie kilka procent rocznie. Niew¹tpliw¹ przyczyn¹ sukcesu techniki sekurytyzacyjnej jest jej utrzymuj¹ca siê innowacyjnoœæ, która pozwala na szykie dostosowanie jej do potrze uczestników rynków finansowych. Jest to zwi¹zane z ci¹g³¹ ewolucj¹ rozwi¹zañ stosowanych w sekurytyzacji, sta³ym w³¹czaniu do konstrukcji tych procesów innych innowacji finansowych w miarê ich pojawiania siê. Ca³y proces ³atwo jest te adaptowaæ do warunków danego rynku. Polsce przeprowadzono dotychczas kilkanaœcie procedur sekurytyzacyjnych. ³ay rozwój sekurytyzacji w Polsce y³ uwarunkowany istnieniem szeregu ograniczeñ wynikaj¹cych ze specyfiki polskiego rynku oraz oowi¹zuj¹cych na nim przepisów prawnych. Jednak rozwój sekurytyzacji w Polsce w warunkach gloalnych rynków finansowych niew¹tpliwie naierze przyspieszenia (ierpiñska 2005). Zastosowanie techniki sekurytyzacji w górnictwie wêgla kamiennego wymaga szczegó³owego ustalania zasad emisji papierów d³u nych i ci¹g³ego monitorowania transakcji. Niezêdne jest przeprowadzenie wnikliwej analizy op³acalnoœci przedsiêwziêcia oraz analiz ekonomiczno-finansowych dotycz¹cych miêdzy innymi struktury programu emisji, zaezpieczeñ transakcji, uwarunkowañ prawnych transakcji. Efektem wykorzystania sekurytyzacji w polskim górnictwie jest mo liwoœæ przyspieszenia procesu reformowania sektora poprzez wywi¹zanie siê z zawartych umów odd³u eniowych stanowi¹cych g³ówny element restrukturyzacji finansowej oraz poprawê podstawowych wskaÿników finansowych. Praca dofinansowana przez MEiN praca statutowa: LITERTUR Jaroñski P.,2000 Nowe instrumenty na rynku finansowym sekurytyzacja. Gazeta Prawna nr 71.

16 108 Kosiñski.,1997 ekurytyzacja aktywów. Zarz¹dzanie i Finanse, arszawa. ierpiñska M., 2005 ekurytyzacja aktywów mo liwoœci jej zastosowania w górnictwie wêgla kamiennego. iadomoœci Górnicze 4. ierpiñska M., Jachna T., 2004 cena przedsiêiorstwa wed³ug standardów œwiatowych. PN, arszawa. ierpiñska M., êdzki D., 1999 Zarz¹dzanie p³ynnoœci¹ finansow¹ w przedsiêiorstwie. PN, arszawa. tyn I.,2000 ekurytyzacja aktywów. Zeszyty Naukowe kademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków. PTRYCJ B K, RMN MGD, TDEUZ NY INFLUENCE F ECURITIZTIN N ELECTED FINNCIL INDICTR Key words Coal mining industry, financial analysis, financial indicators, securitization. stract In article influence of securitization as a source of capital on selected financial indicators is presented. hen the company destine cash for investments or repayment dets. In article were presented financial indicators, on which securitization influences and may improve the value.