Ludowh czasopis, toubafoang Loot intoařftfoa S S. Cnrilla a Method^a to Dudnschin^.

Transkrypt

1 Ludowh czasopis, toubafoang Loot intoařftfoa S S. Cnrilla a Method^a to Dudnschin^. R edak to r: J a K u ö S k a l a. Tsiatsieyty letnik. W Wudyfchinze. Czilchcz S m o lerjec knihiczischczernje w Macziczny», domje

2 Wopschijecjo.. Strömt B u d z khw aleny J e z u s K h ry stu s S w ja ta M a r ija w e B a lle di P o m p e ji.. 2, 11, 2 2, 31, 40, 52, 62, 7 2 D robnostki w o swj. Tsjoch K r a l a c h... 4 T s i uajw jetsche poczinki M ac zerje B o zeje... 9 D robnostki wo sw jatym B o s c z e n j e S erbske dzeczi a mesezauska tachantska s c h u l a P r a h a w s u e z y L etu a w opom njenka... ' C ypy a hrech f e b r u a r P o -22. fe b ru a ru S t a u sluba nasche cyrkwje P r a ž s k e J ĕ z u s d ź ĕ ć a t k o a j o h o č e s ć o w a n jo M o je p u rz o w an jo , 61, 71, 79, 88, 1 0 3, 1 1 1, 1 2 5, 1 3 2? f l5 3, 161, 176, 21 6, 224. Letuscha kruta z y m a L uby P o so le (lift z L u b e c k a ) M ĕ s e a n s k i w u j S ch tö z m vze zrozeuucz, njech z r o z e m i " L uby P o so le sdruhi lift z Lubecka) P rotestantske rozsudy wo skutkowanju katholskich m issionarow w Africy. 87 Ncschto scrbskej m k o d o sczi Sczehw ki w v lw y c z e n ja T s i schpihele P o sle d n ja n a d z i j a S k v u co w a u jo meschnika w jercha B ro g lie -a... ; S w ja ty sakram eut luboscze B vze w o t k a z a u j o Listy z iv u s ta je n e y , 121 P o sclstw a z d ru h o h o ziw jeu ja ; ' G r e c u h a h u " List sw jatoho w ötca u a jeudzelski l u d W v b razy ze S e r b o w , S k a w n c relikw ije w A a c h e n u K u p jel W ild lin g en a lvokokna k r a j i u a S w ja ty L ib o rin s.... : S c d m sto tu y u aro d n y dzen sw jatoho A n to n ia P a d u a n s k o h o S c h to pak to? , 1 5 4, Hischcze jö n u w o tow arstw ach z o n o t v P r ä l a t Ja k u b B uk f S c h to nascha mkodoscz e z i t a? P r ä l a t Ja k u b B uk 4...,).: , Z ru d n y j u b i l e j K rasny zjaw ny päkaz katholskoho zilvjenja w serbskej Luzicy W vlby psched d u r j e i n i :

3 Kak swjeczimy najpschihöbnischo w azne kroczele do ziw je n ja? Schto nasche dzeczi wschitko s l y s c h a? W ölbn n a sejm w 5. w jesnym w o k r j e s u Czesczujcze P razske J e z u s - d z e c z a t k o.... ' Dobyczerska b ro n w czezkich c z a s a c h Rözowc w rnkach zm uzitych w ojakow P o w ö l b j e Nic politika, nie w o politicy W uznaj sw ojn w eru bjez b o j o s c z e Japoschtolstw o m o d l e n j a Kmötsja pschi kschczency Rözowc w rnkach starych ludzi Radscho nie Pschesczehanjo A rm e n ja n o w Za khorych a strow ych Z Luzicy a Sakskcjc 3 cyloho iročtn Naležnosće nnšoho towařstwa Dary za cyřkej Wutroby Jĕzusoweje w Baćonju,, za uyrkwičlcu s..lözefa w Hajnicach za cyrkcj Maćerje Božeje w Radworju Dary za cyrkej w Lubiju, Kamjenicach. a Plawnje Wschclczizny Nawejchtki. stajnc rubriki. ro nlkotrych cziskach. Pschispomnjenjo. Dokonjaw schi 33. letnik naschoho czasopisa, zaw daw am y najw ntrobnischi dzak wschitkim sw ojim sobudzelaczerjam, kotsiz su z nastaw kam i, bopifnm i, z rozcslanjom abo ro z d aw a n jo m P o s o la " a tez z w o b staran jo m pjenjez tonle nasch zhrom adny skutk p o d p erali a spechowacz pom hali. ' P ro s tw a redaktora na zapoczatku dokonjanoho leta, zo bychu pscheczeljo b obre je wecy joho bobrocziwje pobperali, njeje pobarm o byla. Nastawki su p ö b la rebaktora p o b aw ali 17 spisow aczerjo a to 9 bnchow ni: kk. scholastikus L u s c z a n s k i, P. T a b e j N a tu s c h, Ja k n b R j e n c z, I. L ib sch, I. N o w a k w B ubyschinje a J.^ N o w a k w R a b w o rju, Ja k u b S c h e w c z ik a Michal S c h e w c z ik a M ich al Z u r, kaplan w R ybniku: bnle f r a t e r D a n n a n T ele n k w C ro g h am je w Am ericy, th eo lo g aj M iklaw sch A n b r i c k i w P ra z y a Miklawsch D o m a s c h k a w O seku; 4 w uczerjo: kk. A bolf C e r n y w K ralo w eje yrabcu, pow olany bo P r a h i, e m e r. I. K r a l s e n., W j e n k a w R özencze a R e z a k roe W otrow je a k. M iklaw sch H o lk a. P olitiski pschehlab Z cyloho froetn" je tez w tutym lecze hacz bo oktobra knjez fa ra r R j e n c z p o b la nastaw kow w o jtoojim puczow anju bobrocziw je p o b aw al. ' Dopisy su p ö b la wschelakrch hizo m jenow anych knjezow tez bobrocziw je jlali: kk. fa rarjo a k aplanojo c a n. H e r r m a n n, K u b a s c h, B j e b r i c h, M iklawsch 3 u r, H ic k a, K s c h iz a n k w S e ite n b o rfje, S c h o l t a w K u lo w je ; kk. w uczerjo B r a u n e r, S c h e w c z ik, K k im a n k, W e c k ic h, S l o b e n k ; k. th eo lo g H e jb u s c h k a ; kk. zapöslanc M ich al K o k la, Ja k u b K o k l a a M ich al W a w r i k z Khrosczic a Miklawsch R y c z e r j a z R albic.

4 Htownu expe-iciju W' B udyschinje je tez w tu ty m lecze knjez inspektor Ja k u b W j e n k a w B udyschinje ze znatej sw eru a w ustojnosczu wobstarak. J e n o z luboscz k dobrej wecy je joho pohnucz mohka, zo je doscz wvbczezne a d ru h d y wostudkc dzekv hischcze dokonjak; pschetoz hdyz z teje abo druheje pschicziny P o s o t" w p ra w y m czasu n jeje doczischczany, je czezko, za krötki czaö wscho n a w otpvskanjo zrjadow acz ^ a poto m su nehdyzkuli poselnikojo prccz, a w ulka staroscz, kak pakety w p ra w y czas do jenotliw ych expedicijow w vbstaracz. Z a w ulku sw eru budz hlo w n o m u expeditorej wosebity dzak! T e z dzaknjem y so wschitkim, kotsiz su K atholski P o s o l" w jenotliw ych wosadach rozdzclcli a zapkaczenjo k n a m skali. B echu to, schtoz w em y: w Krösczicach kk. kapkan Ju s t, pschekupcaj D o m a n ja a Z arje n k, we W o tro w jc k. c a n. fa ra r H c rrm a n n, w N jebjelczicach kk. fa ra r Kubasch, klam ar K ubasch' a S ch w cjd a, w K am jcncu k. fa ra r Hicka, w R özencze k. ad m in istrato r Natusch, w R albicach k. fa ra r B jedrich, W ^K ulow je kk. fa ra r K rause a kapkan Schokta, w R a d tv o rju kk. a d m in istrato raj Z u r a W jesela a kapkan N ow ak, w B aczonju kk. ad m in istrato r Libsch a kubier P jech a w Z d zeri k. Czorlich. T e z tym, wo kotrychz njejsm y zhonili, zo su za K atholski P o so k " sobu so procow ali, p rajim y z w utrobu, zo chcyk B ö h jim m ytowacz. J e n o z pschez to, zo so wscho takle dobrocziw je a darm o w obstara, je m vzno, zo pkaczizna za K atholski P osok" njepschem enjena w ostanje. H dy by wscho to P o s t w obstaracz dyrbjak, by K atholski P osok" töjschto drözschi bycz dyrbjak Ṫ u z prosym y wschcch swojich pscheczelow a dobroczerjow, zo bychu nam tez w now ym lccze sw erni w ostali a n am nowych pscheczelow dobycz p y tali. T e z z makym pschinoschkom so w jele docpejc, hdyz mnozy pschezjene sobuskutkuja. N a zasyw idzenjo w n o w y m lecze! W B u d y s c h i n j e, 2 1. decem bra Redakcija Katyolskoho Posoka".

5 Wndawami wot towarstwa LZ. Li>rilla a Mcthodisa w öndyschinjr. Redaktor: Jalaib Skala. Čisło januara Lĕtnik 33. Budj khwaleny Jezus Khrystus! T siatsicyty krücz p o stro w ja K atholski P v s o l" z tu ty n n stow am i n a zapoczatku now oho letn swojich lubych c^itarjoiu a p s c h c jc jim z u n i t r o b u z b o z n c a z b v z o w n e n o m c le to. T siatsicyty krvcz n astap u je swvj pucz do serbskich dom ow, zo by p o rja d n je dw vjcy za mesac swvs w o p y t w ospjetow al a pschmjesl pvw uczenja, p o h n u w a u ja, powescze a now inki. P ro sy m y, zo byschcze joho pscheczelnje a dow crnje yschijeli. W naschich czasach, hdzez pschemnohe schpatnc czasopisy a pism a kaz lijenca swet p o tep jeja, je n u zn je trebne pism vwstw o, kotrez so p rvcuje wo zdzerzenjo nadobnych kubtow cztow jestw a: w ery a pvccziwosczc. ikasch P o so t je w 32 lctach sw ojoho w obstacza m jez najsw ernischim i a najkruczischimi zafitarjem i tychle nadobnych fum oto czkowjestwa w o jo w ah itjeje so b o ja t hrech a njepoczink porokowacz, b y rn je so tu ta j z btyschczom to h o le sw eta w obdaw akoj, a pvccziwoscz pschipöznawacz, b y rn je khude a sproste jeje w obleczenjo byko. W e ru a pvccziwoscz, uabozuoscz a n a itjit so zepjerace kschesczanske ziw jenjo sw ojom u lu b o m u n aro d ej zdzerzecz pom hacz, budze tez dale p reni a swjaty nadaw k naschoho czasopisa. H dyz jo n docpecz pytam y, skutkujemy w buchn joho zakozerja, naschoho njezapom nitoho H örnika. T o je za nasch czas n u zn je trebne. T ez dv naschoho lubit je so w behu let dobyw acz poc^at zly buch pschecziwjenja pschecziwo w erje a pöccziwosczi cibo, p ra jm y zjatvnje, w opaczny liberalism us, a dyrbim y ze zrudobu ivobkedzbowacz, zo tarn a fern je tajkom u duchej so pschistup dow olit. T a

6 2 ftaro jtn n m a serbsta p o n izu a ive r a, u je th ab tae a b o i u e r a, pschiktabna p v c c z i - lo o jc,j, n je p o w a ln a s w e r a a to u tn 'b n a l u b o sc z n jeje wschnbzom schködnym m liroam enzoho itjvffdicfc^anffotjo ducha so spreez zam ohta. T ajk im w liw am dyrbim y so zmnzieze ftajcc,v Ä ath o lsti P o s o l" bnbze to h o d la tez b äte wo zbzerzenjo tutych brohotnych fubtolu naschvho n a ro b a w ojvw aez, njech je prnw je abo w opafi. P ro sy m y Ivschitkich, kvtsiz m a ja hisccheze schfriezkn lnboseze k sivv som u im rybej, zo Injclju na«in tljm le prveow aujn pobperali. B öh zdzcrz nasch narod nimmt) a pöccziwy, to je nasche pscheezo n a nm ne leto ". W B u b p s e h i n j e, 1. ja m ta ra Redakcija Katholskoho Posola". Swjata Marija we Balle di Pompeji. W rja u e j, stoneziiej Jtalskej leji, n a krasnym mörskim brjozh wnpseheftreue, wulke mesto N e a p v la. S ybnjesch-li so tarn n a zelezm en a wjezesch so k b v lhom u ra n ju, pschijebzesch nim o luboznych mestaczkow a wjeskow bo B a lle bt P o m p e ji, bo P om pejanskoho bofa, rozkozenoho Pob w ohensapaeej Harn B esuvom. W tu ty m P om pejanskim bole stvjesche w baw nych, baw nych ezasaeh ftare romske m esto P o m p e ji, kotrez bu leta 79 po K hrystusu ze zehliw ym popjefom h o ry B esn v a zaniezene a zasypane w jele fohezi hlubvko. A hbzez besche pscheb krvtkim hischeze h o w ril hoff a h a ra w ulkvho mesta, tarn rvzlozi so netto nm rtroa ezisehina... A knjezesche tu nm rtlua ezisehina bteje haez tysae tet... H äkle w nowschim ezasn B a lle bi P o m p e ji zasy w oziw i. A w zrubnej frajin je, hbzez be staleta bokho jenoz z a ro w a n jo z bom om, hbzez jenoz ptaezit strnchte Htosh zaiwschesche, hbzez ehpresa zrnbne halozy weschesche tarn ro n ja so netto sylzy w jesela a bzakow anja. A czohvbla n pscheb tim? Pscheb trv n o m nascheje lubeje fn jen je swjatoho rbzow ea, kotraz je tu zatozita stau huabh. N ie w thubej eyrkwiezey atc w bvhatym bm nje B ozim, to try z so tu nm cnjc w u p iu a nab ro zw aliu am i p o haustoho m esta. W o srjebz eypresow a w olijow ych. schtomow pozbehuje so tu ta pschetrasua sw jatuiea, u a tto a rje n a z m arm o rn, betoho jafo sneh a n a jeje wjerseht» zyboli so wulki poztoezauy sw jaty tschiz. K tu tej sw jatuiey u a s ezehuje, za njej zaba uascha w u tro d a. Hbzez ze ztotom o bejin an tam i w upyschena stoji lubozue swjeezo N ascheje K ujeuje... M lo b u e roze rozscherjeja pscheb uim w o p o jaeu tobn, p jatn aeze ztotych lam pow je. wobsweezuje, a p jatn aeze ujew inow atych bzeezi m obli so tu w o bnjo a w noct) sivjaty ro z arij. T a t ftojatc, t poboznosezi pohuuw aee je tu te hnabow ue m ejtuo, zo so jo n u t z hrvzbu blizi pobozuy puezow ar, zo so hizo pscheb eyrtw ju ezrije a uohajey zu w a a zo n a w obliezo pabnyw schi a stoswjeezenu zem ju wotoschiwsehi, t swjeezeezu so pschiblizuje. A w jele pobozuych puezow arjo w wob leto sein pschikhabza. N jeliezene tysaey. S k o ro jafo bo L u rb o w w F raneozskej, jafo n a S w ja tu H o rn w Czechach. * * *

7 3 A to la tie hischcze w zapoczatku leta B a lle di P o m p e ji zapom njena, wopuschczena pusczina. Z cuzbnikow zabludzi so sem ledm a jedyu za dzesacz iet, a ta sn ad n a horstka w obydleri, kotraz so tu beduje ziwjesthe, be do cyla wot sweta w otdzelena. N jebe tu am schule, am pschistojneje cyrkmiczki. Jeniczka kapakka, n a tw a rje n a z pjenjez, z pschedatoho zw v u a ivuwikowanych, be tak wuzka a maka, khudziczka a zänjerodzena, zo biskop z 3(o(ct fa ra rje j poruczi, zo by dzel fary pschedal a za te pjcnjezy kapalku d a l porjedzicz a powjetschicz. Tola njesnadno je porjedzecz, powjetschecz hdyz njemözesch. Kapakka be tak bedna, zo be rozpadnyka, hdyz bechu m u rje rjo so do njejc batt. S a m ö n w oltar so cyly wjezesche. M je z starym i kam jenjem i, z kotrychz be n a tw a rjc n y, mejachu swoje b o rla mysche, jeschezcrcy a bruki. A tak be B a lle di P o m p e ji w vpraw dze zrudue, wvpuschczeue, struchke. T o la schtö be tehdom m yslil, kak wulke wecy budza so tu w krötkim czasu staw acz! S c h tö be so nadzal, zo be m jez tym hizo ujebjeska kralow a runje n a tu tö n zapusezeny d o l sw vjej m iloscziwej wvczi ztozita, zo sebi tu hizo pschihotuje trv u h n a d o w? _ N im ale tak dze be tez w L urdach. S c h tö zuajcsche m jeuo L o u rd es, schtö wedzesche ueschto w o tu ty m zapom njenhm mestaczku w P y reu e ja ch psched tamnymi zjew jenjem i p o la B tassab ielle? T u te zjew jenja sczinichu L u rd c s zuate roe wschcm swecze a cyrkej tarn je netkvle jeita z preuich m jez katholskimi frojatmeami. P o d o b u y wosud woczakowasche B a lle di P o m p e ji. W sam hm czasu pschebywasche w N e a p o lu muz, w uczeny a w otc wschcch roiilct) czesczeuy, z m jenom B a r t o l o L v u g v, tehdom 33 Iet start). T u tö n muz be p ra w a stu d v w al - ale pschi ty m w eru sw ojeje mkodoscze zhubil a so schköduym tv w arstw am pschidal, kotrez spiritism us, m aguctism uei a podvbue djabvlske wuczby tehdom tue wschech wjetschich mcstach Jtalskcje rozscherjachu. T ola B a rto lo L onpo mcjcsche dvbru- w u trv b u a besehe woczakvwacz, zo tak dobra a sp raw n a duscha, kajkuz w ön wobsedzesche, w tajkich pschiwerkach, w tajkim njerozom je a czesczowanju d ja b o la m cra ujeuam aka, ale zo so börzy zasy k wernosczi wröczi, kaz ju kathvlska cyrkej wuczi. A ta t so sta: haj sta so hischcze w jacy: R u u je tohvle czlowjeka be B o z a njcwusledzita ra d a sebi zh lad a la k w ulkim skutkam, kotrez mejesche wuwjescz k czcsczt M aczerje B ozeje. Pschetoz B a rto lo L onpo bu tivarc krasuejc sw jatnicy kralowuy sw jatoho rözow ca we B a lle di P om peji. T o la slyschmy joho sam oho: N ehdy besche to w oktobru leta czwilvwasche m je z u u tskowuy njem cr böte hacz hdy prjedy. S truchloscz m je uadpadzc a zru d v b a jako dvtal uihdy: skoro chcych zadw elow acz. W opuschczich villu, kotruz ujedalvko N eapole z mandzelskej w obydlachm oj a czekach z tlito h a m estua ujcpokoja w ou won pschez h o ry a doly. N jew edzach, hdzc chcu ale bezach bjcz rozm ysla bäte a tak pschiüdzech k uajdziw ischom u m estuu we B a lle di P o m p eji. Kolwokoko be czicho. W ohladuych so, ale uihdze ziw vho stworjenczka. Jenoz w u tro b a m i pukotasche. A hdyz ju zaslyschach/ kak u jem d rje pukoce, tu bu w u tro b a z now a p o ln a w arn o w aceje blukoscze. T u zezda so m i w tcj uje M e ru e j struchlosczi, jako by m i h lü s do w ucha schukotal. Jak o by m i schukotal Iowa, kotrez bech daw no, daw uo raz czital a kotrez be mi möj spoiveduik czastv

8 4 toojpjetonm t: Chcesch-ti zbözny b tjq, bofoitjej ncfcijto za staw n sivjatoho rözow ca. Sczinisch-li to, budzesch zbözny. M acz B o z a je to sw jatom u D om inikej pschilubika. (Pokraczowanjv.) Drobnoftki wo swjatych tsjoch kralach. W Nchbzeczanskej cyrktoi be ztooük pscheb sw jedzenjom -ftoj. tsjoch kralow zabyt jich postaw y (ftaturotj) n a B o zi n a ro d " stajicz. D nchow ny, kotryz so toho bohlaba, chcysche joho im to boponm icz a rjekny: Z w öuko! T sjo kralotoje tu hischcze njejfit." T v la ztoöük webzesche so ivnryczecz a w otm otw i: Ach, knjcze! dzensa je ta jfa toejeńea; to su tootti n ajfferjc >v S am jcn cit pschez nöc tuoftali; to w oni zawescze jntse pschiüdu." N ehdze drnhdze praschesche so dnchow ny w schult, z m o ttet su ftoj. tsjo krciloivje zhouili, zo je so lu B eth leh em je Jezus-dzeezatko u arodzilo. M u d ry P e tr t so khetse p o taza a luotm ofroi: to je to»wochublocze«ftato." Hischcze druhdze be to prjedatoschich czasach toaschujo, zo pschi dom y- sw jeczeuju z duchow iiym cyrüviuy w uczer a febetaf sobu khodzeschtoj. K ebetar pak rĕkasche: B e rt. T o h o d la p rajach u taut, zo 3 pism iti C. M. B. uad burjem i re faja : K aptau, M ejstr a B ert. * 3 Luzicy a Sakskejje. Z B u b y s c h iu u. W iniitjent)m le q e bit to uaschej wosadze a fern pschipokazauej diasporje k schczeuych dzeczt, 74 holczatkoto a 8 4 holczattoto: nim o tych besche tu hischcze 1 holczka, to tra z 5 hodziu Po u arodze ujekschczeua toum re, a 2 m ortto o iiaro d zeu ej to S itb iju ; 3 krocz bechu dtoojm ti. Z tutych dzeczi bu kschczeuych to H ajuicach 32, to L u b iju 19. N jem audzelstich besche 23, schtoz je to u lfa liczba: to la besche z tu d o m u eje wosady, a to z mesta, jeno 4, zaue toot serbstcje inaczerje, bäte z drnhich serbstich w osadoto 2, wsche brühe z dalschich frajoto a fm jinoto, z wjetscha ze Schlezyuskeje abo Czeskeje. W e r o w a u j o i v m cjachiny >v m iujeuym lecze jeito 21 (z uich 4 w L ubiju), mjcz nim i 6 meschaliych porow, a wysche to h o hischcze 1 4 pschipotoebcmjoto sz uich 7 tu S u b iju ). P o h r j e b a i i y c h tut toscho hrom abze w osobow, 57 muskoho a 4 3 zouskoho splaha, a to tuby n a Ä cittaw scht 85 (tont 73) a w M uischoucu 15 (tont 20) 3 czeta, to tre z sein stnschachn, bnchn brnhbze pohrjebane, za to Pak 4 czeta z bow otnosczu t nam, m jez nim i besche baronka v o n b er Gottz z B a rliu a, kotraz be to Kschischotoje p o ta W osporka tonm reta. M je z zentretym i besche 54 bzeczi hacz bo 14. teta (29 bzeczi bo teta), borosczenych 4 6. Z tutych zemrechu: 1 bo 20., 5 bo 30., 5 bo 40., 8 bo 60., 12 bo 70., 9 bo 80. te ta ; 5 wosoboto pschekroczi 8 0 tet a jenn zo n a z mesta, kotraz bu k n a u t h rjeb ana, be pschez 9 0 tet. N jezenjenych besche 10, zenjenych ntnzskich 16, zenjettych zonskich 9 ; toubotocoto 3 a toubotooto 8. M je z zem retym i besche tez nasch.wjeleczesczeuy a tojetetuboroaiu) knjez schotastiklis M ic h a t H o r u i k, kiz je pschez 2 0 tet naschn toofabu z to u rjab n ej procn a Pschecy jen afej ftoeut jako fa ra r natojeboroat. R o z p ra w a z routrobrnjin bzakont n a zeinretoho knjeza spoiuiua a wschech czitarjow K athotstoho P o s o ta z notoa prosy, zo chcyti to swojich m oblittoad) so czasto bopoinuicz n a jo h o (übn bnschu. K ftojatom u t o o p r a t o j e u j u pobn to B uby-

9 5 fcfjiitjc 7560 (lernt lujctc!), tvyschc tofjo tvjschto spvwebnych, kotsiz b rabbfe, wosebje w F ilip sb o rfje k sw jato m u w o p ra w je n jn bzechu, w Ö itbijn 6 2 2, m H ajnicach 225. Wunoschk w o p o ro w iv farskej cyrkwibesche: za missiony w A f r ic y 3 I m-, zalyonskc missionske to w arstw o 5 4 m. 67 p., za Jvzesow e to w arstw o 25 m. 50 p., za Bonifacijow e tow arstw o 5 4 m. 51 p., p etro w o h o pjenjezka 68 in. a wnnvschk 12 w oporow za tlv arn y fonb nascheje biöcesy in. W tad jan tffej ajrfm i mqacljit spom njene w o p v ry ton wnnoschk: za m issiony w Africy 8 m za L yonffe tow arstw o 19 m. 6 0 p., za Jö zefo w e 2 3 m., za B o n ifacijo w e tow arstw o 21 m. 57 p. a petro w o h o pjenjezka 50 m. 6 0 p. Z h ro m a b n y w o p o r za to w a r stwo swjatoho ro w a w Jeru zalem jc wunoschesche 72 in. 20 p. Z R a d w o r ja. W zanbzenym lecze je so w naschej wosabze 47 (Umi 62) bzeczi (28 hölczatkow a 19 holczatkow ) narobziko, mjez nim i 3 njcm anbzclskc katholske w ot wosabnych m aczerjow, 8 tont cnzych abo m aczerjow z brnljid) wosadow a 4 lntherskc. W um reko je 39 w osobow (19 mnzskich. 20 zönskich, 17 borosczenych a 22 bzeczi). Pschipow ebanych tut 19, tnby w erow anych 14 porow, mjez nim i 1 meschane m anbzclstw o. K B v zv in n blibn je pobylo 3600 wosobow (nim o toho pschez w osobow m Zbzeri). - D o b ratstw a Jezusowcjc sm jertneje stysknoscze n a kschizn b a so 11 wosobow znpisacz. Doma w obstaranych bit 6 4 wosobow. Z Lublja. W naschej wosabze narvbzi so w zanbzenym lecze 21 bzeczatkow, 13 holczkow a 8 holczkow. M je z nim i bw vjcy bwöjniki, 3 njeinanbzelske a 2 m ortlv o n aro b zen ej. T s i fit wnmreke, ta t zo je hischcze 10 holczkow a 6 holczkow ziwych, kotrez njech k B ozej czesczi a sw ojim starschim k wjeselu w otrostn. P o l a swj. w o p ra w je n ja pobu w osobow p o rn jo w pschebkhabzacym lecze. D o m atv v b stara n i be 7 a w jn tro w n y m czasu tvnbzelischtaj so tsjom w osobam w kköbze swj. sakram entaj pvknty a w o tta rja. Pschipowebani mejachmy 12, iverow ani 4. Z a smvje tvschelakore cyrkwinske potrebnvscze n aw b a khuba w osaba hriw now. T o w nczini n a htvw n hriw nn, tak zo sebi nascha w osaba swojeje w vporniw oscze b la zamescze w sch n k h w a lb n zaslnzi. Z bobont Pak je z tym tez bopokazaka, zo je c n z e je p o b p j c r y h ö b n a. H lej, byy-li w osaba z 10 abo 15 tysacam i bnschi byka, bychmy letnje Pschez 10 tysac h riw n o w skkabvwali a börzy cyrkej zaplaczenn, schuln a farn n a tw a rje n n a kerchow knpjenh meli, bjez cnzeje pom ocy i nie tak je neun bjez cnzeje pom ocy njem özne, bm t za cyrkej zehnacz a w jete m jenje bvkh tuotpkaczecz a n a tak n n zny tto a r schule myslicz. T n z njezabnbz, lnby czitarjo, tez w now ym lecze n a jk h u b s c h e jc a p o b p j e r y h v b n e j c w o s a b y lnbeje tuziskeje bom izny. Z cyloho sweta. Nemska. N a m je t pschecziwo wschem, kotsiz chcebza z mocu knjezerstwo postorczicz a lubow e knjczenjo zakozicz, potajkim wosebje pschecziwo a n a r chistam zkozeny, je netto w ozjew jeny. A le tönsam y zane politiskc w ot bzelenjo njespokoji. K p re n jo m n by tvnsam y anarchistam n ajm jen je schkobzak, a k b rnhom n by nekotryzkuli swerny Pobban, kiz trasch jvnii njepschemyslene skowczko p ra ji, Po n u n czezke khostanjo bvstak. T o h o b la nam jet, kaz je netklc wubzekany, n a zane waschnjo w sejm je njepschenbze. Lebm a mözemy so n a- bzijecz, zo so kommissiji k n o w o m n w n ra b zv tv an ju pschepoba, a trasch potvm wulcy pschemenjeny a w ostabjeny pschitvozmje. A le tv wscho je zasy notvy

10 6 dopokaz, zo krute zakonje njem öza lud polepschicz, nie zo to jenoz möze kschesczanstmo, w era n nabozina. Njech so to h o d la cyrkwi jeje p ra w a zasy dadza, njech so w schuli zasy n ab o zin a wuezi, kaz prjedy, njech so ludej a wojskn w era zasy da jenoz poto m m oza so straschne blndy naschich bnoro w otstroniez., v P im o w y bvykot w B a rlin je je zbehnjeny. B oykot w obstoji w o tym, zo weste to w arstw a abo cyle wsy a m esta m jez svbu w uezinja, zo njechadza w ot tu to h o abo tam nvho pschekupea niczo w jae kupowaez. T ak bedjit soeialni w B a r linje a wokolnosezi wobzam kli, an i krepki p iw a z westych p iw arnjvw, z kotrymiz bechu njespokvjni, piez, tez zau u korezmu abo feiln, hdzez so tnjke piw o porjedza, w vpytaez. D okelz B arlin sey socialm Po sto tysaeach lieza, mejachu tu te piw aru je, so rozym i, w ulku sehkvdw Jich akcije spadow achu, w one müzachu jenoz m alv p iw a w ariez, a za te hischeze p ijerjo w njenam akachu. T o h o d la dyrbjachn so tnliez, a soeialnym jich psehecza dopjelniez. B vykot, kotryz je n a p o l leta traf, je so z prenim ja n u a ro m zbehnyl, tak zo netto soeialni zasy lösche piw a pija. W u h e rs k a. S köncznje w jesela powescz. Weckerle, kotryz je cioilne w andzelstw o m utrockal, je netto to la ze slnzby Pnschezeny. W uherski lud so ze wschej innen pseheeziwo now om u m andzelstw u zepjera. Rom. S w ja ty w üte 'je dospvlnje strow y. H ody, hdyz kardinalvjo jom u zbozv psehejachu, w on w dlejschej ryezi w vtm otw i, n a to pvkazujv, zo sn so w jerchojv a knjezerjo pschepokazali po nazhonjenjach poslednich let, zo moze jenoz w era jich trenn) zdzerzeez, a w on tez sw oju radosez w u p ra ji n a tym, zo wschndzvm zasy naboznosez poezina pschiberaez. Ruska. K ejzvr M iklaw seh II. dale sp raw n je knjezi. N im o G urk bu tez ipiverner.stliitßeitberc), kotryz be n a eylej weey w Ärozsche, kotraz telko P o la k v w do jastw a pschinjese, w ina, ze sw ojohv m estna w vtsadzeny, a w otsndzeni buchn w vbhnadzeni. P. P. Na Wašu mi derje znatu přećelniwosć a darniwosc twarjo dowolam sebi, Was z tutym wo přinošk za wobzanknjeny nowotwar našeje farskeje cyrkwje podwolnje prosyć. Tutön nowotwar, hižo dawno žadany, bu w nowiśim času wot duchowneje wyšnosće za nuzny wufirajeny, dokelž nĕtčiša cyrkej potrĕbnosćam časa wjaey njedosahuje a dokelž so na wĕži kaž na cyrkwi samej wšelakore škody pokazachu, kotrychž porjedźenjo by jenož z wulkimi pjenježnymi wudawkami mćžne było. Wotrowska wosada so toho dla z wuwjedźenjom nowotwara dlĕje komdźić njemćže a njecha; tola sama mala, traš najmjeńša wšitkich katholskich wosadow we wobĕmaj našimaj wötcynymaj diöcesomaj, a we wjetšinje jeje sobustawow skerje khuda haö bobata, je nuzowana, k wuwjedźenju swojoho nadobnoho, na powjetšenjo Božeje česće złoženoho wotmyslenja tež na cuzu pomoc so spušćeć, nadźija pak so, zo ji tuta pornoc zapowĕdźena njebudźe, hdyž dźĕn je, kaž je znate, za cyrkwinske potrĕbnosće tež druhich wosadow kaž powšitkownje za cyrkwinske zamĕry z podwolnej wutrobu přecy tak nahladnje přinošowała. Zo bych sebi wĕsty přehlad dobył, na kak wysoke pjenježne srĕdki možemy so spušćeć, bych Was z dobom prosył, mi wysokosć Wašolio wotmyslenoho přinoška traš w bebn dweju

11 7 njedźelow k wĕdźenju dad; přinošk sam by so trjebał hakle wokoło* jutrow a po žadanju tež hišće pozdźišo wotedač. Bože žohnowanjo, časne kaž wĕčne, budźe Wam Waš nadobny dar wĕsće bohaće mytować; my pak njeohamy přestać, za W as naležnje wo to prosyć. W otrow, w decembru Jak n b H errm ann, kanonikus a farař. N aležnosće našoho tow ařstw a. Sobustawy na lĕto 1895: kk z Budyšina: Can. Gap. Senior Monsignore Jakub Kućank, Can. Gap. Cantor Hermann Blumentritt, Can. Gap. Scholastikus Łusĕanski, farař Jakub Skala, direkter wuceřskoho seminara Franc Löbmann, direkter t.achantskeje šule Jurij Kummer, kaplan Jakub Rjenc, tachantski prĕdař Jakub Nowak, registraten Jurij Banda, cyrkwiny inspektor Jakub Wjeńka, zwönk Franc Jaenich, Jan Nowak za 2 exemplaraj, Mikławš Šram, Mikławs Ledźbor, Angust Wjerab, Marija Bĕtcyna, Mikławš Schäfrig, Hana PöSerjowa, Hana Rychtarjowa, Jurij Schenkel', Pawel Wehnert, Khata Pawlikec, Marija Špitankowa. Khata Duĕmanec; 26. P. Malachias Stingl w klöstrje Marijinym Dole, z Rdžanta: administrator P. Tadej Natuš, Jakub Šolta, z Khröscic: kaplan Jan Just, Michał Hojeř, Michał Wawrik (Skala), Hana Hejdanec, Hana Slodeńkowa, z Baćonja: administrator Jurij Libš, wučeř Jan Symank, 36 Mikławš Libš z Gĕškec, z Haslowa:vJan Hendrich, Michał Zopa, 39. Jakub Jawerk, najeńk w Skyricach pola Brüxa w čechacb, z Pozdec: Mikławš Cyž, Mikławš ćemjera, 42. Michał Budař z Nadźanec, z Bĕlĕec: Jan Krasa, Hana Rĕzakowa, Pĕtr Mĕrdink, Miklawš Schuster, ze Słoneje Boršde: August Filip, Miklawš Heina, 49. Hana Mĕrćinkowa z Hrubjelčic, 50. Michał Rječka z Małych Bobolc, 51. Handrij Dubski ze Židowa, 52. August Kokla ze Zajdowa, 53 vjakub Křižank z podhroda, 54. Marija Pjetašowa z Drježdźan, 55. kaplan Michał Sewčik z Ralbic, 56. Marija Bukowa z Noweje Jaseńcy, z Jaseńcy: Jakub Just, Michał Just, 59. Mikławš Just z Leubna pola Naundorfa, F0. Fr. Pankrac Glawš kapucin w Brnje, klćštyr Marijina Hwĕzda, 63 Michał Horjeń z Pančic, 64. Hańža Wawrikowa z Nuknicy, z Pĕskec: Michał Mjechela, P ĕtr Šolta, z Hörkow: Pĕtr Silalc, Michal Jacsławk, 69. Michal Woldrich z Brjemjenja, 70. Jan Bryl z Drježdźan. Sobustawy na lĕto 1894: kk zbĕlčec: Jan Krasa, Mikławš Schuster, 535. wučeř Jurij Šewčik z Ralbic (zabyte kwitowanjo), 536. Hana Mĕrćinkowa z Hrubjelčic, 537. Marija Bukowa z Noweje Jaseńcy, 538. Michal Kokla z Khrdsćic, , z Budyšina: Jurij Senker, Marija Rječcyna, 541. Jakub Wałda z Drježdźan, z Haslowa: Jan Hendrich, Michal Zopa, 544. Michal Horjeń z Pančic, 545. Mikławš Khola z ćĕškee, 546 Mikławš Suchi (kubier) z Rdř.anta, 547. Hana Kralowa z Małsec, 548. Jakub Wencl z Dźĕžnikec, 549, Michal Krawc z Koslowa. Sobustawy na lĕto 1893: kk Jakub Wałda z Drježdźan, 685. Jan Hendrich z Haslowa, 686. Michal Horjeń z Pančic, Michal Krawc z Koslowa. Na lĕto 1892 dopłaći: k 708. Jakub Wałda z Drježdźan. Dobrowölne dary za towarstwo: Monsignore senior Jakub Kudank 3 m. 50 p., scholastikus Jurij Łusčanski 1 m., P. Malachias 1 m., A. vw. 25 p., M. Sch. 25 p., M p., M. R. z M. B. 30 p., J. J z Kh. 75 p., M. Š. 60 p., kldštyr Marijina Hwĕzda 2 m., M. L. z B. 50 p, K. 1). z B. 50 p Zemrĕty sobustaw: Jurij Sołtka z Rachlowa R. i. p. Za cyrk ej W utroby J ĕzu so w eje w B aćon jn. Nawdaty kapital a dotal nahromadz'ena dań wučinještej 109,276 m. p K česdi Božej a k spomoženju dušow je dale woprowal: r. 1 m. H ro m a d ź e : 109,277 m. p. Z a cyrk w ičk n s. J ć z c fa w H ajn icach. D o ta l h ro m a d ź e : 12,211 m. p. Dale je woprowal: r. 1 m. H ro m a d ź e : 12,212 m. p. Z a cyrk ej M aćerje B ožeje w R adw orjn. Dale je woprowała: Koklic swöjba ze Zajdowa 5 m.

12 8 Za cyrkej W Lubiju: k B ožom u d ź ĕ s ć u : z Budyšskeje wosady: N. IST. 1Ö m. swöjba A W. 2 m., njemjenowana k wopomnjedu na njeboh nana 5 m., Louise Hirsch, 2 m, Marija Mjenjowa 5 m., njemjenowana za khude duše 10 m., njemjenowana swöjba 8 mk., Kubicec swöjba 7 mk., njemjenowana swöjba 2 m. 75 p., H. L. ze Ž. 3 m., njemjenowany 1 m. a njemjenowana swöjba 5 m.; njemjenowani přez wueerja Sewčika w Ralbicach 23 m, pi-ez Jurija Bĕtku z Worklec 10 m. 60 p., njemjenowana z Noweje Jaseńcy 3 m., Jan Kubańk z Wutołčio 5 m., P. T. N. z R. 14 m 95 p. Za nowu cyrkej w Kamjenicach (Chemnitz): přez knjeza wueerja Šewčika w Ralbicach 3 m., z Budysina: Marija Mjenjowa 5 m., Kubicec swöjba 3 m., H. L. ze Ž 3 m., Jan Kubaiik z Wutotäic 10 m., M. Z. z Banec 3 m. Zapłać Bńh wšĕm dobroćerjamf Z a terc in ro ro : Zemrete su: M adlena Domaschkec z R albic; Filom cna. R i. p. bäte fotje M a rija a Wozjewjenjo za Ravworsku wofadu. D okelz so p o rjad domtl-swjeczenja, kaz so Won z kletki w ozjew ja, druhdy pozabndze, podaw am y jvn tu tez czischczany. S w jeczicz budze so po sczehow aehiu rjcb,jc: prell! ftjbjcn ( w ulkoho rözka): p ö n d z e lu : R ab w o r, p renja Polvjca, h u tto n i; 9iadw or, d ru h a polojea, schtwortk: B ro n jo, N ow e B ro n jo (a L upvj), p jatk : K am jenej z H a jo m ; druhi tybzen ( w ulkoho rozka): poüdzclu : M erkow, L utow cz a B oranecy, w u to r u : K heluo, schtwortk: v o d le r, Strözischezo d M ilkecy, p jatk : K hasow a L u h. Z a - Poezecz budze so w R a d w o rju w 1, w druhich wsach w 2 hodzinom aj. p - p - Czcsezeuym w obyblerjam K ukow a a w okoliuy p o d w o ln je w ozjew jam, zo sym u a dzeusuischim d n ju wer a dzelo m ojoho n a n a pschewzak. P rvschu, zo bh so dow era, kotraz je so m o jo m u n an e j tak bohacze wo- pokazow ala, tez n a m nje zkozila, a b u d u so pschecy Pröcowacz, zo bych wsche m i dolverjeue dzela k p o ln o m u spokojenju swojich ezesczenych skazow arjow w uw jedl. Z dvbom so poruczam za w uw jedzenjo nacziskow (projektow ), rysow za tw ary a pschedpolozcuja p o la wyschnoscze, - nacziskow köstow a t. d. W K u k o w j e, 1. ja n u a r a Z poczesczow anjom Jurij Bulank, p ru h o w a n y tto arffi mischtr. Nß. Pschispvm nicz sebi dow olu, zo m am pschec b o h aty s k la d strowhch a suchich deskow, dolhich a tokstych, kazkuli so p o zadaja. K r a j a n za leto 1895 je p o la r e d a k t v r a K atholskoho P o s o la " hischcze we m nohich exem plarach im skkadze. _ Pschipotozm e je dzensnischomu czislu Wopschijeczo a pschispomnjeajo za dokonjany 3 2. letnik Czischcz S m o U rjc c laihlczischczernje w M>rczicznym bomjc to Budyjchinje.

13 Wu-awany wot towarstwa ZL. Lyrilla a Methodija w Ludyschinft. Redaktor: Jakub Skala. Čisło januara Lĕtnik 33. Tst najwjetsche poczinki Macjerje Bozeje. (Z a swjedzen Sw eczk M arije.) 1. J e j e n je z r a n je n a czisto ta. S w ja ty A u g u stin u s preduje, m jez wschemi w ojo w anjem i tudy» a zemi je najczezsche w o jo w a n jo za czistotu; wschednje m ainy bedzicz, pvredko Pak dobudzemy. T o h o d la njem özem y so B o h u dodzakowacz, zo je n am w tu to m nastupanju toc M a r iji t a t w ulkotny pschiktad wobradzik. W o n a m jcn u je so knjezna wschech knjeznow : a to ze wschim p raw om. P o lo zidow pkaczesche stajne knjeznistwo a njepeüdnoscz za njeczescz, m jez tym zo so kozdom u n a scheroke a balofe pscheezelstwo byez zdasche. M a r ija besche prenja, kotraz B o h u Knjezej stajne knjeznistwo w oprow asche. Z a itjej su P otom tysacy a m illiony kroczili. O knjezna, schtv je tebje wnezik, zo budze so tw o je knjeznistwo Bohu tak spodobacz? S c h tö je tebje wuczik, n a zemi jandzelske ziw jenjo wjesez?" T u te najezisezischu a n je z ra n je n u knjeznu w uzw oli sebi B ü h za maezer, zo by w o n a wschitkim pschikkad zaw ostajika." W o n a je lilija mjez czernjemi. K to m u D io n y siu s K arthuski pschispomni, zo su d ru h e kujezny czernje Pak sebi sam ym, Pak druhim. T o besche p o la sw jateje M a r ije eyle hinak; pschez jeje n ap v h lad bu kozdy z ezistymi m yslem i a zadosczemi n a - pjelnjeny. S w ja ty H iero n y m u s m ein, zo je sw jaty Jo z e f pschez w obkhad ze swjatej M a r iju swoje knjeznistwo wobkhowak. Ja k o bkudny tvuczer H e lo id iu s knjeznistwo sw jateje M a r ije prejesche, w vtm okw i jo m u sw jaty H ie ro n y m u s: Ty prajisch, zo M a r ija njejc knjezna wostaka, ja Pak w obkruezam, zo je Jözef pschez n ju sw oju ezistotu w obkhow at!" T ö n te staw ny cyrkwinski w uczer wuczi, zo by so j t o ja ta M a r ija w zdaka hnady, macz B o z a bycz, by-li z tym swöj knjezniski wenc pschisadzicz meka. T o h o d la w uzbehuje cyrkej M acz B o zu wysche wschitkich stw orjenjow, so m vdlicy: A carija je wotbtyschcz wecznoho

14 10 ftoetia. W o n a je rjenscha dyzli skvnco a czisczischa dyzli p ru h i ftuetła. Je n o z B v h je pschez ltju : w o n a Pak je wysche wschech stw orjenjow. W o t n a tu ry je rjenscha dyzli -Kherubim, S e r a f im a wschitke khory jandzelow. I n hödnje czesczicz njezam öza mii jazyki jandzelow. T w o ja swjatoscz, o najczisczischa knjezna, n ap jeln ja jandzelow zc spodziw anjom." 2. J e j e - o b r o w ü ln a khudob a. Chcesch-li dospokny bycz, dzi, pschedaj wschv, schtoz wasch, ro zdaw aj khndym a poj a sczehuj m je!" T ajk tt ta b u d a nasch K njez a Zböznik bohato m u mkvdzencej. S c h to pak je tu te d o b ru ra d» lepje dopjclnik, dyzli johv sam sna m acz! Jo achim a H a n a njebeschtaj khudaj. M a r ija zastnpi jako tsiletn a holezka do knjeznow, kotrez bechu so B o h u w oprow ake a pschi tem plu bydlachn, dzelene w o t starscheju. T a m pschinjese Jo achim r ja n u nadobu svbn a w oprow asche b vhate d ary pschi jeje zastupje do tem pla. T o la wjedzechn w o n i dom a khude ziw jcnjo. Wscho rozdaw achu do tem p la a khndym. Jich czeledz zaptaczichu derje a hotow achu ju. H a n a sam a je dothi czas jenoz zym ne jedze w uziw aka. T a jk a khudoba Po buchn a po czele pschendze n a jeju dzeczo A la riju. Wschitko, schtoz jej w o t starscheju nam re, rozdzeli p otrebnym : jenoz telko sebi zdzerza, zo by so ze schiczom a podobnym i rucznym i dzekami zeziwika. W o n a to h o d la njezacpi khudoho czesle, ale zw erow a so z Jözefom. S w je c z i tsjv kralojo w oprow achu Jezns-dzeczatku bohate dary. M a r ija Pak tesam e borzy khndym lcidzoin ro z d ari. T o h o d la njemözesche n a schtyrcytym d n ju pschi w o p ro w an jli sw ojoho synka zane jeh n jo kaz be za zamözitych ludzi pschedpisane ale jenoz w o p v r khudych: dwe tujaw ey w oprow acz. N a - d oba p v jateje swvjby be cyle jednora. S t w a sw jateje M a r ije wopschijesche jenoz kham or, blidko a katvku, pschi kotrejz so mvdlesche. P o smjerczi swojoho B ojskohv S y n a njemözesche so sam a zeziwicz, ale bu pschepodata starvsczi w uczow nika luboscze. P o sebi jenoz, kaz pobozne podaw izny pow edaja, dwe sukni (abo pkaschczaj) zaw ostaji, kotrejz zonom aj rozdzeli, kiz ju u a posledkn w othladvw aschtej. S w ja te j B rigicze je sam a zjewika, zo su jej zemske bohat^ stw a tak w vhidne byke, jakoz bköto. 8> J e j e n je w o b m je z o w a n a postuschnosc^. Wschitcy S w je c z i su so w e pvsüischuosczi w n z n ain je n ili; m jez wschemi Pak najzbvznischa knjezna M a rijn. Pschez Herbski hrech je nascha w v la n a zke zkozena, a dyrbim y so pröcow acz za dobrym. T o besche p o la M a rije cyle hinak. B je z herbskoho hrecha p o d ja ta a n aro d zen a, ujehibasche so w njej ant uajm jenscha zadoscz za zkym; dobrc dokonjecz, njebe jej pröca kaz nam. H dyz beschtaj ju Jo achim a H a n a do tem p la pschiwjedkoj, praschesche-so w o n a n ajp rjed y tvschech totvarschkotv, hacz chcedza ju do sw ojeje srjedzizny pschijecz. B o h u w o p ro w an e hvlczki dyrbjachu w tem p lu krute ziw jenjo sebjezaprecza wjescz; w one m ejachu so wschelakich jedzow zdzerzecz. H ^hö so jeje meschnik praschesche, hacz chce sltlbicz tajku zdzerzliwoscz, w otm okw i, zo njecha am mjasa, am ryby,. an i mloka, an t tviita, an t kisaka w optacz, ale jenoz w uziw acz, schtoz najkhudschi lndzo k sebi bjeru. T e z wschelake czezke dzeko m ejachu dokonjecz, mycz a pkokacz. M a r iju chcychu psched tajkim dzekom pschelutowacz, dokelz be bohatu n ad o b u do tem p la pschinjeska. W o n a pak w otm okw i: T e z tajke dzeko chcu ra d y dokonjecz, sym -li toho hödna.". J e je starschej spkaknyschtaj nad tajkej

15 11 poskuschnosczu a choniznosczu. Wschitke porucznoscze duchow neje a sw etneje wyschnoscze d o p jelin w o n a rucze a rady. C zohodla w undze w ukaznja, zo dyrbi m nje M a r ija do B eth leh em a hicz so zapisacz dacz; njemözesche ta le kaznja n a muzskich samych zlozena bycz? J e n o z zo by m ohka sw oju posluznosc^ wopokazacz. Wo srjedz zymy pnczowasche psched p o ro d o m 15 m it daloki puez z N a z a re th a do B etlehem a. S c h to mejesche tshdom wscho w üstacz! Z tej sam ej speschnosczu khwatasche, hdyz ju Jö z e f w o srjedz noch wolasche, a pucz do E g ip to w - skeje nastupi. C yle czerpjenjo sw ojoho B öjskoho, dzescza widzesche w duchu do predka; a to la w o p ru je joho ra d y k wschvmu h o rju. H a j, sw jaty J ld e fo n s yraji, zo be w o n a hoto w a, ze sw ojim aj sam snym aj rnkom aj sw ojoho syna n a kschiz pschibicz, njebychu-li ta m w ojach b y li; a to z posluschnoscze pschccziwo Bozej w oli. " _ J. R Swjata Marija tue Balle di Pompeji. (1. pvkraczow anjv.) Bkyskej ru n ja pschejcdzechu m i tele slow a h lo w u a Um trotni. A jasnischa bu h lo w a a to u tio b a. K az' czem na nvc, hdyz plo in jv blyska jcjc scziny pschetorhnje. S a ta n, kiz mj'e ze sw ojim i p azo ram i dzerzesche, czujeschc, kak p ü ta popuschczeja. A le njemözesche m je hizo do swojich syczi zadzernycz. B itw a be dobita a d o b y ta." ' Bech w tu to m wokomiku wschitkön pohnuty, a h lo w u a rucy k n jeb ju pozbehnywschi, dzach k najzböznischej knjeznjc: J e - li w crno, schtoz sh sw jatom ll Dominikej lnbila, zo budze tön, kiz rözow c rvzscherjujc, zbözny, p o to in tcz ja zbözny bubu. P schetoz ja z tejele krajiny njew otendu, khiba zo sym tu sw jaty rözowc zaw jcdl. N ichtö m i n jew otm olw i. Wschitko be czicho. A le stödki mer, kotryz w duscht nasta, m i wvbswedczesche, zo sym p ra w je ryczal, 50' budze m o ja prö - stwa wuslyschana. Z dobom zaslyschach z njcdaloka cnnje zynki zw o n ä: be tö jandzelske p o w itan jo. P adzech n a kolena a m odlach so paczer, kotryz w tu khw ilu njeliczomna syla weriwych M a riji, m aczeri B ozej, sczele. H dyz stanych, czujach so posylnjeny. S y lz u czujach w e to o ep u." T ak pow eda n a m B a rto lo L ongo. * * * N akazany d a so p iln je do d zela; modlesche so sam wschednje sw jaty rözowc a nam olw jesche tez druhich, zo bychu tak cpniti. Z dobom pschmdze jomu mysliczka, n ad kotrejz so wosebje N olanski biskop radow aschc: rozsudzi so m jenujcy, zo pschede wschim cyrkej w P om pejanskim dole n a tw a ri, wjetschu dyzli d o taln u, zo bychu wopuschczeni w obydlerjo m öhli z najm jenscha sw oje nabozne pschisluschnoscze dopjelnicz, P o b o z n a, sw erna m andzelska p o d p jero - wasche joho ze wschemi m ocam i w tu ty m rjairy in w otm yslu. D a r i sam a kruch kraja k tw a re j cyrkwje a zberasche pjenjezy za n ju m jez bohaty m i w N eap o ln B o h u zel wschak so ludzo, za kotrychz dyrbjesche dom B o zi byc,^ ps.chemako wo n jö n zajim achu. Pschinöschowacz d rje derjc njem özachu, dokclz bechu ja ra khudzr eile emi k bratstw u sw jatoho rözow ca nochcychu pschistupowacz ' jp okraczow anjoh

16 12 Drobnostki wo swjatym Bosezenje. J ö n u pschindze Schmrekowski burik n a d n ju Psched swjatym B osczanom do H...,a. Dokelz be we wosadze dom a lubjeny pöstny dzen, skaza sebi w ön, k az so s lu s c h a, tez w H... skim hosczencu püstnu jedz. Nekotsi p ö d la sedzacy tam nischi schewcy, kotsiz to w idzachu, poczachu posczenjo w u- smeschecz a chcychu joho w osebje z praschenjom, schto w ot pvsczenja m a, czohodla so P o, p ra w y m posczi, do w uzkoscze. zehnacz. T o la serbski burik wedzesche jim w otm olw icz. W ö n rjekny: n o ; tomct, czohodla so posczimy, je cyle jed n o ra. W ec m a so takle: hdyz smy zne dom oj zdzelali, wobliczimy sebi, kak daloko w one k jedzi d o sah a ja ; schtoz m a leto w jaey dnow, te sebi n a wsche mesaey stajnje rozdzelim y. D ru h d y jedyn hlodny dzen, to so znjese. A tak tez khude zne n a cyle leto dosahnn. W y H... sey b y rg a rjo " je hinak czinicze. W y jeseze, doniz schto maeze. A hdyz je do ezasa wscho, potom pschindzeeze k nam do S e rb o w Po proschenju. K otre dha je büle n o b l"? P o b o zn y, ale trochu njerozw uezeny ezlowjek so n a to hnewasche, zo dyrbi w e werje, w skowach ezerpjet pvd P o n e io m P ila to m " m jeno p o h a n - sk o h o b o h o ta sobn m jenow acz. W ö n mejesche za w jele dostojnische, zo bychu so tu za to radscho nekotre sw jate slow a nakozow ale. T o h o d la sköneznje w ohidnoho P o n c ia P ila ta z w ery w ustvrezi, staji n a joho m estno m jena dzensnischeju sw jateju a spewasche w o t toho ezasa: ezerpjet pod F ab ia n o m a B osczanom. Z Luziey a Sakskeje. Z Radworja. N jedzelu Po hodzoch mejesche tu d o m n a K atholska B jesad a" zasy sw vjn p v rja d n u zhrom adziznu, kotruz pschedsyda z mesacznej ro z p raw u w otew ri. W v n a jednasche wosebje wo nadzijom nym zjednoezenju grichiskeje (ruffcjc) cyrkwje z Rom skej a w o pscheczelnym zm yslenju ruskoho cara (kejzora) napscheczo P o la k a m. N a to w opisa n a m knjez w uczer K r a l w dlejschim pschednoschku ziw jenjo w jelem jen o w an o h o schwedskvho krala G u sta v a A dolfa a joho w üjnu, w kotrejz je w ön tysacy m estow, hro d o w a wsow spalil a cylu Nemsku zapnsczit. W osebje w azny be dopokaz, kaz to tez wsche njestroniske staw izny wucza, zo w ön n j e j e k za k ita n jn lutherskeje w ery do Nemcvw pschiczahnyl, ale jeniczcy, zo by sebi dzel nemskoho k raja dobyl a je-li müznv, nemske kejzorstwo n a so storhnyl. S k ö n ezn je jednasche so hischeze w o zarjadow a n jo zalozenskoho sw jedzenja a P ostaji so wosebje, zo m a ja so w p sch i- c h o d n e j z h r o m a d z i z n j e losy skazaez a w otew zaez. J a k o nvw e sobnstawy zastupiehu: Jak u b P aw luscha, M ich al Rjeezka, J u r i j S ch rä m, Jak u b B erk a Ja k u b B ryeka, wschitey z R a d w o rja. Z Radworja. W o t 1. ja n n a r a sein je so p o la n a s n o w a polieajska staeija zalozila, a buchn jej sezehowaee wsy pschidzelene: R a d w o r z C zornym H odlerjom, B o r a n e e y z N o w y m i B o ran e eam i, B r o n j o z N o w h m B ro n jo m, K a m j e n e i z H a jo m a j, H a s l o w, L a h o w, L u h z P öströzkom, L u p o j z B ukow ku a z L upjanskej D u b ra w k u, L u t o w e z, M e r k o w, M ik k e e y z W ulkim a M a ly m P schezdrjenjom, B a n e e y, W u t o l e z i e y, K h a s o w, Z a r e e z, S tr ö s s is c h e z o, W b o h v w a K r ö n e a.

17 13 3 Baczonja. T u smy pondzelu 14. w ulkoho rözka pvchotvali ezesezomnoho ftarcst, knjeza P e t r a W j e n k u, kiz be prjedy dokhi q n * ryezerkublcrski najeńf w Z dzeri. R u n je z be hizo we wysokcj ftaro b jc dvepe bjez m aln 76 let be Io ta hischeze w m im()iiit» a stu p a n ju dzelaivy haez da posledka. Tak je fein tez wosebje w o w ottykanjo, rozm erjenjo a w u tw a rje u jo tiibm nitol)o p o h r je b n is c h e z a w alke zaskuzby dvbyk. Ja k o wuezetiy a w ustojuy hajnk je wön dw aj n ad ro b n ej a dospoknej p la u a j w o w o b iu jezo w an jn joho jeuotliw ych dzelbow zhotow ik: dale je so w o ziwy p lü t tvokvlo pohrjcbnischeza postaral, lipki kokwokoko uaschoho donru B o zo h o a z kvzdoho bvka srjedzueje sehezezki nasadzak a w oboje leto jako leto z kedzbnyin wöezkom n ze starvseziwej ru h! hladak a hajik. T e z wedzesche dobrych zitatyeh k p jcnjezuyin w o pvram namolwiez, zo be m özno, n a srjedz pohrjebnischeza m öeny wulki ksehiz stajiez a pschi zastupje rja n e zeleznc w ro ta natw ariez. T u te a d ru h c mjensche a wjetschc roeci) za w u tw a rje u jo a d o h o to w jcn jv uaschoho pohrjcbnischeza je nasch njeboh pscheczel z njesebiczuej lubosezu w o b staral. T o h o d ta njech je tez w naschiin czasopisu dzaknje n a n jo h o spom inaue. Njebocziezki rvdzeuy z W utolezic be tez swerny syn serbskoho lud», p iln h w o te b jc ra r a ezitar serbskieh ezasv pisow a pism ow a nim ale w o t spoezatka stajnje sobustaw tvw arstiva M a ö ic y S e rb sk e je. S w o jo h o dobroczilvoho a pscheezelntwvhv w asehuja d la a tez jwojeje naw edzitoscze d la bc w o» pvwschitkownjc ezesczeny a lubow any. T o pokaza so tez dzensa z w jelestronskiin w obdzelenjom n a joho pohrjebje. W jaey kröcz ze sw jatym i sakram entam i derjc d o m a w o b staran y je jow >v dom iznjc swojeje m aczerje, w sw öjbje swvjejc lubeje dzvwki, Pjatk m noep zbvznjc a czische wnsnyk. N jech netko joho spröcnc staw y skvdey w v tpoezuja w swjeezcncj roli, kotruz je tez sam sobu p ilu je pschihotowaez Pviuhak, joho duschi budz weczny w er a Pokoj! J o h o m jeno Pak w ostan )u kuizy pseheezelow a dobro czelow nascheje cyrkwje a wosady, z kotrychz tak m nozp hizo tudp w otpoezuja, z czesczn a z dzakvm zapisane. J. L. Z Khrösczic. W zandzenyin leeze je so w»aschej N'vsadze uarod zilv: 145 dzeczi, a to 68 hölczatkow a 77 holezatkow, mjez itimi bvhuzel 16 njeßtandzelsktch. W um reko je 111 w osobow, a to 4 9 muzskvho a 62 zünskoho splaha. Pschipow edanych bu 4 1 porow, jow w erow anych 29 porow. S w ja ty c h wopraivjenjow be tu , w B a c z o n ju , lu W orkleeach Ivvkvko a w klöschtrje M a rijin c j H wezdze n a W B a c z o n ju besehe 15 kschezenjow a 8 pohrjebow. Z Njebjelczic. W l n aro d zi so lu»aschej wosadze 19 dzeezatkoio: I nies) bc 6 hölczatkow, 13 holezatkow, 1 8 mandzelskich. Zcm reko je 20 Aowjekow, u to 10 dorvsczenych, 10 dzeczi. Pschipow edanych Im 6 porow, nich 4 tudy w erow anpch. K sw jatom u w o p ra w jc n ju poby tu Z W otrowa. W ininjenym leeze je so lu»aschej wosadze narodziko Itz dzeczatkvw, sloni 15), sw jatu kschezcncu Pak sich dvsta 17, dokelz be 1 kschezene hzeczatko z Khrösczanskeje wosady, m jez itim i zasy dwe njem andzelskej. K how a- Rych bu n a nasch kerehow 17 ezekow (loitt tez) 8 dorosczenych a 9 dzeezi. W ip o w e d a n y c h bu 8 porow, lernt 10, w erow auych 3, lernt 6. K B o zo m u E b u pobu , lernt W unoschk chrkwinskich w o p o ro w bc sczehowaey: Aa afrikanske m issiony 50 hr., za Lyonske missionske tow arstw o hr. 87 np., za swj. Jü zefo w e to w arstw a 35 hr. 3 4 np., za swj. rvw w Je ru z a le m je 3 4 yr. DO np., za tow arstw o swj. B o n ifaeija 65 hr., za sw jato h o -w v tea 155 hr.,. za

18 14 skutk bzeezatstw a Jezusow oho hr., za tw arjo m n e cyrkwje h r. 5 itp., a za möschniezku sjr. ' o Kamjenca pod S ch p italo m. W m injenym z B ozej pom ocu bokon ja n y m lecze je so tu n aro b zilo 87 bzeezi, z tutych be sich 27 wosadnych a 10 iv pruste j diasporje N edzichow je: besehe 20 hölezatkow a 17 holezatkow, mjez niini 1 njem andzelske. Z em re lo je 12 w osobow, 7 z w osady a 5 z Nedziehowa, 4 muzskoho a 8 zvnskoho splaha, 5 bzeezi a 7 dorosezenych. P schipow edanjow be 8, t. j. 4 cyle katholske. a 4 m eschane; m erotom ti be tu 6. M sw jatom u w v p ra w je n ju je btjlo D o m aw o b sta ran jv w be 71. D o bm titnm slvjntohv Jö zefa da so 93 wosobow zapisaez. Z cyloho sweta. Nemska. K ejzor je w vndy p arlam eutarski w jeezor routjotoroai, rc kotrom uz bechu ;,e wsehech w otdzeleujow fcjm a nekotsi zapöslaney pseheproscheni, so rozym i z w ulvzaezom soeialnych a druhich n a letoej stronje sedzaeych. K ejzor je, prjebp haez so k w jeezeri bzesehe, 2ljl hobziny bolhi psehebnosehk m el wo nemskej m artn jc. W ö u skönezi, zo m a so za nemsku m a rin u hischezr' w jele eziniez, zo m a so w jae wüjuskieh lübzi tw ariez, a zapöslaneam dale P raji: S ezineze B ism ark ej k joho 8 0 le tu o m u n aro d u o m u bnjej te w jeselo a bowoleze to." D uehvw ny radziezel N iü ller w B a rlin je je iv starobje 76 let zemrel. N jeb v h i be w Sehlezyuskej rvdzeny, hbzez tez prenje leta sw ojoho mesehniskoho p o w o la n ja skutkowasche. P o to m pak bu p o w o lan y bo B a rlin a, hbzez je 42 let haez nanajplöbnischv skutkvwal. S k o ro wsehe z mnohieh Barlinskieh katholskieh tow arstw olv, zjebnvezenjow a bratstw vw je w öu zalozil, je jako pschebstojiezer n aw je b o w al a jim swöj najlepschi ezas w o p ro w al. W ö u je w B a rlin je häkle katholske ziw jenjo, kotrez so njebziw ajo n a w ulku n u zu bla m alo a m alyeh ehrkwjow rje n je w uw iw a, w ububzil. T o h o b la tez B arlinske katholske tow arstiva w u tro b n je zabaehn, zo by w ün m jez nim i w B a rlin je pohrjebany bhk. T u z tez joho ezelo z Neisse, hbzez je radziezel M ü lle r zemrel, bo B a rlin a pschewjezechu. W u lk o tn e be w obbzelenjo n a joho pohrjebje. B ö h bcij jom u weezny wotpoezink! N a m jet zakonja psche psehewrüt, Po nemskim: U m sturzvorlage", su >v nemskim iejm je eyly zandzeny tydzen w u radzo w ali. N a m je t nikoho njespokoji, khiba theh, kotsiz su jon sobu w ubzelali. Nekotrhm be hiseheze m alo tritt!), bruhiin nie jasnje bosez w swojich wosebitych paragrafach w uprajeny, a zasy b ru h im bo eyla njepschijom ny.. N e tto je so, sehtoz hizo pvslebni kröez woezakowaehm y, kommissiji, a to 2 8 m uzi sylnej, pschepokazal. W o t eentm je wosebje G rö b e r ryezal a pokazal, zo zakonje same zenje njezam öza lubzi polepschiez, ale zo to jeniezey moze w em bo nasehoho Zböznika Jezusa, nim o kotrohoz njeje zane spom ozenjo. T u z je prenje a najnuznische, eyrkej w jejc skutkowanju wuswvbobziez, zo by inohla njezabzew ana luby ke K hrystusej wjesez. W e Wllherskej brje m ctja n etto now e m inisterstw o, ale nie khmansche haez Prjeby. N ow h psehebsyba je v. B anffy, ru n je tak liberalny kaz Weckerle. Rom. S w ja ty luvte je so lohey nazym nil, ta t zo b y rb i wo jstw je w o- staw a ez; tez postajene audieney je w ostorezil. T o la n jeje za joho ziw jenjo w tu khwilu zadyn strach.

19 15 Z Francözskeje pschindu pschekhwatace powescze. Z o je m inisterstw o Dupuy w otstupito, njeby tak zko byko, to so w Francözskej dzen czasto staw a, ale tez President republiki, C asim ir P e rie r, je pv W Jd n o w sk im knjezenjn so swojoho m estna wzdak. Hischcze n jejsu hacz do tu teje hvdziny pschicziny doscz znate, kotrez sil joho k som it pohnute. Bokharska. T u d y so spodziw ne wecy staw a ja. S ta m b n lo w, prjedaw schi dokholetny pschedsyda m inisterstw a, a preni inuz w kraju, kotrom nz m a so tez wjerch F e rd in a n d dzakowacz, zo hischcze n a botharskiin tro n je sedzi, je cyle do njehnady padnyk. Z apoczatk ju n ija zandzenoho leta bu w o t sw ojohv wysokoho mestna z iito a t w otsadzeny, a n e tt chcedza joho sam o zajecz, dokelz je so, kaz praja, sobu wobdzelik pschi m o rje n jn wcstohv B elczew a. Böl> we, sehto na tej wecy je? H acz je S ta m b u lo w w opraw dze w invw aty, ado je joyo ruski rubl tak ponizit, a sköncznje do tajkich ryczow pschinjest? e tm n lu tlo m je mjenujcy najkruczischi njepscheczel rnskeje politiki, ale R n sv jv tajkich pschez swoje pjenjezy postorczicz spytuja. S p o d z iw n e pscheczelenjo w jercha F e rd in a n d a z R usam i, kvtsiz su joho prjedowniika, A le x a n d ra z B atte n b e rg a, z mocn z trö n a w uhnali, a hischcze dzensnischi dzen sann za B otharskej zadaja, je pak so hizo dlejschi czas tez w obkedzbow ato. Asija. Ja p a n scy su n a sw ojim puczu pschecziwo chinesiskoinu hkoivnvinu mcstu P ekingej C hinesow z n o w a pschedobyli. C hinesvjo sn hizo w jac kröcz spytali, z Jap ansk im i w e r wobzam knycz. T v la, dokelz Ja p a n scy pschejara w jele zadaja, zenje k to m u pschischko njeje.- Ja p a n scy prjedy w o nicrje niczo wedzecz njechadza, doniz njejsu so w u rje P ckinga pschedvbyte. N aležnosće n ašoho tow ařstw a. Sobustawy na lĕto 1895: kk z Budyšina: Karl Misnař, Hailža Schneiderowa, Mikławš Mjeń, Hana Bukec, Hana Joenichec, 76. Marija Zmijowa ze Zidowa, z Badworja: administrator Mikławš Žur, cyrkwiny wučeř Pĕtr Šołta, Jakub Holbik, Mikławš Brycka, 81. Mikławš Kubaš z Khasowa, z Khelna: Khrystina Donatec, Michal Cunka, z Kamjenej: Mikławš Winoař, Jan Handrik, 86. Jakub Cyž ze Strćžišća, 87. Michal Wels z Hnĕwsec, 88. M. 8 z M z Njebjelčic: farař Kubaš, wučeř H. Brauner, ze Serb. Pazlic: Pĕtr Wawrij, Jakub Krawčik, z Hrubjelčic: Marija Welsowa, Hana Siebarjowa, 95. Hana Rječcyna z Dźĕchorjec, z Ktirösdic: Jakub Holka, Jakub Pjech, Jurij Herrmann, Marija Pjetašeć, 100. Mikławš Lawkus z Lusča, 101. Marija Hajnowa z Bćšic, 102. Madlena Pjechec ze Zejic, 103. Hana Koklina z Čašec, 104. Pĕtr Nowak z Hory, 105. Jan Mjeń z ćemjeric, 106. Jakub Heša w Ronšperku w Cechach, Mikławš Domaška, klerik cisterciskoho rjada, theolog w Litomĕricach za 2 ex. Sobustawy na lĕto 1894: kk z Badworja: Jan Lorenc, Mikławš Heńka, Jan Rječka, Miklawš, Brycka, zwörlk Jan Pjetaš, 555. Mikławš Wenci z Bronja, 556. Mikławš Cyž z Kamjenej, z Budyšina: Hana Jseniohec, Jan Rychtař, ze Serb. Pazlic: Michal Lukaš, Jakub Robl, Miehał Šewc, Jakub Zmij, Pĕtr Wawrij, z Njebjclčic: wučeř H. Brauner, Michał Pječka, Mikławs Robl, Jakub Hostak, 568. Michal Lehmann z Pĕskec, 569. Marija Hajnowa z Bćšic, 570. Jakub Pjech z Khröscic, 571. Hańža Sĕrakowa z Wudworja. Dobrowolne dary za towaństwo: N. N. 75 p., J. R. z B. 50 p., F. L. z B. 50 p., M. W. 75 p., Jakub Heša 1 hr., Mikł. Domaška 2 hr. Zemrĕty sobustaw: P ĕtr Wjeńka w Baćonju, prjedy najeńk w Zdźĕri. R. i. p. Za cyrk ej W ntroby J ĕzn so w eje w B aćon jn. Nawdaty kapital a dotal nahromadźena dań wučinještej 109,277 hr. p K česdi Božej a k spomoženju dušow je dale woprowat: r. 1 hr. H ro m a d ź e : 109,278 hr. p.

20 16 Za cy rk w ičk u s. J ö z efa w H ajn icach. D o ta l h ro m a d ź e : 12,212 hr. p. Dale je woprował: r. 1 hr. H ro m a d ź e : 12,213 hr. p. Za cyrkej M aćerje B ožeje w Radworju. Dale su woprowali: s. faraf 10 hr., kn. J. K. abo J. N. 15 hr. 50 p. Za cyrkej w Lubiju: š. farař 10 hr., wot nĕkotrych terciarow mĕsćanskeje wosady 9 hr. 55 p., njemjenowanej z Budyaina 5 hr. Za nowu cyrkej w Kamjenicach (Chemnitz): a. farař 10 hr., njemjenowanej z Budyšina 5 hr., Mikławš Lawkus z Lusöa 10 hr. Zapłać Böh wšĕm dobroćerjaml 3 u te rd n ro io : Zemreia je sotra K lara Hartmanec z Panczic. R. i. p. l i i s t o w a n j o : Do Rožanta: Knjez kapłan Rjend. wopisowanjo swojoho pucowanja do Jeruzalema zapodnje so w našim easopisu za nĕkotre njedźele, hdyž budźa wšĕ přednoški dokonjane, kotrež je slubił. Swojich česćenych agentow prosymy naležnje, zo chcyli te exemplary P o d o b iz n y M ic h a la H o r n i k a, kotrež trjebaj hišde na składźe maja, nain wrććić. R e d a k c i j a K a t h o ls k o h o P o s o ła. Pobočne Towařstwo Šerbskich Burow za llalmeansku wosadu zmĕje sobotu 2. iebruara popołdnju w 4 hodź, zhromadźiznu w Konjecach. (Hnoje, symjenja, přinoški a zličbowanjo.) K prawje bohatomu wopytej přeprošuje predsydstwo. Czesczenym lvobydlerjam K ukow a n w okoliny p o d w o ln je w ozjew jam, zo syin n a bzeiisnischiiii bnjit luec a bzelo m ojoljo n atta pschewzal. P roschu, zo by sv bom era, kotraz je fo m o jo m u nattej ta t bohacze wopokozow ala, tez n a m nje zlozila, a bitbu so pscheey procow aez, zo bych wsche m i bom erjeitc bzela k p o ln o m u spokojenju swojich czesczenych skazow arjow luulujcbł. Z bobom so poruczam za w uw jebzenjo nacziskow (projeftora), rysow za ttoarl) a pschebpoivzenja p o la wyschnoseze, naeziskow köstow a t. b. W K u k o w je, 1. ja im a ra Z poczesczow anjom Jurij ulattf, pruhow m iy tlvarski mischtr. NB. Pschispom nicz sebi botoolu, zo m am pschec bohaty skkab strowych a suchich deskow, both ich a tolstych, kazkuli so pozabaja. B e r th a B jen ad zic ro B ildyschinje, na hornczeřjkej drozy czo. 34 po 1 skhodze, wuczi schaly schicz a tez rrzacz, tohorunja wuschiwacz. Powjetschiwschi swoje wobydlenjo, möze hischcze nekotrych do pensiona pschijecz. Pscheczelne zastaranjo pschi snadnych wumenjenjach. Czischcz Smolerjec Inihiczischczernje w M«czicznhm bomje w Budyschinjr.

21 Wiidawany wot tomařftma L 2. Lyrilla o Methodisa ro Ludyschinft. Redaktor: Jakub Skala. Čisło sebruara Lĕtnik 33. Derbste dzeczi a mesczanska tachantska schula. W jele je so hizo um tym rpezalo n te', pijato, bnc;, je ;,a jerhjfe dzeczi wuzitne alm suadz trebne, zo do mesczauskeje tad)nntjt'eje schule khvdza abo nie. W ulka dze je Hc^ba m ofebje hölczatoiv, kotrez jiuojit schuln in B udyschinje wukhodza: naroopak je )o in uoivischim e,\slju te (^ husczischv ftaiualo,,,o ju hülcy z r o j e ] n e j e schule h u h d v m n a j e m i iu u ' zastupili, zu blichu so tu n a wyschsche studise pschihotoroali. Dokelz ivobstojnoscze ze samsuvho n azhonjenja znaju a sym tez skkadnoscz mef, z d ru h iiu i ivecyivustvjuyiui kujezimi duchoivuym i a wuczerjem i w o tym so rozryczoivacz, chcu tu nekotre skoroczka uapisacz, kotrez möza serbskim starschiin trvchu k radze bycz. D w eloivacz b rje so njehodzi, zo dzeczi lv mesczauskej sehuli neschto ivjacy iiawukuu hacz n a rosaeh, zo rovsebje nemsku rycz bvktaduiseho zeznasa. N a wsach khodza wschudze jeuoz p o l d n ja do schule, iv mescze cyly dzen: w jaeh schulskich hodzinoro pak pvskicza tez ivjacy rozrouczeuja. Dcimo toho su toe wjcsnych schulach hustv schtyri rjad o ro n je abo letnifi zjeduoczeue, ta t 30 byrbi unterer srooje skutkoivaujo böte rozdzelicz a tak za közdy letnif m jeiije czasa zdzerzi. T o la prascha so netto, hacz je tu tv u ivuzitk ivoprarodze tak ivulki, zo dyrbjale tez dzeczi, kotrez chcedza pozdzischo iv b u r s k im p v i v o t a n j u skutkvwacz, do m e s c z a u s k e je s c h u le pokhodzicz, abo hacz iijeje druhdy schkoda wjetscha hacz uaspvinujeuy ivuspech. 3 3 je)ne schule su so tez bäte a bvle ivuw ijale, a m ainy ivschudze tez wuczerjow, kotsiz swosn ivinvroatvscz nie jeuoz Po zakoujvivym pismiku, nie tez po duchu dospoluje bopjelnjejn. N aw v p ak p a rn je dzeczo iv mescze ru itje iv uajwaznischich letach starschiskohv d o h lad a a w otw uknje to la neschto b u r s k o m u z i w j e n j u, sw vjom u pozdzischomu potirofnnjn. T v h o d la m enju, ^zo za dzeczi, kotrez bäte studow acz ujedyrbja, rim je ttje b a iijeje, mesczansku schuln roopytow acz, wosebse potom, zda so m i to njepraroje, hdyz su ivobstvjuoscze starschich tajke,

22 1-8 jo pvd nm lfim i m itbalvfam i za dro h u schuln potom hospobarstivo c^cfpi. Scbto.) f tonnt m a, bprbi paf, l)bt)x, potm it bzeczo bo m ejta pofc^dv, na to b.pumc;,,,,o tu bo bobvcjc im ojbp pschinbze, hbzez je Ivothlabane, fa.j mot slarschich fa m p d ): heivaf je m o raltffa fct)tobst zu chzesczoivu duschn iijcluitprajum iije u m lfa ; u m rittp a tm tp m, schtoz bzeczo m jacp uaum fitjc, ja ra sustduy. Polvsehitkow iije niozernp pm jic,p d)to,\ Im r ;,a so trjcba, ltam itfuje bospvluje na wjesupch ]d p ila d ): tez»eursku rpc;, ta t bnloko pö,piche, zo joho psehebaez njeinozai l>bpz tez p'loivv bvut)bi) tust Im bjeńppo m iipraji, to niezv iijeiuab.y: tvschuk Meinet) bocpfa serbski ujeuuifiui. Ncesezanstn schuln ivopptoivacz, ivostan p o tajtim za p)d)id)obm)d) bnrviv ueschto jenoz m urjabiic. lip lc binuschn je mee, lib p z. so um tajfid) bolcacp jebita, fotre;, b p rb ja na bucbom njtm o abo ivnczerstm o stnbvivaez, S p in, l)bp,x, ivvbstvjnvscze hischeze ;,e saiusnoho m izhonjenja uje.yiajad), liipjlil a rab.pl, zo iu6.pi bzeezi (mpbom z lujejueje fd)itle n a feniiuav pijtupic.p M'etfo p af bprbju prajic;,: Hole, fi,\ bpvbi stnbolvaez, bprbi pv inoznosczi pilje, snabz z bzesaezimi abo tötn jebiiac.pmi letam i ita inesczanskn schuln. A psehiezina je* uaim ifiijeujo»einskeje rpeze. Serbski im iep'i; fi\ serbske b.jec.p ro p m tep tje, bprbi pschi tpm te.) utstiii tu,,a jobo rninoivatoscz serbsku rl)c,\ trjebaez, iv ui'p'ditri) rjaboiunjacb S wjetseba, me ivph'bid)iel) neinstej hroinabze. J o h o u ab am t ujeje a ujebprbi bpc.j, b.p'ep»m vucpcz. zo lohko a be.ytje ueiujfi rpcpi kch ivou sam, nie zo limiuifm t, ueiuske sabp rozeiniez a tm oric.p Serbske bzeczo me mjefnej fdpdi m a p rato o pibac.j, uajinjei'iseha po budjii, zv joutii ivnczer meep, totrez 11ein)fi pjd)ebiuijd)nm aiie cpte iijeborozeini, tez m macjevffej serbskej rpezi roze ststjn. N ta t b rje serbsey w uezerjv tez ze mscheni p ram m n ivschubze eziiija. Pschi tpm njehobzi so ivezo bospolua m obivjertiiiivoscz iv uent)fej rpezi boepeez a to njeinoze so tez zabaez, Psehinbze li netto holezec z ivjesneje sehnte bvrzp ita fem inar, bprbi tu (jiipboui jm iut cpte itonni laezvnstn rpez wnknpez a tn ta sv jontit netto neinsti pschebnoschuje, T a t m a bm oje bzelo, N a poblozt, tiz snin hischeze trnczc njestoji, n a nenistn rpez, bprbi uom it cpte n je p ia tit laezonsku tw aricz. Czezko sezehnje w zapoezatku, zo z rnjetscha z b ru h iin i sobu troeziez chernöze a schkobzi ivuezerjvw pin stvivain a neschtozkutiz m ojtm ije joim i czeinne. T o. p a f sd)kobzi za pozbzische ftubije, botelz bosez tru to h o poblozka njebobnbze. P schitlabow, ta t ezezte zn tajfid) ivbvhieb holeolv lintfiijenjo a zu ivuezerja rozw uczenjo je, in o h l m jacp injeuom stcp T e z loscht n a eplpeh stubijaeh so holcam tazp, hbyz b p rb ja poto m bzen tuote b n ja iv trojerbej kwakli lezeez bjez rnutkoho ivuspeehni sich ivjesolosez so pvbtloeznje, l,bpz psehi ivsehej proey a pilnosezi to ta brnhich bosezabiipez njeinvza.. T o b o b la z p s e b ie b o b iip in i s t n b e n t a i n i z ä h e ita t a c h a n t s k u s c h u ln! W e weboinosczad) uam itfim n a ivjesnpch schulad) t zastupej bo fem innra cpte bosez: beznirnosez a tohkoscz m nem ftej rpezi p a f jim serbsta schnta po swojim nabatofu njemvze, haj ujebprbi poskiczecz. I. N., Praha w snezy. v Z b a so ini, zo be to loui abo tam n e teto. T eh b o in pschtchesechu raz itefstjfe tubpsche liomitip w obrazt. W ibzachm p n a tpm ivobrazku frajim t, ze snehorn pschitrptu. P reb k u n a w o b ra ztn stojesche wulki snehow p inuz z czoritpm aj woczoinstj a z kosd)czoni tu njetepej ruep. N 6, tchtez bze te snehowe

23 19 muze su. A roofofo tu to h o m u za skakotachu dzeczi a fnnkachn bo sv ze snehoi wymi fiilenti. A pod w vbrazkom stvjesche: T akle besche nehdy, H dyz so hischcze sneha dzesche. H dyz tö n w obrazk widzachmy, chcysche so n a m smjecz. A le jenoz khwilu. Pschetoz tö n w obrazk mejesche p ra w je. N jem özachm y so w opraw dzc dopom nicz, kak tezto to je, hdyz je so sneha naschlo. D w e zym jc bechmy skoro cylc bjez sneha. A letsa pschihotow achu so podobne wecy. Pschindze oktober a November, nie sneh njepschindze. N ö, snadz to la hody neschto pschinjesu. A le hdze Pak! Tez decem ber m iny so bjeze sneha. C zm ow y a pom rüczny wschak besche doscz, fttlc sneh njechasche pschincz. P o w e tr be w lvzny, inurje so poczachu kaz hew ak itm M o w ulkoho pjatka, a dküzba lplestr) n a drohach be nekak m ydliznojta. A hdyz so B oze dzeczo ze sw ojün schemlom Pvcza Po mescze czahacz, to be tö n wbohi scheml z bkötom zapluskany hacz k sedlu hvrje. W b o h i scheml! H ody so m inychu a nasche, nadzije n a sneh z m im. A le nabobo tu ton zadny hüscz be, nahle, njenadzicy. N abobo so to tam horjeka poeza prücz a torhacz, a czi dobri njebjeschczenjo sypachu z poknym i horschezenü blyschczaty moschk swojich posleschczi n a naschn zem ju. Z a m a ln hodzinkn belesche so ct)fe mcsto zc swojim i torhoschczemi, hasam i, tscchami a wezemi. - A pow itachm y tu betn placht» z hobrskej rabosczu. W sesele w oblicza rozwjesellchu so böte, zrndne a pokhm urjene so w ujasnichu: n a közdym w otpoczowasche w u ra z spokojnoscze. K az by rjekl, zo m a közdy w kapsh wnlki lös. A nichtö so sneha njebojesche. W cykym mescze njebe an i jenoho deschcznika widzecz, ale rady hladasche közdy, kak so huste czwaczki w ublejchow anoho" sneha saje n a droht, n a tsechi, kak so n a w okna a n a la ta rn je weschcja, a közdy witasche közdy tajki czwaczk sneha, hdyz so tez jv m u n a kabat abo n a nb% zalehny. N ajw jetscha be wezo radoscz mlödschich z n a s. W urvjichu so ze schulow a wjesele w olajcy rozdzelichn so Po zastorczenischich haskach, z kotrychz buchn bürzy h otow e bttwischcza. N ehdze w kurze lezachu na hrom adcy schulske knihi: sich m esiczeljo bechn n a knihi a n a schuln a n a dom zabyli a dachn so do sneha. H dyz be jene mestno zapusczene, hibasche so czrjödka krvczel abo dwe bäte, doniz cyla haska njebe zapusczena. T ö n dzen drje su czi m alt studenczi wschitcy do jenoho trochn diese schuln m eli" hacz Hewak. A njew em, kak su sich dom a w itali. B ili drje sich za tö n m aly hrech to la njejsu. J a to z najm jenscha sw ojim dzeczvm czini! njebych. T ez my bechmy raz dzeczi, a smykachmy sv ra d y Po.K lam arjec horje, po K im barku abo na B etn arje c hacze. A njem ejachm y, H alifax", ale bechmy w d rjew ja n c a c h... S n e h sajesche sv mjez tym pvkojnje bäte, tez wjeczor hischcze. L ata rn je sweczachu so z nekak blukim swetkom: w one dze mejachu te moschkowe gardiny do schklencow naw eschane. A hdyz n a z a jtra stawachm y, poletowasche hischcze sneh za wvknami, a betetet n a hasy schkrabasche so z lopaczcm i. W nvw inach pvtom czitachmy, zo je so sneh schol cyku nüc n o w in a rjo dze an t w noch njespja, kaz je znate nö, a sköncznje be to tez znacz, hnydom hdyz n a hasu w ustupichm y. S n e h be hizo wysche knlkow, a nim o n a s behachu ludzo, közdy z horschczu sneha n a klobucy a n a kabacze. A skoro bechmy tez my ritttje tajcy. Hdyz Pak n a möst pschindzechmy, zetkachmy so tam z czrjödu

24 20 bzekaczeri, tue wuchatych meeach a w scherych pkatanych abv njepkatanych kabatacf). N o h i tczachu w schkornjach abo bechu z habrjeschczemi zezaw obasane. N a n tfo itta j mejesche közby luttsfc pascake rukajcy n w ru fm n a j koschczv abv lopcic.v ß hro m ad am i setasche fites) pschez kainjenkne wobkozenjv dv reit bete. A le tu be wseho nutfo. P razski m vst je bokhi nintasc kaz w Khrosczicach w o t H adam ec k H örnikeevm, A hbyz tak n a b rn h i kvne pschinbzechmy, be tarn hizo zasy p v ln v sneha, derje pscheteptaiw hv. Pschetoz pv naschim mosczc khodzi kusk rojaci) (übst harz w ot H abam ee k Hvruikecvm, tez njebzesu bo kemschi, Pscheb hobzinkn beehu tu bzekaczerjo poczeli sehkrabacz, A le w jelc hvrje be w meseze nutska. T u so fites) njehobzi bo refi n tjetacj: mjetasehe sv psehi tru ttu im d ) n a hrvinaby, a bvrzy pschijebzechn wozy, a fo ra " za fö n t" sv pjcsnjesehe, N a trottoim es) p a f bzekachu bomottmiet). Közby mejesche swvj bzel w nrjebziez a tuuschkrabaez, K az ntjitee law y khvbzachn itim o nies) policistojv, z tm ilfim zesenym ezeezvm ita kkvbucy, z brvbu pvb nvsom a tu ezmvwych kabatach. ß kvzbvho kabata kukasche w vna ^absattm knizka, bo fotrejtß közby sv zapisnje, schtöz sw vju tuet njeczini, kaz bycz byrbi, A z kisatym wvbliezvm bum m unict) mjeezechu a sehkrabachn, Beehu tv prenje kisake woblieza, kvtrez tu setusehim snezy wvhkabach, B v rzy sv m nvzachu, L nbzi be rooitfa m jenje haez w czora, A njebechn tv ezi wczorawschi. T v beehu z wjetscha jenvz tajey, kvtsiz byrbjachu won, A pschinjeseehu sebi m uvzy z uich bescheznik z bom u, a wschitcy niitutse m jerzate tuoblicza, Je n v z bzeezi bechu jenak wjesoke, nö, a tuezo tez ja, tv so rozymi, ilzkvwjek, katryz je n a wsy w otrvsts, ltjeje kaz mesezan a brobzt so z rabosczn tu snezy, byrnjez bo kosen bysv. T e z nasche bzvwki a kruwarki, haj samv bnrske s)o(ct) n im aja niezv pscheczituv tom n,,zv so jim czwaezk sneha tez tut ezerw jene kiezko ftjitjc. P razske knjezniezki bachn sebi tajke neschtv jenvz wczora snbicz, T zensa in a ja schlewjer ntjez wvezi, a kvtrez schlew jerja nim aja, mikaja nervosnje z wüezkomaj a sezahnja ezerw jene hubst bo ksehtwoscze, A le njech so knjezniezki zm ern ja: mnzsey njejsn lepseht, W n w o rh n ja sebi scheroke fo rn arje zwjeifehnikow a khvbza ze zababjenym i hkvtuami, kaz ezi Eskim vwje tau t horjeka tu lvbvwych krajinach, hbyz tut hvntw n btt za bekytni baram i. A le fites) pabasche najebaez tv wschitko w jesele base. Közby stokpik bösta wysokn betn ezapkn, kvzba tsecha totste posleschczo, a schpieate, rvzkate weze a weziczki buchn kulow atc bäte a böse. A n a hasach, wvsebje n a wuzschich a skhowantschich be bvrzy jakv tu serbskej sjoli. W ozy, n ap jeln jen e z lob um abv z w uhlvtn, zarezvtuachn so hknbvko, schert), m azany fites) mjesesche so kaz brosutt) cokvr konjvtn wokokv nvhow a wvkvko fosef'otu. W b o h i skvt njemvzesche wnezahnyez, a kschnb mejesche reju. A le ezezkv be pvtnhacz.. ß wvtkel bzesaezeri bobracz? Dzekasche sich b rje , ale ezi byrbjachu pschebe wsehint n a hkvwne brohi, hbzez hrvntaby sneha rose,zechn, kaz pv beschczikn hriby. N a sto w vzvw jezbzesche ze snehom z tnesta w vn, ale schtv je to ita tajkn tnnohvsez! Nasche Wjacskawske torhoschezo" n a pschikkab poboba so hotvw oinn bittuischczu, abo exercirnischcztn T o zno fege fterje jene tutbfeli. S a m t) nasyp, same hrvinaby pjerscheze. J e n v z zv sn to jotu snehvw e hrvntaby, P o bvkvm aj sepje sneha a srjebza hischeze wjetsche, H byz ezkvwjek tnjez tajke hrvinaby zanbze, so tu nich zhubi. A le ezi horjeka so njesmisichu, a sneh so sajesche base. N jebjesa wostachu jenak w vlojane, pvkhm nrjene. Lubzo so poczachu na brohach wvbsuwaez, fta

25 21 so tu «tarn tez iijeztm zo. T o n bc fcbi u o h u mu)uiitt)f, britlii atm b ru lia fcbi w tschizn schkobn sezinila. B e to zrnbne, alc hlabasche so n a tv mjcfctc, hbyz so taste jebljn w ali, ta! bolhi haez besehe, a potv m tezo rvzpvminasehe, hacz ma tezo wostaez abo stanyez a za tto b u fo m pohtabaez hicz. T o n be wezo w otteczal, schtv we hbze. K aste bechn to tvzby kröez smechi, mozeeze fcbi mijftic.v T ez b rü h e njezboza so staw achu. N o w in h»am pschipowebachn, ta t je tu a tarn wvz ze zm jerzlych kotiji zjel, ezahi n a zeteznieach so zapvzbzow aehn tfi, schthri a w jaey hobzin. N o w in y pschithabzachn Pozbze, avvsebje tc z Lnzico, S erb ffe N o w in h " a K athotjki P o s o l", taz b h -rje tl, zo su n a na* zabyle. T ez tisth ze S e rb v w so n efaf btijachn a pjenjezne tisth njepsebińbzecbn z eyla zane. N o, ate stöneznje so ivnjasni, Po tsjvch bnach polnhch sneha. Besche w am to taste m lhow e r a n j o,. atc po m lhow ym ra n ju sezehowasehe jasny bzeii. N jeb jeja zw jazachn so zash raz nm bru saht, a nehbze w batotvsczi zazhbvti so ta zto ta futa, to tra z re fa ftimco. Sweezesche ta t tnboznje na naschn zemjn, nie m aln wohrewasche. A besche to berje : h ew at bhchmh so w blocze zatepiti. A te h ew at w osta wscho, taz be bt)ta. T zelaezerjo z lopaezem i a z taschezcmi n a wschech rvztach a Po thch sivetlhch brohach jezbzachn sanje. W ntte, inate a eytc brobnnschte ate bo wschech besehtaj bw aj konjej zapschehnjeuaj, z ezerw jenv-belym i abo zolto-ezerw jenym i ezeezemi n a fm notadi. Pschimhsleze fcbi f to m u jtin f a te zwönezki, a m aeze hotow ych serbstich termnsch nitow, totsiz m ojcbta bo Z n rie atm bo Z b z e rje n a term nschn jebu. 9řim o tohv wschvho wjeselesche so nasch tnbzik n a lobze. Pschi zwnkach Hnbzbh a pschi ctettriffim swetle so to rjcn je smhka. H a j, n ett h a tte p ra w je poznachm y, schto je naiit to n sneh wscho pschinjesl. W jete, pschcz m en t lujetc trasnoho. P ro sch n um*, hizo ton p ohtab n a P ra h n, na P r a h n w snezy!" N jew n p rajieze trasny. S tv jie z e n a moscze. P v b w ann schnmi rcka, ate njeslhschieze jeje. K az bze netfte z eyta w P ra z h zanoho hvlka njeje, thiba ftin fo ta zwönezkow. Nascha W o ttaw a brje schnmi, ate schnmi pob totfttjm tobom a n a lobze zash lczi tolsth such. Kak so ton such zyboli w e w jeezornym slonen! J a t v sam ön trystat. A napscheezv w am lezi M a ta S tr o n a, a taz biabent jn toeneuje tratowski prob. W ibzieze te zhbotate w o tn a a n a tsesche snehowy w obzew. Wscho je ze snehow pokryte: jcnoz schpieata tsecha ryrkw je swj. B ita w ostaw a czista. T a m so njeetja zabyn such naweschecz. A nehbze w batotosczi so zhnbja zetezna tv n strn teija E issetow ejc wczc" n a L aw rjeneow ej horje, a n a p raw cj ftro n jc tratow skoho probn B otvebere z hrobonc kejzora F e rb in a n b a. T o wscho p ln w a w ezme... Ach, w ezme p ln w a w zhmje- tez ta t m nohi ezlowjek. W ezme tjubjen ftnist a nnzh. Z h m a a n n za ftej bw vjnikaj. N jeje w am tvzbh ta t ztrnzownw zo so m ezoplym toznsche n aro b zi a w rntajeach. N je n je jezbzi so w zhmje n a tohtich santach bo bziw abla, n a b at a bo foncerta. A le zrn b n a je zhm a thnbom n. A tyeh je, ta z znajem h, w jaey n a swceze, bhzti bvhathch. A za niel) zn a m je n ja preni sneh n a tsesche ehln ezrjobn w schetatohv hnbjcnftw a. P re n i ro z to rh a n h proscher, to tro h o z w snezy a m rözn zettaeze, um* n a tv bopvm ni. B v h we, hbze b y b li? P o b tsechn h o rje ta atm b eteta w p in e y? T u a tarn njew oezatnje joho niezo haez te hole sezenh, p o try te ze zm jerzlhm i krjepjemi.

26 22 S m ilcz e so und»im. K hnbzi njeb y b la jenoz w mestach, nie te j n a luiad), a tez n a serbskich wsach bydla khnbzi. W o n k a therm om eter p a b a a zo by czim 661c therm om eter waschich w u tro b o w st»pal, zo bychn to la wasche w u tro b y so zhrele, czim 661c wonka m jerznjc, a ze swojej skutko >vnej Inbosczn w ohrew ale zm jerzle bydla khndziny! i. Swjata Marija we Balle di Pompeji. (2. pvkraczow anjo.) l a s wleczesche so wec tsi polne leta, a n a sw jedzenju sw jatoho rözow ca Icta »jede B a rto lo L vngo bale hacz n a zapoczatkn. S t a r a cyrkej be drje w u p o rjedzan a, atc k tw arej now eje njeböstaw asche so b o ta l mczoho. A njebesche-li biskop z N o la sam ze wschej m ocu n a tu tv n tw a r czischczal, beschtej snadz n a posledkn w öbe wosobje, kotrejz so - wo wec zajim ow aschtej, n ad zijn zlw biloj, w uhladaw schi n a wschech stronach tak w ulku lohkomyslnoscz. T ez tu so zjewi, kak wobczezne je swctej wschitko dobre a kak so wschitko, schtoz so k B o zej czesczi staw a, w o t sw eta pschesczeha a kak B ö h Inbuje, z n a j- mjenschich sredkow zroscz dacz sw ojim wulkim skutkam. S ch to z»jede B a rto lo L o n g o bofonjal, schtoz am N olanski biskop njezam öh, to b o fo n ja sam B ö h pschez tsjoch m issionarow, kotsiz lud napom inachu, zo by so küzdy dzeü sw jaty rvzow c m obltl, a kotsiz n a to dopom inachu, kak ja ra so n tn jc tn tü n paczer najzböznischej knjeznje Inbi a kak m öcny je p o la B o h a. Z o pak by so lud pschiwnczil, dzeń w ote d n ja rözow c so mvdlicz. zezda so B a rto le j L onpej nuzne, zo by so swjeczo sw jatoho rözow ea w cyrkwi w nstajilo, hdzez m öhl so lud közdy w jeczor k paczerjej zhrom adzicz. T ak p o d a so B a rto lo L ongv sam d a N eap o le. A kak so jo m u tarn wjedzesche, kak tarn zadane swjeczo skvncznje to la dvsta, wo tont ro z p raw ja n an t sam takle: T opom nich so, zo sym p o la westoho pscheknpca wschelake nabozne sw jeczata w idzal a khwatach to h o d la k n jo m u. D u cy po puczu zetkach poboz-»oho dom inikana P. Diabente, kotrohoz hizo 10 let znajach. L uby w ötcze", prajach k njvm n, to m je zwjesela, zo w a s T im je bzensa w ib zu ", a powebach jom u hnybom, schto so w e B a lle di P o m p e ji sta w a : wo missionach, w o pschiklabze biskvpa z S lola, w o sw ojim pschedewzacz», zo chcu tam cyrkej tw aricz a bratstw v sw jatoho rözow ca zalozicz a n a posledku w o swjeczeczu, kotr'ez chcn bzensa knpicz. M je z tym boübzechm oj hacz k w o n o m n pschekupcej, a w opraw bze n a- makachmoj tam m jez b ru h im i swjeczo sw jatoho rözow ca. T o la nic z p ja tn a - czimi potajnosczem i. T ez besche w o n o ja r a möliczke. Pschekupc zadasche za»je lirow ( =.420 hriw now ). T o la to zezda so m o jo m u pschewodzerjej, kotryz so n a tajke wecy wustojesche, w jele, a llw ny m i to h o d la, zo bychmoj schloj. ILzohodla tajkile pjenjez za jeniczke swjeczatko! H dyz chcecze cyrkej tw aricz, to budzecze swoje Pjenjezy n a nnznische wecy trjebacz. R u n je so dvpom inam, zo psched w jacy tetam i sotse M a r iji Concecze be L ita la w khezi za khndych p o la w ro to w M e d in a stare swjeczo sw jatoho rözow ca darich, kotrez bech za tsi litt) ( = 2 hr. 4 0 np.) p o la zida kupil. D z v z e k njej sebi je w vbhladacz; bndze-li so w am lnbicz, d ari je w am w o n a z radosczn. S ta r e wschak je ja ra, rjanoscze n in ta w jele, ale za prosty lu d w e B a lle di P o m p e ji bndze dosahacz."

27 23 Khetse khwatach do w ustaw a khudych a praschach so ru n u m eru ;,n sotru B lariju C oncettu. Proschach ju w o spom njene swjeczo n pschispomnich, zo chcebza je m issionarow je hizo bzensa w jeczor I czesczenju wustajicz. T o m je w ulcy zw jesela", w otm okw i p o b o zn a bom inikanka, zo so swjeczo, n a pok zabyte, z tak rja n e j skkabnosczu zasy w uzije a k czesczi pschindze. ftntjbom Po n je b o ń b u." A za nekotre wokomiki je knjezna pschinjese. T o la ja so wschön zaströzich, hbyz je w uhlabach. S ta r e, wobnoschcne, a smjercz hubjenje m o lo w an e. H o to w a m azaüca. N jem özach so zbzerzecz a p ra ja ch : Bozo, schtö je to la tele swjeczo m olow ak? S c h to rjeknu tajkom u swjeczatku lubzo w e V o lle bi P o m p e ji? N jebubze jim skerje k pohörschkej hacz k poboznosczi?" S w jecz o be w o praw bze zabtaw c. A k to m u hischcze njecyke. S w ja te j knjeznje pobrachowasche cyty kruch hlow y, jeje ptaschcz be rozpukany a w ot m olow pschekusany. B a rb y njcbe n a n im skoro prüschka. N a praw icy kleczesche sw jaty D om inik, kotrohoz mvzesche so czlowjek nabojecz. A n a lewicy be sw jata R o sa Lim anska, z rözow ym wenczkom n a hkowje. A le tez w o n a be wohibnje n am o lo w an a, jako cyte swjeczo. N jew ebzach scbi raby, hacz je m am ivzacz abo nie. T u P ra ji so tra : J e n o z njestubujcze botho. W zm icze scbi swjeczo a dzicze. J e b rje schpatne, nie to la snabz hübne, zo czkowjek W vtczcnasch pscheb nim w uspew a." Z bobom pschinbze za m n u bo w u staw a m o ja zona, a jej rjekny sotra, jako w o t wyschscheje m ocy p o h n u ta : A tut) te swjeczatko byrbicze pschijecz a to hnhbom." A w o praw bze m o ja zo n a swjeczo wza, zo sebi njeby bobreje sotry ro z h n ew a ta, a zaw ali je bo rubischcza. Besche z ra m o m metr boche, 4 0 ccntim etrow scheroke. A wotsalichm oj so. J a Pak m jez ty m pschemyslowach, kak by swjeczo hischcze bzensa w jeczor najlepje bo V o lle bi P o m p e ji pschischko. Pschi tom so bopm nnich n a posclnika, kotryz bruhby z N e a p o le bo P o m p e ji jezbzesche. D onbzech k n jo m u a proschach joho, zo by swjeczo n a w vz wzak a hischcze bzensa w jeczor m issionaram na farje w P om pejach w otebak. D e rje ", p ra ji pöselnik, hnybom to w obstaram ; konjej stej hizo zapschehnjenej." W jeczor bonbzechm oj p o to m tez moj ze zonu a zhonichm oj, zo je pöselnik swjeczo b rje wotebak, ale je n a lniöjnym w ozu pfchiwjezk. A to n a ju ja ra mjerzasche. T o la schtö be so nabzak, zo bubze börzy tu tö n bebny w obraz, kotryz 2 hriw nje a 4 0 pjenjezkow pkaczesche a kotryz so n a h n ö jn y m w ozu bo B ä lle bi P o m p e ji plchiwjeze, tak wysocy czesczeny! Z o bubze börzy w brohich ramach, w ubebjeny z b ro h o tn y m i kam jenjem i a z w eucvm bw anaczi hwezbow, zo bubze n a w osebnym trö n je stacz, n a b kotrym z so krasna cyrkej pozbehnje. y a j, tak skawne je tu te swjeczo, zo p u czow arjo ze wschitkich krajow, ze staroho a now oho sw eta k n jo m u pschikhabzeja, zo sam sw jaty tobte Leo X I I I. tu tu sw jatnicu w za pob swöj w osebity schkit, a zo k jeje posw jeczenju pöska wosebitoho zapöskanca, k arb in a la M o n a c o la V a le tta, kotryz P otom w opraw bze cyrkej woswjeczi a swjeczo, z bziw am i, kotrez so tarn staw aju, w cykym swecze znate, swjatocznje krönowasche! (P orraczow anjo.) * * * Z Luzicy a Sakskeje. Z Budyschina. N a poslebnjej h to w n ej zhrom abziznjc M a ć ic y S e rb s k e je w nprajichu nekotre sobustawy M aczicy pscheczo, zo by so ryczespytny wotrjad

28 24 M aczicp zasy tuolntolotl. T ajk e pscheczo knjez lic. fa ra r Jm isch tehdy slubi dopjclnicz a ryczespytny w o trja d ^ n o w a zasy zalozicz. Pscheprvscheni root knjeza Jm ischa zhrom adzichn so 3. w ulkoho rvzka 8 knjezojv w tudom nej R eibetancec (Zl)icrm m icc) re jtm u ra n ji, hdzez so ryczespytny w o trja d z n o w a zalozi. K njez Jm isch w powitaccy ryczi n a to spomni, schtv je pschi p o s le d n je j. hkownej zyroinadziznje M aczicy slubik, a wnkozi, kak spom oznje je w prjedawschich letach rpczespytny w o trja d skntkowak a serbskvmu pism ow stw u wschelako pucz pokazvnm ł. W o b n v w je n jo tajkoho w o trja d a je w uzitne, h a j nuznc, dokelz je so dv serbskohv pism ow stw a w jele wschclakoscze a w opacznoscze d o b y lo : p s c h e z je n o s c z w p i s n n j u d o c p e c z, to budze hlow ny nadaw k z n o w a zalozom noho w o trjad a. P o dlejschej rozm otw je wo knjeza Jmischowych slowach praschesche so k. Jm isch pschitvmnych, yacz chcedza bycz svbnstawy ryczespytnvho w o trja d a. Wschitcy so zw vlnilvi w uprajichu. B echn tu pschitom ni kk. lic. Jm isch, d r. Kalich, d r. SDřufa, fa ra r Gölcz, w uczer e m e r. B artko, redaktor S m v le r, w uczer S o m m e r a fa ra r S k a la. D a le m a ja so k zastupej do w o trja d a pscheprosycz kk. scholasükns Lnsczanski, fa ra r Jen cz, d r. S e lla, seminarski wyschschi w uczer F ie d ler, adm ini- Itra to r Libsch, kaplan K ral, tcz hischczc druzy serbscy spisow aczeljo, a chce knjez Jm isch to w vbstaracz. H dyz be w o trja d z tu ty m z n o w a zakozeny, w nzw vlichn pschitom ni za jvhv pschedsydu knjeza lic. J m i s d ) a, za mestopschcdsydn knjeza d r. A c n k u a za pism aw jedzerja knjeza fa ra r ja S t a l l t. T ez so hnydom wvbzam kny, zo um ivotrjad za leto 4 p o s e d z e n j a w otbycz a to w jutrolvnych, wulkich, Michalskich a hodow nych prozdninach. H nydom pschi tu ty m prcnim posedzenju zryczachn so pschitomni, zo chcedza w v t netka w pisanju dvslednje tu to wobkedzbowacz: a ) W e hlvw nych sadach budzemy v e rb u m fin itu m abo Prädikat jeno w urjadnje n a zapoczatk sady stajecz, w relativnych sadach Pak w osebje pom ocne slowjesv (v e rb u m a u x ilia re ) zcnjc n a könc. b ) W drnhej konjngaciji pisam y p a rtic ip. p e rf. act., nawuknyk, naw ukla, naw uklv atd., to placzi wo slowjesach, kotrychz zdonk so njekönczi na samozynk. c) G e n itiv, d u a l. stow a dzcczo je: dzesczow. d) P isam y dwacyczi, procy (nie dwaceczi, Proce), t. j. za tw jerdym i syczawkami pisam y mesto e: y. e) Z a m. = m ark p isam y : h r. = h riw n a. f) P is a m y : w idzal, nic widzil. g) P is a m y : kejzor, nic khezvr (grekski K a is a r). h ) T w v rb y p ad n u ch, P a d n u l, p ad nuw schi m a ja wschndze spadnycz, a pisam y p o w s c h i t k o w n j e y : padnych p a d n y l, padnyw schi. S koncznje so wvbzam kny, zo m a ja so ro z p raw y w o ryczespytnym w otrjedze tcz w naschich lndvw ych czasvpisach w vzjcw jecz, zo by so z tym pschezjenoscz lu p isan jn dvcpela. Z R a d w o r ja. Ibüiijeim njcdzelu mejesche tu d o m n a B jesad a " zahl zyrom adziznn. M esacznn ro z p raw u sczehowasche psd)ednoschk, w kotrymz knjez w uczer ^ l o d e n k schwedskn kralvw nu K hrystinn, dzow ku w jelem jenow anoyo O btstaun Ä dvlfa, w vpisa, wosebje, kak w o n a swoje knjezerstw o zlozi, Potom Po E u ro p je w vkolv pnczvwasche a so skoncznje w R v m je zasy do katholskejc cyrkwje wroczi. P v to m jednachm y wo pschihotach n a zakozenski swjedzen", kotrpz so na p v s tn ic y p v n d z e lu (25. m alohv rvzka) postaji. Jak o nowe sobu-

29 25 stawy zastupichu: f. w uczer Ju ris ^ n tij iv o b jc ri, Jak u b ^ iijq c rjn z.stbntonm, Jan K orla Nawka, Mikkawsch Bryeka a J a» P aw luscha R ab w o rja. _ Z Ralbiezanskeje wosady. ( L e tu a r o ^ p r a n m. um K a th o ls k e j B je sab z e " 9 i a l b i e z a u s k e j c w o s a b y z 1č t a 189: ) Okascha katholska [ijijabrt m otme w le q e p u rja b n jc fo^b» p m iju ujebzelu mvfaca sw vju zhromabziznu a ujebzelu 19. fe b ru ara jcnu luiirjnbm t zhrom abzizuu k w o- ptm m jcqu 50Iot»ol)o biskopskoho ju lu le ja sw jatohv lu o tai i'c o u a XIII. Pschebnoschki mejacl)»») fqcl)om acc: (Xzesezowaujo swjatych rvlih u ijo lu ; wo sw jatym luotcu; wv sw jatoho M alachiasow ym w esehezeuju: H a u b rij H a fe r: ksehiz uasehoho Zbüznika: w o Ijnnbm m njm meseze L o re to ; zuiezeujo klbschtroio m 10. Ic tp o tfn ; bamz naflcbnif sw jatoho P e t r a : sw jata M a rijn, m aezer bobreje rabi) i» (9cmvr 71110: wo zböznym G e rh arb z e M a jc lli: 100 starabje Dvnlluc^niiifojo ivosaby: wo K o lu m b u s» : m aezer a jeniezki syu a t. b. Njebzeku 19. om lolio 06;,so, kaz tez»a sw jebzeuju sw jateju S y m a u a a J u b y bostachu sobustaw y zhrom abuje swjataj sakram eutaj pokuty a w oktarja. T ez 10 leeze w otm eivaehu so p o rjab u je p re n ju ujebzelu mesaea zhrom abzizny. W tutym leeze i»ojod)im) pschi w o tew rjeu ju bjesaby pschebuoschki: 100 sw jatej M a riji, m aezeri B o z e j: kaz tez sczehowaee: Z w o u y a sich uastaczo: swobobui m u rje rjo : ujeboh seholastik Michak H oruik: trje b a u jo 5 sweezkow 10 ezkowjeezim ziw jeu ju : J o b a n u a b 'A re, knjezna w O rle a n S u : uastaczo b n ab o w u o h o swjeezeeza a m estua w 9»ozeueze: swjataj (XI)rill a M e th o b ij a t. b. N jebzelu 17. jm tija swjeezesche uascha bjesabn swöj zakozeuski swjebzen,» a kotryz tez w ysokobostojuy kujez abm iuistrator Hicka z K am jenea pschinbze a u a s z rjau y m pschebuoschkoiu zwjeseli. W mesacu septem bru psehepolozi so uascha bjcsaba bo 9iolbic a w otm eioa zhrom abzizuy p o rja b u je p o ln psehekupea B rezau a. Tseezu ujebzelu ab v euta bostachu sobustawy zh ro m abuje siojataj sakram eutaj p o h itp a w o lta rja. 3 o tm stawow mann) 118. Alikkawsch 9! y e z e r, pismaiojebzer. Z Ralllic. W zaübzcuym leeze uam jetow asche so w uasehej B jesabze", zo by so w njej spewanski lo o trja b " zakozik. B iiw zy z pobpism om huybom pschistup w uprajichu, ale podarm o czakachu ua zakozeujo tu toho lootrjaba. T u sta so w zandzenej B jesab ze" z u o w a uastork. T u z so sköuezuje uowe tow arstw o bzen 24. ja u u a ra >0 Koujeeach zatozi nie pak ja so w o trjab u e " tow arstw o B jesab y " ani tez ivojerskoho tow arstw o, ale e y le s a m o s t a t u e pob m jeuom : Tpewarske towarstwo za Ralbiczansku wosadu". Z am er tow arstw o je hajenjo c y r k w in s k a h o a w o s e b je tez s e r b s k o h o lu b o w o h o s p e w a. Pschistup m a kozby muzski b o b r o p o c z e s u o h o m jeua, kiz je 18. leto boepel. Spcw anske hobziuy zm eja so w B jesab ziu y m " lokal» 10 9! a 1b ie a c h a to közbu sobotu w jeczor ll28. S o b o ty w poseze" cheemy u a uaw ukujeujo u o w y c h k h o r a ln y c h m c l o b i j o w uakoziez, u a kotrez hizo zcbziwje tos bofljo ezakami), w kotrychz pak so bow eriw je uabzijam y, zo je harz bo p o sta" böstaujem y. T uz w B o zim m jenjc" u a uow e bzeko! B oh wjerschuy pak baj zam eram tutoho uajmköbschoho w osabnoho tow arstw o swoje zohuow au jo! - - (tfiolvc towarstwo witamy luutrolntjc a pschejemy jomu dobry wuspech. Red.) W zaubzenym z B ozej pontocit bokoujauym leeze je so w uaschej wosabze narobziko 31 bzeczi: 3 0 Intel)» w farskej eyrkwi kschczeue, 1 z nuzuej kschczencu bom a w obstarane, m jez»iiiti 2 ujem aubzelskej;»im o toho 2 morwo narobzenej. P schipow jebaujow be tu 12, w ero w an jo w 9. ^jemreko je 4 0 wosobow, 18 muzskoho, 22 zonskoho splaha, 13 m alych bzeezi. L w jaty ch w o p m w jeu jo w bc

30 26 3 Klllowa. W m iiijcntpn leese sm tv nasehej wosadse kscheseiiyeh I)6lc,Vitfoni n (55 Ijolc^atforo; njeinanbselskieh we.wosabze bi' 1 w ot fatbol)feje lerbjfeje m a q c rjc a 1 m ot luts)cr)fcje a 1 w ot maezerje, kis be p v o id a nm iabi). W n m relo je 9 4 wosobow, a tv 5 4 inusskoho a 4 0 zönskoho fplaba. 'S c u n u a n jo n ) mejacljmt) c y lo h o s w e t a. Ntinska. lie n tru m je nimm, kos je lonsehe leto jlubil, ro jejm je na m jet t'tajif ;,a u m t i t v o i i j e n j o j e i n i t ) f o l ) o z a k v» ja. W p m tim a brubini c.ytaiiju o iiam jvt te,\ psehija. T osam o so.'pnvesese tes w tseesim ezitanjn stmije. P o to n i pak byrbi niob/pim fitjenjo ra jc h sta q a lsischeze tes m.pojazkowej m bse (^im bc-öratl)) U)jetfd)imi nmnakaes. l a u t so tonsehe leto itam jet ivotpofa.pi. 2 el)t6 me, faf lotfa biib.je? L o la je inösno.,)o m a iimui) fancser bebn) um liu)» a svbnitaw p (',n'ja;,fa. I e ti p a t so lĕtsa hiseheze ujerabsch potoin pak zawesese m jem jin psehiehobiiyeh let. - '-h> eijłijm kejsorstwje so njebset» 27. ja m ta ra n a r o d n h b z e n f e j,o v a swjeesesehe..)tejsor je wosebje na ivvjsko tu to n kröes w jaeore w ozjew jenja chosik. lim ua na tv spom inajo,,;o je so bertlf letstotka miitijl, hdys wöjskv poslebni fvlh',; sivoje träum e bseto bokviijesehe, n je nnpm m nal, pseheey ;,sl)i) hotoivi Inje.v tanm e bobyesn.pikitoivaes. Arancözska. T w a j dnaj pv w o tstn p jen jn C asim ira P e rie r -a so w B e r- sailleou p o la P a r iz a now y president repnbliki wuzwolesd)e. Pschi druhcj w olbje bosta F e l i p s s n u r e dosahacu liesbn htosow a bit President. R ichtn l'ebi n a njoho prjebi) m ystil njebe, an t toon jant nbo joho najblisschi so toho iijenab,:)ijad)n. J o h n m anbselska a bsow ka n a n jo h o q a fa jd )tc j, hdi> ze B e r- l'ailleo psehinbse a jim aj m jeim»ow oho pwesidenty sobndzeli. M a to so nje- UveipH'btej, hbps w on n a bobo,\e schtyrjom i psehijebse, esestnje psehewodsany w ot sehwabronp kiirassirow. W ö n besehe hnes b o tal m nrinjfi m inister (yi w öjnskotöbsne nalesnosese). 2 chtv maml) netto w ot n jo h o woesakowaech njehvbsi so hisehese prajies. W o n płae.p jafo inerniw y estowjek. S o e ia ln e a rab ifaln e nbw inp jmnit dolhe knjejstwo njeweschesa. Wschelake m eitjenja m obstoja mo tpm, sehto je P e rie r a pohnut'o taf»ahle lootstnpies. O iajjfcrjc mejesehe luńn syte z njekhm m iikarni,' kotsis m a ja u' pjraneoch'kej esosto najwpsehsehe inestna, knjesies. W otstronies sich njem osesehe, a to h o d la rabseho jam bsesehe. W jele pröep je so sabalo. tes netto now e m inisterstw o pow otaes. S konesnje po bwenjedselskim spytoioanjn je ik i b n t je tötn.p u jebt R ib o t je psehebsyda. a t e s. brn,p> m inistrojo su hizo prjebp z wjetseha ministerske m eftna pontčti. Rllska. A einister,'pvvnkvwnyeh nateznosesow G ie r c > je ^em ret icrcm a»ajwietsche.ptskusbp wo Rnskn a stönesnje wo cplu E n ro p u. Csaseziseho, b b p, wje.; R nstej a brnhim i knjeserstw m ni njelubo.proscse w udyriehtt a hdys m blissehim esasn w ojno hrosesehe. w on pseheey zasy wseho w uhladkow a, taf zo m er.'chsersa. N aležnosće našoho tow ařstw a. Sobustawy na lĕto 1895: kk Jakub Strano, kapłan w Lipsku, 110. Jakub Libš z Horiijoho Wunjowa, z Radworja: kapłan Jakub Nowak (za 2 ex ), Hana Lišcyna, Miklawa Sołta, Haiiža Hörnikowa, Karl Nawka, z Khelna:

31 27 Hańža Khĕžoyna, Michal Bjnrš, Jan Krawc, z Borancc: Hana Kubańkowa, Jan Hawk, Mikławš Kašpor, z Kamjenej: August Helas, Jan Winař, z Khröscic: Marija Zyndźic, Hana Skalic, z Kozaric: Jakub Kopri, Madlena Kralec, 129. Hana Nowotnowa z Nuknicy, 130. Marjja Solćina z Lejna, z Worklec: Marija Lipičowa, Michal Žur, Jakub Šewcik, administrator w Lubiju, 134. Jurij_ Jakubaš z Böjswec, 135. Madlena Dučmanowa z Hnewsec, 136. Jan Möiik z Ćemjeric, 137. Handrij Mörik z Dalic, z Budyšina: Jan Wjergae, Jakub Mjechela, 140. Marija Nägelka, hospoza w Kukowje, 141. Miklawš Ryeerja ze Sernjan, ze Smjerdźaceje: Mikławš Matka, Michal ICurjat, Pĕtr Krawe, z Wotrowa: can. farar Jakub Herrmann, Michał Bold, Mikławš Böhme, Michal Rjeda;v Pĕtr Nowak, Hana Bulcowa, 151. Mikławš Krawc z Nowomĕstačka, ze Žuric: Marija Mĕršowa, Jurij Cyž, Michal Krawcik, z Kanec: Pĕtr Libš, Pĕtr Kocor, Mikławš Cyž, Jan Pječak, Miklawš Čorlich, z Krjepjec: Pĕtr Haška, Juri] Koch, Mikławš Pjech, 163. Jakub Kober z Koblic, 164. Michal Zynda z Banec,v165. Jakub Zopa z Hornich Sulšec Hana Rebišowa z Haslowa, z čornec: Mikławš Bobei, Jakub Weikert, 169. Michal Mĕškank z Nowoho Łusča, z Baćonja: M_ikławš Handrik, Jakub Wjerab. Sobustawy na lĕtov!894: kk. 572 Jaknb Šćcka w Filipsdorfje, ze Zdz'erje: Jan Pulk, Jan Šmarander, 575 Jan Müller ze Słoneje Bnršće, 576 Marija Zyndźina z Khröscic, z Radworja: Michal ćemjera, Pĕtr Kurjo, Jakub Zmij, 580 August Glücklich z Bronja, 581. Michal Glawš ze Swinařnje, z Kukowa: Madlena Kubašowa, Marija Zimmermanowa, 584. Blikławš Ryćerja ze Sernjan, 585. Jakub Hančka z Rćžanta, ze Smjerdźaceje: Mikławš Cornak, Michal Kurjat, Pĕtr Krawc, z Wotrowa: wučeř Jan Rĕzak, Jakub Symank, Miklawš Rab, August Rychtař, Hana Lebzyna, Jakub Cemjera, Madlena Cornakowa, z Kašec: Jakub Šołta, Jakub Rjeda. Michal Mĕtk.. Na lĕto 1893: kk Jan Müller ze Słoneje Boršde, 689. Marija Zyndźina z Khröscic, 690. Jakub Hančka z Rözanta, z Kukowa: Madlena Kubašowa, Marija Zimmermanowa. Na lĕto 1892 dopłaći: k Marija Zyndźina z. Khröscic. Dobrowćlne dary za towařstwo: kapłan Jakub Stranc 7 hr. 40 p., Jakub Libs 1 hr. 75 p. Za cyrkej W ntroby J ĕzn so w eje w B aćonju. Nawdaty kapital a dotal nahromadźena dań wučinještej 109,278 hr. p K ĕesći Božej a k spomoženju dušow je so dale woprowało přez redakciju Katholisches Kirchenblatt w Drježdźanach 1 hr. H ro m ad źe: 109,279 hr. p. Za cyrk w ičk u s. J ć z e fa w H ajn icach. D o tal h ro m ad ź e: 12,213 hr. p. Dale je woprował: r. 1 hr. H ro m ad ź e: 12,214 hr. p. Za cyrkej M aeerje B ožeje w Badw orju. Dale su woprowali: njemjenowana z Khelna 10 hr., tohorunja z Khasowa 2 hr., Hańža Zyndźic, słužowna w Radworju, 3 hr, njemjenowana z Radworja 3 hr. 30 p., Jan Handrika z Kamjenej 6 hr. 50 p. M. H. z Drježdźan 5 hr., Marja Körjeükec, słužowna w čornecach, 2 hr, njemjenowana z Boranec 5 hr. Za cyrkej w Lubiju: M. ze Smjerdźaceje 5 hr., K. ze Smjerdźaceje 2 hr., K. z Budyšskeje wosady 3 hr., Gr. z Budyšina stary francözski toleř 2 hr., po w otkazanju n je b o h M. P. z Kh. 50 hr. Zaplać Boh wšĕm dobroćerjaml Z a terciarow : Zemrela je M adlena Pjekarjec w KHrösczieach prjedy w Budyschinje. R i. p. K o w a r n j a w H a s t o w j e ma so p s c h e n a j e c z a b o p s c h e d a c z. W scho blizsche je zhonicz P olo w obsedzerja w H aslow je czisto 11.

32 h r i i u i t o.v na prenjii Hypothek!, n a b e q e so z a d au jacu lezomnostz so pyto. Blizsche je zhoniez w rebafciji K ath. P o so ta ". Česćowanjo Pražskeho Jĕzus-dźĕćatka, mała knižka za rozwučenjo a pobožnosć, je wušła a je döstaö pola kk. wučerjow Wjenki w Bbženće a Bĕzaka we Wotrowje, tež pola redaktora Kath. Posoła po 20 p. Tutön cyły wunošk je postajeny za katholske missiony. Wyše toho daruja Worklečan knježa tesame tamnišim khudym dźĕdom darmo. F. R. Khwalće Knjezowe nijeno, Modlitna kniha za katkolskich křesćanow wot H. D. Druhi wudawk, je zwjazany do kože ze złotym abo rjanym hwĕžkowym rĕzkom na pře- _ dań za 3 m. w redakciji Katholskoho Posoła. p p Czesczcnym w obydlerjai» Kukow a a wvkoliny p o d w o ln je w ozjetojam, zo sym nn bjenjiufdjim bnju mec a bjeio m ojoho n a n a pschewzat. P roschu, ^o bi) sv bm uern, kvtraz je so m ojom n n an ej ta f bohacze wvpofa^m uafa, tez u a im tje a hubu so pscheey pröcowaez, zo bych wsche mi bonk'rjenc b jela k p o ln o m u spokojenju swojich czesczenych ffa^m uarjom unnujcm. o bvbvm so płinicjam ja wn>vjebjenjv naeziskow (projeftom), rysoiv ;,a tiuavl) a pschebpokojenja pota toyschnoseze, nacziskow köstow a t. b. W Kukowje, 1. ja u n a ra Z poczesezow anjom Jurij Bulank, p ru h o w a n y tw arski mischtr. NB. P schispom niej sebi botoolu, zo m am pschec b o h aty sklab strowych a suchich deskow, bolhich a tolstych, kazkuli jo p o zabaja. Banty ita hkowu, pod brodu a wokoko pafa w nowych, jn m rjcmych b ru jin a d j a barbach, kozbeje scherje toe toultim im tbjerfu po ;,nati)d) ja m tnnicl) pkacziznach porueza Leopold P ösner, pschekupstwo pyschnych a wokm janych tw orow lv Bubysd>inje n a bohatej drozy czisto 7. N u n k lo w c sy m jo. P to b z o rig u m lu o h o jtp n jenja w o t tuto h o so njeroze.piaw aey. to la m jele tnńschi. Obeudorfske szolte placzitej, Eckeudorfske ibolhe ezcrwjonc), ticuteiuicjfe (futtoate gölte). P u n t 4 0 p. hac^ bo bom u. centnarjacl) a wjetschich posyikad) tojschto tunsdie.» Wsche zahrobmske itimjenja, roftlmt), schtomy, röze a t. b. nnjtuńfdjo. A g e n tu r y : ratnřffe woheńzawesezenjo. jelujcronemjfe zawesezenjo psd)e krupobiezo, sakske skotowe ganiefcgenjo. L u h o w e o sd iw a b lo w c fu p jc lc z pschebyw anjom (p e n siju ). - - Wumjetskc a pschekupske zahroduistwo a pschekupstwo symjeni. I I. K o k l a w K u p j e l i. N E " P y ta m wuczobuoho Holca. Ezischcz S m o l e r j e c knihiczischczernje w Maczicznym domje w Ludyichiitje.

33 Wudawa so prĕnju a tředu sobotu mĕsaca. o f» ö np Přadi lĕtnje na pösde a we knihařni 2 m., podkřiž- nym zwjazkom do dornn słany 2 m. 25 p W nbatöom i root to im u llm a S S. d iir illa a jm i'tlioiiija m ß ii6 i fd in jr. Redaktor: Jakult) Skala. Ćisło Miriutra Lĕtn'ik 33. Letna wopomnjenka. o p u t a tsc h V s k a. 9řa woknach ^afcfčm aju fmotfi: S to n e o bvje n a ttjc fioecfi, nie to je d p a fte sinnen, to jn /,pmnc pnchi, a to h o b la fit tute huvtfi wschc ta t btebe, bje;, bartn) a bjv,', fim jen ja. P schihlnbuw ach thw iltn, ta t ftm jeko pschi fhujctai, iopjvschko pschi lopjvschtn, fmčtfa pfdji fmetep na l o b ^ a l i c j In e fe t) spvsvbnjv pschibywa a blvjv na tu te n pschvtrasny ^ijmffi mobrn;, zhlabuwach a wvsv,fischu so mi ^bafvlfc,,,o je w o h in polite n j v /, a p o m li f e s t um. A pschvjach febi, ;,o m u h t je wschv zvschvfipavf. du blysebefatolio muten vuief a pofofief k t u o p o i t t n j e c f u n a r u l u acl), M uvsefv mp wschitvy chinbaefv, n a efejt vorn. Pschvtoz schto m o h l syn ferbffejc,,emje bpcf a njeluebfeef, zu je ritn je teto a bfeń so m inylo,,',o sn bo voma po lofili M i c h a t a H ö t n i k a, m uten motefint)! - Z o la tv b n n v b c d ) so bo tn to h o tu o b ra^n n a m o fn je p ra m jc ;,al)la b al a bo m ysli hlnbseho p o n n ril, be te f sloneo hizo fro e fa tfn luyschv stn p ilo a möenisches p rn h n bo m o jeje eziehvjv jftm ieffi p o b la b a to a ftm jcteo p o ftm je la t lopjeschko po lopjeschtn, frovtfn po fmetei) w jnbnjesehe, l)injeid)e,- chtnbiwasehv so. ^ n t b t U ) psehihlabow aeh, ^ rn b n p nie pjehv tu te lobotue /,p in n e fiuetfi, ale zrn bny pschv n je b fa fo m n e m u t r o b i ), froetfam t a t j a r a n m e ju.. fo tre f so tu tp m to b m u p m zy inn ym ' Wuzka bu m i zym na jftmieffa, wzaeh swosoho puernotm psehewobnika, swoj fij, a nastajieh so An wnkhob. K r a s n a f m j a t n i e a ftoji pschvbv mnu, a sehto m ohl ',abi)cf na tyeh, kotsif sn proeit a M inofenjo mopromali, ;,o by to byla najrjenscha mjvze wsehvmi fmojiuti jotuami m serbskim frajn. A msez najpreittntt* fotfif su b f e l o,.p r o e it n s rc b k i u a to mopromali, be M i c h a l H o rn ik. Zastnpieh bo eyrkrnje. Zymske flottco rozjasnjesehe mobra,, W n t r o b y J e z u s o w e s e tue toofnje nab tuoltarjom, a fnf f njvbjvskvj lnbosefn rozhorjvna jh'omjejctjc mjc poftam a naschoho Z bofnita. eficfjej moblitmu pontefidi naj-

34 30 smilnisches W u tro b se tu fm erint duschn, fotvcr, be las po-hm fam cjc njcfcbic^uejo 1iUhi c;,c. ; )tn)d)in)d) psched luuttavjom na lenucp f m o c ^ e ri B o z e j, f inaezeri trvsehta a w vtschew jenja, zo by ze fmojcj m o atcj prvstw u t q jvm u borzy n>vc,itc nmffi'dvmjcujo toupro]t)la. W v t iv o ftarja sivjateje M a rije Podach so k w o ltarje j sw jateju C y r i l l a a M e t l i o d i j a, a tu zwostaeh dzensa diese. Z v je nasch,'bornif u m je tu to n im dtav bavii; m a wese.se injae baez seuu ivaznu toinu. Z abyte, haj bjez m afa dospolnje zabyte besehe lujeno tu teju swjateju. m jez S e rb a m i a to ln staj w onaj, jeli nie sam vj, dpa toln psehez pom um ifm u kschesczanskn ivern m jez pohanskimi S e rb a in i rozseherjalvj. S o l>vdzi so z m uohich slowoiv naschejc reeze jasnje dvpokazaez. T o la z tajkiin dvpvkazvm uoehen dzensa mysle w v t naschvhv n je z a p o m u itv h o.d o rn ik a w vtnw broezicz. R u n je z sn tez psched niin hizo mnozy w jele dvkvnjeli, dyrbim y to la.dornikej tu skawu pschiepeez, zv je hakte ivöu s e r b s k v m n p is m v w s tiv u f r n t i ) p v d lo z k dak, w osebje pnf so za katholskich S e rb v iv a sich eyrkwinske, sehulske a duchotvne potrebnoseze ze wschemi m ocam i stara t. A ta t je wöu. mohk rjee, herbstw o sw jateju d p rilla a M etb o d ija, kvtrajz staj ftvwjanske a z tpm tez serbske pism vivstw o zakvzikoj, uastupik: to pvkraezow ah sehtoz staj ivvuaj zapoezakoj, a to h o d la je w vn tez z dvbrym praiu m n skutkowaujo za serbske pismowstlvo pvd je ju zakit fta jif a tow arstw o, kvtrez je so.k tom u zalozilo, z jeju m jm onm j zjednoczit, kaz mozesch predku u a uadpism je tohole ezasopisa widzecz. P o praw o m besehe to wosebje sw jaty C y r i l l, üz za stow jansku rycz töjschto itvwych pism itow psehiwuuaiuaka, zo m ohk ta t tusche zynki pschekrasucje rycze naschieh ivvteoiv w ozuam jeuicz a s w j a t e p is m o tez do sich rycze pscheloziez. H aj, nie jeno to, tez knihi za B o z u m sch u w u d a w e stowjanskej ryczi, a tak je pödla kaezanskeje a yriehiskeje ru n je stow janska ryczchjez m alst jeniczka tez nun samyeh bam zoiv za khm anu a za dostojuu psehipoznata/ zo smedzesche so iv njej najswjeezischi w o p o r now oho zakonja dokonjvw acz. A to staw a so w nekvtrych, tez eyle katholskich, biskvpstwach hischcze dzensa. T o, luby ezitarjo, je nimm w iua, zv dyrbisch sebi iv a z ie z s w v j u s e r b s k u rh c z, kiz dze je jeuo w v tu o h a starvslvw janskeje, pschelubozna dzowka takle slaw neje, tez w ot sw jateje eyrkwje wosebje czesezeneje m aczerje. C yle bjez dziw a pvtajkim, zo H örnik, kotryz mejesche za rycze wosebity d a r w v t B v h a, w tu tej ryczi sw jatoho C y rilla najczisczische zorko spbzna, z kotrohoz m v h la tez uascha m aezerschezina now e ziw jenjo, n o w u möc a rja - noscz ezerpaez. N a tu ty m podlozku zalozi tobn n o w y p r a w o p i s, z kotrymz m bza so wschitke zynki dospolnje a jasnje w oznam jeuiez, p ra w o p is, po kotrymz mvze dzeezo suadnje a derje ezitaez uaw uknycz. T o wschitko je borzy a z innfej proeu prajeue, ale sehto m o h t dowopisacz, kelko czasa, prbey, moeotv, haj, kelko strvivvty a ziivjcuja je nasch H ornik n a to w oprotvak! A sehtoz je hischcze waznische, nie tez w obzarnjonm ische, w e sw ojim ß iw jen ju je m a to b g a f a a hiseheze m jenje m y ta za to dostak. T o h o d la m a s e r b s k i lu d hischcze w u lk i 'd v k h d z a k v w n v s e z e wotpkaczicz, jeli nie najw jetschom u, d h a wescze jenom u ze swojieh najwsetsehich dobroczelvw! W ezv ttjebe to zlbsez, kvtraz je m nohich S e rb o w tak liwkich napscheczo njv m il tvostajika, ale z w ulkoho dzela n je w e d o m o s c z. N ijez naschiim ludom be a je w jele tajkich, kotsiz, schuln wukhodziwschi, z e n j e w j a c d o s e rb s k o h o p is m a n j e h l a d a j a a to h o d la w o swojej samsnej m aczernej ryczi a wo serbskim pism owstwje rycza, kaz slepy wo barbach. A to la, ta t rja n a a kak

35 31 rnixitn ine swojich skotoaeh n we swojich prajeitjacl) nasche, serbsehezina je! Njebe-li tom u tak byko, zaweseze tak wnlki buch, kajliz.viuniit. besehe, njebe cykc swoje ziw jenjo woprowak, zo by tu le tw v ju nje', ttubotuaf, n ap raw jak a w jejc p renjotnej ezistosczi a krasiwsczi we swojieh pismach tebi psched woezi stajak!. P re n i a najlepschi b z a k, kotryz dyrbiseh jo n tu za to tuotloziez, je ton, zo rabt) a husto se rb sk e k n ih i k u p u jc s c h, e z ita s e h a m ofeßje tcz we sw ojej swvjbje ftajnjc n a to kebzbnjeseh, zo d z e c z i a dom jaey so rabt) serbskieh knihi a ezasopisow pschimaja. Z ihm spöznajeseh häkle bzei'i a lepje, sehto m a maezerna ryez n a fe'oi, a sy-li jn spoznak, rnknjn ezi za to, zo bndzeseh jn tez bzet't a bole ezesezicz a lnbow aez. R yez tttnta hibzerja, khiba tajkoho, kiz jeje njeznaje. Sl tonnt xtjeje trjeß a, zo by ezkotvjek wnlkieh sehnlotv w opytow ak. Tez mjez njestnbow aeym i je tojac haez jebyn, kotryz serbsehezinn nie jeno ja ta berje ezita, ale tez w nb jern je znaje a lonftojnje w njej Pisa. W ezo b je z P r o e y to nichto i t je b o e p e j e. Abo tötet) rblnik ttadzija so bohatyeh znjow taut, hdzez njejc an t worak, m it hnojil, ant syl? iliinto toho dyrbiseh njerobz torhacz, trato n pleez, symjo w jelc kröez rjebziech P o to m häkle smesch so nadzijecz, zo bnbza so tw o je zahony z ezezkim, nad o b n y m a ezistym zitom zm ahow aez. C yle podobnje d y rb ja tez L e r b ja n a to dzerzecz, zo p ja n k n en zych sk o w o w z ryeze w n p lcw aja a berje n e z ts e z e s c r b s k i ryeza. Ale tez k to m u je nttztte, zo ezlowjek kebzbnje a h n s to e z ita, zo by tak dobre serbske skowa spoznak a sebi spom jatkowal. B ohnzel najrjcüsehe dzelo, za kotrez je so H ornik haez bo poslebnjoho mofomifa swern sobn proeowak, njejc Won yam hotow e wibzeez m ohll T o je N o w y Z a k o tl w serbskej ryezt, kotryz bnbze 3 crlm m to, sehtoz je pschelozk swjatoho pisma w ot stojatoho C y rilla prettim slowjanskitit ksehesezaiiant byk. T o la wcmy, zo bnbze tu joho bttehn dohotow jeny a za krotki ezao serbskomn lndcj pschepodaty. T o sn nekotre mysle, kotrez uti. psehiübzeehn psehed w o lta rjo m sw jatejn C yrilla a M ethobija. P ornezieh jejn zastnpnej prüstw je b n se h n n a s e h o h o H o r n ik a a pobach so tta swoj wschebny tuufljbb. P o b nohom aj tseheskasehe, a zyiitski mesaetk a zymske hwezby zhladow aehn n a serbskn zem jn a kaz bem anttj zybolaehn so snehotoe krystalle. T ak bnbze so tez zaweseze njesinjertna krona w njcbjesach zyboliez n ah hkowje tyeh, kotsiz fu ze slowom a pismom, tue w ntrajnym w oporniw ynt dzele haez bo sötten so w o to P töeow ali, zo bysehtej so z w ntroby nasehoho (übn stteh a zym a zhnbikoj a tu njej rjeüsche naleezo ezerstwoho ksehesezattskoho ziw jenja woeneziko. Zastnpich bo jstwiezki, z ttotun kezejaehn njezapom niezki n a woknje tu bekym mesaezkowym ftuetlc: ty Pak, lnby ezitarjo, das tue sw ojej w n tro b je zakezeez ezttezant dzakownosezc a poboznoseze a zwij je bo wetten m odlitw ow a poloz je n a ro )u n a s e h o h o n j e z a p o m n i t o h o H o r n i k a, wosebje n a b itjtt jo h o s m je r e z e! S. ß. Swjata Marija we Balle bi Pompeji. (3. pokraezow anjo.) H dyz tehdom poselnik, ze swjeezeezom bo B a lle bi P o m p e ji dojewschi, je hnybom bo eyrkwje psehinjcse, njentözaehtt so psehitomni smeehoto zbzerzcez. Tak hroznc be swjeezatko. S a m i m issionarow je m enjaehn, zo so swjeezo tajke, kajkez je, njem öze wnstajiez a zaezezeehn je bo ezemnoho kula zezady luoftaejn.

36 32 N a z a jtra poskaehmy pv m oterja a pschepodaehmy jonui swjeezo, zo In) je ivnpvrjedzak.^ P rajieh m y p a f sjnpbmn t q,.,)0 tu porjeb,jenjo itjcfmč drohe bpej. Nc'oler w za swjeezo pob pazn a slubi, zo sezini, schtoz je m özno. Bkjez tpm bechn so m issiony minyke, a m issionarow je bechu ja rn spokojom z jich pieobami. W vbyblerjo wjeski B a lle bi P o m p e ji zhrom adzachn so netto hizo közdy w jeezor >v eprftoi a m odlnchu so rözvwe. T v la njepom iitjc so tu ta sw jatn p iln o )q, hdyz tu njetm bjc slvjeezeeza, kotrez by k pobvznvsezi pvhnnw akv?.sblabad) za swvjim m olerjm n, nie tydzen pv tydzenju so mini), a swjeezo so l)i)d)eje njeivröezi. M jez tym be so tez kanonisey bratstw v sw jatoho rözow ea lue B a lle bi P o m p e ji zakoziko, biskvp z N v la psehija joho luujtntofi. T o be z töne (eta A le hakte zapvezatk sezehowaevhv leta döstachm y powesez, zo je m vler sköneznje hotow y. A közdy be wezipny, kajke tezto swjeezo budze. T o la kak so strö^ichm y! P rje d y be swjeezatko hrvzne netto be zadknwe ^ prjedy be z nnjntjenseha n a nesehto pvdobne; netto be z b arb am i wsche zaplaeane. N a zo rt wvprnsehaeh so m o le rja ", schto ta m azanea pkaezi a w o p raw d ze: njemözach so smeehvw zdzerzeez, hdyz zhonich, zo 60 lirow ( = 4 8 hrilvnvw ) pkaezi. _ S d )to ", zaivokach m jerzaty za eyke swjeezo njedach w jaey haez 3 liry, a lui) eheeeze zn swoje m azanjo 60 lirow m erz? ". b a j", w vtm okwi im ijit, kotryz so m v ler m jenvwasche 6 0 lirow. T o pkaeza barby a firnissy same. Z a dzeko an t niezo n je ja b a in. D dyz mit so wee ta t", zawokach eyle roznjem drjeny, p v tv m tonnt eyke te swjeezo radschv d a rjn. W zm ieze je a pschedawajeze je sebi, kaz droho cheeeze. J a za rvasehe p an e an jo 60 lirvtv njedam, 60 lirow toot khudych a bednych lndzi naprvschenych." ^ P d y z mvle'r zaskyseha, k ezomn m a swjeezo byez, zdzerza sebi z 16 lirow, kotrez joim t dawaeh, jenoz 10. Z b y tn e 5 w röezi m i ze skow am i: W zmieze to, njech je to mvj pschinoschk. B y -li m vler dzensa hischeze ziwy byk, by drje so ja r a wjeselik, by-li tu te stojeezv m krasnej eyrkwi w ohladak. W o n dze be preni, kotryz je n a tu to m swjeezeezu pvm vlvtoak tvezv ja ra hubjenje. D okelz be ntje-p tym diplom za zaw jedzenjo bratsttoa sw jatoho rözow ea hizo düschvk, njetrjebachm y ezakaez a mozaehmy swjeezo hnydikn poswjeeziez a w ustajiez. D okelz pak besehtsj -w eyrkwiezey jenvz dw aj w oktarjej, z kotrejuz be jedyn B vjskvm n Zböznikej a d rn h i sw jatom u Franeiskej z Assissi poswjeezeny, rozsndzi so sarar, zo dyrbi z biskopskej dvw olnosezu sw jaty F raneiskns n ajzböznisehej knjeznje z pneza, z n ajm jeń fd ja ta t dokhv, doniz njebudze to notoej cyrkwi p re n ja kapaka hoto w a. A ta t so sta: tu te n möliezkt w vktar, a n a nim hubjene swjeezo sknzesehe 17 let b ratsüvn sw jatoho rözow ea to P o m p e ji, kotrez bratsüvv so mjez tym po eykym sweeze rozseheri a kotrez m a netto pschez dw aj m illionaj sobustaw ow, mjez nim i m nohich biskopow, kardinalow, wjerchow a kralolvotv, a m jez nim i tez najw jetschoho muzw nasehoho letstotka, sw jatoho tootea L eo n a X I I I. Z a tsi leta pvska n am p o ten t B ü h w u sto jn o h o m o le rja z N eapole, kotryz be zw vlniw y, yvjeezo, kiz be m okroty d la to eyrkwiezey w nlku schkodn b ra te, d arm o ponvw iez. Z tu te j skkadnosezn sezini tobn ze ftojateje R osy z L im a y v jatn K a ty rn n ze S ie n a, z ezernjow ej. krönu n a hkowje. lpokraezoivanjo.)

37 33 Ctipy a hrech. S pobziw ne to znajom stw o! D opom nich so tak pschipadiise im a)pi), hdyz z közbeje brvznje sich klepot skyschach. S p in so )mn te(\ nel)bt) z mini pvpnrak, tnz wem, zo m ozle dostnnjc, schtoz je njelepje b^ev;,i. Ne, wschnk m \ njcjc zana dobrota, w ot rniija zähe hacz dv w jeczora pozbze >v (uxxpii stetes; a woprawbze je w erno, zo w kropje n u ifa z lnoziise knka", T o la pschi wschim tpnt tajkich w vbzarnjn, kotsiz so cypvw njepschim aja, rnnjcz kaz tam m )d), kotsiz zähe womtöcza. N ie jenoz, dokelz hy to ziinm jv snabnych znjow byko, nle cylc druheje pschicziny dla jidy w v b zarn jn. J e drje ta f nim ale pok praw a, zo um wvkvkv pöstnic broznja ezista bycz. P o to m pschinbze pschaza. A schtü chcyk precz piluoscz speschnych P orstow! Wschak b p rb ja pschelcze z bvbvm iobu wüchlowacz. Najhkupischo je tehbom za hölconu pschetoz czi ntajq neschtv powrjestwow naw jazacz, atm nekajke b rü h e mjensche bzeko. D rn h b y pok so jint tola naczehnje: m aja n a pschazu kazane. D a m n o hizo w czipne woczi pschez wokna pohlab u ja, hacz skvro njepschinbn. Kelko pischczakkow tez to so Potom hischcze»aw jerczi? P schipvbla bzen so schalka im tpijc a plinc zje. Pschaza bjez njeju by tnjfa w ulka kokbasa bjez kvkbasy z kisatym fatom, a to in her je njehodzi. P o ta jk im w poscze bzen w ote bnja, iv jenym b w o rje za bruhim P lin zen schm aus". T o so traje, hbyz to la zanvho czezkoho bzeka njedzekamy. N a te w aschnjo sebi mköczenjv w n k h w a ln jiu to be czezsche bzeko, a nichtv njemejesche khwile plincy pjec, jescz a n a nje khvbzicz. P o ta jk im w öchlow anjo", w czipne w o h lab o w an jo a w oczakow anjo, njcpom ernoscz, pschestupjenjo Pvstneje kaznje, to sn wecy, kvtrez so bo bonui boluibu, w isaja-li cypy n a hozdze. B y -li so z tym stajiko, by wschako hischcze berje bytv. Ale now e leto nam cyrkwinske pvwescze bohuzel hischcze w jac w ozjew jeja.... T u te njepoczinki potajkiiw cypy wnmköcza. Dyrbisch Pak k r n c z e b i c z, hewak wschak toonc am zornjatka njew nklepnn. Z cyta cypy sybm hkownych hrechow, kotrez refaja: hoxboscz, nahrabnoscz, njeczistota, zawiscz, w ozranstw o a nm pitstwo, hnew a lenjoscz, z bm m i nntbija. T o je znajom stnw m jez cypam i a hrechom, wezo trochu.njepscheczelske, ate ja r a spom ozne. S ch to z w o t ra n ja 4 hodzin hacz bo w jeczora 8 hobzin cypy zbcha, zawescze zabubze, zo so wjeczor wokokv tazycz hobzi, a j e. wjesoty, zo m ozc sebi khribjet zrunaczp Najhubjenscho je za tam nych, kotsiz an t zita,. ani brözitje, ant cypow nje- wobsynm T o la tez za tych je so B o z a ujew uslebzita m ubroscz a pschcbwibzi woscz postaraka, z czimz m öhli tajke hrechi zabicz. T o samo m jcnujcy tcz ivopacz, wibky, sekera cyle berje bokonjeja. Je n o z w ubzetaj so sprocny^ T u tczi schpak! Nim asch-li bom ach zanoho bzk a wjac, chcu tebi ucschto spom ozne radzicz: D zi do R a b w o r j a abo W o t r o w a a popom has ze sw ojim aj rnkomas netto k B ozej czesczi; ty zmejesch z bobont bvbry ffutf. z Z Luzicy a Sakskeje. Z B u d y s c h in a. P ö stm cy bubze, kaz zanbzene lĕta, tcz letsa zasy zakv^ zeüski swjebzeü mesczanskoho kathokskoho r je m je s ln is k o h v t o w a r s tw a <Katholischer G esellenverein). D okelz besehe w poslebnich letach pschecy czischczeńca pschewnkka a tarn tez h n s to l n b z o pschikhabzachn, kotsiz po p raw h m bo ta j- koho kathokskoho to w arstw a n je s k u s c h a c h u, chcemy spytacz, zastnp neschto czezschi sczinicz abo zawesczicz. S ch tö z chce- tarn potajkim pschincz, njech sebi

38 34 dvpredka k h a r t u t o o b f t a r o, im jlvpjc tym, zo w bel)ii h tto b o tydzeuja tachautskom u predarjej knjezej N owakej z liftom abo z pöjtncj khartu (an H e rrn T v m p re d ig e r N ow ak in B autzen) w ozjew i, fetfo mestnow fein pscheje, a scbi P otom njedzelu k n jm m t Po khartki dondze, p rjed y harz so dv tow arscholvujc Poda. Z astu p pkaczi so hakte tarn pschi fasst). Lubhch S e rb o w z tym w m traschicz norhrem y, su n am pschecy to ita n i; tu tu m aln tvobczeznoscz Pak njc mözem y jim derje zalutow acz. Schtvz je so pisom nje zamokwjak, müze sw oj» khartku, ta t dokho harz dosahuja, tez hischcze delka döstacz. <Hl. naweschtk.) Z R a d w o r j a. N jedzelu 3. makoho rözka mejesche tubm nnc tow arstlvo A frika" m Poklenkec hosczeucu sw oju zymsku zhrom adzizuu. Pschedsyda, knjez farski ad m iu istrato r Z u r, ju z pow itan jo m pschitomnych sobnstaw ow w otew ri. N a to p oda Ivtmi ro z p raw u a rozestaja to zjednoczenju z njej wschelake winy, kotrez d y rb ja n a s k w vporliw osezi za wlwhich p o h an o w pohnuw acz. P o tym tvopisolvasche k. w uczer K r a l w dlejschim pscheduoschku rozscherjeujv kschesczanstw a w d o ta l hischcze ujezuatych krajach a uaspom ni jako najw jctschi zadzewk pschi pschestupjenju pohauskich kralikow (== makych wjerchow) jich m audzelstw a. W o t swvjich m nvhich zvuvw, kotrez su d o ta l meli, smedza sebi po now ym kschesczauskim w aschuju ivezo jenvz je n u zdzerzecz: druhe Pak d y rb ja w otedacz a to darm o, m jez tym, zo su je prjedy za drohe Pjenjezy h ro m ad u kupow ali. H a j, tez tajcy, kotsiz so cheedza kschesczauskim zakvnjam podczisnycz, njew edza sebi husto doscz zaradzicz, kotra by k zdzerzenju najkhm anscha byka. T u te powescze ivezo m jez pschitom nym i wulke spodziw anjo zkmdzichu. Tseczi dzel zhrom adzizny wucziujesche w upvzczow anjo lvschelakich missiouskich kuihi a czasvpisvw (k czitauju) a pkaczeujo pschiuoschkow, ta t dalvkv haez so w one hizo dvpredka n a fa rje w vtedake ujebechu. Z tym so zhrvm adzizua sköuczi. Pschitvm uych besehe uehdze sobustaw ow. Z cytoho sweta. N e m sk a. P aro k ö d z E lb e ", tv w arstw u N orddeutscher L lo y d " skuschaca, je so n a puczu do Ameriki srjedz Jeudzelskeje a H ollandskeje p o d n n r i k a, a z njej je so e z lo w je k o w z a te p ik v. ONaky w uhlow y paruik E ra th ie ", Jen d zelczau am skuschacy, ju iv noch do strony ta t m vcnje stmwzi, zo so hnydom w oda dv cykoho uutskow uvho ru m a ködze E lb e " liuy, a w o n a zapvcza spadvwacz. N ekotre czolmiki, kotrez w ulka ködz pschecy sobu wjedze, so dv w ody puschczichu, to la so hnydom w o t wulkich zm ohvw powröezichu.a pözrechu. Jeuiczki jedyu czokmik z dwacyczim i czkowjekami wuczekny. T u cz i su Pak tez jeniczcy, kotsiz su smjerczi wuczekli. D w acyczi m in u to w Po tym, zo be C ra th ic " do E lb e " storczika, so tu t«p v d n u ri. K a p ita u v. G össel, smjercz psched woczom aj widzo, w osta n a sw ojim ineftnje. Z a wschech druhich chcysche so prjedy staracz, hacz sam za so. B v h u zel mözesche jenvz tak mako pom hacz. W in u n a ujezbozu m a, kaz powschitkownje so sudzi, j e n d z e l s k a k ö d z, kotraz m orste praw idka wobkedzbowaka njeje. W e W ü rtte m b e rg u su psched krotkim katholikojo Politiske w otdzelenjo c e n t n u n po pschikkadze nemskoho sejm a zalozili. T u te je pschi prenich w vlbach n a W ürttem bergski sejm wulke dvbyczo docpeto. N a dobo je 16 m estnow dobyko, a Ivjac krvcz hischcze je lue wuzschich wölbach tvobdzelene. L iberalni, kotsiz m ejachu d o tal 4 0 sydkow, m aja jenvz hischcze 7 (!) T o wschv je dvpokaz, zo be württem bergski lud z liberal'nym knjezeujom njespokojny.

39 85 TlirkoWsklU W.sTonftmitinoplu je noum kholera nmbljvifa. Dřn fto cskowjekow je skhorjeto a to o M o 80 je ftm m reto. W inestvivym bzele P e ra, hdzcz mosebje E u ropczenjo bydla, iijeje hischeze nichto skhorjel. dc'adzicy sv Höroscz borzy do cyla podusy. Asiska. Jap a n sey su zasy now e tw jerdzizny a m efta Cyinesow pschcbo6t)li. Chinesojo so siabje a njewusehiknje w o b a raja. Psched bitnm sv Mncralojo skhowaja. T ez na m o rju su Ja p a n sey -z knjczom. J e n u wojnsk» tödz Chinesow po druhej ze sw ojim i to rp ed am i zaniezejn abo tak uiobschkodza, zo njemöze bäte wojvwaez. Czascziseho hizo je so spytalo m er eziniez, to la chinesiscy poftaney njem ejnchu k tm n u um t sw ojoyo kejzora dosez mocy a dowolnoscze. T ak brje babze so börzy staez, sehtvz je japanski g en e ral p jam ag a la pschi zapoe.sntkn loojny pjeeza p ra jii: zo b»d,sa Jap a n sey srjebs nuirjow Pckinga, ylow noho mcfta Chinesolv, w um enjenja m era diktowae.s. N aležnosee našoho tow ařstw a. Sobustawy na lĕto 1895: kk Madlena Bĕlkec ze Serb. Pazlic, z Njebjelĕie: Madlena Tkalčkec, Pĕtr Dornik, 175. Mikławš Bjedrich z Marijinoho Dofa, z Hörkow: Marija Mönkowa, Jakub Pjeoka, 178. Handrij Haša ze Zajdowa,, 179. Madlena Kubašowa z Kukowa, 180. Michał Domš z Burka, 181. Jan Kral z ćemjeric, z Khröscic: Hańža Šołćina, Khrystina Wingerowa, 184. hrabinka Monika ze Stolberg-Stolberg nad Worklecami, 185. Jan Lešawka z Prawooio, 186. Mikławš Just z Noweje Jaseńcy, 187. Jurij Domaška z Lejna, 188. Madlena Pćžerjowa z Wučkec, 189. Jurij Winger, stud. theol. w Prazy, 190. Michał Nowak z Łusča, 191. Miklawš Ješka z Kopšina, 192. Mikławš ćemjera z Ralbic, 193. Handrij Gluda z Hornjeje Kiny Mikławš Mćńk z Budyšina, z Drieždz'an: kapłan Jurij Kral, inspektor Pĕtr Lehmann, ze Sernjan: Wörsa Semeiowa, Pĕtr Žur, z Rćžanta: Jakub Wincař, Jak. Domaška, 201. Mikławš Mič z Dobro- šio, z Jawory: Jakub Bryl, Mikławš Krawčik, Jakub Wawrij, Mikławš Jakubaš, Pĕtr Krawc. Sobustawy na lĕto 1894: kk. 599 Madlena Bĕlkec ze Serbskich Pazlic, 600. Madlena Tkalĕkee z Njebjelčic, z Khröscic: Hańža Šolćina, Jakub Jurk, 603. Jakub Hejduška z Hörkow, 604 Mikławš Ješka z Kopšina, 605. Mikławš ćemjera z Raibic, 606. Mikławš Mio z Dobrošic, 607. Jakub Domaška z Rdžanta. v Na lĕto 1893: kk Madlena Bĕlkeo ze Serbskich Pazlic, 694. Hańža Soldina z Khröscic. Dobrowölne dary za towaństwo: H. H. 50 p., M. D. 75 p., M. P. z W. 2 hr., J. K. 75 p., P. L. 75 p. Za eyrkej W utroby Jĕzu so w eje w B aćonju. Nawdaty kapital a dotal nahromadźena dań wučinještej 109,279 hr. p K česći* Božej a k spomoženju dušow je dale woprowała hrabina S. w B. 5 hr. H ro m ad źe: 109,284 hr. p. Z a cyrk w ičk n s. J ć z e fa w H ajn icach. D o tal h ro m a d ź e : 12,214 hr. p. v Dale su woprowali: hrabina S. w B. 5 hr., Handrij Dubski ze Židowa 1 hr., z Ralbičanskeje wosady přez knjeza direktora Kummera 2 hr. H rom adźe: 12,222 hr. Za cyrkej M aćerje B ožeje w Badw orju. Dale su woprowali: M. K. 20 hr. Handrij Dubski ze Židowa 1 hr., na Kneblec- Liškec kwasu w Haslowje 25 hr. 50 p, Jan Pjetaš z Mĕrkowa 5 hr., Mikławš Wölman z Luha 30 hr., na Delanec křćiznach w Boranecach 2 hr. 50 p, ze zawostajenstwa Bernarda Lubka z Radeberga 10 hr., na Kubasec-Roztokec kwasu w Radworju 50hr. 22 p. Źavcyrkej w Lubiju: Handrij Dubski ze Židowa Ih r., ze Šunowa přez knjeza kapłana Šewčika 3 hr., Jakub Cyž ze Strćžišda 15 hr., hrabinka 8. w B. 10 hr.

40 36 Za nowu Cyrkej w Kamjenicach (Chemnitz): M. K wosady pfez knjeza direktora Kummera 5 hr. Zapłać Böh wšĕm dobroćerjaml lohr., z Ralbičanskeje Z a terc in ro m : Zem rela je sotra Rosa M a rija M adlena Langowa z $t'amjenco. R. i p. Ł i s t o w a i l j o : Do Pralli. \V tutym čisle njebĕ mrtžno wozjewić Wutrobny dźak. 1 w o p o m n j e c j u k n j e M M i c h a t a H ö r n i k a cheychmy im d,;en (etnol)p u>opvimijeeza joho smjercze (22. sedr.) sobustawam tvivarstwa (j. tlynlla n Metpoba nmfcliitc swjecjatka dv modlerskich knihi wudmz. Wob,sarusemy, zv ujejsmy je >v prawym ezasu möpli hotvwe dostacz a uab.jijmm) so,,',o bud,jemy je k pschichobnomu cziflu pschipokoziej ntoc. WedaKcrjcl W o z j e w j e n j o. Tajkich, kvtsiz d)cebja zalozensti swjedzen rjemjeslniskoyo lowarstwa (65ejellenverein) m Budyschinje toopptacj, prosymy, zo pychu so. prjedy wo zastupne lhartki pola tachautskoho piedarja I. Nowaka pak erhtje, pak piftmmje,,nnuifiujcli. (.šblabaj pob: Z Budyschina.) Pschedsndstwo. Towarstwo Serbskich Bnrow. Htowna zhromadzizna budze joliotu 23. sebruara popokbnju w 1 hodz. w Wiibjic yotelu w Budyschinje. Tzenski porjab: 1. Letua rozprawa a pscheplnb towarstlvvwvho ^amć.jeuja. 2. Pschebsybojo pobocznych towarstwow a bni.p), kotsi,; so im to wustojo, njech krötke pschebnoschki wv imftupmtju fmojirl) towařftnmiu abo wo nalezuosezach powsehitkoionoho serbskoho ratařftma sobu pschinjesu. Wschelezizny z uaschoho ezasa a enentualne immjett). vosezo fti ivitmii. Wv boyaty wopyt prosy htowne pschcvslivstwo. Runklowe symjo. P to d z o rip in alu o h o sym jenja w ot tu to h o so njerozeznaw oey, to la m jelc tunsckch Obendorfske szokte placzite), Gckendorfsle sbokhe cjcfiujenc), Leutewicske skulwate olte). P u n t 4 0 p. hacz do bom u. W centuarjad ) a wjetschich posykkach tojschto tunsche. Wsche ^ahrobm ske symjenja, rostliny, schtomy, röze a t. b. uajtunscho. A genturyr ratarske wohen^aloesezenjo, sewjeronemske zawesezeujo psche krupobiezo, sakske skotowe ^ohk'jc^cnjo. Luhowe a schwablowe kupjele $ pschebywanjom (pensiju). Wumjelske a pschekupske zahrodnistwo a pschekupstwo symjeni. M. Ł L o k la tu K u p je li. N E " Pytnin wuczobnoho holca. B a n ty n a h lo w u, pod b ro d u a wokoko p a sa w nowpch, jara rjaupch bruzinach a barbach, kozbeje scherjc we wnlkim wubjerku po znatpch jnra tunich pkacziznach porucza L e o p o l d P o s n e r, pschekupstwo pyschuych n wokmjanych tw o ro w w Blibyschinje n a bohatej brozy czisio 7. I5iifd)ci molerjec knihiczijchczcrnje w Maczicznym bomjc w iüiibvidjuijc.

41 Wudamanq wot toroarltum S S. Lyrilla a Methodija w öudqschinie. Redaktor: Jakub Skala. Čisło mĕrca Lĕtnik februar. (Wopomnjeću Michała Hörnika.) Tarn w myslach steju nad rowom, Hdźež sön swöj drĕma z dicha, Kiž najrjeilsi bĕ Serbstwa štom, Najrjeńša Serbstwa pycha. Eow prĕni kröd snĕh pokrywa, So z pjerjom na njön saje A delka hłowa spröcniwa A pilna ruka tłaje... Pod murju eyrkwje w ruinacb, Hdźež bĕ Twöj wołtařr Božo, Hdźež Serb kledeše w.modlitwach Je nĕtko jeho łožo.

42 38 Tarn žarowacych Serbow nas Myslicki nvtko wodźa Tarn netk za lĕpši, rjeiiši čas So Serbja modlie khodźa... O. wi'iii. zo dnsa Hornika Te prostwy Serbow nosy Bo njebja před trön Zböznika Ä sobu za nas prosy... A d o l f O e r n y. Po 22. febvuaru. Loüsehe leto be za n ao zrnbne Icto. Z ru d n e nie jenoz za naschoho rolnika mokre, besehezikojte leezo, h m a ze znjeini, bedne pkaezizny pblnyeb pkobow Imtfdje leto bc zrndne za nrtv w sehikkieh bjcz w nw zaeza. Loüsehe leto je neun psehinjesko njezbozo, kotrez je rnnifo wsehitke jerbfle tim trobi). L oni immm- imm.y b v n if. tknnje tu koinle ezasn, w makynt rozkn. T eh b o in rozseherjaehn so z B udyschina Poweseze, zo je H ornik zasy khorowaky. T ajke poweseze nifoljo 'n je jjn naploschale. S ta rt) eztowjek je ezasto fboroiuatt), a.s36rntf be tu poslcdnieh lekaeh njewsehebnje geftartř, wosebje m ot sw ojeje poslednjeje kboroseze sein psched 3 letam i. T eh b o m. so w o njoho w opraw bze bojachw y a m odlachiny so, zo by n a n t B o h jo h o zdzerzak. A zdzerza joho. H aj, nasch lubt) H ornik eznjesche so po tuonej khorosezi zasy n itn ale ftrotoi), z khwilemi b rje be bole kipry, ale borzy b n lepje. A ta t so tez loni tu makynt rozkn nabzijaehm y, zo ta khorowatosez pseheńbze. A le sta so binaf. S t a so, sehtoz niehto woezakowak n jebe: H ornik w ninrc, nayle, njenabziey. Psehi sam ym njebe a n i schto w o tont zhonik, kak so ton ezesezehöbny ftarc tebbom 22. fe b rn a m popokbnjn k sehtworkej hobzinje, P ola sm ojoho pisanskoho bliba ftojo, nabobo zw jeze a kak so jo m u tu samsnym wokomikn ezoko pokry ze zyntnym potom. J e n o z pschipabnje njezem re H ornik eyle sain, njew obkebzbow any. Z krotka: niehto njebe tehbom n a smjerez psehihotow anp. T o h o b la tuona tez skntkowasche jafo bkysk z jasnoho n jeb ja. W B n b y - schinje, tue wschech S erbaeh, a tez z toonfa serbskieh honow, hbzezknli bija ferbffe w ntroby a wnkroby S c rb a n t a H ornikej. pscheezelne. A tych je rojele. T o pokaza so psehi joho khow anjn, kotrez be ta f bohate a toulfotne, zo B nbyschin tajkoho hiseheze ttjejc widzak. T ajk i p o h rjeb dosta so Hornikej, kotryz be tu ziw jenjn p ro sto ta a pokornosez janta, ta jfa m nohosez roĕneoro a palm otu pokrywasehe kasehez toho, tu kotrymz njebe ezesezekakomnoseze ani prösehka. t l tysaey (itbit, tuobojeje narobnoseze, w obojoho w nznaeza psche- w obzaehn k rom n st)na ezasto zaepetoho serbskoho ttaro b a. J o h o zkota tuutroba be k sebi pschipntaka w ntro b y wseheeh spraw nych lnbzi. W sehitüch, kotsizknli su zbozo ttteli joho poznaez.

43 39 N ajböle zarow achm y luo H örnika my crftjn. M y wschak w Prenim wokomiku ani p ra w je njezapschijachmy, schto to je, bycz syrota, a fajfe je to njezbozo za khude dzeezo, hdyz jo m u k roluit njesu starvscziw n maez, drohoho nana. T ak be tö n nahly blysk n a s pschekhwatal n pohlnschik. H äkle pschi wotew rjenym rotoje, hdyz ^be kaschez w nim so zhubit, hdyz prenje h rn zle p ad - nychu na weko, pod kotrymz wotpoczow asche lubuschk wschohv serbskohv lu d a häkle Potom pschedre swoje b rjo h i te m o rjo boloseze, hvw rjace w naschich duschach. A hdyz nasch dro h t pscheezel z Czech, kotryz be z dalokoseze pschikhwatal, posledni postrow dawasche naschvm u wöteej a m jcbnifej, ^ a hdyz so jvho slow a dnschachu w sylzach, tehdom zalachu so tez nam wschem. woezi ze sylzami. Czichi placz, ate rozdrew aey w u tro b u. Z B udyschina wröczichm y so p o to m dom oj n a nasche pokojne wjeski a statoki, ale zaloscz Nfosta, a ru n je netkle, hdyz je so mröczik dzen H örnikow eje smjercze, ru n je netkle w röeza so z prenjej sylnosezn tez zaloscz wo naschoho zemretoho w ötca a wjednika. A schtözknli ze S e rb o w tele dny do Budyschi>m pschindze a m nozy z n as pondza tarn ze zam yslom, a m nozy budza tam tosn w dnchn my ivschitcy budzemy n a d H ürnikow ym rotpom. A bndzem y spom inacz n a tu drohn hlow n, kotraz tu w otpoezuje pod zelenym dornom. T ö n d o rn so börzy zazeleni z now a, ale ach hlow a, pod nim drem aea, ta hlow a, z kotrejez so blyschczeschtej w onej dobrej m ilej woczt, hlow a, kotraz njeje w o nicztm drnhim, na niczo druhe m yslila haez n a czescz B o z u a n a S e rb o w spom ozenjo ta hlowa budze drem aez dale. A tez ta z lo ta H örnikow a w ntro b a, kotraz zasy niczo njelubowasche haez B o z u ezesez a S e rb o lv spom ozenjo tez w o n a netto spi, spi pokry ta z tej drohej serbskej zemjn, za kotrnz je bila harz do poslednjoho wokomika. H ürnik zemre z pjerom w rucy, a hdyz so jm nit wüczko lamasche, s k h n y je s c h e p o s l e d n j e s lo w o, kotrez be n ap isal wo serbskich pschekozkach biblije. K otra serbska w n tro b a m ohla, hdyz to wvpcnnina, n jep o h n n ta wostacz, kvtre serbske wöezko, hdyz tajfu. lubosez widzi, n jed y rb jalo so tu zaplaw iez ze sylzami dzakownoscze... H aj, budzmy dzakow ni! A kotsiz z n a s 22. seb rn ara w B udyschinje pobychmy, abo hdyzkuli, njezabudzm y n a H örnika, zandzm y sebi k joho ra u n t a kotsiz to njem üzem y, budzm y pschi tom le ro w je z najm jenscha z m yslem i a pomodlmy so tam n u trn y Wötezenasch. A wobnoivm y pschi sebi s w j a t y s lu b, zo bndzem y pscheey a tvschudzom hajicz a Peseziez H ü r n i k o w e h e sk o : B o h u k c z e s c z i, S e r b a m k w u z itk n. Z o bndzemy ezesezicz joho dzelo, sczehowaez joho pschiklad a zo w ostanjem y abo z now a budzemy swerni, pobozni a bohuspodobni S e rb ja, kajkichz cheysche 'mnii ]1fT& 111 Pf 3 f Jn ZPVZPCZ H örnikow a dnscha \a t, v kotraz, d a-li B öh, netto hizo w njebjeskich wyschinach w uziw a m yto za dzelo sw ojoho ziw jenja, w o n a budze ze spodobanjvm n a n a s zhladow aez a n a s zohnow acz. i. Stan sluba nasche eyrkwje.. H dyz M ü jz e s preni kröcz schtyrcyezi dnjolv n a hvrje pschebywasche, be jo m u K njez wschelake pschikaznje w o z a rjad o iv an ju Bozich sluzbow dal. M ö jzes n ap raw i pschez wustojnych m uzi wschitko tak, kaz be jom u prajene.

44 40 L ud pak pschinjese zkoto, slebrv, drohe kam jenje a druhe d ro h o tn e ročct). S w ja ty stau bu n a tw a rje n y z drohotnych deskow, ze zkotom poczehnjenych. S w ja te sudobja bechu to tste pozloczane, z dzela z czistoho zlvla. T a k frafnje be stau sluba w uhvto w any, kotryz bu to la husto w o tto rh an y, d ale njeseny a druhdze postajeny. W jele Pyschnischi a w ulkotnischi be tem pt, kotryz S a lo m o u to Je ru z a lc m je itattoari. A schto so w tu ty m stanje, w Jeruzalem skun tem plu khowasche? T a f li z B o zim i kaznjemi a khleb, kotryz be zidow nehdy psched hkvdom zakhowak. A tajkule pychu be B ö h portlczik. Kak krasnn a w uhotow a u u by sebi B ö h jcitit katholsku cyrkej zadak, hdzez so ujekhow aja jenoz pisane kaznjc a Pschedzuam jenja staroho zakonja, ale zakoujedaw ar sam, a w u- dzeler wschech huadvw sam. R ozw az sebi trochu rozdzel, kotryz w vbstoji mjez kam jentnej ta flu a B o h o m fam pm, m jez m artna, kotrez zidza w puscziuje jako wschedny khleb w uziw achu, a najswjeczischim sakram entvm. W o telko wjetscha a krasny'cha m ela közda kathvlska eyrkej bycz. N jem ozem y so to h o d la dziwacz, zo kschesczeujo prenich ezasow bohate d ary za tw a rje n jo a w upyscheujo eyrkwjow pschinoschowachu. A le spodziw ue je, zo su m jez naschim jako poboznym znatym lu d v m uekotsi, kotsiz so ujem vza dzeliez w ot procha, bköta a mazanoscze w B ozim dom je. T u m özem y sebi k dobroiuu pschikkadej bracz pschimjcznych Czechow, ko'trychz hew ak za pobvznych uiuraja jako u a s. A le jich cyrkwje a «asche cyrkwje! B v h u dzak, zo je skönczuje tue u a s tez zadosez w otuczila, kotraz chee K njezej pschihodne dom y pschihotowacz. W scheje czescze a khw alby hodne zawescze je, schtoz je so w poslednim letdzesatku stalo. Pschecy smy w oprow a li a njejsm y w okhuduyli. B ü h wschak derje zadaui, schtoz jo in u dow erim y. S w j a t a kejzorka H e le n a d a m nohe cyrklvje u atw a ricz; w jele zam ozenja rozd a w a do nid), kaz tez khudym. M rc jo w u h lad a, kak B ö h wschitke tu te w opory w azi, a zo ujebechu lohke. D o b re skutki ]u potajkim pjenjez, w njebjesach pkaczacy. K özdom u so röczue czasy w cyrkwi lepje lubi, hdyz je cyrkej wum jeezena, pkachty a hru b y w uklepaue a wuczesane, kawki w utrene, w o lta r wupyscheny, mesd)uik rjenschu d ra stu wvbleczeny abo je-li cyrkej psck)i w u rjadnym sw jedzenju n a nekajke waschujo w udebjena. T eh d o m közdy czuje, zo njeje dom a, ale w dom je B ozim. T u z zkozmy pschecy naschn staroscz n a nasche cyrkwje! Zaw escze m am y hubjene czasy, hdzez niczo njepkaczi a dawkow közdoletnje w jac nastanje. A le nehdy njebechu czasy lepsche, hdyz kschesczanam wsche zam ozenjo a wobsedzenstw o rubjachu, kotsiz dyrbjachu so poto m khudzi staracz. hdze w ostann. M özem y jenoz jich sczerpnoscz a darniw oscz wobdziw acz a s c z e h o w a c z. D o p o m in ajm y so stajn jc n a to, zo B ö h to m jenje placzi, schtoz nuzow a n i czinim y. D aw ki za kraj a w ojakow njejsu ru n je B a h n b ä te ; ale pokozmy radh d o brow ölny d a r do w o p o rn eje schkliczki, zo bychmy nehdy z psalm istom spewacz m ö h li: K njeze, lu b u ju pyck)u T w o jo h o d o m u a mesto, hdzez T w o ja krasnoscz bydli." z. Swjata Marita we Balle di Pompeji. (4. pokraczow anjo.) Z dobom spyta m oler, kaz so to hischcze dzensa staw a, swjeczo na nvw y pkat pschenjescz. A poradzi so jom u to. W osebje pröcowasche so m oler, zo

45 41 by htoivnej w osobje, najzböznischn knjeznu a Jezus-bzeczatko porjenschik. W öbe dostaschtej n a czoko biabem, a sw jata knjezna wokoko schije rjeczazk brohotnych kam jeni, kotrez skowo,, R o s a r i o tw orjachu. Z bobotn bosta swjeczo notoe poztoczane bronzow e ram y, kotrez same 10,000 liro w ( = hriw nony pkaczachu. P ja tn a c z e bronzow ych m ebaillow, pschebstajacych pjatnacze p o tajnosczi rözowca, ram y wobbawasche. A hbyz sköncznje swjeczo tajkele w cyrkwi w ustajichm y, zezba so nam w jele rjensche a lubozmsche, hacz besche hby prjeby. A hischcze bzensa bziw a so közby, kotryz B a lle bi P o m p e ji w opytuje, n ab luboznym, haj njebjeskim w u razo m w obticza najzbüznischeje knjezny a czuje so p o h n u ty k lubosczi k B o h u, k m oblitw je a bow erje. T a jk a jasnoscz a mi-koscz ryczi k lebt z tu to y o w oblicza najzboznischeje knjezny, zo n a kolena pabnjesch a nim ow ölnje so modlisch. T o h o pjchiczina wezo n jeje swjeczo sam e: Pjchetoz m am y bjez bw ela w jele rjensche sw jeczata najzboznischeje knjezny, hacz je tute. Pschiczina wschoho toho je skerje p o ta jn a möc, kvtraz h n u je a k w u trv b je ryczi, ta t zo közby, kotryz pscheb swjeczeczom so m obli, bow eru b ö staw a: B o h möj paczer wuskyschi. * * *. V * A w opraw bze, B o h skyschesche paczer poboznych bnschi, kotrez pschez najzböznischn knjeznn k n jo m u so wokachu. S a m sn y bzen, hbyz be so swjeczo w ustajikv, sta so pobaivk, kotryz N e a p o lu a wschitku w okolinu bopom ni na nvw e hnabow ne mestnv K ralo w n y sw jatvho ro zarija. W ec mejesche so takle: W khezi czisko 62 n a brözy T r ib u n a li" w N e a p o li pschebylvasche pola sw ojeje czety skabnschke bzeczo, 12 let sta ra syrota, z m jenom C lo rin b a Lucarekli. T u t a syrota mejesche w o t leta sem p ab a w u khoroscz, a najebacz wschitke lckarske srebki be jej to la bale a h örje. S ta rsch e j a pschiwuzni strachow achu so njem ako, zo jim bzeczo trje b a j w u m rje. Z o Pak bychu to la wschitko spytali, pschiwjebzechu na.p o sleb k n bzeczo k w uw okanom u profcssorej n a lekarskcj wysokej schnli w N e ap o li, knjezej A n to n io C a rb a re lli. A le wvn njewebzesche an i w jaey an i m jenje, byzli bruzy, pschebpisa sanisne lekarstwv jako w oni, a pschiba k tvm n wschomu, zo b rje bubze z czezka m özno, bzeczo ziwe zbzerzecz. v M je z tynr pschiblizi so lubozny mesac m eja, a n a b n ju sw jateje W akpory leta wjebzesche czeta, kvtraz hizo zabwelolvasche, khore bzeczo bo cyrkwje S ä n N icolv T o le n ü n o, zo by tau t pscheb postaw u njew vblakow anoho pobjecza z L n rb o w " poslebni wnczek pytaka. P v b a bzcsczu tez hojacu Lnrbskn w ob» picz a mvblesche so z n im z cylej w u tro b u. T o la khoroscz so njen n n y : naw vpak: pschikhabzesche n a w bohu C lo rin b u bzen a czasczischo, közby b ru h i abo tseczi bzen, a naposlebku wschebnje. P ö slach n bzeczo bo bruheje, strow eje krajiny, zo by so tarn czerstw ohv polv etra nasrebako. A le ani to njcpvm hasche. A w novem brje sköncznje czeta pschesta k lekarjam behacz: w o n a be wschn n ab zijn zhubika a czwele w bohoho bzescza pschi tom stajnje pschiberachn.. t)řa Sw eczk M a r ije leta pschinbze bzeczo pschi makym w o ziw jenjo. C zeta besche m aln C lo rin b n n a to o aim it sam u wostajika, a tu ta zabeza so mjez tyin n a bw orje k stubni, kvtraz tu besche. A hlej, tu pschinbze n a bzeczo khoroscz z n v w a a C lo rin b a pabze, tak zo hköjczka bo subobja wisasche, z kotrymz w obn z hkubvkeje stubnje czerpachu. C zeta pschinbze hischcze iv praw ym wokvmiku: hewak by so w bohe bzeczo wobkuliko a zatepiko.

46 42 A n a z a jtra skhorje C lo rin d a hischcze böle. Khoroscz jeje njewopuschczi cyly dzen. Dzeczo pozhubi rozom a padasche stajnje do w om ory. T o la hizo blizesche so h o dzina w um özenja. S a m sn y dzen m jenujcy pschindze k zrudnej czecze h rabinka de Fusco a powedasche jej w o zam yslu swojoho m uza, kotryz chce w e B a lle di P o m p e ji cyrkej sw jatoho rözow ca natw aricz. H dyz czeta to te zaslyscha, dösta so jej now eje nadzije. A M ona slubi pschi sebi, zo budze, jeli so C lo rin d a w ustrow i, tw a r tu te je cyrkwje spechowacz a m odlenjo sw jatoho rözow ca rozscherjecz, schtoz budze m özno. A p ra ji hrabincy: J e l i najzböznischa knjezna z P o m p e ji n a m miloscz poskiczi a m o ju wnuczku wulekuje, b u d u Mascha boctjfa. J a sam a budn born w o t dom u khodzicz a d ary za cyrkej zberacz. J a sam a d a rju közdy mesac 10 soldi ( = 4 0 p.) a j, zaplaczu hnydom n a cyke leto do predka a rady sym zw ölniw a, hischcze w jacy czinicz, jeli B ü h n a s wuflyschi. H rabinka de Fusco pokojesche w bohu c etu, nam okwjesche ju k dow erje n a B o h a a p o d a so bom oj. A le w bohej C lorindze lepje njebu. T o la dziw n a dziw! D zesacz dnjow pozdzischo 13. m akoho rözka ieta to je: samsny dzen, hdyz be so bratstw o sw jatoho rözow ca we B a lle di P o m peji zalozilo, bu m aka C lo rin d a n adobo a docyka w u stro w jena. A besche pv padaw ej khorosczi. Z a nekotre dny zetka hrabinka de Fusco czetu L u ca relli w N e ap o li z w obem aj w nuczkom aj, z L a u ru a z C lo rin d u, kotraz besche netto do cyka strow a. A ze sylzojtym aj w oczom aj powedasche netto czeta L u carelli, kak je so stakv, zo je C lo rin d a zasy stro w a a p ra ji: Hlejcze, dwe cylej lecze sym pv wschech cyrkwjach w N e a p o li khodzila, zo bych wnuczcy stro w o tu w uprosyka a netkle dzemy sam sny pucz, zo bychmy so B v h u dzakow ali. A ru n y pucz z cyrkwje p o ü d u ke kardinalej-arcybiskopej R ia rio S fo rz a. J o m u sym hizo tak czasto sw oju n u zn skorzila; jom u w upow edam tez tute radvstnu nowinku. Z cyka wedzesche w o tom le spvdziw nym w u stro w je n ju hizo cyke mestv. W cylej N e a p o li powedasche so w o m alej C lorindze L ucarelli. H a j, dw aj profeh'oraj, M a rc io C astro n u o v o a S a lv a to r e F a rin a, kotrajz bcschtaj cyky czas ke khorej khodzikoj a ju pschepytow aloj; njebojeschtaj so psched swetom wustupicz a zjaw n je w uznacz: C lo rin d a je so w u stro w ila z dziw om. A tu tö n dziw skutkowasche now y dziw : börzy czesczowasche so w cylej N e a p o li dziw yczinjaca K ra lo w n a sw jatoho rözow ca w e B a lle di P o m p e ji. T u te powschitkowne za h o rjen jo w uzichu hrabinka de Fusco a d ru h c pvbozne zönske k tom u, zo m nohe w osebne a bohate wosoby, pschede wschim dobre katholske zemjanske swöjby w N eap o li pohnuchu, zo do bratstw a sw jatoho rözow ca zastupichu. T ak buchn zberü za tw a r bohatsche, a pvboznaj mandzelskaj nabyw aschtaj nadzije, zo bndzetaj möc z tw aro m börzy zapoczecz. T o la zendze so je ju zam erej, jako wschitkim dobrym skutkam: hdyz je khwilu slünczko sweczilv, P otom zasy khw itu krjepi a m özno, zo tez zahrim a, zo dyri blysk. A tak nadendze tez tu po prenim z a h o rjen ju liwkoscz, hreschna lohkom yslnoscz; Po prenim w jeselu nadendzechu njepscheczelstwv, m jerzanja a p ru h o w a n ja. T o la wscho to njemözesche zahaczicz, schtoz be so poczalo: czcsczowanjo sw jatoho rözow ca pokraczowasche, p o m a lu drje, ate stajnje. W osebje, hdyz so w krütkim now e dziw ne wecy stachu. (Pokraczow anjo.)

47 43 Z LuzicN a Saksfese. Z Radworja. K az be postajene, swjeezesche tubom im.statbolffn B jesab a" postniey pönbzeln swvj 21. z a to z e n s k k s w je b z e n. Pjehebsyba nuuemri jon n pvw itan jo m hosezi a p o b a frotf'i pschehlad to w arstw ow ohv.yiujcnja n ffntfo m aitja w zanbzenym lecze. P o to m be zh rv m abna mjcc^vf a po njcj tow arsehna insmlua, w obstojaea ze spewoiv a zortnyeh psehebnosehkow (beflmimeijnni). Spew asehe so, z bzela jenohtösnje, z bzela sehtyrihtösnje: P seh abta je M n rja knbzetkn", P o b betej brezyezkn", H anka, bild,', lujejoln", H ole iiel)b,;,e" a S to let, kaz mi dzentz je". Z e spe'wami w otm enjaehn so bcflm itacijc, fotve,, beehn Pak (^e ;jc jlc r ja, Pak wosebje za swjebzen zestajane. Psehebnosehmvasehe so: S p o b z iw n y kwas, W ochoezenjo n a R abw orskej kennnsehi", P ad w o rsk a zelezm ea", D n ey z kermusche" a M esezanski rouj".* N km ale wscho so berje w nw jebze a je to ezim böte psehipvznaeza hobne, bokekz be tv preni posppt tajkeje zabaw y. (Z o be wscho j e n o z se rb sk e, so p o la iiav samo w ot so rozymi.) P o sle b m bzel sw jebzenja wnezinjesehe N nilvsow anjo darv w (suttcrija), kotraz to h b ru n ja um lfe w jeselo ezinjesehe, tak zo zaiveseze nichto fl)ivilc zywaez njemejesche. Z bytkny ezas haez do 12 hvdzi» so hiseheze zasy ;,e serbskim spewom a ezeskim piw om w n p jeln i. W 12 hobzinach so spesehnje m injem ) swjebzen z wjesotym B ozem je, n a zasy-w ibzenjo" skonezi. Z Khrösczic. D z en 13. m ato h v rözka wotm ewasche nasche spewanske tow arstw o J e d n v ta " w tudom nym W jenkee hosezenen pod naw jebvw an jo m swojoho w ustojnohv d irig en ta knjeza w uezerja H i l e swvj letuschi z a to z e n s k k s w je b z e n. R ja n e zymske w jebro besehe nekotrvhozknki n a sanki w vn w nw abito, zo by n a zatozenskk swjebzen Khrvsezanskeje Ie b n o tt," doset. 21 w opraw bze be so tu n a h la d n a ezrjödka psehipostneharjow zhrom abzita, kotrymz so ivschitkim z tu ty m pscheezekny dzak w u p ra ja. S pew asehe so tu p o t serbskich a p v t nemskich spewow a jedyn neinski konpkej. Z o sn so spewy berje nniw jedte, dopokaza Po kozdym spewje m öene psehihtvsvw anjo. P o spewje besehe zhrom adna wjeezer, hbzez so netto wsehekake staw y psehinjeseehu. H byz be knjez birigeut ö i t a n a J o h o M ajestvsez krala A lberto, jako n am S e rlm m psehikhkle noho w jercha tskkrveznn skawu w unjest, kotrejz psehitom ni horkiwje psehihtosoivaehn, wuspewaehu wsehitey stojo kralowskn sakskn hym nn. K njez sejinski zapvskane K o k ta stawjesehe serbski spew a serbske waschnjo ze znatym i skvwami: M to b zi, stark, B ö h spew bari, pschez n jo n wotezknstwo so tw ari, sehtvz so za spew zhreje, luboscz k S e rb stw n zneje. D u z, o bratsja, speivajeze, zo nam S e rb stw o njezanbze". K njez kowarski misehtr W e i ß z K ukow a naspom ni, zo, hbyz je pscheb wösom nacze tetaini bo S e rb o tv psehisehot, je starn serbskn zonkn zetkak, kotraz joho serbsey p o stro w i; w o t toho ezasa je w ön lnbosez k S e rb stw n a k serbskej ryezi wvbkhowak a stawjesehe to h o b la rnnopraw osez serbskeje ryeze. S koneznje bösta tez spewanske to w arstw o J e b n o ta " stalvn w ot knjeza knbkerja C y z a z Praw oezke. A tak m iny so w jeezor psehi wjesotej zabaw je a Psehi karanezku piw a, m tobom u lubej pschi rejach. D o w o la m sebi tu hiseheze n a sw öjbny sivjebzen spomniez. P ja tk 22. m ato h o rozka swjeezesehtaj tit kubier H e rrm a n n a joho manbzelska H a n a swvj sleborny manbzelski ju b ilej. H byz besehtaj m im psehi w o p o rje B ozeje msche so B o h n zä tak hnabnje spozczene pjeez a bwaeyezi let bzakowatoj, * Woezischcz tu teje zortneje basnje pobam y w pschichobnym ezisle. R eb.

48 44 pschelmschtaj ton bzeü hole w czichim ro zp o m in an ju. X o ta n a pschebwjeczoru bo)ct)c so»ascha J c b n o ta " zh rab ak a, zo by czestnym aj mandzelskimas n a pschihobne waschnjo sw oje zbozopschecza z ryezn a spewom w uprajika. Hbyz bechn so pschislnschne spewy wnspcwake, buchn svcw arjo pscheproscheni, zo bychu zastupili, hbzez jim aj n ett kujez pschedsyda J e b n o ty ", knjez K ubank, zbozopscyeczn w m jcnjc J e b n o ty " w u p ra ji. K njez a tn jen i jubilarka posknzeschtaj P otom spew arjam z dobryin Piw om a jebzn a zabaw jeschtaj swojich poczesczow nrjow n a zbobue waschnjo. Z D rje z d z m i. W hrobze p ry u c a F r i o d r i c h a A u g u s t a n a Taschenbercpt w D rjezbzanach tvtibyri m in jcnn njebzeln ra n o bo 6 hodzin iu o I) c ń, fotvi)^ je cyky rja b najpyschnischich stw ow a salow im tpalif. A ajskerje je zc zatepjenych khachli so p alaca schczepa tuitbobpfa a toulfi tepich zapalila. T a t sylnp be m otten,,^o, hbyz so w o t w onka pptnp, w okna rozpnknywschi, ze stwow prvnjopo po)fl)oba hizo haez bo tsechi bor je sapaschc. W o h eü brjc bn potom w frötfim z m o at pobnscheny, tosa je ja ta w nlku schtobn n a c.p n it N ajw jaey frafncjo a b io h o tn eje nabobp pryneesny Lonisy, wosebne b ary p ry n ca F riebricha A u g n sta ^ joho p n ezow an ja bo o rienta, sn zuiezene: kaz z D rjezb zan pisaja, w nczinja täte schkoba pschez 4 0 0,0 0 0 h riw now! W ysche toho su so pryncow e zberki, kotrez so z uiczim zarnuacz njehobza, sobu spatilc. ß a pryncow n swbjbn sannt besehe strach, zo m ohli so wsehitey w kurje zabnsyez, hby by so w oheü pozbztscho p p tn p t P rh n e o w e j swojbje J o h o M ajestosez tr a t w kralowskint hrobze uakhw ilnc m obyblenjo psehihotowaez ba. Z cykoho froćta. N e m sk a. N a m je t contra, zo by so jesnitski zakoü, kotryz jesuitam psche byw anjo w nemskieh frajad ) zakaznje, zbehnyk, tainnp tybzeü tez w tseezim c'ntanjn pscheübze z wnikej wjetschinn. T a t b alo to be w loüsehim leeze tc,. Aetko zasy w ot zwjazkoweje raby wotwisuje, haez tonnt pschihlosuje. taa zhrom abziznje branbeuburgskoho krajnoho sejm a je kejzor rycz w eh w kotrejz praji, zo chee ze wschej m ocit so za pozbehnjenjo bnrskich w obstojnosczow staraez, hnybom p a f tez pseheb tpin w a rn n je, zo njebychn niczo njem bzne ( u to p ije ") w oezakow ali. Z poslebnim chee wosebje pschehnakynt zabanjam zwjazka ratarjo io <Bnnb ber Lanbw irthes napseheezo stupiez. A w s tr ija. N jezbozo je eyku kejzorskn sw ojbn, h aj cyky fraj pschekhw atato. J e tarn m jennjcy arcyw ojw oba A lbrecht zemrek. B e to nutz, kiz be bobrobo w aschnja a poccziwoscze b la wschnbze jako hobny staw stareje hab^bnrgskeje swojby ezesczeny, kiz mejesche jako najkhm aüschi awstriski wojnski w jebnik tez ja ra slaw ne m jeno w eykym w nkrajn. T o h o b la z A w strijn tez z njej zjebnoczeny nemski fraj zarnje, a pschebe wschim tez itasch kralowski born, bokelz njebocziczki je bzeb nascheje pryneesny JsabeU e, manbzelskeje prpnca J a n a J u r j a. K pokhow anjti, kotrez so zaübzenu im tto n t tue W ittje sta, bechn m nozy w jerchojo, m jez nim t tez nemski kejzor a nasch pryne Ju ris, parschonsey pschischli, brnzy bechn so zasttlpiez. ba(i. Z a bobry kharaker njeboeziczkoho wosebje tez swebezi, zo n jeje sebi n a kaschcz w eneow pschal, ale prosyk, zo bychu so rabscho z tym n a tn to to a n e pjenjezy khnbym balc, a n a B oze tusche nakozile.

49 45 P r a ž s k e J ĕ z u s d ź ĕ ć a t k o a j o i i o č e s ć o w a n j o. Po P. H. K o n eb erg u přeserbšćił F. R. Z nakładom hrabinki Moniki ze Stolberg-Stolberg. W Prazy (104 str. w 16 ; płaći 20 p.) Knižka z tymle napisom wuńdźe hižo k hodom jako Bože dźĕdo za našu młodosć a čitarjo runjež kaž k. spisowař bižo dyrbja uam wodać, zo smy so häkle nĕtkole na nju dopomnili. Myslimy wšak, zo ani nĕtkle njebudźe ze škodu, bdyž sebi słowčko wo tutej luboznej knižcy powĕmy. Pobožnosć k Pražskomu Jĕzusdźĕćatku w Serbach njeje njeznata, a w prjedawšich časacb bĕ hišde znadiša. Ale tež dźensniši dźeń hišće je wjele wobrazkow tutoho dźĕćatka w našich domach a maja so w česći a runje w tu khwilu je podobizna Pražskoho Jĕzusdźĕdatka we Worklečanskej dwörskej kapałcy k zbudźenju česdowanja postajena. Zo by so to časdišo a ldže stało a přez to wosebje khudym w jich dĕsnosdach pomhane było, napisa so tuta lcnižka. Tak čitamy w předsłowje tuteje lcuižki, kotraž so našim. Serbam zalubi na prĕnje pohladnjenjo. Tak rjaneje serb sk e je knižki pola uas často njewohladaš. Šikowany, drobny format, jasny diśd, z ładanskimi pismikami, štož tu wosebje zaznamjenjamy. Přetož runje knihow z ładanskitn pismom dišdanych, hišde mnohicb nimamy. Serbja pak so tež toho pisma njestrćža, nawopak, budźa so jim spodobne kulowate ładanske pismiki bdrzy lĕpje spodobad dyžli rožkate nĕmske. E tomu je knižka postajena wosebje za lube serbske dźĕtiatka, kotrež nowe pismo znaja a kotrež zmĕja a maja zawĕsće nad tej knižku wulku radosd. Namakaja w njej w prĕnim dźĕle dosd wobšĕrne stawizny toho dźiwy tworjacoho Pražskoho Jĕzusdźĕdatka, w druhim dźĕle přihodne modlitwy; přidaty je jara rjenje wuwjedźeny wobrazk. Z krötka: knižka je krasne Bože dźĕdo za našu młodosd. Tohodla słuša wutrobny dźak předewšim wjeledostojnomu knjezej F. R ĕ z a k ej, kotryž je luboznu knižku wobdźĕłał ale nie mjenje smy dołžni dźak wysokorodźenej, česdehćdnej knježnje swobodnej hrabincy M onicy ze Stolberg-Stolberg, kotrejž je spis poswjećeny. Wona je dišd a nakład wobstarała, z jeje šdedrosdu rozdźĕli so knižka khudym dźĕdom (předewšim wĕzo Worklečanskim) darrno, a šlož zbudźe, rozpředa so přez redakciju našoho časopisa a přez kk. wučerjow Rĕzaka we Wotrowje a Wjenku w Rdžende za tunju pładiznu 20 p. po exemplaru. Hrabinka Monika pak, z prawom mjenowana sławna předelnica serbskoho ludu zasłužuje za tutön nowy dopokaz wutrobneje lubosde a přikhilnosde k nam dim wjetšu lubosd a přiwisnosć z našeje strony. Njemćžemy tute rjadki hinak skćnčid hač zo was namołwjamy: kupće sebi Pražske Jĕzusdźĕdatko, čitajde wo nim a česćde je wšitcy, młodźi a stari! A njekomdźde so; přetož börzy budźe knižka rozpředata. i. N a le ž n o s ć e n a š o h o to w a ř s tw a. Sobustawy na lĕto 1895: kk z Radworja: Madlena Wiinšec, Hana Bjei'išowa, žiwnosder Jan Pjetaš, Michal Pawlik, Meta Hesec, Marija Suchec w Hanowrje, 213. Mikławš Wölman z Luha, 214. Jan Rĕčk z Kamjenej, 215. Mikławš Šenk z Bronja, 216. Ernst Cymer z Khelna, 217. Marija Pjetašowa z Lutowĕa, z Budyšina: Marija Kubicowa, Jan Kućank, 220. Franc Gabler ze Zajdowa, 221. Mikřawš Ćemjera

50 46 z Oemjeric, 222. Hana Kralowa z Malsec, z Rözanta: Michal Jurk, Miohai Fremd, 225. farař Bernard Hioka w Spitalu.. Sobustawy na leto 1894: kk z Radworja: Miohał Bĕrk, Mikiawš Bĕlk, 610. Juri] Wincař -Z Kamjenej, 611. Jakub IBöhmak z Radwořskoho Haja. Dobrowölne dary za towaństwo: M. K, 50 p, M. Ć. 25 p. Zemrĕty sobustaw: Hana Kubańkowa z Budyšina. R. i. p. Za cyrk ej W utroby J ĕzu so w eje w Baćonju. Nawdaty kapital a dotal nahromadźena dań wučinjeitej 109,284 hr p K česći Božej a k spomoženiu dušow je so dale woprowalo ze zawostajenstwa njeboh Bernarda Lubka w Radeberku 5 hr. H ro m ad ź e: hr p. Za eyrk w ičk ii s. J o z efa w H ajn icach. D o ta l h ro m a d ź e : hr. p. Dale je woprowal: Jan Kudank z Budysina 2 hr. H ro m ad ź e: 12,224 hr. Za cyrkej M aćerje B ožeje w Radworju. Dale su woprowali: Jan Kudank z Budysina 2 hr., na Kralec-Hokerec kwasu w Radworju 23 hr. 50 p. Mikławš Wencl z Bronja 2 hr. Za cyrkej w Lubiju: ze zawostajenstwa njeboh Bernarda Lubka w Radeberku 4 hr., Jan Kudank z Budysina 2 hr., njemjenowana z Budysina 2 h r, W. P. z Budysina 3 hr, njemjenowana 10 hr. Za nowu cyrkej w Kamjenicach (Chemnitz): njemjenowana 10 hriwnow, 8. z Rdžanta 5 hr. Zaplać Bńh wšĕm dobroćerjaml Wot redakeije. W pschichodnym zapveznjem y nastaw k M o je p u c jo w a n jo " w ot fnje,ja tap lan a R jeneza. Wobraz je ro Tcbofciji,Statl)o(fM )o P o so k a" za 75 p. dostaez. W osebje wsche serbske tow nrstw a niete jvn na m estnje swojich porjadnych zhrom adziznow mecz. D ia f a n ijo w e schklenczcme sw jeczalk a irja n a deba do woknow). B o h aty w ubjcrk naboznych pschedmjetow Po skawnych wumjekcach jako: Bjezhreschne P odjeezo, M a d o n n a S ix tin a a M a d o n n a d e lla S e d ia jr afael), E c c e H o m o (ikeiti), M a te r dolo ro sa. (D olce), S w j a t a nöc jc orreggio) atd., kaz tez Ivobrazy ze sw vjbnoho ziw jenja, krajinow a kwetkow a d ru h e za kwasne d a ry so wosebje pschihvdzaee p o ru eza za o rig in aln e pkaezizny R u d o l f W i l h e l m, schklenczerski mischte n a serbskej drözy 16 w Budyschinje. Dzensnischom u ezisku je pschipokozene: 1. W o p o m n je ü k a n a P. Michała H örnika. 2. P a s ty rs k i list najdostojnischoho b isk o p a a ta c h a n ta L u d w ik a (pschekozik S k a la ). Czischcz Smolerjec lnihiczischczernje w Maczicznym bomje ro Budyschinje.

51 I «Wudawa so prĕnju a třeću sobotu mĕsaca. PZaći lĕtnje na pösce a we knihařni 2 m., podkřižnym zwjazkom do dornn sjany 2 m. 25 p. \ > WuSawauq wol touiořltroo LL. LliriUa a. Methodisa w Sndyschinir Redaktor: Jakiib Skala. Čisło mĕrca Lĕtnik 33. Moje puczowanio. W o t zapoczatka kschesczanstwa fern bechn te lneftxta, hbzez 6e so johv zalozer, nasch böjski Z böznik n aro b zih hdzez je Won smoje m lobc leta pscheby- U'al, hdzez fc w on wuczik a swoje böjstw o ß njeliezom nyini dziw ann dopokazal, hdzez je roöit sköncznje czerpjel a ttutm rel, hdzez pak je tez zasy jnkv dvbyczer nad smjerczu a helu pschekrasnjeny bl)f, a z wotkelz je n ain kschesczanstwv pschischko, ivschitkim kschesezanam njew nprajieze sivjate a czesczvmne. W e wschech czasach pschejachu sebi kschesczenjo, tu te mestiin w ohladacz a je czesczowacz. T u to» fraj, P a le stin a, abo w starym zakonju K a n a a n m jenow any, w ot B v h a A brahamej slubjeny, a w o t johv potom nikow po eyiptowskiin w otroczstw je ivobydleny, je w dehn letstotkow tojete nazhonik. W schelake lndy sn nad lttm knjezili. Z a czas K hrystnsa sluschesche w ön R o m ja n a m, pvzdzischo besehe hnsczischv n a krotki czas sam ostatny, doniz jön w leeze T u rk o jo njewobsadzichu. T uczi p n t- nifoto, kotsiz 3 eylvho smeta sein pschikhadzachn, pschesezehachn, haj czasto >v» rubiehu a m oriehn. S w ja te m estna buchn w n rn b jene a wonjeezesczene. Z v by so tom u w otpom hako, zarjadow achn so w ot tak m jenow ane kschizne ezahi. Pschez tu te dyrbjesche so sw jaty fraj njew eriw ym w otdobyez. T o Pak so zasy jenoz hijac krvcz n a krotki ezas radzi. S w ja te mesta buchn b rje z n o w a n a tw a rje n e a toubeßjene, ale sköncznje z a s wseho bo rukow Turkow padny, a wobstojnoscze za kschesczanow a kschesczanskich putnikow buchn tarn zasy tak zrudne, kaz hdy prjedy. H äkle w najnvlvschim czasn, trasch za poslednje 50 let, je so wer w ulcy polepschika. K raj ze wscheini sw jatnicam i skuscha brje hischcze T u rk a m : to la sn kschesczanske kralestw a a fra je tarn konsnlvw pöl'me, kotsiz m aja za tym hladacz, zv so putnikam z sich krajow zana kschiwda njeftanje. T nrkow ska sam a dyrbi za to rnkow acz. T ak dzensnischi dzen p u P nitej, kotryz so m eruje zabzerzi, T urkow njeschcznwa, tez zw azniw y ltjeje, a sam wokokv njekhodzi, wnlki strach lujac njehrvzy. K tv w n hischcze pschikhadza, zo

52 48 so sw jaty kraj dzens ze zeleznicu a p aro lo b z u z tojctc mjenschej p ro a i bosczaltnycz hvbzi, byzli bbt) prjeby. K czomuz so tehbom skoro eyle leto trjc= batcljc, to bokonja so iivtfle ;,n ujcb^el. T o h o d la pvcznn w nasehich diijach kvzboletnje tysaey z eytohv stveta sw jaty kraj w vpytow acz. Je n v m u jam onut tarn puczoivacz, njcm ö^c so ra b iq. T o h o d la pscheey so tow arstw a z svbustalvam i ;,cirjcibuja, a tnczi pod nazhonjenym i tojebnifm ni hrvw adze puezuja. T aste toivarstw o m jen u je so k a r a w a n a. M a ja karaw ana bv w vtposkana w v t: palestinskoho tow arstw a nemskich kathvlikow, kvtrez um swvje syblo w?lachenje. K a ra w a n a Pak so w K ölnje imb Oiljeiimm zeübze. T o la mozesche so tez közdy jej pozbziseho pschizatnknycz. T o rozem i, zo so tez pv pnezn wschv, schtoz je w o b h lab a u ja höbne, w vpyta, byrujez tez k sw jatvnni kraj es ujepsehisluschalo. T a t tez my tvostaehwy pol d n ja w schwajearskiw ineseze I l n z e r n»ab B ierlvalbstäbtsknu jezoroin, srjebz hvbrskieh horow, wosedje pod horom aj Oiit]i n P ila tu e krasnjc lezacyw. W o t L u ze rn a po jezorn z P arolobzu jedzechiny harz bv staeije T lüelen, hbzez n a s z nvw a zeleznica psehija a psehez h o ru S t. O l o t t h a r b t bo Jtalskeje bow jeze. T u ta zelezniea je tue westym n a stu p a n ju najslaw nischa na cylym swecze, z uajntjeüscha be jcjc tw a r uajezezschi. Ä 'ajprjeby so 2200 m etrotv bo tvysvkoseze tvije harz k tim clej. lizasto skaly njcjsn bow olilc, pucz zw jereha na h o rje tw ariez, a to h o d la je bo hory n n ts lam an y. P je cz razow sebzesch bv hory uuts, tau t so eylp ezah kaz w kolesu mije, pscheey pak wysche stupajo, ta t n a sam ej strvnje hory zasy wujebzesch, hbzez sy n u ts jel, jenvz nekotre sta w etro w wysche..sbluboko spoby sebje wibzisch pucz, po kotrymz sy im tv jel. T a t wib,zisch tez tvsy a jebnotluve tw n rjen jn w jac kröcz, jeuvz pscheey w vtw e njenjo, jö n u n a praw icy, potvm na lewicy, pvto n i zasy n a praw icy a t. b., a kö.zby raz sn w one hlnbseho beleka. T ak pschinbzesch hacz k hlv w n o m u tunlej, kiz psehez h o ru S t. G v tth a rb t wjebze. W o n je tak bolhi, kaz Pucz w jez B ubysehinvin a klöschtrom M arin e s H w ezbu, a khlvatacy ezah jebze z bvspvlnej speschnosezu za 22 m inutvw psehez njön. Kajke bzelv, kajka pröca je so byrb ja la ualozeez, tak bolhi tu n el psehez skaly w ubypaez! H dyz sy psehez tunel, bze zasy pvbvbnje po h o rje bete; 2000 inetrow pod sobu wibzisch kolije, po kotrychz za hobzinu pojebzesch, hdyz sy zasy w bole. P o to iu bzesehe speschnje bo J t a l s k e j e. W mestaezku Chiasso synyehmy so bv italskeje zelezniey. T ak berje so taut njejebze, kaz p o la n a s. W vzy njejsn tak rja n c a pscheey pschepjelujeue. B e hizo czma, hdyz bo M a i l a n b a psehijebzechiny. T o h o d la m ot w esta niczo njew vhlabachm y, bvkelz hischcze ehcychwy harz bo 0>)euua, kotrez w o pvluvcy bosezezechmy. W Ö len n a a na bruhi bzen w P i s a w vhlnbachm y preni raz italske tw arje u jn, italske woblicza, brasty a italske ziw jenjo. Wschv je Hinasche, jako p o la nao. W o b bzen su hasy kaz ivoteuerete. S ch to z ru n je w vu njetrjeba, w ostauje bonm, a to bin wnlkeje horcvty. Ä le wjeczor, hdyz je so slonco skymoalo, so tysacy tu niese,ze psehekhvbzuja. D o korczmy so m alo abo bo cyka njekhobzi. P iw a taw so m alo pije, a to jenoz w ot cuzych, tez palenea taut njeznaja, w ino je ivschcbnvmu lubej drohe a ta t njewibzim y taut zauvho ivvpilea. iotb so spokoji, w jeczor w czerstwym powetse, wjesele potvebajo, so psehekhobzvwacz. ^ Ot'n sehtwvrty bzen ra n v bojebzechmy bo wecznoho w esta R o m a. W o- pisow anjv Oioiim a bv eyla sltalskeje w ozu sebi zalutow nez, bvkelz je so to pscheb bweinaj letvw aj tvustvjuje w vt buehow nvho romskoho puttiika stalv.

53 49 W ostachmp tudy pjeez bttjoto. Je n o z spornnjit, zo aubijenen p o la sm jatoho luotca»jebbttadjm p, kaz bechmy tooezakvwali, a kaz be so»am flubiło. W i» a na tym besehe knjez, kotryz byrbjesche a n b ijeim t luobftaracg, a kotryz be so pscho pozbze za to f t a r a l T o la so» am psehileznosez poskiezi, s w j a t o h o lu o tc a w firtinffej fn p ati pschi joho B v zej mschi toibzeez. D iese tjaivj hobzinu mejachmy joho blizko pscheb w oezvm aj, n slyschachmp joho rpezeez. W kapali be n a ezkotojekoto, z wjetscha njekatholskid), z bzela samo njebechn ani kschesczenjo. T o la» a toschech toobliczach be spbznacz, ta t Ijtnbofi, haj pscheznaturffi zaezischez be sw jaty tobte n a»ich c jittii P o czele b rje je ja r a jlabp. 2 am njem bze po w oltarjotoych skhvbzettkad) horje a bete p iq, ale za kbzbu ntfn b,\er,p joho pschi tont jebpn z joho bvm jacych fapfanotu. J o h o hloĕ Pak je tobtvi), kaz m lobzettcotoy. Z kozbvho boka w v lta rja sto jitaj b w aj ttobeb garb istaj" czestitu strazu. N o b elg arb isto jv su synotoje ^em janoto, W kapali Pak schw ajearjo" sbamzotoi ivojach, kokst,', sn tojehcha ze S chtoajcarskeje a kotsiz joho jeniezke tuobsebzettsttvo, hrbb B atik a», schkitnja), n a rja b htabachn, w rjanych starskich stojakoezitych»ntforinach. P o B vzej mschi modlesche so swjaty tobte hischcze p o l hobzitty, mje;, tym zo jebpn bontjaep kanonik B v zn mschtt swjeezesche. P o to m b a so zasy na najtupschschi skhobzettk tu o ltavja botojescz, posyity so zasy a itekotsi, po zbaezn w jerchvjv aßo z najm jettscha, ^ itajskatottischich zem janom cylvho sweta, smebzach» k ttjoinu pschistnpicz a jo n tu nohn tuokoschomacz. Pscheczelnje tobn /, ttittti ryczesche. P o to m tu;,a sebi zasy ftolu a tvnbzelesche wschitkint pschitvm npitt japoschtolske p o zv hnom anjo. N a to so bo stvojoho tvvbyblenja wroezi, pschetvobzenp luvt nobehzarbistvtu a smojich dvmjacych kaptanvw a fanonitotu. W ja c krvcz hischcze so k enzpm tuobroezi, pseheep z tttnua zohnnjo, z rttkn bozem je sinntjo a so mike posmetuknjo. W N vm je pob w ustojnpm i w jebnikam i tvscho tvopptachm p, schtoz be za nasch krbtki czas m ozuo. W o t dum m pobachm p so bo N e a p o l e, hbzez H /z b n ja ivostachnty. Dez P o m p e j i zhrom abnje w opytachm p. T o la tu b p hizo pratup m er w karatoanje lujac njebc. W oczakotoanja pschichobnych bttjoto, prenjvho wjetschoho pnezo- toanja p o m orsn, bechu farntoaitjc m er tnzale. T o h o b la to N e ap o li skoro kozby slvoje nm )nc pneze khvbzesche. J e spobziw ne zaeznezo, hbpz dprbi czlowjek k preitjom u razej n a tujac bttjoto tritt» zem jn, n a kotrnz je joho n oha ztott- czena, z m alpnt swetvm, lob,zu, pschemenicz a tunlfej Ivvbze, kotraz h rjab y nittta, so bowertez. sp okraczotoanjo.) Letuscha fruta zyma^ je w opraw bze spobzitona zym a. Pschi prebkn, kaz bp rjekl, zo so k ttam ltjctob, zo sebi njetveri. H obp inerjachm p hischcze bfbto. A le nabobo tu to mejachmp t snč'ha cple horp, nb, a zymh, zo wscho pikotascher W skvku zw u- czahachmp z kam orow stooje kosmate w uchate tneep a czople p alcate rukajcp a hlabachm h za kozuchom, nasche zonp za fm ttujcpem t. T o la : jebpn tna kozuch p o la M antzscha to K am jencn, b ru h i tu H alschtrotoje p o la W eiblicha. Bezachmp tat», zaw aliehm p so bo czoplpch b rajtoiu ta t berje haez mbzachmp a zwuczichmy so n a tn zym u. D rn h e Iota hbrschachmp so n a 10 stopni zpmp, letta je n am 20 stopni za zort. * R ja n y n a fta lu f bnbza naschi czesczen'i czitarjo tez hischcze netto, hbpz je zpma popnschczila, rab p ezitaez. R e b.

54 50 A le wschv so w vstudzi. T ez zym a, hdyz so bjez könca w ala. Pschascz smy zabyli, n a p o la njem özem y, a stajn je za kachlemi sedzv so w ohrew acz, to so njecha. H lad am y do protyki: haj, haj, smy hizo hluboko w mercu, a baje tö n K la ja n " neschtv w o p a n caty m w jed rje ". K ra ja n o, K ra jan o, n jeh rjeba cze hischcze sw edom jo? D o lh o dvscz smy czi w erili n nctklc n a stary dzen chcesch n am wnschi w utrccz, ty schibako! Z aw ern o, to je m i krasne p a n cate w jed ro " hdyz krcj studnje w zilach, hdyz w oda w studnjach m jerznje. A nasche w jesü ze sneha skoro njejsu widzecz. W ozy su jezdzicz pschestale, Po puczach klinkotaja sanje, a pohoncz m a peknje kedzbowacz, zo njeby pucza zm ylil a nekomn w uhenja n jep o w alil abo n a nekajku tscchn njezajek. D ru h d z e n jeje lepjc. S n e h a zym a wschudzom. S a m o w mitcj F r a n c ö z s k e j mcijci snrvw e m jeczelc n surow e m rüzy. W jcsoty P a r iz beli so w snczy, a hizo njedzele dolho behaja tam ludziczkowje w koznchach wokoko, ze swctkymi sm ykaneam i pod pazu. A w stüncznej J t a l s k e j! N jebvzatka, ludzo tam n im a ja ani kachli we jstwach, dokclz je kruezischa zym a p o la nich bela.w röna. A letsa, schto so to njeezini! Z e wschech kvnczinow sweta zjczdzow achu so tez letsa lwhaczcy, zo bychn dom jaeej zym jc wuczekli, do r a ja " Jtalskeje, n a lnboznu R iv ieru, hdzez lezitej mcscze M o n a c o a Nizza. A kajke to tam nam akachu. M o rjo so kurjeschc, njebjo so mroczesche, a bcly sneh zyboleschc so n a -palm ach a n a mimosach. W R o m je a T u rin je dyrbjachn so pschez lobt) rnbacz, hdyz chcychu so czerstweje w ody napicz. W N eapoli, w najkrasnischim mesczc sw eta", schert so n a tsechach a n a wczach sazojty sneh, n a torhoschczach lcza joho cyle hory. A w ohcnsapacy B esuv m a letsa hobrsku w uchatn mccn z blyschczatoho sneha. N ö, a zo w P c t r o h r o d z e a w S i b i r s k e j njeje lepjc, to so samo rozem i. A le tam sn ludzo n a tajkc neschto to la zw uczcni; letsa m am y so najskerjc n a to zwuczicz tez m y : pschetoz w jele hörje drje ani w S ib ir iji bycz njcmözc, hacz je letsa p o la n as. C yle bitt) a njedzele sn wsy a mestaczka w otdzelene w ote wschoho sweta. W c w odach h in u ryby, w lesach hinje z h ro m ad a m i zw erina. N jem öze so pschez sneh zem je dodrapaez a zelenoho lopjeschka, pod snchom drem acoho, a ze zym n pschesczchana a z hlodom, wnczeka so tyschna k naschim w obydlenjam. M je rz n n n a pvlach a n a zahrodach sadow e schtomy, m jerznu winicy. Ludzo m jerznu w osrjedz pucza, tez n a m o rju zakhadzeja straschne mjeczele. Közdy zn aje straschnu katastrofu hobrskeje lödze E l b e ". Pschez ludzi p o n u ri so z njej. P o d o b n y wosnd hrozesche pschi sam om srancözskom u Parnikej G a S c o p n e ". Jcdzesche z N ew -A orka, ale njepschijedze a njepschijedze. T e le g ra f m jez A m eriku a m jez P a riz o m hrajesche bjez pschestacza. H aez G a sc o g n e " hischcze njejedze? S t a ludzi su n a n jej. H acz snadz tez hizo zahinyli njejsu. S köncznje, Po dothim czasn häkle, dondzechu powescze, zo je G a sc o g n e " w um özena. K a p ita n Pak dosta wysoki rja d, a be sebi jö n zasluzil. 2 4 ct 4 8 hodzin za sobn bc so lodz d y rb ja la Po m o rju honicz dacz, a dyrbjesche mjelczecz. Pschetoz m aschina so köncowasche. A le zasy a zasy ju porjedzichu, a tak bu G asco g n e " w um özena, a sta duschi z njej. N im o toho wschoho w nsunychu so z kolije cyle czahi a nö, ale schtö m o h l to wscho w um jenow acz: to je w uczinjene, zo je zym a J e n a z n ajkruczischich, kotrez je hdy nascha zem ja hospodow ala, a naschi w n u ro w je budza w o n jej pvwedacz.

55 51 B u d z a n a n ju spom inaez, kaz m y netkle spvm inam y n a w alke a s u r v w e z y m y m i n je n y c h c z a s o w. K hronistow je im m wv»ich pifajci, a jim hizo dyrbnny ivericz, czim böle, dokelz sn swedey hizo n je b o h l A tu;, dha Postuchajm y: W zym je leta zm jerznychu ptaezki w powetse, a psehiehvdne lĕto 6e w Holschteinskej tajk a d ro h o ta, zo sköt a ludzv z hkodom l)injed)u. L eta a zam jerzny ct)le baltiske m orjo, a m ut i'ü b cfn dv K openhap en a khodzesche a jezdzesehe so z ivozam i a ze sanjem i po scherokim m orju. K onjaey kupcy w odzachu so ze sw vjim skotom pv m orsn a n a m ors» m ejachu swoje stany, hdzez m özachu duey Pv puezn ivotpoezoivaez a psehenocow acz. L eta pocza so surow a zym a hizo 1. becem bm a lrajcsehe haez do 2. makoho rözka. M ly n y tehdom pschestaehn mleez, ludzo dyrbjael>n zitv tote abv wariez. L eta m jerznjesche haez do sivjatkviv (30. mcje). T n rv w a zym a be tez ro lctom aj a T o h o ru n ja leta /9 0. T eh d o m zm jerznychn ivsehitke stojate ivody, w hrjebjach a hatach zadusychu so pod tvlstym lvdvm w u h o rje a ivsehitke ryby, pow etr be ta t husty, zo a n t zivvnow»jede slysehecz, hdyz zw vnjachn. kizekv so njeinvzachu khvw aez' pschetoz zem ja be kaz kam jen. W vsrjedz jstivy zehlacha so kachle, ale roe w oknje m jerznjesche w oda. A hdyz so ivvda pomaksch» z Hornich woknvw n a d w o r lijesche, padasche tarn n a zem ju klinkotaty lob. N ichtö njeiverjesehe sebi ze jstw y. P schetoz trjebasche jcnoz krvezeli wetsikej uapscheezo hiez, a w obliczo be p o ln e pueheri, kotrez so häkle zhubichn, hdyz buchn ze snehom m u tra te. K ru w y a w owey m jerznychu m hrodzaeh, a w lesach bjerjesche zalv stn u schkvdu zw erina. S ch to m y zapuscheziehn m tam nym leeze hykke w ju n iju, roze kczejachu w jitltju a m auguscze. S köne septem bra häkle bechu zne a bechn ja ra snadne. Sezehowasche w nlka drvhota. W ulka zym a be tez leta h ap ry la be L übjo hischeze z iodoin pokryte: hdyz Pak so kvdy kamachu, m ejachu w P ra z y w nlkn nm bn, kotraz surow e zapnsczenja naezini. Okajhörscha zym a w kschesczanskich ezasach Pak zakhadzesehe leta 763. T eh d o m zasta, kaz abbo R o h rb acher pische, wschitka w vjna, haj, tez ivsehitke pschekupstwo, Ivschitkön ivobkhvd mjez ltidzim i. W lotn leeze so zdasche, jako by ezkowjestwv m ein zahinycz a pschiroda w nhasnyez. H izo iv zapvezatku oktobra zam jerzny C z o r n e m o r j o 4 5 stopow hkubvko a n a 30 m il ivot brjohow. N a lob Pak n a p a d a sneha dv 3 0 sivpow ivysoko, zo pschez 4 mesacy njebe rozeznacz krutu zem ju a m orjo, a zo najezezsche ivozy po m o rjn jezdzachu. W inakym rözku leta poeza so lob lam aez a naw alaehu so joho cyle hory, tak zo bc w obydlerstw v C a r i h r v d u (K onstantinopvles w strasche hacz do 16. m erea. B ojejche wschak so n a ra z a tych lodoivych hvrviv. W sanisnych dnjach' sweezesche so wschitkön p o w etr jako z w vhnjom, tak zo ludzo m yslachu: hwezdy p ad a ja, a tone sweta je nadeschol. Pschichodne leczo be ja ra n jep lö d n e a suche, a straschne hvree wetsiki dujachn, w kotryehz zaprahiiychn wsche re tt a studnje. N ö, ale ta t zke letsa toka hischeze njebe, new erno. J e kruta a zla, ta ketuscha zym a to d rje je lu e rito ; ale w o n a pschestanje a zmcjemy, B o h dal, po krutej zym je czim rjensche naleezo a keezo. A schtoz n a s nastnpa, to hizo m am y neschto sudkow d y n am ita pschihotowanych, zo m vhli te metroivske

56 52 lotn) rvztsolooz, p rje b y l) a q lobt) k naschim m o fta m bojĕbit. P sch oto z P r a h a boji sv lobn n w oby bole, byzli w v h n ja. O innn m e rn tvschak hisohoze to n b y n a in it trjeb aoz njebn bzem t). Z y m a jeitoß t a t tschbska, p ob n v h o m a j pifo ce a zakvsozi snbh, a hkow a tu li sv bo pojevjcsptifa. S o n i >v tych ozasaeh khobzaehm y hizv bjez zwjersehnikvio, kaz so itobl Inb zv m stnscha, a nie» aw o b lek a n i kaz moehi to o tru b o to. S o n i w n tercu m ejndjm t) fijeitki tu fncflo tocj beeret), letfn zyboki so sijakka n a nosu. S o n i tele bitt) khobzachn P rnzsko knjezniozki hizv ze skvnoznikam i po mesozo, lotsn sto ja itim cßttifi hischozo ;,a ksehlonozanym i w v knm n i nasehieh pschoknpoow. A njosmoseh piel)cjara boll)o n a wscho te rjonosozo fto jo h la b a c z : how ak ezi po khw ili podnseh pi)cl)imjor, )n jc k tro tto ire j. ö a j, fit Inbzo, kotsiz choebza roant naryezeoz,,,o lotsn naleozo cpta w n w v sta n jo, go bnbzo pschichobno naloozo, b a -li B o h, f lotn.. J a ty m Inbßotn n jo tth 'rjn : naloozo bnbze a zawbsoze bnbze. S tv n o o itttp a bzeü a wyscho, uio ljro lua bzoń a bole n blejc. A n ti so zba, zo je hizo b je n fa tvjsebtv löpjc l>aez w ezora. Czakajozo, tm n le w isa nosehtv kaz th o rm o - m etov. P ö ü b n tarn p o b la b ac ß. J e 1 0 stv p n i zym y p o R. p ro ty k a p o faß ttjc 1 0. bßeit tnovea: hlejozo Inb zo, kak so to trsechnjo! i. Swjata Marija tue Balle di Pompeji. (f>. p o fracß o ro an jo.) Otjemerim t) sob! rjec, ßo bbehn to bziw y. T o smo jenoz eyrkwinska mpsehnosez, a ta so liischozo njebe tu itp v ajifa. A le nnjobnoz: itnohn so toect), m o t nm obiel) swobkow m obfnicßeite, rooet), kotrez n a s zam vzojn k b otoerje n a B o lia p oh nn oz. ftö ß b o m n, kotryz w o tntyel) pvbaw kaeh skyschescho, w osebje fljo ro m u, psohikhabzesehe m ysliczka: X o n ttt a ta m n o n m je M a e z B o z a p o m h a ta : tv o n a ntoßo toz m i p v m h ao zt h aj, to o n n bnbze nti p o m h aez. C zo h o b ln nje- b p rb ja tn? (Lzohobin b tjrb ja la tn ttje tnjo w opnsehozioz? N jejsm y nti) wschitoy jejo bzoozi? C t;fe staw iznt) bitabitpel) m estno w bze n je jfu niozo brnfje, khiba ep ta jt)la bßirooto, w nskyschenjow, h o jo n i khorych, bvsk atoh o njebjeskoho m e ra. T ak bo w Soreeße, to K o v elaern, w S n rb ao h. A ta f je tez wo B a lle bi P o m p e ji. S e b n ta bo so m jenujot) B a r to lv S o n g o b o to jefe lil n a b ro u ftro to je n jo m tilo rin b t) S u c a ro lli, hbyz hizo b tu aj n o tu a j p o b aw k a j m oe a mikosez K ra lo m n h sw jato ho rvzvw oa w hisehezo jasnisohim swotlo ivvzjew jesehtaj. T o la poflncl)ajm t), sehtv lobn sam w o to m piseho: 1 2. m erca Iota zaw vkachn m je n jo n abziey 3 to lo g ram y za sobn bo S a tia n o (ro jnznoj Jtalsk o j) ko k h o ro m n kozu m o je je m aozorjo, kotraz be so fvncßo lo h n y ta a kotraz pjooza bjoz n a b z ijo n a to u ftro ro je n jo smjoroz w o - ozaknjo. H b y z tu tlio ap o li title powosez boftacl), khw atach m m u m e rn bo knpnky tseozvlio fja b n p o ln p o r ta iöcebina, a p abn yw schi n a fo le n a proschnoh pscheb lo o lta rjo m najzbvzniseheje knjozny w o pon to c. Z b o b o n t w o bn ow ich flub, zo f ozesozi K ra lo w n y sw ja to h o rb zow o a w o B a lle bi P o m p e ji n a tw a r ju eyrkej. P o to m khw ataeh bo B a lle bi P o m p e ji, zo bych hischoze nekotre wecy, n a ftu p a c e tn m r oyrkw je zarja b o w ak. T o l a h le j! T u w oezakow asche m je b rn h a z rn b n a powbsoz.. ' N a n m o jo ljo n ajlo pschv ho pseheozeta, b n ch o w n o h o F re b e rio a, bo sm jerezi blizko. ^tjtnioa bo johv hrabka, rycz a ro zo m jo m n wzaka, ta f zo njomözesehe

57 53 am poslednich swjatych sakram entow.dostacz Uni Poslednjeje toolc napisaez bacj. Lekar be so nad zije wzdak, czim böte dokelz be khory hizo 67 let. A pschi tajfcj starvbje z khorosezu itjeje zvrtow aez. C zrjvda dzeczi, mjez itimi divaj duchow naj, stojachu pschi joho to zu a ro n jachu sylzy. A zrndoba nm bja tez mje, hdyz widzach wschitke tele sylzy spraw neje n duschncje stvvjby, kvtrejz hrozesche njezbozo tak n ah te a n jenadzite. W tejlc zrudobje dvpvm nich so tez n a sw oju macß, kotraz snadz netkle nircje. L o la tu samsnym tvvkomikn dopomnich so n a B a lle di P o m p e ji, hdzez bechmy rn n je dzensa meine djitoycviijace swjeczo w uslasili. A pomyslich sebi: M e la K ra lv w n a stvjatoyo rozo>vea rn n je n a s, kotsiz so n ajb ö le w o rvzscherjenjo jejc ezcseze ftnm m tj, Ivopnseyeziez? M e la jenoz n a n a s zapvm nicz, hdyz to la p om ha d rn h im? S w o ju mysliczku zdzelich pschilvm nym, a duchow naj synaj khoroho pröevwaschtaj so ze m nu, jvm u k dvw erje dopvm haez. A hlej, nadvbv nnby slarc rozom a a rycze a slubi lirvw f ttuarcj ctjrhuje. D( iiinm toho slubi, zo budze d arm o n a tw a rje dzetaez, lunstrolvi-li so zasy. W o n be mnrjerski nnschtyr. T ak wopnschezich w najlepschej nadziji tn to n dvm a tvjeselschi podach so na pttez do sw ojeje dom izny za khorej m aezerjn. N a z a jtra w jeezvr kam dojedzech a nnm akach macz hischcze ziw n. A le bjez rycze. A lcdm a sw vjvho syna pvzna. T u zapoczach tue wuzkosczi tvutroby stvjaty rvzvtoc so m vdlicz a hlej, börzy w o tetv ri tez khora zasy H ort a mvdlesche so tü tn skvdku ntodlitw u ze m nu. A n a z a jtra d a so pschi dospoknym rvzvrnje dornn w obstaracz a w u p raji sw oju pvslednju w v lu n o tarej. A le njebe toho hischcze trjeba. N ascha d o b ra m acz so pvm akn zasy Ivustrow i. Z a pjecz dnjvlv, n a sivjatoho Jvzesa, sedzesche zasy w jesvla za blidvm, toobdata luvt sivojich dzeczi, kotrez bechn z daloka pschischke, ju hischcze raz w ohladacz a potom ju pokhowacz... P o d o b n je sta so w dornje m urjerskoho rnischtra F red e rica tue B a lle di P o m p e ji. N a z a jtra, hdyz bech za m aczerju w vtpnczvtvak, so khorosez zhörschi. Ale rnnje, hdyz be khorosez ttajhorscha a w bvhi m u rje r smjerczi najblize, tu nadobo khorosez popuschezi a khory modlesche so ze zw ojim i dzeczimi rozowc. A dzen sw jatoho Jvzesa be tez w vn eyle strowy, kaz so mi pisasche." T u ta j n o w a j dopokazaj rnocy a dobrocziwoscze itajzbvznischeje knjezny wvziwischtaj rnocnje dow eru jeje p iln o h o ezesezolvarja B a rto la X.'mtqn. T o la bvrzy stachu so hischcze spodziwnische wecy. spokraczow anjo.l Luby P osole! H izo ra z * T e b je Proschach, zo by to la p o rja d n je rnje w opytak tu tu d alv - kej euzbje, ale zasy sy so zabkudzik z poslednim czistorn a ke n u n njepschischok. T uz cheu Czi trochu wopisacz, hdze syrn, zo by mt potom n to h l p o rja d n je pschinoschecz powescze z lubeje scrbskeje dom izny. P üskany tont duchow neje wyschnoscze skutknju jako kaptan m pvlskej wosadze H o rn jeje Schlesynskeje. W je s reka L u b ec k v a lezi n a hvrey njedaloko * Z e zam olenjvm je so tu tö n jdruhi list knjeza kapkana Bcichala Z u r a z Hvska preni stajak. J o h o preni list podam y tu blizschim czisle. R e d.

58 54 zeleznicy, fotraz w vt W rö tsta w ja do L ublenca flublinitz), naschoho wokrjesnoho mesta, w)edze. L ublenc lezi neschto rnato pschez 2 0 m it za W ro tslaw jv in t w obydlerjo z w nw zaczom»ekotrych zastvjnifow m öza skoro wschitcy p o lffi; ludzi bydli tarn katholikow, p ro testan to w a 307 zidow. L ublenc je tez ftacija zu nm ju farsku wjesku i'ttbecfu, s/4 hodziny w ot tarn zdalenu, T n d y n a in ja es) je wjchitko pvlske a z m aftjm i wuwzaczerni fatsjoljfe. W n w jej w osadze ntam n. pjd) katholikow, 8 5 p ro testan to w a 2 zidow (forc,ynar in jenej wsy je zid). W o sada Lubccko je Potajkirn Po liczbje kakholikvw hischcze kus wjek)cha dyzli Kulowska, dokelz Knlvwska m a dnschi. T uschipastyrstw o je tndy trochu wobczezne, z jcncje strony d la wnlkoho n jeb u ftatfa»teschnikow a z brutieje ftränt) d la daloko woklezanych infnto. S y rn tu,,a cl)te duschipastyrftw o jant, dokelz m uj knjez fa ra r, kotryz je leta dolho jam tu w nlkn w vsadn d y rb ja l zastaracz, je ta t n a woczi skhorjel, zo inöze mi jeu o ) drnhdy neschto w spotvednyrn stole pvpvm hacz: je ta f khory, zo aiti B ozeje rnsche dzerzecz njernöze, a to h v d la jenoz syrn tu w v t dnchvw neje wyschnvscze p v jlan y. Hew ak w farnd) z dnschemi fa ra rjo tu w polskej H o rn je j Schlesynfkej fa p la n n itjebuftanu, khiba zo ju ftari slabi abo khori. A laiity wschak tu w W rvtslaw skej diöcesy pschernalo rneschnikow. A schtyri a mjact) m il f p o tb n jit w ftrouad), hdzez hornjofchlesynska in b u jtrija kczeje a so rozw iw a, je hischcze h v rje dyzli p o la n a s. T a rn pschiüdze n a jenoho rneschnikka hacz duschi! W v ndy be tndy jedyn fa ra r z wonych sta u t n a w opycze; je hischeze inlody a m a tu swojej wosadze 1 1,9 0 0 dnschi! N jed a w n v böfta fapfatta, nie jenoz n a khwiln, dokelz ta f khetse hacz nehdze drnhdze jedyn fa ra r skhori, dyrb i tam a joho zastnpolvaez a to n fa ra r budze za ta f w nlkn w osadn fam. J e pschi tajkich w obstojenjach dziw, zo spornnjeny fa rar, netkole brje hischcze strow y, so ta f w n p ra ji: N je b n d n w nlkeje. staroby docpecz inöc, dokelz d y rb jn so tam do sichere,ze w vtdzelacz". D a le powedasche, zo pschez cyly dzeü au i 5 rninntow za jodn swvbodnych niiua, zo n a swoje p o la za letv jenoz dw öjcy pschiüdze w nlkeje nuznoty a dzela bin. A ta f a hischcze hörje je w tarnnych strvnach wschndze. L nby ferbffi czitarjv, kotryz wasch netko B o h u dzakow anv telko rneschnikow tu tiuojej htbej dorniznje, zo tajfeje nnzy njeznajesch, kajkaz p o la n a s knjezi, w uspew aj pvbozny: W vtczenasch f sw jatvrnn T nchej za hnadu, kvtrnz wuzitvasch a prosch joho, zo lch tez za susvdny bratrvw ski pvlski lud a cykn naschn w nlkn divcesn nm ohich dzelaczerjow zbndzil do K chezvw eje winicy. T r n h a wobczeznoscz tn d o in n o h o duschipastyrstw a sn daloko w otlezane wsy. N ajw jetscha w jeo cyleje wvsady, S v ro w sk i z lndzirni, je w vt Lnbecka 2 mist zd alena a nefotre dzele teje wsy sarno pschez 3 rnile, to je hischcze d ale dyzli Rakecy w o t B ndyschina. T a f daloko m a ineschnik fe khorornn jezdzicz, ta f daloko m n ja lndzo fe rnschi khodzicz, ta f daloko dzeczi n a spowednn w nczbn... ntam letfa btucju z tych najdalschich P n stk o w iji", kaz so te m ale, z 2 5 rozpjerschenych statokow w obstojace fo lo n ije m jen n ja. Z o m aja czi fnsk dale (3 mile) kaz w vt B aczo n ja do Bndyschina, je Weste. W p schirnnanjn podam tu m aln ftatiftifu loüschohv leta. Kschczenych je tu w lecze dzeczi, pvhrjebow be 121 a w erow anjow 43. F a r s k a c y r f e j w L n b e c k n je najswjeczischej knjeznje a m aczeri B ozcj M a riji poswjeczena. M anch tez m ale hnadow ne swjeczo swj. M arije, kotrez

59 55 lud jslfo tajkc czesezi, alc dnchotona toyschnoscz njcjc je hacz d o ta l hischcze pschipüznasa. D okelz je cyrkcj sw. M a r iji p o fiu jcq cna, m ann) tu n a kozdym swjedzenjn mciczerje B ozeje wvtpusk. L ud, kotryz so pschi tajkich pschileznosczach tu zendze, nim a, woscbje w lecze, w cyrktoi rin n a, äse dyrbi n a kerchowje wostacz, hdzez so pschi tonlkim w otpusku n a D o -n je6jes-tuzacza sw jateje M a r ije tez prebuje. Cyrkej je za n etto ton (tu w osadn m aln, haczrnnjez m a jenoz pschi sczenach nekotre satofi. L ndzo d y rb ja pschez eyte keinsche stacz, kleczecz asm n a zemi sedzecz. P o d la farskeje eyrktoje m am y hischcze filialfn tu p o l hodziny zdalenych Lagiewm kach. T a m tta cyrtwiczka iiujatm m t J a n e j kschczcnikej postojeczena, je ja r a jta ta, d rje w ja n a a m asa. S n tarn kozdn schtw örtn ujedzeln dosposne B oze slnzdh häkle tu 10 hodzittach d o p o ld n ja so zapoczn», a to z predotoanjom, a p o to m je B o z a mscha, ta f zo je za meschnika hafle '/41, a hdyz je n a filialcy häkle '/^2 abo hischcze pozdzischo nw zno sncdacz. Wschitke wobczeznoscze tn dom noho dnschipastyrstw a z a n in a dohacze poboznoscz, poslnschuoscz a horlitooscz tn d o m n o h o pölskoho Inbu. T a l be n a pschiklad zańdzenn sobotn njedziw ajo n a tonlki sneh a tuodczezny daloki putz z najdalscheje tust) wosady dzesacz a dzensa 18 dzeczi n a spowednej tonczdje, haczrnnjez 66ch jim prajik, zo to tajfim czasn pschmcz n jetrjed a ja. A hdyz meschnit n a kletcy skotvo B oze prednje, z tajkej nntrnosczn a tcdzlmosczn f njotttn spohladnja, zo so itad tym to n trv b a zhreje a ra d n je n ad prostym, poniznym lndom, kotryz je z ajfejc w ntroby dzakowny za tözde, tez najkrötsche rvztonezenjo. J e tn toschittv bnrski ratarski lud. W közdej tvsy je knjezi dtovr a p ü d la toho eyka liezba burow z ju tra m i pola. L n to to tn a ja tu tttafo, dokelz nim anty zancje re fi; to h o rn n ja so les leto w o t leta böle a 661c zhnbja, dokelz tonlka mnohoscz htbu chce jescz a to h o d la so wscho n a p o la pschetwvri. J e Pak tu ja ra tnaso zaslnzdy, zona nctkole n. psch. pschi m soczettjn n a dzcit 4 0 p. dostaw a a zane jescz: tookoko hodow, hdyz je dzeu krötki, hischcze m jenje dostatuaja. J e to h o d la bjez dzitua, zo tonlka liczba naschich ivosadiiych sebi tu dalokich, cnzych krajinach zasknzbn Pyta, mjez tym zo m aja pschi tom naschi ra ta rjo nnzn wo czeledz. S n tez n a to pschihototoani: ta t b rje tu skoro zad y n ^hosp o d ar tue wsy njebndze, kotryz by sam m soczaceje m aschtny ttjeines, kotrnz z dzela z rnkom aj z dzela z peplom tojercza. _ K aste je tu tu jenotlituych domach, ta t so lndzo tndy na sntjercz pschihotvwaez dadza a d rn h e zajim atoe wccy Czi, lnby P o so le " pozdzischo raz zdzeln. D zensa zostań z P a n e m B o g ie m ". T tuoj Lnbecko, 20. fe b ru a ra M ło ń k e c M. Z Su$ich a Sakskeie. Z R a d w o r ja. W tndom nej tuosadze ftan jc so w azne pschemenjenjo, kotrez brje je so hizo dlejschi czas pschihotow alo, n etto Pak cyle njenadzicy dolskntka stajiko. Nasch d o taln y farski a d m in istrato r tnjez ONitsatosch ^ n r je ^ sw o je zastojnstw o zlozil a do dnchow nsttoa D rjezdzanskeje diöcesy zastnptk. N a joho mestno je dnchotona toyschnosez tn jeza M ich ala W j e s e l n p o w o lala, kotryz [66 dotal kaplan tue W ostrow cn, a kotryz so n a notoy meine sein pschesydlt. Pschejem y toodem aj knjezom aj, zo dyschtaj tu notuych zastojnstw ach ze samsnym tonspechom a zo h n otoanjom skutkowakoj, kaz to dvtalnych. v Z herbskich k ra jo w. W M a rk ra n stö d t p o la Lipsta, hdzez 611 psched letom missionska stacija, kotraz so z L ipsta toodstara, zalozena, chce ttuarski

60 56 mischtyr fitjc;, U nfuq, kiz je pschebsyba katholskoho kasiiia, za katholikow eyrk wiczk»»atw aricz. ^ro o n feiro m j-tn iar rfjcc w o» za hriw now b a r m e»attuaric.v m jq tym zv m ofaba»uzne znntskow ne w npyschenjv roobftara. S tm arom blibza hnybvrn na teto zapoezecz. Kr. 3 cytoho sweta. R e m sk a. K ejzor je tntoit tybzeü f t a t n u r a b u, w vt»joho powokanil, z ryezu runtem ril. J e je n abaiuf je pschede wschiin, kaz kejzor jant w jroojej ryezi p ra ji, w nrabzow aez, faf rnohko so z»ow ynti zakonjerni a z brutjim i freb fam i m tn fftm» pornyacz. D ia pschenizkich pkaeziznow wschitkieh ra ta fjfid ) mupkobow je ftvavt), ;,o ra ta rjo bzeü m ote b n ja hknbscho bv both» pschiitbn. W o- sebje,pneje ftatna rab a )vo sezehowaeych praschenjach w nrabzow aez: 1. Kak nivza so pkaczizny na ra ta fjfe wnpkvby powyschicz? 2. Kak m o lm so pjeiijezna m eita lw äh riin g j pscheineniez, wvsebje zo bi) slebro w jae pkaeziko3 3. S ch to m a so q m u % zo bt) ra ta rstw o swoje pkoby tnnscho tw orikv a toze psd)ebaw akv? 4. Kak mol)tn so pschewnlkvmn pscheezahow anjn burskicl) bzekaezerjow zabzew acz? 5. Kak mohk so krajm) krebit lepje zarjab o w aez? A ijez sobnstaivam i su tez z centra prjeby berje znaezi zaposkaney S ch v r- Ieiner?!Ist,.Sanenc a brnzy. T viisainy bzeü z w v tew rjen jo in ftatnejc raby je tez ta t injenow any nam jet K aii i 1z oiv y so sesniej pschebpokozik. M a Pak ja ra m aln w uhtabow, zo so pschi^ w ozinje. H ra b ja Kanitz mjcmtjci) djee, zo by skat zitv eykolio kraja pvkupik a fam zaso psd)eba)vak, z czirnz by so wosebje schkobnej speknlaeiji w obarako. S n a b s nioze so pschi w nrabzenjach ftatneje raby a sejma nam jet ta t pscheineniez, zo bl) pvtvin m tafftiu u k zbozn bi)l. A lv s trijtt. P ry n c liü b n a rb, syn w jercha z W albenbnriz-h artecyteina, je»jebzeln 24. fe b rn ara >v P r a z y, jako bc prjeby ineschniskn swjeeziznu bostak, bo rja b a B enebiktiiiow zastupik a sw jatoczne slnby wotpokozik. Kr. R o m. S w ja ty tobte je swoje 85. t e t o bokonjak a je pschi tiitych swjatocznych anbijencad) so strow y a czerstwy pokazak. Z e wschech bzeloiv sweta je toiitrolm e zbozopschecza nie jenvz tont bnchow nyd), ate tez w o t swetnych fnjcjfttooto bostak. Tez kejzor W ühlern I I. je jom it psd)eezelny list poskak. ' K o n s ta n tin o p e l. W vtsabzeny egiptowski khebive abo tr a t J s in a e l P asd )a je tnbt) zernrek. J e za C'giptvwskn tojele bobroho czinik, ate b y rb jad p i joho skbncznje njesiiiörnoho pscheeziiijenja b la ivvtsabzicz. Czekv bit bv joho prjebawscheje resibency >v K airo pschewjezene a tarn pokhowane. Wschelezizny. * T c h to P jenjezki n je c z in ja. T o w a r s t w o b z e e z a t s t w a J e z n s o w o h o je >v postebniin lecze za japoschtokskich vikarow a pschebstojerjow 166 missionskich w okrjesow hroinabze 2,1 5 4,8 2 4 hriw now pschiwobroeziko. Z tyini pschinoschkami je spom njene ta t spom oznje skntkvwaee to w arstw o pobpjerako 687 syrotnjvw, schnlow, katholskich rjem jesln jo w a missionskich tefarnjoin ; 4 4 1,9 9 3 pohanskich bzeezi bu wnkschczenych, 1 6 6,1 2 3 bzeezi kathol-

61 57 skich wvczehnjenych. A to wscha dvkonjeja katholske djeczi ci)lus)ü srveta zc snadnym pschinoschkom 1 pjenjezka n a tydzen! Mĕsćanskl wuj. (Přednošowane na załožeńskim swjedźenju Radwořskeje Bjesady.) Posł chaj, žona, saprliška! Noš nam drastu hromadu! Njezabudź tež na rubiška, Kiž so hodźa k brĕmješku! Zjawnje widźiš z Posoła : W Radworju je Bjesada. Tučne hunčo rĕzać lubja. Khata, kak je w myslach ći? Mi, hdyž z tajkej trubu trubja, Wutroba so wjeseli. Khort naj naj. To hłupje njej Z Bjesadu tej Badwořskej. Posoł sam ju wozjewjuje;** K wječeri nas přeproša. Tajka předelnosć mje hnuje. Njej ta wulcy khwalobna? Sława pĕknom Posołej A Bjesadźinom předsydstwej! Zona, dĕř do Budyšina Mi po nowu kholowu! Krawca wšak, njeje-li hina, Sam sej skazad pobĕhnu. Ałe, bjeř so hromadźe! Tydźeń dołho njetraje. * K zwjazanju dobytych darow. ** Čisło 3. W swĕtłych škćrnjach, trubku w lioršdi, A w tych nowych kholowack. To b dźa hladad w Křiwej Boršdi, W Boranecach na pudach. Zemjan dyrbju so jim zdad; Tajki cbcu so zwoblekać. Khata, ty pak ze mnu pćńdźeš. Tuž tež ty so wupikaj I A zo hćlčim sydam wuńdźeš, Cĕpc swöj nowy so tež staj! Přetož to ma dundera Rjana žduska bjez čĕpca. Spĕwnik, wulki lös a trubki Z časom, žona, wobstaraj! Njem žu bjez nich byd samlutki. Na pjenjezy njehladaj! Jönu jenož za lĕto Mamoj tute wjeselo. Rejwanjo mje njelöstuje, Kmćtřenjo rad zabudu, Kwas mje mało zwjeseluje, Bjesadu pak njespušdu. Tuž w pöstnicy - přilubjam Radwof wĕsde wopytam. N aležnosće našoho tow ařstw a. Sobustawy na lĕto 1895: kk vz Khrćsćic: Marija Nowotnowa, Jakub Smoła, Jakub Duĕman, Jurij Jacsławk, Jakub Solta, Jurij Rjenč, Jakub Zarjenk, Mich. Serbin, Mikławš Kral, Marija Zyndźina, 236. Michał Rynč z Jaseńcy, z Noweje Wjeski: Michał Wobza, Jakub Šołta, 239. P ĕtr Ledźbor z Kozaric, 240 Jurij Žur z Ralbic, z Kukowa: Jakub Lehman, Marija Hörbanec (ze Sulšec), z Paneio: wučeř emer. Mikławš Hicka, Mikławš Holka, z Jawory: Madlena Zarjenkowa, Hana Widazowa, 247. Jurij Koplanski z Wĕteńcy, z Budyšina: Jan Wjerab, Jakub Laukus, Handrij Mötko, Hana Pjetašowa, 262. kantor Mikławš Bur w Königshajnje, z Radworja: Marija Libsowa, Franc Grubert, 255. Hańža Grölmusowa z Kamjenej, 256. Mikławš Rjehořk ze Strdžišda, z Lutowea:

62 58 Marija Jĕrchec, Micliał Žur, 259. H. Hautušec w Žitawje, 260. Hamlrij Smola z Badonja, 261. Jakub Zynda z Banec, z Haslowa: Pĕtr Kušk, Ernst Bermich, Ernst Leńs, 265. MikławšKnebl ze Sulšec, 266. inspektor Jan Šołtavw Marijinym Dole Miklawš Jördan z Ćĕškec, z Kulowa: kaplan Jan Šołta, młynk Michał Graf, wue. emer. J. Sołta, Marija Handrijec, Mich. Kral, 273. Marija Nykelina z Kulowca, ze Sulšec: J Kummer, Mikławš Bala, 276. Pĕtr Popjela z Nĕmcow, 277. Michař Haška ze Salowa, z Hds'ta: młynk J. Žur, Pĕtr Kubaš, 280. Jan Hančko z Rachlowa. Sobustawy na lĕto 1894: kk Franc Grubert z Radworja, 613. Marija Jĕrchec z Lutowča, 614. Marija Nowotnowa z Khröscic, 615. Jakub Žynda z Banec, z Koćiny: Michał Jörä. Jan Salowski. Dobrowölne dary za towařstwo: M. H. 3 hr 50 p., J. L. 50 p., R. z B. (sobu za nawĕštk) 1 hr., H. 8. (sobu za nawĕštk) 2 hr., J p. Za eyrk ej W ntroby J ĕzu so w eje w Baćonjn. Nawdaty kapital a dotal nahromadźena dań wučinještej 109,289 hr p K česdi Božej a k spomoženju du&ow je dale woprowała po wotkazanju M. P. 30 hr. Hrnmadźe: hr. p Za cyrk w ičk n s. J ö z efa w H ajn ieacli. Dotal hromadźe: hr. p. Dale su woprowali: po wotkazanju M. P. 15 h r, třo mlodźencowje 3 hr. Hromadźe: 12,242 hr. Za cyrkej M aćerjc B ožeje w R adworju. Dale su woprowali: po wotkazanju M. P. 40 hr. Za cyrkej w Lubiju: niemjenowany z Pančic 5 h r, M. B. ze 8. 5 hr., E. T. k wopomnjeću na njeboh nana 1 hr, ze zawostajenstwa njeboh Bernarda Lubka w Radeberku 3 hr., z Budyšina: njemjenowany 2 hr., njemjenowany 5 hr a M. Erdtlowa (pöstna jałmožna) 5 hr, njemjenowana z Nowoslic 3 hr. Za nowu cyrkej w Kamjenicach (Chemnitz): M. B. ze 8 5 hr., njemjenowana z Nowoslic 10 hr. njemjenowany z Budyšina 5 hr. Zapfać Bćh wšĕm dobroćerjaml Z a terciarow : Zemrela je 4. decembra 1894 sotra H um iliana. R. i. p. E r e r c ic ije w F i l i p s d o r f j e za zony a knjezny zapocznu so pschichodnu pondzelu wjeczor w 6 hodzinach a budza tracz hacz do pjatka ran o. D ia f a n ijo w e schklenczane sw jeczatk a (rjm ta deba do woknow). B o h aty w ubjerk iiaboznych pschedmjetow po skawnych wumjekcach jako: Bjezhreschne P odjeczo, M a d o n n a S ix tin a a M a d o n u a d e lla S e d ia sr afael), E c c e H o m o (R eni), M a te r d o lo ro s a (D olce), S w j a t a nöc (C orreggio) atd., kaz tez w obrazy ze sw vjlm oho ziw jeiija, krajinow a kwetkow a d ru h e za kwasne d ary so wosebje pschihodzace p orucza za o rig in aln e ptaczizny R udolf W ilhelm, schklenczerski mischtr n a serbskej drozy 16 w Budyschinje. M lo d a Holm, kotraz chce s c h w a lc M w o naw uknycz, inoze k ju tra m za^ stupicz p o la M a r i j c D e la n k o w e je rodz. Pjetaschoc w B udyschiujc N o rd ftm ß e 14. J e n e w o b y d le n jo w B a c z o n ju za d,selaczersku swosbu je n a pschenajeezo. Wscho dnlsd)o jc zhoniez w B aezo n ju czislo 4. W M - Pschichodne czislo K ath. P o s o la " w undze za tsi nsedzele ( 6. h a p r y la ) Czischcz Smolerjec knihiczischczernje w M aczicznym domje w Budyschinje.

63 Wndawan» root towarkma 5 $. (Lnrilln o itlctljohtja m ßubnfdnnu Redaktor: Jakub Skala. Čislo hapryla Lĕtnik 33. Schtoz rnöze zrozemicz, njech zvozemi." W a t. H), 12.) H a n s S ch p ih cl ta t pow cda 'c6t serbski lud - pschinjese mech fafo= lüget) hkowezkom do jstw y a ivnsypny je n a zem jm J e n a fitlejdje so sein, d ru h a tarn. A H a n s dzesche: H lejcze, hlejcze!»hacz hlolvczka, hacz waschnic^fo.«" Közdy m a sw oju hlow u a sw vje waschnjv. W o tv m mözesch sebi cyle ro z p o m in a n jo sczinicz. J a so tez drn h d y ta t a podobnje zam ysln, hdyz pschez P razski»löst stupam a nasrjedz p o la w nlkoho swj. kschiza pschendn. Je d y n zejm a sebs klobuk, d ru h a sczini sebi kschizik, dzeczv swvj h tif ä. Z asy jedyn dze nim o kaz p o h an. T ez tajcy n jebrachuja, kvtrymz bild) iiim o w u- smeschowacy posmewk pod sylnym ivuzhibnjenym orientalskim nosvin pscheleczi. Kasku wschelakoscz häkle by p y tn y h hdy by m o h l ihm thsacam ludzi do w u- troby pohladacz, kotsiz tn wschednje pschebeza: jeni bychn tam mesto B vzeje m artry radscho H u so w u postaw u stojaeu w idzeli: drnzy dzelaja ze Ivscyemi m ocam i n a to, zo bychn zasy sw vjohv czeskoho krala w P ra z y kronow anoho m eli; nekotsi to su wvsebse schewscy hvlcy m asa swose wseselv n a tvm, napism a n a tw arjenjach z btötvm poplacacz. Hischcze nekotsi smesa so Czecham, m jenujd) smeschnej zahorjenosczi nekotrych za narodnvscz, njepytnyw schi, zv sann w tym n a stu p a n ju wo pröschk khmanschi njejfu. S ch to z pak sam w schklenczanym dom je bydli, n jed y rb ja l do snsodvw z kamsenjemi mjetacz. Abo kaz ty prasisch: to ta l njesme so kachlonkes smjecz, zo je czvrny, dvkelz sam tez hinaschi njeje. S köncznje hospoduje P r a h a tez tajkich, kotsiz bomby dzelaja, kaz su tebi to tm oje dom jace now iny w sw vjim czasu khw atnje w u- pow edale. K ajey su to la n a swccze ludzv! S ch tö z müze zrozemicz, njech zrozem i!" L o la to so bjer na kedzbu, wschitko njeiner, schtoz so na P r a h u pschislodza. H dy by pvlvjca luenm byla, by bylo tez zrndnje dvsez.

64 60 B jezbüzui lubzo b rje wschubzvm uajw jetschu h a ru czerja, to la dobrych je b.vv.'onmiio B o h u b rje hischeze pschecy n a jw ja c y ; to la w p o tajn y m skutkuja pv ffoiuael) Viljnjftufounjcl):.hdyz to h o d la jakm oznu dawasch, njebaj z trü b n pich cd folnt tru liiq, jafo ta je n a j czinja w synagogach a n a droh ach, zv bychu e.fcfqeni ln)ii w ot czkvwjekow: zaw erno p ra ju w am, fn sivvje m yto dvstali..hdyz Pak ty jakm oznu dawasch, njech tw o ja letoica njetue, schto tw o ja praw ica e.fmi, zo Inj tw o ja sakm vzua m p o ta jn y m byka, a tw öj W üte, kiz do p o tajn v h v widzi, zapkaczi tebi." (9Jcnt. 6, 2 4.) Jich skutkowanjo pschindze jenv potom n a zjaw ne, hdyz nechtü pschipadiije k to m u pschindze, abo hdyz B o h fm n ju pschez dziw w v z je w i.' T ajkim brje z rebfa Po jich sm jerczi pvnm iki ftaje ja a t. r\, rnnjez bychu febi tu Preni zaskuzili. Kak luboznje w otestaw a fiujate ziw jenjo tajfid) ivot sebicznvho 'a dziw joho zakhadzenja naschvho czasa! A tez P r a h a njeje khuda na tajkich pöecziwych a spraw nych duschach. J e n v jedyn dopokaz: J e tu rjnb khudych skuzvwuicow Khrystusolvych. S u fern z P a d e rb o rn - ffeje diöcesy pschischke: a jich zamysk je: k h u d y c h k h o ry c h r o o t [)l a b a c j. S ch tü z müze zrozemicz, njech zrozem i'?" N jeje to rjekowski skutk? N'ekotre pschikkady, kak w oui tu czinja: S w o j cyky ezas pschebyw aja pschi khorych, a to pschi fs)nbi)csj. St dohaty m njeńbu a po swojej re g u li njesm edza hicz. J ü n u besehe tajka sotsiczka do swvjby pow okana k w o th la d a n ju khoroho; a tö n besehe w swvjiui czasu w uczer byk a m jetm Professor bbftal. J o h o pschiwuzui johv tez z tajkim titlom m jenvw achu. N a jene dobo sotsiczka ^w jacy so njepokaza. Z u aczi khoroho d,zechn k pschebstajeuej kitjezuow wo pom oc prosycz, dostachu Pak m utm otm jenjo, zo zaua so tra ivysche njeje. W sw ojej nuzy w obroczi so khory na duchow nohv kujeza, kiz m a w tam u y m rjedze dohlad. T o n borzy zhuda, kak wkc stoji, a w njasni khoromu, zo so lernt w ot swojich knjez P rofessor" titu liro w acz da, a ta t ju sebi w bohe sotsiczki myslike:.hdyz je to knjez Professor, dha to to la zadyn khudy njeje, tajki m öze sebi d rn h u pom oc hladacz. H dyz pak potom zhouichu, zo je w vpraw dze w eyle hubjenych wobstojenjach, n jew v tstn p i sotsiczka w jacy w o t khoroho. J e n v ke khudym potajkim khodza, b o h aty m za pjenjezy a bobre skowa nie. Z a w o th la d a u jo tez niczo njebjern. P rosycz je jim zakazane. S ch to z Pak hdze döstanu, njesm edza Po sich reguli same za so zdzerzecz, nie roznoscha wscho zash bo khudych swöjbow, jeli dobroczer wosebje njekaza, zo je to jeno za sotry. H dyz je w onka zetkasch, m a ja ruci) w swojich scherokich rukawach styknjene a w rukaw ach pschecy neschto za khudych khorych: khleba, m jafa, abo d ruheje cyroby, sam o drjew o a w uhlv f tep jen ju noscha iv rukaw ach ke khorym, zo by to nichto njewidzak. Z ajim aw e tez je, hdyz tu te w bohe holczki, su dzen z wjetscha rodzene nemcowki, potom w jeczvr pschi khorych sedzicy sw oju czesku r y c z n i c u w uknu, k czomuz to la z cyka zanoho d a ra nintaja), zo bychu czeski nawukke a z ludzim i so zryczecz mohke. Kak w o h a n b ja z tym nekotrohozkuli hord o h o studenta, kotrom uz by to lohko byko.. Kajkez ziw jenjo, tajka je smjercz. T u te stare teerne pschiskowo so tez tu a to ru itje zandzenu p o p je ln u frjebu zasy dopjelni, hdyz je n a z tutych knjezniczkow w um re. S a n t a trochu khora, besehe Pak to la hischeze cyku m k w ot postnicy w u to ry hacz do p opjelneje srjedy p o la khoroho pschebywaka. Mas m uohe d ru h e holczki tu ie n o t w dziwich rejach pschenjem drichu! Kozda döstanje uehdy s w o ju m zdu. R a n o pschi B o zej mschi besche P o la sw jatoho w vpralvjenja. P o to m pak dyrbjesche so huydom lehnycz, dokelz khoroscz krucze

65 61 pschiberasdze. P sc h iw o ta n y knjez a wyschscha knjezn ow bvrzl) spvznaschtaj, zo je khoroscz straschna a zo m a k h o ra p o sled n je B o z e iim lijo iu a n jo dvstacz. Hdyz to o n a to zaschscha, z w jesetosczu w ötse zaw oka. T a je je d e rje pschih o to w a n a dostaka, hdyz so n a sm jercz wjeselesche. I a k o sebi pozdzischo picz zadasche, rjek ny pschedstojiczerka: t a p ije kaz m rq a c a, w a n n u m m rje. T o so tez hischcze sam sny w jeczor fta. H le j, ta f w u m rjc s p ra w u y! W o n so n a smjercz wjeseli. S c h tö z m öze zrozem icz, njech zrvzem i." k. Moje puczowanto (1. pokraczoivanjv.) Neschto hodzinow, p rjed y hacz dyrbjesche hicz Ivan dv dalokvho m orjg, so hizo n a lödz podachm y. T o la hdyz ju nastupichm y, jeje wulkoscz, kaz tez nap o h lad jeje wyschkow a m atrosow wschech z dow eru liapjelni. B e n a nid) widzecz, zo sw oju w inow atoscz d o p je ln ja hacz dv poslednjoho w f m m f a. P re u ß e n " rekasche ködz a skusd)esche to w arstw u N orddeutscher T lo y d " ; bc n a puczu w vt B rem en a do S d ) a n g a i w dalokej Ehiuesiskej. Olehdze 70 dujow w ona n a jedhn tajki pucz tojeba. W o n a Pak pv puczu zastaw ujc, Ovory n wosoby pschijim ajcy a tootebatoajct), w Jtalskej, m Egiptmvskej, iu d ra b iji, sköncznje tez tojac kröcz w Jndiskej, w E olom bo a S in g a p u re r Bkaky w otdzel Pucza bechmh n a njej, w ot Jtalskeje hacz do Egiptotvskejc. S ch to tajka lvdz wscho sobu wjeze, je lcdm a wericz. W ysvka je, kaz tsischosne üv arjeu jv, to la wjetscha pokojca je pod w odn. W najspöduischim bzele su wsehelake tw ory, kotrez E u ro p a cuzym krajam psd)edaw a, njeliczvm ne kisty a mcchi. sj ia kraju bychu tsi tw o ro w e czahi (G üterzüge) trebne byke, tu te tw o ry ivjezcz. D a le je tarn wulki skkad w u h la, tojetc low rijow, dvkclz m aschina njeje mjenscha, hacz w lm jdjid) najwjetschich sabrikach, a ta neschto rja n e w uhlow ese cyroby trjeba. P o to m su tarn lodow e pincy za piw o, w ino a jescz. P je cz stow ludzi na tojac mesacow neschto trjeb a, a to dyrbi so wscho sobu bracz; a sköncznje je tarn tojac studnjow poknych sködkeje w ody, dokelz mörska ivvda je seleua a nje- hodzi so w nziw acz. Z a puczow ace w osoby su tsi rja d o w u je : I. fajiita, I I. kajüta, a tak m jenow any srjedzny b et". S rje d z n y dek je mach, z najm jenscha to pschirunanju wosobow, kotrez tü tn rjad o w n ju m aja. Trasch pjecz dzelow wschech sobupuczowacych je n a nim. Z a to Pak je tn tn rja d v w u ja tez ja ra tu n ja. D ru h a a p re n ja kajüta staj w osebnaj hotelaj, w vsebje prenja. Hacz n a najbohaczischo a najkrasnischo je w o n a toitbebjeim. W öbe kajiicze m atej wulke jedzernje za 8 0 w osobow. T ez telko kozi m közdej je, a to pschccy 2 abv 4 to jenes komorcy. K om orki toschak wulke njcjju, to la dosahaja, zo mv zesch so derje wuslekacz, a tez sw oje wecy wupschestrccz. W schudzouc je d estriska sweca. T rjeb a sd ) jenoz honaczik w otw jertnycz, a wscho so wobsw etlene. D a le su roe w obem aj kajütom aj hudzbne jstwy, hdzez stoji klavir a hdzez su druhe hudzbne instrm uenty, jstwy za zönske a sköncznje tez w osebite jstwy za kurjerjow a khartyhraczkow. H orka n a kodzi je khödba, hdzez mözesch so Po lubosczi pschekhodzowacz. D ru h d y n a s tez ködzna kapala, z piuczuikow, kvtsiz so tndy stu a rto jo " m jen u ja, w obstöjaca, z m achm koncertoi» znheseli. Tak, luby czitarjo, widzisch, kak je za wscho starane, zo czi czas njeby dothi byl. M y m ejachm y n im o to h o közdy d zen ra n o, p rje d y hacz bechu d ru zy puczow acy stan jen i, B o z n m sch u n a w oktarku, kotryz m ejachm y sobu, a kvtryz so n a b lidv n a tw a ric z hod zi. D o p o ld n ja a p o p v td n ju so n im o to h o n a khödbje

66 62 zendzechmy, zo bychmy hrom adzc rüzow e spew ali. P re n je razy d rje druzy sobupuezow arjo kusk dziw nje n a n a s hladachu, tv la börzh so to m u zwuczichu, a spöznachu to jako cyle w rjedze. N jedzelu Pak mejachmy wulke kemschc z predm vanjom, ke kotrymz bechu tez wschitcy katholscy m atrosojo poruczeni. -Uxf je tajka lödz w opraw dze m alt) plow aey swet, hdzez masch rofctjo, schtoz cpotojef za ezelo a duschn trjeba. A spodziwne je, tu ten cyly plow aey swet ze sw ojim i tysacam i eentnarjotv czeze, so jenoz z jenym, trasch l/2 m etra dolhim a ineter seherokim schruborn do predka ezeri, a to ze fpeschnosczn khw atacohv ezaha. A jenoz z porstom trjebasch n a solo, kotrez z praw idlom (S te u e r) zwisnje, stlöezicz, a lödz so wobroczi, w ozm je hinajschn czer. T a t pvsluschna je sw ojim porneznikam! Z a d y n dziw, zo so tnczi tez tak n a n jn zwucza, zo nihdze drnhdze ziw i byez njechadza. M örski p o w e tr je tez ja r a strotvy, wosebje n a p lu ca czcrpjacym. A kajki hlvd w vn stajnje w nbudza! Njemözesch wericz, schto tez hewak srjcdzny jedzk n a wodze zje. R an o ke kofejej so hizo czopla pjeezen z juschkn ä z bernami, poto m ezopla ry b a a hiseheze pscheey zym ne m jaso nanoschuje. P schipoldnjn w 12 s)obj. so swaezi,. a w jeczor w 6 je w objed; w 9 hodz. so hiseheze jvnu czaj (tej) z pjeezenju im toa. T ak tarn zaneje nuzy njeezerpiseh. S c h ty ri tueznc h o w jad a w hrodzi stojachn, a rez bvhaty kurjenc m ejachn jobu. Pschi tajkich w obstojnosezach beehmy ziwi nm t srjedy p o p o ld n ja haez do njedzeke psehipoldnja. T ak dolho tra je pncz w o t N e a p ia haez do P o r t S a id -a. Besche hizo czma, Hdhz z N e a p ia wotjedzechm y. T hsaey sweeow z brjoha kiwachu, nam bozem jc zaw daw ajcy. W mesaezkowym poetle so kupa C apri w nöenych tvobrezkach pokaza, a zady n a s w ohenpluw aey V esuv w o t ezasa k ezasej sw vjn w nlkn trn b u kura wobsw etli. N a dru h i dzen ra n o njebe w ot kraja niezo ivjae widzecz, jcnoz njedjesa a w oda. Psched p o ld n jo m Pak, kaz by z m o rja rostla, so wnlka, tez w o h enpln w aea h o ra A etna, hischcze ze snehowym wjersehkom, pokaza, a bvrzh he tez kupa S ie ilija n a praw iey, a Jta lsk a n a lewiey widzeez, jedzechiny pschez mvrsku w nzkoezinu (M eerenge) p o la m esta M essina. R je n jc kiwasehe pscheezelne mestaczkv k nam, tn la njezastawschi jedzesche nascha lödz bäte. B v rzh tez so w nzkoezina zasy tvnpschestrc do njepschewidzornnoho m orja, a hodzinn pozdzischo njebe tvot kraja niezo w jaey tvidzeez. W o t schtwörtka pschipoldnjn hacz do njedzeke pschipoldnjn po tajkim nihdze zadyn kraj. T o la tez m o rjo je rjan e. W v n e njeje ta pscheey jenajka w oda. R an o p)chi slönczka skhadzenjn, hdhz prenje p ru h i so w nim kupaja, je m orjo zehliwe, eyle w öhnjow e: d o p o ld n ja a psehipoldnju je z wjetscha schere, a p o p o ld n jn pschiwozm je w one rja n u, p o ln n m odrinu, kaz p o la n a s ju na njebjesach ledm a widzim h. T e z m roezele ezahaja nad nim. K u s w ichora jc do eyla zasy pschemeni. H ladki schpihel, kotryz je d o ta l debjesche, so w oziw i a tysaey zm ohow so n a nim tvoza a lödz kolebaja. T a k közdy dzen swoje w otm enjenjo pschinjese, dönz njedzeln p o p o ld n jn w druhej hodzinje P o r t S a id dösezezechmy a A f r ik n nastupiehm y. (Psehichodnje bäte.) Swjata Mariia tue Balle di Pompeji. (6. pokraczow anjo.) Besehe H. h a p ry la teta T u tö n dzen de B a rto lo L ongo w N e ap o li, zo by tu ze swojej poboznej mandzelskej ivvselme swöjby >v tu'tm u wulkim a bohatym mescze w opytow al

67 63 a je um m ilojcjiiue d ary za tro ar eyrkwje sw jatuhu ruzuweci tue B a lle di P o m p eji prustst. W o b a j beschtaj so n a h tton, zaweseze um tu woksd>ewjaey pnez p]d)il)otoum toj z tgm, zu >v eyrkwiezey p u la p u rta M e v in a, kutraz be sw jatum n ruzuweej pusiujeezena, sakram entaj puknty a m o tta i'ja düstaschtaj. Pschi eyrkwi su putum dzeleschtaj: kuzby dzesche netfu imuj pnez, f jm ujim znatym a pseheezelam..sdmbinfa de Fnseu zastnpi n ajp rje d y du probn D in n to n e ezistu 81 na drözy S a n t a 2 e re jg. J e j be znate, zu w tn tm n bum je butjata a ja ra d ubrueziwa fnjetti b y d li: B astarekla. A le dzensa njemvzesche z»jej ryezecz. Ä njeni B astare lla je pjeeza p u la jroujeje khureje bzutvki a njem uze rout lijeje w utenez. Je je bzmuka m a ezezki porob, a lefarjo sn jej ivschitey hizu smjerez pschipuwebzili. Netku wuezakuivasehe su jeje puflebitje zbyehnjenju. X ula, mjez tym zu slnzubna hrabiney de jynjco lojdjo.tu pm uĕbajdjc, pschindze w buha macz B astarekla fam a. W u n a bej'dje m goblanffej fum urje ct)lw ruzm ulw n slysehala a skurzesehe netto brabinei). be ^ n jeu jnmje hurju. W schitku fmi) sp y tali", p ra ji, bzewjeezbnjuwske pubuznusrze k najswjeczisd)ej n nitrubjc Jeznsuw ej, k nasthej lubej knjeni z l'o u rb e v nie m jdiu niezu njepum ba.. T a l bha spytajcze", buba Ijm biitfa be Jnscu, hischcze ite)d)tu. W ubruczeze bze su ra z n a K ra lu w n n stvjatuhu rbzuw ca, kutrejz k czesczi mt) tue B a lle bi P o m p e ji cprfej pfd)il)utnjem t)." A z bubum nuipom eba lujdjitfc b p u t), kutrez bedjtt su tarn b u ta l stalle, a skunczi ze l'lutuam i: J a su M m luunije sw jatuhu ruzuw ca bu cgta buw erjam a w e rjn krncze: m b am knjezna z P o m p e ji bnbze tez tunnt pum hacz, kaz je p u m h ala mnulstm brnhiin." T u te sluiva zaslyscha lekar, kutryz pjvlji fljurej rn n je bejdie, a p ra ji: X!uba knjeni, njelnbrze to ia pfd)eiujele. K hura je ja ra hnbjena. T n njeje hizu pum oep. Z a khwiln bnbze pu njej. A hlejeze, rn n je tu h u b la ", znapseheeziwi b rabin fa, rn n je tuhubln spusd)ezam so krncze ita njebjeskn pontue rn n je tuhubln wucznknjn, zu su ezim sasnischo pukaze m ue najzbuznischeje knjezny..." T u la w buha maez so njechasd)e baez spukujicz: J a zaneje tvery hizu ttim ain", zbydiny plaezicy. W upum ncze jenuz tu la : etstn nur smy su m oblili, wschu m uzne smy lnbili, jeli su p u ru b purabzi. A le wschitku je pobarm u. J a su hizu mublicz njenruzn." T n z bha hischcze slnbeze tez kraluw nje w P o m p e ji z najinjenscha m aliczkuscz, bnbze-li w u n a pum hacz!" T e rje, pfdjtlitbjit w am, zu lnibzemy, jelizu ponm c pschinbze, tvschitcy hrum abze k bzakej bu B a lle bi P o m p e ji pnezuw acz na bnjti, hbyz bnbze biskup zaklabny kamsen nuiuejc eyrkwje swjeczicz." P o tutpd) stuwach bejejdje B astare k la k lu zn khureje, kutraz bjez m eboittja lezu tu zatraschnych bulusezad) so wijesche. D ukhu khura njem öze hizu w ukraez: wjeezur bnbze pak ezelu abu bnbze struw a. A hlejeze: bn jej lepje. P u p u tb n jn w schtyrjueh hubzinad) pustn hrabinka be Fnseu staruhu sw ernuhu stnzubnika D u m en ica O rttin a bu bruhi S a n t a T eresa, zu by su tvupraschah ta t su khurej wjebze. A ta t w nlka be rabusez, hbyz su pufo t za p o l hubziny tvrüezi a tvjesukn puwesez psdstnjese: s t a b e n e, t. j. berje su jej wjebze. Kak pak be su tu sta lu?

68 64.chbpz be bm b iitfa be Ju sev wotesehla, pvczeschtej so bwe pscheezelniey flnm 'jc fujcnjc, li'lita S c o tti a J u l i ja T v riu o, rözow e pschi ujej moblicz, a to ci)ti) Psalter. T v la hisehcze sv ujebeschtej bom obliloj a hizo khora zbozow nje porobzi. W opuseheziehu ju wiblischeza, a najebaez w u p rn je n ja lefari, zo so w röeza, njew rveziehu so zasp. K h o ra so hlabajey porjebzesche a za bw auaeze bnjm u, ju tro im m fobotu, mvzesehe knjeni C v n cetta M ieeio -B a sta rella bom wvpuseheziez a pseheczeli w opptaez, kaz so to ju tro im m fobotu w N eap o li ftam a. J c jc fta ra mach plakasehe z rabosezu, hbyz zasp strow u koschesche bzvwku, kvtraz so pscheb bw cm aj njebzelom aj hischeze ze smjerczu bebzesche. Ä le nie jenvz roona, tez spuk be ziwp a strow y, zo be rabosez n a njoho hlabaez. Ä wsehitep beeh» pseheswebezeni n w uznaw aehu: to je bziw : bm uiiufan P. R asael liveoz w vzjew i joit z kletki, a börzp P otom w ubzelaehu pippv, Pob kotrez pjatnaeze swebkow swvjc m jeu a ba. W pism je sv pvwebasche, kak je epta wee so p o b ata a kak je tu 9 Jiay B o za pvm hala. lip lp Pvbawk pak mejesche wiilki zachischez na wsehon werim y lub >v Ä eap o li. Ä ivsehnbzom zbubzi wulke zahorjen jv za tu bvbru, m o m u kiijem. W e uuitrobom aj wvsvbow pak, kvtrejz beschtej seht pschebewzaloj, we B a lle bi P o m p e ji eprkej sivjaloho rozvw ea uatw ariez. woeuezi horce pscheczo, z tw aro m»etkle wvstajiwschi wschvhv zapoezeez. Dlajzböziiischa knjezna chce tü tn eprkej m e q : to b o b la jfu tfu jc tajfe b^iunj", prajeschtaj pschi sebi a maubzclski pohnuwasche manbzelsku a»m vvpak: chopvezech netkke byrbim oj. A rabzi so jim aj to. Psehew z, hbpz '.Uiarija d)ce, potom ujezabzerzi toho skutka ani czlowjeska iulh', ani helska zloba. W ostajiw sehi wschvpo pschihvtvwaschtaj to h v b ta netto fraj, hbzez mejesche eprkej stach, a postajischtaj \ bi,kopom z N o le 8. ntejit Iota , swjebzeü sw jatvpo arcpjaubzela i'jiidjata, jako bzen, n a kotrpm z mejesche sv zaklabny fm njeii pvswjechich. lpokrachow anjv.) Luby P osole! 2 p m so ta t baloko bo w ulkoho sw eta zabezal, zo so w jacy ke m ni njenamakasep. P o b a rm o ezakach n a poslebuje czisla. T u z sebi bow olam, T eb i tro d ju wvpisach, hbze spm a kak so mi t u wjebze, zo by m i tez T y potom p o rjab n je pvchal powesche nospch z b a l o k e j e s e r b s k e je b o m iz u y. N a Z w ja to h o M ich ala ra n o 3Uo wopuschchich K u lo w a ch^6 jebzech z W ojeree..stach bo W r ö t s l a w j a bzesche n in u sm uhu bjez w ulkoho stacza a chakanja: bed) tarn hizo 3/4l l. J e to 2 8 mist b o lh i pucz abo po serbskich merach bobre 10 kröez ta t baloko, kaz Rakecy w o t B ubyschina. W e W rö t- slaw ju mejach nekotre hobziny ezasa, Prjeby hacz mözach bale jecz. W opytaw sdp jeitu ze stubentskoho ezasa m i znaku sw öjbu z K ulow a, kotraz w e W rv t- slaw ju pschebpwa, bzech bo lefarnje, zo byd) sebi nekotre m ale toecfi pscheeziwo k p o l e r j e kupil. N o w in p m jenujcy hizo blejschi czas pisad)u, zo w e pölskich krajinaeh, hbzez ja chcych, tarn a fern tu tv n hrözbny höscz zakhabza, a tuz chcpch sebi z najm jenscha nekotre maliczkosche pschihotowacz a w obstaracz, zo bijd) joho berje powitach m öhl, jeli by sebi tez n a nm je zwerik. N etkole pak, lubp P v so le, ujetrjebasch so w o m oje ziwjeüczko w jacy bojecz, bokelz we m vjcj wosabze, bzak bubz B o h u, zana kholera njeknjezi a tez we bruhid) stroiiad) pschestawa zakhabzecz, ta t zo su nasche pruste wysd)uoscze rusku

69 65 mjezu zaso w otcw rili, to refct: N e tto m öze zasy közdy mazuch psehez psehencz, kajkiz je, m jez tym zo su trasch jot)o prjedy im m jepct) z raubn a pnnt tröschku njefm itnj e a krueze w um yli a potom jo m u häkle dv kraja bali, hbyz su pöznali, zo kholeru sobu nim a. N e tto je potajkim najhörsehi strneh niino. 3 lekarnje dzech hischeze jenoho meschnika, knjeza lkiichtera z K uloiva, w o- pytacz, kotryz nie W rütskaw ju jfu tfu je. T a m kus pow objedow aw schi sedzech na wsche sehtyri bech tam m jenujey trvchu dokho wostak na divörnischezo, hdzez hischeze tak psehijedzech, zo mözach ru n je swoje wecy w vbsiaraez, prjedy haez czah wotjedze. B e 3li 2 popokdnju. SBot. W rötskm vja dzesche hischeze künc po krajinach, kotrez bechu mi znate, harz da S i b y l l e n o r t a, hdzez m a kral A lbert w alke wvbsedzensttva, rja u y payk a hröd. Bech to hizo raz jako studeut w o t W rötskaw ja sem ivopytak. ;jabl) S ib y lle n o rta Poeza so netto m i eyle cnza fra jin a. J e to pölny nim ale ru n y kraj z nizkimi, ale dalvko so pschesezeracymi hörkam i: tam a fern widzisch tez czwak lej'a, ale nihdze zaneje refi. ONestaczka, psehez kotrez m je möj pncz wjedzesche, su O e ls, N am ysko (N am slaci), Kluezbörk h^renzburgj a potom Nvsenberg. H aez bo tu to h o m ĕsta be trveh» swetko, ta t zo mözach sebi kraj w obhladaez. P o to m pak poeza so n ah le czmicz, a hdyz khwilku psched Hz8 hodzin bo L u b j e n c a psehijedzech, be toksta czma. T u d y byrbjach mulezez, dokelz bech za kapkana bo t i i t b e c f a, wsy blizko i'u b je ń ca lliublinih) pvw okany. Bezach pscheb dwürnischezo, hdzez bech sebi ivöz skazak, ale tvho tu tijebe. S eh to netto zapoezeez w e ezmowej noey w eyle euzym meseze? W vhladnych so troehn a tu ivuhladach z n azbala swetleschkv, kotrez so khw atajey blizesche. N setrajesehe tez dokho a tu stojesche wöz pschede m im. 3 l'u b eefa? " so praschaeh. J o, ja", be m otm olm a. N etto dach sebi khetse swoje wecy na wöz dvnjesez a potom dzesche w ou bo ezmoweje uoey. Hdze, abo haez pvhvnez p ra w je jedze, wo to so njemüzach staraez, be dzen mi wseho njeznate. D uey po puezu so praschaeh, haez je knjez fa ra r a areymöschnik H ermierseh, p o la kotrohoz m am za kapkana bycz, dom a abo nie. N e, bu m i w otmokwjene, w ön je w e W rötskaw ju w khorow ni. W bvhoho knjeza be B v z a rnezka zajata, a to be so jo m u bo w vezow sezahnyko, tak zo je nim ale woslepik. B e srjedu, prjedy haez ja pschijedzech, bo W rötskalvsa wvtjek, hischeze niczo wo toyi njewedzo, zo kapkana böftanje. S y m sv wezv trvchu strözik, hdyz ta t n ah te zhonich, zo sym eyle sam w ta t wulkej w osadze; mejach pak to la nadziju, zo rtefaf pöndze, a dzesche tez z B ozej pom oeu haez dotal. 3 a dobre schtwürez hodziny zasta wöz psched kheznymi d urjem i sarskohv dom u. H ospoza m je ta m P o w ita a dow jedze m je bo m ojejc stwiezki, hdzez kus m ojeje nadoby, tak daloko haez be to trebne, wnkkadzech. P o to m dzech k wjeezeri. T u pschindze stary p a n rek tv r", je to preni nm ezer wsy, kotryz je sobu tez zwönk, organist, gmejnski pism aw jedzer a schtö we sehto hischeze tojact). W uczerjo su tudy z tvjetscha jeniezka w osoba w eyle wnlkich wsach, kotraz möze telko nemski, zo m öze so ze wschemi ludzim i zryezecz. M ö j stark) p an rektor m je p o w ita a je mi haez d o ta l w e wschelakieh wuzkosezaeh ze swojej ta b u pomhak, je dzen tu hizo ja r a w jele let w sw ojim zastojnstw je a tu z wscho betje p a j e. W o t n jo h o tez hnydom zhonich, zo budza n a d ru h i dzen, schtoz be njedzela 30. septem bra, kemsehe w e W n lk ic h L a g ie w n ik a e h. J e to filialka, <8 k lm. (m ilit) w o t Lubeeka zdalena. A hdy so zapoezn u?", sv P raschach. W 10 hodzinach bu mi w otm okw a. T o be m i wezo kus pozdze, ale

70 66 njem öze tu Ijimif E'ycz, bokelz su wsy, kotrez bo nascheje w osaby ifitfdicja, ja m b alo fo td otlc^m tc; ta f je n a pschiffab S o r o w s E i, ro. Eotryrnz lubzi litjbli, 15 k m., tu je bive inili, zbaleny, a neeotre bzele teje wsy, ta f m jcnoroanc P u s t E a w i j e, su Eyscheze 8 k m., to je d o b ru m ilu, bale. fo ro Eözba w jes nta tubt) tajfc P uste aw ije, su to jenotliw e ftatofi, Eotrez su sebi sich wveisebzerjv w vsrjebz swajich p alv w a fufoto, czastv b alo fo w a te wsy, u atw a rili. PustEow ije p o m jeim ja so pae p a swajich wobsebzerjach, Pak po lezomnosezach, na Eotrychz su n atw a rjeu c. T a f uauiakasch tu S o ssto w e, S taschaw e. D rinbvw e, abv D a m b ra iv a T ern lw w a g v ra ( = D u b a w a hara), B rzegi chrjvhi). P asleb - nischa pustevivija, bzel S a ra w sk a h a, Eezi cyle pschi rusfich mjezach, ru itje taf D rib v w e a S tasch aw e. (5yfa w asaba m a w akala buschi a sym tu cyle sam ;,a ta f müsse stabla. M ic h a ł Ž u r, k a p l a n w L u b e c k u..httujicn a Lakskcie. 3 Radworja. Z a n b z e u a pönbzela pschinjese uam w azue pscheineujeujo, w v Eotryrnz hizv poslebni raz pisachmy. N a tu ty m b u ju (raitov we 8 habz.) wvpuschczi n a s nasch b otalut) sarski a b m in istratv r Eujez M iklawsch Z u r. Pscheb fa ru poslebnje B ozernje" prajiw schi w atjebze pschez bvfhi jp alir, Eatryz K athalska B jesaba, wvjerske tv w arstw o a schufska rnfobvsez twarjesche. lp a sleb - nischa besehe jam u tez p ab u aw ab v m sw ojejti w uczerjow slebaruu tobafonm tyzfu ze serbsbin uapism vm f w vpornnjeezu" poezesczifa.) NeEotre hobziuy Po tu ty m bzelenju so zasy zhrornabzichrny/ zv bychnty w jelebostojnoho Eujeza M ich afa W j c s c l u jaso sw vjoho nvw ohv ab m iu istra to ra p v w itali. B ö rzy uapscheezv-zw oujeujo wozjewjesche, zv so w öu Po brozy w o t KheEna pschidlizuje. H byz seönczuje w prjeby w vpisanyrn spaliru bo wsy. pschijebze a pschi czestuych w rotach pscheb fa ru z w vza w ustupi, bu w tn jen je cyfeje w osaby bo swvjoho nvw o h v zastojustw a pow itau y, u a ezvz z dlejschej ryezu w vtinofw i. W njej rvzfozi, zo w m jcitje K u jeza" a pösfany w o t buchow neje wyschuvscze k uam pschifhabza a zo es;ce lösche swoje mocy f zbozu a spvm ozenju jom u bow erjeltejc w osaby uafozeez. Pschejerny jom u hnabu, zo by tu te slubjenjo w praw je bohatej m erje wuwjescz a bopjelnicz ntohf. S w ja to e z n e zapokazaujo w eyrkwi bubze po jutrach * W preuirn czisfe bezacvho Eetuika K ath. P o s o fa " be p röstw a w ote m nje woczischezaua, zv chcyli f wotm yseeuvum n o w o tw a rej tubom tteje farskeje cyrkwje n a s z pjeujezuyun barnm i pobpjeracz, kaz bzen snty tez uty Po powschitkownej webornosezi f wschiteuu tivarjo rn n y in eyrkwjarn w o b eju nascheju biöeesow pschecy n a h la b n je pschiuoschowali. T u ta pröstw a hacz b v ta l tojele wuspecha ntefa n jeje;! toinu pschinbze, zo tez w e wosabze sarnej p re n o jtn e zahorjen jo ja r a Eiörzy w ustubny, zo zw aby a pschekvry uastachu, haj, zo so katholsey w vsabni ujehanbow achu, so z b ru h o w eriw y u n zjebnoeziez E zhrom abnornu w o jo w a n ju pscheeziwo sw ojom u sararjej a wjetschinje cyfeje w osaby. K w otw oliroczenju balschich pohörschkolv a balscheje zw aby sym Po w u ra b zo w a u ju z uajbvstojnischim knjezoiu EnsEopvm za uajpschihöbnische spöznaf, w ot w u w jebzeu ja tam - noho w vtm yseenja w othlabaez a wschitke hizo ezinjene pschihoty zasy wröezo wzaez. D okelz pae bech prjeby wo thut p rö stw u bo zjaw noseze baf, byröjach n ett tez seönczeujo sw vjoho prjebawschoho pschebewzacza n a zjaw ne pschinjescz. W o t r o w. I. Herrmann, kan. a sarar.

71 67 Z Ameriki smy powescz boftali, zv je w mescze C roccham je w stacze N e w -Io r k u w sew jernej A inericy nasch k rajan fratv r D a i n i a n D e le n k, rodzeny z Wutokczic, letfa 14. ja n u a r a sw oje sw jatoczne sluby franciskanskoho rja d a wotpolozik. D okelz dyrbjesche pschcd tym swoje czasne naleznvscze zarjadow acz, je w ön, f a dzensnische czislv K athvlskvho P v s o ta " pokazuje, so na nasche cyrkwine naleznoscze Luzicy a hcrbskich krajow lnboscziwje dopom nil. Neschto Pak dyrbim y sw ojim czitarjam wvzjcwicz, schtvz bjez dw ela jako p r e n i tajki pschiklad wschech zw jeseli: K njez D elenk je hr. za nasche to w arstw o ss. C y rilla a M e th o d ija postajik, zo by ta t bycz m otjf s o b u s ta w n a czaez i w j e n j a. T o je netczischohv re d ak to ra pohnuko, slubicz, zo chcc w o t netka közde lcto n a d n ju sw jateju C y rilla a M eth o d ija, 5. jn lija, w cyrkivi illascheje Lubeje K njenje w B udyschinje, B o z u mschu za ziwych a w otcinretych sobnstaw ow to w arstw a ss. C y rilla a M e th o d ija swjeczicz; tez wschitcy pschichodni rcdaktorvjv budza so toho dzerzecz. N a d o b n o m n dobroczerjcj naschvho toivarstiva Pak z tu ty m swöj najw utrobnischi dzak Ivnprajanch a njekom dzim y so slulncz, zo budzemy jom u K atholski P o s o l" p o rja d n jc slacz. R e d a k c i ja. Z cyloho sweta. Nemska. P ö n d z e ln l. h a p ry la dokonezi wjerch B i s i n a r k, prjedaw schi lancier, swoje 8 0. leto. P schehnate bechu h o ld o w an ja, kotrez so jo m u w o- pokazowachu. B e kaz khoroscz n a lndzi pschischla. Pschccy chcysche jedyn druhoho pschetrjechicz w czesczowanju B isn ia rk a, jene mesto susodnc. W e wschelakich mestach w ot leta , hdyz so dobycza nemskich wöjskow w o- zjew jachn, so tak powschitkowne w udebjenjv dom vw a w jcczor w obsw ctlenjo stalo njeje. H dyz njeboh kejzor W ilh elm I. swöj 90. n aro d n y dzen swjeczesche, so z dobont telko czinilo njeje. B ism a rk dale z cyloho sweta p o ln e wozy czestnych d aro w dösta: kolbasy, tykancy, baby, korki, tw arvzki, zezatselann a ziw u ptaczinn, wschelake pyschne wecy, a sam o dw aj bnw v laj lb üssclj z A m eriü. Nemski abo kcjzorstw ow y scjm be czesczowanjo B ism a rk a wotpokazak. T ez centrum jenohlösnje pschecziwo czesczvw anjn B ism a rk a hlosowasche, dopom niw schi so n a joho eyrkwinsku politiku. B isin a rk chcysche dzen nemskich katholikow nuzow acz, w o t R o m a so w o tp rajicz a statnej cyrkmi, kotruz w ön chcysche zalozicz, pschistnpicz. T n to je pschiczina kulturkam pfa", w kotrymz sn wschelacy biskopja a m nozy dnchow ni a kotsizknli za p ra w o katholskeje cyrkwje w ojowachu, w jastw ach tez n a dlejschi czas pobyli. N jeliczom ne kathvlske cyrkwje buchn zam knjene, sich zam ozenjo w o t sta ta w otew zate, klöschtry zbehnjene a mnischa a knjezny z kraja w uhnate. H aczrunjez so B ism ark, hdyz besche so pschepokazal, zo z katholskej cyrkwju to la niczo wuczinicz njem öze, pvlo m zasy khmanschi pokaza, d h a pak to la katholikojo joho zh rv m adnje czesczicz njem öza dla schkodow, kotrez je jim naczinil, a kotrez hischcze z dzela w obstoja. Dokelz be tez centrum pschecziwo B ism a rk o w o m u czesczvwanjn hlosow alo, so w nlcy n a nje swarjesche, so jo m u Zacpeczo w ütcziny a t. d. m um jetow asche. Pschedsyda sejma, v. Lewetzow, so sw ojoho czestnoho m estna wzda, p ra jo, zo tajkom u njewötczinskom u s e jm e j. pschedsydowacz nochce, to h o ru u ja lib eraln y d ru h i namestny pschedsyda d r. B ü rk lin. Ja k o pschedsydstwo su so netko w uzw olili: preni pschedsyda sw obodny knjez v. B u o l-b eren b erg scentrum ), preni nam estny

72 68 pschedsyda S ch m id t ssw obodnje zm ysleny) a d ru h i nam estny pschedsyda d r. S p ä h n (ccntrm n). A nvtf w fcjm jc tez ivec dale dze. K ejzor je ru n je n a B ism ark o - w ym n aro d n y m d n jn btoeju psehedsydow z centra w nudiency pschijah a jeju tez pschi swjedzenskej hosczinje zdzerzai, pschi ezimz je sv pscheezelnje z nim aj rozryezowak. W ulkn schkodu je eyla keitholska Nemskci, a do eyla eyly nemski kraj ezerpjel pschez smjerez jenoho z jeje najsylnischich a najswernischich synow, sw obvdnoho knjeza v. S e h o r l e m e r - A l s t a - a. W jele je tn tü n knjez skutkoweil jako zapüslane za swoju cijt'fej, w ön je skutkowal jakv ryeznik n a hlownyeh zhrom adziznaeh nemskich katholikow, je wosebje skutkowal za ratarski lud swvjeje wnzseheje dom ow iny, W estfalskeje. Z e wsehim p raw o m m jenuje so: t r a t w e s tf a ls k ie h b u r o w ". Z jednoezenjo westfalskich burvw, kotrez m a stotysaey sobnstaw ow, a kotrez je pod joho n aw jed o iv an jo m w jele doepelo, je w ön tez zalvzil. N jebohi besehe ryezerski muz, zlvonkvw nje kaz w e ivutrobje, ale won besehe tez ezas zinyenja dobry ksehesczan, o je tez jako tajki ivnm rel. W sehednje zadasehe w khorvsezi sw jate w v p raw jen jv, a stajn je so modlesehe. W osebje be Won ezesezenvar sivjateje knjeznp, wsehednje spewasche m arianske dzenske hodziny. Njech m a joho B ü h tez netto zbüznoho w swojim kralestwje! Schpaniska. L ib eraln e nnnisterstw o S a g a s ta je zasy pow alene a konserv ativ n e pod C a n o v a je n a joho mesto stupilv. T u te j m inisterstw je so stajnje ivotm enjatej. Pschiwisk S a g a s ty C an o v je weschezi, zo joho börzy zasy postorezi. ' S chpaniska je n a m orsn wulke njezbozo m ein. J e d y n z jeje naj- Ivjetsehich wüjnskieh parnikvw je n a krütkim pnezu w o t T a n g e ra do C adix-a so podnllrik. 17 wyschkow a mürskieh w ojakow su m orsn k w vporej padnyli. Wschelczizny. * s S c h tv m u z v w je a s e h to z o iiy n je m ü z a.) ONnzski müze ze schtomow born natw ariez, müze dziw je z w erjata sklndziez, law y moriez, z W in a do B a rlin a n> peschi hiez; m üze zelezniey tw ariez a eyle kraje psehedobyez nie njem üze sebi zadyn knesl bet je pschisehiez. Zvnska m üze z toho sam oho m jasa poliw ku a pjeezen zhotowiez, nnidzela ze starych kholvw ow now n suknju za tjoko, w o n a müze n a jene dobo P aw lk a zmerowaez, jahly mescheez, mloko w othladaez a kruwarkn naswarjeez, ale njemüze sw oju starobn p raw je wuznaez. * ($ tc ito sv n a sw e e z e p a l e n e a w u p i j e! ) ^ a k m öenje n a sweeze sp iritu s knjezi a kelko m ilijvnvw so küzde leto psehepije, wo tom n a s pow uezuje stalistika wo pschetrjebanym palencu. W L vndonje psehepije so küzde leto 75 m ilijonow d o llaro w, w Jendzelskej m ilijo n o w dollerrow, w Ameriey >/z inilijvnow d o llaro w. W Nemskej w u d adza n a palene m it h riw n o w : w Belpiskej 2 7 1/2 m ilijv n a srankow a w Ruskej w unjese jenvz paleneow y d a w k m ilijo n o w rnblow, sehtoz tseezinu wsehitkich statnych dokhodow wuezini. W Nemskej pschipadnje psehimernje na jenoho w obydlerja 8,6 litrow, w Sehw ejdskej 8,14 l.f» a R usku 8,0g L, w Franeözskej 7,28 L, w Jendzelskej 5,;47, we W ürtem bergskej 4,87 w Bayerskej 4,31 litro w p alen ea w ob leto. P iw a psehindze na hlvivu w Nemeach 65 w Sehwejdskej 11 L, na N nsu

73 69 4,65 t.f n a F ra n c ö z a 2 1 {., u a Jen d z elcza n a L, tue W ürtum bergskej a w B a y erstes piw n. N a jw ja c y tuitta ivupije so tu Franevzskej a tu wuczini 1 1 9,2 (. n a közdu hlow u. N a jle p je m üza potajktm ptrz palene Nemey, piw o B ayerczenjo, tvino A raneuzow je! IValeznosce našoho tow ařstw a. Sobustawy na lĕto 1895: kk Mikławš öornak ze Srnjerdzaceje, z Pĕskec: Jakub Klimank, Madlena Bardonjowa, 284 Mikławš Matka ze Sernjan, 285 Mikława Šmid z Hörkow, 286. Michał Lehman z Lusea, 287. August, Eiselt z Lejna, 288 Michat Lebza z Khröscic, v289- Mikławš Nowak z Horv, 290. Miktawš Knježk z Krjepjec, 291.v Jan Pjetaš ze Žuric, 292. Hana Cyžec z Kašec, z Wotrowa: Mikławš Šołta, Michat Bulank, 295. MichaZ -Zur kaptan w Lubecku w Šlezynskej, z Haslowa: Jakub Mĕrćink, Jan Knebl z Dźĕžnikec: Hana Duömanec, Marija Lehnertowa, Hana Möröinkowa, 301. Ernst Duöman ze Stönkec, z Řalbic: Pĕtr Lebza, Jurii öornak. Pĕtr Žur, Jakub Šweda, z Konjec: Michat Öornak, Jakub öornak, Michal Woko, Jakub Matka, z Nowoslic: Jakub Jacslawk, Jakub Pjeöak, ze Sunowa: Michat Kachel, Michat Brauer, z Radworja: wučeř einer. Jakub Kral, šewc Jakub Delan, Jakub Kašpor, Pĕtr Rjeboř, Jan Hantuš, Jakub Nowak (z mtyna), 320. Mikławš Smota z Bronja, 321. Jan Połleńk / öornoho Hodlerja, 322 Jakub Rjeöka z Kamjenej, 323. Marija Förmanowa z Lutowoa. Sobustawy na lĕto 1894: kk Marija Zarjenkcwa z Dźĕžnikec, 619. N. N. z Wotrowa, 620. August Eiselt z Lejna, 621. Michat Lebza z Khröscic, 622. Miktawš Nowak z Hory, 623 Michat Žur, kapłan Lubecku w Slezynskej, 624. Mikławs Šmid z Hörkow, z Ralbic: Jakub Šweda, Michat Domaška, Madlena 'Wałdźina, Michat ööska, z Konjec: Pĕtr Janca, Kata Kowařkowa, Hana Bukec, Pĕtr öornak, Michat Brĕzan, Jakub öornak, ze Sunowa; Michat Brauer, Hana Krawžic, Madlena Wowčeřkowa, Michat Kachel, t Nowoslic, Mikławš Lebza, Madlena Cyžowa, z Koslowa: Jakub Kilank, Pĕtr Kuhle, Jan Pjech, 644. Mikławš Körjenk z Trupina, z Radworja: sewe Jakub Delan, Jakub Kašpor, Pĕtr Rjehoř, z Kamjenej: Jakub Rječka, Mikławš Wićaz, 620. Marija Förmanowa z Lutowöa, 651. Marija Šmaranderowa z Luha. Na lĕto 1893: kk. 695 N. N. z W Michat Brauer ze Sunowa, 097. Pĕtr Kuhle z Koslowa, 698. Pĕtr Rjehoř z Radworja, 699 Mari ja Šmaranderowa z Luha Na lĕto 1892: kk P. D. z 8., 711. N. N. z W. Na leto 1891: k P. D. z 8. Za cyrk ej W utroby J ĕzu so w eje w Baeonjn. Nawdaty kapital a dotal nahromadźena dan wučinještej 109,319 hr p K česći Božej a k spomoženju dušow su dale woprnwali: B. z Peskec 3 hr. 50 p,, njemjenowana 1 hr,, frater Damian Delenk, franciskan w Croghanje (New York) w Americy 30 hr. Hromadźe: 109,353 hr. 50 p. Za cyrk w ičk n s. J ö z efa w H ajn lcach. D o ta l h ro m a d ź e : 12,242 hr. p. Dale su woprowali: B. z Pĕskec 2 hr., njemjenowana 1 hr., ze zawostajeństwa K I. z K. 5 hr., frater Damian Delenk, franciskan w Croghanje (New York) w Americy 30 hr. Hromadźe: 12,280 hr. Za cyrk ej Hader je B ožeje w K adworja. Dale su woprowali: ze zawostajeństwa K. I. z K 10 hr., frater Damian Delenk, franciskan w Croghanje (New York) w Americy 30 hr., Can. farar Jakub Herrmann we Wotrowje 100 h r, Jan Winař z Radworja 3 h r, Hańža Rachelec z Worklec 1 h r, njemjenowana z KlöStra 20 hr. Za cyrkej w Lubiju: M. z S. 50 p., njemjenowana z Budyäina k cesöi swjatoho Jözefa 1 hr. 50 p., a k öesöi swjatoho Franca Xaverskoho 1 hr. 50 p., za dweju wote-

74 70 mrĕteju z Khrösäid 4 hr., že zawostajeństwa K. I z K. 10 hr., njemjenowana z Budyšina k wopomnjeću na njeboh nana 1 hr., wot sobustawow žiwoho röüowca w Budyšinje 5 hr, njemjenowany z Hörkow 4 hr, frater Damian Delenk, franciskan w Croghanje (New York) w Americy 30 hr. Za nowu cyrkej w Kamjenicach (Chemnitz): za dweju wotemrĕteju 4 hr., ze zawostajeństwa K I. z K. 5 lir., njemjenowany z Hörkow 4 hr., frater Damian Delenk w Croghanje (New York) w Americy 30 hr. Za cyrkej w Sebnicach: frater Damian Delenk w Croghanje w Americy 30 hr Za twarjomnu khorownju w Khrosćicach: frater Damian Delenk, franciskan w Croghanje (New York) w Americy 40 hr. Zapłać Boh wšĕm dobroćerjaml Z a Icrcinroro : Zemreloj staj bratr Felix o soira Francijka Fröhlichec. R. i p. Pobocjne towarstwo LerbsKich Lurow $a Khroscjicy a wokolnoscz zmeje j u t r o r o i i i t p ö n b z e l u 15. hapryla pvpokdnju w pjcczich w Nowakec busczencu tvc Wudworju zhrom abziznu. Pschedsh-stwo. Srjedu po jutrach (17. hapryla) popołdnju w 3 hodźinach budźe w B u d y šin je w G udźic bosćencu H P hłow na zhroniadžlzna M aćicy S erbskeje N a W atporu frjebn 1. mcjjc ponbze procession do F ilipsdorfa. W e Ährösczicach bubje ra iw m pjeezich B o z a mscha: kotsiz pak im Budyschinje pschindu, za tijd) jc tm n w 9 hodzinach B o ^ a mschu. ik alezuje proschu, zo bt) fein kozdy ftoojc m jeno dv knihi napisat, zv bpcl), hdyz fo zane zhubju, wedzat, somit je tu o teb acj; m m n hischeze w o t lonschoho btooje kmhi dom a. Wysche toho chcnli wschitey pschi proeessionje n a to kedzbowacz, zo, hdzez trasch wuzka sezezka wjebze, liychu p ćb la nn polo abo fitfu n jejtu p ali, pschetoz z totjo naj= wjetschi porok sczehuje. Jakirb Schere, wjebmk. Khwiilće Kiijezowe mjeno, Modlitna knilia za katholsldch křesćanow wot H. D. Druhi wudawk, je zw jazany do kože ze złotym abo rjanym hwĕžkowym rĕzkom na předań za 3 m. w redakciji Katholskoho Posoła. Banty tta l)łorou, pod brobu a wokoto pasa w uowych, ja ra rjanych b ru jin ac h a barbach, kozbeje scherje w e w ulkim wubjerku po znatych ja ra tu»ich ptaczizim ch porueza Leopold Posner, pschekupstwo pyschnych a w olm janych tw orow w Bubyschinje n a bohatej brozy czisto 7. Domske?, hrödzu a brojnju w Nowej Tmjerdjacej mn so ze froobob»eje ru ft pschedacz. K tom u stuscha 1 forc p o la a pok korca bist. S chtoz chcyk kupicz, njech so p o la w obsebzerja tarn abo polet gmejuskoho pschebstojerju to R ozeneje zam olw i. Wobsedzer. Czischcz S m o l e r j e c knlhiczischczernje ro M aczicznym bomje ro Budyschinje.

75 Wudawany mot towořftroa SS. (ti)rilla a Methodija in Ludyschinir. Redaktor: Jakut» Skala. Ćisło hapryla Lĕtnik 33. Moje puczowanjo. (2. pokraczvw anjoy Nasch«kodz njebe hischcze zastaka, tu pschijedze w o t kraja sein n a dwacyczi czokmow, a w nich hosczencarjo, z kotrychz chcysche nas kvzdy za swöj hosczenc dobycz, zo bychmy ta m bydlili. T e z pscheknpcy abo sich pom ocni pschindzechn a. n a lvdz listn a m jetachu, hdzez bechn sich tw v ry z pkacziznam i m jenow anc. T a k so w o n i hacz n a lvdz ' euzyni p o rn czecz. pschindn. T a le pschiplow achu arabiske eyle nah e hölcy a czinjachn swoje kumschty w p o d n u rje n ju. J e n o tliw e pjenjezki, z lodze do m v rja czisnjene, w oni z d na zasy pschinjesechu. A m o rjo dyrbi ta m z najm jenscha n a 15 lohczi hkuboke bycz, hew ak njcbychu tarn wulke kvdze jezdzicz m ahle. R a s woczakowaschtaj dw aj czolm aj h o tela C o n tin e n ta l, za kotrychz bechmy so z telegrafom pschizjewili. C yle hacz k brjohej wulke lödze zenje njem oza jecz, drn h d y samo w jacy hacz schtworcz hodziny w o t b rjv h a zastanu, a pnczow acy so P otom z czolm am i hacz n a kraj dowjezn.. P o r t S a id je m esto z w obydlerjem i. W o y e je sw oju waznoscz a w e westym n a stu p a n ju tez slawnoscz jeniczcy dostako pschcz tak m jenow any Suezski kaual, kotryz so tudy zapocznje. Psched nchdze 25 letam i je francozski h ra b ja Lesseps tu te n kanal d o tw a ril, a to podobne sredki n a lo z n jo, kaz pozdzischo pschi pscheklvczu zemskeje wnzkvcziny slandencze) P a n a m a, jenoz z tym rozdzelom, zo so jo m u to w A fricy' radzi, w A m ericy pak nie. Dalsche drobnoscze bndza d rje hischcze w ot processa sem znate, kiz psched dw em aj letom aj sydomdzesacz let staroho h ra b jn d la jebanstw a dv jastw a pschinjese. W czim Pak n etto w vbstoji w nlka waznoscz tn to h o kanala pschez w nzkoczinn S uezsku? Z nim je w jacy hacz pokojcn blizschi morski pncz do Jndiskeje, do Chiny a Japanskeje, do A nstralijc a do juznonaranschcje Afriki w otew rjeny.

76 72 P rje d y dyrbjachu tusche küdze do tutych krajinow tvokoko ju zn o h o rözka Afriki jezdzicz. P jc cz njedzel dlejschi besche pucz a ttim o tv h o doscz straschny. J n z n y rözk Afriki njerefa p v d arm v!np w ichvrow ". N ekotrazkuli ködz je so tarn zniczika. T v m u rofdjom u je z tu ty m fa n alo m w otpom hane. Äketko jedu kvdzc pschez srjedznokrajne m orjv, p o tv m w o t P o r t S a id hacz do S u e z a pschez tw a rje n y kanal, a potvm fu toe tvuzkim czerw jenym m oi'ju, a z toho pschindu do indiskoho oceana, do kvtrohoz m özachu hewak jenoz wokoko Afriki pschincz. T o h o d la kvdze za te pokdra dnja, kotrez pschez fa u a l jedu, rady h r. pkacza. W o in hischcze z tym pjenjezy zakutuja a kanal m a sw oju dobru zcistiizbu, tak zo so joho akeije stajn je polepschuja. A w P o r t S a id je tohodla w ikow anjo za cyku zemju uastako abo je so z A kexandrije pscheujesto. Pschcd 2 5 lctam i hifcheze nichtv w o mescze P o r t S a id niczo njewedzesche, to bc H ubjena wjcska. T a k pak tez p reni n ap o h lad pow uczi, zo je wschitko z najw jetschim khlvatkom n atw a rjen e. T w a rje n ja su wsche drjew jane. W vezakujch, zo so tubt) neschtv zaskuzicz hodzi, pschindzechu pschekupcy, kupichu scbi, tehdvm hifcheze srjedz pvla, czlvaczk k raja a stajichu sebi n a njön n etajti d rjew ja n y statt, kotryz pvto m nct d rjew ja n e tw a rje n jo w utw arichu. Häkle w najnotvschim czasu pöeznu so d rjew ja n e tw a rje n ja z kam jentnym i wumenjecz. Z iw je n jo n a brjozy a n a hasaeh je ja r a pisane. P re n jo tn i w obydlerjo su A rabojo, z dzcla z w uhloczornym w obliczom. W swojich narodnych dvkhich drastaeh tu tootti khodza. T e z berey n a hasach a pschi brjozy su z dzela czorni. A mjez tu ty m i m jerw ja so E u ro p c zen jo wschech naro d o m a ryezow. T e z nckotrohozknli tu zetkamy, kotrom uz be dom jaca zem ja pod nohom aj pscheczopka a kotryz dyrbjcsche so z procha mecz. R ja n a n v w a katholska eyrkej tu je, a jeje duchow ni su, kaz nim ale w cykym O rieneze, franciskanow je. S u p c rio r je N em c z W estsalskeje a luboznje n a s tu tv n knjez pschiwza, a n a s, haczrunje be najdostojnischi knjez areybiskop z A lex andrije p o la n jo h o n a visitaciji a k sirm ow anju, Po mescze wokoko wodzesche. W osebje bechmy w klöschtrje dobroho p a sty rja ". T u tö n je khorow nja, w uezernja, syrotow nja, polepschernja padnjenych atd., z jenym skowom, njeje zadyn skutk kschesczanskeje luboscze, kotryz so tu d y njeby dokonjak. M jez knjeznam i besche tez w jacy nemskich. W sy ro to w n i be n a sto dzeczi wschitkich europskich tta ro b tn u ; najböle dzeczi tudy skazenych starschich. Kak wjeselachu so w o n e n a s w uhladacz, kotsiz z krajow pschindzechmy, hdzez trasch bechu tez w one narodzene, abo hdzez mejachn z najm jenscha pscheczelstwo. H etvak P o r t S a id niczo w osebite itjeposkieza. T o h o d la chcychmy, tak khetse hacz inözno dale n u ts do Egiptow skeje, to reka, jenoz jene w otdzelenjo z n a s, w obstvjace z w osom m uzow. D ru z y hnydom dale jedzechu do sw jatoho kraja, a to n ajp rje d y z francözskej ködzu hacz do J a f f a. Z b rjo h a widzachmy hischcze sich jo n u a kiwajcy z rubischkami wokachm y: N a zasyw idzenjo za tydzeri w Jeru zalem je. spokraczow anjo.) Swjata Marii-r we Balle bi Pompeji. (7. pokraczow anjo a skönczenjo.) P rje d y pak, hacz so tole sta, spodobasche so najzböznischej knjeznje, z now ym spodziwnym wuskyschenjom pokazacz, kak spodobny je jej tu tö n tw ar. D uchow ny A n to n io B a ro n e, kotryz be 56 let stary a kotryz n a drvzy P a r a d i s o a l l a S a l u t e czisko 65 w N e a p o li bydlesche, dösta w osrjedz mesaca

77 73 hapryla sam snoho leta hkow jacu khoroscz, ja r a zkn. A k njej pschida so zabkawy ra t, kotryz w bohom n khorom n pschezerasche kozu n a n ifo m a j, m jez woczi a n a nohom aj. C zlowjek sebi njewerjesche, n a tö n le w vhidny w obraz pohladacz. A khoroscz postupolvasche m öcnje, tak zo be hizo za tydzen Po wschej nadziji n a w ustrow jenjo. K hory düsta sw jatc sakram enty. J o h o lekar ä r. B in cen ti M a rsilia njewedzesche sebi h iz o 'z a n e je rady. Zym ny w ohen stajn je pschibjerasche. T u z pöska w sw ojim strasche Po dw eju professorow n a lekarskej fakulczc w N eap o li, Po R a fa e la V a lie ri a C lem enta bet G audio. T o la ant w onaj njewedzeschtaj tojact). T e le zn a m je n ja bjeznadzije zbudzichn w cykym mcscze njesm erny strach a njesm ernu zakoscz. P schetoz A n to n io V e ro n e be ivote wscheeh czesczowany, o lubow any jako wötc. T o h o d la so wschitcy w ustrvzachu zhoniwschi, zo so sich wötc n a smjercz h o tu je. J e n o z jedyn so njezaströzi: duchotvny b ra tr a pscheczel khoroho F rcd erico C ap rio li. W o n be w o dziwach slyschah kotrez so tön czaö n a zastnpnu pröstw n K ralo iv n y stvjatvho rozow ca w e B a lle di P o m p e ji staw achu a proschesche to h o d la hrabinku bc Fnsco, zo by raz khoroho sama w vpytaka. H rabinka so zebra a dzesche k njom u, a hlej cyka kheza be pokna zakosczacych a ptakacych. Pschi khorhm sam ym pak bechu tsjo dnchow ni, knjeza Bincenci B ariele, R a fa e l G a g lielm i a P a sc a l B a ro n e a ttim o nich nekotsi najblizschi pschiwuzni, zo bychu poslednjc bozem je p ra jili khorom u, kotryz so ze smjerczu bedzesche. A hrabinka so w uströza, hdyz khoroho w n h la d a : ta t besehe w ohidny: wobliczo besehe n a d n tc a cyke brnne, h u b je m ödrej a czornej, w n tro b a pnkotasche njem crnje, a pkuca köjachu za poslcdnim dychom. Z nuten dyrbjeschc so hrabinka pschewinycz, zo by to la kroczakkn blizc k kozit pscyistupika. T o la be sylna zona, sylna, dokelz be n a p je ln je n a z p ra w ej ltibosczt, k blizschomu a dokelz be wschitka zah o rjen a za czescz a skatvu K ralow ny sw jatoho rözow ca. D v sto jn y wötcze dzesche w v n a k njo m u njesu w am wjesoku powescz: nascha lu b a knjeni w e B a lle di P o m p e ji skntknje dziw y. A le tvona chce za to mecz cyrkej n a tw a rje n u. N jetverno, tez wy so jej dowcrjecze, tez rot) budzecze, je-li so w am w olvzitvscz a strotvvscz dvstaitje, jeje czescz a skawu hajicz a rozscherjecz." T u te stow a pohnuchu dobroho m uza k sylzam. A rncy stykrtytvschi zdychny: W schitko m özne z radosczu dokonjam, schtoz w m vjim m jcnje slubicze." W okokostojacy Pak wuspew achtl pkaczicy: S tr o w a sy M a rija, a potent so hrabinka wotsali, hischcze raz napvm inasche k dvwerje. T u ta dow era n jebu zjebana. H izo samsny w jeczor so khory n a h la d n je porjedzesche. Z y m ica zasta, zymny w ohen so zhubi, jed m jen ja zijachn. M kodna kvzka Pvczeze wobliczo, z jedm jenjem i wsche rozkusanc, n a porstaeh rosczechn nohcze.?l w krvtkim czasu be khory duchotvny zasy dospoknje w nstrow jeny. Wschitcy, kotsiz bechn joho widzeli, so njem özachu dodziw acz. S o m it sam om n Pak be wschitko to jako sön a n a kralow u sw jatoho rözow ca be zabyk. J e n o z skabje so hischcze dopominasche, zo je w ü n d a n jo nechtü pschi nim pobyk a joinn wo stvjatej M a riji w B a lle di P o m p e ji ryczak. T o la zasy sta so neschto spodzitvne. A n to n io B a ro n e b e,n etto zasy cyle strow y a p o d a so do cyrkwjc swj. Mikkawscha z T o le n tin a, hdzez so nascha luba knjeni Lurdska ezesczuje. A psched njej swjeczesche tez nasch tvnstrow jeny

78 74 bnchow ny w o p o r B o zeje msche, myslo, zo je to to la wscho jene, hacz so bzakuje sw jatej B kariji Lurdskej abo sw jatej M a r iji toe B a lle bi P o m p e jis Wschak je jenoz je n a flu jata M a rija, M aez B v za. A le najzboznischa knjezna, kotraz ezasto z psehiezinoto, um n njeznatyeh, fcbi m estna w uzw ola, hdzez chce w osebje ezesezena a wo pom oe proseheua byez, w o u a cheysche hinak. W o n a cheysche, zo by toustrotojeny duchow ny, n a jeje zastn p n n pröstw n w nstrow jeny, so jcj dzakow al toe B a lle bi P o m p e ji a z m jenom K ralo w n y sw jatoho rözow ea" ju ezesezif. B e to 12. ju n ijn leta , nehdze 6 njedzeli po w n stro w je n jn knjeza A n to n ia B a ro n e, hdyz hrabinka be Fnseo zasy ra z k n jo m n psehińdze, zo by joho n a tam n y slub d opom nila. T o la kak so knjeni strözi, hdyz w nstrow jenohv bnchvw nvho nam aka zasy khoroho, to bolvsezach so toijaeoho. W opraseha so joho, kak b h a je so stalo, zo zasy lezi. dlle khory toiny njetoebzesche. T o la w o n a p o zn a ju hnybom, hbyz jej to sm jertnym strasche w uzna, zo je n a swvj flut) pozabyl. T u z joho hrabinka napom inasche k notocj botoerjc a p o h n n joho k slnbej, zo bnbze, jelizo M aez B v z a hiseheze raz jo m n stro w o tu w uprosy, sam k ujej bo B a lle bi P o m p e ji puezotoaez a zo biskopej a wschomu litbej eylu toec wozjetoi. A hlej, lebm a be to khory za ln b il a zasy so jom n porjedzesche. Hischeze samsny dzeü ezujesehe so strotosehi. A stojeezesehe n a z a jtra, kaz uehby to strowyeh bnjad) B v zu msehu. T o la njezaby netto tez n a swöj slub, ale zebra so n a dzeü stojatohv rvzotoea sam bo B a lle bi P o m p e ji a dzakowasche so, z rabosezn plakajv, sw jatej B lariji, K ralotonje sw jatoho rozeirija. C yly tn tö n pobaw k so napisa z podpism am i 2 2 swebkoto. Besehe mjez nim i pjeez buehownyeh a lekar B ieeu ti M a rsilia z professorom R asaelom B a lie ri. * * * Z ak la d n y fm njeń eyrkwje sw jatoho rvzotoea toe B a lle bi P o m p e ji bu 8. ine je Iota w o t biskopa z N o te polozeny a poswjeezeny. A 15 let so P otom njew nstaw ajey ttoarjesehe, Prjedy haez be now y w ulkotny tem pl M aezerje B v zeje hvtotoy. Zw vnkotoiie nun:je b tje stojachn hizo leta , ale dospolnje to ntw arjeny a tez znntska w nbebjeny bu eyly tw a r Häkle za nvtoyeh 8 let. D zensa je eyrkej h o to w a. Pschetoulka b rje n je je : je jenoz za toosobow. A le w n bebjena je krasnje. H n ab o to n e swjeezo same stoji n a d ro h o tn y m pozloezanym trvnje, kotryz 2 0 0,0 0 0 liro w ( = 1 6 0,0 0 0 hriw noto) plaezi. R a m y swjeezeeza plaeza 1 0,0 0 0 liro w ( = hriw noto). D ro h o tn y m arm o r pak, kotryz je so to eyrktoi tonzil, pokhabza ze skalow B a g n e re s be B ig o rre to P y ren e ja ch p o la L nrboto. Psched trö n o m sam ym stoji pjeez janbzeli a btoe postaw je, h o rtn y a rozpvm inaey paezer pschebstawjaeej. D z eń 7. m eje leta bn krasny hlotony w o lta r kralow eje sw jatoho rvzotoea" poswjeezeny. A n a z a jtra bonjese so h n ad n e swjeezo n a toulke nalnejtno pseheb eyrkej, a Int tarn Po porneznosezi sw jatoho tovtea L eo n a X I I I. w o t k arb in ala M o n a e o In V a le tta kröitow ane z krasnym biabem om, toobstojaeym ze brohich kam jeni. T u te drohe fam jenje bechn pobozni a dzakni ezesczotoarjo darili, kotsiz bechn pschi K ra lo to n je sw jatoho rvzotoea toe B a lle bi P o m p e ji pom ve p y ta li a nam akali. S a m o btoaj zidaj beschtaj bo front) 4 sm aragdy darikoj, zv by kröna ezim rjeńscha byla.

79 75 D z en 8. mej.c leta touftab^c so bim cljrfiujc z m an n o ro m, a sw jatomu Jö zefej posw jeczi so krasny w o lta r. P o to m nativarichu so pischczele, kotrez su z najkrasnischich a zw ukow najpolnischich >v cylej Jtalskej. D z en 7. m eje leta bosta h n ab n e swjeczo b rü h n frönn, w vbstojacn z 12 hwezdow, a kozba hw ezba w obsahnje syln najbrvhotnischich kamnschkow. Tez tn te b ro h o tn e kam jcnje bechn p vbozni pnczow arjo n aw bali, a to w krotkim czasn, kiz be so w ot prenjeho kronow anja sein m im jfa. A n a z a jtra skoncznje, 15 let po posw jeezenjn zaklabnoho kam jenja, bn cyrkej nanajsw jatocznischo w o t fa rb in a ta M o n ac o In V a le tta pvswjeczeiia. P o porncznosczi sw jatoho luötca L eo n a XIII. a k w ccznom n w opvim ijeczn n a tuton swjedzeń bn n a P ra w n n tfit, hbyz bo cyrkwje zastupisch, m a rm o rv w a tafln pschibita, kotrejez laczanski' n a p is je w o t sainoho sw jatoho w vtca a kotryz m a so takle: B ö h je pschez sw jate swjcczo, kotrez so w hnab v w n y m mcsczc P o m p e ji czesczuje, sta a tysacy weriwpch kschesczanvw k tak ja ra spom oznom u waschnjn, wschednje so sw jaty rvzvwc moblicz, zasy wroczik. P o d p is L e o n a XIII., bzeü 21. jitn ija N im v toho wschohv m a cyrkej hischcze 1 3 ' krasuych w oktarjvw, z kotrychz stej w o ltar sw jatoho M ich ala a Jeznsow eje w ntrvdy wosebje rjan ej. W ezo debja cyrkej tez rja n e swjeczata a broye fresst. Cyrkej je elektriscy w obsw ctlena. Wscho hrom abze pak placzi cyly krasny tem pl M aczerje B o zeje 1 1/2 m isliona lirow.?l wscho tv sn jcnoz b ary lnboscze a bzakownvscze. Z cyrkw jn zjebnvczcnej stej syrotncj w nstaw aj, jebyn za holczata, bricht za holczata. A w obnjo a w noch spew aja tu te njew in v w ate bzeczi p v rja b n pscheb swjeczeczom najzboznischeje knjezny rozow c a khw ala z tntym jejc skntki. B a lle bt P o m p e ji bnbze snadz borzy tak znate w cylym swccze jako L o retto. Z e wschvho sweta tarn pschikhabzeja pnczow arjo, a n a swjcbzenjach sw jateje B carije njebosaha m estna za poboznych. A le ani bzelaw oho b n ja so njem inje, zo njebychn p n czow arjo z baloka pschikhabzeli, tez z najwosebnischich swojbow. A zo so njebychn K ra lo w ej sw jatoho rozow ca pornczeli, za jeje tnboscziwe b ary so jej bzakow ali.* -4- * * L nbi czitarjo! M esac oktober je so baw nv m inyl, hbzez so wschcbnje m oblachm y sw jaty rozow c. A le n jezap o m in ajm y n a rvzvw c an i netklc! N a - w opak m oblm y so tu tö n slobki paczer tez netto, m vblm y so jvn pschecy: haj, spew ajm y pschecy a poboznje w serbskich bom ach swoj wschebny sw jaty ro z arij! D o B a lle bi P o m p e ji snabz nichto z n a s njepschiübze nie czesczicz mozemy K ra lo w n n sw jatoho rozow ca tez w S erb ach, hbyz k njej khobzimy bo R ozanta, hbyz so brnna m oblim y p raw je czasto jeje sw jaty rvzvwc. * T e z rebak to r P o s o la mejesche zbozo, 19. m eje , hbyz be z R o m a tontet bo N e ap o le a P o m p e ji sczinil, n a wnlkim w o lta rju pscheb hnabvw nym swjeczeczom w o p o r B ozeje msche swjeczicz.

80 76?[ hdyz tu te m oje rjadki dospeja, zo so z uajm jenscha w nckotrych serbskich swöjbcich z n o w a zasydli stare khw alobne waschnjc, w s c h e d n je sw jaty rozow e so modlicz Potom su swöj zam er dosczahnyke. Mikkawsch D o m a s c h k a, mittet) cisterciskoho rjad u, t. cj. w Oseku. 3 Luzicv a Sakskeje W Budyschinje bndze letsa s w ja tk i p ö n d z c lu swjlttc firmoivanjo, schtoz tubt) dv predka w ozjew jam y. H i o w t t a z h r v m a b z i z n a M a ć ic y S e r h s k e je w otbti so tubt) srjedtt 17. hap ry la. R o zp raw n pschittjesemy w pschichoduym ezisle. W S c h w e ib titc a c h je 25. tnerca toho teta w klöschtrje W örschnliitkow z e m r e l a s o t r a A n t o u i j a, rodzetta H a ttza Z y n b zic z Jasency, w 29. lotse swvjoltv ziw jenja, hbyz besehe prjeby 10 mesaeow ezezey khora byka. R. i. p. S Radworja. Pschi rjatty m tojebrje, kotrez jntrow niezka pschittjese, mvzesche so k seh izersk e s e c h a u jo z pokttej sw jatoeznosezn bokonjeez. N jebzim ajo n a tv pak be tnbom nyeh ksehizerjow to ta jeuoz 2 1 pschahow (poroto), pvtajkim n m rjab n je m aln. Z toho ttjech w osebje ezi tottfnu, kotsiz so eyle bjez w itty tont jechanja w otw lakuja. T e z Bubysehska toofaba m ohla hischeze bospokttischo zustupjeua byez. Pschi jechanjn sam ym Pak ttjech so pscheey postajeuy rja b wobkebzbuje, t. r. zo so jecha, kaz so pschittbze. Z bo-prebka-ptischezeujom lohcy ujetrjebaw scha psehekora a brühe ujelnbvzuoseze n ajtaitu. Z khwalbti pschipozuaez byrbi 'so n a tubom uym ksehizerskim proeessivuje to, zo p o m o z n o s e z i h o s p o b a r j o sam t sobu jechaja. A n a tv byrbi so bzerzeez, bokelz so z tym swjatoezuosez pow jetscha a ttajlepje p v rja b a pschistojuoscz w obkebzbuje. T o h o rtm ja khw alby höbue je wasehujo, zo so hospobarjo a hospozy, kotsiz m a ja pohouezow z dw elom uym bobrym m jenm n, n a fa ru wvprascheez psehmbu, hacz bychtt jttn jechaez dali abo nie. A pschi tu tej skkabuosezi sieh kebzbuych ezinimy, zo to wosebje zeuje u j e e z e s t n y m höleam bom olili ttjebychu; pschetoz kaz so holey z ujeezestnym ziw jenjvm nie jeuoz w o t drnzezenja, ate tez w o t km ötsenja a wschitkich brnhich wvsabnyeh swjatoeznosezow w nzam knn, ta t je tez z höleam i pschi jn tro w n y m jechanjn..tlschizerski prveessivn je czestny w o b rjab a to h o b la jeuoz za m nzi a c z e s tn y ch hvlevw. N jeezestni zanoho p ra w a k to n n t n in ta ja a b y rb ja to h o b la w nzam knjeni wostacz. H acz sn w o n i psehipadttje n tttje pohonezow je abo nie, so n a eyrkwinskim w aschnjn niezo njepschemeni. K az njeezestna bzowka njem öze sw jatn M a r tjn nosyez, ta t tez njeezestny pohonez nie za kschize- rjem i jechaez..hospvbar, kotryz tajkoho pohoneza m a, sme tu te ezesez z polnym p ra w v m po swojej w oli b rn h o m n bostojnischom n pschiwobroeziez: pschetoz konje sn knjezowe a nie ezelabnikowe. T u te pokiwy ttjech so k pow jetschenjn sw jatvcznoseze a bostojnoscze kschizerskoho proeesiona pschichobnje sobn wob- kebzbnja. (Z a w obkebzbow anjo tajkoho rozbzela m jez ezestnymi a njeezestnym i höleam i tez K athvlski P o so k " je a to, bokelz manch hewak p o la höleow w jele ntjettje pschileznoseze, rozbzel eziniez m jez ezestnymi a njeezestnym i dyzli p o la holeow, a bale bokelz sn prjebaw sche zjaw n e w obkedzbow anja tajkoho rozbzela, kaz pschi psehipow ebanjn w eyrkwi, so pnscheziez byrbjake.)... Z Khrösczic. T ez letsa m ejaehm y krasnn j n t r o w n i e z k n. H ew ak bechn ta t rja n e jntrowniezki neschto zabne, Pak by bylo khetro zym a a m hlow e wjebro,

81 77 Pak khetro to o q m ie, Pak sam o beschczojte ab» snchowe w jedro, to ta pojtebiijc tsi ieta smedza so bo najrjenschich liczicz. Ju tro tv n y c h kschizerjom be tetsa 8 4 pororo, pschecy doscz n a h la d n a liczba, to la pak 7 porolv m jcnje byzli lonsche leto, schtoz sme so skoro prajicz, zo to p o ln n aß w v t poslebnich 35 let so stato njejc, ale smy pschecy w liezbje pvkroczvtvali. P o in je n o w an y ch 7 poro w brachowasche initiale jenoz z jeneje >vsy: schto je toina, njehobzi so tudy sudzicz..hew ak je so kschizerski processivn m dobrym rjeb,je nmtlnjf, te^ so Bohu dzak kvo zanym njezbozu styschatv njejc. B v h baj, zo m ćpli pschichvbuu jutrvwniczku zasy we wjetschej liczbje jechacz. 'W. W a w rik. W Khrösczicach w otbu z j e b n o c z e n j o k a th o ls k ic h w u c z e r jo w S a k s k e je w u to ru a srjebu Po jutrach sw oju letuschu h k o w n n s k h a b z o w a n k n. N ahlabiia liczba katholskich w uczerjow a tez buchownych ze ivschech krajiiiviv Sakskeje besehe so tut zhrom adziznu zeschto, kotraz bu tez z tvvpytvin n ajdostvjnischoho knjeza b i s k o p a a t a c h a n t a L u d w i k a w uznam jenjeita. Z h rv - madziznu naw jebvw asehe jako htolvny psehebsybn knjez tvnczer S y m a n k z B aczonja, psehi sw jatocznych B vzich stnzbach prebvwasche knjez taehantski prebar N o w a k z B ubyschina, hkowny pschednvschk n a zhrvm abziznje pak mejesche knjez w uczer H i l a Khrösczanski w o D o n Bosku. S m c m y so wescze nabzijecz, zo bo pschichobnoho czista wobschernu ro z p ra w u wo w aznej zhrom a- dziznje dostanjem y. Z cytoho sweta. Awstrija. W ulkc zem jerzenjo je so jutrvw niczku w nocy >v juznym dzele Rakuskeje, w Bosniskej a w p o ftm m ej Jtalsk ej stato. N ajsurow ischo pokazuja so sczehwki w mescze L u b l a n j u (Laibach). N g tsieyezi krocz zem ja zarza, a közby krocz z n o w a w uhenje, haj cyte kheze spabow achu abv so straschnje pukachu. K asarm y a rtille rije so cyte bo hrom aby sypnychn. Ltibzo czekachu z bom ow n a hasy, so m oblicy a zatosczicy. W ösm cztotvjekow, kaz je hacz b o tal znate, je m ortw ych. T e z w mescze C illi je zem jerzenjo surow je zakhabzato. R eka S a v e w u stu p i za tn ato m jenschinow pschez brjohi. Z T r i e f t a a z bruhich mestow pschikhabzeja hischcze pschecy zrubne potvescze. Asija. K az je styschecz, stej Jap a n sk a a Chinesiska skonczuje so zjednatoj a mer wobzam ktoj. Ja p a n sk a zdzerzi najw jetschi bzel krajinow, kotrez bechu jeje wvjska pschebobyte, a nim o to h o dostanje sto m illionow b o llaro w jako zarunanjo za wubaw ki w öjnyw jebzenja. K o reja w ostanje njew otw isna. J e - li w erno, schtoz tez pisaja, zo je wysche toho Chinesiska japanskim w uptobam a tw o ra m w jele m je n s c h e c to napotozicz slubita byzli bruhim frajam, bubze z tym Nemska bo w ulkeje schkoby stajena, bokelz ru n je Nemska z Chinesiskej w ziw ym pscheknpstwje stoji. Z Ameriki. N o w in y N e w -Io rk -J n te p e n d e n t" pisaja, kak su so wschelake werywuznacza w tak m jenow anych z je b n o c z e n y c h statach pschisporjate abo woteberate, a to, schtoz m injene leto n astu p a. N a jb ö le je so katholska cyrkej wupschestrewata, w zandzenym lecze je so m jenujcy w o cyrkw jow pschitwarito a be kom unikantow w jacy hacz leto Prjeby. P o katholskej cyrkwi pschinbu M ethobistojo, kotrym z je kom unikantow pschirostto. Potom pschinbu tak m jen o w an i w uczow nicy K hrystusa, sekta, kotraz je w E u ro p je njeznata, a Po tutych häkle presbyterijanojo. T heososistojo m a ja pschiwisowarjow w jacy. S o b u sta w y 3 w eryw uznaczow su so khetro pomjenschili,

82 78 m jenujct) nemscy (Lvangelsey, Jeru sa te m ito jo a U niversalistojo. T o la liczba M o rm o n o w, kotrychz sich w jelezonarstw a b t a ' Üjetio podttöczuja, je naw opak pschesezehanja bta, tatst pschiberato. Z ctjfa so w ery-w uznacza w A m eriey po stach liesst. K. N aležnosee našoho tow ařstw a. Sobustawy na lĕto 1895: kk administrator Michał Wjesela w Radworju, 325 Bosdij Pjech z Njebjeleic, 326. Pdtr Kohl ze Štruchow, ze Serbsldch Pazlic: P ĕtr Uaška, Hana Glawšowa, 329. Hańža Rjehořkowa z Nĕmskich Pazlic, 330. Can Jakub Werner, farař w Khröstiicach, 331. Alfons Parczewski, advokat w Kalisu, 332. Jurij Křižank, kapłan w Seitendorfje, 333. Pĕtr Krawža z Khrösdic, z W orklec: wuĕeř Herman Jurk, Jakub Mĕt zahrodnik, Michał Herman, Mikł. Glawš, Jakub Mencel, Marija Rjelkowa, Madlena Lipieowa, Madlena Budarjowa. Dobrowölne dary za towařstwo: M. W. 75 p. Za cyrk ej W utroby J ĕzu so w eje w B aćonjn. Nawdaty kapital a dotal nahromadźena dań wueinještej 109,353 hr. 50 p K česdi Božej a k apomoženju dušow je dale woprował: r. za swjedene wĕcy 50 p. H ro raadze: hr. p. Za eyrk w ičk u s. J o z efa w H ajn icach. D o ta l h ro m a d ź e : 12,280 hr. p. Dale je woprował: r 1 hr. H ro m a d ie : 12,281 hr. Za cyrkej W Lubiju: njemjenowana z Budyšina 3 hr. Zaplać Bńh wsĕm dobroćerjam i Pobozny wosa-nik, M o d litio y n kerlasche za katholskich D e rb o w. Z rja d o w a l a toubat Michat Hörnik, je p o la re b a fto ra. K athvlskoho P o s o la " a w jenotliw ych expebicijach pschecy ita pscheban. P la cziz n y s u : w najlepschim zw jazku 4 h riw n y ; trochu m jenje pyschny ze ztotym rezkom 3 hr. 5 0 j>.; bo koze w jazan y z czerw jenym rezkom 2 hr. 50 p., n jew jazan y 1 hr. 6 0 p. T e z brohotnische zwjazki so im zabanjo w obstaraja. Exercicije w. F ilip sb o rfje za zönske bubza w o t pschichobneje pönbzele w jeczor w 6 hobzinach hacz bo pjatka ran o. Kathotsloho wotacoho, kiz m ohl h n y b o m zastupicz, pyta Hrabje Lchönburgske ötonomftc zarjadnistwo >ve Wechsetburgu p.ola Rochlitz. Rubischko je nam akane w N je b je lc z ic a c h. M öze so zash böstacz.pola Jaküva ^ura w N o w e j W je s c y. K njezcj w ićežnom n kubierje j Jaku bej Nowakej we W u d w o rju wuprajeja podpisani za lubosćiwe přijećo dla katholskeje skhadźowanki wučerjow n a jw u tro b n iši dźak farař Iłimsch w Grunawjc, farař Hornig w ' Eeichenawje, farař Rotzinger w Sebnicy, kantor Buhr w Königshajnje, wučeř Endler w Seitendorfje, wučerjo Ernst, Hiitmer a Berger w Žitawje. Czischcz Smolerjec knihiczischczernje w MacziczNhm domje w Budyschinje.

83 Wudawa so prönju a třeću sobotu mĕsaca. ^lti, mp töubamani) wot touiarftroa LL. tijrilln a Methodisa w Ludyschinie. R edaktor: Jakub Skala. Čisło meje Lĕtnik 33. Moje puczowanjo. (3. pokraezow anjo.) Z eleznica w v t P o r t S a id - a do K a ira w jedze hacz do m esta J s m a i l i a stajnje pschi S nezskim fnitaht. T a t slaw ny a w nlkow azny harz tu tö it fcutal, tak m al!i a wschedny je joho n ap o h lad. N a közdej ftro n jc je pnsezina, kotmz stajnje rojele peska z wetsikoin do kanala m jeta. T ak liiaja njepschestawajey wjacy parnych m aschinow ( b ag g ero w ") dzelacz, zo bychu pesk z w vdy w u- m jetafe. H ew ak m jeuujcy njeby w oda doscz hluboka tooftafa, a lödze bychu so do naw etoho peska spesezinow = S an d b än k e ) zarezle. K a n a l je wokolo 25 m etrow scheroki a trasch közde P ol hodziny m a do jenoho b rjo h a wnrezk. Hdyz chcetej so dw e lödzi zetkaez, m a je n a w tajkim w urezku czakacz. Jen o z, hdyz tajka pschezmörska lödz p o m a lu a m ajestvtnje pschijedze, je n ap o h lad kanala trochn zajirnaw y. Z d a so, w osebje hdyz sy, trasch pjecz m in n to w zdaleuy, jako by lodz w peskn Po brjusche lezla. Z eleznica m a tez nekotre ftacije. T u te ftacije sn n a dobo m ale tjerm anti. B n r ja z wokolnvseze pschikhadzeja ke kozdvm n ezahej a pschinjesn wschelake tw o ry pnczotvacym n a pschedań: w owey sziwe a zarezane), hnsy, knry, wschelake plody a t. tr. Z e ziwym skotom Pak w oni zaneje smilnoscze n jczn aja. N a kvnjoch abo wosolach jechajcy m aja j a sedlo 4 hnsyey, abo 8 10 knr j a nohi pschiw jazane. H odziny dotho w oni t a t jechaja. Czasto so nözki w bohvho skotn zlam aja, ale nichtö n a tajke ezw ilow anjo njefebgbuje. Z a z la m a n n nohn w bohe zw erjatko bäte wisa. Czi lndzo so j a b je r ja tak, jako by skoczo do eyta zanoho cjn c ja njemefü. T o Pak w eylym oriencje widzisch, brje tu o b jaru jo, ale bjez tohö, zo invhl to m n w otpom hacz. H dyz sn sebi wschitcy pnczvw acy naknpili, czohoz za swöj dorn po trjeb ajn, m öze czah bäte jecj. T a k pschindzechmy j a 5 hodzinow do mestaezka J s m a i l i a. T u te mestaczko je w opraw dzity paradiz. N ajw jetscha plödnoscz wschndzom. Z ah ro d y

84 80 z tysaeam i pisanyeh kwetkow nao tu itaja, a pbbla tw a rjc m pozbehuja so bolhe paliny ze seherokimi frbitaini. W c fta c p o je m jem tjet) tro arjenc n a o a f n. C afa iiijeim je so közby pfbbut) b lccp tu pnsezinje, Zaczischcz plobnoseze Pak je tudy ezim lujctfdji, bokelz,\c wsehech stron widzisch njeluboznu, m v rtw u pusezinu. W J s m a iliji psehiwza iia^ spesehny ezah, ze S u e z a psehikhabzaey. W o n w vt S n e z a pschez J ^ in a iliju do K a ira w alke kolo ezini. D ire k ta a lin ijn S u e z - Stairo je bcntmo zasy z lujele lohezi wysokim pejfom, kokryz kaz fites) w ot pnseziny sein tueje, nie njetaje, w obzeta. t v oetbt) oviim ilije zapoeznje so zasy pnsezina. Z a b y n sehtomik, zana traw iezka, zane ziwe stw orjenjo - - pesk, pesk niezo haez Pest, tak balofo haez woezko bofaltn. T ak jebzesch hiseheze na tfi hobziny. P o ln mestaezka T e i l e l K e b ir pschemeni so krajina n a bobo. M esto peska tvibziseh tu tneznu ezornu zeinju, a n a njej rjcitje so zm ahow aee zita, pseheney a t. b., na lnkaeh pasn so tysaey how jaboto, a zelene lest) woksehetujeja tvöezko. Sstbyz ze zeleznieu jebzesch, je so tu te pscheinenjenjo me wokoinikn, za lebm a m im itit ftafo. Steif je to» w zno? bubzeeze so, lubi ezitarjo, praseheez. Sstlejeze! plbbnosez a njeplbbnosez, zbozo a njezbozo ctjleje Eiziptowskeje w otw isnje w ot jeje hlow neje vefi tlc il- a, kotraz psehez eyly kraj b q i. Ocalčto, hbyz w joho m aezernym kraj», hknboko w tropiskej dlfriey, tfi mesaey bolho so stajn je ezople beseheze bu, w on lujele m etroiu naroseze, a skoneznje z kbzbeje )troiit) krajinu lujele hobzinow b alo fo pow obzi a z plöbnym ezornym btiitom pseheezehnje. T ak balofo haez so to staw a, je najw jetscha plobuosez, sto kroezeli bäte pusezina. E giptow ska plobnosez je ze staryeh ezasow sein znata. T soje zne so tarn za leto z polow born bjeru. Sstbyz je wobei preni raz w otbezala, rolniey khetse p o la psehihotnja a w osyja. P schihotow anjo polow k sytvej je jctm lohke. P lu h w obstoji z jeiieje zerbze, bo kotrejez je lunt)of zapsehehnjeny. ' N a b rnhim ferneit bolheje zerbze je n a ksehiz z njej p o lo zen a krotseha z erb sei, w o t kotrejz tna rolnik jebtjn sötte w tuet), a kotrejez bru h i fentc, ze zelezom slabje w obbity, zeinju trochu pschemjeta. T o je eyle psehihotow anjo. Nynezki a wosrjebki so n jezn a ja. B n w o ly (B üffel) su how jaba, lujele m jettjdje byzli nasehe, ze scherokimi ezolann a bo prebka stojaeym i roham i. N a tu tcj tueznej zeini, zjebnoezenej z plo b n y m juznym slbneom, za 6 7 njebzeli w ot wusyeza zito a psehenea f znjam zezraw itej. S)byz su p renje zne born, potoin so spusehezabla psehez brjohi reki N ila w o tew rja, a tak so krajina b ru h i raz pow obzi a pozbziseho hiseheze raz. P re n je zne su srjebz hap ry la, b rü h e tu ju liju, a tseeze (slabsehe) zapoezatk septem bra. A le tak bjez prüey a bzela pak tez tarn z ein ja tu te ploby iijcitjeje. H byz je tuoba powschttkownoho p o w o b zen ja wuskhla a hbyz sn ro le Posyte, P o to m Pak B o ze slöneo, kotrez je ta m lujele böte horee haez p o la n as, za krotki ezas wseho w u p ali. T o h o b la b y rb ja ra ta rjo swoje p o la kozby bzen Powobzeez. A faf so to staw a? W bolinael) su tuiilfe hlnboke jam y, kotrez so eisterny m jen u ja. W tutych so tuoba hroinabzi n poto in luojtm tje. Z kolom, kotrez je pobobne naschomu m lynsfom u kolu, so luoba z eiftentoiu zbeha. K olo w jerezi kon abo fam jel. N a fole su m nohe tönotue (hlinjane) karany psehiw jazane. Sstbyz so kolo.wjerezi, so kozby san n t belfa naezeri n, hbyz je so kolo p o l tuobw jerklo, horka bo fa n a la w nprözbni. Psehez faitnl, kotryz so bo mjensehich kanalow bzeli a tute zasy bo halzkotu, tuoba n a p o la bezi. W ysche lezaee krnehi p o la, kotrez tuoba n a tajfe wasehnjo bosezahnyez njem bze, sn to h o b la zolte, w n palene, kaz m ala pnsezina srjebz najw jetseheje plobnoseze.

85 81 B u r ja m jem ija so f c l s a d j o j o. T ite lt sn ja ra spröcniw i, n to la srjebz plobnoscze swojich polow hacz nanajf()itbfc()i. Jich w vbyblenja njem öza so tw arjenja m jenow acz: su knlw ate, z hliny zlepjene, 2 8 inetry wysoke M q e, bjez roofnoto, bjez duri. J e n o z dzcru k n u ts - a w onkhobzenju m aja. L udzo pak z wjetscha w onka pschebywaja, tez w nocy w onka spja. J e n o z w zym jc a pschi beschczn bo tntych kolczow lezu. N im o toho w bohi (ub, kaz so p ra ji, czastv am wschebnoho khleba nim a. Jich bzeczi pschibehnu, jenoz m krvtkcj mazanej ro zto rh an ej. koschulcy, haj czasto tez hischczc bjez teje, hacz k ftacijam zeleznicy, zo bychu w o ja lm o z n u prosyle. N jem özn prajicz, czoho je toiita, zo tub, kotrom nz zem ja pschi piln y m bzele telko njese, ta t khuby w o stan je? P rjeb y je so p ra jilo, zo epiptowski trat, kotrohoz pscheczinjenjo za leto w jele stow m illionow zaba, jim wscho z m ocu w otew za..sbacz hischczc to m u tak je, njem özn P rajicz; trasch to la so Jenbzelczenjo, kotsiz sn frei) w obsabzili, za fellachow p o staraja a jich hubjenstw o polepscha! T ak pschinbzemy Po wschelakich, zwjeselacych a zrubzacych, cuzbnika Pak stajnjc zajim acych zaczischczach, p o p o lb n ju w 6. hobzinje bo hlow noho mcsta Egiptowskeje, bo K a ir o. lpokraczvlvanjo.) Z Luzich a Sakskeje. Z Budyschina. S r je b n po ju trach mejeschc A laczica S erbska w tnbvm - nym G ubzic hosczcncu sw ojn letuschu h lo w n u zhrom abziznu, kotraz be nchbze w ot p o l sta sobustaw ow w o p y tan a. M aczica S erb sk a je lctsa swoje 4 8. leto dokönczila. Besche to leto bzela a pröcy, wosebje w m nohich w urabzow anjach bin M aczicznvho bom a, a zrubnych nazh o n jenjo w, bokelz so nain w jacy krocz w jelew urabzow ane a ze wschej procu pschihvtow ane zancysly w vtpokazachu abo zaniczichu. W u b a la je M aczica S erbska pvbla protyki bivaj zcschiwkaj Č a s o - p is a. poslebni w o t k. wyschschcho w nczerja d r. M liki rebipow any. N ow ych sobustawow je M aczica w m injenym lecze 2 4 b v b y la : tez scrbscy b u rjo pvczinaja bo naschoho to w a rstw a zastupow acz. Pschcz smjercz je to w arstw o dolholetnoho w ubjerkow oho sobustaw a, knjeza fa ra rja Jc n c z a w P a lo w je, zhubilo. Z w obbziw anja höbnej pilnosczu a w utrajnosczu je w ön közbe pisnnczko, h aj közbe skowo, kotrez p o la S e rb o w w czischczu w unbze, za Acaczicn S crb sk u zbcral a khowal. D okhobow mejesche B laczica S erb sk a w m injenym lecze hr. 9 6 p., w ubaw kow Pak hr. 9 6 p., cyloho zam ozenja pak hr. 50 p.; M acziczny born je to w arstw u hr. 3 8 p. nm njcsl. D y rb im y to w a r- stwn pschecz, zo bychu so jm nit Po pschiklabze m injenoho leta tez w now ym lecze lwhacze bobrvw olne bort) bostaw ale. S ch to z n o w o tw a r B laczicznoho dom a nastnpa, m am y tote ro z p ra w ic z : P o b a lo j staj so to w arstw u bw aj rysaj za now o tw ar, a to jebyn w ü t k. tw arskoho mischtra M a u e re ra w B ubyschinje, bruhi z pom vcn k. tw arskoho m ischtra K a u p a tu w ot k. arch itelta G ro th e w D rjezbzanach. W o b a j rysaj staj so krajnom u ttvarskom n mischtrej knjezej S chm ibtej w D rjezbzanach, kotryz je zw olniw jc sw ojn Pvm oc poskiczil, bla rozsubzenja pschcbpotoziloj. K njez S c h m ib t bc srjebn w osebje bo B ubyschina pschijel a p vba pschebsybstwu a tw arskom u w ubjerkej d v p o lb n ja n a b ro b n u rozp ra w u w o w obcm aj rysom aj.. P o joho rozsubzenjn, kotrez so p o p o lb n ju hischcze czitaschc, w obzam kny h lo w n a zhrom abzizim, n a poblozkn K rv th v w v h o nacziska bale za n o w o tw a r skutkowacz. W o t susobneje ll'ipnervweje lezomnoscze ma so w othlabacz, a jeli z a n a n ab z ija njeje, zo w o t m csta neschtv lezomnoscze büstanjcmy, bha byrbim y hlabacz, zo n a Pvvjej lezomnosczi tiv ar wnwjebzem y,

86 82 snano z w vprebka jenoz pvkojcn, bokelz so iiam start) born bale bant. W pschichobze c )cc M aczica S erb sk a hischcze böte hacz b o ta t za to sknkkotoacz, zo by po möznvsczi w jclc a tu n je lubow e spisy m jez S e rb a m i rozscherjaka. Z a to bubze so w vsebje notoozakozom ny belletristiski to o trjab pob w obzenjom knjeza scholastika Lusczanskoho fta ra c j. Z o mohk so serbski spew böse rozscherjowacz, bubze hubzbny to o trjab Pob n atojebotoanjom kk. K ocora a F ieblerja serbske meschane khory za w ubacze pschihototvacz. Z R a d w o r ja. Lettische mkobe jutrt) bechn za naschu w osabu zasy w azny dzen, bokelz n a nun sw jatoczne zapokazanjo now oho farskoho abm inistra to ra do johv zastonstw a swjeczachmy. S w jatocznoscß zapocza so ze stojebzenskim czahom, kiz z tovsabnych tow arstw oto a tvhschscheju schulskeju rjabotottjoto toobstojesche a to kotrymz bu naspom njeny knjez toot fary pschez czestne torota pscheb itjej ftojace bv bohaeze toupyscheneje farskeje cyrktoje w jebzeny. T u zanjese kerlusch: V e n i C r e a to r S p i r i t u s ( = Pschinbz, stojaty bucho stw oriczer), kotryz so toot toosaby serbski bale spewasche a z pschisluschnymi m oblittottmi wobzamknch N a to stupi w ysokobostojuy!. scholastikus I. L u s c z a n s k i, kotryz ja fo zastupjer buchvtonese wyschnoscze zapokazanjo natojebowasche, k w oktarjej a pschebstaji n am now oho a b m in istra to ra tnbom ucje toosaby. W blejschej ryczi ro zestaja jo m u w inotoatoscz now oho pow okanja, m jez nim i w osebje prebolvanjv skowa B o zo h o a toubzelenjo stojatych sakram entoto, a w otwobzotvasche z toho btuoju w inotoatoscz toosaby: kebzbnje skotoo B oze skyschecz a p iln je ftojate sakram enty bostaw acz. K to m u pschtba jako tv u rjab n y nastaw k tto a r notoeje cyrktoje, zasy z prvsttou n a toosabnych, zo bychu to b o ta l w opokazanej w oporliw osczi njew nstali, ale jej sw erni tovstali, boniz so tto ar njebofo n ja. P o tutych jkowach mejesche now y knjez a b m im jtra to r naskupne Prebotoanjo, to kotryniz w u p ra ji, zo swoje zasionstw o pschijima n a jene} stronje z bojosczu, n a bru h ej Pak tez zasy z botoeru n a B o h a a n a sobnskutkowcmjo toosaby, kotraz je so b o ta l z ta jfe j poskuschnosczu, pobtoölnosczit a lubosczn napscheczo stvojim bnchow nym tonznainjenika. P o p redoto anju stojeczesche preni toopor B ozeje mschc za n tn je pschijatn w osabu. Z e stojatym w o porom so stojatocznoscz skönczi. I. N. Z Khrosćic. Kajke dźiwy tola nalĕdo skutkować mćže. Wšudźe spĕw a kćĕw, wšudźe wonjenjo a zybolenjo, wšudźe radosć a nadźija! Do čłowječeje wutroby, samo tež do teje, kotraž ma z horjemi a hörkosdemi tutoho njedospołnoho swĕta dežcy bĕdźid, wuliwa nalĕtoa krasnosd swoje jasne pruhi. A c'ĕmne mysle dwĕlowanjow, surowa bojosd před smjerdu wopušda dušu, hdyž jutrowničku w nocy zwony přez nalĕtni powĕtr wjesołu powĕsd sćelu: Stanył je horje Jĕzus Khryst! hdyž jutry rano škowrončk swoje wjesołe alleluja spĕwajo z mortwychstanjenomu Zbćžnikej swöj prĕni wopor dźakownosde přinjese, hdyž jutry připołdnju hłds křižerjow po serbskej katbolskej Łužicy zaklinči:,,zraduj so njebjes kralowna! Hai, štć njechał so sobu zradowad, št6 njechał połny nadźije a dowĕry k Bohu pohladnyć, hdyž jutry w rjanym nalĕdu joho k tomu tak' luboznje pohnuwaja? Hdy drje mohł čłowjek z wjetšim pokojom a z wjetšej zmužitosdu do přicboda bladać, dyžli jutry, bdyž cyła stwörba přez Khrystusowe borjestado překrasnjena k nowomu žiwjenju wocuća? Tobodla zmyslicbu sebi tež sakscy katbolscy wučerjo, swoje hłowne zbromadźizny jutry wotbywad, zo bycbu so na tutycb zhromadźiznach

87 83 z nowa za swoje ćežke powolanjo posylnili a zahorili. Mnohosö sakskich katholskich wučerjow (tola bohužel nie wšitcy) stupi mjenujey lĕta 1891 mjeze sobn do Katholskoho wuöefskobo zwjazka w Sakskej. Közde lĕto ma so w jutry hłowna zhromadźizna wotbyd. Prĕuja bĕ w Lipsku (1891), druha w Drježdźanach, třeća w Žitawje, štwćrta w Budyšinje, pjat-a w Drježdźanach a šesta wotby so lĕtsa 16, a 17. hapryla w Khröscicach. Hdyž so za mĕstno VI. hłowneje zhromadźizny,,katholskoho wučeřskoho zwjazka w Sakskej K h rö scicy wuzwolichu, poöa zarjad o - waey w ubjerk stra c h mĕd, kak wšitkieh tych hosdi, kotřiž so wesce zamołwja, pod třĕchu döstanu. Tola strach bĕše podarmo. 7i předelniwej woporniwosdu wupomhachu nam z nuzy h o sp o d a rjo w K h rö scicach, we W udw orju, K o z a ric a c h, P raw o c ic a c h, w N u k n icy, Z y jicach, we Ł usču a Jaseń cy. Tohodla wubjerk jim w šitk im na tutym mĕstnje so w u tro h n je d ź a k u je. Jutrowna wutora z rjanym wjedrom tu he. Popoldnju w 4 hodźinach zadahnychu prĕni hosdo do hospodliweje wsy. Börzy ze wšitkich stron jich wjaey přikhadźeše. Hižo z daloka witachu jich z cyrkwineje wĕže khorhoje w jasnym nalĕtnym powĕtře so zmahowace. Tež nĕkotre khĕže, kaž tež mĕstno zhromadźizny, bĕchu z khorhojemi wudebjene. Wječor w 8 hodźin. wotewri knjez Sym ank- Badoński předzhromadźiznu z postrowom: Budź khwaleny Jĕzus Khrystus! Z krasnymi wutrobnymi słowami powita wšitkich přitomnych z blizka a z daloka w srjedźiznje katholskoho serbskoho ludu. Za předsydstwo potom přitomni wuzwolichu: kk. Sym anka-baćońskoho za prĕnjoho, kapłana S o łtu za druhoho předsydu, K lim an k a- Khröscanskoho za prĕnjoho a W jacsławka-konječanskoho za druhoho pismawjedźerja. Zhromadźizna, na kotrejž so wo wučeřskich, šulskich a zwjazkowych naležnosdach jednaše, traješe nimale hač do 11 hodźin. Nazajtra 17. hapryla tlźeń hłowneje zhromadźizny, bĕchu w Khrösdanskej farskej cyrkwi swjatočne Bože słužby hodźin. Při tym spĕwaše spĕwanske towařstwo Jednota ze šulskimi dźĕdimi cäciliansku missu. Po swjatočnej Božej mši, při kotrejž knjez kapłan R u d o lp h z Drježdźan a k. kapłan J u s t z Khrćsćic knjezej lan. a fararjej W o rn a rje j asistowaśtaj, wudźĕli so zhromadźenym požohnowanjo z Najswjedišim. Mjez tym bĕ tachantski prĕdař k. N ow ak z Budyšina na klĕtku stupił, zo by w hnujacych słowach zbromadźenym wučerjam winowatosd a wažnosć jich powołanja, přitomnej wosadźepak winowatosd napředo wučerjam rozkładł. Po 9 hodź. wotewri so we W jenkec hosćencu z krasnym: Veni Creator Spiritus hłow na zhrom adźizna. W jeje srjedźiznje bĕše tež naš najdostojniši knjez biskop dr. theol Ludwik W ahl. Z nim bĕchu so zešli k. kah. kantor B lu m e n tritt z Budyšina, k. kan. a far. W o rn ař z Khrösdic a k. kan. a farař Herrm ann-w otrowski. Předsyda wysokodostojnych knježich powitawši, přepoda cyrkwinemu wučerjej Hili-Khrdsćanskomu słowo k přednoškej: Dom B osko. Na najjasnišo rozestaji k. referent sdĕhowace: Dom Bosko, khudy a pocćiwy duchowny vv Italskej, kotryž je häkle před nĕkotrymi lĕtami wumrĕł, widźeśe, kelko dźĕdi bjeze wšeje wĕry w njekhmanoscach a hrĕchach wolrosde a pozdźišo jastwa napjelnjujcy skdnčnje za wĕčnosd so zhubja. Joho wutroba płowaše w zrudobje, wön poča zabłudźene wowcki hromadźid. A hač-

88 84 runjež mĕješe sam lĕdma telko, hdźež mokł swoju -błowu połožić, zwaži sebi tola, tute dźĕći hospodować, nasyćeć atd, jich při tom stajnje rozwučujo. Wjacy kroć* bĕ w tajkej nuzy, zo dyrbješe z dežkej wutrobu swojim dźĕćom prajić: Lube dźĕdi, dyrbimy su dźĕlić!1, Załostne płakanjo hĕ jich wotmolwjecjo Wšitcy so poklaknychu, jich luby nan srjedźa mjez nimi a modlachu so z krutej dowĕru k pomocnicy křesdanow. A hlej, wjacy kröc swjata Marija Dom Boskej na spodźiwne wašnjo z nuzy wupomha. Z Božej pomocu natwari Busko walke rjane khĕže we wšelakicb italskich mĕstach, w kotrychž so dźensa wjele tysac dźĕći na. dobrych katholskich křesćauow wukubłuje. Hlej, telko zamdže kruta dowĕra k Bohu! Po jara wubĕrnym přednošku najdostojniši knjez biskop zhromadźenyeh kk. duchownych a wučerjow prošeše, zo bycbu přecy w přezjenosdi po prikładźe Dom Boska k spomoženju njewinowatych dušow skutkowali. Potom wudźĕli zhromadźiznje biskopske požohnowanjo. Joho Majestosdi našomu lubowanomu kralej Ä lb e rte j wotpösta so bołdowacy telegram. Po wśelakich rozmołwjenjach skönöi so zhvomadźizna popołdnju w 2 hodź. z postrowom: Budź khwaleny Jĕzus Khrystus'1. Při zhromadnym wobjedźe poča žortniwy dach so hibad. Wšelake sławy wunjesechu cuzy wučerjo, mjez nimi nie mało na hospodliwych Serbow. Wjacy krdd so dźakowachu tym, kotfiž su jim, cuzbnikam, hospodu tak přećelnje poskidili. Kaž bĕ słyšeć, lubješe so tu wšitkim a mysla sebi, za nešto časa Serbow zasy wopytad. Wječor bĕ w Kupjeli ^abawna ziiromadźizna. Wjesołosć a žorty knježachu bjez přestaća a třoje brimotace,,sława1 šumješe přez salu, hdyž wot Joho Majestosće krala Alberta dźnk za jomu připdsłany telegram döstachmy. Joho wötcowsku lubosd swjedacbmy w spewje: Krala Böh požohnuj!. Rjane bodźinki so přejara khĕtře minychu, a börzy nasta hörke dźĕlenjo. Böh dal. zo bychmy so k łĕtu wśitcy čili a strowi zasy widźeć möhli! K lirrt anlc. 3 P r a h i. Nasch serbski sem inar inejesche posledm ty d z m swjedzetlske d n y : pvw itachm y tu mjcnitjct) Po dlejschim czasu zasy ra z najdvstojnischoho knjeza biskopa. Pschijovze svbotu 27. h a p ry la w o t W in a do nasch oho mesta, a pschiwjeze so popoldusn w okoio 4 hodzin z knjezom präscsom F. R e z a k o m, katryz 6e so pv njoho n a dwörnischczo P odah k n a in do sem inara. W jeczor w uhotow achm y poto m najdostojm schom u knjezej m a ln afabem iju, t. r. wuspowachm y jom u spew aj a pschednjesechmy n efo tre basnje. K njez P räses a prüfest joho postrvw ischtaj. K njez biskvp, kotryz je so Pv sw ojej khorobje bohudzak zasy zh rab ah pvdzakow a so n am za naschn luboscz z w n tro b n y m i slow am i a wobkruczesche nam w ospjet, kak m a w ön tez n a s lubo, kak n a s a nasch w ustaw w e w u trv b je nosy. T o h o d la chce tez pschichodnje. hdyzkuli budze jrnnu m özno, pschincz n a n a s pohladaez. N a z a jtra swjeczesche knjez biskop w naschej kapali B o zn mschn a poryeza k n am tez w o t w o k tarja h n u jace skowa w o nadobnosczi p o w o lan ja, n a kotrez so pschihotujem y, a pohonjesche n a s, zo bychmy so n a ttje dostojnje pschihokowali. P jeczim bohostow cam, kotsiz letsa boftubnja, so zdzeli, zo budza po znjach 3 mesaey w Em auzskim klöschtrje to P ra z y pschebywaez, blischeje pschipraw y n a meschniske pow okanjo bist. P o w objedze so najdostvjnischi knjez z ltmhi rozzohnow a a w otjedze k D rjezdzanam, psche-

89 85 m okant) ze spraw nym i pseheezenn, zo by B ö h je()o zdzerzal strow oho a ezerstwoho a börzy joho zasy p)el)iiojebl bo nascheje srjebzizny. 3 cyloho fweta. Nemska. Pscheey wnlkotnisehe poezinaja psehihoty byez k tooteiorjenjn faitala mjez P oknöenyin a N aransehiin (itialtijtim ) m orjom (l)iorbo]"tfeefaiml). Wschitkc enropske m ocnavftw a, säum Franebzska nie luuui^ata, pbsezelu wöjnske tobze. W okolo bw aeytoho jim ijn ^m qe so pjelji U)6jn ficl) mörskieh brjoljacl) poln K iela in te n ia c io n a tim rcuiia wöjnskieh löbzi, kajknz hiseheze swet w ibzal itjejc. W osebite ezahi z tunschim i plaeziznann bo ttie la pojebu, bokelz tysaey a tysaey bnbza to n m psehitoinni byez eheyez. W aznosez fm iala loobftoji in tl)in, zo stej P o ln ö e n e a B attiske m o rjo zjebnoezenej, ta f zo m öza wöjnske lobze pak w tntyw, Pak w tanniyin byez, za tym haez bnbza so w psehiehobnej toöjnje trjebne.v Dc'tmo toljo Pak bnbza tez pseheknpske lobze smecz faital w n ziwaez. M a th fanal, fe fo tro n u q besehe reka (iib er sobn n u ip ta, baroito loobitoje)d)e, hizo z ezasa fein, hbyz mj D a n a m slnsehesehe. A le psehez tu tö n mözaehu jenoz m ale löb.fe jezbziez. Fmncözska. M u rjo w a n e brjohi w ulkoho ta n a la be 1 tieft p o la wsy Bonsey, njebaiofo inesta s p in a l, so tam ö n tybzen nabobo w ot w oby, kotraz besehe tarn zhrom abzena, roztlöeziehn. C y la m oba, n a 7 8 m illionow fiibifm etrow, so psehez krajinn roidint). W ja e wsow bu p o tep jen y e h,' tioavjenja buchn w ot woby wotm jeezene, a n a 180 lub.fi so zatepi. Jtalska. S w ja ty lobte, kotrohoz poslebnje pseheezo, poslebnje pröeow anjo je, wsehelake ksehesezanske eyrkwje z m aezerjn, roinskoaatholskej eyrkwjn, zjebnoeziez, je te.f Jen b zelezan ain w o tew rjen y 1ist psehipöslal, w kotryinz sieh napoinina, zo byehu so bo waezerskeje eyrkwje w röezili. Diuitje w Jenbzekskej inoze träfe!) sw jatoho wökeowe slow o khmanschi wnspeeh ineez, hatzz hbze bruhbze. Asija. S köneznje je w e r m jez Japansk ej a Chinesiskej w o b k r u c z e n y. P o lk o p a K orea, kokrejez b la be w o jn a w u b y rila, w ostanje fnm oftntim. Z a to Pak m a Chinesiska wulki bzel kupy F o rm o sa Jap ansk ej w otstnpiez, a nim o toho m illionow plaeziez, jako z a rn n a n jo wöjnskich w nbaw kow. A le tez W nm enjenja je Ja p a n sk a biftoroafa. Chinesiska byrbi m jennjey wulke ein braez w ot wschech tw orow, kotrez so bo njeje z E u ro p y pschiwjezn. Ja p a n sk a pak trjeba za swoje tw ory, kotrez bo Chinesiskeje psehiwjeze, telko kaz niezo baef. S o skoro zba, zo ehee Ja p a n sk a z tym eyle w ikow anjo Chinesiskeje z E u ro p u zlemiez, a so ehee sam a eylu Chinesiskn ze Aoschim trebnym zastaraez. W osebje Poezahuje so to n a loolm jane a b a lm jan e tw o ry. H aez bnbza enropske m öenarstw a tonnt ta t zm erom pschihlabowaez, byrbim y hiseheze woezakaez. M aležuosće našoho tow ařstw a. Sobustawy na lĕto 1895: kk. 342 P ĕ tr Ledźbor w Krupcy, 343. J. D. z B Miktawa Hawk z Konjec. 345 P ĕtr Šołta z Dobrošic, 346 Michat Hajiik ze Serb. Pazlic, 347. překupc Jakub Glawš z R ćžanta, 348 Jakub Kilank z Hraiicy, 349. Miklawš Delan z Baeonja, 350. Hana Delenkowa z Wutołčie, 351. Marija Suchowa z Nowoho Lusöa, 352. Jurij Jaw ork z Nuknicy, 353. Jakub Sĕrc z tiörkow, 354. P ĕtr Krawža z Noweje Jaseńcy, 355. Michai R jeda z Hory, 356 H ots Bödlink z Workleo, ze Smječkec: Jakub Pjech, J u rijvtrenkler, Jakub Sneider, Michat Symank, Michat^Dz istaw k, Michat Kudźela, Michat Šiman, Mikławš Henich, Miktaws Jakubas, Pawot Suster, Marija Fulkec, M arija Kholic.

90 86.Sobustawy na lĕio 1894: kk Jakiib Nowak z Radworja (mlyna), 653. Hana Ceohowa z Milcdic, 654 Mikławš Hawk z Konjec, 655. P ř tr Šołta z Dobrošic, 656. Jakub Šĕrc z Hörkow, 657 Michał Rjeda z Hory. Zemrĕty sobustaw: Miklawš Bjedrich z Radworja. R. i p. Za cyrk ej W ntroby J ĕzu so w eje w B aćonju. Nawdaty kapital a dotal nahrom adźena dań w ueinještej 109,354 h r p K desdi Božej a k spomoženju dusow je dale woprowal: njemjenowany ze słowami! Prošde za jenu khudu dusu 50 hr. H ro m a d ź e : hr. p Z a cyrk w ičk u s. J o z efa w H ajn lcach. D o ta l h r o m a d ź e : hr. p. Dale je so woprowalo: ze składa 1894 cliöeesanskoho Bonifaeiowoko towarstwa 399 hr. 39 p. H ro m a d ź e : 12,680 hr 39 np. Za cyrkej M aćerje B ožeje w R adworju. Dale au woprowali wot herbow njeboh Michała Špitanka: Čech z Radworja, G raf z Kulowa a Spitankowa z Budyšina, 15 hr. 50 p, po wotkazanju njeboh Miklawaa Bjedricha z Radworja 10 h r, njemjenowany ze slowami: Proade za jenu khudu dusu! 25 hr. Za cyrkej W Lublju: z Budyšina jako dźak za döstatu pomoc 10 hr., Klk. z Pĕakec 3 hriwny, z R ćžanta 2 hr. 53 p. Zapłać Böh wšĕm dobroćerjaml Wozjewjenjo. Knižka Neuester Tanz - Unterricht, kotraž bĕ posledni das cyle wotebrana, je tu po dotalnej placiznje (20 p ) zasy n a s k ła d ź e. Tajkim, kotřiž přiležnosd nimaja, sebi sem po nju přińd, ju tež z pöstom sdelu, hdyž sebi ju z listom skazaja a mĕsto pjenjez za 20 p. listowyeh markow do lista připołoža. Tež swjedatka Rbženćanskeje awjateje Marije ze serbakej wotpusknej modlitwu mćža so tu döstac. Adreaa za listy rĕka: J. Nowak, Kaplan in Radibor, Bezirk Dresden. Pobozny wosa-nik, M o d litw y ü fcrlu]cl)c za katholskich S crß o ro. Z rjad o w ak a wudak MichaL Hörnik, je p o la re d ak to ra K atholskoho P o so k a" a w jenotliw ych expedicijach pschecy n a pschedan. Pkaczizny su: w najleyschim zw jazku 4 h riw n y j trochu m jenje pyschny ze zkotym rezkom 3 hr. 5 0 p.; do koze w jazan y z czerw jenym rezkom 2 hr. 50 p., n jew jazan y 1 hr. 6 0 p. T e z drohotnische zwjazki so n a zadanjo w obstaraja. Khwalće Kujezowe mjeno, Modlitna kniha za katholskich křesćanow wot H. D. Druhi wudawk, je zw jazan y do kože ze złotym abo rjanym hwĕžkowym rĕzkom na předań za 3 m. w redakciji Katholskoho Posola. O t Wobraz ^ o r n t k a BO* je w redakciji K atholskoho P o so k a" za 75 p. döstacz. W osebje wsche serbske to w arstw a niete jvn n a m estnje swojich porjadnych zhrom adziznow mccz. Czischcz Sm olerjec knihiczischczernje tt> Maczicznym domje w Budyjchinje.

91 Wudawany mot toroarftroo S S. Lyrilla a Mcthodija tu ßubi)fd)injt. Redaktor: Jabub Skala. Čisło meje Lĕtnik 33. Protestantske rozsudy wo skutkowanju katholskich missionarow w Asricy. W e hkownynr mescze lutherskvho danskoho kralesttva w ukhadzacc now iny K openhagener Z e itu n g " czo w ozjew jeja zajim aw y nastaw k. W nim pisa puczow ar S c a v e n i u s jako pschepokazany swedk w o skutkow anju katholskoho m issionstwa m jez czornocham i (murctmi) w Africy takle: T n d y w T a n g a je nemska protestantska missionska staeija, w U sam bona stej 2 jendzelskej mescze, m jenujcy w K orogw e p o la reki P a n g a n i a w M z ila n a horach. Z a n e z nich nirna hacz dotak w opom inaitja hvdny Nnispech. S ch to z w obroczenjo m nham edanow n astu p a, su wschitke p ro c o w an ja bjez nadzije. A schtoz p o h an o w nastu p a, d ha czi wbozy ludzo z cyka zanoho zrozem jenja n im a ja za czm ow y, struchky p u rita n is m u s, (protestantska sekta z Jendzelskeje wukhadzaca), kotryz jendzelsey m issionarvjo tndy preduja. H dyz to wobhladasch, je njem özne, pschirunanjo ezinicz m jez skntkowanjom protestantskich a katholskich m issionarow, kotsiz tndy pschecy w jacy duchownych dobyczow n am akaja. D yrbjako to jeniczcy w tym lezecz, zo su tudom ni narodow cy hischcze cyle kaz dzeczi, a so w ot pyschnych katholskich B ozich skuzbow böte pohnuczi ezuja, dyzki w o t suchoho czm ow oho pietism a, kotryz chcedza nekotsi fanatikojo z Jendzelskeje a Nemskeje dv tndom neje zenrje zasadzicz? J a njew erju, zo je to jeniczka totna. P kodow poknc skutkowanjo katholskich m issionarow dyrbi so, kaz ja za to m am, w tym pytacz, zo w n a ra n - schej Africy w o b d a rjen i a duchow nje w udospoknjeni m uzow je skutkuja, kotsiz su pschez w jele let tn d y lud a rycz dospoknje spöznali. S u to m uzow je, kotsiz sein pschindzechu, zo bychu tu w ostali bjeze wschech pödlanskich w otpohladow, bjez zony a dzeczi, tejele pschecy trajaceje palaceje schkody naschich p ro testan t skich inissionarow ; Pschctoz czile su pschez to zadzewani, zo bychu so dospoknje

92 88 sw ojim sw jatym nadaw kam pobacz m ö h li: rozscherjenju kschesczanskoho rozw uczenja a fu ltu n j m jez tu ty m i njew edom nym i, ale n a zane waschnjo njepschistupnym i afrikanskimi litbm ni. M je z tljm, zo so czas n a jenbzelskich stacijach, ja P ra ju to z n azhonjenja, n a inodlenjo a spewy nakozi, zbytkny czas pak katechnm enow je prvzbni wokvko bunbctja, je tv n a katholskich stacijach cyle hinak. T u b y stej m o b l i t w a a b z e k o zjebnoczenej. W e w ulkej pschikkabnej staciji, w B ag am o y o, kotraz je w cykym swecze skawnje znata, je kschesczanskich swöjbotv a wysche toho netkle hischcze katechum enow, kotsiz so 2 lecze prjcby bostacza sw jateje kschczency rozw uczuja. K staciji skuscheja wulke, w bobrym rjebze so nam akace za h o n y, kotrez krasny bobytk njesu. W nich b y rb ja w obroczeni pob n a w je b o w an jo in buchow nych w ötcow wschebnje Weste hobziny bzekacsi J v w njepkaczi, kaz sym to w S o lb a n c i wibzak, zo so skuzownik m issionara O rm ro b a zapow e, blibo k w objebu krycz, bokelz je buch jo h o pschewzak a to h v b la byrbi hnybom bo czicheje komorki so m oblicz hicz. A skuzownik m i sam to w uzna. J e n o z zbw örliw oscz pschecziwo hospobliw om u knjezej m je w otbzerza, zo czornom u jkuzownikej w opvm njeczo n a pucz k joho komorcy sobu ltjebad). P odlanske ftacije, hkownej staciji B a g a m o y o pschisluschace, su pschi juznym b rjo h u B ic to rija N y an za, w U ngam w esi a w U sag ara. W schubze pschikhabzeja czorni w obyblerjo z czrjöbam i k ttim. Közbe leto tysacy sw jatu kschczencu b ö staw aja a p v to m zo h n o w an jo kultury a pkoby jich bzekow bo dalschich krajinow w upschestrew aja. J a pow ebam czistu wernoscz skutkow, kotrez same za so rycza. N a jb ö le so >v vrvtestantskich krajach tön zmytk w obenbze, zo njew uczenych a njezbzekanych czkowjekvw jako m issionarow w upösczelu. W bom iznje b rje moze laiski p re b a r schpruchi z biblije bospoknje z hkow y; ale to je cyle hinak, dziwich, duchow nje njezbzekanych czkowjekow k wuczenosczi, wernosczi a kulturje bowjescz. Közby, kiz m a rozom ne rozsubzenjo, byrb i m i tu prawjc. dacz bycz. Kiz je -tudy za m issionara, je n a psch. nehdnschi czesliski towarsch, kiz bn w vt buchn za m issionstwo zbubzeny.. K athvlscy m issionarojo su w opokazali, zo so p la h o w a n jo kofeja a tobaka njebaloko mörskich brjvhvtv bet je bcmi, kaz tez sabzenjo kokus-palm vw. W o t toho czasa, hacz je tubom ny kraj Pob nemski schkit stnpik, su so wobbzekane h o n a ja ra pschispvrike, wosebje kofejowe pola, kotrez w Usambarskich horach pkobnu krajinu a k to n n t skuschace klima nam akachu, schtoz je, kaz nazh o n jenjo wuczi, k p la h o w a n jn kofeja ritn je najpschihübnische. Z bziw anjom n a pschichobne bohake zne tychle plahow nischczow (P fla n z u n g e n ) m a so wosebje zeleznica tarn tw aricz. W ulki skutk kultury so z ty m w A fricy w uw jebze. Közby byrbi po mocach n a kulturnej tw arb je sobu skutkowacz. Pschichobny letstvtk budze skutk z wjesokosczu pow itacz. B u b zem y trasch my, kotsiz n ett skutknjemy, bzen boczakacz möc, hbzez zeleznica K airo z K apstabtvm (pscherezk w ot hornjeje hacz bo belnjeje Afritz) zjebnoczi." T a k pisa Protestantski rozpraw nik. Z katholskeje strony so tej khwalbje niczo pschistajicz itjetrjeba. K. Moje puczowanjo. (4. pokraczow anjo.) K a i r o je hkowne mesto bzensnischeje Egiptow skeje, m a nehbze tysac w obyblern H byz besche ziw jenjo lezi n a n ab N ilo m, a hasach w P o r t

93 89 S a id doscz pisane, d h a Pak so w one tosa an i pschiruuaez njehodzi z tym, kotrez n a hasach w K a iro so cuzom u poskicza. M v le r n im a doscz pisane barby, zo by je jenoz nekak hödnje mohk zw obrazow acz, w jele m jenje ja skowa, zo bych lubym czitarjam je mohk psched woczi wjescz. H asy sn pv naschich wulkomcstnych wopschijeczach wuzke, bjez p lestra a bjcz naböcznych khvdbow. T w a - rje n ja su z wjetscha brjetojane, ale rjc n je w udebjene. J e n o z n jc p o rja d n je fto ja. Je n e pokazuje hasy sw oju dokhu stronu, d ru h e swisle, a zasy d ru h e stoji z rozkom n a hasu. A kaz m rowischczo h v n ja so Po tutych hasach ludzo, a to kajcy! Z d a so, jako by cyky swet so tu d y skazak. a zetkak. W idzim y tu n a j- prjedy w uhloczornych czkowjekow, nubiskoho n a ro d a. R u u jc tuczi so radzi do dokhich bekych pkaschczow drascza. N a hkowje mcija tu rb a n w nocy a w o dnjo. Wkosy sn w o ttsih an e a w o ttru h a n e, a tu rb a n so jenoz z hkowy sczchnjc, hdyz dyrbi so to w obuow icz.. N a nohach m a ja Pak sandale, Pak czerw jenc czrije. T a le widzim y tu w obydlerjow arabiskoho splaha. B ru u e m a ja tvobliczo. T ez w oui su w obleczeui dokhe, w o t schije harz do kulkotv dosahaee pkaschcze, a to wschelakich barbow. D ru z y w o bydlerjo m esta su k o p t o j o, jeniczcy p ra w i a posledui potom nikojo starych E giptow czanvw. K o p to jo su kschesezcujo, a z dzela samo pod R o m o m fto ja. P o to m w idzim y tu grichiskich duchow nych w jich scherokich, fakdatych drastach, a n a hkowje kkobuk bjez kromy, a tak dokhi, zo dyrbi so njeboh dzedowy w erow anski achzenzvller" psched nim skhowacz. T ez rvmsko-katholskich meschnikow, franciskanow nekotrych w uhladachm y. A mjez tu ty m i tarn dom jaeym i ludzim i m je rw ja so njeliczom ni E u ro p czen jo wschech ryczow a naro d o w, wschech pow okanjow a w eryw uznaczow. F ran cb zo jo w cyliudrach w otm enjeja so z Jen d zelczanam i, kotsiz su zasy we w ulkow oknatej swetkej drascze; dale tu pschindu napscheczo nemscy h an tw arsey ", kotsiz n a s wo d a r proscha. T e z europskich dzekaczeri w m ödrych koschlach abo blusach tu wuhladachm y. N a dobo n a s nechto m öcnje u a bok storczi, ueschto Po arabiskim w okajo. M kody czkowjek, cyle w ujachleny, w pisanej, ze zkotom w obsadzauej drascze a z kijom w rucy tu bezi. T o je pschedbehar abo sais, kotryz psched w ozom swojoho knjeza bezi, ru m dzekajo. Jen o z najwosobnischi smedza sebi wöz dzerzecz. Hdyz jedu, beza saisojv to skvku psched wozom a z dobom w o- zjewjeja, sehtö ton knjez je. T o ziwjc dopom ina n a staw izuy egiptolvskoho Jözefa, kotrom uz buchu, hdyz be w vn n a inesto-krala w uzbehnjeny, tajcy pschedbeharjo daczi, kotsiz m ejachu psched w ozom bezeez a wokacz: Kkoncze solenn psched tn ty m, pschetoz netkv pschikhadza postajeny n ad cyku E giptow sku". 3 tam neje hasy jedze pom aku wsehcdny tvöz, bjez sydkvtv a bjez krywa. N a nim sedzi zönskich, Po tnrkowskim waschnju, z podsnnjenym i noham i. W oblicza su wsche pschikryte z czornym zawcschkvm. W o n e jedn u a pohrjeb - nischczo swojich w vtcm retych, zo bych» ta m pkakake. H nydom za m ini pschindze czeko. Czekowy w oz je czerw jeny, a nim o tohv hischcze z czerw jenym i pkachtami wobweschany. C zerw jeua b a rb a je tam b arb a zrudoby. Z a w ozom du u ajate zarow ace zvnske (K lagew eiber), kotrez m aja z cykeje schije pkakacz a wuez. W o n e su jeniczcy, kotsiz czeko pschewodzeja. D a le tu nim o n a s jecha wjerch beduw iuskoho splaha, kotryz z puscziuy, ze swojich lohkich stanow, do m esta pschindze. J o h o wobliczo je w otre, kajkez moze jenoz pusczina w utw oricz a tropiske skönco. J o h o d ra sta je w osvbna, a w rucy dzerzi hlebiju u a pjccz m etrow dokhu. J o h o kön je najwosobnischi pokuokrejny arabczan. G ra t je bohacze ze zkotom a dem autam i w obsadzany.

94 90 W v p raw b ze uap o h lab Pokuy kralowskeje majestoscze. Z a nim pschiubze fa ra - luatta, trasch pjeezbzesat fam ctom fljlna. W v u e su wsche wobezezene z kistami a utechami, w kotrychz su tw o ry a Pkody uutskvw ueje Afriki. Kofej, fißi, o ra itje, hatte, helesautow e zuby a koze dziwich zw erjatow a t. d. T o so tudy k zelezniey njese, zo by bäte k m o rju so dowjezko, a P otom Pv ködzach do E u ro p y. S rje d z kam elvw stu p o ta h ro m ad a zeleueje traw y. T chto to je? W osok je, n a kvtrohoz su telkv traw y itattablt, zv w o t w bohvho skoczecza do cyla niezo widzeez njeje. Z polow m a ja lösche pkody w osoty dom znosycz. N a jp rje d y so u a njc schtelki pokoza a n a tu te snopy abo tra lv a a t. d. Czasto hischcze jedyn abo sam v btoaj eztvw jekaj uim o toho n a tralv je sedzitaj. T ez wozy Po naschim ivaschuju n a uam estuach ujestvja, ale tvosoky, a schtoz njecha peschi hiez, dyrbi jechaez. P o ta jk im, luby ezitarjo, spözuajesch, zo tudy ziw jeujo kujezi, zo tudy wecy widzisch, zo so ezi za khlvilu poezuje Ijfmua wjcrezeez. H a j, euzbuik, kvtryz to ivscho k p re u jo m u razej widzi, poezuje bjez dziw a so za w uschom aj schezipacz, zo by so pschepvkazak, haez je w opraw dze ziwy, abo je to wschv jcuoz sou. S k v ro so ezi zda, zv sy do kuzkarskoho kraja pschesadzeity. Z jaw uych tw a rje u i a zajim ow aeych twarskich pom uikow Pak K airo, z w uw zaezvm moschejvw, uim a. M vscheji, to su turkowske B oze dom y, hdzez so lvoui m odla, m a K airo u a tsi sta. Wsche m a ja ezeuke weze, kaz wokojuiki, a tu te rekaja m iu arety. W jae kröez w ob dzeu z khodby, kotraz wokoko m iu areta dze, w uw okar abo m ebbitin k ln o b litw je woka. A huujaee je, kak T u rk o jo to n n t posluchaja. W schubzom lvidzisch jich poto m k zeun pabaez, z wobliezom k ra u ju, bo Bcekka, wobrvezeuych. N ekotre z tutych moschejow su w ulkotnje krasue a d rohotue. T v la ueschto spvbziw ue tu uam akam y, w one so zeuje ujeporjedzeja, a ta t w jele bv ezasa zasy ro z p ab u u. M a le w uporjedzenjo w p ra w y m czasu by je letstotki bleje zdzerzako. A le to so njestattje. W o n i babza starej moscheji rozpabuyez a pöbla uolvu tw arja. (Lheesch-li sebi ueschto kupiez, dyrbisch hiez bo bazarvw. B a z a r y lvucziilja schtlvörty dzel eykoho m esta. W uich pak so te wschelake tw o ry jeuoz ujepschebaw aja, ale tez pschihotuja. J e u o tliw e rjem jesluistw a su rozbzelene, ta t zo su n a jenes hasy jcuoz schewcy, u a b ru h ej krawcy, zasy bäte zamkarjo, poto m kow arjv, tkaley, zkotuikojo a t. b. T w a rje u ja su lösche n a hasu w otelurjcnc. T lib y sebzi kujez, a zaby widzisch johv pom oenikow. H byz so ta j- komu bazarej blizisch, kujez stailje, a p rjed y haez sy sehto lvuprajik, bostaujesch schalkll fofeja. P o to m häkle so turnt za tw o jim pscheezom prascha, a hbyz sy sebi ueschto wuztvolik, sebi w üu za to dzesctez krvcz w jae zada, haez je wec w iu o jta. T o rozym i, zv ujemvzesch sam z nim ryczecz, ale dyrbisch stajnje sw ojoho tvkm aezerja abo d ra g o m a u a sobu meez. H byz je ezi wec pschebrohci, dyrbisch cziniez, jako by chcyk bäte hiez, k joho susodej. P o to m cze za kabat dzerzi a tebi za dzesaty dzel pkaczizuy, kvtruz sebi P rjedy zadasche, wec w ostaji. A P otom hischcze pschecy westy njejsy, hacz d ragom au, kotryz je cze k itjom u dowjedk, swoje proceuty, kotrez, so samo rozym i, ty pkaczisch, ujedostauje. T ak luidzisch, luba czitarka, luby ezitarjo, wscho, wscho je hiuak, haez p o la n a s! lp o k raczow au jo h Neschto serbskej mkodoftzi; Psched nekotrym sczasom czitach, zo so serbski lud hotuje, w srjedziznje scrbskoho uaroda, tu Bubyschiuje, sebi w ulkottty pom uik stajicz; tak m jenow any

95 91 s e r b s k i b o r n natw ariez. P ra w je! J a r a khw alobnc w o tn w slen jo : psehetoz wschitke naro d y m aja pomniki, ezohobla nie tez S e rb s a? v b y z pucznjesch psehez krajiny sweta, wibziseh ro^pabanfi, nbo m im ) prjcdawschich ezasow. W ibziseh stare eprtm je, hrody nlm te j flofeptrp. N a poslednisehe chcu, luby rnkobzeneo, bzensa tn m ju kebzbnosez ^o,yc,v L uby pscheczelo, w tam nych staryeh nm rjaeh bpblaclpi pseheb bothirn rzasom prjeb aupdji swjeczi m uzojo, kotsiz psehez sw oju bohabojosez a poboznosez beclpt ppeha a tw jerb zizn a >v ezasto zrnbnyeh ezasaeh. N ie ezoyobla netto tele roapabauki? C zohobla stoja tele tto a rje n ja ezasto p rb z b n e? B o h n zel tolm bla, bokelz neteziseha m tobosez nochee te w opory psehinjesez a niina fpobobanja za tajfe ziw jenjo sebjezapreeza, abo, bokelz njeelja bzel braez n a tpm njefm m nnnpn martrnf)"troje. W o p raw b z e p a l je [tarn klosehtyrskoho ziw jenja (po m ejdinijfim poroofanjn) najbospotm sehi ftam. S w ja ty H re h o r z N a zian za m jenitje joli w nzw olenp bzel sw jateje cyrklvje. Z a w e rn o, schtöz so B a h n flubi, stuzi böjffej toeep. Klöschtyrske p o w o ta n jo je p aro to b z (D am pfs cl)ifj), kiz pichijiina bufelje, kotrez eheebza khetse a tvopraw bze k bospotnosezi psehiüez, a zv byehn wezo iam o najm jeńsehim nnbpabam cjefli, a zaw erno njebjeffe fralcftroo na so sezahnyli. i'itb p pseheezelo, ty snabz m i tootinoftuijeb, haj, ja mfcbof bpd) rabtu b je so B o h n jlnbif, ale w nafecjiin robtenpm frajit niinnfd) zanpep flo fd jtan o za mnzskich. T o je luvrno; p ro j wschak mi, las w nlka bha je S a fjfa V B n b z ta f zm nzity a ro zhln b aj so troehu w sweeze. S w e t je mitlfi, a hby byehn swjeezi japosehtoiojo tez tak zrnpsleni byli, by swet bzensnischi bzeń hiseheze pohanski byi. T nk m jenoroant) knltnrkainpf je z najrnjeüscha z wjctsehvho bzela nim o, a bo mjcfjelafid) krajow nemskoho kejzorstw a sn so wsehelake rjab p zasy tvröezile. St wjesotosezi katholskoho h tb n rootetorjeja so zasy wsehelake bow y, kotrez beehn tojae let njesw jatym zarnerarn stnzite, kotrez beehn so ja so kasarny, khostarnje, fabrifi atb. trjebake, sn zasy Ivroezo bäte prjebaw sehow» fm jatom n zarnerej. K ezesezi S e rb o w b p rb jn tubt) spornniez, zo serbski lub untlfi pobzel bjerje w o rozseherjenjn rnesehnistwa, bokelz bobroeziw je p o b p era rnkobzeneow, kotsiz so pjd)if)otuja n a rnesehnistwo. S ta w a serbskomn n a r o b e j; zaweseze w nlkoho m pta m aja so nabzijeez ezi, kotsiz fu pschez sw ojn w oporniw osez rnozne sezinili, zo so bzekaezerjo w sw satej winiep psehisporjeja. N ekotry mkobzene snabz p ra ji, haj, bnehow ny byeh ja raby bpt, ale syin so pozbze n a to bopom nif, n ett fljm start), träfet) let, netto so m jan i njehobzi, n a rnesehnistwo stnbowaez. T y wasch p ra w je ; ale wasch li w o p raw b zite zabanjo za bnehownskim ziw jenjom, wem ezi rabziez, a ty mbzeseh snabz hiseheze -k wjeksehej bospoinosezi pschinez jako hbyz by mesehnik bpt. Zeli mi to njewerisch, ehen ezi pschiktab pow ebaez we roernej skawiznje. Pseheb nie j a r a bothirn ezasorn be ziw a ja ra pobozna zonska, koteaz so woblesehe w o bnjo a w noep. N ehbp w noep bĕ w nsta, a kaz to hnsto so eztowjekej staw a, bzijesdze so jej neschto. M ejesche fon, wibzesehe, kak w tej famej noep zernre ja ra tojele Inbzi; m jej nim i wibzesche jenoz tsjoeh n m p pnez bo n jeb jes hiez. A tez rnjez tpm i tfjom i besehe rozbzel sich zboznoseze. J e n n bnsehn wibzesehe pschejara rja n n a jeje krasnosez njehobzesche so wopsehijeez. J a n b z e l pefton pobozneje zonskeje so k n jej psehiblizi. Z wjesotosezn w opraseha so zonska janbzela, kak so m a z krasnosezn tam n eje bnsche? B je z btoela je rojele sknkkowata n ezesezena bpta n a sweeze? Ne, w otrnotw i janbzel, njebe z n a ta a ezesezena: ale jeje skntki bechn zapisane bo knihi ziw jenja. N e tt wopraseha so zonska za

96 92 m jenem n yorootm ijom. S w ja ty jandzel m otm ottoi: to be jeuoz khuby n pouizny b ra tr tam n o h v klvschtra z rja d a franeiskanow, kiz m etn je a pokoruje ftare a ro z to rh a u e habity swojich b ra tro w ptatasche, potajkim besehe jenoz ftm ue, za kotrym z so m ato lubzi praschesche. A le ta m n a krasuosez a w ulkvtna horbvsez? B e n jezuaty a husto zaepity, besehe peik ezim böte spokojvm a wjesoih, hdyz beehu bruzy ezesezeni. A jandzel psehistaji: joho m estno je injez crafin am i. B o h n jeh lad a n a wulkosez w vsoby tv h o le sweta, ezim böte Pak na ezlowjeeze poezinki. 'Jijeje w tym le sonn w jele k ro z p o m in a n ju? N jese tu w obraz za tebje, luby intodzeneo? Z aw eru o. S y snadz krawe, sehewe, b lid ar atb., mvzesch tak vjeitje a tak lohkv ke klösehtyrskej bospoluosezi psehińez, kaz schtö drnhi. Nechto pak traseh p ra ji: haj, bych ra b bo m uichow schok, nie, nein a maez mi bow olnosez n jeb o taj. N a n a m aez tebi bow olnosez n jcb ata j V T o ujenw zu skoro werte,p a to la je w erno, husto so jtonje, zo n a n a maez wsche srebki» a p in a ta j, zo bpschtaj swvje bzeezi w otbzerzvw aloj w ot tak bobrohv w otm ujlenja. S c h tw v rta kaznja B v z a P ra ji: D hrbisch n a n a a maez w ezesezi ineez atb. A le sehtv w otm vlw i böjski Z bözuik sw ojim aj starschim aj? N jewöbzesehtaj w oj, zo btjrbjn w tljm byez, schtoz je m ojoho tto te a? " T e le samsue w o tm o lw jeu jv baj starsehiiuaj, hdyz noeheetej tebi bow oliez, so B o h u eyle poswjeeziez. H dyz pak staj krutaj a ujeehataj tebi bow olnosez baez, mözesch to la hiez, tubi) plaezi B vze slvw v: T yrbiseh B o h a böle poskuehaez, byzli eziowjekow ". S tarseh ej nim atnj praw o, tebje w otbzerzow aez w o t böjskoho pow okanja. B eb a starschiw aj, kotrajz staj luina, zo jcju bzeezi k zh n b jen jn du, dokelz invzaehn so wsehoho ztvho zakitaez, ale psehez sieh n jem u b te w vtbzerzenjo sn bjabotej bo rukow pabnyli. T o h o b la, lnbh mkobzeuev, bzi w B vzim m jettje a sezehuj tarn je swebomjv. F r. D. D. Sczehwki wobrnczenja. Je b y n s a ra r lezesehe n a sm jertnym lozu W o n besche w jele let toe swojej wosabze skntkowak a so prvevwak, wsehitko b e t je seziniez! T o la kaz wsebubzoi», tak beelw tez tu uekotsi, kvtsiz ]ol)o bobre w otpohlabem ja ujepschipvzuachu. T o n s a ra r wsehelakim w opaeznosezam w otpom haez a Weste iijewnsehnoseze w otstroniez pytasche. T o Pak bu jo m n za zko braue, a tez njepobraehow asehe tajkieh, kvtsiz joho zle w vbryezachu a so n a n jo h o pschislobzaehu. H dyz n e tt joho njepseheezeloso skyschachu, zo kujez sa ra r bolho tojac ziwt) ujebubze, buchn to la njem ernt b la ujespraw nosezow, kotrez beehu jom n uaezinili, a m enjachu, zo so njesm e ta t w o t nid) bzeliez, bjez toho zo bh jim wodak. T o h o b la wobzaiukuyehu, k njrnnu hiez a joho w o w obaezo Prosyez. K az beehu jebi zryezeli, tak tez sezimehu. M y n ett spözuaw am y, knjez f a ta l", prajacksu, zo smy w am w jele njespraw noseze uaezinili, n dokelz slyschadjmy, zo fege khory, smy psdyschli, w a s wo w obaezo prosyez. Ä iy wsehitko z eylej w u tro b u w obzelnosezam y, sehtoz sinp w am ksehiwby uaezinili, a cheemy tez wsdptko zash zarunaez! M özeeze, a eheeeze nam w vbaez?" 2 l)m w am hizo b aw uo w o b a l; tot) eheeeze tez wschitko zarunaez, n je jto ĕ n m? " S ivestosezu, kujeze!"

97 93 D v b re ", P ra ji fa ra r, m am hischcze je n u pröstw u, chcecze mi ju dopjelnicz?" Wschitko, schtozkuli sebi pschejecze, budzem y czinicz!" T a k njech w ozm je jedyn z w a s tu tö ii hkowak, njech dze z irim na cyrkwinu wezu, tau t jön rozpröje a njech da p je rju sw obodnje wokoko letacz." P schitom ni h ladachu so spodziw ajcy n a so, m yslachu pak sebi tez, hacz knjez fa ra r to la hischcze we, schto ryczi. S m y w am to la p ra w je zrozem ili?" F a r a r w ospjetow asche sw oju pröstw u. S könczn je w za jedyn tö n hkowak, dzesche z nim n a wezu a czinjesche, kaz be fa ra r poruczik. T o je spodziw na p rö stw a ", prajesche sam pschi sebi, ale hdyz je to wschitko, schtoz sebi w ön pscheje, czohodla njedyrbjak tvle czinicz?" T ak, knjez farar, sym netk wasche pscheczo dopjelnik?" T o häkle je p reni dzel m ojeje p rö stw y ", prajesche fa rar, drllhi dzcl n a stu p a w a s wschitkich; netk budzcze tak dobri a zhronw dzcze wschitke jenvtliw e pjerka zasy do tohole hkowaka a polozcze mi jö n z a s pod hkown, Potom chcu spokojeny w um rjecz!" Kajke czinjachu w oni n etto wulke woczi! A le knjeze, to je cyle njem ozna toec; to bychmy d y rb jeli n a wsche tsechi a schtomy tazyczn a pschi tym je wetsik P jerjo do wschech köncow sw eta roznjesk." T o je ru n je, schtoz chcych w am zrozhm icz dacz", p ra ji m rejacy fa ra r bolostnje so posm ew kujo. W y prajeschcze, zo chcecze wschitko zasy zarunacz ale to mözecze wy ru n je tak m alo, kaz te p je rja zezberacz, kvtrez je wetsik rozbröjik. S ch tö z nekoho w obryczi, m öze d rje te w obryczenjo w rvczo w zacz; ale sch k v d u d o s p o l n j e d o b r u c z in ic z ne! to n j e n d z e, pschetoz, pschecy»w ostanje neschto w isajo«." M. 8. Tfi schpihele. M lo d a holca, kotraz be w e w ustaw je n a w oczehnjenju, njebe hischcze sw obodna w ot pyschniwoscze a hordoscze, a dokelz swojim pscheczam dosczczinicz njemözesche, pisasche k sw ojej m aczeri list, w kotrym z ju w o schpihel proschesche. Z a nekotre dny dösta tele w otm okw jenjo: B coje lube dzeczo! M esto jenoho schpihela pösczelu tebi t f i W prcnim budzesch widzecz, schto ty sy, w druhim, schto budzesch, a w tseczim, schto bycz dyrbisch." T e le dziw ne w otm okw jenjo czinjesche tej holcy w jele h lo w y lam an ja, ale w o n a njemözesche zhudacz, schto mohko z tym i slow am i m enjene bycz. T o h o d la be njesczerpna a woczakowasche ze zadosczu n a pschikhad schpihelow. P o tsjoch dujach, kotrez buchn tej holcy pschedolhe, pschindze ta p o ta jn a tyza. N a jp rje d y besche w n jej jedyn w opraw dzity schpihel, kotryz jej pokaza, kajka w o n a besche, jeje rja n e mkode w obliczo, kotrez so jej samej tez pschejara spodobasche. M a c z je to la j a r a dobrocziw a", schepny w o n a pschi sebi a polozi rja n y schpihel n a blidko, ra d o stn je so posmewkujcy. N etk w o tew ri d ru h u maku tyzku, ale kak so poströzi! N am aka w n jej sm jertnu hkown. T o be netk sw erny schpihel toho, schtoz w o n a nehdy budze. N etk njendzesche jej w jacy n a smechi, w o n a spüzna derje w uczbu sw ojeje dobreje m aczerje a w otmysli sebi, zo tu te pokiwy sebi k w uzitku sczini. Netk w osta hischcze tsecza tyzka wysche. M özesch sebi derje myslicz, z kajkej bojosczu w o n a tu woczinjesche. Z tschepotacej ruku wuczeze wec,

98 94 kotraz besehe bu e^cttfcje tkaniny jn m d eitsl. T o la kajke psehekkapjenjo! Besehe tv rja n a postaw a bjez hrecha p o b jateje knjezny M a rije. Z e spobziw a- njom hlabasehe holen n a lu b o zn u postaw u M aczerje B ozeje, kotinz be jeje d o b ra titnc;, jcj pvskaka. H aj, h a j!" p ra ji ta pyschna, ale to la hischeze njeskazena hvlca, haj, to je, schtoz ja bycz dyrbju, a to chcu tez z B ozej pm noeit bycz a ezaei swvjvho ziw jenja wostacz," A ivona je tc,", sw ojoniu pschebewzaezn sw erna zwostaka. 9cst posledni schpihel je so w o n a bzerzata, pscheb nim husto kleezaka a do njo h o je wsehebnje hlabaka. Z n u tn ie j poboznosezu k najzböznisehej knjeznje cyle pschewzata, pw eow asche so, pveeziwoseze B taezeeje B o zeje sw ernje sezehowaez, wosebje w ezistvsczi a njcluiuofc.y. W o n a lut börzy pschiklad za cljfl). m itjtani a w uznamjenjesche so pozbzischo w swvjcj sw vjbje a bvm iznje pschez swjatosez swojoho ziw jenjtn M. Teh. Poslednjn nadzija. Ä tkoba holen byrbjesehe wum reez w um reez jako zrnbny w opor swetnyeh zaw jeselenjvw. ^ jenoho w jeezornvho w jesela he seln korjen khoroseze pschinjesla, ta t zo netto p o n ta lu hinjesche. Kvzby to webzesehe, snino jeje w boha maez be strasehnn wernvsez spozna-la, z wotkel w in a smjereze psehindze. H olen pak njentyslesche seln hischeze n a p o in a ln so blizaeu smserez, nie dremasche hischeze pscheey lue sköbkich nabzijach n a pschichob, kotryz w jaey boziwiez njemejesche pschez m im t swojeje hviboscze a pschez behanjo za wjesvkosezemi. Je n o h o bttjn Pak be jej tola, jakvz byehu so sm jertne p rn h i n a itjtt w upschestfew ale, W tym le wokotniku bu n a bvbo swetko w jeje dusehi. W o n a zrvzem i, zo su wsehitke nabzije Peecz, zo byrbi Ivumreez, a zo je wsehitko swetne senoz ptozbnosez. Pschi tych myslach pozbĕze w o n a ze zastrvzenjom swojej ntcij, w o b h lab a febi je a bet je zasy spabnyez, w okajey: H lejeze jenoz m ojej rn e y!" Acaez khw atajey psehibeza a w opraseha so bvlostnje: S e h to ezi je, m o ja bzow ka?" C m ojej ntel) stej piw zbnej!" be w v ttito lw jen jo. J a njejsym niezv za B v h a czinika, a n ett btjt bjit wuniteez." 3 tntpch stoivvw, kaz tez z p v h la b n je n ja khoeeje be wibzeez bjeztrösehtne zabw elow anjv, T u ivza mesehnik, kiz be tau t TUitje n a wopyeze, B o zn inatttit n swseezo Dtajzböznischeje knjezny a pvkvzi jej bo jeje ptözbnesu Titkow, koteesz pve^inaschtej hizo zytnnej byez. J e je rney njebeschtej netf w jaey p rö z b n e j: w o n a mvzesche swvje njew uzitne a teasch heesehne ziw jenjo z bzela zasy bobie eziniez, njeskönezne zastnzby Je z u sa K heystusa a pschenabobne zaskuzby M aezeeje B ozeje pseheb trö n o in B o ziin jako zapkaezenjv psehebpokoziez. W o n a zwokoseha B o zn mattii a sttöezi jtt na w ittrobu. M esehnik w nbzeli jej poslebni kwez sw jate w o tw jazan jo, a za fro tfi czas toitiiu'č w o n a m eriijc a z pobaezom bo B o zeje w ole, swojej wöezey mejesche ztozenej n a B o z n in atrn, w ot koteejez so w o n a, jako w o t swojeje poslebnjeje nabzije, wjaey bzeliez njeniözesche. N t, Sch, Sköncowanjo meschnika wjercha Groglie-a. W o ja ra sttiiehkym pvbaw kn w P a T i z u tele bitt) wsche now in y pow edaja. T a m je m jenujey jen a brje w ow T ötnjena z o w a ja r a zaskuzbnoho m e s c h n ik a

99 95 z a ts e lik a. P o b aiu k je s krvtkn tö n : S p o m n je n p m ejdjnif besche a b b o tojevcf, P a to o k ö e B r o g l i e, kiz be w cykyin P a riz u jako ja m umj'tojnt), d eb il, n wuczeny meschnik znaty. Psched dokhim i letam i be tu j erd) B ro g lie sw ojn sknzbn jako wyschk pschi m a rin je zkozik n dv rneschniskoho p em o lau ja zastnpik. S iu o je je wnezenoscze d la bu jako Professor n a n ow u zakozen» katholskn nniuerfitn powokany a skntkowasche w tu tp m zastojüstw je innohe letn, w kotrychz cpkp rjnb wedornostnych theologiskich spisvw nm ba. P ö b ln Pak tc^ horliw je e,ziehe w inolvatoseze dusehepastprstw a dopjelnjesche. A bbv tojerch B ro g lie besehe wosebny a ja ra bohath, pschi swojim bohatstw je Pak ta t n abobnp n bobroczim p,,zo nim ate wseho ro zdaw a. J o h o w obhdlenjo be ja ra fitabnc a fproftc, a jam mejesche tön knjez jenu je iiic p u suknjii, kotraz Pak be»ehbyzknli prm vje ja ra wotnoschena. Wseho zbytkne ro zd aw a w en fl>itbi,m. W o zrnbnyrn skönezenjn spobziw noho m uza,z P a r iz a koke w azjew je^a: N jezenjena zönska 4 8 tot jta rn z m jenom A rnelot je njeskntk tontujebta. L a be prjedy ja ra wusehikna fm m fa ffa bt)fa, a be m iiajn'osebnisehim tajfim pschekupstwje bza ajey sebi tojete pjenjez zasknzilci, ta t,zv möze netto n a start) dzeü w v t baitje zitoci byez. M esto toho, zo by pvkom je sw ojvm n B a h n sknzila, be luonn w e wschech cprkwjach p n t a jako w obozna n n jeto n ftata zönska, z kotrejz m ejachn bnchow ni swöj kschiz, a kotraz so tez,z nifim znjescz njemözesche. W osebje be so toona poslebni czas n a knjeza B ro g lie rozhnew aka, kotrohoz njepschestajnje ezwilowasche a nadbehowasche,,zo byrbi w o» fälschne w obskorzow anja Pscheczitoo n je j" zasy w röczo wzacz, w obskorzow anja a pschi» skodzenja, kotrez knjez B ro g lie zenje praji-k»jede. N a bnjn, n a kotrpmz m ona swöj n jeffu tf w nw jedze, be zasy bo eyrkwje n a njvho pschibezala: knjez B ro g lie P ra ji jej, zo tubt) njem öze a njefnte z njej wo tt,m ryczecz, a(e zo chee ju bom a w opytacz. T o so tez fta a hobzinn pozbzischo pschuibze zönska bo klöschtra M a risto w k sw ojom u spowebnikej Prajicz, zo je luonn m it je knjeza B ro g lie -a zatselika, zo byrbi pschiücz a to n u tle knjezej Jmjnte jafram enti) wnbzelicz. D nchow ny njechasche jej wericz, bzesche pak to la skvneznje svbn a nom nfa bnchow noho b rn trn z treluju kaz polakoho -hizo n w rtw o h o w jeje stwi lezacoho. S e h ty ri knlki z revolv era bechn joho trjeetjue. ;j toho, zo zönska pschi wschitkim spodziw nje m errta so Pokaznje, zo jam a Po poiicajnoho kornissara bzesche, je wibzecz, zo je toona swöj rozvrn zyubika a so bo spobziwneje zasakkoscze zary la, w kotrejz tonnn p ra ji: T okelz syrn pschesczehana, a wschitey so tonte m nje w otw obrvezeja, b tjrb jn ja nekajkoho rneschnika abo jenu dnchow nn f n j e p u sköneowaez. Z a rnorjenoho m efdjnifa je poln wschitkich jenoz jene swedczenjo, zo besche Won ja ra dobry a bojtojnij meschnik. Z Luzicy a Sakskeje. Z R a d w v r j a. N jedzeln 28. h a p rp la mejesche tnbom nn B je sa d a " swoje mesaezne posedzenjo,^ kvtrez meskopschedsyba knjez S m o k a - B r o n ja n s k i Po ztonezenym w aschnju luotelnri. N a to p oba knjez eljrftoinl, wiiczer S c h o k ta p jenjeznu ro z p ra w n zańbzenoho leta a Po nim knjez w nczer M ra l mesaeznn politisku ro z p rato u. T ü tn sezehowasche maky stawizniski pscljebnvschk wo nastaezn a rozscherjenju litt j, erste je w ery a w o wschelakich w öjnach, kotrez so pschez n ju zbezechn. M jez tt,m pschiüdze tez knjez farski ad m in istrato r M. W j e s e l a, kotrhz jako svbnstato zastnpi a bn n a m ejtno b o taln o h o knjeza n b m in iftrato ra za pschebsybn tonztoolenp. S köncznje luobzamknpcljmp hischcze, zo ma so knihow nja z notoa zrjadötoacz. T n te dzöko knjez wnczer S t o b e n f

100 96 pschebewza, totrohoz z boboiu tez za knihownika w nzw otichn. T o h o b la so netto sobnstaw am t n i h i f c z i t a n j n n a s c h n li w npozcznja. S SSsttttjcnctt. dtjebzeln 12. m eje swjeczesche tu w hosczencn p o ta itu ita D rje z b z a n " nasche tath o tste k a s in o stvoj 17. z a to z e ü s k i s w je b z e tt, kiz be java bohacze w o p h tan h. W osebje bechn wschitcy ja r a poczesczeni pschez m oppt tujete w psotobostojnych bnchownhch tnjezich. Bechn tu n a swjebzeń pschischti tn jeza: f a r a r K r a u s e a ta p ta n S c h o l t a z S u lo tu a, fa ra r B je d r ic h a fa p ta n S c h e w c z i t z "Kalbte a kaplan J a w o r t z N jebjelczic: tez pjccz ff. w nczerjow poczesczi u n s z w opytom a to kt. e in eritn s H ic k a z Panczic, B r a u n e r (t N jebjelczic,.vvila z Khrösczic, R o s m y a R c c t a f f z K n lo w a : zastnpjene bechn snsodne katholste tow arstw a, tez P ruste N jebzichowste. P o pm vitaitjii hosczi pschez to w arstw ow oho pschcbspbn k. farstoho ab m in istrato ra.ss t c fn pschebnoschowachn sobnstaw y wschelatc spew y: fola, bnetty, tez tnpteje a na tönen hrajaehn jedyn bziw abtow y tnicl). M je z jenotliw hm i krnchaini rpczachn wscbetacp tnjeza, ta t rozestaja uam kttjez fa ra r K r a u s e z K ulow a w btejschej rpczi waznoscz tow arstw ow za dobre katholste ziw jen jo ; tnjez fa ra r B j e d r i c h z N atbic to h o rn n ja hnnjacc stow a f n am ryczesche, spom inajo n a naschoho h n adnoho tn jeza bistopa S itbtuifa, a proschesche, zo bychn so wschitey tez w m obtilw ach n a najbostojnischoho tn je z a bopom ujeti, w osebje n a bnjit Po tuttjm sw jebzenjn, n a kotrym z chce jebyn bnehow ny tnjez nascheje Lnzicy na bnabm m njm mescze w L o n rb e s w o p o r B ozeje msche za njoho w oprow acz; sw oju rja n n rpez skönczi tnjez saraö B jedrich ze s t a w n n a naschoho najbostojnischoho t n j e z a b i s t o p a. D a to wnnjesechn so staw y n a fw jato h o w ötca L e o n a X I I I., n a sakstoho fra ta A t b e r t a a stöncznje jen a n a lnbych hosezi. T a t mittychu so hodziny pschespeschnje a pschi dzetenjn prajachm y sebi tu B ozim m jen jc, na zaspwibzenjo w pschichobnym lecze. 4 - o Wvstrvwca. Tnboinnischi knjez fa rar, k an o n itn s A n t o n M ü l l e r, swjeczesche 15. m eje w n tto tn je bw oji swjebzen. T ze tt, n a totrym z tut pscheb 2 5 tetam i tu tö n swertty p asty r bo W o stro w ca za fa ra r ja pöstanp a postajeny, chcpsche b zato w n a w osaba, to trn z w ön z wotcowskej starosczn ta t böthe Iota wnczi a wobzi, wosebicze w opom inacz, a knjez fa ra r w nznainjeni tönte bzeń z now pin nabobitpm w oporom, wobrabziwschi sw ojej w osadze a s p l, t. j. w nstaw, w totrpm z bnbza bzeczi, totrychz starschi chty bzeń w fabritach bzetajn, w othtabane, a sprach fubtano. T si initoscziwe sotrp rja b n swj. K a rta B o rom ejstoho z a sta ra ja spom oznp w nstaw, kotrpz so n a sam hm bnjit Poswjeczi, zo bt) z tschesczanstej m itosczn wschetakorn nnzn potözecz pom hat. W jeczor pscheb sw jebzenjom czesczachn.katholste to w arstw a jn b ita ra z phschnej s e r e n a d n. N a tsi fta w osobow pschiczahnp z ptom jenicam i (fastend) a z hubzbu pschez mesto bo farstoho bw ora, hbzez m esczanosta jn b ila ro w e zastuzbh w o w osadn a mesto stawjesche, wschetate spewy so spewachn, a hndzba hrajesche. Kheze n a hlownych mesczanstich hasach, wosebicze n a znatym w ntkim torhoschczu, bechn pyschnje wobsweklene, rafett) telachn bo whschiny a Pnkachn so, schkre z m öcnym wrjeskotom bete sypajcy. N a sw jebzenjn sam hm be mesto z khorhow jem i a p tetw am i bebjene, b o p o tb n ja w bzewjeczich tm tnjez bistop, to try z z M a rijn o h o D a ta pschijebze, w o l bnchow nstw a a wosabnych, kotsiz w rynkach stojachn, n a torhoschczn pow itan y, bo chrkwje w jebzeny, hbzez mejesche tnjez ju b ila r sw jatoczne teutsche, po totrychz tnjez bistop z tte tti ze znatej zryczniwosczu wo bw ojim sw jebzenjn weriwhch pow uczi. Pschez terchow czehnjesche tnjez bistop z bnchow ntpni a f tonnt pscheproschetthmi hosczemi bo bliztoho ashta, hbzez

101 97 m itofqim e sotry w khezi czakajcy joho do jenotliivych stivow wjedzechu, zv In) je sivjeczik. T e D e u m w cyrkwi z B o ziin P vzohnoivaiisoin ivvbzaiiikny jiujvcziznu. P sch ip o td n ju zjednoczi knjez ju b ila r hvsczi, zastupjerjow wyschnosczi, wosadnych a wschelakorych tvwcirstwow, pschi fiu jato q n lju i luobjvb^c, na kvtryinz so pschez sto w osvbow wvbdzeli. W jeczvr bedju fatboljfe toivarstiva jn b ila rej jara dostojnu hudzbnu a fperom t afabem iju p)ci)il)ütomab'c, kotraz so jetva spvbobajcljc. C yty w ulkvtny swjedzen, kvtryz so n ajv jaifd ju poradzi, swedczi ^janm jc, faf bobm katholska toofaba sw ojoho zaskuzbnvho fa ra rja htbnje a czesczi. W B isk o p icach su netkv k o z d y mesae katyvlske B oze jłii^bl), a to >v cyrkiviezcy n a M 'djm uje. ni), n a kvtrychz tarn Ivtja B oze stuzby bnb,jas su: 19. niese, 2 3. juitija, 21. ju lija, 18. augusta, 15. feptem bra, 20. oftobra, 17. muk'mbm a 15. b ccan b m. Z apoczatk B ozich stuzbow ^ 9 : k spoivedzi ji; tarn pschileznoscz w ot %8 hodzin. Z ct)lul)0 sweta. N e m sk a. Z ak v n psche pschewrvt, w o kotryuiz je so eytn zyiiiu w sejmse jednako, a kvtryz su tez w e ivosebites kommissisi w n radzo w ali, tut n etto skoncznje w ot sesma w v t p o k a z a n y, a ta t n a weczne pohrsebany. K njezerstw o farnu be tu to n zakoü naiiijetvivalo, a(c w one itinta tu nicziiii lujnc zbozen S e jm so zba sprücny bycz, a p ra sa nekotsi, zo hizo tu to n inesac so zbehuje yacz bv uazyuija. D ru z y Pak w obkrnczeja, zv zm eje sejui po sivjatkach hiscycze blesschi czas pvsedzenja, zv by skoncznje to la nekotre z ivaznych nadaivkow, kotrez um, nnimji'bl, hewak by nirnale cyke letuschc sedzenso ssessions zhubjene byto. Awstrija. Z W in a pschikhadzeja stajnje bobre poweseze. H acz b o tal wobstojesche m jenujey skoro cyka uiesczanska ra b a z liberalnych a njew eriw ych zidow. W nowischim czasu Pak so w cykyin W inskiin (ubit poczina m bcnjc hibacz pschecziwo lib cra ln o m u knjezensu m esta, a to z najlcpschim iviispechvm. D o inesczanskeje ra b y bit n jed atv n o lujac dobrych kathvlikvw ivolenyd), ta t zo m a ftro n a kschesczansko-socialnych" hizo 6 4 svbustaw vw, a dzeus pschindze powescz, zo je berje znaty a zastuzbny d r. I h t i 'ß c r za p renjv h v zastupnvhv mesczanvstu m esta W in a w uzw oleny. N a tym so preni m esczanvsta d r. R a i- mitnb G r ü b t ta t strvzi, zv hnybvin sw oje m estno zkvzi. T a t trafest saiuo njem özne njeje, zv d r. L u eg e r-a za p re n jo h o m esczanostu w uzlvvla. T a t mjelc zboza W inskiin! M je n je zw jeselace su Pak poweseze z W u h e r s k e je. T u b y su nekotsi, kotsiz chcebza n a wschön g w a lt tez sivüj kulturkaiups" meez, w o kotryuiz su so druhe m öcnarstw a dokho pschepvkazake, zo je statej jeiioz k najivjetsd>ej schkvbze. C yle berje je nechtö prajik : W uherska je P orno brnhim m oeiiarstivam tsicyezi lct zaby, a m ysli sebi netto, zo byrb i tez ze swernosezu!vsd)itke zmylki wobencz, kotrez su b rü h e m oenarstw a wobeschke. W oscbje je snrvivy njepscheczel cyrkwje uetezischi pschebsyba ininisterstw a, b ä u m B anssy. B o h u zel je kejzor ta t slaby, zo jo h o n jew o tstro n i. T o la su so tele dny najhvrsche p a ra - grafy, kotrez chcebza wschu n ab o zin u w otstronicz, w bom je m agnatv w z m atej wjetschinu wotpokazake. W poslebnun wokomiku pschinbze z W in a powescz, zo je h ra b ja K a lu o k y kejzorcj F ra n c e j Jv zefej z n v w a zaban jo w u p ra jit, zo chee swoje zastojnstw o ztozicz a zo je kejzor tö n kröcz do joho za b a n ja zivvkik. T a t je zas W uherska khrobkoscz dobyla. Kak dalvko to hischcze pvndze?

102 98 Rom. N e in seh P o h o z n i p n c z o w a r j v, neschto Psehez 2 0 0, su, (iimboluite meftu k 'o v e t t o tuopptawsehi, tu tu khivilu iv D ienn je. D z en 9. m eje mejachu psehi B vzej infdii, kotniz sw jatp luötc tu s a l a d u c a le tue B atik an je tu icc,c)dh', dfdjitoum i bt)ej. Wsehitcp m ejachu tuitlfu raboscz, hbpz mözaehn widzeez, ta t je fiujatt) wüte psehi lufdjcj sw vjej tupsolej starobje (tuott je tue 80. leeze) hiseheze ndobiit) n psehi tu o ltn rju fiujate luubrjnbt) tohcp nunujeb(je, jetto tarn a fern truchu pobperanp. P o jtuojej B ozej m jdji besehe fiujati) mute hiseheze psehi tej psehitomnp, fotun,\ jvhv ta p la n swjeezesehe. P v to m postrow i m epbistopa P o p i e l a W arsdjntup a biskopow.s ile in a z L im bnrga a H ö t i n p a z O u a lm i d a. N a tu psehi ja w jerehow tn Plö w e its te in z jeje bzow tn a spitom a napom inasehe tuufebje toho, zu bt) stuojoho ttatta tue w ernpm tatholskim psehestuebezenjn sezehowal. T ez d r. P o r s c h ze swujej m aezerjn btt tuofebitej m tbiettat tuitztiaiitjeitjetty, a psehejesche sw jatp tuote tittcj ezesezomnej zönstej zbvzo, zu m a tajkoho bobrohu shtta, kiz je za kathulsku eprtej tu Oiemstej butnt ta t hvrtiw je jfutfoum l. Hiseheze z bruhim i porpezawschi d a so fiujatt) mute bu loppijotu pschenjesez, hbzez bechtt P nezow arjo z N'emskeje zestupani. T r je tözbpm tont sw jatp mute tuboscziwe ftuiua popow eda, ta t zu fix pobozni pnezow arjo za tusehitke wohezeznoseze stuojoho dolhoho pneza bohaeze m ptuw atii, wohtabatosehi a postrowitusehi stuojoho litboho sw jatoho tuötca. N aležnosće našoho tow ařstw a. Sobustawy na lĕto 1895: kk. 369 Mikławš Rychtař z Budyšina, 370. Kata Wjeršowa z Rachlowa, 371. Mikławš Čornak z Ralbic, 372, kaptan Mikławš Jawork w Njebjeleicach, 373. Marija Königowa z Drježdz'an. Za cyrk ej W utroby J ĕzu so w eje w B aeonju. Nawdaty kapital a dotal nahromadźena dari wučinještej 109,404 hr. p K čeadi Božej a k spomoženju dušow je dale woprowat: 8. za swjećene wĕcy 1 hr. H ro m ad ź e: 109,405 hr. p. Za cyrk w ičk u s. J o z efa w H ajn icach. D o ta l h ro m a d ź e : hr 39 p. Dale je woprowata jena swöjba ze stowami Swjaty Jözefje, proš za nas! 50 hr. H ro m ad ź e: >2,730 hr. 39 np. Za cyrkej w Lubiju: L. ze S m jerd źace je 5 h r., P. T. N. z R. 2 h r. 30 p. Zapłać Boh wšĕm dobroćerjaml Z a tm i n r m o : Zcinreli tu: bratr F id elis Jakub N eum ann a sotse Angela Hanza Wawrjenczkec ze Schpitala pola Kamjenea a Hana Rem igija Luspitsch. R. i. p. $ rrttmt Kalholska prolyka na leto , je hiseheze w nekotrych epem plarach n a skladze. Ralbiczanske Towarstwo Serbskich Burow zm eje n a Boze stpeczo hnpdotn Po nyschporje z h r o m a d z i z n u p o la Brezanec w R albicach. P sche-sh-stwo. Katholska Bjesada w Kukowje dowola sebi z tutym, k. kapłanej Bjenčej w Budyšinje najwutrobniši dźak wuprajic za wulcy zajimawy přednošk wo swojim pućowanju do swjatoho kraja. Za njesebičny wopor, našej Bjesadźe přinjeseny, chcył Böh joho skutkowanjo žohnować. M ichał W aw rik, předsyda. Czischcz S m o l e r je c knihiczischczernje w M aczicznym domje w Budyschinje.

103 Wudawany wot towarstwa A S. LyriUa a Methodija w öudyschinje. Redaktor: Jakub Skala. Čisło junija Lĕtnik 83. Swjaty sakramenl luboscze Voze wotkazanjo. Z asy blizi so sw jedzen B o zo h o C z e la : swjedzen dzaka za njesm ernu luboscz S y n a B o zo h o k n am czlow jekam : sw jedzen h o td o w a n ja tvoczlowjeczenom u pod w obleczw am i khleba a toiita m jez n am i pschitom nom u B o h u. O njesm erna luboscz, o n jed o d n ita m udroscz! W on, kiz je stw oriczer n je b ja a zemje, w ocztow jeczeny B ö h, nw n ponizi so nize swojich stw orjenjow, zo by byl m jez n am i stajn je a n a s p o sy ln jal n a naschim p u czow anju pschez d o l sylzow, zo by n am so d al k cyrobje a pschihotow al n a s za wecznu zböznoscz. W schednje n az h o n ja m y : schtoz cztowjek w uziw ajo k sebi bjerje, to pschendze jo m u do krewje a do czela. W tej dospolnosczi a swjatosczi Pak, w kotrejz tü tn czasnoscz wopuschczimy, w tej swjatosczi zastupim y do wecznoscze a w tej m erje w ulka budze nascha zböznoscz n a tuest. T o te ro z p o m in a jo m erm y luboscz B o z u k n am a n jed o sah n itu mudroscz, kotraz je w u n a m a k ala potajnoscz sw jatoho sakram enta w oktarja, zo bychmy byli swjatosczeni a tu n a zemi pschihotow ani za weczne ziw jenjo. Kak wulki dzak za to smy w inojczi B o h u? Zaw escze: cyle jo m u so podacz ze wschim, schtoz m am y, by byl snadny dzak a m ale z a ru n a n jo. J o h o zasy lubow acz z cykej m ocu sw ojeje dusche a tu le luboscz w opokazacz pschez zjaw nu czesczomnoscz a zjaw ne h o ld o w an jo z najm jenscha tak sw jatoczne, kaz je w opokazujem y m öcnym zemje, to by byl najpschihodnischi w opokaz dzakneje luboscze. A schto so sta w a? H lej, luby czitarjo, liwkoscz m jez nam i, kiz my sebi myslimy, zo sw jaty sakram ent B ozoho C zela czesczimy; hlej, njedzak

104 100 ezkowjekow, kotsiz jv n njeezeseza; spornn n a boharu b jenstw a, spornn n a h an jen ja zkyeh, njetom totjd), bohazabycziwyeh ludzi! S y n B o z i sani skorzi w swojiin zjew jenju zböznej M arh aeze M a r iji A lakoque: H lej tu m o ju w u tro b u! tak ja ra je lu b o w a ta ezkowjekow, zo je sam a n a so zapom niw schi za nich so w vprow aka a za to döstaw a njedzak!" Kak tu tra d a böjska w u tro b a za w otineujenjoin z naschej lubvsezu! D a s m i sw oju lvutrobu, tak chce J e z u s Prajicz, poswjecz m i jit ze wschewi jeje zaezuczerni; poswjeez m i a w opruj swoje staroscze, swoje skutki sw oje w o tp v h lad y zjednoez z utojim i zarnyskarni, stara j so, dzekaj w m enjenju, z ttjm m o ju luboscz m i z a ru n a e z ; ze swojiini rnysleini bndz p o la mje. T a k ja ra sebi J e z u s zada a je jo m u trje b a nascheje w njednaeeje luboscze, zo bohate h n ady za ezas a wecznoscz lubi tyrn czkvwjekarn, kotsiz lubvsez joho w utroby jrnim zarunaez p y taja. N e tto blizi so ezas, kotryz je postajeny k w osebitornu czesczowanju B v zo h o hordoho C zk a, k w osebitornu h o ld o w an ju, z kotryrnz zjaw n je w uznaw ainy, zo je w sw jatyrn w oblatku zakhow any a pschitornny w erny B oh, stw oriezer a knjeziezer wschvho sweta. T u z d h a cheyli joho tez ezesezicz, kaz je zdobne: nasche w u tro b y jo m u pschihotowacz a z pokornyrn w opororn a ezesczvwanjvin jom u zarunaez pytaez kschiwdy, w o t njedzakownych ezkowjekow jo m u naezinjene: cheemy zdvbnje wupyschiez dom y a dröhi, pschez kotrez Won poczehnje, böte dyzki je pyschimy k ezesezi kotrohozkuli m öenarja zemje. Z a r u n a n jo zada sebi böjska spraw noscz za kschiwdy: za liwkosez, zacpeezo a njedzak napscheezo njedodnitej lubosezi S y n a B ozoho. T o h o d la skorzi J e z u s zböznej B tarh aeze A lakoque: H lej tu m o ju w u tro b u, kotraz je ezkowjekow tak ja r a lubow aka, za to dostaw a so jej njedzak", a nam okw ja ju, zo by w o n a n a mescze njedzakownych ludzi jo m u w otproschow aka a druhich k w otproschow anju nam okw jaka, a pscheje sebi, zo by so za wosebite ezesezvwanjo luboseze tejele w u tro b y postajik pjatk Po d o khow anju B o zo h o Czeka a dale pschez eyke leto kvzdy p re n i pjatk w n tejac u * F. * R o zp o in in ajo tu te zedzenjo Jezusow eje w u tro b y za z a ru n ja n jv m je so po neezim w utw oriko zjednoczenstw o Iveczneje m odlitw y (to S e rb a c h d o tal zaw jedzene w klöschtrje a w Njebjelezieach), kotrvhoz sobustaw y so Pröcuja, Jezusolvej lubosezi dosezeziniez z tyrn, zo, hdyz so hvdzi, b y rn je tez n a khwilku, w o p y tu ja w cyrkwi >v tab ern ak lu Jezusa, kotryz je tarn w e w otkazanju swojeje luboseze stajn je pschitornny, ale tak czasto wopuschezeny, a z ro z p o m in anjo m a m o d litw u tarn w vtproschuja njedzak ezkowjekow. D a le Pak m a tez közdy sobustaw wschednje jem t h odzinu w uzw olenu, kotruz wosebje k dosezezinjenju bojskej w u tro b je poswjeczi, a w o b starajo sw oje wschedne dzeka, z najm jenscha w duchu so p o d a psched sw jaty sakram ent do cyrkwje, sw oje dzeka a w obczeznvscze mesto m odlitw y k z a ru n a n ju w o p ru jo.

105 101 Lisch z wustajency. i. W P r a z y, 29. mvjc L uby P o so le! P r a j m i z p raw d u, njejc czi poslcdni czas druhdy w e wuschom aj zynczalo, njcjc cze m ojedla z khwilcm i tez hikaw ka" p o sto rk ala? L ndzo ncenjn, hdyz so czlowjekej neschto tojke staw a, zo so n a njo h o nehdzc spvm ina. N v, a my smy so tcle dny n a tebje n asp o m in ali doscz, smy n a tebje sw arjeli, santorili. Wesch dha tez, czohodla? Z o sy zabyl n a naschn n a r o d o p i s n u w u s t a j e n c u. P ro sch u cze, kak sy jenoz m ohl n a n ju zabycz? Psched 4 letam i, to be zyle hinak. T ez tehdom m ejachmy tu w nstajencn w o tcw ri so 15. m eje. A hlej, m vj pscheczel pschinjese hizo 2. m eje, potajkim dwe njedzeli do czasa, wobscherny nastaw k: K ra jn a ju b ile jn a w ustajenca w P r a z y ". Letsa Pak no, ja njew cm, hacz sy sebi zadrem nyl abo widzisch tak blizko, zo so an i pschez te zeleno-bele mczniki njedom asasch letsa nimasch botst! an i slowezka loo naschej n a ro d o - pisnej w nstajeney". H a j, haj, m y m am y hizo zasy lvustajeneu, dwe njedzeli ju hizo m am y. W otew richm y ju 15. m eje, samsny dzen, kaz leta w o n u jn b ile jn u ". A w o n a je zawescze tak krasna, haj, w o n a je rjenscha, krasnischa, dyzli jejc sotra psched 4 letam i. A to la be J u b ile jn a w u stajen ca" wcscze krasna, besche w ulkotna. B c drje to jenoz k r a j n a w ustajenca, ale w m nohim n a stn p a n jn bohatscha, dyzli nekotra s w c to w a. C yle pschirodnc bohatstw o czeskoho kralestw a be w tu tcj w ustajcncy widzecz, bechu w njej widzeez pschekrasne Nmplody pschemysla industrije, z krötka wschitko, schtoz sprocniw a rnka a jasn a h lo w a w Czechach w utw orischtej za sto lct. A wsche te poklady bechu w krasnej pschehladnosczi w ustajene w krasnych tw arjenjach. N ekotre z nich podobachu so hotvw ym hrodam. A le neschto w e w ustajency be, schtoz so m ohl rjec p ra iv je njehodzcsche m jez w one Horde h ro d y, m jez w one schklenczane, m u rjo w an e abo rje n je z deskow n atw a rje n e P avillony. M enim y naranschi tu t w ustajency, hdzez be p r o s ty b u r s k i s ta to k, ze slom u a ze schindzelom kryty: S ta to k, kajkichz je w Hornich S erbach hizo khetro poredko: w jacy jich nmnakasch w D clanach. A tola, ru n je tö n te prosty pschibytk w jesnvho lu d u wabjcschc k sebi hosczi mnohoscz a wschem so lubjejche. Z praw ej dzcsczowskej radosczu hladachu wschitcy n a w o n u je d n v ru bursku stw u z m o lv w an y m i polcam i a z h lin ja n y m i a kw etkow anym i ta le rje m i n a nich, z krjepjcnczku w durjach a w lew ym kucze m ocne kachle. A za kachlemi be hela, napscheczo stojesche pschi sczenje njedzelnicze lozo z belojasnym i njebjesam i, ze sczenow Pak hladachu stare zastarske sw jeczata, a z w jercha wisasche holbik sw jaty duch a hibotasche z kschidleschkomaj n ad dubow ym blidom, n a kotrymz be do ru b a zaw alena pokruta khleba ^ 3 krotka c zesk a c h a lu p a " so spodobasche, w o n a besche stajn je w oblehow ana w ot P ra z a n o w a w jesnjanow, w njej so zrodzi mysliczka, p s c h ih o to - w a c z w u lk u n o w u w u s t a j e n c u : Czeska chalupa" z jubilejn eje w ustajency bu m aczer n a r o d o p i s n e j e. R ozum icze netto, schto ta n aro d o p isn a " je? W o n a je w u lk a czeska chalupa".

106 102 Z jcnohv burskoho statoka du cyla w ulka c z e sk a w j e s ", a z jenoho d w o ra naroscze ojłci syka statokow ze wschech frajinoto, hdzez sydla Czechowje, z Czech, z V t'oraw y, ze Schlezynskeje a tez ze stvwakskoho kraja w e W uhrach. W ohladacze tu wschitko luvt bohatvho d w o ra luvt T u ru o w a abo z bohateje H aneje hacz k bednej khezcy m oraw skoho K o pauiczara. A dokelz je czeski lud pobozny, bvhabojazny, w ohladacze tu tez cyrkej, tajku zastarsku czesczehödnu ctjrfcj, ze schindzelom krytu, z w vktarjem i a z pischczelemi, posw jeczenu sw jatom u P ro k o p ej, w o b d atu z kerchowom. N a p ra w u ruku w o t cyrkioje je haczik, hdzez so rja n e karpy jenoz tak pschem jetuja a w susoduej rybarskej khezcy so p o to m pjeku a sm aza a nchdze u a lewicy je korezma. S k o ro kaz w S erbach, ujcw eruo? A hdyz tak ua wsy stojisch, z m kodnym i lipkam i w obsadzaucj a kokowokoto widzisch wsche te skomjaue tsechi, hdhz widzisch wulki barb jeny sw jaty kschiz z ptoczikom n a unwsy, sw jath kschiz psched B o zim dom om a B o zi dom a m v u z whsvkej wezu, z kotrejez ru n je sw jaty w jeczor zw o n ja n jeje w atn tu czoplischo tookoto w utroby, ujczda so turnn tu, zo seze nchdze 30 m it w ot P ra h l, w Delnich Sulschecach psched kapakku abo w Hösku n a naw sy? Czcska w jc s" je jedyu hkowuy dzel w u stajench; alc n arv d o p isn a w ustajenca w opschija w jacy, jeje p ro g ra m je so bürzy rozscherik, n a nadrobny w obraz w sch v h o czeskoho lu d u a joho ziw jenja nehdy a netto. T o h v d la matnl) tu tez mesczauskc ziw jenjo zastupjene tu S t a r e s P r a z h. S t a r a P r a h a pschedstaja nam m a k c torhoschczo S ta r o h o mesta tu P ra z h, kajkez be tu 10. letstvtku. A w opraw dze so spodziwacze, hdhz ze starvzitnhm i w ro ta m i zastupicze m jez te stare, schedziwe dom y z wuzktmi swislemi dv torhoschcza, z wuzkimi barbjeuym i tuofnm ni, w uhvtow ane po zastarsku ze wschelakimi w obrazam i a spvdziw uhm i uapisam i. A P otom pohladajcze u a tych starych P ra z a n o w, kak so psched letam i drasczachu. S t a r a P r a h a um - 27 cziskow z uekotrhm i korczmiczkami jdobre piw o je n a pschikiad p v la zclcueje zaby^) a z cyrkwju ^swjatoho L in h a rta jleonharda). C z e sk a w j e s a S t a r a P r a h a tue w ustajency u ajb ö le czehnjetej". N im v toho pyschi w ustajencu stary hröd,, K o k o n n, cyle w ernje n a- tw a rje n y po sw ojim m odelu w o t M jelnika.,, K o k o n n m a swöj spadacy möst, sw oju hlö d n u wezu, hdzez so zköstnicy czwelowachu, m a sw oju w ustajencu czeskoho w ojnstw a atd. atd. T e z zastarski w öz tarn je, n a kotrymz njenamakasch an t jenoho hozdza. - S a m o a m e r is c y C z e c h o w je w u stajeja. M a ja tu najprosczische w obydleujo tych, kotsiz n a h o n tw je za tym wscheduym khlebiczkom ru n je pschez m o rjo pschijedzechu a sein tu pralesu bednu budku ze schtomikow tw arja, m a ja tu hrodzik bohatoho fa rm arja, am erikauski salon shosczenc, w kotrymz w am czorny pinczny czorne a swetle piw o nosy, kajkez chcecze). A sköncznje je tu p re n ja cyrkej amerikanskich Czechow. T e z m odlicz so czkowjek n a w ustajency möze tak w jele hacz chce. N a ju b ilejn ej" toho njebe. W ulkotue pokiady ludow oho w um jelstw a, zadne w uschiw anja, ludow e d ra sty, w uplody cyrkwinskoho w um jekstw a, leza w ukladzene tu' schulskim" pavillonje, tu palascze m esta P r a h i" a pschede wschim w N arodopisnym palascze". T a m je tez w osrjedza pod baldachinom w ulka postaw a sw jatoho W jacstaw a, psched nim wohladnjesch ss. C y rilla a M eth o d ija. T o te wscho je wezo jenoz m a k y pschehlad toho, schtoz sebi börzy nadrobnischo pokazam y. D zensa chcych w a s jenoz dopom nicz, zo je tu P raz y

107 103 zasy raz neschto lo s " pschichodnje ßubu w a s Po w ustajency pschewodzecz no, jenoz so m o jo m u w jednistw u dow ercze* a p o to m sebi jednotliw e dzele tohole w ulkotnoho n aro d n o h o dzela w obhladam y. * * * S e d z u w slowakskej korczm je" pschi schklency P enziüskoho toina. A hladam n a tu licatu pincznu w ot T atranskich h ö r w Pyschnej n aro d n ej drascze a poslucham n a slowaksku kapalu a n a czichostruchle a hnydom zasy w öhniw je wjesele zwuki czardascha." T o la schkoda, zo sym tu )am. R a d bych hischcze takle nekoho pschi sebi m et m ojedla nekoho ze S e rb o w, a ra d bych jo m u pokazal wsche krasnoscze, kiz tu w idzu. Zawescze, pschekrasnh w u h lad. Z e zady czemnozeleny S ch to m o w - nif, czeska w jes a S t a r a P r a h a a za kastanijow ej a leju pschede m n u h o rn i dzel wustajenischcza. N aro d o p isn y P alast ze schklenczanej tsechn a z rjan e j kopulu, pod nim twarnischczo fo n tan y, z kotrejez budza so m jetacz snopy w ody, w vbsw etleneje z barbnym elektriskim sw etlom. A trochu k lerntet) rozpadanki K o k o n 'n a z kulojtej wezu, wulke twarnischczo am fith eatra, hdzez zmeje ludzi mesta, pschihladowacych tudow pm sw jedzenjam a w n stu p v w an ju balo n a R essla" a cyle k ra n ju hischcze czrjöda kulvwathch a rözkatych pavillonow, a sküncznjc czeska A m erika z czeskej chalupu. A nade wschim w sytej zeleni czerw jenobete zerdze z elektriskimi lam pam i a z möcnhmi czerw jenobelym i korhowjemi. Z aw crn o, wobknzlacy w obraz. A le tajke neschto dyrbi so w id z e c z, w opisacz so to njehodzi. A zawescze, budzem y tu tez w itacz w jele, w jele S e rb o w. S u - l i n a ju b ile jn u " pschijeli mnozy, n a n a ro d o p isn u " pschijcdn pschcmnozp. Pcknjc" by bylo, hdp bp so, jako so w drnhich stomjanskich krajach pschihotuja wulke w ustajenczne czahi, tez to S erb a ch zebrala z najm jenscha nahladnischa czrjvdka, kotraz by so do P r a h i zhrom adnje pnschczila, n a w je d o w a n a w o t jenoho ze serbskich wvtczincow. Schkoda, schkoda H v r n i k a! W o n by so takle za w jcdnika hodzal. A kak je so n a tu narodopisnu" wjesclil a itjeje jcje doczakal. T o la dvscz naschi sw jatkow ni hosczo njech w am pow edaja, hdyz so do S e rb o w w röcza, kak je bylo. M anch jich tu nehdze 10 a mjez tym, zo tot) tu le m oje rjadki czitacze (a m özno, zo n a te b lad y " tez santvricze)»ijez tym khodzimy my Po w ustajency, a snadz tez sedzimy pschi Penzinskim luinje abo piw je nasche zony wezo pschi kofeju. Z a tvscho je tu starane, za duschn a tez za czelo, dvscz n a doscz. i. * P o tu tej pokazcy to lu b jerad sczinimy. N a jle p je budze, hdyz sebi hnydom p a s s o p a r to u t- k h a r tu w ozm jcm y. W u tro b n y dzak! 9i e b. Moje puczownnjo. (5. pokraczow anjo.) D z en s, tebje, lnby czitarjo, z krotka dow jedu do w o k o ln o s c z c, posledni kröcz w opisanoho m e s ta K a i r o. D yrbisch so dvpom nicz, zo K a iro lezi w krajinje, w kotrejz be wysoka k u ltu ra a zdzelanoscz hizv psched tysacam i let, >v czasu, hdzez hischcze w uaschej dom iznje niczo d ru h e njebe, hacz njepschewinjom ny leg, do kotrohoz hischcze zadyn czkowjck sw vju nohu stajil njebe. Wsche europske ludy tehdom hischcze hrom adze w naw jeczornej A siji bydlachu,

108 104 a ujebechu bzeleue do S e rb o w a N em cow a t. d. W okoko K a iro fn hischcze netto n e fo tre p u li pow ostanki z tam n o h o m in jen o h o czasa. W osebje su tsi m eftna, to tre j d)cu czi wopisacz, iiijenujcy: M e m f i s, P y r a m i b y a H e l i o p o l i s.. M e m f i s be hkowue mesto starych egiptowskich tralolu, a to w o t hacz bo K hrystusa. D z e u s po zelezuicy jebzesch hacz do Bebrascheu. T a m w osoty czakaja, zo bychu cze bo M e m fis bonjeflt. H obzinu jechasch, u ajp rje b y srjebz rjauych polow, a pschez le)t)va p o to m sy w puscziuje. T u d y zasy uiczo ujewibzisch, hacz Pest a f'am jenje. Z a n e ftm jelco ttuoje woczko ujewokscheje, zane ziwe stw o rjen jo tu njewibzisch, khiba nefotre w orjoky ((jobterje), kotrez w o t czeka p a b n jen o h o kam eta abo w osoia b y p aja. W o t pucza njeje niczo wibzecz, bokelz brobntj pesk kozbu stopu z bobom gast) zaw eje. T o la pak pusczina n jeje b o th a peskowa ru n in o. W jele [fatoio, horo w a bolinow so ftajn je luotm cnjeja. W zem jepisn m a tu ta pusczina m jeito: W u lk a lib is k a p n s c z in a. A tnby je uchby slaw ne a krasne mesto M e m fis stalo. T ehbom pak hischcze je tu tö n bzel pusczinh ptobny byh bokelz N il hacz sem swoje w oby sczelesche. R ozpabanki tw a rje n i tu to h o staro h o m esta su brje hischcze m nohe, nie m ono w otpoczuja w jele m etrow spoby peska, a pesk tez to, schtoz je )u uajuow ischim czasu w uryte, pschech zasy powecz hrozy. W osebje bcchmy w uekotrych rmimvl), kotrez su scheroke m u rjo w a u e tcm ple. Kaschcze su bo K a iro pscheujeseue. N a sczcuach tych wschelakich jstw ow ro w a pak su so tvobrazy ja ra bei'je zbzerzake. W o u e ziw jeujo tuby w otpoczow acoho pschcb woczi lujebn. B a rb y tutych w obrazow su tak czerstwe, zo so zba, kaz bychu häkle w czora meschaue bykcv D a le su Ivibzecz uekotre tem ple, hbzcz su E giptow czeujo fivojich pschibohoiv czesczotvali. Pokkaby, kotrez so tuby w tem plach a row ach uam akachu, tvibzachmy pozbzischo w m useju w K airo. Pscheb tem plam i stojachu z kam jeuja w u ru b a u e w obrazy kralow, kotsiz tez jako pschibohi pkaczachu. T u te tvobrazy su z jeuoho kam jenja ru b a u c a na bzesacz m etro w wysokc. S a m o, hbyz tajki h o b r je pow alcuy, jo n m n a wosole sebzo lebnm hacz k schiji bosahasch. T u te pak su tez jeuiczke powostauki stareje krasuoscze. R u n je tak je w H e l i o p o li s. H e lio p o lis lezi ru n jc n a bru h ej strouje K a ira, kaz M e m fis, m jcuujcy k pokuocy. H e lio p o lis reka: mesto skonca. P o h an scy E giptow czenjo czesczachu skonco jako lw ha, a to wosebje w tutym mcscze, kotrez be bo cyka jlb n a t k czesczi thm rjene. Acesto wobm jezow asche na schtyrcyczi kam jeutuych stokpow, wsche n a 4 0 m etro w tvysoke, a wsche z jeuoho kam jeuja bite. Wsche bechu, ru u je kaz tez te m uohe tem ple, pschez cyko ze p o to m poczchujeue. Nasch czas sebi tu tu krasuoscz a bohatoscz bo cyka wjac pschebstajicz ujem oze. T elko zkota u abobo w uaschim czasu uichto w jac wibzak njeje. A schto bzeus H e lio p o lis je? H u b je u a wjeska, z roztorhauym i, proschacym i w obyblerjem i. S ie t r a n s i t g l o r i a m u n d i ( to t zaubze krasuoscz ftoeta"). J e b y u jeuiczki z tych kam jeui hischcze stoji a u n s bopom iu a n a staru krasnoscz. A le joho zkoto je tez barono bete. T a m n e fam jcnje rozbite pob zem jn uw tpoczuja, abo su bo bruhich wulkich m ejtoto pscheujesene, a bebja jich uam esta. T ak wibzachm y pozbzischo tajke w K o u stau tiu o p lu, w P a r iz u jebyu stoji, a tez obelisk ua swj. Petro>vym uamescze w N om je je uehby tuby stak. Z a u n s kschesczauow pak m a tuby neschto b rü h e wazuoscz, m jeuujcy tak m je u o w a n a : S w j ä t e je M a r i j u a z a h r o b a. P o b o z u e pobaw izny pow ebaja, zo je w tntej zahrobze sw jata sw ojba pschi czekauju bo Egiptowskeje wot-

109 105 poczotoala. T e z schtom so tu pokazuje, je to sta ra sykom ora, pod kotrcjz je swjata sw öjba sedzala, a ftubnja, z kotrejez je p ila. T ez tchdoin pak be stare mefto H eliopolis ru n je tajke, kajkez je dzens, stara krasnosez be daw uv zaschla. A netto k p y r a m i d a m. P o sle d n je leta zandzenoho letstotka francozski kejzor N a p o le o n I. n a E giptotosku czehnjesche, zo by fein jit podczisnyl. R unje srjedz pyram idow, kotrychz je jich hrom adze 67, besehe H ttoa. N a p o le o n swojich w ojakow napom inasche: W ojujcze zmuzicze, pschetoz pjecz tysac let n a w as h lad a! A to to n n t ta t je. T a t dolho nekotre z tuthch pyram idow. hizo stoja, zana Pak njeje mlodscha, harz schtyri tysac let. Kak dothi czas! schto je so mjez tym n a zemi löschn stalo! A b raham je tu te tw arjenischcza hizo widzal, a Jak u b je n a n je h la d a l a hizo bechu tonne tehdom schedzilveh, na p o ld ra tysac let stare, skoro ta t stare, kaz dzensnischi dzen rozpadanki staroho rom skoho czasa to R o m je abo P o m p e ji. A tonne pschecy hischcze stoja, a khwalbu swojich tw arjerjo to toozjetojeja.. N ekotre stotoa w o to u lk o s c z i p y r a m i d o w. N ajw jetscha reka C h e o p s abo C h u f u, dokelz ta t jeje tto a rje r rekasche. S t o tysac czkowjekoto su 30 let dolho n a njej tto arili. T o Pak tez, luby czitarjo, toopschimnjesch, hdyz czi p ra ju : zo m a tonnn 2,8 2 5,0 0 0 kubiknych m etrow kam jeni. Z tn ty m i kantjcnjem i jeniczkeje p y ram idy by m o h l cyly nemski kraj z jenes m u rjn wobdacz, kotraz by 2 m etraj toysoka a pol m etra toksta byla. A tu te pyram idy bechu tez ro w y egiptowskich kralow. W o n e su cyke z kam jenjem i toupjelnjene, a jenoz srjedza je m a la komorka, to kotrejz kam jcntny kaschcz stojesche, a do kotrejez nizka khodba tojcdze. C zela Pak su netto z nich zebrane a leza w schklenczanych kschinjach w m useju to K airo. W o n e su so toschc derjc zdzcrzale, dokelz sta ri E giptow czenjo hacz n a uajkhm anscho rozem jachu zalby pschihotowacz, a z tym i czela m azacz a potom je z p lato m wobwicz, tak zo zadyn p o w etr k n im njemözesche, a zo ta t tez njetw ajachu, ale jenoz touskhnychu. T a k pschihotow ane czelv m jen u je so m u m ija. A tudy mözesch netko ty m starym kralam do tooblicza hladacz, do sam snoho woblicza, psched kotrym z so nehdy toschitke kolena zhibowachu. T u d y tonnt netko k w o b h ladotoanju stoja, Po czislach zrjadow an e. T ak je tez jich krasnosez, jich moc zaschla, a tonnt sluza netto spokojenju toczipnoscze. W o t K a iro so wröczichm y Po sam snym puczu do P o r t- S a id, a tont tarn dzesche do s w j a t o h o k r a ja. sp okraczow anjo.) Z Luzicy a Sakskeje. Z Budyschina. K njez J a k u b ^ S c h e to c z ik, dotaln y preni katholski duschepastyr a ad m in istrato r notoeje cyrkwje to L ubiju, kiz je w poscze ja ra czezku khoroscz pschetral, dyrbi sw ojeje slabeje strotooty d la tu te zastojnsttoo zlozicz. Lubijska toosada, hdzez je sebi knjez Schetoczik tojele luboseze 'n dow ery dobyl, joho w otkhad ja r a w obzaruje. W stojatkow nym tydzenju pschesydli so knjez Ja k u b Schetoczik do W orklec, hdzez je zastojnsttoo hrodotoskoho k ap lan a pschijal. N a joho m estno pschindze joho b ratr, knjez M i c h a l S c h e to c z ik, d o ta ln y kaplan w R albicach, do L u b ija. K az slyschimy, so mestno Ralbiczanskoho kaplana zas wobsadzi, tak rucze hacz,. budze m özno. W Hirsch je najdostojnischi knjez b is k v p m in jenu to u to ru n o to u h ro d o to s k u k a p a lu swjeczik. W o nadobnej stojatocznosczi pschinjesemy to pschichodnym czisle drobnischu ro zprato u.

110 106 3 Radworja. H byz soni n azym u p r y n c e s n a J s a b c l l a, manbzelska prl>nca I a n a J u r ja, w naschej lvsy pschcbywasche a pschi tym tez tudom ne njcbzelske B v ze stnzby w o p y ta, sv jcj toofcbje bruzki w u rja d n je ja ra lubjachu, kvtrcz ju w swjebzenskim czahu bo cyrkwje pschewodzachu. T o h o d la n asta tu mysl, jcj k n m p o m n jc q u n a tü tn swjatocznoscz s e rb s k u d r u z k u " b a r ic z. T u tö n w o tp v h lab so po dvkoujauych pschihotach lctsa n aleto w nw jebze. D ruzka besche nehbze m ctr wysoka p o p a z h ibitym aj w oczom aj a w opraw dzitym i plcczenynii wlvsam i, w zoltozelenym lvokvlo-pasacym a m rvczelojtym hlow jacym bauche z blebyzelenym, pschez b a u t b d e bosahow aeyut pobw obzakom a bjez krvskn lu o M o rukow wscho po najnow ischej mobze prcnjeje rjadow nje. T e z schnöra zn n m tu bruzkn byrbjesche so hakte w osebje bzelacz b a q. N a napraschvw aujo bwvrskeje knjenje z E insiebel n ab R a b w o rjo m w u p ra ji prynccsna pscheczo, zo by h v t o w a r n i c z a sam a bo D rje zb zan pschijeka a jej bruzkn pschepobala, schtoz so tez jta. P ry n c e sn a so n a pyschnej S erb o w cy w ulcy zwjeseli a bctri bruzcynej hotvw arniczi czezku zlo tu broschu jjohku), wobstojacu z pismikvw J(m t), I(zab e lla ) a z kralowskej fronu. T a t je b r u z c z a b r a s t a zasy k w n lk e j c z e s c z i p s c h is c h la a b atoa z ty m czestnej mlobosczi now c im pm nm aiijo, zo by sebi bruzczu b ra stu p ra w je w a zila a pschecy pilnje trjc'balsl. W Khrosczicach bubze swjatki pönbzelu ^/zlo cyrkw ina swjatocznoscz öo lctnvho m a n b z e l s k o h o j u b i l c j a knjeza w u c zerja s ir r s r. M iklaw scha H ic k i, prjeby lu R albicach, netto w Panczicach, a jo h o manbzelskeje K aty rodzenej Ju rk e c z R o z a n ta. K njezej Hiccy, naschom u sw ernom u sobustaw ej, kotrohoz m jeno so hizo w 3. czisle p re n jo h v lctnika K atholskoho P o s o la ", lcta 1863, preni kröcz znpisane naiilaka, pschcjemy n a w u rja b n y bzen z w u tro b u zbozo a B vze zohnow aujo. 3 M arijinej Hwezdh. P ö n b z e lu 2 0. m eje poczcsczi J e jc kralowska Wysvkvscz pryncesna M a t h i l b a tubom ny klöschtyr ze sw ojim w opytom. Pschijebze w 1 hodzinje pschipotbliju a bu w o t w ysokvbostojnoho knjeza probst«z krötkej ryczu p v w itan a. K n jezna H i l i c z B ubyschina pschebnjese p o w itan jo w e w jazan ej ryczi a pschepvba rja n y büket. Tubom nische to w arstw a a schulske bzeczi, mjez nim i tez m ale serbske bruzki, tw o rjachu schpalir w ot w rv to w hacz k cyrkwi, bv kotrejez so pryncesna n a jp rje b y poba. W obhlabaw schi cyty klöschtyr a pow objebow aw schi tu, w otjebze wysoki höscz, w jeczor ^ 7 hobzin zasy u a bwörnischczo do B ubyschina a w o t tarn bo D rje zb za n. Pschikhilna, njenuczena pscheczelnoscz pryncesny je sebi tu z razo m w u tro b y wschcch bobyta. M. H. 3 Karnjknca. D zen 2 1. m eje bu w N j e b z ic h o w j c, hdzez so hacz botak nabozinska w uczba w o t K am jenskvho fa ra r ja dw öjcy w ob tybzen w u- bzelesche, n o w a k a t h o l s k a w u c z e r n j a w o tew rjen a. Ja k o preni katholski w uczer skutkuje tu knjez S t e u e r, kiz be hacz d o ta l w uczer w K üstrinje. Tzeczi, kotrez bo now eje w uczernje khodza, je 66. Z a krötki czas b o tw ari so tont tez katholska cyrkej, a n ab z ija je w ulka, zo tont P o to m tez börzy buchow ny pschinbze, schtoz je ja ra nuzne, dokelz katholska w osaba tarn ja ra pschibera. W u c zern ja kaz cyrkej stej w krasnym stylu tw arje n ej, tak zo bubzetej, hdyz so wscho botw ari, najrjenscha pycha cyleje wulkeje wsy. 4 -

111 107 Z cytoho sweta. Nemska. K ejzorstw ow y sejm Bit poslebni tybzen pjatk (ja q bo nazym ja zamknjeny. W scho Bč pschepökazane, zo t q nonic pschebsydstwv pob zapoffancom centra v. B u v l-b eren B e rg zhrom abzizny bcrjc a f powsd)itkownej spokojnosczi naw jebow aez n q e m i. T o h o b la tez konservativny zapöslane v. M a n n - teuffel slaw u n a pschebsydu w unjese, kvtrejz eyly born m ocitjc psd)ihtosvivasd)e. Sköncznje Pak skawjesche pschebsyba z tsikröcznej slaw u kejzora. S o e ia ln i bechu so Prjeby tootfalili. W jerch B ism a rk hischcze pschecy beputacije wschelakich mestow a krajo.w pschijiina, kotrez jo m u k joho 8 0 Ictnom u n arv b n o m u bitjcj zlwzo pscheja. T ak Bechu kam pscheb nckotrym i bnjem i t q L ip sq en jo. Oca r tjq jm oho 5 nid) bopom ni B ism a rk n a leto , p ra jv : tehbvm Be B jq m alohv kuska p o S a k s k e j B y lo. P ru sk a mejesche sebi w o liq mjez H annoverskej a Sakskej. S küneznje rvzsubzi so, n a swernvscz njeboho krala I a n a a krönprynea AlBerta pob now ym i wobstojnosczemi tw arjo, za H annoverskn. Z m o rja psdchkhabzeja skoro wschebnje ro zpraw y w o nowych njezbozach. W Kickn Be T nrkow ska n o w u wöjnsku löbz tw aricz bnfa. P sd )i prenim pruhow acym jedzenju rozb uä)ny p a ro w y kotvl a m ori n a meseze bzewjecz muzi, a ra n i bruhid) nehbze p jatn acze. P o la nekvtryd) njeje zana rtabgija. A z n o w a pschinbze powescz, zv je so francvzska löbz D o m P e b ro ", kotraz bo B n e n o s -A ire s jebzesche, psdji schpaniskich Brjohach p o b n u rila. Tez tnby Be p aro w y fotof so rozpuknyl wosobow so zatepi. W osm jo ze zatepjenych Bechu N em cy. J e n o z 3 8 wosobow ziw jenjv zbzerza. S a m sn y bzen tez w LissaBonje parnik rvzlecza a schescz bzelaczerjow m ori. Awstrija. N a K alnoky-oho m estno Bu sako m inister zw vnkownych naleznosczow p o w o lan y hrab ja G v lu c h o w s k i. T ö n samt) je P o la k, Be bolhe leta w Pari,zu, a m a tez francozsku m anbzelsku. W ö n je F ran evzam, kaz so p raji, pscheczelnje zm ysleny. T o h o b la w Franeözskej a tez w Ruskej joho p o w o lan jo ja r a spokoja. Goluchow ski Pak je tez pscheswebczeny a bobry katholik. T o h o b la m özem y so nabzijeez, zo Won so njekschesczanskomu bmchej, kotryz w A w striji so tak tontet) czini, pschecziwi. Jtalska. C ris p i m a psd)i wölbach za sejm psd)ewulke zbvzo. D w e tscczinje zapöflancvw su joho m uzojo. T ak zmeje w ön we wschim wjetschinu. Břaležnosće n asoho tow ařstw a. Sobustawy na lĕto 1895: kk H ana Zmijowa z Haslowa, 375. Jakub Pjech z Baconja, 376 Jakub Hendl z Hörkow, 377. Jakub Čornak z Koslowa, 378. MichaJ Wirikler ze Sloneje Borśće, z K hröstiic: P ĕtr Šram, Jakub Sero, Bernard Krawža, 382 August R ychtar z Nowych Bobolc, z Miłoćic: Michał Wornaö, Jakub Mĕtk, Jakub Brüsk, młynk Jakub Šołta, M ichał Kušk, Miohal Jaw ork, M ichał Handrik, 390. Jakub M ĕrdink z Hory. v Sobustawy na lĕto 1894: kk Jakub Hendl z Hörkow, 659. Jakub Cornak z Koslowa. Na lĕto 1893: kk. 699 Jakub Hendl z Hörkow, Jakub Kocor z Noweje Wjeski. Na lĕto 1892: k N. K Za cyrk ej W ntroby J ĕzu so w eje w B aćon jn. Nawdaty kapital a dotal nahromadźena dań wudinještej 109,405 hr. p K desdi Bože.j a k spomoženju dušow je dale woprowal: Fillipsdörfski procession na dompudu w Badońskej cyrkwi 10 hr. 42 p. H rom adźe: 109,415 hr. 42 p.

112 108 Za cyrk w ičk u s. Jfözefa w H ajn lcach. Dotal hromadźe: 12,730 hr 39 p. Dale je woprowala jena swöjba z Budysskeje wosady 10 hr. Hromadźe: 12,740 hr 39 np. Za cyrk ej M aćerje B o žeje w K adw orjn. Dale su woprowali: njemjonowana swöjba z Budysskeje wosady 20 h r, na Justec kwasu w Nowej Jaseticy sktadowane 15 hr, wyše toho z jenoho blida na tym kwasu 1 hr. Za Cyrkej W Lubiju: wot jeneje swöjby z Budysskeje wosady 20 h r, na Justee kwasu w Nowej Jasency nahromadzene 10 hr. 30 p. Zspłać Bob wšĕm dobroćeriam! W rcbalciji K atholskohv P osoka" je n a pschedan knizka Marija, Maczer dobreje rady. Knizka za sobustaw y P o b o z n e je Je d n o ty k czesczenju M aczerje dobreje rady a za druhich czcsczowarjow s. M a rije. T e z najnuznische m odlitw y so w njej nam afaja. W ja z a n a do pkatu ze zkotym.rezkom pkaczi knizka 1 hr. _ Duchowna Rözowjna Swjateje Marije, maćerje Božeje a přecy eist e je knježny. Spisał H andrij Duemaim. je n a pschedan w redakeiji Statt). P osoka. P k acz iz n a: w ja z a n a do koze ze zkotym rezkom 4 hr., z ezerw jenym rezkom 3 hr., z kozanym khribjetom 2 hr. 50 p., njew jazane 2 hr. je Pobozny wosadnik, N codlitw y a kerlusche za katholskich S erb o w. Z rjad o w ak a wudak Mich«! Hörnik, p o la re d ak to ra K atholskoho P o so k a" a w jenotliw ych expedieijach pschecy n a pschedan. Pkaczizny su: w najlepschim zw jazku 4 h riw n y ; trochu m jenje pyschny ze ztotym rezkom 3 h r. 5 0 p.; do koze w jazan y z ezerw jenym rezkom 2 hr. 50 p., n jew jazan y 1 hr. 6 0 p. T e z drohotnische zwjazki so n a zadanjo w obstaraja. Htowna zhromadjtzna TowaLstwa Serbskich Lurow budzc 9. junija popokdnju w Motmnic hosczencu w M a k y m W je lk o w je. D n j o w y p o r j a d : W ozjew jenja, n am jety a pschednoschk knjeza krajno- sejmskohv kandidata a knblerja S m o k y S p y t e c z a n s k o h o. B o h a ty w opyt ze strony sobustaw ow, kaz tez hosczi woczakuje, wosebje w n zw o lerjo w 5. w olbnoho w okrjesa _ hkowne pschedkydstwo. Zjawny Vzak w n p ra ja m z tn ty m k. b lid arjej Michalej Jenczej w Khrösczicach za krasne pozkoczenjo B o zeje m artry, z kotrejz w processionach khodzimy, a schtoz je nam eyle darm o sczinik. T o h o ru n ja tajki dzak knjezej Jak. Klimankej w Khrösczicach, kotryz je n oty za serbske kerlusche n am tez cyle darm o wobstarak. Jakub Schere, w jednik processionow. Czischcz Smolerjec lnihiczischczernje w Maczicz'nhm bomjc w Budhschinje.

113 Wudawa so prřinju a tředu sobotu mĕsaca. o 1t) P v» Wlldawany wot tonmrlhim AS. Lyriüa a Mcthodija w öudqschinje. Redaktor : Jakuh Skala. Čisło junija Lĕtnik 33. Poselftwa z druhoho ziwjenja. Z o m öza so dusche w otem retych z B o zim tojedzenjom tez ziw ym n a sweeze zjewicz, to je wernoscz, kotruz sw jate pism o sam o toobstoedcza. T ak so zjewi duscha w otem retoho S a m u e la S a u le j a kuztarniezi w tšn b o r. W zitojenjopisu nekotrych zbözuych su tez podvbne zjetojenja, wosebje khndych duschoto w ezisczu, spom ujeue. T ez w now ischim czasu su dru h d y khude dusche z cziscza pobozuym a sw jatym czlow jekam ' n a zemi so pokazow ale. N ichts Pak njesm e ta jü m duschkacym zo n a m ", kotrez zane wosebite zn a m je n ja toobhnadzenja a wjetscheje swjatoscze n jed aw aja, to ertq, hdyz p ra ja, zo su khude dusche pschi nich byte. T o je n ajb v le jebanstw o zloho ducha, jeli zo tajka w osoba sam a n a jebanstw o njeudze, zo by z tajkim i ryczcm i scbi neschto zaskuzila. P re c z njecham y, zo su tarn a sein wosoby w dnchu 'tak zam olene, zo wschelake wecy widzecz t n e n j a, kotrez njejfu, khiba jeno w sich zabludzenych myslach, schtoz so hallucinacija" m jenuje. W lecze w u d a meschmk z M etza w Lothringskej knihn, w kotrejz su wschelake z jew je u ja z d ru h o h o ziw jen ja w ozjew jeue a w opisane. T a le kniha bu w o t arcybiskopskoho konsistoria (kurije) to M echelnje (to Belgiskej) appro b o w an a a tojac kröcz to francözskej a italskej ryczi toudata. W tychle knihach potoedaja so w idzenja jeneje kloschtyrskeje knjezny M a rije S e ra ftn y, kotrejz je jeje njeboh n a n so zjewil, kiz be to ezisczu. S p o m n je n a knjezna besehe prjedy pschecy ja r a w jesola a pscheczelna byla. T o la z jenym dobom pschewza ju jeno survtoa stysknoscz a zrudoba. J e j be, jako by njetoidzom na möc, czorny sczin ju toschudzom pschewodza. W cali, to khörje, za blidom a dzeń a nöc njemejesche zanoho m era. W o n a czujesche pschim anjo a czahanjo za drastu, za skapulir. D z m 2 9. ju n ija dösta sotra M a r ija S e ra fiu a z Fraucozskeje list, w kotrym z so jej zdzeli, zo je jeje

114 110 item tonm rel. T u zaslyscha knjezna sto n an jo a zalosczenjo sw ojoho njeboho nana,- a bjez pschestacza slyschesche slvw a: L n b a dzvwka, smil sv ttabe m n u! D z cn 14. oktobrn w u h lad n B c a rija S e r a f in a w sw ojej ca(i sw ojoho n an a, kiz be cyly z w ohnjom w oddath a >v najw jetschej zrndnosczi. Z astrv z en a knjezna zazalosczi wotse. T e le zjew jenjo sta so w o t n etto czasczischo, doniz njebe n a n z cziscza w nm vzeny. H dyz nehdy knjezua S e r a f in a w jeczor po w nspew anym S a lv e r e g i n a sw ojoho n a n a w nhlada, myslesche sebi, zo jeje n a n snadz nekajkeje w ziw jenjn w obeüdzeneje njespraw noseze d la czerpi; w ön Pak jej p ra ji: N e, ja njejshm zaneje njespraw noseze w in o w a ty ; ja czerpjn tohodla, dokelz sym w ziw jenjn stajnje njesczerpny byl a tez drnhe m ale hrechi wobeschol. D la wnlkich Lolosezow a n je w n p ra jito h o zedzenja za B o h o m zda so khndym dnscham w ezisezn ezas w jelc dlejschi bycz, dhzli w opraw dze je: zda so jim, zo sn hizo dolho w ezisezn. T ez tndy so to pokaza. H dyz be dnscha knjeznje porvkow ala, zo jn toona tak dolho bjez pom ocy w ostaji, pschistaji: Ach, ty njewesch, kak w e wecznosczi je. T ak khetse haez dnscha B o h a w nhlada, n astan je w u jej p a la c a zadoscz, B o h a wobsedzecz. J a m am hischcze schesez mesaeow w ezisezn czerpjecz, tvla, jelizo za m nje klosehtrska zhrom adzizna w jele paczeri spewa, möze m oje khostanjo n a p o lo jcn so pschikrotschiez." T eh d y zadasche sebi wosebje B o ze msche a w opht kschizowoho pneza, kiz by za n jn so dokonjal. D z eü 17. vktobra, hdyz be so S e r a f in je njeboh n a n zasy zjew il, prajesche m jez d rn h im : J a njezadam, zo by so w obstajnje za m nje modkila, ale zo bychn so m i pschez dobre m enjenjo zaslnzby dobrych skntkow a wotpnskow pschiwobroczile... H la d a j n a tu te w oheüsapacn stndnjn, do kotrejez dyrbjn zasy zastnpiez. H dy bychn czlow jekowje rozpom in ali, schto je czisez, dha bychn radscho wschitko czerpjeli, haez zo nehdy do cziscza pschiüdn." D rn h i kröez p ra ji dnscha: S w e t njew e a njecha Wericz, zo je w oheń cziscza podobny helskomn w o h n jn. S ch tö z by w o h l ze ziwych jenoz jedyn wokomik czisez widzecz, njeby sam ow olnje zadyn m all) hrech wobeschol." N a d n jn wschitkich khndych dnschow ", prajesche njeboh n a n 3. novem bra, döstachmy w jele troschta, a w jele khndych dnschi bu do njebjes pschiwzatych". N ekotre z dalschich w n p ra je n jo w lejele dusche bechn: N ajpotajnische dobre skntki, kotrez nechtv za n a s w o p rn je so n a m w o zjew ja a n am pvlözenjo poskicza. M o ja najw jetscha czw ila w obstoji w njespokojenym zad a n jn B o h a widzecz a wobsedzecz. J a so stajn je prö cn jn, k B o h n so pozbehnycz, to la czujn so pschecy zas w ot B ozeje sprawnoscze do tejele hlnbiny storczeny." W o t 3. dec. hacz do 12. a w o t 14. hacz do 2 5. njemejesche S e r a f in a zcme w idzenjo. W noch n a ro d a naschoho Z böznika p o d a so do klöschtrskeje kapale, zo by B o z n mschu slyschala. M je z pschezohnow anjom w ozjew i so jej jeje n a n a p ra ji: J a sym w nm vzeny a pschiüdn, zo bych so tebi a klöschtrskim w obydlerjam, kotsiz sn so w jele za m nje m odlili, dzakow al. W o t n etto lm dn so za w a s m odlicz." P o sle d n i kröcz zjew i so knjeznje jeje n a n, hdyz be toona do swojeje cale zastnpila. W o n so sweczcsche w njebjeskej jasnosczi a p ra ji: W nproschn tebi w o t B o h a dospolne podczisnjenjo do B o zeje to o le". N etk w o p ta knjezna w ulki znntskvw ny pokoj a wjesoloscz a z ty m zawesczenjo, zo to zane jebanstw o zloho dncha n jeje bylo. P o krotkim knjezna czezcy skhorje, z podaczom znjese wschitke czerpjenja hacz do smjercze, kotraz ju 23. ju n ija ze sweta w otw ola.

115 111 Njech sebi czesczeny czitar w o zdzelenych podaw kach mysli, kaz a schtoz chcc. W o jenym Pak sym pscheswedczeny: Közdy z n a s so z n o w a da pohnucz, zo z m odlenjom a d ru h im i dobrym i skutkami khudym duscham w czisczu n a pom oc khwata. P o to m Pak dyrbjake ro z p o m in a jo wulkich czerpjenjow, kotrez m a ja khude dusche pschetracz, közdoho pohonjecz, so makych hrechow n a kedzbu bracz. Hdyz mejesche n a n tejele knjezny njesczerpnoscze a nekotrych druhich makych hrechow dla tajke czerpjenja w utracz, kak häkle so tajkim pöndze, kotsiz dzen w ote d n ja kza, druhich w obrycza, so h n ew aja a tb.? Wescze közdy w eriw y, za sw oje zbvzo staroscziwy kschesczan budze n a so kedzbowacz, zo njeby zhreschik, a so prücowacz, zo by swoje hrechi jow w ziw jenju zapokuczik. P. T. N. Moje puczowanjo. (6. pokraczvw anjoh B e njedzelu dopokdnja, hdyz so n a naschej kodzi (S ttorc", nlvstriskomu loydej skuschacej, wscho n a p ra w n stro n u tköczesche. T a m dyrbjesche so börzy s w ja ty k r a j pokazacz. A w opraw dze, z m o rja rosczeschtej, stajn je pschiberajech wobswetlacej wezi (Leuchtthürm e) m esta J a f f a. T u te j stojeschtej pvtajkim hizo n a sw jatej zemi. T ajk e weze su pschi wschech mörskich brjohach a d y rb ja w nocy ködzam w ozjew jecz blizkoscz kraja. Z a khw iln tez sw jaty kraj sam z m o rja skhadzesche. W schelake, d rje hischcze zm nczene.w obrazy skakvw, schtomow, wsow so pokazachu. W osebje so pschede wschim d ru h im w uznam je- njesche mesto J a f f a, w kotrym z tez m y chcychmy n a sw jaty kraj stupicz. T o la trajesche hischcze n a tsi hodziny, prjedy hacz mvzesche so to stacz. L uboznje kiwasche. J a f f a k nam. W o n e je n a ct)te nahku, do m o rja nakhilenu skaku tw arje n e. T ak z ködze cyke mesto pschewidzisch. M o rjo be zm erom ne kaz schpihek, a to h o d la pschindzechmy bjez stracha k b rjohu. T o la tom u njeje pschecy tak. Pschi brjozy h la d a ja m nvhe skaky z m o rja. M örske ködze to h o d la n a pok hodziny daloko w m o rju w ostanu, a z m akym i czokmami so pschez tu te skaky jedze. H dyz netk Po m o rju so dom-wysoke zokmy W aleja, je czezko czokmik w o t skakow w otdzerzow acz. Czasto so czokm w o skaku dyri a Potom je rozbity, a wschitcy, kotsiz bechu w nini, su zhubjeni. T a k je so tam w behu poslednich wvsm let 5 4 czokmow n a skale rozbiko a w jacy stow ludzi je pschi tym ziw jenjo pschisadziko. H äkle w poslednim czasu je so tarn dohladow arstw o zakoziko, kotrez m a kedzbowacz, zo so pschi tajkim njem ernym m orju zane czokiny w o t k raja njew otpuschcza. A le P otom so puczow acy, kotsiz chcychu tudy n a kraj, trasch tsiceczi hodzinow dale sobu w ozm u, z wjetscha hacz do B e y ru ta w S yriskej, a ta m so häkle n a kraj w nsadza. S ta ra jc z e so netko, kak dale pschindzecze", p o to m reka. T ak be so tez naschim sobuputnikam zeschko, kotsiz E giptow sku njew o p y tachu ale hnydom do sw jatoho kraja jedzechu. Jed n acze hodzinow je jich francözska ködz psched J a f f u n a khmansche w jedro czakaka. W schitcy puczow acy bechu surow je w o t mörskeje khoroscze czw ilow ani. P o to m so w obaj rjeczazaj, z kotrym iz so ködz za kötwich fanker) dzerzi, roztorzeschtaj, a ködz dyrbjesche do wysokoho m o rja czeknycz. T a m jej w etr niczo schkodzecz njem öze. N ascht sobuputnicy dyrbjachn to h o d la swöj puczowanski p o rjad ru n je pschewobroczicz. M esto zo bychu w o t juzneje strony k poknocy puczow ali, kaz bechu chcyli, dyrbjachu w o t poknocy k juznej stronje sw jaty kraj pschepuczowacz. T o la n a m be B öh, haczrunjez Po njem ernej, nadzije skabej nocy m erny a westy zastup do sw jatoho kraja wobradzik.

116 112 J a f f a m a w obydleri. W starym wekn rekasche J o p p e. W onc je w jele nazhvniko. Wsche w öjny, kotrez so pschecziwo a za sw jaty kraj wjedzechu, so tudy poczachu. J a f f a njeje to h o d la w behu letstotkow so m jenje hacz 11 krücz do cyka zapuscziko, a pscheey zasy z n o w a natw ariko. W osebje je w jele czerpjeko w czasu kschiznych czahow, a posledni krocz häkle bu spalene w o t N a p o le o n «I. w lecze , hdyz sebi titto n chcysche sw jaty kraj podczisnycz. J a f f a je hizo b i b l i j s k a z e m ja. H arz je tez nasch büjski Z böznik tudy byk, w o tym sw jate pism a niczo njespom nja. A le d ru h e podaw ki su so tu stake. T ak J o n a sa, hdyz so w ön spjeczowasche, w o bydlerjam m esta N inive pokutu prcdow acz, tudy B o ze khostanjo dosczeze. A tudy mejesche sw jaty P e tr spodziw ne w idzenjo, z kotrym z so jom u w ozw jew i, zo m a tez p o h an am sw jate sczeujo prcdow acz. H dyz w ön m jenujcy nehdy wokoko pschipotduja n a pkonu tsechu sw ojeje hospody pschindze, zo by so modllk, widzesche w ulki ru b so z n jeb jes puschczicz, a w ru b je bechu wschclake zw erjata. H kos z n jeb ja rjekny: S ta u, P e trje, zarez a jez!" P e t r w otm okw i: N a nihdy, K njeze! pschetoz zenje ujejsym niczo njecziste jedk." A hküs zasy p ra ji: S ch to z je K njez w u- czisczik, n jem jeu u j ty njecziste!" A to sta so tsi krocz. Z tu ty m bu P e lre j poruczene, nie jenoz zidam swj. sczenjo prcdowacz, ale tez pohanam! (Pokraczow anjo.) G reenhahn." ( 3 Ameriki.) L uby pscheczelo, hdyz pschindzesch jako Pasazir z E u ro p h sem do Am eriki, widzi börzy kozdy A m erikan, zo sy hischcze nowaczk abo tak m jenow any G re e n h a h n ". H izo n a tw ojej sukni a n a tw ojich kholowach je znacz, zo sy hischcze cyle njezraky! N a jb ö le Pak p a d a közdom u do woczow, hdyz nimasch trebnoho a dospoknoho respekta psched tak m jenow anym i la d y s" abo knjenjem i a knjeznam i. H dzez jenoz pohladasch, w o n ja za tu ty m wostudkym kultom lad ijo w abo serbski p ra je n e : za pschiböjstw om ze zönskimi". W schudze dyrbisch n a to hladacz, zo so njeby pschehreschik a n a zane waschnjo za n u la d y " zranik. Pschindzesch-li n a pschikkad do w oza n a zeleznicy, a tudy pobrachuje m estna, dyrbisch pschede wschim n a to hladacz, zo m aja tv la la d y s " ru m a doscz, byrnjez sy to la tak derjc swoje pjenjezy zapkaczik, kaz kozdy d ruhi. Czinisch-li naw opak, skyschisch börzy m örkotanjo a pfchim jena G ree n h ah n ". N ajlep je je potajkim, a zo so njeby do tajkoho njezboza podak, zo wozmjesch sebi trubku a synjesch so do w oza za kurjerjow jsm ookar). W Am ericy je waschnjo, zo namakasch jenoz jen u klasu (nie kaz w Nemskej I. Klasse I I. Klasse I I I. Klasse atd.) a w jenym a tym sam ym w ozu zetkasch p rn sid en ta a tez najnizschoho dzekaczerja. W e w ozu je cyle czicho, njeryczi so skoro niczo: wschitko je nanajw osobnische; wsche m estna su pölstrow ane a ze som otom poczchnjene. J e wschak p ra w je, a közdy rozom ny m uz zm eje telko pschistojnoscze, rozom a a czucza, zo skabschomu czkowjeskomu splahej ra d lubje z pscheczelnosczu napscheczo pschindze, ale zo w A m ericy közda njezraka holca, kotraz do fabriki khodzi, sebi mysli, zo m a p ra w o n a tym, zo muzski psched n je j stanje a p ra ji: p l ĕ a s e t a k e t h i s s e a t (proschu, wzmicze tele m estno) z w ulkim komplim entom, je to la zaw erno skoro pschewjele.

117 113 Jedzech psched nekotrym czasorn z najdostojnischirn knjezom biskopom M. V. W iggerom z N e w a rk ; to n w ysokodostojny knjez be sebi trubku zabyk. S chto netto czinicz? W o n spozna in je, dokelz be psched nekotrym czasorn n a s wopytak, to h o d la w oprascha so mje, haez nim am w jaey trnbkow. Z wjesokosczn poskiczich jom u jenu, a w on be ja ra w jesoty, zo bech jo m n k poinocy. (itjcu tubt) pschispornnicz, zo w A m cricy njernozesch w habitu n tez nie w kleriey jeez, ale wscho eivil, jenvz zönske kloschtyrskoho rja d a widzisch w sich drastach. N ajbostojnischi knjez p ra ji potom, zo sym jom u proivje k rnkom aj byk a jom u z nnzy pornhak, tonn tez pschistaji: nett rnozn to la wo inerje bäte jeez a n jetrjebam psched kvzdej njezrakej holen stanycz a prajicz p l e a s e m y l a d y a n d t a k e t h i s s e a t (jeli srnein prosycz a wzrnicze sebi tele mejto). Nechtv träfet) n a to p r a ji: haj, kak dya invzesch widzeez, zo je tönte rnnz biskop? K ozdy Am erika:! w idzi n a p renje pohkadnjenjo, kvhv m a psched svbn; pschetoz biskop m a romski korn ar a m vdrn pschedkosehkkn, tak tez kozdy snperintendent drnhow eriw ych. T o h o d la njeeh maseh lueni kajknz cheesch, widzisch, zo je wysoki rnnz eyrkwje psched tobn. A le psehemndry A inerikan stara so wo to rnako; kozdy rnysli, zo m a so ta lad y " ezeseziez. W prjedaw schirn ezasn trjebasehe sv skowo la d y " jenvz za wosobnyeh, netto pak za kozdn holen, kiz hnsko niina tak w jele, zo by swoj sehlewjer psched w oezornaj <kiz zenje njepobraehnje) pkaezika byka. tohv widzisch bild)«jasnoseze a hordoseze w tyrnle fraju. Kak Pak mefo to hinak byez? H izo dzeezi so n a tele waschnjo w vczahnn. N a pschiklad widzisch hole«a holen dv schule hiez. Hvlezec z ro zto rh an y rn i kholowarni, z w vzriivyin nvsoin, bjez ezrijvw, ktobnka abv ezapki. H olca, v ta holezka! ta h o to w a la d y " w n h v to w a n a jakv kralowska pryneeshna. H dyz je hölczee 12 let start), dyrbi börzy do fabriki, a dyrbi nancj sobnzasknziez, zo rnöza te la d ie s" kozdy tydzeń abo rnesae nvw n rnodn sobnczinicz. T a lad y " sedzi rnjez tyrn za pianorn a pinka inaezeri neschto do ivnschow a ezeri hewak druhc tryski. J e - li holezee n e tt pschejara start) (20 let), stara so, zo by so w o- zenil, je wschak n e tt to la böte g eutlem eit". S ch to pak stanje so n etto z naschej la d ijn "'? J a njechain wedzecz. M n z stanje ra n o zähe a w a ri tej lad iji" kofej atd. L a d y " narnaka ezopkn jstw n a hotow e,, p r e a k f e a s t, fnebattjo. P v to rn khw ata rnnz do fabriki, zo by nekotre dvllar-? zasknzik, a nasche lad h ö " dadza sebi dvrna berje bycz a rnysla n a now e kkobnki a drnhe toeci). Njewidzisch z tohv, kajkoho dncha tndy nainakasch. F r. D. D. Z Luzicy a Sakskeje. Z Budilschma. D rn h i dzeü slvjatkvw, 2. jitntja,!vuvzeu la isv v iiv sn p cy i knjez b isk o p w tndvrnnej tachantskej cyrkwi wosvbarn sw jaty sakrarnent s i r r n o w a n j a. M je z sirinnjornnym i besehe kojschtv dorosczenych, wosebje czeskich a polskich dzeiaezerjvw a dzekaezerkow. S o b o tn psched sw jatej T ro jie n je so tn d v in n a Bnschlec fabrika w otpalika. W o heń je pjecza zakozeny byk. Z Radworsa. K tow arstw arn, kvtrez d o tal w naschej wosadze Ivobstojachu, je so w dehn letnschvho leta hischeze jene pschitvwarschiko. J e to s e rb sk e s p e w a r s k e t o w a r s t w o M e j a ", kotrez knjez w nczer S k o d e ń k po now yin lecze zakozi a kotrez je netto skoneznje swoje ham tskohejtrnaiiske w obkruczenjv dostako. Z a pschedsydn w nzw oli sebi tow arstw o w nlkvziw nvsczerja a gm ejn skohv pschedstojerja J a n a.b a iitn s c h a -N a d w v rs k v h v, za d irig en ta ( = w nw nczo-

118 114 rtmrjct) Pak sw ojoho za lo z erja k. w uczerja S l o d e n k a. S o b u sta w o w je nehdze 50, jich liczba Pak stajn je pschibera. S c h to to w arstw o chce, to p reni wotrezk ( ) joho w ustaw kow p ra ji, kotryz reka: zam er to w arstw a je h ajen jo cyrkwinskoho a tow arsehnoho s e r b s k v h o spewa. Pschistawk, kotryz nekotre tow arstw a m aja, zo dyrbi so püdla serbskoho tez nemski spew Hajicz, smy Po swojim serbskim R adw orskim w aschnju w u w ostajili. Z o by to w arstw o hnydom z polnym i m ocam i do dzela stupiez m ohlo, kupi sebi tez rja n y piano, pschi kotrymz so k sw ojim tydzenskim w u w u czo w anjam skhadzuje. Z o to w arstw o swvj n a- daw k berje d o p jeln ja, n ajlep je ze ziw jen ja sam oho spöznaw am y. H dyz so prjedy do serbskoho spewa to la tu abo tarn tez nekajki gassenhauer" zabludzi, dha je tajki njeserbski spew netto cyle w o tm jelk n y l N a kwasach a 'schinczkach, ducy z reji a n a reje, w jeczor Po sw jatoku a pschi kajkichzkuliz druhich pschilezuosczach, wschudzom slyschisch n etto jenoz krasne s e rb s k e spewy zanoschowacz.?( ta t je p ra w je. Pschi tym chcemy wostacz. Nochcemy sw oju serbsku narodnoscz w niczim z njetrebnym nem cow anjom zaprewacz. W Husch bu 28. m eje tarn d o tw a rje n a h r o d o w s k a k a p a l a sw jatocznje swjeczena. Z a swjatoeznoscz besehe so w je s H u s k a a wosebje hrabinski hröd sm jatoeznn pyehu wvblekk. Pschede wsu pschi hrodow ej zahrodze bechu pyschne czestne w ro ta n atw a rjen e, ta t tez psched rjen je z khorhow jem i wupyschenym hrodom sam ym a psched kapalu. W c wsy Pak ze wschelakich dom ow wejachu khorhow je jako znam jo, zo tez w obydlerjo wsy, b y rn je katholscy njebyli, w jesvly pvdzel n a podaw kn bjeru, kiz je n a wsche ezasy w azny za jich knjejstwo, hrabinsku sw öjbu S ch allec-r iauev u rec. W 8 hodzinach d o p o ld n ja pschijcdze n a j d o s t o j n i s c h i f n ) e b is k o p z knjezom aj scholastikom L u s c z a n s k im a sararjo m S k a l a z B udyschina, a borzy zapocza swjeczenjo rja n e je swjatnicy pschi assistency spom njeneju knjezow z B udyschina a kujezow P. L e a n d r a z klvschlra E m ausa w P ra z y a hrodow skoho kapkaua E n g e lk a. T e z m lodaj syuaj ujeboh h ra b je M aria S c h a lla, m ajvratskvho knjeza n ad Husku, H a d a m a H a n d r i j, dvkonjeschtaj p ü d la sluzbu jako m in isira n ta j. Z a stu p do kapale, nad kotrym z je rja n y m vsaikowy w obraz najzboznischeje knjezny w o w obstajnej pvm ocy, besehe fräsn je w udebjeny. H dyz 6e sw jaty skutk psched tym ile hlow nym i d nrjem i kapale zapoezal, w obendze najdoftojnischi knjez biskop eyln kapalu, ju z w vnka krjcpjo n pozohm ijo. N a to zastupi knjez biskop ze sw ojim i assistentam i do kapale, zo by tez jcje zim tskowne z pschedpisanym i m odlitw am i pozohnow al. Z a duchow nym i zastupichu h ra b in a w u d v w a. jrodzena sw obodna knjeni z F ü rsten b erg j, m uozy wysoey hosezo, dom jaey S ch allec dom u a wschelacy druzy, tak zo bu kapala hacz n a pvslednje inestno n ap je ln je n a. T e z fa ra f Husezanskcje wosady, knjez H a u d r i k, besehe pschitom ny. H dyz be pvzohnow a n jo kapale po ritu a lu dokonjane, zapveza so swjeczenjo abo konsekracija krasnoho m arm v rv w v h o w o lta rja Po krasnych a hluboko waznych w obrjadach romskohv pontisikala. K rotki w o p is tychle w o b rjad o w je K atholski P o so l" hizo tu lecze czislo 11 p v d al. D o w o lta rja zam kny najdostojnischi knjez biskop relikm ije sw jateje F ilu m en y a swjatych m a rtra rjv w Trierskich. P o dokoiljauej swjecziznje bu iv o lta r krasnje w udebjeny, a netto n a nim w oprowasehe najdostojnischi knjez biskop p reni kröcz najswjeczischi w o p v r B ozeje msche. Pschi sw jatym w o p v rje spewachu nekotre spewarki uemske kerlusche z pschewodvm harm vnia, na kotrymz k. wyschschi seminarski w uczer P l e w k a z B u d y schina piskasehe. P o sczenju mejesche najdostojnischi knjez biskop pohnuw ace predvw anjo, w kotrymz sw oju radoscz nad dvkonjeujvm tu toho now oho mestna

119 115 m odlenja a czesczenja B o zo h o w uprajiw schi w u tro b n c pscheczo w ozjew i, zo by kapala byla zörko bvhato h o z o h n o w a n ja za hrabinski bm n a za wschitkich, kotsiz w kajkezkuli nuzy a naleznosczi fern pschindu sebi pom oc abo pokojenjo wuprosycz. H dyz be sw jaty w o p o r so koncej pschiblizil, pschinjese hrodowski kaplan Najswjeczischi S a k ra m e n t z d o taln eje kapale w hrodze. Psched N a j- swjeczischim kroczachu dw aj synaj a dwe dzowcy njeboh hrabje, bete zhotow ane, a h ra b in a w u d o w a ze swecami. N e tt zanjese knjez biskop T e D e u m, po kotrymz p o zo h n o w an jo z N ajswjeczischim w udzeli. S w jato czn o scz besehe nehdze poltsecza hodziny tra la. W 12 hodzinach sczehowaschc swjeezenso kapalnoho z w o n a, kiz m a z makeje weze weriwych k Bozim^ sluzbam wokacz. Z w ö n, dw aj centnarjej czezki a w o t B ie rlin g a w D rjezdzanach latt), besehe psched kapalu na,,',w obw encow ane röschty pow isnjeny. Pschi swjceziznje stvjeschtej z közdvho boka m atej h ra b in je M a r i j a T h e r e s i j a a A m a l i j a jakv kmötse zw ona. H dyz be sw jeczizna po w obrjadach pontifikala, nasehim czitarjam hizo znatych, dokonjana, a k. P. L eander sw jate sczenjo sw jatvcznje w uspew ah bu ze zw onom prem kröcz zw onjene, pschi czimz so pschitom ni p reni krvcz Ja n d z e l K njeza" m odlachu. K a p a la je w krasnyni row anskim stilu zc sam oho.peskowca tw a rje n a. Psched hlow nym i d nrjem i a nutska n a schtyrjoch rüzkach kuple stoja d ro h o tn e stolpy z m arm o rn. W okna su m olow ane, kaz w vkna W orkleczanskeje kapale, w L o n d o n je dzelanc. W osebje d ro h o tn y je w o lta r z krasnoho beloho m a rm o ra n a tw a rje n y. T e z cyla p v d lo h a kapale je z m arm ora. W u m o lo w an jo kapale budze so häkle m öc pozdzischo stacz. S k ö n - czimy sw oju ro z p ra w u z pscheczom, zo by tez z tu to h o m esta wnkhadzako powjetschenjo wjetscheje czescze B ozeje a spom ozenjo njesm jertnyeh dnschvw. Z Panczic. K az be hizo w poslednim czisle K atholskoho P o s o la " pschizjewjene, swjeczesche tu swjatki pöndzelu, 3. ju n ija, knjez w uczer e in e r. H ic k a z joho mandzelskej zkoty kw as. Cyrkwinska swjatocznoscz w otby so w Khrosczicach a to w 10 hodzinach. Psched w o lta rjo m n a dw em aj stolczkomaj, kotrajz beschtaj z p letw am i rje n je w obw encow anaj, mejeschtaj ju b ila rn a j m andzclskaj swoje mestno. K njez kanonikus a fa ra r W e r n a r z Khrösczic w dlcjschej ryezi waznoscz d n ja rozestaja a z w u tro b n y m i skowam i n a n n n jen e 50 let spominasche pokazujo n a B o zu h n ad u, kotraz je m andzelskeju hacz d o ta l wjedka, a rozestaja, kak je tu tö n dzen w opraw dze K njezow y dzen. P o hnujacych stowach w udzcli knjez kanonikus m andzelskim aj sw jate p o zohnow an jo a n a to sczehowaschc spew ana B o z a mscha, kiz so ze sw jatocznym T e b je m y B o h a khw alim y" skonczi. P o cyrkwinskej swjatocznosczi so poto m najblizschi pscheczeljo, kotsiz bechn wschitcy w cyrkwi pschitom ni, pschi m alej hosczinje w P anczicach zhromadzichu, zo bychu so tez hischcze domach zwjeselili n a zadnym swjedzenju. ^ Z e Seitendorfa. Z 30. m eju be za w jeledostojnoho knjeza kanonika K a rla J u n g e, S eitendorfskoho fa ra rja, dzen pschischol, n a kotrym z mözesche n a 80 let sw ojoho ziw jen ja hladacz. H dyz czkowjek staro b u 80 let docpeje, je to wescze neschto zadne, poredscho Pak hischcze so staw a, zo je' w tu tej starobje do cyla strow y n a czele a buchn, tak 'zo m öze wsche w inow atoscze sw ojoho zastojnstw a dopjelnicz. Z a tu le w o t B o h a z redka hdy komu tak dospoknje d a rje n u h n a d u mözesche so m jenow any knjez 30. m eje dzakowacz. T u chcemy pschileznje z krötka waznische podaw ki joho ziw jenja podacz. N aro d zeny 3 0. m eje w R ychnow je jr eichenau) w Sakskej. a pöznawschi swoje pow okanjo za meschniski staw, p o d a so do P ra h i, zo by tarn w serbskim sem inaru n a n jö n so pschihotvwak. P o dokonjenju swojich studijow

120 116 Int 3. b e m ttb m 1840 n a meschnika swjeczeny. S w o jc P renje zastojnstw o bösta jakv kaplait p v la fa ra rja S p a n tig a w K v n ig sh ajn je, z wotkelz dyrbjesche so ze sw ojitn fa rn rjo n t hizo po 10 mesacach do W vstrow ca jakv p reni kaplan pschesydlicz. P o smjerczi S eitenborfskoho fa ra r ja A rlta hvum re 28. decem bra ) n astu p i knjez K a rl J u n g e 2. h a p ry la zastojnstw o S eitendorfskoho fa ra rja, w kotrym z je netkle 4 0. leto. W tu ty n t czasn pom jen o w a joho B udyski kapitel swj. P e tr a za sw ojoho czestnoho kanonika. tie ta , 3. dec., swjcczesche knjez fm m nifitä swvj öo letny meschniski jubilej, pschi kotrymz bu k pschipöznaczu zo hnow anohv skutkow anja ze sakskim Albrechtskim rjad o m I. rjad o w n je w nznam jenjeny. Z a d n o h o d n ja biet, n a kotrym z m jen o w an y w jelebostojny knjez 80. leto ziw jen ja skönczi, mejesche tez w osaba za w inow atoscz, zo by jo m u sw oju bzakvtvnoscz za 39 letite pastyrske p rv cow an jo wopvkazaka. T u tö n bzak jom u tvnzschi tonberk ivosaby ze skowann w n p ra ji a jako traja ce w opokazm o liezbu wschelakich pschipraw ow za S e i t e n b o r f s k i B o z i b o r n, kotrez bechu so yizo k jvyo 50 letnvm u meschniskomu ju b ilejej w o w jele pschispvrike, wo nekvtre potvjetschi. D uchow nsttvo p a tro n a ta M a rijn o h o D o la, kotrez bc so >v niinale bvspolnej liczbje zhrvm abzilo, jo m u joho w obraz, z krybn ryzbow any, poba, zo by tu n a fa rje pschccy jako w opom njeczo w ostal. Pscheczo, kotrez tvschttke pschi tutej sktabitosczi ryczane siow a wopschtjachu, be, zo by B öh tvjelebostvjnoyo knjeza kanonika a fa ra rja, kotryz je netkle w Sakskej n ajstarschi bttchow ny iv zastojnstw je, hischcze m nvhe leta k spom ozenju wosaby lu strow ej starvbje zbzerzak. 3 k ra jll. S to jim y zasy tu czasn B o zo h o Czeta. N jelu b y pschipab Pak je chcyl, zo je ttjebzela mjez B ozitn Czekom ru n jc tez mesaczna njebzela za rejc. Katholscy korczm arjo brje, kaz so santo rozem t, w tn ty m sw jatym czasn swöj böttt rejam n jew o tew rja, to la bruhbze bubza reje, a je so hizo stako, zo su samo holcy brnhby do bruhich zbalenych wsow n a tajke tvjeselo khodzile. T o h v d la tv u p raja m y najnaleznische ttap o m in an jo, zo bychu z najm jenscha mjez B vzim Czelom pschistojnje dvm a wostake a tak tu tö n sw jaty czas swjccze pscheczinike. J e K i trebne, sebi nehdze zancz, bych ja ra zbobne mestno za w ukhöb >v tym le czasn webzak: k e rc h o w. D usche tych, kotsiz su tarn pohrjebani, su so b aw n o n a tele sw jate bny m jez B ozim C zelom " wjeselile, iv kotrym z jim telko tröschta a w okschewjenja do jich czwilow kapa. N jekom dz so, jim solm k pom ocy pschincz! J a sym pscheswedczeny, n a kerchowje, hdzez träfet) m oza teln sbyrnje mlodschi byl abo m lödscha byla) hischcze letsa komorku rycz, zanbu tebi mysle n a w jeselo a zabaw u, kotraz so Po p ra w o m zenje njeslnscha, w tychle wysocy swjatych a zböznych dnjach pak so n ajm jen je pschihodzi za katholskoho m lodzenca, za katholsku knjeznu. Z cykoho sweta. N e m sk a. Z andzen y tybzen je so psched subnistw om w A a c h e n je Proceß w otm el, w o kotrym z hischcze su pschecy wschc now in y polne. Hosczencar M e l l a g e be knizku spisal a w u b al, w kotrejz Won b ra tro w sw jatoho A lexia jm nichow pobobnych m iloscziwym b ratram ) w inow asche h ru b o h o a njeczlow jeskoho zadzerzenja pschecziwv tym, kotrychz d y rb ja w othladacz. A lexianow je pak m aja tu swojich khorvwnjach jenoz Po duchu khorych, abo n a czuwach

121 117 (nervach) stabych. Dokekz mejesche stat dohlad o w arstw o w tutych hojernjach, tute porokow anja tez jo m u pkaczachu. T o h o d la statne rycznistw o, ( S ta a ts a n waltschaft) skörzbu zapocza, a jako poboczni skorzerjo bechu bratsja d la ra n je n ja na czesczi. Z processom wschak je so wukopako, zo je so w khorow ni B caciaberg w opraw dze pschecziwo khorym neschtozkuli ftafo, schtoz so stacz njebljrbi. T o la to h o d la so zaskuzby A lexianvw powschitkownje w o w o th lad an jv duchakhorych n a zane waschnjo njepschikrötscha. L ib eraln e now iny n ain ak a ja Pak w tym pschiczinu, Powschitkownje pschecziwo wschem klüschtram!a duchow iiyin rjadam w ustupow acz, haj, w one n a tym sam o dopokazacz spytuja, knk nnzne dohladaw arstw o stata nad cylej katholskej cyrkwju je. P re n je wöjnske ködze z druhich statow su hizo K ie l dosczahnyke, zo bychu so n a w o tew rjen ju fa n a ta, poknvcne a ransche m orjo zjednoczacoho, wobdzelike. N ajdalschi pschindu pschecy n ajp rje d y. T ak tez schtwvrtk ra n o prenja cuza ködz z A m eriki pschijedze. T e z awstrijske su hizo n a puezu. Francözske chcedza hnydom Po officialnym posw jeczenju zasy wotjecz, bjez toho, zo bychu dalsche, k czesczi cuzym wyschkam w u h o to w an e swjedzenje woczakali. W u lk e n j e w j e d r a zandzeny tydzen su surow u schkodu naczinilcz wosebje w e W ü r t t e m b e r g s k e j. M estaczka a wsy B a rlin g e n, L au fen a t. b. su do cyla pow odzene, a n a tsicyczi czlowjekow je so zatepiko. W jeczor w 9 hodzinach, hdyz so k m eru podachu, so kusk deschczik pschekapowasche, a w 11 hodzinach buchu jim hizo tw a rje n ja w o t pschibezacejc w ody tvvttorhane, a sami bechu wbozy ludzo zhubjeni. Awstrija. Z em jerzen jo w juznych dzelach Rakuskeje a w polnvcnej J ta liji hischcze pschecy njecha könc mecz. T a k be zandzeny tydzen zasy w prjedy hizo ta t wobschkodzenym L u b l a n j u (Laibachu), P otom w Z a h r j e b j c (Agram ) a w F l o r e n c u. D o cyka m özem y pschecy wobkedzbowacz, zo stajn je blize k n am pschindze. Psched neschto letam i be stajn je w M a le j Asiji, lonsche leto w K o n stan tin o p lu, a n etto w J t a l i j i a Rakuskej, a sam o w Schlezyskej bu tam ny tydzen wobkedzbowane. Asija. Jap a n sk a C hinesow z m ocu brö n jo w nuzuje, w u m en jen ja m era wobkedzbowacz. C hinesojo zasy stajn je podleza. A le schtoz je najhubjensche: netto w oni pschez ru b je n jo wsow a m estow chcedza so w otru n acz. T e z n a m issionarow wschech kschesczanskich w uznaczow chcedza swoj hnew wutschascz. P o najnowischich now inach su hizo^ wschelakore surowoscze pschecziwo n u n wobeschli. N aležnosće našoho tow ařstw a. Sobustawy na lĕto 1895: kk Jakub Klieman ze Špitala, 392 Heinrich Kubaš, hajńk w Zdźeri, 393. j Mikławš Bjedrich z Badworja, z Boranec: Hańža Wićazowa, Hana Mikličec, 396. Hana Kubańkowa z Kamjenej, 397. Michal Wićaz z Miłkec, 398. Michał Konjecht z Bronja. Sobustawy na lĕto 1894: kk Hana Kubańkowa z Kamjenej, 661. Michal Konjecht z Bronja, 662. Hana Mikliöec z Boranec. Na lĕto 1893 : kk. 791 N. N N. N. Dobrowölne dary za towaństwo: Towařstwo Serbskich Burow w Ralbicach 2 hr., M. Kokla w Khröscicach 1 hr. Za cyrk ej W utroby J ĕzu so w eje w B aeon ju. Nawdaty kapital a dotal nahromadźena dań wučinještej 109,415 hr 43 p K česdi Božej a k spomoženju dušow je dale woprowal: 8. za swjećene wĕcy 1 hr. 10 p. H ro m ad d e : 109,416 hr. 52 p.

122 118 Za eyrkw ičkn s. Joxefa w H ajnlcacli. Dntal hromadźe: 12,740 hr 39 p. Dale je woprował r. 1 hr. Hromadźe: 12,741 hr 39 np. Za cyrke.j M aeerje B oxeje w R adw orja. Dale su woprowali: X a jd o s to jn iw i k u j e z b i s k o p a t a e h a n t Ł n d w i k W a h l lo O O h r., N. N. z Worklec 3 hr., N. N. z Bronja 15 h r, na Rehorkec- Löbmannec kwasu w Radworju 18 hr 10 p., N. N. Z Radworja přez Jak. Hantuša z Radworja 135 hr. (za srjedźanske wokno při wulkim woltarje). Za cyrkej W Lubiju: njemjenowana 1 hr., přez knjeza kantora Buhra w KönigS' hajnje 15 hr. Zapłać Böh wšĕm dobroćerjam I Z a tcrcm roro : Zcmreia je sotra Aloysia. R. i. p. L s t o w a i l j o. Do Prahl: Dopis häkle döstachmy, hdyž bĕ eisło za ćišć hižo hotowe, tuž do přichodnoho čiařa Wutrobny dźak. J e n a ziwnoscz >v Serbskich Pazlicach m a so ze sw o b o d n eje r u ft pschedacz. Z iw n o scz m a n im a le 1 0 kvrcow g ru n ta, 3/4 körca lu k i h n h d o m pschi zah ro d ze, je czista bjeze wschvho w n m jen k a. P sch edacz m a so loschv, kaz stoji a lezi, z cychnn zn jem i. D alsche je ta rn p o la gm ejnskohv pschedstojiczerja zh o n icz. _ Sianknowski procession do Albendorfa w o tje d zc 2 4. junija ze Z h o rje lc a. S c h tü z chce so lvobdzelicz, d y rb i n a sp o m n jen y m d n jn d o p o ld n ja z p renim czahoin (8 hodz.) do Z h o rje lc a w otjecz. D ź a k. Při naju zlotym kwasu, kiž smöj z Božej hnadu swjatki pöndzelu swjećiłoj, su na naju ze wšĕch stron w lubosći a přećelniwosći spominali, tak zo mamoj za swoju winowatosö, zo tu zjawnje za tajki dopokaz lubosće swöj n a j wutrobniši dźak wuprajamoj, wosebje pak płaći tutön dźak wysokodostojnomu knjezej kanonikej a fararjej Wernarjej w Khröscicach za tak rjanu cyrkwinsku swjatočnosć, z-kotrejž je naju zwjeselil. W Pančicach, 4. junija M iklaw š H ieka, wučeř emer., a mandźelska. Při składnosći naju 251ĕtnotio mandźelskoho jumleja smöj wot lubych přećelow rjane dary lubosće, kaž tež mnohe ertne a pisomne zbožopředa z blizka a z daloka dćstałoj. Za to prajimoj wšĕm tutym lubosćiwym a swĕrnym dušam wutřobnje: Zapłać Böh, a přejemoj jim wšitkim Bože žohnowanjo. Tež towařstwu,,jednaće dźak za přinjesene zastaničko. M icliał K okla a mandźelska w Khröscicach. A E " P sc h ic h o d n e. czislo K a th. P o s o la " w u n d z e z a t s i n je d z e le ((>. julija). Czischcz Smolerjec Inihiczischczernje w Maczicznym domje w Budhichinje.

123 Wudawa bo prftnju a třeću sobotu mĕsaca. ^ U () Oivp Wudawany root kowarstwa L S. Lyrilla a Methodisa w Ludyschinsk. Redaktor: Jakub Skala. Ćisło julija Lĕtnik 33. Lift swjatoho wötca na jendzelski lud. S w j a t y w ö tc L eo X I I I. p rö c u je so njepschestaw ajcy, zo bychu so w o t srjedziny eyrkw je w o tw o b ro czene kschesczanske lu d y zasy k n jc j ivrö czili. W v n to czini jako w ern y nam estn ik K h ry stu so w y z lubosczu a m ilosczu, ze slo w vm p o w u czen ja q z m o d litw u. T a k p o ra d z i so jo m u, wschelake w o t cyrkw jc dzclene skowjanske lu d y z a s z japoschtokskim stv lv m zjen vczicz; w u ajn o w isch im czasu roubo w o kolny list n a jendzelski lu d, zo by k ralestw o B o z c w jenvsczi to e rtj" pytak. K jenvsczi w ery chce bam z zabkudzeuy lu d z w ötcow skej lubosczu w rö - czicz. J o h o p o w u c z e n ja n a m a k a ja w Jen dzelskej m ö cn y w o th lü s. J e n d z e l- czenjo su w azny a n a b o z n y lu d, kotryz z a w ernosczu sledzi a ju nam akaw schi, tez pschiw ozm je, n je d ziw a jc y n a napschecziw ne zadzew ki. P i ln j e sch tu d u ja w Jen d zelsk ej staw iz n y a w in y n a h lo h o d z e le n ja lu d u w o t katholskeje eyrkw je, a w uczby, z k otrym iz so w o t katholskeje w ern o jcze ro z e z n a w a ja : tez z a w je d u ja w sw ojich B o zich skuzbach w o trja d y, p o d o b n e n a te katholskeje eyrkw je. M n o z y duchow ni, w uczeni a zem jenjo, zastupichu w now ischim czasu do klina k atho l skeje eyrkw je. R o la za w ütcow ske n a p o m in a n jo sw ja to h o w ö tc a je to h o d la p sch ih o to w an a, m özem y so n adzijecz, zo n a n je j b o h a te znc zro stu. S w j a t y w ö tc d o p o m n ja n a skaw nu zandzitoscz jendzelskoho lu d u w katholskich czasach, bjez p o ro k a sp o m n i n a zru d n e podaw ki, pschez kotrez b u jendzelski lu d w o t japoschtokskoho stoka dzeleny, z czim z tez ta m n u s w ja tu w ernoscz pschisadzi, kotraz be jö n n a tak wysoki stu p je n zdzekanoscze a flaw y pozbehnyka. S w ja ty w ötc n je ra n i nikoho, a le p rö cu je so, n a b ite ra n y zahojecz, a zabkudzenc w ow cki z jeniczkim w o t K h ry stu sa p o sta je n y m p a sty rjo m zjenvczicz, a z a d a sebi to h o d la, zo bychu so w schitcy m o d lili, zo by d o b ry p a s ty r" sw o je kralestw o n a zem i w jenvsczi w ery w o b k ru cz a! a rozscherjak. D o b ro cziw e sto w o sw j. w ö tca pschija so w Jen d zelsk ej tez w o t p ro te s ta n to w z w ulkej kedzbnosczu, w o t m nohich z w ernej pscheczeluosczu. Letufchej h lo w n ej zh rom adziznje p rotestantskeje jen dzel-

124 120 ffcjc eyrkwje cljee psehihotow aey w nbjerk tüte w obzam knjenjo poruczecz: W obz a ro w a u ja hüdue je ujezbüzue rvzkvlenjo, z kotrym z so kschesczanstwo dzeli, a tohvdln w itam y z m itrn y m dznkom lift, kotryz je Leo X I I I. jendzelskomu ludej pifal. P schihtosnjeiny sm jatom u tuotecj, zo je w v b staju a a zhro m adua m odlitw a najwesczischi puez, n a kotrymz m a so w o t B o h a w u jed n a n jv ksehesezaustwa dvbyez, n p ro sy m y ' swoje sobustaw y, zo bychu n a prüstw n bam zow oho listn a n a stow a areybiskopa K nnterbnrskoho ze zhrom adnym a w obstajnym m odlenjvm dospvtne zjenoezenjo we w erfe a lnbosezi wuskutkowaez so procotoali, w kotrejz eheysehe L n jez w jeezor psehed dokvnjenjvm sw ojoho w njednaeoho w o p o ra wschitkich zjenoezenych merz. kvtsiz do jvho m jena toerja." T a s te pscheezelne stow a w nbndzejn nadzijn, zv jendzelski lud Po cznsu pscheey jasnischv spvznaje, zv bn w o sw ojn toent zjebany, a zo so ke katholskej wernosezi a srjedzinje z a s pschizamknje. Z bolosezn m am y Pak tonznaez, zv wjedziezerjo lntherskoho ln d n w n a- schich tm jin n d ) pscherziwv katholskej eyrkwi ta t pscheezelnje zm ysleni njejfn, ale zo w now inach a wschelakich kvnferencach pscheeziwo itjej schcznwaja. T a t sta so to lo n i w L nbiju, njedaw nv w B ndyschinje a M ischn je. W schednje lu nvw i- nach njcw ernoseze ftojn, abo wschelake podaw ki so stronisey, njelnboznje rozsudzeja. S a m e wyschnosezine now iny L eipziger Z e itu n g " czisto tele scheznluanje now inam pvroknje a sich dopvm iira, zo m a ja katholscy tosam e p ra w o n a fra jit jnfo lnthersey a zv njesm edza so to h v d la w o t wjetschiny hanicz. S w ja ty. w üte je katholski swet n ap v m in at, zv dychn so psehed sw jatkam i zjaw ne abo p riv atn e pvboznoseze wschndze w vtm ew ali, zo by D neh sw jaty naschieh w e w erje dzelenyeh b ra tro w rozsw etlit, zo byehu katholskn w ernosez p ra w je spoznaez so prveow ali a pvtvm jej weseze pschihtvsnja. M y znajem y eyte surow e hnbjenstwo. kotrez za kraj a lud a za wschitke w o b sto jen ja z tv o b zaro w an ja hödnoho tv v tp ad a psehikhadza, njeeham y to h v d la pschestaez Po w o tp o h la d a n jn swj. wüten so modliez. D o b ra m odlitw a nikom u njeschkodzi. Wobrazy ze Serbow. i. M ü en je zaklineznja zohnow ane htosy krasnych zw onow w R albieach a pseheproschnja wosadnych, zo byehu pschischli a dzel b ra li n a njezapom nitych w obrjadaeh psehi sw jedzenju B o z o h o C z e k a a jo h o oktavy. H aez tu n je tez wsehednje lnboznje klineza, zda so to la, jakoz by B o z a wschohomöe n a wulkieh swjatyeh dnjach sieh zwukow krasnosez pow jetschita a kaz bychu dopom inaez m ete n a htosy z n jebjes. Z e wschech stronow khw atajn w osadni k farskej eyrkwi, zo bychu tu B o h n ezesez a khw albn d a w a li, kaz je stare serbske waschnjo. M je z sw jatoeznje zdrasezenych kemscherjow mescheja so m ale druzki jafo parke a kohoz w u trv b a n jeje z a tw je rd u je u a w sah a u ju za swetuym i kubtam i, toho dueh so ujewseheduje pozbeha k tooteej w ujebjesach. T o je lu b o zu a stro u a uasehoho w vbraza. T o la m a B v h u z e l u im ale közdy a ta t tez nasch w obraz sw ojn "ezemnn stro n u. M o le r abo w o b ra zo w a r trjeb a ezemnosez, zo by swettv ta t p ra w je w nzbehnyt. Nasch w obraz Pak by ezim rjeüschi byt, ezim m jenje ezenm oho by n a nirtt byto. Nasehe woezko widzi we wnlkej m nohosezi staryeh a mtodyeh, wosebnych a khudych, hospodarjow a ezeledz, ale, ale widzi tez, zo tu neschto h ospodarjow njeje. S w je e z a dzeń B ozoho Czeta pak dom a Pak schtü by to w erit! n a wikach w Kam jeneu.

125 121 T o je czemnoscz w o b raza. B y -li p ry n c abo kral do w osady pschijek, bychu snadno wschitcy pschischli a to by ja r a p r a w j c byko: hdyz Pak kral kralow a jeniczki syn ziw oho B o h a w stojatym sakram encze wobkhad dzerzi, P otom tu njejsu, a to je j a r a w o p a k. W osada, kotraz so w pokncj liczbje n a B o ze Czeko njezhrom adzi, je r n n ja Tcgimentej, z kotrohoz rjad o w su m nvzy spadali. To zrudzi krala! K o tra ßitluci Pak je» am uaschich b ratro w rubika? *** I I. S m y n a k e rc h o w je. Czichi m er n a s w obdaw a. N a m k nvhom aj w otpoczuja nascht lubi a spja spar zbvznych. Kak sn to la hizo w ziw jenju za mestaczkom, n a kotrym z netko leza, zedzili. N jejsu ani pröstw ow, am Pjenjez lutom ali, zo by so jitn tu n je tu te m estno skhowalo. H a j, smjercz je w u bjerny zmerc. P o sm jerczi smy wschitcy a pschecy n a w osadnym kherchoivje hromadze'. W ziw jenju so tu czasto njew idzim y. K ajka to njerunvscz. Hdzez m a nasche czeko Po smjerczi pschebywacz, te mestaczko dyrbim y sebi tez za ziw jenjo hizo wazicz a je w opytow acz. T o je bebn kschesczana, zo ze znuizitosczu farski kerchow wobkhodzi, hdzez m a m uczne czeko spacz, hdyz je nehdy w u tro b a bicz zastaka. T o h o d la Pvjm y tehdy, hdyz w R özencze B o ze skuzby njejsu, do Ralbic, zo bychmy so tez hizo w ziw jen ju zeschli, hdzez m am y so po smjerczi stowarschicz, a 0' bychmy so wokschewili n a napohladze m estna, n a kotrym z mamy nehdy drem acz hacz do sudnoho d n ja! *** I I I. B u d z khw aleny J e z u s K h ry stu s!" D o wecznoscze. W ita j k n a m!" Schklencu p iw a a tru b k u!" P o d a j wschak mi n o w in y!" T n masch K am jenske", B udyske", B arlin sk e", illu stro w an e " a K ladderadatsch". N jeje czi n a tym doscz?" N e." S c h to d ha chcesch to w ja c y? " Nim acze d ha zanych k a th o ls k ic h n o w in o w? " N e." B ozem je." H dy bychu hosczo wschudze ta t czinili, bychu w naschich hosczencach katholske now iny lezake. T a k p a k je p o d a r m o p y t a m y. *** Lifty z wuftajency. i i. W P r a z y, 2. jn lija T ak so czkowjekej wjedze, hdyz n jeje toe wojakach pobyk. W osebje, m a-li z tajkim w vjakom wobkhadzowacz, kajkiz je P o so k ". Beze^ z o rta : Posok je wojak, w ön toe, schto je czas, toe z n u n wobkhadzowacz. T o so trjebasch ze sw ojim listom jenoz nekajku hodzinku zakomdzicz, a P osok czi pokaze d u rje a rjeknje: P o zd ze! Z a 3 njedzele zasy! Tak, lubi ludzo, zendze so m i njed aw n o. M ejach w am tajki hnnjacy list z w ustajency" pschihotow any, ale besche pozdze. A wy snadz scze m i za to n ad aw ali lidtoorow. T o la k dzeku! H ew ak m am neschto podobne woczakowacz, kaz psched 3 njedzelemi. Pschede wschem neschto w o naschich serbskich h o sczo ch. P re n i tu pobuchu. S c h ty rjo hosczo z naschich wsow, w o t Belczec hacz k W etency: dw aj b u ra j a dw e b an tatej, schnvrkatej a z F reiberka d r. B ln k a, redaktor Ł u ž ic y a č a s o p i s a M a ć ic y S e rb s k e je. Kak je so jin t lnbiko?

126 122 K njezej doktorej wcseze w u b jern je. Pschijedze sw jatkow nu sobotu, a w ot soboty do srjedy, hdzez je zasy w otjel, be skoro stajn je w e w ustajency, w ot ra n ja hacz do nocty hodzinach so m jenujcy w ustajenca za w jera a n ra je hdyz je najrjenscho, ltjetoerno, trü b t w ajch tar", trü b t tprĕni, d ru h i a tseczi, posledni kröcz, a netto w opnschczeja tez n ajw u trajn ischi w o p y to w a rjo w n- stajenczne m estno. A touftcijettca, kotraz be tu khwilu hischcze p o ln a holkota a schnm ota n swetla, tum ta w vnem ja a n u n so do czmy. Jak o z m estna bajki sah a ja z njeje te weze a weziczki k hw ezdojtom u n jeb ju. K njezej M u cy so w o t n a s njechasche, ale dyrbjesche; za to budze tu za 4, 5 njedzel zasy. A nascht burscy hosczo? N ö, czi hizo sn toatn swoje w upow edali. A wescze, kalt so njejsu, su-li letsa swjatki swjeczili w P ra z y. P ro sch u w as, hizo P r a h a saina! Ja k o njew jesta so w am zjew i w najkrasnischej pysche ta zkota, stow ezata skow jansta P r a h a. S to jim y n a zelenym B elv ed erje a hladam y n a iijtt. N a p ra w u rut'u, hischcze n a B elv ed e rn F e rd in a n d e u m ze zelenym tnjedzanym tryw om, dale m ajestatne H radczany z kralow stim hrodom a z w u lto t- nym dom ont swj. W ita w osrjedza, hischcze dale, böle k pokdnju m lödny P e tř tn abo L a w rjen c v w a Ijora", kaz jom u S e r b ja Po nemsku rekaja, zaw aleny do m o rja kczenjow, z.lnboznej cyrkwiczku swj. L a w rje n c a a ze zeleznej konstrukciju 6 0 m etrow wysvkeje E isfelow eje weze. A pod tym wschem a pod nam i te kam jentne ntorjo, holkate a schnm jate, z khezemi a z m nohosczu cyrtw jow a hrodow. C yle k p o ld n ju Pak w u p in a so m öcny W yschehrad, a za joho skalatym ra m je n jo m zastnpuje do P r a h i W o lta w a, a w ije so w o ttn d jako sleborny b a u t pschez cyke mestv, pschepasana z 8 m ostam i, posyta z m lödnym i knpam i. N jedziw am y so skawnom n H um boldtej, kotryz, w obkuzlany z tu ty n t napohladom, P ra z y w tom le n a stn p a n ju tottm ert schtwörte mesto mjeze wschemi m estam i sweta. P re n je je C ary h rö d lk o n stan tin o p o la), d ru h e N eap o la, tsecze Lissabon a schtwörte P ra h a. A le dleje stacz njesm em y czas leczi kaz pod n am i W oktaw ine zo-kmy, a naschim hosczom leze n a staroscz dom. T u z speschnje dale! D a le Po khlödnych prom enadach, Po ziwych Holeschowicach B nbnach, V I I. dzelu m efta P ra h i, polnynt fabrikskich w uheni k witstajency. N je tra je to dolho a synjecze-li so n a elektrisku zeleznicu, je to hischcze p rjed y a S ch to m o w n ik " je tu. Z n ajecze jö n? P razscy studenczi z n a ja jö n doscz a doscz; khodza do S ch to m o w n ik «" w zymje, w lecze, közdy tydzen dwöjcy, trüjcy a czasczischo. S ch to m o w n ik " je Pak, Po jendzelsku w n- hoto w an y, z krasnym i alejem i, z hatom, z kaezkami a karpam i, z krasnej kwetkolvej pychn a horjeka z letnym hrodzikom kejzorow oho nam estnika. S ch to m o w n ik " lezi w e hlubokim dole, kolwokolo bezi W o lta w a, w obrubjena z hürkami. A n a ranschim küneu wttköncza S chtom ow nik " w ustajenca. K az dzeczko w mvschkowym zahlwczku, ta t tu psched n am i lezi w mködnej zeleni w ustajenca a zejh raw a w Pysche korhow i czerw jeno-belych, w e wyskacych zwukach hudzbnych kapali, kotrez so k nam h o rje dobyw aja. S ch tü by takle m o h l hnydom dele skoczicz do to h o mrowischcza, m ojedla tam le do w ustajenczneje w sy". Kajke tu ziw jenje! K az by rjekl, zo m aja tu dzensa kermuschu. K arusele, amerikanske czum pjele, keklerjo n a pow jazach a n a geint, dziw adla, m ale a wulke, p o p rjan co w e budy a t. d. a t. d. A pödla n a d u m p a rn i", tau t hudza hercy, a mkodzi hölcy a bryschne holcy porjedzeja sebi pödnsche nö, rn n je kaz w S erb a ch nehdze kermuschu; jenoz zo so tarn druhdy z bijenczku sköncza, tu Pak su wschitcy jako b ra tr a sotra.

127 123 -O, hdy byschcze takle wedzeli, kak zbozow ui fit w vbydlerjo w ustajcnczueje w sy! S u drje so k n a m sczahnyli ze wschech küucow czeskoho frnja, fu mjez nimi khudzi, kaz stu d e n ta ducy n a prözdniny, n su m jez m ini bohaczcy, n m aja statoki jako h ro d y ". A le pschezjenoscz kujezi mjez nim i, kaz m jez njebjeskimi jaudzelem i. W tu tej wsy njeje w ölbow, n jeje zwady, schtü budze letsa gmejnski pschedsyda abo schtü budze nücuy, kvtryz by tru b il a dawki hrom adzit. P schetoz tu n jejsu am dawki zaue a cksekucije B üh z w a ru u j! P o w e d a so hizo, zo so zidza n a w je s m e r ja ; proschu w a s, wscho na p re u ju Hypothek»! A sköncznje je to p re n ja czeska w jes, a schtü we, hacz nie p ren ja n a cylym swecze, kotraz m a elektriske swetko. T o la, u ajebacz to wschitko ujejsu suadz w obydlcrjo w nstajcuczueje wsy nekajcy bjezbözni ludzo. N a w o p ak : m a ja n a naw sy rja n u B o z u lim rtnt, z pkoczikom w obdatu, a tez cyrkej m aju, k o ste t m jenow am i, tajki p raw y zastarski d rjew jauy kostet. Czechowje m jeuow achu hacz do 16. letstotka küzdu d rjew ja n u cyrkej, kaz my, c l r k e v, kam jentne Pak rekachu kostet. D zcnsa rckaja wschitke cyrkwje kostet. N ajskerje, doketz je tych drjew jauych cyrkwiczkow hizo ta t ja ra m atv. W crn o wschak je, neschto jich hischcze uam akacze, wosebje w sew jernej A io ra w je. Nasch w jesny kostet" pokhadza z w ulkoho dzela z P o d ü ls a u jp odw üischau) p o la P a rd u b ic w Czechach. T o la tarn stojesche te d rjew ja u e ujebvzatko hizo pjecz let prözdue, wopuschczeue a woczakowasche zruduuschke swüj suduy dzeu. A kajka czescz je so jo m u staka! D o h la d a so n a d rje w ja n u cyrkwiczku zaskuzbny architekt m an n et S o c h o r a w uprosy sebi dowoluvscz, zo m vhka so cyrkwiczka do P r a h i pschewjescz. D ow olnoscz so d a a tuz m üzem y hicz, m ojedla k nyschporu. J e ru n jc w 3 hodzinach popokduju. Psched cyrkwiczku w idzim y zasy B o z u m a rtru a rcczku, pschez kotruz P odm urjow auy d rjew ja u y kryty mosczik w jedze do zwüncy, do zwöncy z 3 w o- praw dzitym i starozituym i zw onam i. A w ulka a scheroka ta zw üüca je, z möcnym i, sytnym i h rjad a m i. Pschez wysoki p rö h pschmdzecze ze zwüücy do cyrkwje. N jeüdzecze sam t. W ulka czrjüda kemscherjow dze z w ann, a druzy so czischcza napschecziwo w am Won a wschitcy sczahuja sebi klobuki a zuam jeujeja so ze ^znam jenjom kschiza. Z poknym praw o m. Pschetoz widzicze psched sobu w o p ra w d zitu cyrkej z w ulkim w oktarjom, swj. P ro k o p ej poswjeczenym, a z dw em aj m jeüschim aj pobocznym aj. A ui zwönk tu njepobrachujc w dolhim czoruym w obleczeuju, a u i kawki a n im o w ü lu je so do jeneje syujecze a pom odlicze so. W idzicze psched sobu neschto starych zünkow, n u trn je so m odla, a rözow c so suw a Po law cy. Pschiklady czah n u ". J e u o z duchow ny a m iu istra n ta j hischcze a nyschpor mohk so zapoczecz. W röczam y so z cyrkwje, p o h lad am y hischcze n a khor z pischczelemi a n a 8 pom olow auych, w urczanych stokpow, kotrez to wschitko njesu a hizo smy zasy w zwüucy. Chcecze hischcze w jacy? N ü tak, d h a püudzem y hischcze n a leitn) bok ze zwüncy do kryteje khüdby, kotraz tu le cyrkej w o bdaw a a pschińdzemy n a kerchow, zasy w obdaty z deskow anym pkotom. W ohladacze tu czrjüdku starych zeleznych kschizow, w ohladacze tu tez m ary a kaschcz n a nies), z duom, kotrez so hodzi nadzbehnycz. H a j, haj, Czechowje su praktisch abo lepje: bechu; psched letam i, to so hischcze khudzi ludzo takte k ro w u noschachu: w kaschczu donjese so czeko k row u, ale uad row om so z kaschcza wuczeze duo

128 124 n cjřfo puczowasche do khtodnejc zem je bjez kaschcza. Kaschcz pak puczowasche naspjet n czakaschc n a now vho hoscza. W jesn a cyrkej poskicza tez zw onka ja r a dostojny nap o h lad. W ysoka czenvjena lveza n a 3 3 m etrvw, schtyrirözkata, ze 4 mjenschimi weziczkami >v rozkach, a wysoki kryw cyrkwje, wezo cyky ze schindzelow. 6 0,0 0 0 schindzeli je knjez S v ch v r n a kryw zakupik. Hew ak so zda, zo je cyrkej f i l i a l n a dokelz tu njeje fa rt). Ale sc h u ln czeska w jes mn, a do schule pvndzem y za 2 njedzeli. ;]a dzensnische je to te doscz. H ew ak knjez redak to r sw ari, zo so njem vzn wnm asacz, a czitarjv snadz tez. J e n o z skowczko m i hischcze popschcjcze; neschto m ato k s t a w i z n a i n ivustajency w am hischcze pow em, zo by kronika byta dospvina. * * * W n staje n ca roscze, a roscze luboscz k njej. K özdu njedzelu a sw jaty dzcn masch tu zadny swjedzen. 16. ju n ija w itachm y tu hosczi z A m e r ik i. W A m cncy je ivjele czeskich kvlvnijow, mesto C hicago sam o m n sw vju czesku schtwvrcz z 8 0,0 0 0 Czechami. A hkow na wec pschi to m je, zo Czechvwje ani w dalokcj cnzbje njezabyivaja n a sw oju sta u t w otczinu. W a z a sebi rycz maczerskn, m ajn w A m ericy czeskich duchownych, czeske schule, n a 30 czeskich czasopisow, mjcz nim i wjacy dzenikolv. Am eriscy Czechvwje czuja ze sw ojinn b ra tra m i dom a, ru d z a so z nim i, ra b tija so z nim i. T u z je chjez dziw a, zo tez pschipkuwachu k w vpytej n arv d o - pisncje w nstajency. A hdyz bcchn so pschez m o rjo pschewjezli, w itachu sich hi.zv w.ĕmmbtirku b ratsja z drohcje dom ow iny, a z hobrsknn zahorjenjom buchn ameriscy Czcchoivje w ita n i po cykej jezbje w Czechach. P ra w e kraloivske p m u ttanjo pak jim pschihotow a kralvw ska P r a h a. H izo dokho do pschipokdnja, hdzcz mcjcsche czah pschijccz, p jeln jach u so z ludom wschitke drohi, kotrez k dwornischczn w jedu a pv kotrychz m ejachu hosczo do mcsta jecz. L to w ozvw, w udcbjenych z korhojczkam i a z kipowym lisczom, n a nich czakasche. S kvncznje zahw izda lokom vtiva a z tysac schiji w u ro n i so h rim v taca skaiva". A ivot tvho wokomika skawy" hizo njebe kvnca. Kvzdy wvz, w kvtrym z be nechtv z wvnych A m ericzanow, bn wosebje w itan y ze zahvrjenosczn, kajknz zasy jenoz nam akacze P o la w ohniw ych Czecholv. M n o zy czischczachti so k tvozam a bechu zbozowni, hdyz m özachu sebi z nekim podacz bratrotvskn pratvicu. Kwetki so n a hosczi sypachu. Je z b a ameriskich Czechow do P r a h i a po P ra z y be triu m faln y czah. T rin m f swjeczesche w n u n ta njezm erna lttboscz k Ivotczinje luboscz, kvtraz be k dokhom u straschnvm u puczvw anju zamohka fta ludzi, tttc jenoz muzi, ale tez zony z dzeczimi. P o ameriskich swjedzenjach sczehvwasche dzen d z e c z i, a tele dny skuscheja S o k v la m -tu rn a rja m. Z nim i a sich d la pschijedze 8 0 wosebitych w ustajencznych czahow. Z cyka w v p y ta w ustajencu do dzensnischoho d n ja pschez 5 7 0,0 0 0 pkaczacych. Keiko be m jez nim i S e r b o w? N apisach horjeka neschto w o p r e n ic h serbskich hvsczoch. Czi d rje dokho njew ostachu p re n i: pschijedzechu börzy studenczi z Lipska a z Hake n hischcze neschto m alo druhe. J u ts e tv h o ru n ja hosczi w oczakujem y. A le tu wscho je hischcze mako. 19. ju lija pschijedze z n o w a do P r a h i d r. M u k a a neschto so schukoce, zo m a w ön bycz

129 125 tojcbmt eyloho serbskoho tvustajeneznoho ezaha. M yslicze, zv to njcjc m öznv'? ffmveseze je ; jenoz hdyz budze tu trvchu dobreje w ole a m alt) tust tvvpornitoeje mysle. S e r b ja m a ja ezasto bosez pjenjezy n a tveey, kotrez so z ivustajcncu njeh o b za a n i pschirunacz, m a ja pjenjezy tez n a sehpatne weey. T u z jenoz to peknje zawjesez, a Potom skoku do P ra h i! S erbskom n w ustajeneznom u ezahej w j e l e z b v z a! Moje puczowanjo. (7. pokraezow anjo.j T w a rje n jo, n a kotrohoz tsesche be so to ftafo, skuschesehe S im o n e s, harlvarjej. S o rozem i, zo tu te samsne tw a rje n jo w jacy njestvsi. A le mestno, hdzez je ftafo, je hischeze znate, a m oham edauski T n rk a m a netto n a nim swvj born. W ö n sedzesche n a kam jensu psched dom om, w odow n trubkn knrso, a lĕbm a n a nasch postroio w otm ofw i. T o la Pak tym m nohim tysaeam, has samo trasch stam tysaeam za leto bjez plaezizny bow oli, n a tsechn hicz. W o t w onka skhvb n a ru n u tsechn wjebze, a kozby kschesczan, kotryz bo J a f f a pschinbze, tute mestno tez w o p y ta. J e ta t rjcc p renje m estno, kotrez tvopom njeczo n a biblijski Pobaw k w sebi khowa. W klösehtrse franciskanow namakascy buschnu hospodu. B r a tr, kotryz jescz pschinosehuje, je z H ollanbskeje a m oze tez k nuzy nemski. N o w y fa ra r w J a f f a Pak je ttemc, z Tirolskese. N a bobo z nam i Won bo J a f f a pschinbze. T y b zen prseby hizo be spytak, z nasehimi sobuputnikam i. T o la tehdom so jo m u zenbze, kaz lmvjzeses, w ön z m v rja sw oju saru wibzesche, ale w ichora b la jit nastupicz njemözesche, a byrbsesche svbu haez bo B e y rü ta. D ru h i pospyt, w o t B e y rü ta pschijewschi, so zasy n jep o - rabzi, byrbjesehe w röezo bo P o r t- S a ib a. H äkle tseezi raz, n a bobo z nam i, mözesche swoje mesto bosezahnyez. W o t J a f f a bo J e r u z a l e m a je n a bzesaez hobzinvw. P rje b y mözesche putnik z w ozom tarn bojecz abo jechaez. D z e n s tarn tez zeleznien namakasch k swojej wulkej bolosezi. T o ezini n a tebje pobobny zaezischez, kaz hbyz starostaw ne n u trje Mikkawschka w B ubyschinje widzisch, kotrez eze w buchn do starobaw nych ezasvw chschesabza, a n ab nim i gro ty telefona z bekymi poreelinow ym i hkowezkami. Z elezniea je nim o to h o n sep o rja b n a, schtvz czas nastupa, a wozy a kawki su m azane, w okna rozbite, a ezasto so nsezboza tam staw aju. B ö rzy za n am i n jeje tojac njebzeli bo eyla jezbzila, bokelz byrbsesche jeje puez so n a w jaeorych mestach w uporjebziez. W c h ru h e j hobzinje w J a f f a wotjebzesch. N a jp rje b y bze pschez w ulku ru n in m Z elezniea m a btve staeisi: mestaezey R a m l e h a L y b b a, w öbe w sw jatej staw iznje ezasto m jenvw anes, a wöbe ze zelezniey berje wibzeez. P o tv m Pak puez w jebze pschez zibowske hory. P u s ty a njepköbny zaezischez tesam e zaw ostasa. Z a n e Polo, zane fufi tu njewibzisch. J e n o z tam a sem ezrjöby kozow sporu eyrobu sehezipaja. T a k pschinbzesch w jeezor w okolo sebmich bo J e r u z a l e m a. fp okraezow anjo.) Z Luzicy a Sakskeje. Z Bltdyschina. K njez P rä la t J a k u b B u k je w tu khwilu w kupjelach W i l b u n g e n toe w jerchow stw je W a lb eck. W ysoki knjez je so b y rb ja l tam bolostnej operaeisi pobezisnyez, kotraz Pak so njeje berje rabzika, a m a to h o b la netto hizo tojac njebzel ja ra wulke boloseze toutraez. P oslebnje potveseze w ot

130 126 tarn njebechn jctra pvkojaee. P rv sy m y swojich lubych czitarjow, zo byehu w swojieh m odlitw ach n a wysvey ezesezomnoho syna nascheje Luzicy spom inali, kiz je so pseheey ja so najsw erm schi pscheezel a bobroezer swojich n aro d o b ratro w w opokazow ah zo bt) B o h joho khorosez zas k lepschomu tuobroeziez ehzyl. Z e Tcherachowa. M esto S cherachow w opom inasche 4. ju lija z w ulkotnym i sw jatoeznosezem i bzeü, n a kotrym z Int pscheb 5 0 letam i do sakskoho p o d an stw a zastnpilo. T am nischi w uczcr, kantor S to y, be ja ra zajim aw n staw tznn m esta luttbaf a z Ihm n a waznoscz w opvm njenskoho b n ja pschihototuaf. R a tio zähe ßnchn w obyblerjv hewak eziehvho m csta z hnbzbn w nbnbzem, w e wösmich beelpi sw jatoezne kemsehe, n a kotrychz besehe mesezanska raba, katholsey kralvwsey zastojniey, wsehelake to w a rstw a a w osaba pschitom na, roulfa eyrkej be psehepjelnjena; pv Bozieh slnzbaeh besehe w schult swjatoeznosez za bzeezi a pscheb tuobjebom hrajesehe hnbzba n a torhosehezn a knjez wokrjesny h ejtm an B osse psehepoba mesezanoseze A tbreehtow y ryezerski rja b I I. rjabotunje. P o w objebze btt w vpraw bze krasny ezah z a rjab o w a n y, kotryz so w ot w osebitoho pysehnje zbrasezenoyo posvla n a fottju naw jebvw asche a w kotrym z mejesche so psehestajiez, kak je so mesto pod sakskim kitjezerstw om wosebje w rjem jesle w invilo a w nbospolnilv. W ezahn bzeehn n ajprjebt) lnbzo, zony a m nzojv, tez w ojaey a noettlj straznik ta t zbrasezeni a w obronjeni, kaz pseheb 50 letam i khobzaehn, potont sezehowaehn tvsehelaey rjem jeslniey n a krasnje w uhotow anych wozach, srjebza mjez ttinti wsehelake to w arstw a zonskich a mnzskieh. C zah be w o h la b a n ja hvbtty, z wokolnvseze a tez z baloko bzitvachn so tysaey ttab krasnym i w obrazam i. W jeezvr bechn wsehitke dom y.rozswetlene, a w ohnjostroj, kvtryz so n a bltffej h o rje tuotpali, skvnezi swjatoeznosez, z kotrejz Scheraehow sey wvzjewichn, ta t spokvjcnt so eznja, zo k Sakskej slnseheja. Z Radworja. R cinjenn njebzeln mejesche titbom iia übjejaba" swoju p o rja b n u zhrom abzizm t. Psehebsyba, knjez farski ab m in istrato r W j e s e l a jtt po zw uezettym wasehnjtt tvotew ri a p o b a tttesaeztm ro z p raw n, w kotrejz wosebje n a skorzbu napseheezo Alepiskim b ra tra m w A aehenje a n a w vtew rjenjo K ejzor-w ylentow oho fa tta la spvminasche. N a to p o b a knjez w nezer K r a l pschehlab staw iznow zemjanskeje swojby ze S ch ö n ln trg -W a lb en b n rg, jeje rozbzelenja bo 4 lin ijo w a skoneznje w azny p o b atu f, zo je n ahlab tty pryne B jebrich B ik tv r ze S c h ö n b n rp -W a lb e n b n rg w o t lntherskeje w ery bo katholskeje eyrktvje psehestnpil. ( J e to sam sny pryne S chönbnrep kotryz besehe w poslebnieh m anevrach p o ta fttb lerja G ro lm u sa tu K am jenej n a hospobze.) S koneznje postajiehm y po blezsehtm jebitaitjn, zo so to w arstw o w e knihi n a preni mesae b artn o w npvzeznja. S eh to z p a l je potom toroeziez abo z notoa wnpozeziez zakombzi, ttta 10 p. khostanja plaeziez; psehetoz kaz wschubze brnhbze, byrbi tez tu p o rja b byez. K nihi w upvzczuja so k ö z b u n j e b z e l n p o kem sehach p o la knjeza rotte,^ er ja S l o b e ü k a. D okelz m a B je sab a " tu to n mesae prozbniny (ferijc), bnbze psehiehobna zhrom abzizna häkle tu angnseze. Z Nowoslic je strnchla powesez pschischla. Pschi itjelujebrjc w jeezvr pscheb sw jebzenjom D o m a p y ta n ja sw jateje M a r ije b y ri blysk tro ttn po ^ 1 1 hobzin bo h r v d z e J n r a s e e m l y n a. W obsebzer Ja k n b S e r b in be hischeze stanjeny, hbyz B o ze njetujcbro byri. H byz bechn so rneze wsehitey zw olali a zhrom abzili, stojachn nie jetto hrobze, atc tez hizo domske, wscho ze slom n frpte, tu polnych ptontjeitjacl), kotrez tu brjctuje a slom je, z horeotn zesnschenych, b o h atn eyrobn ttam akachn. P rje b y haez m ozachn wschön sköt spnschezeez a jetto neschto bom jaceje naboby w ohnjej w ntorhnyez, sypasche so hizo zehliwy

131 127 kryw z tscchow. Pschi tu ty m p rö c o w a n ju so mkynk S e rb in sam a lim tro q f, wosebje pak tsi w vtrosczenc dzowki snrow jc w opalichn. D w c f, njcjit dyrbjeschtej so rucze do Kam jenskeje h o je rn je pschewjescz a je wulki strach wo jcju ziw jenjo. M kyn je so ze wschemi pödlanskim i tlu arjen jcm t dv giftet w vtp a E, tez neschto skotu je so sobu spaliko. W obsedzer njemcjesche zmvesczene. jh ladaj pröstw u n a köncu dzensnischoho c^ifla.) Z Drjezdzan. N a sw jedzenjn D v m a p h ta n ja swj. A la rijc dösta diakon knjez A lfo n s Jeschka, rodzeny z D rjezd zan, meschniskn swjecziznn. W P ra z y w serbskim sem inaru lo n i sm oje theologiske studije dokvnjawschi, njemözesche hischcze za meschnika swjeczcny bycz, dokelz treb n u staro b u docpck njebe: (nt tvhodla do sem inara w N lain zn pöskany, hdzcz >v dehn leta d rn h e hvjeczizny bofta. N jedzelu 7. ju lija pschinjese mkody meschnik w farskej cyrtivi N'vwych D rjezdzan swöj p reni w o p o r B o zeje msche. Z Drjezdzan. W Czoplicach je 5. jn n ija p ry n c B jcdrich ze S c h ö n b n rg - W a ld e n b u rg a k a t h o l s k e w c r h w n z n a c z o wvtpvkozik. -Tiitön prync je jeniczki syn p rynca B jedricha, pschichvdnvho m a jo ra tn o h v knjeza n ad w jerchow snvvn: S ch ö n b u rg -W ald en b n rg o m a knjeza n ad knjejstw am i a knbkami w (Üanernicach p o la M ischna, a w B ayerskej n ad knbkami w S chw arzenbach, F ö rb a n a B n g n. W on je so w G auernicach narodzik a stoji jako wyschk p o la gardyjczdnych w D rjezdzanach. S chönburgska swöjba, kotraz so recehknjejstw o" a reich su n m ittelb ar" m jenuje, m a wschelakc wosebitc praw a,* kajkcz drnhe zemjanske swöjby rttmajci, je najnahladnischa sw öjba luc w ötenym frajit. W o n a dzeli so do 4 swöjbnych wotschczepkow abo hakzow, do 2 wjerchotvskejn a do 2 hrabinskeju sw öjbow : swöjby sn tez Po w eryw nznaczu dzelene. P r e n ja wjcrchowska sw öjba S ch ö n lm rg -H arten stein, z rcsideneu n ad H a rte n - steinoin w Sakskej, bydli z wjetscha n a swojich knbkach tu Raknskejt tn je pschecy katholska w ostaka. Z tn teje swöjby, kaz je K atholski P osok" hizo lo n i sobudzelik, je jedyn p ry n c n a fönet: m injcneho leta meschniskn sivjeeziznn döstak a do klöschtra E m au sa w P r a z y zastnpik. S w ö jb a je d o b ra katholska a je, haczrnnjc jenoz z czasami n a hrodze w H artensteinje pschebywa, to la tu hrodowskej kapali ckkröcznc katholske B ozc skuzby za zastvjnikow a wokvlnych katholikow fundirow aka T r u h a sw öjba je wjerchowska ze S c h ö n b u rg -W a ld e n b u rg a, kotraz je w ot nastacza ltttherskeje w ery protestantska. T n t a residnje tu W a ld e n b n rg u a do teje skuscha horjeka naspom njeny prync Bjedrich. D o 3. wotchzelenja skuscha h ra b ja ze S ch ö n b u rg -G lau ch a ti, kiz tu hrodze W echselburgn residnje. T ö n je so w lecze ze swojej mandzelskej w R o m je dv katholskeje cyrktvje wrüczik, a je tu et toyo czasa cyta hrabinska swöjba katholska. S w ö jb a dzerzi sebi w osebitoho dnchow noho, kiz w hrodowskej cyrkwi, nehduschej krasnej klöschtyrskej cyrkwi C velestinotv, wschednje B oze skuzby dzerzi. T e z je h ra b ja w e W echselbnrgn kathvlskn w nczernjn zakozik, kotraz be w zandzenym lecze w o t 19 dzcczi w o p y tan a. T o y o ru n ja mözachn so w ot njoho pod p eran e missionske stacijc w G lauchaw je a P e n ig u zakvzicz. * Ke krutym p ra lv a m wosebje skuscha, zo m öza so sobustaw y z knjezerskimi sw öjbam i wozenicz, a pod tvestym i w um enjenjem i tez tu rn nastnpicz. T e z w Luzicy m anch tajku sw öjbu: h ra b jo w L ippe nad bizichoncami a B a rtv m, kotsiz m aja w uhlady, zo möze jedyn staw hvöjby tvjerchowski tröii w L ippe Bückeburg nastnpicz.

132 128 to tijtu m rta sw vjba je hrabinska sw ojba, S c h v n b u rg -H in te r-g la u c h a u m jeitm vm m, kvtraz w ;Koclj«luivi]u rc fib u jc ; w o n a je lutherska. Pschestup m jen o w an o h o lujefdja, kaz tez kehdom w roczenjo hrabje S d jö iib itfß n je z a s luulfit Ijarit w now inach nasch oho kraja zbudzik. M jez druhim i tak znate D re s d e n e r N achrichten" n ajböle H arnja a w e wulkich artiklach jed a tvohen p lu w a ja. W o n e lm m jetu ja m jez druhim, zo dyrbjako so fasste knjezerstwo n a rakuske knjezerstw o w obroeziez a lutherski fa ra r w idzvplicach wvbskorzicz, zo je so mako za to starak, zo je so tajki njezakonski pschestup stacz mohk. D ez dyrbi rakuske knjezerstwo krucze za tym sledzicz, yaez trasch njebn mtobl), n jen azhonjen h p rh n e psehez jesuitske w obryczenjv lutherskej luerje njesw erny sezinjeny. A nw ze-li so neschto tvunam akacz, dyrbi so krucze khostaez. T e z fasste knjezerstwo m a p rynea do pscheskyschowanja lvzacz, yacz je zakonske porueznoscze pschi tym wobkedzbvwak a tez jako offieir w o kralvwskn dvw vlnoscz prvsyk. N jeje-li tv so wschitko ftato, m a so joho pschestup jako njedvw vleny a njezakonski Ivroezo wzaez, a prhne B jedrich dyrbi so, jelizo pschi swojim pschedewzaczu w vstanje, z wojska wnstorcziez. K r. Z L ipska. N a sw jedzenju swjatych japoschtokow P e tr a a P a w o la firmolvasche knjez biskop iv G rim m je a njedzeln 30. jirn ija w Lipsku. Z eykoho sweta. N e m sk a. N ajw aznischi politiski podaw k w tu ty m ezasu je w o t e w r j e n j o kana.la, kiz zjednocza poknoene z naranschim m orjony Pod m jenom K a is e r W i l h e l m - K a n a l ". Z ap o ezin a so w B ru n s b ü tte l, w poknoey H am b u rg a lezaevho, w jedze psehez S chlesw igskn pokknpu a skönezi so w H o lten aw je p ola,stieln. W osym let je so n a n u n tw ariko, a je to n etto tw ar, kotryz w swecze sw vjoho rnnjecza nim a..n ajtvjetsche m orste tödze m oza psehez n jo n pschejecz. T w a r je ezim tvulkotnischi, dokelz so w peskowej zemi tw jerde b rjohi jenoz ezezko stvarja. W o tew rjen jo a swjedzenje, kiz so to n n t pschizamknyehu, trajachn, toot d zew jatn ato h o j m it ja zapoezane, nim ale cyky tydzen. Lödze wschech drnhich ivulkom oeow, nie jenoz z E u ro p y, ale sam o z drnhich dzelvw zemje bechu tu zastnpjene. T ez wsehitke wjetsche nviviny eykoho sw eta bechu tu spisaezelow pvskali, zo bychn w o wschem, schtoz so tu stawasche, hnydom powescze meli. S rje d ti ivjeezor psehihvtow a mestv H am b u rg kejzorej a d ru h im wjercham, z kotrychz bechu taut nemsey nim ale wschitey, w nlku hosezinu, n a kotrejz kejzor w 'sw o je j ryezi zjaw n je w u p ra ji, zo dyrbjak now y kodzny pucz pschede wschem n te r e j a nie m vjnje skuziez. S chtw vrtk ra n o besche w opraw dzite w otew rjenjo, psehi kotrym z 22 wosebitych postajenych kodzi, kejzor ze sw ojej J a c h t H ohenzo llern " >v predkn, psehez eyky kaital pschejedze. W Stieln zhrvm adzene ködze poivitachu kejzora z kanonam i. W udatvki pschi swjedzenjach d rje su ja ra wulke, za to pak je tez zaezisk eykoho skutka n a cuzy swet ezim wjetschi a ntjeno naschoho w vlenoho kraja je n a nahladnosezi dobyko. D la ta t m jen v w an v h o M ellage-p roeessa" w A achenje njejsu so nentske, wosebje lib eraln e now iny pscheey hischeze zm erowake. K az p o s kosez njepnschezi, doniz je hischeze schlapka m jasa n a itjej, tak tez tuezi P isarjo so njepnscheza weey, doitiz m öza hischeze neschto napscheczo katholskej eyrkwi z itjejc wnkusacz. D a le a böte Pak so P oezinajtl ro zo m m ludzo zmerowacz. W ezo su tm nni Aleksiansey bratsja psehez itekotre hruboseze napscheczo khorym so

133 129 pschchreschili, nie dyrbim y pschi tym rozpouüuacz, zo fit to jeiio,\ uekotsi bylü Kz za to swoje krute khostaujo dostauu, n zo su tajcy khori husto ja ra spjecziwi, a zo je to h o d la ja ra ezezko z ltim i wobkhadzerz, a zo su podom ne wert) tez tu druhich wustatvnch so druhdy slatuake. K az so pisa, toorzakuje so tu kejzorskej sw ojbje wjesoky stuojbtty podawk. Awstrija. B ciutstersttuotuh pschedsyda tujerch Witidischtzrätz je so sw ojoho mcstna tuzdah a joho nakhw ilny uastupttik je h ra b ja K i e l m a n s e g g. T ö u - samt) je z H a u u o v era, ale hizo dokhi czaĕ' tu awstriskich skuzbach. N aposledku be bohot (S ta tth a lte r) tu. belitjej awstriskej prouittcl). W o u stuscha politiskom u w od dzcleuju liberalnhch a pkarzt jako ujepscheczel m itilcm itotu, kotsiz Pak su ru u je tu poslednim czasu tu cylym kraju, a tvosebjc tue W iu je telko dobhli. Katholikotujo ujem oza wulke nadzije u a itjoho stajirz, dokelz sich ryrktui njeskuscha. Jetldzelska. T e z tu je uotue m iuisterstw o. N a m estuo liberaluoho m iuisterstw a R oscberry je kottservativne m im ftcijtiuo hizo boum o zuato h o h rabju S a lis b u rh stupiko. Turkvwska. Turkotvskej p o rz in a ju europiske m ocuarstw a krurztscho za kozu hirz, dokelz tuukrajnych, ale tm n bydlachch, hubjeu je srhkituje, a so tez napscherzo A rm eujam, kotsiz su kschesczeujo, ujespraw ujc zadzerzi. N aležnosće nasoho to w arst wa. Sobustawy na lĕto 1895: kk Mikławš vmüller ze Sloncje Boršde, z Njebjelcic: Marija Žurowa, gymnasiast Jakub Žur, ze Sernjan:.lakub Dörnik, twarski mištr Rocho, korčmař Mich. Bjeńa, 405. Marija Zarjenkowa z Dobrošic, z Wotrowa: Hana Nowakowa, Michał Cyž, Michał Brauer, Mich. Łusčanski, Michal Wjenk, 411. Jakub Cumpjela z Kaaec. Sobustawy na Iĕto 1894: kk twarski mištr Rocho w Sernjanach, 664. wučeř Karl Wjenka w Rćžeńče. Dobrowölne dary za towařstwo: M. M. 75 p. Za cyrk ej W ntroby J ĕzu so w eje w B aćon ju. Nawdaty kapital a «total nahromadźena dań wučinještej 109,416 hr. 52 p K česdi Božej a k spomoženju dušow je dale woprowti: r. 1 hr. H ro m ad z e: 109,417 hr. 52 p. Za cyrk w ičk u s. J o z efa w H ajn icach. D o ta l h ro m a d ź e : 12,741 hr. 39 p. Dale je woprował r. 1 hr. H ro m ad z e: 12,742 hr. 39 np. Za cyrk ej Hader je B ožeje w Badw orju. Dale su woprowali: wot Grolmnsec z Badworja 135 hr. (hižo raz hinak kwitowane), na Lebzec-Cunkec kwasu w Khelnje 16 hr., na Hörnikec-Gudzic kwasu w Hornjej Kinje 52 hr. 55 p. Za cyrkej w Lubiju: přez r. : njemjenowana 2 hr. a druha njemjenowana 3 hr., třo njemjenowani z K b rö s die 30 hr. Zapłać Bob wšĕm dobroćerjam I Z a te rc lo ro io : Zemreka je Franciska K arolina Kargklowa ze Schpilala pola Kamjenca. R. i. p. Exercicije w Filipsdorfje za zönske budza tuot pön-m U 8. julija w jeczor w 6 hodziuach hacz do pjatka ran o.

134 130 Přeprošenjo. Kaž bižo naše časopisy (Łužica, Serbske Nowiny, Katbolski Posoł) wozjewichu, bu w čĕskej Prazy wotewrjena wulkotna narodopisna wusta je ń c a, kotrejež rjanosće bĕcbu bižo w mjenowanych časopisacb wopisane. Z daloka přijĕzdźuja wopytowarjo; mjez wopytowarjemi z Nĕmskeje mćžemy mjenować sławnobo Barlinskoho professora V irch o wa, kiž bĕ so z najwjetšej kbwalbu wo wustajeńcy wuprajił. Wĕzo tež ze Serbow pojĕdu mnozy do Prahi, a tajkim budźe zawĕsće lube, hdyž tam zmĕja wjednika, w Prazy znatoho. Tuž namjetuju, zo bychu wšitcy, kotřiž ckcedźa wustajencu wopytać, zhromadnje do Prahi přijĕli, bdźež jich budźe podpisany wočakować. Ceša jicb budźa wutrobnje witać, wosebje hdyž wobladaju naše rjane družki w jicb pyšnej drasće. Jako dźei'i zhromadnobo wulĕta do Prahi postajmy sebi sobotu <20. julija; ćah wotjĕdźe z Drježdźan w 7 hodźinach rano a přijĕdźe w 11 hodźinach 14 min. do Prahi. Kotrymž njeby tönle dah prihödny był, ći mćža wotjĕć z Drježdźan w 11 hodźinach 25 min. dopołdnja a budźa w Prazy w 3 liodźinach popołdnju. Budźe mi lube, hdyž kćždy, kiž tön dźeń sobu do Prahi pojĕdźe, mi to hač do 15. ju lija z lisćikom wozjewi. Potajkim na wjesołe zasowidźenjo na Pražskej wustajeńcy. A dolf Černy. Hradec Krälovö (Königgrätz, Böhmen). Sjawna prödroa. Pöndzelu wjeczor V2II hodzin spali so z blyskom J u r a s e e M k y n w Nowslicach. Wobsedzer Jakub S e r b in, joho wotroczk a tsi joho wotrosczene holcy su so pschi njezbozu surowje wopalili. Dokelz potajkim nichtö z nich do serbskich wsow a wosadow hicz njemöze, zo by wo föry Prosyk, staja Katholski P oso!" w mjenje tat czezcy domapytaneje swöjby na wschitkich Serbow blizscheje a dalscheje wokoliny w utrobnu pröstwu: Wozcze wschitcy a po möznosczi börzy kamjeuje közdy z najblizscheje skaly, zo by nasch wobschkodzeny bratr mohk hnydom zas twaricz. Böh wam zapkaczi! _ Redakcija Katholskoho posota" w mjenje Terbinec swöjby. D ź a k. K wopomnjenju dnja, na kotrymž před 25 lĕtami swjaty Sakrament mandźelstwa döstachmoj, bu namaj wot přećeli a lubych znatych z ert- nymi a pisomnymi zbožapřećami, jakož z mnohimi krasnymi darami wĕrne wjeselo sčinjene. Wšitkim, kotřiž namaj tak lubosc wopokazachu, so z tutym wutrobnje dźakujemoj. W B u d y šin je, w juniju J a n H a n d r ik a mandźelska. Czischcj Smolerjec Inihiczischczernje w Maczicznym bomje w Budyschinje.

135 Wudawa so prĕnju a třeću sobotu mĕsaca. Piaći lĕtnje na pösce a we knihařni 2 m., pod křižnym zwjazkom do domu slany 2 m. 25 p ^ltbon,p c'zaso^' Wudawany mot towarstwa SL. Lyrilta a Methobija w ßnbtjsdjinjt. Redaktor: Jakub Skala. Čisło julija Lĕtnik 33. Slawne relikwije w Aachenu. S ta ro sk aw n e katholske mesto A achen khowa w swojej wnlkej cyrkmi Lubeje K njenje pschedrohe relikw ije, kotrez so kvzde febme leto poboznom u ludej pokazuja. T e z letsa w o t 10. hoch, bo 24. ju lija staw a so tu, n tysacy a tysacy poboznych ze wschech krajow pschikhadzeja, czasto w swjatoechiych proeessionach, zo bychu sw jate pow ostanki ze. ziw jen ja naschoho Zboznika a joho sw jateje M aczerje czesczili. M o cn y kejzor K a rl W ulki, kotryz najradscho w A achenje bydlesche, n je n a tw a ri sebi tam jeno pyschny hrod, nie tez krasny M ünster, t. r. w ulkotnu cyrkej, tu kotrejz so z woselntej swjatocznosczu B oze skuzby w otm ew achu a w kotrejz drohe relikw ije khowasche, kotrez m ocny kejzor z cykoho kschesczanskoho sw eta, wosebje tez z ranschoho kraja döstawasche. S ta w iz n y za to swcdcza, zo staj tehdom nischi khalifa, t. j. m oham edanski tvjerch, H a ru n a l Raschid, kotryz nad sw jatym k raju knjezesche a Jeruzalem ski p atria rch a do A achena relikw ije z ranschoho kraja skakoj. Z wulkejc ninohoscze tamnischich relikw ijow czescza so wosebje 4 w u lk e; m jenujcy p je lu s c h k i n a s c h o h o Z b ö z n i k a ; su z czemno-zoktcje wokmy tkane, Jeruzalem ski p atria rch a d ari je n ajprjedy naranschom u kejzorej w B ysan cu abo w K o n stan tin o p lu a w o t tain dösta je kejzor K a rl W ulki; r u b, k o tr y z m e je s c h e n a sc h Z b ö z n i k, n a kschizu w i l a j o, n a sw o jic h le d z b a c h ; je z ru b ja n o h o njeblejchow anoho pkatu, kotryz je z krw ju cyle pschetköczeny; s u k n ic z k a N a jz b v z n i s c h e j e k n je z n y M a r i j c, je czenka pkatow a tkanina, w starym czasu byssus m jenow a n a ; je neschto pschez M eter dokha, litvy rukaw je hizo w starym czasu tvotresnjeny, wokoko p ra w o h o a n a wurezku schije, kaz tez n a delnjej krom je je rjen je wuschita. T e z ta le relikw ija pschindze z K o n stan tin o p la do A achena; r u b, w k o tr y m z b u w o t c z a t a h k o w a s w j a t o h o J a n a a j o h o czeko z a w a l e n e a p o h r j e b a n e, je pkatow y a tak wulki, jakoz wschedne ru b y n a blido a tez w ot sw jateje krwje pscheczischczany. Sukniczka sw jateje M a rije

136 132 so pschi pokazow anju toupschestreje, d ru h e Pak so jenoz zaw alene p o f a p ja. D okelz ludow e czrjvby, kotrez so k poczesczow auju swjatych relikw ijow wschebuje zenbu, a w jaey, w dom je B o zim m esta nam akacz njem öza, pokazuja so relikw ije z p alerije wezc, a lud stvji n a torhoschczu wokoko ctjrfroje, a ze wschitkich w okuow a ze samych tsechow pschihlabuja ludzo z n u trn y m poczesczow anjom tuulkotncj sw jatocznosczi, kotraz so dopokdnja >v bzesaczich zapoczina. OJijc,, btoenmj iroccomaj, kotrejz so w o t buchow ueju ujesetej, pschikhabza wysvki buchowuy, na prcnint a poslcbm m b nju jcbt)n biskvp, z p ra ijc j rclifiuiju a spewa wötse Po starsku: N etto w uhladacze pjeluschki, do kotrychz bc J e z u s 5lchrystus Po u aro d ze w o t sw ojcje m aczerje zaw ity. Proschcze B o h a, zo bychmy so n a tele relikw ije ta t dziw ali, zo bychmy z tym B o zu czescz rozscherjcli a sebi samym h nadu a zohnow anje dybyli. A m en." 'T a k pokazuja so jcnotliw e wulke relikwije wschebuje, a to közda schtyri krvez k schtyrjom rözkam sweta. K w obzam knjenju küzbodzenskeje swjatoczuvscze zaba meschuik, zo bychu so w eriw i m odlili za bam za a biskopa, za krala a joho swojbu, za dnchow nn a sw etnu wyschuosez, za mesto Aachen, za wschitkich, kotsiz su tudy pschitom ni a kotsiz hischcze pschindv, za w otem rjetych weriwych, za wschitke ualezuoscze kschesczanstwa, za rozscherjeujo kathvlskeje cyrkwje a za w er a pokoj w stuecze. H dyz su w eriw i n a relikw ije hladali, nehdze tak dvkho, kaz so W oteze nasch" spewa, d aw a so z nim i B vze pvzvhuow aujo. Wschitcy kleeza, a pschi poslednim pozohnow anju zwvny zw o n ja k jandzelskom u p o lv ita n ju a w vzjew jeja, zo je swjatocznoscz za tön dzcn skönczena. P o p o ld u ju su tele, jakoz tez b rü h e tak m jenow ane mjensche relikwije w eyrkivi w nstajenc: pobozni w eriw i czescza je nim obucy: wjeczor w 8 hobzin zaw ala so bv ziby a skhowaja so bo brohohv kaschcza, w kotrymz so nehby krvna a brühe brohotne subobja rvmskvho kralestw a khowachu. D w e hvdzinje w ot A achena zdalena lezi staro b a w n a ab tija K ornelim ünster, w kotrejz so tez m uoho slawnych relikw ijow khow aja a z Aachenskimi zjaw nje czescza, jakoz rub, w kotrym z bu czelv K hrystüsow e p o h rjeb ane, pötnh ru b, bo kotrohoz be najswjeczischa hlow a zaw alena, a kotryz po w o t smjercze w staczu w row je w osta, a toho ru n ja tez trje n jo, z kotrym z w opasany Z böznik swojim japoschtokam n o h i myjesche. H acz bo sw jatoho J a k u b a je hischcze czas, bo Aachena dojecz a sw jate relikwije poczesczicz. Moje puczowanjo. (8. pokraczow anjo.) H dyz w J c ru z a le m je z czaha wustupisch a za sw jatym mestom hladasch, kotrez sy sebi w o t mkvdoscze jako n a h o rje tw arjene, z m ücnym i m urjem i w vbbate, z wezemi w ubebjene, pschedstajal, sy ja r a zjebany. N iczo tajke abo pobobne so tw o jo m u wöczku njepvkaza, ale stojisch srjedz rjan eje, pyschneje, czisteje tust). R u n e hast) z pscheczelnymi tw arjenjem i, pjcheb kotrym iz su berje p lah o w a n e zahrobki, tu su. T w a rje n ja su bo cyla po europiskim, haj, po bom jaeym w aschuju tw arjeite, z m nohim i w oknam i, tu kotrychz sam o zaweschki widzisch. A ludzo, kotsiz pscheb nim i stoja, su Po bom jaeym waschnju zbrasczeni, a tebje tak pscheczelnje z G rü ß G o tt L a n b s m a n n " postrow ja. K ajki b ha to Jc ru z a le m je, bubzesch so praschecz? D w örnischczo lezi m jenujcy m ale p o l hobziny pscheb Jeru z a le m o m tu b o lin je R e f a i m, a tudy su so wokolo leta Nemcy z W ürttem bergskeje zasydlili. W o n i so m jenuja

137 133 t e m p l e r j o dokelz dyrbi, kaz drje so to w sw jatym pism jc p ra ji, közdy cztowjek tem pl sw jatoho D ucha bycz. A le tooiti Pak su so w uabozinje bohuzel daloko zabkudzili. S a m o kschczeücu su jako n jetre b n u w otstronili. Hewak Pak su ja r a pscheczelni, hospodliw i a dzekawi ludzo. V llody lud je hizo tudy rodzeny, a hischcze swöj w ötcny kraj widzak ujeje. A le sw oje domjace w aschnja a rycz, sam o ze schwabskim dialektom (S chw abojo so W ürttem bergscy m jen u ja) je zdzerzak. T e m p le rjo su m noho tra fa, kotryz w ot zapoczatka turkow skoho knjejstw a fern, potajkim w o t sydom oho letstotka, pusty lezesche, z n o w a w obdzelali a rja u e pkody p lah o w ali. W vkolo J e ru z a le m a wosebje w ino dobydu, kotrez T u rk a, dokelz je Po sw ojej m vham edanskej w erje picz njesme, do cyka tez n jep lah u je. T e z wschelake rjem jesknistw a su z itinti do kraja pschischke. S a m o p iw a rn ju su tu n atw a rili, ale sich piw o budz jim B ö h mikoscziwy nikoho k piczkej sczinicz njebudze. W o u i drje je saun tez njepija, ale je jenoz za T u rk o w w arju. P o lozschim w ukkadzcnju sich kazni je m jenujcy M oham edanskim d rje piw vpieze doivolene. A le najskerje chcedza tem plerjo jim ze sw ojim piw om tez to wotwuczicz. N im o tu teje kolonije w Je ru z a le m je m a ja tem p lerjo tez je n u w hizo w vpisow auym J a f fa, kotruz Pak njew ohladachm y, a je n u w H aifa, hdzez so tsi njedzele pvzdzischo czasto wokschewjachmy. W H a ifa su w o u i wosebje ra ta rjv a pschekupcy. A le wschitcy, tez tudy rodzeni, su nemsey poddan jo, stoja pod neinskim konffilatom a tez pod nemskim sudnistw om, kotrez je z konsulatom zjeduoezcne. Z a m ale pschendzenja jich uemski konsul z pjenjezam i abo z jastw om khosta. D y rb jako-li Pak so neschto czezsche Wobencz, P otom so hnydom ke knjezerstw ow om n sudu (Reichsgericht) do Lipska pschepodaja. T o sam e Pak plaezi tez w o wschitkich druhich nemskich poddanach, kotsiz tarn jako putuikojo pschebywaja. Közde leto wokoko swjatkow pschijedze tez fern nemska wöjnska lodz, a wscha w oboryw in o w a ta mkodoscz dyrbi n a ködz n a m eut. K otsiz so w nzbehuu, d y rb ja w behu pschichodnych let do Nemskeje, zo bychu sw oje w in o w ate w ojcrstw o wuskuzili. T o la so sich pschecy m ale w uzbehnje. Nekotsi so tez dobrow üluje zamokw jeja. T elko w o tem plerjach. P o l a nich je potajkim wschv tak rjau e, tak dom jace, ale ru n je to h o d la sy zjebany, parujesch O rie n t, parujesch staw izniske dopom njenki. H äkle n a kam jentnym puczu pöcznje so sw jate mesto ze sw ojim i sw jatnicarni pokazowacz a n a jeho p ra w ej stro n je W o l i j o w a h o r a ", jeniczki ujedw elom nje westy swedk wschitkich tych podaw kow, kotrez su so tudy ftafo. T o la luboznoho napohlada, kotryz so u am hischcze poskiczi, dyrbju spomnicz. B e ru n je njedzelu. H izo z czaha widzachm y n a brjohach czrjvdy zönskich sedzo, w ot nohow hacz k hlow je w schlejerbekej lin an ej drascze, haj, tez hkowa je z njej w obw ita. A taste czrjödy tez n etto zasy u a s zetkachu. B echu m jenujcy kschesczanki. N jedzelu ke mschi w one hinak njendu, hacz to tu tej bekej drascze, a poto m cyku njedzelu tajke w ostanu. Z e u je njejsym tak zaczuk, zo je w opraw dze jeniczcy beka b a rb a a 6eta d rasta sw jatoczna a radoscziw a. T o h o d la je ja r a k w o b zaro w anju, zo tez w uaschich serbskich wosadach zönske am n a wulkich sw jatych dnjach, am k B ozom blidu w jac powschitkownje w swojich rjauych swjatocznych ptaschcziczkach khodzicz nochcedza. P o d tajkim i zaczischczami a rozpom in anjem i a wöczko staju je u a uetko so pom aku ze zemje w uzbehow ace sw jate mesto zkozicy, dosczezechmy naschn hospodu, uemski k a th o ls k i h o s p i c m jen o w an u. T ö n samt) skuscha palästinskom u to w a r- stw u nemskich katholikow, z kotrohoz karaw anu, kaz hizo w zawodze prajach,

138 134 sym puczow al. D w a j nenlskej meschnikaj jom u pschedstojitaj, a to jako direktor P. S c h m i d t z W estfalskeje a P. R ic h e u w o t R h e m a jako hospodar. W obaj pschiskuschataj p o la n a s drje do cyka njeznatom u, tez rim je jesuitam z kraja w upokazanvm u rjad e j L azaristow. Hospic w obstoji z btoeju tw arjeni, a srjedz n jeju je r ja n a zahroda. T e z zahrodnik be z Nemskeje. W jenym z tych tw a rje n i je katholska schula, n a kotrejz barrom ejerki ffu tfu jn. W o n i su tez w o t maczerskoho klvschtra T rebnitz sein pvskcme, ale swöj noviciat su w A lexand riji czinili. Dzeczi w uknu arabisku rycz, sw vju maczerschczinu, a m aja k tom u tez sw etnu arabisku wuczerku. P o to m Pak w uknu tez nemski. S tarsch e dzeczi m ozachu so wsche derje ncmscy zryczecz. Pozdzischo hischcze jö n u n a w otp o h la d a n je a zam ery tajkoho w otczehnjenja pschindu. D z e n s jenoz telko: be krasne zaczuczo, hdyz do hospody pschiüdzechmy, do rjanych wulkich czistych jstlvow, a hdyz mvzachm y so p reni ra z wupschestrccz, dokelz tudy chcychmy dtve njedzeli wostacz. P rje d y Pak hischcze w kapakcy, kotraz tam tez je, krötku dzakow nu m odlitw u tvotm cjachm y za B o ze schkitowanjo hacz botal. Jcscz be w hospodze ja ra dvbre, preni ra z zasy po dvm jacym w aschnju pschihotowane. W o t Jtalsk eje sem bechmy wscho z w olijom lv arjene a pjeczene döstali, kaz so to tam je. W in o dvstachmy darm o. H ospoda pkaczesche za bleschu *11 ernt pjenjezkow. Z a bleschu p iw a Pak so zadasche 1 fr. 5 0 cent hr. 2 0 pjenjezkow. T e j dw aj duchow naj knjezaj n a s w okolo wodzeschtaj, uam wschitko roz- K adujcy. T ak be to rjanych 13 dnjow w J e r u z a le m je! jpokraczow anjo.) Kupjel Wildungen a wokolna krajina. W i l d l i n g e n je mestaczko we Waldekskim w jerchow stw je. Jed z e so tam pschcz T rje z d z a u y a Lipsk, Pak n a H alle, N o rd h ausen, K assel; Pak n a W eim ar, G o th a, E rfu rt, Eisenach, Kassel. Z K assela dze zeleznica, a to ta, kotraz do F ra ilk fu rta wjedze, hacz do W a b ern. W o t ta m je pödlanska abo sekundarna zeleznica pokozena hacz do W ild u n g en. R u n je tä te zeleznica dze pschez ja r a w azny historiski kraj: pschez tam nu krajinu, kotruz je s w j a t y B o n i f a c i u s ze sw ojim p redow anjom kschesczanstwa poswjeczik. D ru h a stacija tu teje zeleznicy je F r i t z l a r, tam n e mesto, kotrez je hizo z czasa sw jatoho B o in facia znate. N jedaloko to h o le p ra sta ro h o mesta stojesche p o la wjeski G e i s m a r a tam n y w ulkotny d u b, kotryz tehdom nischi pohanojo jako pschibohej T o n a re j posw jeczeny czesczachu a kotryz sw jaty B o n ifa c iu s poru b a. H dhz pschecziwo sich w oczakow anju so sw jatom u biskopej pschi a Po puschczenju sw jatoho d n b a" niczo njesta, T o n a r zadyn bkysk n a n jo h o njepöska, poczachu p o h an o jo spöznaw acz njem öc swojich pschibohow a buchn pschistupni predow anju sw jatoho evangelia. F r i t z l a r je hischcze dzens ja ra zajim aw e mestaczko, pvkne prastarych pow ostankow. Kokwokoko m esta hischcze sto ja m nohe weze, kotrez n a to pokazuja, kak je zw vnkow na a nutskow na m u rja tu te je nehduscheje tw jerdzizny wokoko m esta wjedka. W osebje zajim aw y je d o m, kotrohoz dzele su hischcze z czasa sw jatoho B vnifacia. J e w rom anskim stilu zalozeny, pozdzischo Po zapnsczenju z w ohnjo in w gothiskim stilu z n o w a w u tw a rje n y a powjetscheny, m a lvulkc krypty abo podcyrkwje. D w c möcnej wezi, kotrejz k njebjesam so

139 135 pozbehnjetej, w obknjezitej mesto a cylu frajtn u, dokelz je mesto n a horku nattoarjene. J a r a d ro h o tn y poklab m nohich, prastarych a w um jelscy w ubzclanych cyrkwiuych sudow jow w tljm te born je stoji p v ru o brufjtm pobobnym p o flab am w Nemskej. W osebje w u z n am je n ja so, hbyz nim o m esta jedzesch, wulki klöschtr W örschulinkvw, kotrez m a ja tau t P en sio n at za holczata. F r iy la r lezi pschi rech Eber, slnschesche bo leta Hessen-Kasselskomn knrw jerchow stw n, a je pschibzelene bo biöcesy F u lb a. H byz je zeleznica w U n aeb an fen, wjescy z katholskej cyrkwjn, pozastala, pschekroczi hnydvrn bo W albekskoho w jerchow j'tw a, hbzez stej hischcze staciji M an b e rn e a B eg a. H izo wibzisch w o t n azbala wysvko n a h o rje stojaey hröb Friebrichstein, a wokolo njoho lezi wupschestrjene rnestaczkv O berw ilbnngen. T ro c h n nize lezaee, ale tez n a horku ttoarjcne je mesto W i l b u n g e n, w kotrymz su te kapsele. T ez tu te mesto je ja ra stare a bopom ina w»ekotrych partijach n a prjebaw schu M nischu cyrkej" w Bnbyschinje. Kheze, nekotre khetro wysoke, sn n im ate wsche z b rjew a tw arjene. T ez cyrkej je ja ra stara, z katholskich ezasow, a m a rja n n zastarsku. B o z u m atru, w o kotrejz je skawny staw iznar Jau sen, kiz je tez W ilbungske kapsele w opytow al, pisak. M a le p o l hobziny w ot mestaezka zbalene sn k n z v ly strow eje woby, kotrez su W ild u n g en w osebje w nowischim ezasu ja ra znate a slaw ne sezinile. W o b a tutych jenotliw ych kuzolow abo zörlow sv iktvr-, H elene-, K ö n ig s -S ta h l- quelle a t. b.) n a w osebje tu samotnosez, zo znutskow ne bzelo jerchenjow polöza a pobpjera. T o h o b la w osebje tajey khori W ilb u n g en w o p y tn ja, kotsiz m aja nekajke pucherjow e abo jerchenjow e czerpjenjo. W osebje w jele vperacijow n a tam jen ezerpjaeych so tu staw a, a taste operacije so z w jetscha ja ra berje p o ra b z a.' N je w u p ra jite byrbi byez w olözenjo, kotrez so tajkim khorym böftauje, hbyz je so operacija ra b zila. W schelacy P otom közbe leto n a nekotre njebzele bo W ilbungen bu, zo bychn swojn stro w o tn z now a za s wobkrnczili. Pscheb bw em aj letom aj sn tu k a th o ls k n e y r k w ic z k n n atto arili, k czomuz sn tez wosebje knpjelsey hosezo sobn pschinoschowali. T o la bnchow ny tu zabyn njeje, am zwońk a M inistrant, zo by k w o lta rje j slnzil. W cylym Walbekskim w jerchow stw je stej, kaz slyschach, je n e btve katholskej fa tje. F a r a za W ilb u n g en je w A r o l s e n (hlow nym mescze W albeka), schtoz je 6 m it zbalene. H byz chee Arolsenski fa ra r bo W ilb u n g en ze zeleznicn jecz, m a ja ra baloko wokolo, n im ate p o l b n ja, jeez. T o h o b la je jo m u ja ra toitane, hbyz tu zabyn katholski bnchow ny n a stro w jen jn je, kotryz rnöze P otom z n ajmjeüscha njebzeln B oze slnzby za katholskich bzerzecz. W e w okolinje je w leeze tez w jele pölskich bzelaezerjow. Z Luzicy a Lakskejc. Z Budyschina«W khorosczi knjeza p rä la ta Jak n b a B n k a, kiz hischcze we W ilb u n g en krneze lezi, so b o ta l w jele pschernenilv njeje. K a ta rrh a ln e boloscze brje sn so pornjerischilo, pow schitkow na slaboscz khoroho knjeza Pak je tak wnlka, zo so we lozn sarn a m wobroczicz njernöze; a to tra je netto hizo w o t 10. ju itija ; hbzez be so operacija stala. B lizki strach w o ziw jenjo wjeleczesczenoho knjeza b rje so zba w otw obroczeny bycz, to la Prjedy hacz so rnocy ta t posylnja a pozbehnu, zo rnoh! knjez P rä la t so bo D rjezb zan wroczicz, lmdze hischcze njebzele, snadz rnesacy tracz. W ulki tröscht za wysokobostojnoho knjeza fu

140 136 powescze wo m nohich m oblitw ach, kotrez so za n jo h o we w ö tm y m kraju zjaw n je a p riv atn je staw aja. N jepschistnpi-li niczo brühe, njewoczakane, zbzerzi b rje so ton kröcz joho ziw jenjo, to la je wulki strach, zo pschi swojich letach (je pschez 7 0 let) w nlku kiproscz za sw oje dalsche ziw jenjo wobkhowje. Njech so naschi lnbi S e r b ja tez b äte za w jelezaslnzbnoho knjeza p iln je m o b la; to je jeniezka pomoc, kotraz möze so jom n w tn khwilu poskiczicz. Z Budyschina. H izo^ pscheb bleschim czasom je so nasch krajan, knjez M ich al (5 y z, robzeny w Zuricach, jako rycznik p o la n a s zasyblil. B y so pschihobzalo, zo bychn naschi S e rb ja, hbyz ra b u trje b a ja, so jom n bowerili, bvkelz Won jako S c r b nasche w obstojnoscze najkhm aöscho znaje. T önsam y m a sw ojn expebicijn n a zabnej bohatej hasy czislo 1, a je tez közby schtwörtk popokbnjn w 5 hobzinach w H ohlfelbec hosczencn w Panczicach k ryczam. Z Radworja. N a tn bom nym cyrkwinskim tw arnischczn je po bokonjanych jebnanjach z tw arskim i m ischtram i a wyschnosczemi n ow e ziw jenjo w otncm o. H byz so njebzeln pscheb tybzenjom w osabnym wozjew i, zo m a so z tw arom now eje cyrkwje w najblizschim czasn zapoczecz a zo so w skate w jacy bäte bzetacz njehobzi, bokelz je z kam jenjem i pschepjetnjena, pocza wscho zasy bo bzeta sinpacz, b n rja z konjem i. mjeüschi hosp o b arjo Pak z rncznym bzetom. T e z nekotsi b n rja z Bnbyschinskeje w osaby bechu swojich pohonczow pöskali. T a k so za krvtki tybzeń n o w a njepschehlabna sey kam jeni naw ozy. P o sle b n jn kroczel blize k wecy pak sköncznje zańbzenn pońbzeln sczinichmy, hbzez so z t w a r o m s a m y m z a p o e z a. W nlke bzeko w o tew ri so ze sw jatocznej B ozej mschn a balschej poboznosczn pscheb w nstajenym B o zim CzA om k w nproschenju hnaby, zo by so tw a r berje rabzik a bjez schkoby a ipezbozow za w osabn abo bzetaczcrjow woteschol. N a to pschmbzechn b o p o tb n ja P reni polerow jo a bzekaczerjo, zo bychn hischeze trebne pschihoty k tw arej sam om n sczinili. N etto so hizo peskvwc a kalk pschiwoznje a w btizschich bnjach stnpja tez m n rjerjo a kam jenjo-czesarjocho bzeka. T w a ric z bnbze n o w n cyrkej m urjerski mischtr K anp z B nbyschina pob bohlabom tw arskoho rabziczerja Giesy z D rjezbzan. S w ja to c z n e zapokozenjo a posw jeczenjo zakkabnoho kam jenja bnbze, schtoz so pschewibzecz hobzi, najskerje w bruhej pokojcy angnsta. Z Ralbic. N jeb zeln 7. jn lija w otbyw asche so tn, kaz pscheey-na prenjej njebzeli mcsaea, katholska B jesab a. P o krötschim a bleschim pschebnoschkn staji so nam jet, zo by so n a to bzekako, serbske katholske B jesaby w tym n a stu p a n jn zjebnoczicz, zo bychn sobnstaw y jeneje w b rn h e j pschebnoschowali. T ak czinja m jennjcy w Nemcach w okolo W o stro w ca a knjezi tarn czerstwe ziw jenjo. M a - li B jesab a pschecy n a tych samsnych pschebnoschowacych poslnchacz, zhubi ziw n kebzbliwoscz. R yczi-li pak brnhby cnzy, to böte zajim a. *** Z cykoho sweta. Nemska. Z R o m a je powescz pschischka, zo je tarn baronessa F rib a R a n p a n, sotra pschichvbnoho syna w jercha B ism a rk a, 2 1. ju n ija w kapali nemskoho kollegia katholske w eryw nznaczo w o tp o lo zila, a be n a to 23. jn n ija preni kröez n a B o zej mschi, kotrnz bam z sam w sw ojej p riv atn e j kapali swjeczesche. K r. W Hannoverskim mescze M e p p e n bu 16. jn lija pom nik swjeczeny, kotrhz bu slaw nom n zastnpjerjej tohole m esta pschi nem süm ra jchstagn, d r. W inbthorstej, stajeny. W in b th o rst be bolholetny w jebziczer katholikow Nemskeje,

141 187 skuscha k najw osobnischim ryeznikam uaschoho ezasa, tez tvot pscheeznvuikow roitlct) w azeny. Z K ö l u a. 16. ju lija je A ugust R eichensperger 87 let stary Uumtrĕt. 3 c swojim mködschim b ra tro m P ö tro m, kvtryz so 1. jam iava ze siveta mini), stuschesche w öu k najm tiziezisehim ryezuikam katholskeje ftroih), kotsiz njebojaznje p ra w a katholskeje cyrkmje hajaehu. R. i. p. Wjerchowstwo ReuszrGreiz. T u d y, hdzcz be haez b o tal jeuoz katholska wosada w G reieu, kotruz buchow uy z R eieheubaeha w Sakskej tvvbstarasel>e, je so d ru h a katholska luojaba w mestaezku F ra u e u re u th zakvzita, a poslebuju njebzelu jim ija bechu tarn prettje B o ze sluzby, kotrez beehu ja m boyaeze tvv- Pytane. B u b z a tarn uetko p o rja b n je w e to o tu ajatcj fält missiouske B ö se sluzby. N abozua w uczeruja tarn hizo w obstoji. K v. Rom. 13. ju lija swjeezesche slaw ny fa rb in a l h ra b ja L e b o e h o tv sk i swvj öo letny mesehuiski jubilej z w ulkotuym w vbbzeleujom eytoho katyolskoyo jm e ta ; karbiual je prüfest, t. r. pschebsyba p ro puganby, tanm cje etjt'huiitffeje rabp; kotraz w m jcnje bam za uab o zne naleznvseze wschitkich biöeesow eylvho ksehesezanskoho sweta rjab ttje, kotrez njepofrebnjc pob bam zom njestoja. T ez uaschej sakskej biöeesy sto jitaj pob uim. K a rb iu a l Lebvchowski bösta psehi tu tej pschileznosezi m noho bopokazow toerneje luboseze a ezesezoivuvseze; pölski lub, uetko hizo pschez sto let tsjom kejzorstw am pobbaty, psehejesehe sw ojom u slaw - ltom it syuej z m nohim i abressam i zbvzo a pschipokozi k uim brohe b a r y : rakuski kejzvr spozezi jo m u uajwysehsehi rjab, wulkokschiz rjn b it swj. S e h e z e p a u a : tez nasch kujez biskop be jo m u zbozo pschal a rja tttt sehalku z M ischnjauskoho pvreelina, u a kotrejz be w obraz kralotvskeje eyrkivje, psehiposlal. K a rb iu al Lebochowski mejesche jako prjedaw schi areybiskop biöeesy P v z u a tn G u e z b o w u a j- w jacy w ot pruskoho kujezerstw a w ezasu kulturkam pfa" ezerpjeez, bu ezasto wobskorzeuy, pjeujezne khostanja, kotrym z bu w otsubzeuy, w ueziujaehu 9 0,0 0 0 hriw now, bu ezasany, joho eyke biskopske w obyblenjo bu luurmitovjcme, a 3. feb ru ara bu areybiskop ja ty do mestaeska O stro w a w otw jebzeuy a pruske kujezerstwo joho w otsabzi. S m eschna keklija! 12. m erca Int jako jaty biskop za karbinaka pom jeuow any, a 3. fe b ru a ra bu w o t kujezerstwa ze zajeeza puschezeny a psehesybli so bo R o m a, a w zba so sw ojoho wysokoho m estna, bokelz sebi bam z to pschejesche, a bu za prüfekta p ro - p aganby pom jeu o w an y. B ö h zbzerz joho hiseheze bolho n a uab o b u y m meseze k spom ozenju eyrkwje. Jta lsk i sejm je 8. ju lija wobzamknyk, zo m a so 20. septem ber, bzen, n a kotrymz pscheb 2 5 letam i italske wojsko R o m b o b u ", jako u aro b n y swjebzen swjeeziez. W em y, zo tole bobyezo skawne njebe, a zo italski sejm po praw y m njeskawuy pobaw k swjeeziez postaji. Katholski swet njebubze k tonnt mjelezeez. Bokharska» T u b y je so w hlo w n y m meseze S o f i j i surow y ttabpab n a prjebawschoho pschebsybu S ta m b u lo sfa wobeschok. H aez pscheb sehtwörez letom be S ta m b u lo ff p re n i m uz w eykym kraju. M öze so z bobrym swebom jom prajiez, zo m a so w jerch F e r b i n a n b jeniezey j o m u bzakowaez, zo hiseheze je z k n je z e r j o m. S ta m b u lo s f je jo h o pschi wsehech strachach z moettej ruku bzerzak. D la joho w obbarjenoseze a krutoseze ntjettuje so Won po eykej E u ro p je bokharski B ism a rk ". W o n pak je njepscheezel R ussow, a cheysche rufst w uliw w B okharskej bo eyka potköeziez. L eta bokho sebi za to bzak swojoho knjeza zaskuzi. A le hizo, hbyz njebohi rufst kejzvr n a sm jertnym lozu lezesche, so to B otharskej spobziwne, haj, njezrozym liw e pschemenjenjo sta.

142 138 Ruskonjepscheczelska politika bu n a dobo ruskopscheczelna, a S ta m b u lo ff dyrbjeschc ze sw ojoho m estna. Pscheczelow jo R ussow zasy knjezachu. S ta m - bulofs bu netto na lösche m ozne waschnjo hanjeny, lösche njeskutki n a njoho tnkachn, saniv loobskorzeny bu a trott'i ezas zajaty. D oketz berje webzesche, zo chcedza joho njepscheezetojo lvotstroniez, chcysche da to u fm ja, ale njedüsta ^oitc p ap jery. P o n d z e lu w jeezor w 8 hobzinach, pvtajkim hischeze n a swetkyni bnjn, jebzesehe Won z pscheczelom z to w arstw a. Pschi tym joho wöz tsjo m uzojo nabpabnychn a joho fnroiuje rozkakachu. S t o bzerow mejeschtaj luoboj ruct). J e n e woezko so jom u wnkakni), a ninohe bzery bosta bo hkolvy. W o b o j ruct) byrbjescchtaj so jo m u w otew zacz. T o la je tust nabzije, zo ziw jenjo zbzerzi. S p o b z iw n je je, zo müzesche so to n a swellym b n ju n a hasch staez, hbzez he tojete ziw jenja, a najspobziw nischo, zo m ozachu njeboezinki, kotsiz bechu to toulujebli, wntköchnl)cz. Hacz b o tal hischeze, haezrunje buchn za nich 1 0,0 0 0 frantoiv w nstajene, niezo njewebza. W opraw bze njelubozne w obstojnoseze! P o najnolvischich powesezach je S ta m b u lo s f schtwortk 18. jn lija ra n o 3/45 hobzin um m rel. Naležnosće našoho tow arstw a. Sobustawy na lĕto 1895: kk. 412 Jakub Lebza z N uknicy, 413. Marija Mudrochec z Wudworja, 414. Jakub Mjechela z Łusča, 415. Hana Cyžowa z Hory, 416. H ana Jĕršikow a ze Stareje Cyhelnicy, 417. Jakub Pjetaš z Nowoho Lusča. Sobustawy na leto 1894: kk Marija Mudrochec z Wudworja, 666. Hana Jĕršikow a ze Stareje Cyhelnicy. Za cyrkej W utroby Jĕzusow eje w Baćonjn. Nawdaty kapital a dotal nahrom adźena dań w učinještej 109,417 h r 52 p K česći Božej a k spomoüenju dušow je dale woprowal: r. 1 hr. H ro m a d ź e : hr. 62 p Za cyrkw ickn s. Jozefa w H ajnicach. D o ta l h r o m a d ź e : 12,742 hr 39 p. Dale je woprował r. 1 hr. H ro m a d ź e : 12,743 hr. 39 np. Za cyrkej U aćerje B ožeje w Badworju. Dale su woprowali: Michal Wencl z Bronja 10 hr., na Liškec-Rjeneec kwasu w Radworju 67 hr. 95 p., N. N. z Radworja 2 hr., N. N. z Radworja 3 hr. Za nowu cyrkej w Kamjenicach (Chemnitz): na Šołčic kwasu w Pĕskecach 3 hriwny. Zapłać B6h wšĕm dobroćerjaml W rebakeiji K atholskoho P osoka" je n a pschedan knizka Marija, Macher dvbreje rady. Knizka za sobustaw y P o b o z n e je Je b n o ty k czesezenju M ac zerje bobreje ra b y a za bruhich ezesezowarjow s. M a rije. T e z najnuznische m oblitw y so w njej nam akaja. W jaz an a bo pkatu ze zkotym rezkom pkaezi knizka 1 hr. Srjedu 31. julija ponbze z Budyschina ra n o w 7 hobzinach processivu bo Ruinburka. _ Jakub Schere, wjebnik. K pschenajeezu stej dwe wobydleni, közbe z neschto p o l o m, jelizo so to pscheje. Datsche je zhonicz to Miloczicach ezisko 3. Czilchcz 6 m o l e r j e c kirihiczischczernje to Maczicznym domje to Buoylchinje.

143 Wudawauy uiot kowarstwa S S. Lyrilla a Mcthodija ui Ludyschinje. Redaktor: Jakub Skala. Čisło augusta Lĕtnik 33. Swjaty Liborius. M in je n u njedzelu swjeczesche P aderb o rn sk a diöcesa swjedzen sw ojoho hkownoho p a tro n a, sw jatoho S i b o r i a. T e z n o to a cyrkwiczka w e W ild lin g en je tn to m u sw jatom u pvsw jeczena. D okelz ß u liaschi lnbi q ita r jo w o tu ty m mescze krotku powescz bbj'tali, chcemy tez w o p a tro n je cyrkwiczki nekotre powescze podacz. S w ja ty L ib o rin s beschc syn p o bozneju starschejn w Francvzskej. W o n naro d zi so wokoto leta w provincy l e H a i n e. Z ä h e pokaza so w dzesczu pow okanjo, za kotrez be je B ö h postajik: kaz lilija zroscze a kczcjesche holczec w swojej poboznej sw öjbje. H dyz leta dow olichu, bu hizo do duchownych khorskich knjezich biskopskeje cyrkwje w M a n s pschiwzaty. W sw ojim zastojnstwje w uznam jenjesche so z tajkej czistvtu ziw jen ja a z tajkim bkyschczom poccziwoscze, zo bu Po smjerczi sw jatoho P a v a c ia w o t duchow nstw a a w eriwych za biskopa M an ssk eje biöcesy w uzw oleny. Ledina 3 0 let start) n astupi w azne sw jate zastojnstw o. Z japoschtokskej horliw osczu naw jedow asche netto 50 let sebi bow erjenu w osadu. B o h sam w uznam jenjesche joho sw jate ziw jenjo z b arem bziw ow, ta t zo n a joho za stu p n u pröstw u m nozy slepi w ibzenjo, htuschi skyschenjo, w obsynjeni w um özenjo w o t ztoho ducha, a wschelacy brnzy th o ri w ustro w jenjo böstachu. Z a czas sw ojoho biskopstwa wudzelesche 96 kröcz sw jate swjeczizny a w jacy stow meschnikow a biakonow dvsta z joho rukow sw jate b ostojnstw o; 17 cyrkw jow n a tw a ri ze swojich srebkow. W 50. lecze swojoho biskopstwa p o d a sw oju duschn sw ojom u stw oriczetjej; sw jaty biskop M erczin, joho sw erny pscheczel, besehe k joho sm jertnom u kozu pschischok a pobperasche joho w poslebnim bebzenju. T o besehe wokoko leta Czelo swj. L iboria bu w cyrtw i swjatych japoschtotow w M a u s pokhowane. ; H dyz bechn S a k so jo kschesczanstwo pschijeli, zakozi kejzor K a rl W ulki tez b is k o p s tw o w P a b e r b o r n j e. P o smjerczi p renjo h o biskopa H a tu m a ra

144 140 pschija n aw je d o w an jo tu teje diöcesy sw jaty B a d u r a d. Z o by kschesczansku w eru a kschesczanske ziw jenjo swojich wosadnych wobkruczik, s t a j i s w o je b is k o p s tw o p o d z a k it s w j a t v h o L i b o r i a. T o h o d la poska deputaciju duchownych w lecze bo M a u s - a a w uprosy sebi w o t tam nischoho biskopa relikw ije sw jatoho L iboria. Z pschizw olenjom biskopa a kejzora Ludwika P o b o z n o h o dostachu zaposkancy sw jaty pokkad. T o la hdyz so czcko sw jatoho L ib o ria pozbehny, stachu so tak m nohe dziwy, zo so lud pschecziwo tm nu spjeczowasche, d ro h o tn e relikw ije w otnjescz dacz; häkle pschiryczow anjo biskopa a kruta porucznoscz kejzora jich zm erowa. N a puczu z M a n s - a do P a d e r b o rn a stachu so wschelake dziwy n a khorych a braschnych. Z wulkej czesczu bu czeko sw jatoho L ib o ria bo dom a w P a d e rb o rn je donjesene a tarn n a w ulkim w o lta rju pokhvw ane, hdzez hischcze dzensnischi dzen je. B jezbözny K hrystian z B runsw ika drje drohotny sleborny kaschcz ze sw jatym i pow ostankam i z P ad erb o rn sk eje cyrkwje z moen w za, sleborny kaschcz n a pjenjczy zbicz a sw jate pow ostanki bo ru b a zaschicz da, to la B o ze khostanja joho ponuczichu, tak zo sköncznje relikw ije sw jatoho L ib o ria w otcda. F ilip O to h ra b ja w R h ein je wjerch w S a lm je a joho mandzelska K h ry sü n a rodz. z C ro i wröezischtaj sw jate pow ostanki z a s P aderbornskej cyrkwi, hdzez so z n o w a w drvhotnej kschinje n a wulkim w o ltarju pokhowachu. S w ja ty L ib o riu s je so w osebje jako zakitar biskopstwa w P a d e rb o rn je a hizo w ot starych czasow sem jako pom ocnik khoroscze kam jenja wopokazal. T ak dostachu kejzor F e rd in a n d I I I.- w R e g e n sb u rg u, w ö jw o d a M ax im ila n Bayerski a m nozy druzy pschez zastupnu pröstw u tohole sw jatoho speschnu pom oe w swojich wulkich bvlosczach, psche kotrez lekarska pom vc niczo njemözesche. T e z we wschelakich diöcesach Francözskeje,.Jta lsk e je, Rakuskeje n a M o ra w je a Nemskeje ru n je tychle khorosczow d la sw jatoho L iboria czescza. S w ja ty L ib o riu s je potajkim w osebity pom ocnik tajkich, kotsiz w e W ildungskich kupjelach hojenjo p y taja. T o h o d la bu tez n o w a cyrkwiczka k joho w opom ujeczu posw jeczena. W o b raz sw jatoho L ib o ria, kak w ön khorych w u stro w ja, je w hkowuym woknje nad w ulkim w oktarjom z m olow aneje schklency rje n je w uw jedzeny. H acz do leta dyrbjachu katholscy, kotsiz n a h o jen jo do W ild u n g en pschindzechu, abo hew ak w krajin je reki E b er bydla, n a njedzelach a swjatych dnjach do F ritz la ra abo U ngedanken ke mschi khodzicz. T o besche ja ra wobczezne. T u z sebi leta we W ild u n g en wosebitu stwu a m aln salu najachu, zo bychu tu p o tajn stw a swojeje sw jateje wery swjeczicz m öhli. T o la pschi m nohvsczi kurowych hosczi to w jac njedosahasche. Z pom ocu B onifacijo w o h o to w arstw a a wschelakich nadobnych dobroczerjo w bu m üzno, w lecze dostojnu cyrkej natw aricz, kotraz je w ulka doscz, zo by tajkim potrebnosczam dosahaka. Cyrkwiczka je hischcze khetro p rözdna a bjez nutskow noho w upyschenja; lernt je rja n y w ulki w oktar b oftala. N ehdze hriw now dokha hischcze m a. Sedmstotny narodny dzen swjatoho Antonija Paduanskoho. D ^en 13. m akoho rvzka leta zakozi so w R o m je bratstw o k czesczi sw jatoho A n to n ija P ad u an sk o h o. T u te b ratstw o chce, zo by so swj. A n to n iu s zasy czesczik, kaz w starych czasach, zo bychu p o treb n i z joho zastupnej pröstw u pom oc döstali za czeko a duschu, zo bychu so njew eriw i a zasakli

145 141 hrcschnicy nakazali. S o b u sta w y tu to h o brcitstwa dobudu, hbyz so közby bzen wötcze nasch" a stro w a sy M a r ija " m odln, m noho wotpuskvw, njebospoknych a nekotrych bospoknych. K özdu w u to ru so za nich B o z a mscha w R o m je w opru je, nim o toho m a ja pobzel n a wschitkich paczerjach, kotrez rjad swj. Franciska so wschebnje m obli. Nvchcu tu b äte w upisow acz, kelko pröstw ow je pschez sw jatoho A n to n ija Böh luby K njez wuskyschak. J e n o z jebyn pschipab nasp o m n ju. W Schpaniskej wumre kralowska pryncesna. J e je macz pkakasche wo bnjv a w noch, proschesche swjatoho A n to n ija, zo by jej bzowku zasy woziwik. A hlej, n a tseczim b ttju woziwi bzowka. M acz so bziwasche a proschesche so bzowki, kak je so to stako. W ona p ra ji: L u b a maczi, ja bech w njebjesach a hoch n jew n p rajo m n je zbözna. Tokelz Pak sy tak pobozn a a bokelz sy ta t ja ra sw jatoho A n to n ija prosyka, zo bych zasy n a zem ju k tcbi pschischka, je sw jaty A n to n iu s B o h a za tcbje prosyl. B ö h Pak p ra ji m i: T u tv m n sw jatom n sym slubik, zo kvzbn joho pröstw n wuslyschu; w rocz so to h v b la k swvjej m aczeri". J a Pak Proschach B oha, zo bych smeka w njebjesach wostacz. A tez m o jn Pröstw n je B ö h wuskyschak. T rje b a m jenoz 15 bnjoto tu n a zemi w ostacz." T a k so tez sta. Z a 15 bnjm u wuncre pryncesna zasy a tez macz so nctkv hizo njernbzcschc. N ajb ü le joho lubzo czescza, hbyz sn neschto zhubiki, a kak czasto sn joho pomoc n a spobziw ne w aschnjo zhonili, to közby sam we. A le czasto ßo stanje, zo nechtö sw oju buschu pschez sm jertny hrcch zhubi, zo je lv hrechach ziwy a so njecha nakazacz. T e z w tu to m pschipabze je sw jaty A n to n in s czasto n a spobziwne w aschnjo p o m h a l, hbyz so pscheczeljo abo znaczi za tajkoho hreschnika wo pom oc n a sw jatoho A n to n ija wobrvczichu. Letsa 15. au g u sta budze sebm stow let, zo je so sw jaty A n to n in s w Lissabonje w P o rtu g alsk ej narobzik. T u tö n bzen chce katholski swet sw jatocznje swjeczicz. W ulke sn pschihoty, kotrez so to h o b la staw aja. W P a d u w je w Jtalskej bubze w nstajenca knihi a swjeczatkow sw jatoho A n to n ija. S y b m let bokho tr a ja hizo tu te pschihoty. W L issabonje bubza mesczenjo wnlke tw a rje n ja twaricz ke schkitej mkobych lnbzi, a tu te bubza ß w jato m n A n to n ijej poswjeczene. Zaw escze bubze sw jaty A n to n iu s n a tn ty m b n ju wulke b ary wubzelecz. Njech to h o b la so nichtö njezakom bzi, joho w o to prosycz, schtoz m a n a w u tro b je. W osebje pkaczi to za sobustaw y b ra tstw a sw jatoho A n to n ija, kotrychz je tez w S erb a ch m noho. W o n i m öza so z bzewjeczbiyowskcj poboznosczu n a tu tö n bzen pschihotowacz a n a b n ju sam ym (15. augusta) abo pschichobnu njebzelu sw jate sakram enty böstacz. Jich p röca n jeb u b ze.p o b a rm o. Mikławš Domaška. Schto Pak to? M a m n etto khwile, tuz bru h b y kusk wokoko b n n b am Po lubych S erb ach. S ch to z tu pschi tajkim b u n b a n ju w ohlabam, sym brje tez hizo p rjeb y wibzak, ale hbyz czkowjek troschku w cuzbje pobubze, häkle sein bom jace w azicz we, a tez n a to böte hlaba, czomuz p rjeb y zaneje waznosczc pschiliczik njeby. T ak bze so tez mi. M je z S e rb a m i statok m ö j!" Kak sym sebi to la za stubentske leta swojich S e rb o w w ukhw alow ak, kak jich poboznoscz a spröcniwoscz w uzbehow ak a netto, hbyz zasy m jez nim i sym ach, haj, njecham, njezlverju sebi to prajicz, ale b n nbam ze skhilenej hkowu zamysleny Po sam otnym pucziku;

146 142 d u n d a m a b m tb am, b o n iz so b o n eczoh o n jeza k o p n u a P o to m w u r a z y m i z h o r ta : S c h to Pak to? " T a k tez ttm nbm m, hbyz Po S chibjency bzech, P o so k w tuet) a kij pob pazu, kebzbnjc czitajo, so z bobom zakopnych a bzach: S c h to Pak t o? D o czo so zakopny, czesczeny D u n b a k o? prascha trasch so njeboczakliwy czitar; bo titki jeb u? abo bechu tsi? je to w ern v? je tarn ta zönska je zahrjebane m cka? S m o rz e je meka, jom u p ra ju, a njejsym so tuz tez bo titki zakopnyez mohk, hbyz tarn zaneje itjebe, nie bo neschto bruhoho so zakopnych, bo P o so k a! a p ra ja c h : S c h to Pak t o? D o P o s o k a? T y m öj lubt), bo P o so k a a so zakopnyez? D o P o s o k a? H a j, m öj luby, bo P o s o k a, a to bo joho 13. cziska strony Czitach tarn w o pry n eu S ch ü n b u rg -W a lb e n b u rg u, kotryz je so, wernoscz katholskeje w cry spöznawschi, najebacz wschech pschecziwnosczi a schczuwani 5. ju n ija bo klina katholskeje cyrkwje wröczik. W o tu ty m pobaw ku czitajo, wjeselach so, kak nasch luby P o so k " tez so z najw osobnischim i sw öjbam i wvtcnoho kraja znaje, kak berje wc sw ojim ezitarjain zajim ake wobstojnoseze m jenow aneje wjerchvwskeje swöjby rozestajicz. Czitach bale pob smuschku a pschispom njenjo, zo m am y tez w e Luzicy pobobnje n a h la b n u sw vjbu ze sam snym i p ra w a m i: h ra b ju L ippe nab Czichoncam i a B a rto m. A tu so zakopnych: S c h to? sebi prajach, nasch P o so k so n jeje n a ru n je tak w osobnu katholsku sw üjbu w e Luzicy bopomnik, n a katholsku hrabinsku sw öjbn S to lb e rg -S to lb e rg, kotraz m a tu w naschej bom iznje bw e w otnözcy, w B ru n o w jc a w e W orklecach, a kotraz je tv la tez reichsu n m itte lb a r" a receßknjezstw o!?. H lej, h lej! sebi prajach, nasch P o so k czi tez po serbskich honach khobzi, kaz tön, kiz zenje w cuzbjc pobyk njeje. B u b u jö n byrbjecz bruhby n a neschto kebzbny scziniez, z lubeje serbskeje bom izny jo m u to a brühe, bo czohoz so ru n je zakopnu, naschm örnycz. T o sebi pschebewzach a hlej, hizo tu sym z neczim. W ezo njewem, hacz sym ra b y w ibzany a hacz in je knjez P o so k z m ojim schm öranjom w on njeschm vrnje. N ö, m ojebla, ale spytacz bubzemy. T u je macze: I. Nasche swjale!schize. T o w ö n b ano Po W onecach zam ysleny kroczach a schto Pak t o? zawokach so zakvpnywschi, zo bhch pschi sam ym zem ju zwokoschat. Lezesche tu pschi sam ym puczn kloc brjew a, stary, ja r a start) a z czerw jem i pschetoczeny a zbasche so, zo je nehby w obarbjeny byk. W obhlabach sebi jön, a hlej, schto to be? S ta r a B o za m a rtra, kotruz be najskerje wetsik powalik. S w jeczo Zböznika n a njej abo w njej w jacy njebe, jenoz ze znatych zarezkow n a hornischim köncu bc wibzecz, zo je tarn prjeby byko. W b o h a B o za m a rtra, sebi myslach, zo cze to la lubzo z najm jenscha njeskhow aja abo njespala, hbyz so staroby b la w jacy postajicz njehobzisch, a b ale kroczo myslach sebi n a nasche sw jate kschize. J ö n u prajesche m i w uczer ze zakhobneje S akskeje: T u p o la w a s w S e rb a c h reka: Po tejele abo tam o leje B o ze je m a r tr y, p o la Schokczic, Hörczic, B a rte c atb. swj. kschiza; p o la n a s Pak so P ra ji: tarn, hbzez je tön abo ta so wobwesnyka, tö n abo tam ö n so zatselik! W o t toho czasa wazach sebi nasche sw jate kschize hischcze böle hacz Prjeby, a hbyzkuli bych bo wötc-

147 148 noho knczika zem je so wröczik, by preni swj. kschiz. psched kotrymz bych kkobuk fejm ototi, m i rje f l: net! sy zasy d o m a! H a j, zaivernv, kschize w naschich wsach a pschi nnfdjirl) pnczach je jen a z najprenschich pychow lnbcho scrbskvho fraja. W one n am prebujct, kak czezki kschiz je J e z n s za n a s njefł a kelkv je za n a s czerpit, n z tym n a s w ucza, kak dyrbim y tez mt) küzdy swöj kschiz bjez m örkotanja njescz a kak so zdalow acz toho, schtoz je Jĕzusa n a kschiz pschibiko: hrecha. S w ja te kschize w oznam jenjeja, zo je so w je s abo statok stajik pod schkit K schizowanoho, zy, kaz pucz w ote wsy k wsy, tez piccz p ra w o h o kschesczana ze sweta do n jeb jes iijeje bjez kschizika. S c h to by scbi tu,z swj. kschize we wsach abo n a pnczach a sczezkach wuley njew azit? A to la so mi wscho n a naschich swjatych kschizach njelubi. Pschede wschim p o rv k u ju tym, kotrychz trjechi, zo sivoje sw jate kschize njew urjedza, zo je, hdyz je trjeb a, ponow iez njedadza a zo, kaz to n a rojele swjatych kschizach widzach, w opraw dze hrozne w o zn am jen sen ja Khrystnszow oho sw jatoho czeka z bostojnym i njepschem enja. W vsebje ptaczi to wo nckvtryinzknli gmejnskim sw jatym kschizom". T u te stoja czasto kaz syrotki, mjez tyin zo so kschize jenotliw ych statokow w krasnej Pysche hordza. T o njcjc praw je. W jes, kotraz telko P jenjez nim a, zo m ohka swöj sw jaty kschiz dostojnje ponow icz dacz, czini lepje, zo jort cyle w o tstro n i: njeje joho h ö d n a a n jed aw a so z n ajmjenscha pohörschka. A bur, kotryz in a mysle, psched swojim i w ro tain i now y kschiz postajicz, injez ty m zo widzi, kak w jesny wschön h ro m ad u jödze, njech radscho tu to it z now ym zam eni, a joho dobry skutk budze znamjeniczischi, hacz hdy by ze sw ojiin m jenom w u d y p a n y kam jen psched swöj dw vr stajik. A le tu bohnzel, husto schpak tczi: N ekotryzknli d a sw jaty kschiz postajicz a ze sw ojiin m jenom W obznam jenicz, zo by swet joho dobry skntk widzak. D o b ry skutk je tysac kröcz zastnzbncschi, hdyz so p o ta jn je czini, hdyz so pschi nim n jep y ta khwalba ludzi. T o h o d la bych radzik, zo bychu so 1. n ajprjedy stare, wosebje wjesne sw jate kschize wobnowike, prjedy hacz w sich blizkosczi so now y postaji; 2. zo bychu so we wsach abo n a pnczach, hdzez hizo doscz a rjanych sw jatych kschizow m am y, pjenjezy radscho n a w upyschenjo w osadneje cyrkwje dali, hacz n a now y kschiz; a zo bychu so 3. tarn, hdzez sw jaty kschiz postajicz so pschihodzi, to la p r a w j e d o s to jn a B o z a m a rtra so kupika, kaz je n a pschikkad H örnikec sw jaty kschiz pschi sczezcy z W orklec do Khrösczic, kotryz je hischcze njeboh scholastikus H örnik wobstarak. T o je kschiz, nim o kotrohoz nichtö njepvndze, zo njeby n a n jö n pohladnyw schi hluboko hnnty byk. T ajk i kschiz ryczi k n a m doscz bjeze wschoho napism a. T a m n jeje trje b a tafliczku pschiklepacz z nadpism om : D a s Leiden und S te rb e n Jesu C hristi", kaz je to bohnzel czasczischo n a drnhich kschizach widzecz, tam nam m rejace wöczko Jezusow e samo p raji, kelko a kak je za n a s czerpit. W ezo n jeje w o praw dze rja n y a dostojny kschiz niczo tu n je. T o la, schtöz k to m n doscz P jenjez nim a, njech za te hriw ny, kotrez by nakozicz chcyk, trasch nad w ro ta abo n ad khezne d n rje d a postajicz pschihödnn siguru, abo njech je w o p rn je za potrebnoscze teje abo tam n eje cyrkwje abo za w upyschenjo sw ojeje w osadneje. N jech je cyrkej abo w oktar tak rja n y hacz chce, za potajnoscze, kotrez so tam dzen w ote d n ja swjecza, njebudze zenje pscherjany. _ L u b ja n.

148 144 Moje puczowanjo. (9. pvkraczow anjo.) W Jern z a lc m je lebnm mestnaczko namakasch, kotrez nekajku dopom njenku n a tö n abo tam ö n sw jaty podaw k w sebi w objim alo njeby. A le prajicz dyrbim y, zo z w ulkoho dzeia tu te m estna p ra w e njejfu, t. r. pvdaw ki, kotrez so jim pschipisnja, so w opraw dze n a nim i steile njejsu. N jcje pak jebanjo, kotrez tym wschelakim m estnam taste pschipisuja, ale jednore pobozne zmyslenjo prenich kschesczanow chcysche za közdy bibliski podaw k tez mcstno niecz, hdzez by jön czcsczicz m vhlo. Pozdzische n aro d y su to poto m pschiwzali, a ta t so tu te m estna hischczc dzensnischi dzen pokaznja, bjez toho, zo by so tez stawizniski dvpokaz wjescz hodzal.,$uij, czasto je sam o napscheczomny dvpokaz, t. r. dopvkaz, zv so tu te podaw ki tndy stale njejsu, wjetschi a swetlischi. K to m u hischeze pschikhadza, zo sn tez M o h an ied a n o jo eyly start} zakon a m noyo z now ohv zakonja w obkhow ali, a sebi tez sw oje w osebite sw jatnicy k dopom - njeczu n a bibliske pvdaw ki w nzw oliii. T o h o d la an i n jeje m üznv, a n i by w nzitka m elo, wschitko napisow acz. Je n o z w o najw aznischich mestnach chcu w opisow anjo pvdnez spytacz. S n wosebje schtyri sw jatnicy, kotrez m a ja n ajwjctschu waznvsez a kotrychz praw oscz je njedw elom na. T u te schtyri sw jatnicy su: P o h r j c b n a c y r k c j, t e i n p l v w a h o r a, w o l i j o w a h o r a a h o r a Z i o n. K az w R o m je közdy putnik n a jp rje d y k sw jatoyo P e tro w c j cyrkwi dze, tak w J e rn z a le m je k pvhrjcbnej cyrkwi, abo k cyrkwi B v zo h o ro w a. T u ta m jez swvjim i m urjem i a pvd swojcj tsechu tej najswjeczischej mestnaczcy w objim a: r o w n a s c h o y v Z b v z n i k a a k a l w a r s k u H o rn. H acz stej tn tej Praw ej, wo tym su so hizo telko knihi pisale, zo bychu rja n u biblivtheku w uczinile. S p o m n ic z so dyrbi, zo pak to zadyn postaw w ery njeje, zo nichtö nuzow any njeje, to wericz. M ü ze közdy wo tym menicz, schtvz chce, a w opraw dze su tez m nvzy w criw i a pobozni w uczeni dolho tu te m estna za njepraw e, z najmjenscha w nlkodw elvw ne mvli. H äkle w o t poslednich dwacyczi let sem su so wschitcy, tez njew eriw i, kotsiz jenoz ze swetostaw izniskim i w o tp o h lad am i je pschepytowachn, k pschepokazanju w obroczili, zo w one to la su praw e. T o h o d la chcemy tez dvpokaz za to wjescz spytacz. P re n im kschesczanam be Jezusow y ro w a kalw arska h o ra znata, dokelz w jelc z nich bechn dze w o t n a z d a la swedkojo joho kschizowanja a widzachu, kak bn dv rv w a pvlvzeny. H dyz be J e z u s w o t sm jereze stanyl, w oni joho ro w czesezachu a czasto w opytow achu, kaz pobozne zünske jutrow niczku ra n o. T a k d rje w osta tehdom wschv znate. A le w lecze 70 po K hrystusu, potajkim 37 let pozdzischo, pschindze njew urjeknite njezbozo n a J e ru z a le m. Romski wüjnski wjednik a pozdzischi kejzor T i t u s cyle m esto tak zapusczi, zo kam jen n a kam jenju njew osta, kaz be to J e z u s sam n jepokutnom u m estu swedczil. N jejstej tehdom kalwarska h o ra a B o z i ro w so tez sobu zapuscziloj? T o drje. A le staw izn arjo n am pow jedaja, zo zidza Po zapusczenju so zasy do mesta wrüczichu, a zv rozpadanki swojich dom ow sebi pytachu, a z tutych n o w e tw a rje n ja tw arjachu. T ak su tez zawescze kschesczenjo te najswjeczische, schtoz tarn mejachu, pytali, 'a tez nam akali a d ale czesczowali. Z a to swedczi n am sam o'pohanski kejzor H a d r i j a n. T u tö n n a tym pohorschk bjerjesche, a, zo by kschesczanow w ot dalschohv czesczowanja w otdzerzow al, w ön n a B o z i ro w a kalwarsku Horn tcm pl k czesczi bohowki V e n u s n atw a ricz poruczi. N a khw ilu d rje w ön docpe, schtoz w otpohladow asche: kschesczenjo n a tu te m estna njepschindzechu ale

149 145 w B ozej rucy bu w ön u m j e pschez to sredk, zo so te m estna zabycz nj e- mözachu. P r e n i kschesczanski kejzor, sw jaty K o n s t a n t i n, nam aka hischcze tutön tem pl, d ha jö n w o tto rh ac z a n a joho mesto netczischu p o h rjeb n u ctjrfej twaricz. T a sam a b rje je so w behu letstotkow w jae krvcz pschemönika, ale pschecy Pak njedw elom nje hacz n a dzensnischi dzen n a sam ym blakn nastaka. T u tö n dopokaz b rje je sam n a sebi jasny, a wec by b o b ra byka, njebyli w ün napscheczo stak sw jatym sczcnjam a zibowskom u p ra w u. P o la zibow so njesmebzesche nichtö z nutska mesczanskich m u rjv w pohrjcbacz a sw jate sczenja tez wschitke P raja, zo so kschizowanjo a pohrjeb z w onka m esta fta. B o zi row Pak a kalwarska h o ra ftej n etto z nutska m esta. Zl cyke mesto tehby tez njem özesche. hinak lezecz kaz bzens, bvkelz je w one n a h v ru tw a rje n e a jcje m urje tez njem özachu wuzsche byez hacz bzens, bokelz mejesche J e ru z a le m tehby 4 5 krvcz w jacy w vbybleri. T ajk e ro sp o in in a n jo, kvtrez m a zawescze swvje praw o, 6e nm ohich wottraschiko, n a praw oscz tu te ju sw jatnicow wericz! T o la ruske palestinske to w arstw o je pscheb bwacycziini letam i nekotre tw a rje n ja blizko cyrkwje kupiko a tarn rycz balo. A schto su tarn n am ak a li? S ta r u inesczausku m u rju, kotraz je za K hrystnsow y czas mesto tvobbaka. T u ta je berje spöznacz, m a wschelake w ubebjenja, kaz je mesczanske m u rje m ejachu a m a tez z w onka h rjeb ju, bo kotrejez so pschi zakitvw anju mesta w o b a puschczi, zo so njepscheczel njem ohk tak lohcy pschiblizicz. A tu ta sta ra n u trja w uzam kuje Jezusow y row a kalwarsku h o ru z m esta. W o n e j potajkim tehbh w opraw bze z w onka m esta lezeschtej. N im o to h v su tez hischcze b rü h e ro w y nam akali, tez bopvkaz, zo be to wscho z w onka tehbom noho m esta. S t a r a mesczanska m u rja brje skoro tak wokoko m esta bzesche, kaz bzensnischa, z m östnam i Pak b äte lvon bosahasche, bvkelz be mesto wjetsche, pschi pohrjebncj cyrkwi Pak so w w ötrym rözku k m estu w obroczi ru n je kalwarsku h o ru a B o zi ro w zw onka w ostajo. T ak je netto tez poslebnje bw elo w an jo n a praw osczi tu te ju sw jatnicow zbehnjene, a putnik m a pscheswebczenjo, zo n a w o p raw b zitej kalwarskej horje kleczi a zo je w obbaty w v t samych m uri, kotrez Jezusow e sw jate czeko tsi bny khowachu. (Pokraczow anjo.) Wobrazy ze Serbow. IV. N a czm ow ym n jeb ju to rh a ßo bkysk za bkyskom; h rim o t w rjeskota. Hischcze bkysk a w rjeskot a n jeb jo so zaczerw jeni. W o n e z a ru je krejczerw jeno n a czornej posczehnje w o stary, stary serbski statok, w o bomczk luby, kotryz je letstotki bokho hospobow ak sw ernu, pilnu, w eriw u serbsku swöjbu. W e w utrobach serbskich b ra tro w Pak w ububzi zrubny hokk smilnvscz a sobuzelnoscz z w bohim i, kotsiz p rözbni steja p o la hrom abki popjeka, p o la pabacych m urkow n aro b n o h o bom u. A njeje hischcze pkom jo hasnyko, tak h ib a ja so wsche susobne rucy, zo by so czim skerje zasy w upjelniko mestno, n a kotrym z besche b o ta l sta to t stak. T o je e r b o t n hübny narob! W czichej stwiczcy kleczi m acz ze swojim i bzeczatkami. N im aja, czohoz mohke w bohim bacz, a njem öza z rucznym bzekom pom hacz. A to la m öcnje sobuskutkuja, zo by so njezbozow nym pom hako. S tyknyw schi ruczki klecza wokoko m aczerje a proscha njebjeskoho W v tca za lubych serbskich sobub ra tro w ; w one w uknu mikoscz, kotraz m a n a s bebicz; bo sich w u tro b o w zaschczepi serbska m acz serbsku pvccziwoscz sobuzelnoscze a skutkowneje luboscze.

150 146 T a k w otro scze sp lah, h ö d n y sw ojich p rje d o w n ik o w a t o j e S e r b o w h ü b n y n a r o b! *** V. J e Po ju tra c h. S c h u la w o tc w ri so tt)m, kotsiz p re n i ra z do n je je pschindu. S m e jo, pkaczo, zm uzicze a ze strach om b liza so tak wschelako w o- p isano m u m estnu. D zeczi tajkich, kotsiz su sam t ra d y a z d o b ry m w uspechom bo schule khobzili, su b o b rc je n abzije, m jez tym, zo bzeczi tam n ych, kotrym z besche schula m estno, hbzez jim b zen w o te b u ja k ho stanjo hrozcsche, b y rk o ta jo pschinbu. S czeh w k zkoho wschak je, zo pschecy b ä te zle pkobzi. P r e n j a rozm okw a w u c z e rja a katechety z bzeczim i je, zo so m o b la. W m o b le u ju bzescza w ibzi tvuczer, w ib zi katecheta k h arak ter starschiskoho b o m u. N jech am y uiczo w o sw ü jbje w jeb zecz; w ib zim y -li Pak to bzcczo so m oblicz, w em y boscz, a p re u i zaczischcz w o stauje. P o b o z n y c h, p o rjab n y ch starschich bzeczi m o b la so %n u tru o sc z u, w u p ra je ja közbe slo w o m o b litw y cziste a zro zy m liw je, m o b la so, kaz b y rb ja. N a w o p a k je m o b le n jo briiljul) bzeczi z pohürschkom. N je m o z a hischcze W ötczenasch, a schtoz spew aja, je skepsane, n je zro z em jen e a n je zro z em liw e. K özby bzen m a kschesczanska m acz sam o to a sw o je bzeczi p ru h o w a c z, kak m o b le n jo w uczi a kak so m oblicz w u kn u. N a p re n im b n ju, hbyz bzeczo bo schule pschinbze, w ib zi so, kak zc sivojbu sto ji. S c h to p o m h a wscho b rü h e, hbyz je bzeczo p re u je le ta sw o joh o ziw je n ja, hbyz je w u tro b a n ajm jeh sch a, pscheczinilo, a n t zo by j 'o m oblicz naw nknyko! Z a b a jc z e n a jp rjc b y za k ra lestw o m B o z im : wscho b rü h e bubze w am pschibate! *** Hischcze jumt wo towarstwach zonow. N a jb ö le pschikhileuy k tow arschnosczi je' zönski sp lah. D o b re pscheczelki b zerza krucze h ro m a b u a n je js u stro w e, n je m ö z a -li sebi n ajn o w isch e w u pow ebacz. P sch i ty m pak czasto niczo b o b re n je w u n d ze, a le w oboznoscze wschech b ru zin o w. B y - li so tu ta zaboscz k sto w arsch en ju w o t p ra w y c h ruk ow w o b zila, b y -li so Po zasabach a praw ibk ach w e rn o h o kschcsczaustwa w u b o sp o k n jala, p o te n t bychu so ra n ja c e klcskanja w S e rb a c h zhubike a to w a rs tw a zönskich bychu w buchow - n y m z iw je n ju r u n je tak krasne pkobe ujeske, kaz netko wschelake to w a rstw a muzskich w m a te ria ln y m n jesu. Z o n im am y zönskich to w a rstw o w, je n je ro b a naschoho czasa. K ak m n o h o b o b ro h o m o h le skutkow acz; kak m ohke so starac z w o w u - b c b je n jo cyrkw jow a iv o lta rjo w K ak m ohke so rozm okw jecz w o m jez B o z im C zekom w o c z e h n je n ju bzeczi a a n a rvcznych czasach! kak m ohke w u zitn je skutkow acz pschecziivo p schekhw atau ym a n je ro z m y sle n y m a kak m n o h o pschecziw o pscheczakanym z e n tw a m! N etko ry c zi so tez j a r a w jele w o tutych wecach, ale b oh uzel z w jetscha z pschehreschenjom. W blizkiür czasu m anch tu m a n e v ry. S c h to z te w buschach zapuscza, n je je k w u p ra jc n jti! S c h to pschinbze Po m a n e v ra c h sm jertnych hrechow n a z ja w n e a schto so sich zam jelczi, n je je k liczen ju. T o w a r s tw a zönskich bychu n atu rsk e straze byke pschecziwo zkom u w czasu m a n e v ro w, a n im o to h o straze, w o b rö n je n e a w o p a s a n e z b rö n ju to w arsch n eje m o b litw y, z b rö n ju, kotraz m ocy h ele wescze pschew inje. T a k m in je so leto w o t le ta a z a h u b je n ju buschow so n je w o b a ra, z n ajm jen sch a n ic to w arsch n je. B y - li pak közba serbska

151 147 katholska w o sad a to w a rs tw o zönsjkich meka, bychu sredki nam akake, w abjenskim pschileznosczam m a n e v ro w napschecziw o d zelacz: z h ro m a d n a spvw jecz, zh ro m a d u e m odlenjo a p o w u c z o w a u jo w zh rom adziznach. Pschichod S e r b o w w v tw isu je ru n je ta f w o t püccziw oscze zönskich, kaz w o t höduoscze m u zi. C z o h o d la d h a n jezbehaja so w schudzom h losy za to w a rstw o zönskich? B la m y d h a jen o z w u tro by za pschitom noscz a n ie tez za pschichod naschoho n a r o d a? H ro z y -li strach duscham naschich knjeznow, schto m a p re n ju w iuow atoscz, jim n a pschecziwo stu p a c z? N je js u to nasche m aczerje, n je jsu tu nasche knjezny sa m e? Ale njeryczm y jen oz pschecy, ale skutkujm y tez! S c h to z zap o c zin a m y za p orjen sch enjo cyrkw jow, w o tta rjo w a B o^ich stuzbow, za n je sm je rtn e dusche naschich lubych a za pschichod naschoho n a ro d a, to z o h n u j e B ö h! *** Z Luzicy a Sakskeje. Z Blldyschina, Nasch dokholetny w ustojni) redaktor, knjez fa ra r Jak n b S k a l a, kotryz hizo schtw örty tydzen w kupjelach W ild n n g en pschebywa a tarn czezko khoroho serbskoho w otczinca, knjcza p rä la ta J a k u d a B u k a, pokoja a w othladacz pom ha, bu pschi pschileznvsczi swojich letuschich m jcninow wosebicze czesczenh a n u trn je zw jeseleny; k n je z t a c h a n t p o m j e i io w a j o h o z p sc h i- h l o s o w a n j o m k a p i t u l a r o w k c z e s tn o m n k a n v n ik e j k a p i t l a sw j. P e t r a w B u d y s c h i n j e, zo by z tym njesebiczne zasluzbne skutkow anjo knjeza fa ra rja w duchownskej slnzbje, w z a rja d o w a n ju a pröch p o ln y m w odzenju wschelakich tow arstw ow a pschi p isan ju a w u d a w a n ju K atholskoho P o s la " pschipvznal. Netczischi nakhw ilny w o b sta ra r P ü s la ", jakoz tez wschitch czitarjv zwjeselichn so nad tu ty m zjaw nym w u z n am jenjen jo m sw ojoho rcdak to ra a pschcjc jom u, zo by hischcze m noho let n a krutej strowosczi spom oznje ze slow om a pisinom dzetacz m ohl. Khoroscz knjeza p rä la ta B u k a hischcze njepschem enita dale traje. Pschew ulka slaboscz n jed a czelu so zhrabacz, czim m jenje, dokelz tez ap p e tit so njecha wroczicz. B ö h chcyl pom hacz n a zastupnu pröstw u sw jatoho L iboria! S o b o tu 2 7. ju lija p o p o td n ju w schtw ürtej hodzinje m ejachmy w B u d y schinje a w e wokolnosczi wulke krupy, kotrez w jele schkody n a polach, w zahrodach a tez n a woknach naczinichu. W scrbskej cyrkwi je pschez p o l sta woknow rozbitych. K ruchi lodu, kotrez so z m röczele sypachu, bechu wulke jakoz wlöske w orjechi. Z a h o n y w H rubjelczicach, Sczijecach, R atarjecach, w Budyschinje, W ow n jo w je, M alsecach a Hnewsecach buchu najczezscho trjechene. Z Radworja. N jedzelu 14. ju lija tu d o m n e spewarske to w arstw o M e ja " preni ra z zjaw nje w ustupi, a to ze s p e w a n s k im s w j e d z e n j o m, kotryz pod naw jedom sw ojoho dirigeuty k. w u czerja S l o d e n k a ^ w uw jedze. P o krvtkim zawodze, w o waznosczi a rjanosczi serbskoho spciva jcdnacym, pschednoschvwasche so w 2 w otdzeleujom aj 10 spewow, kotrez so skoro bjcz w uw zacza derje radzichu, tak zo dyrbjachu so z dzela w ospjetvw acz. Z tyin so to w arstw u a joho wjednikej n a dzelo n alo zena p rö ca bohacze zaplaczi. Pschede wschim pak zw jeseleja n a s powescze, zo je so w osebje tez cuzym, z dzela dalokim hosczom derje lubilo, kotrym z tu hischcze jü n u swöj dzak za poczesczowacy w o p y t w u- p ra ja m y. S p e w y, kotrez so pschednoschowachu, bechu wezo w schc s e rb sk e, a tak je tudom ne tow arstw o zasy nvw y dopokaz podalo, zo so to la tez czisty

152 148 s e rb s k i foncert wuwjescz hodzi. A hdyz snadz su d ru h e tow arstw a, kotrez hizo dlehc tajkc sw jedzenje h o tu ja, d v taln e spewy böte pschetrjebale, d h a smedza so tajke z prjcdawschich let ze wschem P raw om zasy w ospjetow acz, wosebje Pak so nekotryzkuli druhoslow janski, haj, sköncznje tez rja n y nemski krach pscheserbsczicz hodzi. T o je pschecy hischcze lcpje, dyzli nemski spewacz. Pschi dobrej w vli zatvescze wschv dze. D u z dzerzm y so stareje zasady swojich w ötcow : n a serbskich swjedzenjach d y rb ja so jenoz serbske spewy pschednoschvwacz. P o liczen ju 14. ju n ija to h o le ta w opschija R a d w o r z m lynskim i khezam i, H o b lerso in a H a jo m : duschow ( : ) a to katholikow, lath e rsk ich ; B o ra n e c y z N o w y m i B o ra n e c a m i duschow, 61 katholikow, 51 latherskich: K a iu je n e j z H a jo m 177 duschow, katholikow, 51 luth ersk ich ; M erk v w duschow a to 5 8 katholskoho, 9 8 luth ersk oh o w u zu acza. L uto w cz 95 duschow a to 4 0 katholskoho, 55 lutherskoho w u zuaeza. B r o n jo z N o w y m B r o n jo m duschow, m jez n iin i 8 5 katholskoho, 3 3 luth ersk o h o w u zuacza. L u p o j z D u b ra w k u duschow a to 21 katholskoho a luth ersk oho w u - znaxza. P o ta jk im m a w o sad a z afa ro w a n y ch w osadnych. P sc h ifa ro w a n i su (jen oz z kschczenjeini a p o h rje b a m i) K h c ln ze schibjencznej korczm u ze katholikam i a S tro zischczv z 21 k atholikam i a 7 luth crsk im i. P sch ip o k az an i su katholikojo z N jesw aczidlskeje w o sad y : K h aso w m a 5 8 katholikow, L u h 2 8 katholikow, N o w a W je s 6 katholikolv, M iw kecy 18 katholikow. Z Klukschanskeje w o sad y : Z d z e r 8 2 katholikow, B re m je n jo 8 5 katholikow, W u lk a D u b r a w a 25 katholikow. Z M in ak alsk eje ivosad y: w e Lom sku, K rosteze a A d o lfh ü tte je 2 1 katholikow. W R y d w o rskej w u czern i je dzcczi, m jez n im i 2 lutherskcj a w Z d z e rje 4 4 dzeczi., K r. W zandzenym niesacu stej so w Bogtlandze dw c now ej staciji zaloziloj, a to w Ö lsnicach, hdzez bechu 7. ju lija, a w M arkueukirchen, hdzez bechu 2 8. ju lija po polschtw örta sta letnym pschetorhnjenju z a s p reuje katholske B oze sluzby. W e w obem aj m estom aj budza netk porjadnje, 4 kröcz za leto, w pvhrjebuym aj cyrkwiczkvmaj, kotrejz so lvot wyschuosczow dobrocziwje k to m u pschizwolischtaj, katholske kemsche. N abozn e w uczernje bechu tont hizo prjedy zalozeue, kaz so tez w zandzenym lecze tajkej w S chöneku a B ru n - d ö b ra zatozischtaj. T ak so z a s po w jele zadzewkach tw ari, schtoz bu psched letam i pschcz kurw jercha H endricha, w o t jo h o pschiwisnikow Pobozny" pom jenow any, z m ocu p o w a la n e ; katholske duchow nstw o, kiz n o w u w eru njepschija, bu z kraja w uhnate a katholske B o ze sluzby^ buchn zakazaue. H orjeka naspom njene O lsn icy so n im a ja pschemenicz z O lsn ic a m i w H rudnych horach, kiz m a ja hizo w o t 3 let fern katholskoho duchow noho a hdzez so hizo n o w a katholska cyrkej n a tw a ri. W o t tarn w o b sta ra ja so tez B oze sluzby w G e rsd o rfje 4 krücz za leto w hosczencu H w e z d y "; w H o h n d o rfje 4 kröcz p o la F o rb rig ec a w S to llb e rg u dw aj kröcz w lutherskej cyrkwi swj. M a rije. W tutych mestach n am ak aja so wschudzom n ab o zne w uczernje, kaz wysche toho w Lugaw je. Wschitko to bu w behu poslednich let tarn häkle zakozene. K r. 3 cykoho sweta. Nemska. W schachcze P ru sk i p ry n c" w B ochnm je (we W estfalskej) je 26. ju lija ze zlym p o w ctrom w u h lo w y proch rozbuchnyl. H acz d o ta l su ze schachtn 32 mortivych w uczahnyli. 9 wosobvw je zranjenych.

153 149 Awstrija. W czeskim meslaczkn B r ü x, n jeb ato fo C zoplic je so snrotoe njezbozo ftato. P o d m estom je dobre w uhlv, a d aw n o so tu te hizo bzekasche. Pschez to Pak je tez cyke mesto pobryte. Pschez bezenjo nekajkoho peska zem ja Pocza spadow acz a so pnkacz. B e w jeczor ivokoko dzesacz hobzinach, hdyz n a dobo wsche pknnow e (gas) swecy w uhasnychu, a u a tojac blakach a hasach nastachu tojac m etroto wscheroke schkakby. P k n n o w e trübt) bechn so rozkamake. B örzy pocza so zem ja wjescz a n a 2 5 wnlkich ttoarjeni svbu do zemje zjedze. W o t nekotrych hischcze tsechi a w uhenje ze zemje hladachn. D ro h e tto arjen ja so rozpnkachn a zasypnychu. T e z B o zi w ohen n a tojac blakach nmbtjri. D okelz bechn lnbzo zähe boscz toam oroam, n ic h to too zitojenjo pschischok njeje. A le poltseeza tysac lnbzi sn byblenjo zhnbili, a schkoba wuezini n a tsi m illiony zlotych (zloty je 2 hriw nje). Belgiska. W B elgiskej m a so w o t netczischoho m inisterstiva notvy schulski zakon toubaez, kotryz to lubow ej schult tez z a s n ab o z iu n wueziez bow oli. W botalschim zakonjn be to to toschttkich w o t fta ta bzerzauych schulach zakazaue. K atholikojo, kotsiz cheychu sw oje bzeezi to n aboziuje kubkaez a nie weruosczach stoojeje cyrktoje rozw uczecz baeg, m ejachn sebi za sw oje pjenjezy schule zalozicz, a so rozem t, tez tam ite w ot fta ta zakozene z batofam i pobpjeracz. T a le ju ro to a a tubej ta t schköbna njespraw noscz trajesche tojele let, tez hischcze pob katholskim m inifterfttom n. N o w y zakon so hakte letsa fejmej k tvurab zen jn pschebpokozi, a bokelz m a m inistersttov to nim tojetschinn, so tez pschitoozmje. Pscheczitoo n jo m u Pak zbeha so lib e ra lism n s ze swojim cykym spobztw nje roznjem brjenhm pschiwiskom; a bokelz n a pschistojnym puezu, to sejmje a to notoinach a lnbow ych zhrom abziznach w nbaczo zakonja zabzewaez njemözesche, be n a zanbzenu njebzeln 28. ju lija to u lfu bem onstraeijn swojich po cykym kraju a toosebje toe tojetschich mestach rozscherjenych lubzi zkazako. K az so pisa, pschiczahny n a 6 0 tysacoto lnbzi z kraja bo B riissela a tarn ze wschelakim tookaujom a ryczenjom pscheczitoo notoem u zakonjn scheznwasche. T o la n ajb ö le w nznam jenjow achu so pschi tu te j h a rje lib era ln i w nezerjo, kotsiz so boja, zo swoje mesto pschisabza. T o la njeb n b za b rje tele bem onftm eije njew eriw oho lubu w o tp o h la b a n ja knjezerstw a pschemenicz, ale skerscho wobkrneziez, bokelz tojele möenischi je w eritoy katholski lub, kotryz Pak so pobobnych srebkoto hanbnje. Bolharska» H aczrn n je hischcze m ejachm y pscheb letom za tu te n kraj najw jetsche n a b jije, byrbim y so w nznaez, zo n etto joho wobstojnoscze fu b je ń a zrnbnische. Z m orjenym S ta m b n lo w y m b rje je sam ostatnoscz Bokharskeje sobn k ro to u schka. W jerch F e rb in an b sebzi hischcze to pokojn to 5karlowych w arach (K arlsb ab ) a m nozy btoelnja, haez bo cyka so zasy bo sw ojoho kraja wröczi. T a k Bub^e B okharska trasch börzy rnska provinca. A le so prascha, schto b rü h e tonlkom oenarstw a to m u p ra ja, haez bnbza pokojnje k to m u pschihlabotoaez. B okharskeje b la je cyka E u ro p a hizo tojac kröcz to najtojetschim strasche w öjny byka, a schtö toe kak netto bnbze? N aležnosće našoho to w a łstw a. Sobustawy na lĕto 1895: kk Jakub Hejna, mtynk z Kukowa, 419. Madlena Knježkeo z Marijneje Hwĕzdy, 420. Jakub Rjeda z Hory. Sobustawy na lito 1894: k Jakub Hejna, mlynk z Kukowa, 668. Jakub Rjeda z Hory.

154 150 Za cyrk ej W ntroby J ĕzu so w eje w B aćonju. Nawdaty kapital a dotal nahromadźena dań wučmještej 109,418 hr 52 p K česći Bože.i a k apomoüpnju dušow je dale woprował: W. z B. 1 hr. Hromadźe: hr. 52 p Za cyrkw fdku s. J o zefa w H ajn icach. Dotal hromadźe: 12,743 hr 39 p. Dale je woprował r. 1 hr. Hromadźe: 12,744 hr 39 np. Za cyrkej M aćerje B ožeje w R adworjn. Dale su woprowali: njemjenowana z Badworja 5 hr., při piwnej zabawje w Mišnarjec hosćencu nahromadźene 5 hr. 25 p. Zapłać Bćh wšĕm dobroćerjam! Iiw noscj na pschedail. W K h a s o w j e, m ale p o l hodziiiy w o t R a d w o rja, je Bartuschkec ziwnoscz z korcami lezom nosczow st z dobrym i, z dzela now ym i tw arjen jem i h n y d o m im pschedan. D alsche je zhonicz p o la w obsedzerja. Pobozny wofafcttiř, M o d litw y a kerlusche za katholskich S e rb o w. Z rja d o w a l a w u d a l Michak Hörnik, je p o la re d ak to ra K atholskoho P o s o la " a w jenotliw ych expedicijach pschecy im pschedan. P la cziz n y su: w najlepschim zw jazku 4 h riw n y ; trochu m jcnje pyschny ze zlotym rezkom 3 h r. 5 0 p.; bo koze w jazan y z czerw jenym rczkom 2 hr. 50 p., njew jstzany 1 hr. 6 0 p. T e z drohotnische zwjazki so n a zadanjo w obstaraja. X X I. hłow na skhadźowanka Serbskeje Studowaceje Młodźiny dźeń lo., 11. a 12. au gusta 1895 w Jekeiic hosćencu w Huscy. Solbotn 10. augusta: W 5 hodźinach posedźenje wubjerka. Njedźelu 11. augusta: W 4 hodźinach hłowna zhromadźizna (witanjo, rozprawy, wölby, namjety, přednoški, spĕwy). W 7 1 / 2 hodźinach spĕwanski koncert, pod wjedźenjom knjeza J. Słodeńka; po koncerće zabawa. Pondźelu 12. augusta: W ulĕt. fstite. N a ^ofkec kw asu w H ra n c y b u modro-brunewoknate rubischko nam st W orkleczanski w in c a r je khowa. Z a poskiczenu p o m o c pschi n a tw a r je n ju sw o jo h o lo n i w o tp a le n o h o statoka b j t t f u j r so z tu ty m z ja w n je B aczonskim, C zorneczanskim, H aslow skim, S tr o z i- schczanskim a H o rjansk im Wanakec swöjba w Banecach. Ezilchcz S m o l e r je c knihiczischczernje w M aczicznym bom jc w Budyschinje.

155 Wudawa so pran.ju a třeću sobotu mĕaaca. Plaöi lĕtnje na posce a we kniharni 2 m., podkřižnym zwjazkom do dornn slany 2 m. 25 p» töumroani) root towarstwa S S. Lqrilla a Methodija tu 6udl>schinje. Redaktor: Jakub Skala. Čisło augusta Lĕtnik 33. Prälat Jakub Buk f. N a sw jedzenju do n jebjes-w zacza sw jateje M a r ije dondze fern wokoko schesczich depescha z W ild u n g en, zo je ll%5 hodzin popokdnju knjez P rä la t J a k u b B u k, biskopske p o zo h n o w an jo döstawschi, z b o z n je w u m re k. N ow inka, hacz ru n je hizo dlezschi czaß w oczakow ana, zbudzi p o la wjchitkich, kotsiz njebvho zaskuzbnoho meschnika znaja, w ern u zrudobu. R u n je w posledm ch dnjach zdasche so, jako by dokha, czezka khoroscz skönczuje to la pschew injena b y la a nadzija, zo lu b o w an y duchow ny börzy z a s so dom oj w röczi a tu z a s dospotnje w otkhorje, zwjeseli n a s n u trn je. P r ä l a t B uk, bohacze w obdarjen y, be jedyn z najlepschich synow serbskeje Luzicy, w obkhow je sebi ze sw ojim bjezporoknym duchownskim ziw jenjom a d rje czichim, ale pködnym skutkow anjom, ze swojej njewschednej zdzekanosczu a zastojnskej nazhonjenosczu w cykej Sakskej najczesczomnische w opom ujeczo, m jez S e rb a m i Pak w ernje dzakow ne w u tro b y. P o h r j e b a n y b u d ze knjez P r ä l a t p ö u d z e lu d o p o td n ja lo c z ic h w B a c z o n ju. C zitarjo K ath. P v sk a" su luboznje pscheproscheni, zo bychu dobroczerjej serbskoho lu d u P oslednju czescz w opokazacz pschischli. l i. i. p.

156 152 Schto nascha mkodoscz czita. C zitan jo je tak tvazne za kozdoho e ^ o to je la, zo tez najkhudschom u popschejemy, zo by czas a pschileznvscz k czitanju m c t N jedziw am y-li n a wobkhödne ziw jenjo a n a now iny, kotrez k pow nczenjn, k zabaw je a k tom u skuza, zo bychu w ozjew jake, schto chce schto kupicz abo pschedacz. zw ostanje ru n je za kschesczanskoho czkowjeka telko ezitanja, zo je kvzdy k w obzarow anju, kiz czitaez njem öze. W ezo je ja r a w jele zbüznych, kotsiz pismika czitaez njem o^achu. S c h to Pak chcyk to h o d la precz, zo je czitanjo naboznych knihi w u b jern y sredk k p v d p je ra n ju poboznoscze? S c h to bychu khori a bedni zapoczeli, njem ühli sebi czas trochu z czitanjom pschikrötsicz? N a kotre mysle by bohaty pschischol, n jeby-li sebi zbytny czas z czitanjom w u p je ln il? D zen jako dzen poskicza so kvzdomn staw ej pschileznoscz k czitanju, a z tu tej pschileznosczu je so tez zadoscz za czitanjom Po cykym swecze wuwika. S t a r i a m iodzi czitaja a czitaja kaz z hkodoin. A le bvhuzel je nim o dobrych pismow telko njekhm anoho woczischczanoho, zo w jacy zloho nadendzem y hacz dobroho. W osebnn hotowoscz n a w u d a w an jo njekhm anych pism ow m a ja zidza a swobodni m u rjerjo. Prenschich mözemy so lvhko w upascz, dvkelz z wjetscha m jeno spisaczela hizo ke kedzbnosczi p o h n u w a ; pism a sw obodnych m u rjerjo w Pak so tak lohko njespöznaja, dvkelz in aja kschesczanske m jena a stödku, lesnn rycz. S c h to Pak m a to z naschej mkodosczu czinicz? M kodoscz trje b a w jedzen ja starschich a z tym w obroczim y so ezitanja d la n a starschich. W v n i m aja pytacz a rozsudzicz, schto bychu dzeczi czitake. D zeczi su najdrözsche poklady starschich a beda jim, d ad z a-li jim pschez czitanjo njekhm anych wecow do za h u b je n ja pschincz. Dzeczo njesm e czitaez, schtoz rtatt abo m acz pschehladalej n jejstaj, hacz je dobre abo zle. N jech su to netko knihi, njech sn p o p rja n - cowe wobrazki, njech titki, njech zaw alka, njech p a p jera, do kotrejez reznik m jaso zaw ali. D jabvk je pschelesny, a njem öze-li so do dobreje swöjby hinak dobycz, sunje so z nekajkej schlebjertku p a p je ry do dom u. A je-li Potom wczipnoscz dzescza za zakazanym i w ecam i z tajkim njekhm anym poczitan jo m w ubudzen a, je ja r a czezka wec, dzeczo psched dalschimi zrudnym i kroczelemi zakitacz. B kam y-li dobre dzeczo, n je ta ji so n am z niczim. H dyz Pak n a n abo macz widzi, zo dzeczo w kucze neschto m jelczo czita a czitane pschi pschiblizenju starscheju khowacz p y ta, P o to m je czitane z cykej westosczu neschto zke, neschto tajke, czohoz by so dzeczo hanbow ako ncmej abo m aczeri prajicz. S ta rsc h i wezo, kotsiz kathvlskich pism ow n im a ja, ale njew eriw e now iny czitaja, n im a ja sann w jacy p ra w o h o rozsnda, schto je dzeczom spom ozne a njech so njedziw aja, hdyz sebi njekhm anikow w oczahnu. T e le rjadki tez njeczitaja a schtozkuli katholske now in y wo cz ita n ju a czehnidbje dzeczi pisajm N jeje d rje za katholskn sw ojbu wjetschoho njezboza, hacz hdyz niczo katholske n je c z ita! N im o katholskohv, serbskoho pism ow stw a poskicza tez nemske za tych, kiz chcedza neschto w jacy czitaez, j a r a spom ozne a tu n je wecy, tak n a pschikkad M a ria -H ilf" a P e lik a n ". T e waschim dzeczom knpujcze, sam t Pak je tez p iln je czitajcze! S ch to z m a sw oje dzeczi dom a, mvze, m a -li d o b ru w olu, p ra w je derje wobkedzbvwacz, schto dzeczo czita. S c h to Pak tö n czini, kotryz m a dzeczi n a schulach to m estach? T e z to n je w in o w aty, so w obhonicz w o tym, schto dzeczo czita. D y rb i dzeczi tajkim lndzom dacz, kotsiz sweru mesto starschich we

157 153 wschech wecach a tuz tez to tutym n astn p an ju toupjelnja. D y rb i pak tez sam hicz a dzesczu lödku pschehladacz, dokelz je za dzeczi w mestach pschileznoscz k czitanju zkoho ja ra toulfa. W knihikupsttoach leza n a p ra w je toidzom nym mestnje knihi ze zaw jednym napism om a to za j a r a tu n je pjenjezy. Dzeczo, kotrez w mescze bhdli, m a pjenjezy a kupi tajki jed. N jezbozo je hotow e. D obre dzeczi dachmy z dom u a p o to m toidzimy, zo su n a zke pucze pschischke. N a tym Pak njeje niczo druhe w ina, hacz czitanjo zakazanych pismoto. W opytajm y to h o d lä nasche dzeczi w mestach czasczischo, zo bychmy toidzeli, hacz n im a ja p a p je rja n o h o djaboka. T o pkaczi tez tym, kotsiz m a ja dzeczi n a skuzbje. Z a dzeczo m a ja starschi zam okw jenjo daw acz, b y rn je 2 0 let a starsche byko. T u z d yrbitej n a n a m acz tez za tym hladacz, schto syn abo dzowka na skuzbje czitataj! D a w a -li jim knjejstw o pschileznoscz k czitanju zkoho, dyrbitaj z tajkeje skuzby; czitataj Pak n a sw oju ruku zke, dyrbi so jim aj wzacz. H dyz Pak n etto közdy, kiz m a luboscz k czitanju, sam sredki nim a, zo by sebi dobre pism a k czitanju kupik abo Pozczik, m a cykk w inow atoscz, so za dobre pismowstwo staracz. B y -li kvzda m aka w osada, közda w jetscha w je s sw oju bibliotheku -meka, bychmy ja r a w jele zkoho ze sw eta zahnali. D ajcze naschim wotrosczacym dzeczom pschileznoscz, n a swobodnych popokdnjach, n a zymskich wjeczorach dobre knihi czitacz a w o n e w am n jeb eh a ja Po schködnych bjesadach a do korczmow, hdzez pjenjezy a stro w o tn w ostaja, ale w o stan u dom a pod waschimi woczemi, rozw ucza so to dobrych rjanych wecach a n a b u d u czestnych, rjenschich m yslow a n ah lad o w. T o pschejemy naschej mkodosczi z cykej w u tro b u! *** Moje puezowanjo. (10. pokraczow anjo.) Kak m am y sebi Pak n etto B o z i ro w a kalwarskn Horn za czas K hrystusa pschedstajicz? Z mesczanskimi m urjem i, a to ru n je, hdzez w one rözk n u ts czinichu, mjezotoaschc zahroda, kotraz skuschesche Jö zefej z A rim atije, b o h ato m u mesczanej. W tu tej zahrodze stojesche w ulki a scheroki kam jen, kotryz mejesche podobnoscz z czkowjeskim nopom. T o h o d la jö n Jernzalem scy m jenow achu n o p o w a h o ra (nemscy: S chädelstütte, abo Po zidowskej ryczi: G o lg ath a). D e lta pschi zemi be sebi Jö ze f do skaky ro w dypacz dak. Z id za m jenujcy swojich m orwych do zemje njehrjebachu, ale do skakowych dzerow sunychu. Pozdzischo hischcze tajke kam jentne ro w y blize w opisam. B o h aczi sebi n etto hizo za ziw jenjo tajke ro w y dypacz dachn. T a t tez Jözef. H dyz besche so to J e ru z a le m je tö n najnjespratonischi w otsud w uprajik, hdyz bechu Jernzalem scy sudnikojo, najposledscho P ila tu s, Jcz u sa k smjerczi w otsudzili, p o staji so ta m n a skaka abo kam jentna h o ra to Jözefow ej zahrodze k w utojedzenju njeczkotojeskoho skutka. B e toaschnjo, zo so sm jertne khostanjo stajnje n a sam ym m estnje njew utojedze, ale zo tu te sudnik közdy ra z postaji. W hrodze P ila tu s a stojesche J e z u s, n a hkowje czernjow u krönu. T u d y so jom u czezki kschiz n a ra m jo pokozi, a toot tu d joho njesm ilni toojacy n a kalwarskn Horn abo n a G o lg a th a do tam n eje zahrody wjedzechu. T u tö n pucz je kschizowny pucz toot Jezusow oho tootsudzenja hacz do row apokozenja. Közdy pjatk so to J e ru z a le m je pod n aw jedolvanjom meschnika tu tö n pucz czini. W o wschech stacijach njehodzi so dopokazacz, zo w opraw dze su so podatoki, kotrez so n a nim i czescza, tez tarn stako. Cziscze trjechicz so to wschu-

158 154 dzom an t njem oje, dokelz to la pschecy njesm em y zabycz, zo su R o m jenjo J e rn z a le m do cyla zapusczili. A le njedw elom nje westej stej hröd P ila tu s a a B o z i row, potajkim zapoczatk a föne -kschizowuoho pncza, a bale kalwarska h o ra. H rö d P ila tu s a m j ernt je so dzens hröd A n to n io ". J e turkowska kasarna. N jesm em zakomdzicz, tudy neschto k czesczi mohamedskich T urkow spommcz. H dyz z cylym Processionom tudy srjedz kasarnskoho d w o ra so poklaknychmy a hdyz zapoezachm y so modlicz, stojachu trasch n a sto mohamedskich w ojakow psched nam i. A le zadyn z nich so njew usm ja. H a j, pschedstajeni tych, kotsiz ru n je psched n am i stojachu, w röczo w otachu, zo m y njebychmy pschez hoky n ap o h lad w m odlitw ach m oleni byli. T a k besche tez n a hasach, pschez kotrez kschizowuy pucz wsedze. Közdy, T u rk a a zid, dzesche z pucza, jezdni zlezechu z konja a tlöczachu joho n a sczenu, zo bychmy my doscz ru m a meli. S ta c ije stl pschez jednore do kam jenja w u ru b an e kschize z liezbnikami w oznam jenjene. T u tü u kschizowuy pucz su kschesczenjo hizo w najprenschim czasu wopytow ali. Pozdzischo wudzelichu swjeczi w vtcojo n a to dospokne wotpuski. F ran c iz k an arjo Pak w o t bam za psched tojac letstotkam i dow olnoscz döstachu, tez w E u ro p je w swojich cyrkwjach tajki kschizowuy pucz zestajecz, tak zo czi, kotsiz tu d y söu w v p y taja, sam m t w otpusk b o ftan u. Pozdzischo so tu te p raw o n a wsche cyrkwje wupschestre, tak zo dzens lebm a cyrkwiczku bjez njoho nam akam y. T e z w onka pod njebjesam i so tajke kschizowne pucze postajichu, a to wosebje n a h cry. T u d y so ra d y n a sam sne dalokoscze m jez jenotliw ym i stacijam i kedzbowasche, kaz w J e ru z a le m je su. T a k nam akam y w blizkosczi tajku kalw arsku Horn w Z h o rjelc u, w H irschbergu, kotruz dzensnischi dzeń K alv arien b e rg " m jen u ja, w S kanknow je atd. Kajki Pak netto B o zi row a kalwarska h o ra dzens n ap o h lad poskiczitej? (P okraczow anjoh Schto Pak to? i i. Förtrak." Pschez W onecy b n n b ajp widzach, kak so cyka w je s hiba. Wscho chwatasche ke korczmje. Psched w ro ta m i stojesche schwita dzeczi. W rjeskotajo pschijedze Pak tön, Pak tam ö n b itt ze susodneje wsy, jedyn w rjeńschim w ozu hacz druhi. Bech w czipny. D y rb jach pozastacz a so hölcow wopraschecz: S c h to Pak to? " N ajw jetschi z nich w u tre sebi z rnkaw om n ö s, pohladny bojaznje n a m nje a dzesche: W korczmje budze» fo rtrat«". N ö, sebi myslach, to mözesch tu tez neschto nazhonicz. Z astupich tuz do korczmy a sydzech so za skhodom do kuczika. N a to b t sedzesche hizo w jele burow, ziw nosczerjow a khezkarjow, za dokhimi ta fla m i a ziw je so rozmokw jejo sebi pschipiwachu! Z tone kubje stojesche pekuje pschikryte kulojte blidko, z khmaüschimi stölczkami w obdate, kotrez bechu hischcze n im ale wsche prözdne. N a blidku stojesche zwönczk a pisna potreba. Skazach sebi schkleńcu piw a. L udzo w czipnje n a m nje pohladow achu, njew edzo, schtö m o h l bycz. S köncznje pschisyny so ke m ni derje zdrasczeny pohibliw y muzik. T o je czi dzensa czoplo", pocza n a m nje ryczecz, pjezl sebi rozpinajo. H orco je ", prajach.

159 155 H oreo, horco zatraschnje h o re o ; d o m a to czkowjek tos njec^uje, o k hdyz dyrbisch so Po swccze wokoko bicz, to häkle püznajesch, po czim su w K ulow je w otruby. A z wotkel dha wy pschikhadzecze?" 3 daloka." Z daloka?! H m haj! N o, niczo wo to. A hdze sczc so n a sta jit? " D a lo k o!" D a lo k o? " T ak, tos! 9 t6, schto sebi cfjcu. W y m t potajkim njechacze rjec, z wotkel a h d ze?" wupraschowasche so mfe d ale? T o be m i trjechik. Pozbezech hkowu. P o h la d n y ch krucze n a njeho a prajach w a zn je: S y m sako wetsik; pschindn, nichtö njewe, z wotkel, a du, nichtü njew e hdze ja sam druhdy nie. T n macze, napijczc so zc m nu." W u w a li n a m nje w'oczi a tykny n v s do m ojeho karanczka dvsez hkuboko. P scheezelo", prasehach so netto ja, schto tu macze dzensa do zhrom adzizny? 9tochcyk byschcze m i to p rajiez?" R a d lu b je. Pschijedze k n a m nasch sejmski zapvskane, psehedsyda lmrskoho tow arstw a a direktor ratarskeje schule zn a ju w obeju ja ra derje a zm ejetaj psehednoschk w o hospodarsüvje. Wschak so m i zda, zo hizo jedzetaj w v s w rjeskota." Pschiskoczi k woknn a zru n a sebi kabat. W v s dojedzc a zasta. Z a khwilku zastupi stary, dostojny knjez ze schedziwimi wkosami - to be knjez zapüskane. Z a nim stnpasche w o neschto m aio mködschi, nim ale möliezki, ale Pak to la ra m je n ja ty knjez direktor, p o ten t dostojny knjez fa rar, w uezer a starosta. Z h ro m ad z en i postazechu., K njez fa ra r pschedstaji sw ojim w osadnym hosezaj a hnydom zapoeza so psehednoschk. D ire k to r ryczcsche rje n je a bezniw jc w o p v ln y m hosp o d arjenjn. Pow nczow asehe ra ta rjo w w o waznosczi hnojenja, wukkadowasche, kak m eli sebi hnvjnicy zakozowaez, zo jim jad rv h n o ja njeby wotbezako, hdy m a ja h n o j w uw ozvtvacz, a zo je p o ten t trebne, jö n hnydom zaw oraez; wuswetlowasehe, kak m a ja w tcj abo tam ncj zemi woraez, schto po ezim syez a sadzeez atd. atd. W schitey posknchaehu kedzbliwjc a m nohi Lw asche z hkowu. B ti so psehednoschk lubjeschc. H dyz besehe direktor dokonczik, postany staro sta a p o spyta so w o rycz: S ch to z je n a m,' ezesezeni pschitom ni, w jelcw azeny knjez d irekter tu pschednoschow ah je wschitko richtig". J a sym sebi sw ojn httöjnien tcz tak zakozik, zo by m i hnojow ka njew otbezaka, w u w o z n jn hnöj közdy raz tu psehihödnym ezasu a jo n hnydom zaw o ru jn, hewak w n w jcdri a n jejc k niezom. ' A hlejeze, w o t toho ezasa, haez tak ezinju, m am bvhuzel pscheey rja n e zita, lepsche hacz hdy p rjed y." N ekotsi so posm jachu a knjez direktor ttaspom ni: K njez starosta je so jenoz pscheprajik, w ön cheysche rjec: B o h u dzakow ano." S ta r o s ta so zapyri, prajcsche 1)ischcze neschto a besche Po ryczi, n a kotrnz be so zawesczi dokho pschihotowak. N a to staze zaposkanc a prajcsche nehdze to le : M o ji lnbi, bych sebi pschak, zo to, schtoz smy tu dzensa skyscheli, njeby p o d arm o ryczane byko. R o zu m n je dyrbim y hospodaricz. Czasy za rölnistw o sn hnbjene. D y rb im y lutow acz a wscho k radze bracz. H la d a jm y radschv, zo bychmy p ra w je rja n y dobry h n ö j za ro le m eli, hacz zo n a pyschne wozy a g raty z hordosczn njero zum n je pjenjezy rozm jetam y. P y c h a a nadutoscz so n ajm jen je nam b u ra m a pschede wschim netko, hdyz to la skoro zadyn m jez n am i w jacy bjez dokha njeje, P sch ih o d z i... "

160 156 N a tc waschnjo ryczesche khwilu. M n o h o m u to, kaz so mi zbasche, po ljubjc njcbc. A le knjez sara r so jv n m w m jenje wschech pobzakow a, kaz tez knjezej bireftorej, n skvnczi pvto m zhrom abziznn. Hosczo so poruczichu a w otjebzechu. H v sp o b arjo pak skazachu sebi now y karanczk a poczachu netto swöj rv zum pschebatvacz.. T o zabyn kl,umseht u jc je ", menjesche jedyn, rjc n je w o hospobarjenju ryczccz, hbyz so sam zenje p lu h a pschimacz njetrjebasch." T o malet) praw jc, fufobo", dzesche d ruhi. T ö n direktor chce n a s tu pvw nczvw acz, jako bychmy joho pohonczojo btjli. N e, am sw ojom u pohonczej n jetrjeb a li bzensnischi bzen ta t porokow acz, kaz sebi w vn to nam czinicz zwazi. N jech jenoz svyta n a ntojim gruncze toorac, m o ze-li! L ohey so ryczi o ju! eile bzekacz! T o sam turnt, hbyz her je p ö h n o ju, bndza zne rjeme ale hnös m ecz!" T o bzen j e! znapschecziwi tseczi. S ta jn je nam porokowasche, stajnje pow edasche: t a t njesmecze czinicz, ale takt tut) so m ylicze atb., kaz bychmy wsehitcy hktipi hölcy bylt. N a, ja sym sebi to Pretii a poslebni ra z rsec bat, zenje lujcie n a tajki >svrtrak<. n jep v n b u." N jerycz tat, km ötsje", napom inasche zasy b ruhi. M i je so birektorow y pschebnvschk lnbik a m ysl», zo nikom n njeby k schkobze byko, by-li po joho rabzc czinik." D zi mi, bzi!" hnntorjesche so prjebaw schi. T y sy tu. ru ttje wuschny. Dzerzisch wecznje z knjezam i. M o je b la, ale n a s bnrv w w ostaj napokoj. Wschako my sann berje boscz wemy, kak a schtv. Naschi prjebow nicy mejachn sinorze a zane wulke rntarske pschebnoschki abo p rebow an ja, a kak berje su hospobarili! T e z my tych wuczenych lubzi njetrjeb am y. A ja rn n je ta t czinicz itjebttbtt, kaz tö n frakacz kazasche, a hdy bych ze sw ojoho knbka czeknycz byrbjak ne, nihby ttet nihby nie." J a ntyslach, zo nam tu pschiwjezn nekajkoho byka za notott raffn, abo nekajkc m aschiny", smejeschc so maky, sucht bttrik, a w oni ntjez tym pschinbzechu itam stoöj roznm pschebacz. T o h o m am y sami boscz." Nekotsi wazntschi, rvzntmtischt ra ta rjo stazechn a Wotsalichti so. T ez ja, wibzo tuuspech zhrom abzizny, zapkaczich w orcziznu a bzech. W boyi bnrski tn b! sebi ntyslach. Z o su to la m nvzy hischcze tak njepschistupni k wschvmn pvw nczenjn. A le tak to b y w a : jene. symjeschko pabnje m jez czcrnjc, brühe n a skaku, tsecze n a pucz a jenoz z rebka zane n a bobru roltt. T a m Pak ttjcfc a ponjese wuzitk stokröczny. Lnbjan. Z Luziey a Sakskeje. Z B tld y s c h in a. Czelo njeboho knjxza p rü la ty B u k a bubze bo wötcziny pschewjezene. S v b o tu b v p o td n ja bonbze, pschew obzane tu et knjeza kanonika fa ra r ja S k ale bo D rjezd zan, ta m bubze w kapali w u staw a khubych w ustajcne svbotu a njebzelu, a pönbzelu b o polbnja loczich bubze w B aczo n jn khowane. Z R a d w o r ja. T iv a r tubom neje now eje cyrkwje netto speschnje boprebka kroczi. Z akkabne nurrje su hizo hacz P o rn o zemi w u m u rjo w a n e, haj, na pokbnischej stro n je hizo w v p ra w b zitn m u rju tw a rja. J e n o z w e wezi, hbzez je zakkab z betvnow ej pobkohu pschez 5 m etrow hknboki, hischcze w zemi bzekaja. T e z cfesarjo m a ja hizo r ja n n liczbu peskowcowych stopow a skhobzenkow hvtowych. H by so zakkabny kam jen zapokozi a pvswjeczi, njehobzi so

161 157 hischcze cyle z toestosczu P rajicz. N a b zijo m n je so.to Pvslebnjn njedzelu abo, jeli by najdoftojnischi knjez biskop tehbom w otencz njemohk, snabz itn jenym dzelatoljm bnjit poslebnjoho ty b zen ja w auguscze stanje. P s c h i s p o in n j e n j v: Drnzki m öza w sche hicz. W osebje kazane zana njcbostauje. Z Worklec. Bechm y tu ja ra wjcseli, hbyz m injeny pjatk, 9. augusta, nnschu hrabinkn M o n ik u ze S to lb e rg -S to lb e rg )v pyschnej fcrbffcj brnzczej drascze toibzachmy. K huby khezkar besehe sebi ju stoojem u jeb n ato m n bzesczu (,ci km otru wuprosyk, a luona wjesvka tü tn zaboscz b o p jd u i, hbyz jako serbska brnzka bzcczko bo Khrvsczic ke kschczcncy botojeze. Njcch sebi tuz tez nasche czestne holcy brnzczu Pychn toaza, hbyz w ibza tnski pschikkab. O tabobnu fm otrit Pak njech zohnuje B ö h za wscho, schtoz serbskemu lubej ze stoivom, skutkom a pschikkabom bobreho toopokazuje. Z M arijnoho T ola. 6. au g u sta pschisa tnby 5 knjeznoto brastu cistercistich mnischkoto. W ysche tookoknych a klöschtrskich buchvtonych a blizkich pscheczeli bechu tez zastupnicy kralowskich toyschnosczoto, m jez brut)im i tez wokrjesny h ejtm an v. Bosse n a hn u jo m n u stojatocznoscz pschischli. Z Drjezdzan. K ralow ska wysokoscz p r y n c M a x, syn p ry n ca J u r ja, kotryz so n a buchvw nstw o pschihotuje, bu w Eichstabtu, hbzez theo lo g ijn stubuje, 26. a 27. ju lija za subbiakona a biakona swjeczeny. S ta w y kralvwskoho rv b n potoyschichu se sw ojcj pschitom nosczu zabnu swjatoeznoscz. Sl letn m tom sam ym czasu böstanje prync M a x meschniskn stojcczizuu. T u khtoilu pschcbywa w H osterwicach w letnym hrobze p ry n c a J u r j a ; kaz so pow eba, w o p y ta tez Lnzicu, k najm jenschom Bubyschin, w czasu netczischich ferijolv. 29. ju lija to innre to V e ro n je to Jtalskej knjez J a n K c i p e r t, kotryz be z Czeskeje robzeny, w o t leta to Sakskej jako bnchow ny skntkotoak w Lipsku, M ischnje, A nnaberku, Zw ickaw je a n a poslcbkn 2 0 let to K am jenicach. R. i. p. _ Z cyloho sweta. Nemska. K ejzor pschebywasche zanbzeuy tybzen to Jenbzelskej. D zen 6. augusta, n a kotrym z b n ju so pscheb 2 5 letam i bittoa p o la W ö rth a boby, poba so w ön n a tez tarn pschitom nu wvjnskn köbz W ö rth " a mejesche rycz, na tam ne bobyczo spom inajo. T o so Jen b z elczanam lubiko njeje. S k o ro wsche now iny, tez te knjezerstw a n jejsu w uw zate, a wosebje S ta n b a r b " kejzorej to w ulcy porokuja. W o n i nochcebza w o bobyczu itab F ran c ö zam i a w o zakozenju nemskoho kejzorstw a niczo tojebzecz. H a j S ta n b a r b " porokuje hischcze cykomu nemskomu knjezerstw u, zo je njesw erne byko tez pschi w obsabzenjn afrikanskich kolonijow. H a czru n je sebi Nemska d la tu te je bitw y z p jero m " n je trje b a zadyn strach czinicz, b ha Pak to la so z tu ty m pokazuje, kajke p oczahow anjo mjez Nemskej a Jenbzelskej tu tö n czas w obstoja. W klöschtrje B e u r o n je zemrek p ry n c M a r i j a E b m u n b R a b z i t o i l l. N jebohi so n aro b zi ; be häkle potajkim 53 let stary. W o t mkoboscze. bc za buchow ne pow okanjo zahorjeny, a tak tez, hbyz be borostk, n a w jacy universitach bohoskotostwo stubowasche. N a bzesacz let be P otom z kapkanom w O strow o to P ö z n a n ju. T ez zapöskanc nemskoho sejm a be dlezschi czas. P o to m pak zastupi bo cyrkwinskoho rja b u sw jatoho B enebikta, a bu tak bo wschelakich klöschtrow pöskany. N aposlebku be to B e u ro n je a be za gbta jeniczkoho benebiktskoho klöschtra w P o rtu g alsk ej postajeny. A le Prjeby hacz tarn w otjebze, n abpabze joho czezka khoroscz, to tre ß tez Podleza. R. i. p.

162 158 Z R o m a ]o pisa, zo je s w j a t y w ö t c n jed ziw ajo n a w ulku horcotn cziscze strow y. W schitcy jcnoz nekak w osobni w lecze R o in wopuschcza a do horow so sczahnu. J e n o z sw jaty w ötc dyrb i w R o m jc wostacz. J o h o lefnf, d r. S nppotti, w o p y tu je jvho jenoz ju n u za tydzen. Közdy dzen ra n o m a sw jaty wötc w sw vjej kapakcy B o zu mschu, njedzelu Pak w wjetschej, do kotrejz m aja tez cu,y pschistup. Datsche znam jo strow oty je,, zo w ön wschednje cuzych kardinaloiv, lnskopvw a japoschtokskich vikarow pschija a naleznoscz sich diöcesow z itimi w uradznje. Bolharska. W jerch F e rd in a n d je so do sw ojoho h to w n o h o mesta S o s ia wrvczik a bu tam ja ra sm jatocznje w o t wschech w obydleri pschijaty. Lohko Pak jom u to la polet w u tro b y bycz njem öze. N ichtö njew e, schto trasch so z nim a cykym krajom w blizschnn czasn stanje. N aležn osće naaoko tow afrstw a. Sobustawy na lĕto 1895: kk Marija Delanowa z Wĕteńcy, 422. gymnasiast Jurij Delan w Prazy, 423. Jakub Pjetaš z Nowoho Łusča. Za cyrk ej W ntroby J ĕzu so w eje w B aćonju. Nawdaty kapital a dotal nahromadźena dań wučinještej 109,419 hr. 52 p K česći Božej a k spomoženju dušow je dale woprowaj: W. 1 hr. Hromadźe: hr. 52 p. Za cyrk w ick n s..lo zefa w H ajn icach. Dotal hromadźe: 12,744 hr 39 p. Dale je woprował r. 1 hr. Hromadźe: 12,745 hr 39 np. Za cyrkej M aćerje B ožeje w Radworju. Dale je woprowal: M. Š. z B.adworja 15 hr. (za Bosćanski woltařk). Zapfac Bäh wšĕm dobroćerjaml K M a na pschedan. W Bremjenju (tu R adw orskej wosadze) je derje w u tw a rje n a khezka 3 b ze zahrodu n a pschcdan. P schispom njenjv: tu susodnej Z d zeri je katholska schula. K özdu p re n ju njedzelu a kozdn srjedu su ta m tez kemsche a kozdn njedzelu a sw jaty dzen neschpor. S t a j n oho dzeka je w blizkosczi doscz. _ Wozjewjenjo. Schtwörtk 5. septembra pondze procession z klöschtra Marijneje Hwezdy do Krupkl. R a n o w 5 hodzinach B o z a mscha w klöschtrje. P ro sch u tajklch, kiz hew ak ra d y do K rupki khodza, zo nochcyli n a K rupku zabycz, zo bychu so p raw je bohacze w obdzelili n a processionje. _ Jakub Schere, wjednik. Z a poskiczenu pom oc pschi n a tw a rje n ju sw ojeje lo n i w otp alen eje brüznje so z tu ty m sw ojim susodam w B anecach, w osebje kublerjej J u r s c h e j, kublerjej C y z c j w Strözischczn, kublerjej C y z e j w H o rje, kaz tez Baczonskim a Czorneczanskim kublerjam a wschem H aslowskim zjawnje Wanakec ftvöjba tu Banecach. S M T * Pschichodne czisto K ath. P osoka" w undze za t s i njedzele ( 7.septembra). Czilchcz Smolerjec lnihiczischczernje w Maczicznhm bomje w Budyschinje.

163 Wudawany root towarstwa S I. Lyrilta a itlrtliobija w ßubt)fd)injr. Eedaktor: Jakub Skala. Čisło septenibrji Lĕtnik 33. Prälat Jakub Buk W poslednim czisle m vzachm y hischcze strnchkn Powescz pschinjescz, zo je B ö h najdostojnischoho knjeza p rä la ta J a k u b a B u k a z tohole sweta wotwokak, a swojich lubych czitarjow n a pschewodzenjo do B a c z o n ja pscheprosycz. N a sw jedzenju D o n jeb jesw zacza sw ateje M a r ije je B ö h sw ojoho sw ernoho skuzownika z tu to h o doka sylzow " k sebi do wecznoscze powokak. Chccmy spytacz w sczehowacym maky ziw jen jo p is tohole m e s c h n ik a podacz, kiz besche krasny pschiktad njew ustaw aceje pilneje dzekawoscze, n jep o w aln ejc swcdomitoscze a lubozneje w o praw dze meschniskeje pokornoscze, tohole w u rja d n o h o w ö t c z in c a, kiz je hacz do poslednjvho zdhchnjenja swojich n a ro d o b ra tro w horco lubow ak. Jak u b B uk n aro d zi so 6. m erca w Zejicach jako syn ziw nosczerja P e tr a B u k a a H a u y Koklic (Schokczic) z B aczo n ja. Psched drje w jac hacz ftp letam i beschtaj n a Bukec kuble w Zejicach dw aj b ra tra j byloj. F ilip a M o ts < M atej); prenischi be kubko dom a dostak, M o tsej Pak bu z d ruheje strony pucza (ftareje droht) ziwuoscz n a tw a rje n a, kotrejz w schitcy.znaczi poln M o tsa " rekachu. Z to h o je so m jeno M otsec abo M otskec zakhowako hacz do dzensnischoho tm ja, a m jenje böle wschitcy su najdostojnischoho knjeza n ajlep je znali pod m jenom M otskec knjez". H izo jako maky hölczec pokazowasche knjez B uk w osebne d ary a tam ne zn am jenja duchow nskoho pow okanja, kotrez kschesczanskeju^ starscheju, wosebje Pak poboznu m acz z tak n u trn e j radosczu n ap je ln je ja. Z a d y n dziw tohodla, zo so w o b d arjen o m u hölczecej ^atte zadzewki do pucza njekkadzechu. T u z na-

164 160 stupi mkodzenc najebacz khudobu sw ojeju starscheju tam n y pucz, kotryz naschi mkodzencojo dzeja, zo bychu k wysokom u p ow okanju docpeli. J a k o student besche knjez B uk ja ra ziwy a wjesoky, a hischcze dzensnischi dzen w edza so starschi ludzo n a wjesokoho dobroho M otskec stu d en tu " dopom nicz. W P r a z y w s e r b s k im s e m i n a r j e je joho w opom njeczo w opraw dze zohnow ane a ziwe w spomoznych skutkach, kotrez so hischcze netto Po 5 0 letach ja m w uzitne a pködne w opokazuja. Z o bychmy jeno n a jene s p o m n ili:' knjez B uk zakozi z njeboh W jacskawkom a C yzom S e r b o w k u. T ö n le skutk sam ün by dosahak, zem retom u knjezej stajn e dzakow ne w opom njeczo zdzerzecz, pschetoz nim ale cyke lite ra rn e (abo pisom ne) ziw jenjo a z tym cyke duchow ne ziw jenjo p o la katholskich erböte m a swöj zapoczatk, sw oje korjenje w S erb o tecy, tam n y m to w arstw je serbskoho sem inara, -kotrez serbskich teuczom cow w n a ro d n e j ryczi kubkuje a zw uczuje, hdyz so lösche d ru h e teuw uczow anjo w nemskej ryczi skaten a stacz dyrbi. T e z w druhich wedomosczach besche njeboh knjez B uk tak w ustojny, zo tez studenczi P razskoho jczeskoho) sem inara sebi p o la njoho podperu a pow uczenjo w czezschich pschedmjetach pytachu... W lecze dzen 8. m eje dösta knjez B uk teo t b is k o p a D i t t r i c h a m e s c h n is k u s w je c z iz n u. BiskoP D ittrich ze sw ojim teö try m rozsudom hnydom spözna, kak w ustojny tö n le mkody meschnik je, to h o d la poska joho n a now y zakozeny k a t h o l s k i w u c z e r s k i s e m i n a r jako w uczerja a vicedirektora. Kak spvm oznje a w ustojnje je tarn skutkowak, w o tym steedcza joho wuczomcy, knjeza w uczerjo, kotsiz su hischcze ziw i a n a sw ojoho nehduschoho w uczerja, hischcze Po nim ale 50 letach, z wulkim dzakom spom inaja. S ch to z besche w P ra z y z tajkim zo h n o w an jo m zapoczak, to w utw orjesche mkody meschnik netto we w ötczinje z wulkej sw eru a pilnosczu. S o b u sta te M a ö ic y S e rb s k e je w o t le ta tut Won za r e d a k t o r a C a s o p i s a M a ö i c y S e r b s k e j e w uzw oleny a je tu tö n czasopis 1 4 let hacz do leta 1867 ředigow ak a w udaw ak. T eh d o m tez pocza N o w y Z a k o ń pschekozowacz. T o la B ö h be za B u k a d ru h e pow okanjo pschihotowak. S c h ty ri leta pozdzischo pschesadzi jo h o biskop do herbskich krajow a kam, w D rjezdzanach, je wjeleczesczeny knjez pschez- 4 0 let skutkowak. Z tym bu knjezej B ukej now y pucz w o tew rjen y, n a kotrym z mözesche sw oje bohate wedomoscze nakozow acz a w utrjebacz. W o n sam je to jako w jedzenjo B o zeje reibt) spöznaw ak a czesczowak, zo dyrbjesche lu b o w a n u Luzicu wopuschczicz, zo by m jennjcy duschepastyrstw o w osebje m nohich P o la k o w a F ran cözo w, kotsiz bechu w D rjezdzanach ziwi, pschijak. Z tym d rje bu nuzow any, swoje skutkoteanjo S e rb a m leto a böle w otczahow acz, a w ön sam krötko psched sw ojej sm jerczu skorzesche, zo je lu b o w an y m S e rb a m so kaz wocuzbik, tobn Pak so z tym pokojesche, zo su do dzeka za erb ö te druzy zastupili a jo h o dzeko pschesczahnywschi za erb ö te so lepje stara li, dyzli by w ön ^to m ohk". T o la zenje njewopuschczi joho hkuboka, h o rca luboscz k swojnn n a ro d a b ra tra m, a w jac hacz jö n u spominasche hacz do swojich poslednich dnjow n a lu b u Luzicu a jeje dobrych w obydlerjow ze sylzam i w e woczom aj. N a jp rje d y jako kapkan pschi dwörskej cyrkwi w D rjezdzanach a wuczer n a p ro g y m n asiju postajeny bu to lecz e direktor tu te je w uczernje a präfekt kraloteskoho w u staw a za kapalnych h ö lc o w "; b u knjez B u k s u p e r i o r a fa ra r pschi katholskej dwörskej cyrkwi a dzesacz let pozdzischo P r ä s e s katholskoho duchownskoho k o n s i s t o r i a a p re n i kralowski d w ö r s k i k a p k a n. W e wschech tutych zastojnstwach w uznam jenjesche so czesczeny knjez ru n je tak

165 161 z wulkej w ustojnosczu kaz z pschikladownej ftoerit. D o sp o ln jc w vbknjezujo francözsku a pvlsku rycz, zastarow asche w cylych tych letach F rau cvzo w a P olakow w duschepastyrstm je a je w osebje lö preuischej ryczi czasczischo predowak, zä P o la k o w pak n ajb ö le w spow ednym stvle skutkowal. H acz do poslednich let sw ojoho ziw jen ja puczowasche do wschelakich mestow w ötcziny, zo by ta in pschebywacym P o la k a m a Czecham I pom oey byk. Pschi tajkim spomoznym skutkow anju n jcb a so an i z uajw jetschim i czezemi wottraschicz. Jo h o horliw e a to la pschecy cziche a ponizne skutkow anju so leto 1a bvle n a najwyschschich inestnach w äzicz pocza. W lecze bu w üu za czestnoho k a n o n ik a kapitla sw jatoho P e t r a w B udyschinje pom jen v w an y, najdostojnischi knjez biskop w uskutkowa jo m u psched nekotrym i letam i wysoke ivuzn am jcn jeu jo d o m ja c o h o p r ä l a t a J o h o S w j a t o s c z e, a J o h o M ajestoscz spozczi jom u rjad I. klassy s a k s k o h o z a s k u z b n o h o r j a d a. W oscbit» dow cru wopvkazowasche jom u J e je M ajestoscz nascha k r a l o w a K a r o l a, kotraz je tez w joho khorosczi joho ze wschelakimi d o p o jaza m i maczcrskejc staroscze ztvjeselila. K athojski lud pak wazesche sebi ja r a whsoko tak w ustojnoho a pschi wschim pokoruohv mcschnika. Z pow schitkow noho dzelbracza, kotrez so pschi joho khorosczi w o- pokazowasche, je spoznacz, kak w jele je w ysokodostojuy kujez czische a m jelczo dobrotow w udzclah w o kotrychz d rje tndy niczo zhouicz njebudzcz kotrez Pak su do knihow ziw jenja zapisane. ' W o joho z j a w n y m s k u t k o w a n j u w D rjezdzauach m vzeiuy dale hischcze naspom nicz jo h o tra ja c u staroscz w o D rjezdzanski katholski propyiuuasium, kotryz je prjedy tak dokhe leta naw jedow ak, joho njeunistaw acu prvcu wo w ustaw y za syroty w S ta ry c h D rjezdzauach a za khudych w Friedrichstacze, za kvm m unikautow w H u b e rtu sb u rk u, luo B o n ifacio w e tow arsttvo, kotrohoz pschedsyda za D rjezdzansku diöccsu Won besehe a t. b. Ja k o P räses abv pschedsyda katholskvho duchownskvhv konsistoria w D rjezdzauach je sebi p v la wschitkich poddatych duchownych a zastojnikow uajlepsche a traja ce w vpom ujeczv zalozil. zc swojej spodziw nej rozhladnosczu, a pschecy jenakej dvbrvcziwosczu a pscheczeluosczu tez pschecziwo najnizschom u. Wschitcy khw ala joho nadvbny kharaktcr, Po kotrymz najdostojnischi kujez kozdy czas wscho d ru h e a kvzdvhv druhvho prjedy dyzli sebje sam oho w opom iuasche. Z e wschelakich naleznosczow j.vho rozhladneje staroscze w herbskich krajnch, njech je tudy jcnv u a S e b n i c y spom njene, hdzcz je zalozeujv katholskeje fary skutk joho uadobueje w o p v ru i- woscze a njew ustaw aceje dzekawoscze byk. (S könczeujo pschichodnjc.) Moje puczowanjo. (11. pokraczow anjo.) P o h rje b n a cyrkej je hizo w o t kejzora K onstautiua, potajkim psched w jac hacz p jatn acze letstotkam i zalozena. A le w jac kröcz so w o tp ali, czasczischo bu zapusczena, tak zo su jenoz podlozki w ostale. N a tu te su w behu jetstotkow wschelake w eryw uznacza cyrkwiczki a kapale tw arili. T ak liczi so dzeus 4 6 wvsebitych cyrkwiczkow a kapalkow, kotrez Pak su -Ivschitke w obdate w ot jenejc m u rje a kotrez su wschitke pod jenes tsechu. W o n e su P orno sebi a tez je u a n a d ru h u tw arjene. A to wschitko hrom adze m jen u jc so p o h r j e b n a c y r k e j. A tutet sluscha z najw jetschvho dzela G richam, poto m laczauskim katholikanu to smy my romsko-katholscy, dale A rm enjanam, A bessyujauam a K optam. T uczi

166 162 su wschitcy kschcsczeujn, a tu po toerjc z n a m i cyle jeuajcy. W schitcy m aja B n z u mschu, sybnm sakram entow a t. b. J e n o z jich cyrkwinska rycz je rycz jich fra ja. T v hischcze by tez sobu uajsuabnische vyko. A le tonne su so tont zhrnm adunhn tojercha, tont sw jatnhn tonten, ' to n ttn rh li a ftn ja pckk pnd swetuym i knjezcrjem i stak je p n la grichiskeje eyrkwje to Ruskej kejznr wjerch cyrkwje, to Grichiskej kral a t. b.) abn pnd tonsebitym i cyrkwiuskimi zastnjnstw am i, kntrez sn p atria rch a ty m je n u ja a zastnjuiey p atria rch n jn. Nekntre- dzele pnhrjcbueje eyrkwje skusehesti wschitkim hrnm abze, a z czasnm B nzich skuzbnw dyrbi sn tarn tontm enjecz. S kbuczuje m aja tez T u rk n jn, jakn kujezerjn kraja, w pnhrjebnej cyrkwi m ale tonbsebzeüstton. Z tn h n spńzuajem y, kak tojele sebi wschc w erytouznaeza sw jaty kraj a jnyn sw jatuicy toaza. T n la m jez snbu bnhuzel Pschezjeue ujejsu, ale to stajuym bedzeuju. Z ru d u je je, zn ru n je tudy, n a u a j- stojeezischim m estuje cykeje zemje, pscheknra m jez kschesezauami ujepschestauje. M eschmcy a p n p ja toschelakich m ernto am m jez snbu ujepntoedaja, an t sn ujestrntoja, a czastn sn pscheeziwn druhnw eritoym surnw nseze ftato aju. N ajkhrnblischi su b rje G richnjn, kntsiz bychti uajradschn z pnm ncu ruskich Pjeujez wsche brühe toeryw uzuaeza m uhuali. D n pnhrjelm eje eyrkwje pschiubzesch pschez toulki btońr. T u b y sebza pn stach pschekupey z w nbrazam i, z rözntocam i, kschizikami a tez z eyrnbu. Közdy sw nje tw n ry pnrucza. Hkntnue a jeuiezke to rn ta ftn ja trnchu bn gabt), mjez tym zn su n a praw icy a lewicy bn predka tto arjeu e kapaty, pn tsjnch a schtyrjnch n a sebi stnjn. A le bn zaueje ujemözesch hiuak hacz pschez jeuiezke to rn ta a pntnm pschez eyrkej pschiucz. Z w nuknw nc eyrkwje pnskicza zrubny u ap n h lab. H aezru u je eyrkej tez zeujc zabyu w u p ra jeu y wumjekski stil meka ujeje, a h aezruuje je tonnn pschez te toschelake pschitwarki ja r a za tw arjen a, by sn tn la rja u a m jeunw aez möhka. A le tonnn je ta t zaujern d zeua a bnbzerzaua, zn je zru b u je hlabacz. Kalk je z tojetschnhn bzela w ntpabak, haj, tez samn tantjenje sn z m u rje tonn wjesez pöezuu. H a j, bzery to ujej hizn su, zn by sn mach ezknwjck u u ts syuyez mnhk. A to nid) tto a rja hnkbje swnje huezda a toschelake b rü h e ptaczti. T a k tarn tez ujem öze czistnta byez. N im n tnhn z w nkuam i schaty tonn toisaja, kntrez sebi strazuiknjn, tarn byblacy, suscha. K ak je tn m ńznn", styschu sn cze, luby czitarjn, praschecz, zn m üze n a tutym sw jatym mcseze tajki u jep n rja b bycz?" W iu a n a tym je sta ju a pscheknra. Z n bychu sn zastupjerjn toschelakich w crnto zjebunczili a hrnm abze ueschtn cziuili, ujeje m özun, a zaue w erytnuznaezn njcbntonti b ru h n m u ueschtn w upnrjebzicz, zn sn pschez tn trasch ujebychu m ńhli w upnrjebzerjn w upnrjebzeunhn bzela jakn swnjnhn wnbsebzeusttoa m nenwacz. T ak je sn pscheb btoacyczim i letam i stakn, zn kaczauscy kathnliknjn wezu, kntraz je sn to lecze spalika, pnczachu n a stary pnbknzk zasy w utw arjeez. Z m neu G richnjn bzekaczerjnto tontehuachu, a schtnz bechu czi hizn u a tw a rili, zasy w nttnrhachu. T ajk e tarn hischcze dzeus legt. Z ru b u je, ale to e ru n! H byz Pschez to rn ta bn cyrkwje zastupim y, sn z n n to a strözim y. N a praw icy sebza n a tontfim d iw au je pn turknwskim toaschuju ze pnbtykujeuym i unham i turkntoscy strazuicy, tonbnton fajfu abn cigaretty kurjn a sebi swöj knfej w arjn. S w n je ezapki m a ja n a htntoje, p n w e b aja wötse a p lu w a ja tonknkn, kaz bychu to knrczmje byli. A tn je trasch 15 krnczelnw tont B nznhn rn to a tontfnlcne. N a stojatych bujach Pak, tonseche n a grichiskich, hbyz tysacy ruskich putnikntn bn Je ru z a le m a pschmbu, hischcze n a 5 0 w njaknw tü tn strazu pnsyluja. J e zrubuje, ja ra zrubuje, zn byrbi T u rk a n a m er mjez kschesezauami

167 163 ro samsnych cyrkwjach hladacz. D o b ry pschikkad so jo m u z tym n jed aw a. T utöu preni w ulki a najw aznischi dzcl cyrkwje je M o to a tt). R u n je tak tez tsecha, n a wjerschku je jemczke w okno. A le pschez tu te dospokuje swecy do cyrkwje pschiüdze. T w a r je podobny, kaz w R o m je P a n th e o n, ale nie cyle tat wulki. N a jp rje d y widzisch n a zemi kam jeü, w obdaty ze zelezuym ploczikom, nab kotrymz m nohe lam pki toifaja. T o je kam jeü, n a kotrymz je Jezusow e czelo lezalo pschi za lb o w an ju. Neschto kroczelow bäte je B o zi row. W o n poskicza n ap o h lad kapalki, je z m nohim i d ro h o tn y m i w obrazam i a swecznikami a lam pam i pyscheny. W o n je kaz wschitke d ru h e zidowske row y, kotrez syin Po stach widzak, zalozeny. N a jp rje d y pschiüdzesch do pschedkomory, kotraz je träfet) 3 m etry dokha a scheroka a 2 wysoka. P o l a Jezusow oho ro w a m jen u je so tu ta pschedkomora kapalka jandzelow, dokelz m ejachu tudy pobozne zönske ro n o po horjestaczu w idzenjo jandzela, kiz jim p ra ji: J e z u s njeje tndy, je h o rjestan y l". Z tu teje pschedkomory häkle P otom p o la wschitkich row o)v pschiüdzesch do ro w a samoho. R o w je jenoz pokojeu tak wulki kaz pschedkomora, a n a praw iey je wot ziweje statt) kawka w ostajena. N a tü tn fa to tu so, do ru b o w zaw alene czelo polozi, a d u rje so z kam jenjom zaw rjechu. S y m Pak tez ro w h widzak z dwemaj taw kvm aj a sam o z tsjömi. T c row y bechu za dwe a tsi czela postajene; Jezusow y Pak be za jene jeniezke. T u ta kawka, n a kotrejz je Jezusow e m o rtw e czelo tsi d»y w otpoczvw alo a z kotrejcz je J e z u s zasy stauyl a w swvjej njebjeskej krasnofczi jako dobhczcr nab heln a satanom z ro w a wuschot, je dzens kschesczanski w o lta r a sluscha G richam, A rm e u ja u am a laczanskim katholikam. T a k tez tsoji w vbraz n a w o lta rju pokazuje. N a j- wjetschi a srjedzuh je grichiski, n a praw ich armenski a n a lewicy laczanski. Boze sluzby m a ja so po rja b u. T e z ja mejach 27. h a p rh la wulke zdvzo, na tuthm w o lta rju K njezej w o p o r B o zeje msche w oprow acz smecz. v iz o iu nocy dwanaczich dze p reni meschnik k w o lta rje j. W o t tsjöch hacz do Pjeczich mejachu tu G richojo. sw jatoezne kemsche, pvtom A rm enjenjv. P o tv m zasy taczanscy. Czasto so stanje, zo häkle psched w jeczorvm posledni meschnik tudy k w oltarjej dze. S o rvzemi, zo dyrbi naczw utrobu wostacz, a Potom je to tez jenoz tndy dvw olene. Közdy meschnik chce tu B v z u mschu mecz, a hdyz tu netto w jacy stow n a dobo je, hinak njeńdze. C zita so pschecy jen a B o z a mscha: wo horjestaczu, kaz p o la n a s ju try. Je n o z 2 0 m in u to w smesch czitacz. A hdyz poslednje sczenjo czitasch, zapocznje hizv pschichvdny:,, I n t r o i b o a d a l t a r e D e i. lp o k raczvw au jo.) Wobrazy ze Serbow. V I. Dzesch-li pschez K ulow do D e ln je je L uzicy, pschiüdzesch pschez mesto W ojerecy. N a lewicy widzisch dwörnischczv, a sy-li nckotrc sta kroczelow dale doschol, masch zasy n a lewicy m estno m era kerchow. Lezi pvdla kapalki za m u rju. Z astupisch-li do njoho, wopnschczisch swet a swet wopuschezi tebje. W runych hrjadkach sn tu czela w otem retych wusyte, zo bychu n a sudnym duju zeskhadzale k w ecznvm u ziw jenju. A rowczk jako rowczk je w obkhlödnjeny w ot rjan o h o schtomika zarow acoho drjew a. N jech sn w jerby, njech su khojny abo druhe schtomy, w o za rm v an ju w isaja jim halzy a halzki a to p je n a k zem i; wjerschk wschak pokazuje k njebjesam, k wecznej dom iznje, w isate halzki

168 164 Pak rycza ziw je a zrozym liw je, zo so w khködnej zemi pschihotuje czeko n a pschekrasnjenjo sudnoho bitja. A hdyz takle w khködku kerchowa zastanjesch, zm eruje so czi w u tro b a, bije pomakscho, bije z czicha, kaz lisczo schtomow z czicha schepta. S to jisch n a zemi a pvzbehnjesch so k njebjesam. T o drje mozesch pschecy a wschudze; n a kerchowje Pak, kaz tam n y je, to dyrbisch. A schto to czini'? R ja n y p o rja d n czemny khkodk schtomikow n a row ach. Njech so druhdze kerchow z rja n y m i kwetkami luboznje sm eje, njech so hordzi z d rohotnym i pvm nikam i, tak n u trn je pohnucz, kaz W ojerowski, njem öze zadyn. T o h o d la m enim y, zo by so pröca pkaczika, hdyz bychmy tez n a naschich katholskich kerchowach Pvczeli, n a row y zarow aee schtomiki sadzecz. W schtom oivnjach su tak wschelake 'n a pschedan. P a k m a ja form n kule, pak p yram idy, pak tsechi, pak hriba, to w o tm en ja so pschihödnje: wsche Pak d aw aja khkodk, wsche wescheja hakzki k zemi a P okazuja z wjerschkvm k njebjesam : tu sy a ta r n m asch n e h d y p s c h in d z! *** VII. W lubych serbskich pesnjach spew a sa czasto w o lipje, a w opraw dze zastuzi lipa, zo so w o njej spewa. B o h u zel Pak su so rja n e czasy minyke, w kotrychz mejesche serbski lud uim o, staroscze w o wscheduy khleb hischcze tez ideale. Wschitko kvji za zkotym czeleczom ; duch m a netto m ato wokschewjenja. Z eznajem y d rje nasche dom izuy n a rjanych B vzich m a rtra c h ; ale bohuzel swedcza m uohe z nich böle za bohatstw o toho, kiz je je stajik, hacz >vv joho kschesczanstwje. W idzim y Pak pschcjara khuduschke, pak pschejara wosebne. D ru h e zuam jv serbskeje zem je je so nim ale do cyka zhubiko to je lip a. S a d o tv p m schtom am je swoje m cstno tvotstupika a z redka hdy nadendzemy lipu, pod kotrejz m vhli so zhrom adzicz. A Io ta je lipa nie jenoz ton zitny, ale tez ja ra w oscbny schtom. W v n a je lubuschk stvjateje M a rije. W legendach swj. knjezuy M a rije nam aka so lip a tak czasto jako bydlischczo M ac zerje B ozeje..v nadue m estuo R o z a n t: schto p o tv ed a mim joho staw izna? N a lipje nam aka so postaw a sw jateje knjezuy. P y ta m y li pak dale wo stalvizuach hnadnych m estuvw, pokaze so lip a w m uohich padach jako pschebytk swj. M a rije. T o y o d la czesczujmy a hajm y lip y! T o budze w opraw dze rjany w obraz ze S ei'b v w a w S erb a ch, hdyz nasche d w o ry lipy debja, n a kotrychz so k czcsczi sw jateje knjezuy je je postaw a abo w o b raz w idzi. P o d jeje zakit chcemy naschn cykn serbskn zem jn stajicz, a M ona w obkhvlva potom kharakter serbskoho a pvbvznvho kraja. J e n o z w e r n a p o b o z n o s e z p k o d z i s w e r n u n a r o d n o s c z. *** Z Luzicy a Sakskeje. Z Budyšina. Srjedu 28. augusta wotmĕwaše tudy sw obodne zjed noćeństw o k a th o lsk ic h w uöerjow serb sk e je Ł u ž icy swoju šestu zhromadźiznu tutoho lĕta. Hdyž bĕ so uahladna ličba zešła, wotewri předsyda knjez Sym ank skhadźowanku ze znatym postrowöm a poda dźeński porjad. Prjedy hač so k wuwiću tutoho kročeše, swjećeše předsyda lolĕtne wobstaćo našoho zjednoćenstwa jako jubilej a da z krotkimi słowami přehlad plöduoho skutkowanja a horliweje dźĕławosće w towařstwje a napominaśe sobustawy, zo bychu tež w dalšim z pilnej ruku a krutej swĕru hesło našoho zjednoćeństwa spĕchowali. Z wulkej radosću

169 165 postrowi zhromadźizna knjeza fararja S k a la prĕni raz jako kanonika w swojej srjedźiznje a předsyda wupraji dostojnomu knjezej w mjenje towařstwa wutrobne zbožopředa, na čož jomu wšitcy přitomni trikröcnu horliwu slawu wunjeseehu. Z krötkimi słowami podźakowa so knjez kanonikus za döstatu česd a wupraji na tym swoju wjesołosd, zo serbscy wučerjo muž při mužu pilnje za zdźerženjo drohotnych kubłow naśeje narodnosće skutkuja Dale jednaše so wosebje wo nowej fibli, kotraž je nĕtko tak daloko hotowa, zo mćžeštej so hižo dišd a nakład postajid. Stož zbĕrku knihow najkhmańšich katbolskich prseparacijow nastupa, předpołoži knjez předsyda wulku syłu materiala, z kotrymž bnydom małe kritiki jenotliwych exemplarow zjednoći. Na to sdĕhowachu wölby. Zä předsydu wuzwolichu přitomni jenohlösnje knjeza Sym anka, za mĕstopředsydu knjeza S o łtu, za pismawjedźerja podpisanoho, za druhobo pismawjedźerja knjeza W ja c sła w k a, za pokładnika kujeza Šewčika. Jako nowe sobustawy zamolwjacliu so knjez P. Leo Lehmann w kldštrje Marijineje Hwĕzdźe, knjez kapłan Bjenč-Budyski a knjez kaptan Sewčik- Worklečanski. Wšitcy di knježa buchu za sobustawy přiwzadi, tak zo potajkim towařstwo ze 27 sobustawow wobstoji. Skdnčnje wozjewi knjez předsyda, zo ma knjez Śołta-Eadwořski 17. septembra swdj 25. wučeřski jubilej. Přichodna skhadźowanka wotbudźe so w oktobrje w Kkröstiicach. Ju rij S ło d eń k. pismawjedźeř. Z Radworja. D z eu 2 7. uugusta pschinjesc naschej wosabze zadny swjedzen. N a nim so zciklabny kam jcn tu d o m n eje notoejc cyrkwje sw jatoczuje zapokozi a poswjeczi. Z o bychmy trebue pschihoty k to m u czim lepje w uw jebli, rozdzcli so dzelo n a jeuotliw e wsy. M estno, hbzez m a wuiki to o tta r stacz a hdzez be tez za posw jeczeujo w osebity w o lta r u u tw arjc n y, mejesche farska tojc R a d w o r wupyschicz. N jebe pak to jeuoz wschcbue w upyscheujo m oftarjn, afe cyly wulki tw ar, w obstojacy ze 4 wysokich w obw eucow auych stolpow, kotrez bechu horjcka tia kschiz a do kola wokoko z p letw au n zw jazane. Haski pschichodneje cyrkwje bechu z m ejkam i to n ftajaite a cyka p o d to h a ze zelcuiuu a kwetkumi postana. N a m estuje hiow uych d u rjo w stojeschc d ru h i pyikhuy troar, w ot Kamjenjanskich ftajent), rta zapoczatku wsy tsecze (B roujauske ezestuc rorota) a skouczuje n a puczu z tw aruischcza n a fa ru schtw orta p letw o w a pycha, kotraz B orauecy zastupow asche. D ru h e, jeuoz z dzela kutholske wsy (wosebje L uh) so pschi w upyschenju z w o b staranjom rözow a kwctkow wobbzclichu. K uaw iczu trebuych w encow beschtej h o ru je j rja d o w n i schulskich dzeczi fo m a n b iro iu an ej", z kotrychz mejesche közde 1 abo 2 tnčncaj pschinjescz. Kelko foriczkow " tajkeje pychi je so n a twaruischczo w uw jezlo, ujejsm y liczili, to la tojschto je jich 6t)fo; pschetoz n a fa rje sam ej be n a 3 0 holcow p o p o ld n jo a btoaj w jeczoraj hacz bo 12 hodzin w ilo, a w bruhich bom ach, w osebje w bruhich tofact), bechu pobobnje bzelaü. T u z be bjez bjitoa, zo so po bokonjanym w upyschenju cyle twaruischczo w ulkom u kwetkowomu h ajej ruuasche. T ez b rü h e tto arjen ja, kaz ftara farska cyrkej, kschizua cyrkwiczka, fara, schula a wschclake bruhc bom y bechu bohacze z khorhojem i. p letw am i a weuccuui wupyschcue. T ak be so w osaba bostojuje n a w azuy swjebzeu a z bobom tez n a pschikhab sw ojoho wyschschoho p asty rja, uajbostojuischoho kujeza biskopa pschihotow ala. jw ojach, kotsiz tu uekotry buy pozbzischo bo kw artirow pschińbzechu a yischcze pychu u a tw arjeujach wibzschu, so m alo czesezeui ujeczujachu, myslv, zo be so tv

170 166 wschitko k jich p o w ita n ju ftato.) W o p is swjedzenskoho czaha a posw jcczenja sam oho podam y w pschichodnym czisle. Z Lubija. Psched dlejschim czasom je nasch luby P osok" hizo pscheczeluje n a w bohi L u b i j spom inak a Po zdaczu jo m u tez nekotrych pscheczelow m jez S e rb a m i dobyk. N jejsm y drje tu serbska toofaba, to la tez nie cyle njeserbska, njeskowjanska, dokelz m am y tu m jez N em cam i tez erbotn, P v la k o w a C zechow ; a to h o d la chcemy tez ze sw ojim i susodnym i S e rb a m i dobre pscheczelstwo mecz. T o la schto chcemy? S u so n m je 3 leta m in^te, hacz so tu L n b ijn r ja n a katholska cyrkwiczka poswjeezi, kotruz bechu nadobni dobroczerjo Lubijskim katholikam n atw ariez pom hali. T o la m am y n a njej hischcze hriw now d o th a! A to la dyrbim y hizo zasy dale kroc^icz, dyrbim y dale tw aricz: t r j e b a m y n n z n j e k a th o ls k n fc t;u tu. D o n iz tu sehnte njelm dze, bndza a w o stan n wobstojnoseze Lnbijskejc katholskeje wosady zrtldne. N e tto w o p y tu je 56 dzeezi katholskn nabozm i wirezlm, kotraz so w mcsezanskej lutherskej schnli w uezi; liezba katholskieh dzeezi leto w ot leta khetro roseze. A hdyz so tez w L n b iju nesehto Hodzinow za tydzeń dzeezi wo katholskej w erje ro zw u ez u ja : to je wscho ja ra mako, hdyz sn eyky druhi ezas w lutherskej schult 'a m jez lntherskim i dzeezimi, tat', zo wo katholskich wceaeh m ato skyseha, ezim böte, hdyz sn tez starschi ezasto ja ra liwey a dzeezom dobri w nezerjo, dobry psehikkad njejsn. J e n o z katholska schnla moze tutej dnehow nej nnzy w otpom haez. S w e rn y katholski w uezer dyrbi duchow noho podperaez, zo bychn so njeiuinotoate dzeezi w njew inow atosezi a katholskej w erje zdzerzake, k d obrym, sw crnym katholskim ksehesezanam so wuknbkake. M y trjeb am y schuln, ale sam i sebi jn njem ozem y natw ariez. S n tu z wjctscha jenoz khndzi. T o h o d la dyrbim y kkapaez do smilnyeh kschcsezanskich w ntrobow, dyrbim y w swojcj wulkej nnzy w o pom oe wokaez. P o m h a jeze tez tot), lubi S e r b j a! J e znate, zo sczc dom a za serbske cyrkwje w jele w o p o ro w pschinjesli a dyrbieze to tez hischcze dale. T o la zawescze bndze najebacz to hischcze nekotrom nzkuli tez m ozno, zo by tez n a w bohi khudy L nbij ze schczedriwej ruku spomnik. P o m h a jeze n am borzy! N etkole hischcze je pschihodnischi czas, hdzez so hodzi löze schnla zalozicz: borzy bndza w obstojnoseze pschecziwo tom u. T n z pom hajeze, prjedy hacz je pozdze! T o n, kiz je n jew m o w a tc dzeezi ta t ja ra lnbow ak a w uznam jenjak, tön, kiz je p r a ji l : D ajcze dzeczatkam ke m ni pschińcz a njew obarajcze jim, pschetoz tajkich je njebjeske kralestw o", tö n bndze w am közdy d ar bohacze m ytow acz. Je... Z Deubena p o la D rje zd za n. N jed zelu 18. an g u sta poswjeezi tndy n ajdostojnisehi knjez biskop d r. Ludw ik W a h l sw jatocznje notou katholskn cyrkej pschi w nlkim w obdzelenjrl tamnischich wosadnych a blizschich a dalschich hosczi. Cyrkej besche pschcpjelnjena. T n t a w osada, kotraz n a dnschow liczi, bu häkle psched nekotrym i letam i zakozena a w npschestrew a so n a fra jin u ta t m jcnow anyeh Plaw nskieh dolinow (P lan en scher G ru n d ). W blizschim czasn döstanje w osada, d a-li B öh, tez sam ostatnoho duchow noho, fa ra rja. H acz d o tal w otm ew achn so kemsche w jenym hosczcneu n a rejw anskej kubi. N e tt m a w osada krasny B o zi born, bndze so dale rozscherjccz a, kaz m özem y so n a- dzijecz, n a poboznosczi tez pschiberacz. T o je p re n ja katholska cyrkej, kotraz tut w D rjczdzanskim wokrjesn, n a w sach, Po ta t m jen o w an ej refonnaeiji poswjeczena. K. Z Kulowa. Z rn d n e njezbozo je so n jedzelu n a ra n jo, 25. augusta w K o c z in je, hodzinn w ot K u lo w a zdalenej, ftato. Közdy, kiz tu w jes

171 167 znajesche, je b rje z bojosczu w uprajik, zo, hbyz tu trjeb a j w nocy B o zi w oheö wubyri, lubzo ledm a ze sw ojim ziw jenjom czeknu. A ezohoz ju sv (eta bottjo bojeli, to je jich potrjechiko. N a hröbzach fublcrjn a w jesuvho pschebstvjiczerja S e r b i n a n a hischcze u jezn a te waschujo wokvkv /2- w oheü uutbt)ri. H byz S erb in ec wotuezichu, besehe hizo wscho w e w ö h n ju, tak zo ze zakitom B o zo h o jaubzela sam t jenv spalenju wnezeknychu. S e rb in e c wotroezk, kiz na tych hröbzach spasche, je.s o hacz n a koscze spalit. N a 12 schtuk how jazohv ffotu tam w pkom jenjach w osta. Speschnse so w oheü rozscheri n a mkyn a n a brühe w obyblenja hacz k schult, kotraz ftojti w osta. R n n je tak khetse zapalichu so nim ale wsche tw a rje u ja n a toobentaj strouoinaj wsy. Közby mejesche boscz czinicz, zo jeno sam w o h n ju czekny; z najw jetschej nuzu z najm jeüscha sköt z hröbzow spuschczachu. P schi surow ej speschnosczi w o h u ja Pak pschi tvschim pröcow auju njebesche m özno, wschvu sköt wukhowacz a je so wschelakim ja ra tojele pjeriuy, tez sivtni a how jabkow spaliko abo w opaliko. 9tim ale cyka brasta a wschitka bom jaca naboba, wschitko, schtoz w bom ach mejachu, je so ujezbozow nym lubzom spaliko. H byz bruzy k pom ocy pschibezachu, ujeinvzesche skoro nichto w jacy bo wsy. J e n a zvuska, kotraz Po wsy bezesche, so n a bobo zapali, a jeno z wnlkej pröcn so rabzi, w oheń n a njcj pobnsycz; je Pak to la khetro w o p alen a. M ejachu tam tez w jenym bom je muzskoho, kiz je z czasami na bucha khory ; tu je tez B o zi janbzel w ibzom nje pow hak, zo so tön usezbozowny njeje spalik. Z a neschto hobzinow je so nim ale cyka w jes, n a 14 cziskow bo procha pschewobroezika. J e hischcze wulke zbozo, zo to la n a jene) stronje bröznje stojo w ostachn; ale n a bruhej stro n je n itn aja ani kuska zita abo cyroby za sköt, an i schczepki b rjew a an i brasty, z cyka niczo hacz samo ziw jenjo a prüzbne p o la. _ Z cykoho sweta. Nemska. W o t 25. hacz bo 2 8. au g u sta w otm ewasche so h k o w n a z h r o m a b z i z n a n em sk ich k a t h o l i k o w w M n ic h o w je. Besche, kaz P rjebawsche, nanajbohatscho ze wschech stro n o w Nemskeje a sam o tez z cuzych krajow w o p y tan a. S ä le, w kotrychz bechu jenotliw e zhrom abzizny, bechu z wjetscha tak pschepjelnjene, zo byrbjachu syky lnbzi hischcze w onka stacz. T ez cyke m esto wobbzelesche so n a rjanych swjebzenjach. N aleznoscze, wo kotrychz so jebnasche, bechu pobobne, kaz w prjebawschich letach, a w e wschim pokazowachu katholikojo, zo su m jez sobu pschezjene, a zo tez n ajlep je n n zu naschoho czasa spüznaw aja, a zo w sw ojej cyrkwi pschebe wschim srebkow nam akaja, kotrez m öza tutej nuzy w otpom hacz. N a swjebzenjach k 2 5 le tn o m u w opom njeczu n a b i t w n p o la S e b a n a su so tez katholske to w arstw a z p ra w o m wobbzelake; ujew jeselim y so pschi tym krawuhch pobaw kow, ale b o p om iuam y so n a zjebnoczenjo nemskich wjerchow a bzaknjem y so B o h u za h n ab n e w jebzenjo, kotrez je naschomu w ötcnom u krajej spozczene byko. Rusvwska. W nekotrych provineach, w osebje w W olhyniskeje, je kholera wubyrika a hrozy z tym tez susobnym krajam. Naležnosće našoho towařstwa. Sobustawy na lĕto 1895: kk M Bobik z Pančic, 425. M. Pjech z Wĕteńcy, 426. Jan Kĕtan ze 81. Boršće, 427, Kata Žurec z BudyMna, z Prahi: theolog

172 168 Pawoł Šołta, gymnasiast Jan Bryl, gymnasiast Miklawš Hejdan, 431. Müller (Oemjera) ze Smjerdźaceje, 432. Jakub Brauer ze Špitala, 433. Jakub Wićaz z Prawoćic. Sobustawy na lĕto 1894: kk K ata Žurec z Budyšina, 670. Miklaws Frencl ze Sernjan. Dobrowćlne dary za towarstwo: J. K. 75 p., njemjenowany 50 p. Zemrĕte sobustawy: k. praelat a kanonikus Jakub Buk, prseses- kathdlskoho konsistoria a dwörski kapłan w Drježdz'anach. H ańža Delenkowa z Wutołčie. 8. i. p Za cyrk ej W utroby J ĕzu so w eje w B aćonjn. Nawdaty kapital a dotal nahrom adzena dari w učinještej 109,420 hr 52 p K česdi Božei a k spomofcenju dušow ie dale woprował: njemienowany 6 hr. Hrnmadźe: hr 52 p Za cyrk w ičk u s. J ö z efa w H ajn lcach. Dntal hromadźe: 12,745 hr 39 p. Dale su woprowali: njemjenowana z B. 60 p, r. k dorunanju 11 p. Hromadźe: 12,746 hr p. Za cyrk ej M aćerje B ožeje w Radworjn. Dale su woprowali: Hańža Lubkec z Ralbic 13 hr. 50 p., H ana zwudowjena Symankowa z Bronja (lubjeny dar) 100 hr., hrabinka Monika ze Stollberg-Stollberjg nad Worklecami 100 hr., Jakub Rječka z Khelna 50 hr., farař Sup. J. Juhr w Lipsku 10 hr. Za Koeinjanskich wnpalenych: r. 16 hriwnow, M arija Kubańkowa z W utolčic 15 hr. Zaptać Bćh wšĕm dobroćerjaml Exercicije za muzskich budza w e Filipsdorfje w o t pondzele 16. septembra w jeczor 6 hodzin hacz do pjatka ran o. Z tu ty m najpodw olnischo w ozjew jam, zo sym so do Radworja n a d o tal Hörnikec pschekupstwo pschcsydlik, a zo chcu sw ojc d o ta ln e pow okanjo jako braschka tez dale. zastawacz. L ubym S e rb a m so pokornje poruczam. Michat Nawka w R a d w o rju. Wutroöna prostwa. W nocy 2 5. au g u sta je so w jes Koczina ze surow ym w ohiijom cyle zniczila. W bozy w o bydlerjo su ledm a z n ah im ziw jenjom p lo m je n ja m w u- czekli, wscha nadoba, w jele skotu a w ulkom u dzelej z nich tez cyte zne su so jim spalite. Z ru d n i stoja njezbozow ni psched rozpadankam i sw ojoho zboza a njew edza, hdze pom ocy nam akacz. T u njesm e so kschesczanska luboscz komdzicz. N jech to la kozdy z n e c z im p o m h a a to hnhdom. T u z prosym y wsche nasche lube serbske w osady a wsy, zo bychu so u ad sw ojim i n a ro d a - a w eryb ra tram i sm ilili a z daram i, rucznym dzekom a fć ra m i jim n a pom oc khwatali. R. Krause, fa ra r w K ulow je. I. Schotta, kapkan w K ulow je. Serbin, gmejnski pschedstojer w Koczinje. T u te j pröstw je so najnalezm scho pschizam kujo w ozjew jam y, zo d a r y za Kocziujanskich w upalenych rad lu b je pschiw oim jem y a bale w obstaram y. Redakcija Katholskoho Posola". Ezischcj 6 m e lc rje c knihiczischczernje w Maczicznym bomje ro Budyschinje.

173 Wudawa so prön.ju a tředu sobotu mĕsaea. PJadi lĕtnje na pösce a we knihařni 2 m., pod kh?.- nym zwjazkom do dumu slany 2 m..25 p Wudawanq mot lomarlhuu S S. Lqrilla o M cthodija in ünspschiiin Redaktor: Jakub Skala. Ćislo septembra Lĕtnik 33. Zrudny iubiu'i W B u d y s c h in je, 20. septembra D zensa, 2 0. septem bra, je so 2 5 let inintjfo, zo so rubjezue c^rjödy piem ontskoho krala V iktor«e m a n u e la pschez w ro ta P o r t a P i a do m esta i)ümul dobychu n sw jato m u w ötcej posledni dzel joho sw ctnoho tn jejfü tm, cyrkwiuskoho stata, rubichu. K w opom njeczu tohole za wsche czasy struchloho d n ja je italske w ot B o h a a cyrkwje zdalene knjezerstwo za R o m a Jta lsk u wulke sw jedzenje zarjad o w alo. T a m n i herjekarjo (5 cyloho sw eta zbezauy lud, kiz am B o h a, an i knjeza znacz njecha),.kotsiz italski lu d " w uczinjachu a tehdom uuilfi Plebiscit (ludow u w olu) w uw jedzechu, zo m a R o m bam zej w zaty wvstacz a Jtalsk a zjednoczena" bycz : czisami herjekarjo abo sich potom nicy su tez dzensa hischcze italski lu d " a swjecza 2 5 lötne w opom njeczo to h o le bjezbözuoho rubjenstw a. Z asy d len i w obydlerjo Jtalsk eje Pak, w opraw ski italski lud, kiz je wschomu poliüskom u w liw ej zdaleny a z njesm ernym i daw kam i harz do freje w uczehnjeny a kotrohoz w o lan jo za khlebom so z w ojerstes m ocu pohluschi, to n stosi n azdala. C zile sw erni katholikojo a katholikojo cyloho sw eta Pak dzensa z a ru ja ze sw jatym w ötcom, kiz je w sw ojim hrodze vatikanje kaz w jastw je, a proscha B o h a w o pschikrötschenjo to h o le czezkoho d o m ap y tan ja. W cylym swecze so dzensa m o d la wschitcy w eriw i za bam za a za cylu cyrkej, zo by B o h sw vjoho nam estnika n a zemi naschoho sw jatöho w ötca 'L e o n a XIII. w joho wysokej starobje tröschtow al, swojej cyrkwi Pak w obradzil m er a zröst a kczrw. T o je najm öcnischa b rö n pschecziwo zlöscziwom u skutkow anju sw oboduoho m urjerstw a, kotrohoz skutk je tez ru b je n jo R o m a bylo, a hdyz tez tale broü hnydom pom oc njedocpeje, dha jej to la skönczne dobyczo budze. Njech to h o d la swjecza bjezbözny skutk czi, kotsiz w o B o h u a jo h o cyrkwi niczo wedzecz njechadza, m y prosymy.:

174 170 Z o by sw oju fm jatu cprkej chcyl. naw jedow acz a zdzerzecz P ro sy m y q e, stysch n a s." Z o by japoschtolskoho p a sty rja a wschitke duchow ne rja d y w e tw ojej sw jatej w erje chcyk zdzerzecz P ro sy m y cze, stysch n a s." -,Z o by njepscheczelow sw jateje cyrkwje chcyl ponizicz P ro sy m y cze, stysch n a s! " Prälat Jakub Buk (S könczenjo s czißla 17.) H dyz 11m küzdy dobry skutk a sw crne d o p jeln jen jo w inow atosczow hizo tudy swoje m yto w e -sebi, d ha je B ö h sw ojoho stuzow nika hischcze wjetschoho w n z n am je n jen ja hödnoho czinil Po stowach sw jatoho P is m a : K otrychz B öh lubuje, tych schwika." K vzdy meschnik je z to n su ru pschijal tez p ra w o a w invw atoscz n a c z e r n j o w u k r ö n u naschoch o Z b ö z n ik m T o h o d la je so, hdyz biskop jo m n to n su ru tsihasche, m o d lil: K njez je m öj podzel w m oje herbstw o;.ty sy, kvtryz m i wröczisch m vje herbstw o." K az-kw etki z czernjow ej? krvny döstawasche njebvh knjez B uk w sw ojim ziw jen ju wschelake czerpjenja w sw ojej ezasczischej khorow atosczi. W osebje poslednje leta mejesche wschelake wobczeznoscze njescz, kotrez häkle pschi joho poslednjej czezkej a dokhej khorosczi p ra w je n a zjaw n e pschindzechu. Z o by w u h o jen jo w osebje bolostnoho czerpjenja docpcch p o d a so Po radze derje m enjacych pscheczelow do kupjelow W i l d l i n g e n. Czezke be jo m n to n kröcz w o tpuczow anjo z D rje zd zan btsto, jakoz by hizo do predka wedzak, zo so ziwy w jac njew roczi. W e W ild u n g e n staw ny lekar a o p e ra te u r d r. M a r k, kotrom uz be pornczeny byk, hnydom spözna, zo w ysokodostojny knjez n a kam jen czerpi a radzesche jom n, zo by so operaciji podczisnyk. T ajk e operacije so tarn Po stach, a to z wjetscha pschccy zbozow nje, dokonjeja, kaz je tez psched dw em aj leto m aj Lim burgski biskop ju derje pschetrak. T u z tez n a knjezu B uku lekar tajku o p eraciju 10. ju n ija w uw jedze. K az je knjez P rä la t czasczischo wobkruczak, n jeje operacija cyle n jep o ra d zen a byla, haczruniz n jeje njedostatk a czerpjenjo cyle zbehnyla. H dy besche wscho w p ra w y m rjedze w ostalo, by so za nekotre dny operacija w ospjetow acz dyrbjaka. T o la Po P renjej operaciji su tam khoroho n a tajke w aschnjo lekowali, zo bu jom u, dokelz joho czeko to njeznjese, ziw ot ja ra n a z y m n je n y ; a n a to zastupichu najstraschnische khoroscze pucherja a zoldka, z kotrym iz mejesche so w ysokodostojny knjez d w aj m esacaj dolho czezcy bedzicz. _ J a r a zrudne a czezke besche tele khoro-kozo, czim czezsche, dokelz khory knjez hnydom spözna, zo je w o jo h o ziw jenjo w azene! B ö rz y pow o lastw o jo h o toujct, fa ra r ja S k a l u z B udyschina, k sebi, zo by jo m n swoje n u trn e pschecza za pad sw ojeje smjercze w ozjew il, a to wosebje, zo chce n a közdy pad w B a c z o n j u p o h rjeb a n y bhcz. T eh d o m besche w e W ild u n g e n fa ra r G u t b r o d z B ayerskeje, kiz khorom u knjezej duchow nu pom oc poskiczesche. T o la czelna pom oc jo m u w cuzbje brachowasche. T u z pösta, dokelz khoroscz -dzen a böle pschiberasche, J e j e M a j e s t o s c z, nascha najm iloscziw scha k r a l o w a, jo m u joho

175 171 skuzownika R j e n c z k u, kiz mejesche hew ak w tu khw ilu w P iln icach tez kralowsku skuzbu zastaw acz. N ekotre dny pozdzischo p o d a so tez fa ra r S k a la druhi kröcz do W ild u n g en ke khorom u knjezej. W o b a j w ostaschtaj n e tto ' pschi khorym n a 7 njedzel dokho, jo m u czeknu a duchow nu pom oc poskiczejcy. D uchow ny pom ocnik besche khorom u czim böle trebntj, dokelz w e W ildungen, kaz smy hizo pisali, zadyn stajny duchow ny n jeje a za tö n cyky czas tarn tez zadyn cuzy duchow ny n a lekow anjo njepschebywasche. J a r a czezka a bolostna besche khoroscz w ysokodostojnoho knjeza. W ö n njemözesche niczo jescz, jeno picz mözesche trochu posylnjace cyroby; to Pak sta so bjeze wschoho appetita, jeno z poskuschnoscze pschecziwo lekarskim w ukazam khory tajku cyrobu k sebi bjerjesche, haczruniz be to közdy ra z za n jo h o w ulka czwila. T y d zen jako tydzen bu khorom u czezo, cyrobu w uziw acz, hacz sköncznje poslednjej dw e njedzeli jeuiczcy hischcze w odu wuziwasche. N ekotre dny psched smjerczu zdasche so, jakoz by so khoroscz z a s k lepschomu wobroczicz chcyka, khory z a s neschto w uziw acz pocza, a hizo m özachu so z a s p renje pokojace powescze do w ötcziny pöskacz. T o Pak besehe jeno uakhw ilne w oziw jenjo ziwjenskeje mocy, kotraz be so tak dokho surow ym khorosczam fta ja ta. S ch tw o rtk 15. au g u sta pocza khory w o t so daw acz, a to so u jed a w jacy stajicz. Lekar w usw etli to z tym, zo je so w zokdku jedm o tworiko, kotrez je so n e tt pschedzeko a zokdkowu sczenu w otew riko. T o Pak je westa smjerez. N jem özem y sebi zapowescz, sw ojim czitarjam tu le p o z b e h o w a c u a n a t w a r j a e u k h o ro s c z a s m je r e z d o b r o h o m e sc h n ik a trochu blize wopisacz. H nydom Po czezkim skhorjenju pschihotow a so najdostojnischi knjez n a smjerez, dokelz be pscheswedczeny, zo surow e khoroscze njepschetraje. T o h o d la besche tez cyle p o d aty do B ozeje w ole. K az B o h chce." H dyz khoroscz trajesche a zanoho w obroczenja so pokazacz njechasche, dha drje sebi n u trn je za w um özenjom zadasche a P ra ji: N jecham wschak so stajecz, to la smemy tez za zböznu smjerez prosycz" börzy Pak z a s so spokoji, spöznawschi, zo ze swojej khorosczu B o zu w olu dopjelnja. Kajki tröscht besche za n jo h o m o d l i t w a! Z w osebitej radosczu joho napjelnjachu powescze z dom ow iny, ta t so tarn zjaw n je a p riv a tn je za njoho m odla. W e swojich wulkich bolosczach, zrudnej wopuschczenosczi dokhich nocow, hdyz njedzele dokho wöczka zandzelicz a so sam w e kozu wobroczicz njemözesche, wuczekasche so k m o d litw am a czichomu poboznom u ro z p o m in a n ju. S k o ro pschecy lezesche ze styknjenym aj rukom aj. D o n iz bechu mocy hischcze trochu czerstwe, sczehowasche cyrkwinski officium, kotryz duchow ny b ra tr pschi nim wötse so modlesche; a hdyz jo m u w jacy m özno njebesche, tu te m odlitw y sczehowacz, dawasche sebi najradscho tam n e m o d litw y spewacz, kotrez be w sw ojej mkodosczi so modlik, a to najradscho serbski. N ie hinak hacz ze sylzami w e w oczom aj spominasche n a lu b u Luzicu, n a swojich lubych S e rb o w. Hdyz. jö n u duchow noho b ra tra proschesche, zo by jo m u B u d z p o w itan a, kralow na" a so pschizam kowacu laurentan sk u lita n iju spewak, kaz so to pschi processionach spewa, d h a pocza z hkubokim pohnuczom hörcy pkakacz spew so p o d n u ri w sylzach tez p o la spew arja. T e z hewak mejesche serbske m odlitw y najradscho, n besche, jakoz by so zasy widzak n a kliuje sw ojeje m aczerje, kotraz jom u nezne skowa n u trn e je m odlitw y k B o h u a dzeczowskich postrow ow l njebjeskej m aczeri do r t a kkadzesche. P o tam n y m spcwje P ra ji: O zo bichu to la S e rb a m jich pobozne spewy a kerlusche n jc b ra li!... S chtyrcyczi le. w kotrychz sym zdalenh byk w ot swojich lubych S erb o w, njeje so mi

176 172 pschestako styskacz Po nich, po prenich lctach m o joho skutkvw anja m jez m ini." H ew ak skyschesche tez wosebje ra d y m odlitw u, z kotrejz be jako student wschednje M acz B o z u pvstrow jak, a Psalm N i s e r o r s. K üzdu njedzelu a sw jaty dzen dostawasche sw jate w o p ra w jen jo, z kotrohoz möc w czezkej khorosczi woczakowasche a döstawasche. Kak krucze a sw ernje so közdy raz n a sw jatu hosczinu pschihotowasche, je z toho spüznacz, zo zenje, haczruniz be pschecy z wulkej lacznosczu czw ilow any, Po dw anaczich am krjepki w ody w jacy n je w u p i schtoz be jv in u jako czezcy khorom u tv la dow olene. D z en psched sw jatym Jak u b o m w o p y ta joho tachant z F ritzlara, kotrom uz hischcze jo n u spowedz w o t cykoho ziw jenja w otpokvzi. Sködki m er wokschewjesche joho duschn, byrnje ezeko z khorosczu so kamako. Z a közdu, tez najm jenschu skuzbu mejesche s to w o. abo p o h lad n jen jo dzaka. Z a s a z a s w u p ra ji, kak je zbozow ny, zo n jeje w euzbje eyle wopuschczenh. Pschi wschitkim ezerpjenju njepschesta w opom inacz, haez je wscho w rjedze, zo mohk bjez bojoscze K njezow y hkvs sezehowaez, a hdzezkuli sebi myslesche, pytasche hischeze d v b ro ty wudzelecz, tez po sm jerezi hischcze., W tam nych dokhich nocach besche m ozno, do n ad obneje w u tro b y tohole meschnika hkubscho pohladacz a joho czesczomny kharakter zeznacz. Z wulkej lubvsczu spominasche tez n a rja n e leta, w kotrhchz je z m nohim i czesczomnymi P o la k a m i wnzsche w obkhadzow anjo mek. O zo bych to nekom n mohk wschitko wotkazacz, to la z knihi so njehvdzi to wscho naw nknycz, ale jeno z w obkhada ze sobustaw am i toho n aro d a sam oho." W poslediiich dnjach psched sm jerczu besche joho horca zadoscz za wötcnym krajom zapschijaka. H dh^ so potajkim khorosez po zdaczu porjedzecz pocza, besche krucze w o tym rycz, z w osebitym w ozom n a zeleznicy do D rjezd zan so wroczicz, a hdyz sebi joho w o th la d a rjo njezw erichu hnydom w otpuczow acz, zo by nastaw ace polepschenjo so trje b a j njezahacziko, p ra ji: W y budzecze hischcze tak dvkhv czakacz, hacz budze pozdze... o hdy bych to la hischcze p o r njedzeli w dom iznje mohk ziwy bycz!" B o h besche hinak wobzamknyk. N a d n ju D o n jeb jesw zac za sw jateje M a rije besche khory knjez ra n o w 6 hodzinach sw jate w o p ra w je n jo döstak. Wokoko 8 hodzin zastupi straschne w röczenjo, kotrez so w jac zastajicz njehodzesche, khory so börzy tak pschemeni, zo sebi joho w o th la d a rjo p ra ja ch u : M acz B o z a d rje p o.n jo h o pschindze." L e k a rjo w e / skowo d o d a to n n t westoscze. H dyz be pschipokdnju so khoroscz ja r a zhörschika, w otpvska so w o t khoroho hizo daw no k tv m u pschihotow any teleyram m n a najdostojnischoho knjeza biskopa, w kotrymz so khory za wschu luboscz a dobrocziwoscz dzakowasche a w o biskopske pozohnow anjo proschejche. Z a pokdra hodziny be tu w otm okw jenjo w o t n a j dostojnischoho knjeza a mozesche so m rejacom u hischcze wozjewicz, hischcze sczini sebi Won z wulkej pröcn sw jaty kschiz. K az m aka w osada bechu wokoko n jo h o zhrom adzeni joho meschniski pscheczel, sw erny skuzownik a mikoscziwa so tra z D rjezd zan, kvtraz poslednje dny tu pschebywasche; a hdyz tuczi wo p v zo h n o w an jo m rejacoho proschachu, pozbehny Won hkös, hdyz be hacz d o tal jeno hischcze scheptak, a zrozem liw je modlesche so dw e m odlitw je, Po czimf zhrvm adzenych pozohnow a. P o sle d n je pok hodziny zdasche so, zo w jac w) sebi njew e, a ^ 5 hodzin w udychny. sw oju duschn... D uchow ny pscheczt, jako tudy jom n najblizschi, zamkny jo m u woczi. B ö h chcyk joho duschi böyy w vhladacz dacz swoju krasnoscz!

177 173 Hischcze tö n schtwörtk popokdnju mözesche so wschv w obstaracz, schtvz be krebne za pschew jezenjo czeka do w ötcnoho fraja. N am ak a so tarn m etallow y kaschcz z d w ojim wekom, kotrejuz nutskow ne mejesche schklencu zasadzcnu, ta t zo mözesche so dom a czeko hischcze ra z w ohladacz, bjez toho zo by so kaschcz woczinjak, schtoz njeje dow olene. Czeko, wobleczene w p rü la to w u klerikn a khüruch ze stolu, bu ra n o zähe do to h o kaschcza pokozene a Po tam nischej porucznosczi do W ildungskeje pohrjeb n eje kapale dow jezene, hdzez bu kaschczowe weko z w okojom za la te a kaschcz zam knjeny. P schipokdnju w 1 hodzinje w otjedze z czahom z W ild u n g en a n a z a jtra, sobotu, ra n o w 8 hodzinach pschijedze czeko do D rjezd zan, hdzez bu w kapali nutskow noho katholskoho kerchowa w kaschczu touftajene. S o b o tu a njedzelu tarn m nozy D rjezdzanscy w osadni pschikhadzachu, zo bychu hischcze jö n u w obliczo w ulcy czesczenoho meschnika w o h la d a li a pschi kaschczu so pom odlili. S o b o tu popokdnju dokonja tarn knjez fa ra r P le w k a pschi assistenciji nekotrych Drjezdzanskich duchownych cyrkwinske pozohnow anjv. P o h rje b mejesche po z a d a n ju zem retoho so w B a c z o u j u stacz. H dyz psched w jac hacz 20 letam i so krucze n a to dzetacz Pocza, w B acz o u ju c y r k e j k c z e s c z i n a j s w j e c z i s c h e je W u t r o b y J e z u s o w e j e uatw aricz, besche to wosebicze w itan e njeboh knjezej B ukej. J o h o m acz besche z B a c z o n ja rodzena. H dyz so P otom tw a r zapocza a kroczel za kroczelu B o h u spodobny skutk postupow asche, d h a tez knjez B uk rja n y w opom uik poboznoscze a ziw eje w ery katholskich S e rb o w.z w ulkej wjesokosczu spechowacz widzesche a pomhasche. N ajw jetscha staroscz Pak tehdom besche, krasnej sw jatnicy tez stajnoho duchow - noho zastaraczerja zawesczicz. T u besche knjez B uk, kiz tu le staroscz n a so w za a flutn, zo duchownske m estno tarn zakozi. Z a joho ziw jenjo Pak njesmedzesche so niczo w o ty m wozjewicz. T o la netko, hdyz je K njez joho wotwokak, ujezadzew a niczo, tu d y w ozjew icz, zo je n a j d o s t o j n is c h i k n je z P r ä l a t B u k m e s tn o d u s c h e p a s t h r j a a tez m e s tn o o r g a n i s t a p o l a c y r k w je w B a c z o n j u z a k o z ik, n jezadajo sebi za to niczo, hacz zo by n a d n ju jo h o smjercze so tarn közde leto spew any requiem za n jo h o swjeczik. J o h o cyka w u tro b a skuschesche B acz o n jej a jo h o luboznej sw jatnicy. T a m pschi tn te j a w osrjedz swojich lubych, kotrym z je w ön kaz duchow ny wötc, chcysche w otpoczow acz. T u z be postajik, zo m a so joho czeko do B aczo n ja pschewjescz a tam pohrjebacz. P o z a d a n ju zem retoho zakozerja B aczonskoho pschichodnvhv farskoho m estna je so tez cyle stako. P ö n d z e l u ra n o pschijedze c z c k n y w ö z z D r j e z d z a n z cz ek o m n j e b o c z i c z k o h o. H acz psched w je s dzechu jo m u schula, spew arjo, fa ra r S k a la z B udyschina a m nozy w osadni napscheczo. Psched cyrkw ju bu kaschcz z w o za n a m ary stajeny a ta m fa ra r S k a la p renje p o zohnow an jo dokonja. N a to noscherjo, B aczonscy kebetarjo a gmejnscy pschedstojerjo ta m n e je wokoliny, kaschcz do cyrkwje donjesechu, hdzez zhrom adzeni duchow ni börzh (x/210 hodzin) officium Po m ortw ych zapoczachu. P o w obzam knjenju tu to h o swjeczesche n a j d o s t o j n i s c h i k n je z b is k o p z assistenciju sw jatoczny requiem, pschi kotrym z Baczonski cyrkwiny khür kaczonski spewasche, a w uspew a pschi kaschczu pschedpisanu a b s o l u c i j u (,, l i b e r a ). M n o zy p obozni z B a c z o n ja a w okoliny kaz tez z druhich w osadow bechu pschischli, to m u le dobroczerjej serbskoho lu d u p oslednju czescz wopokazacz, tak zo besche cyrkej z poboznym i pschew odzerjem i n a p je ln je n a. Z duchownych b ra tro w zem retoho be so wokoko najdostojnischoho knjeza biskopä 27 -meschnikow zhromadziko. M jen u jem y tu wosebje dalschich kk. kapitularow M o n sig n o re

178 174 seniora K u c z a n k a, k an to ra B l u m e n t r i t t a, scholaftika L u s c z a n s k o h o, propsta B i n c c n c a z M a rijin e je H w ezby a p ro p sta W e n c l a z M a rijin o h o D o la, g u a r b i a n a kapucinow z R um burka, bwörskoho k aplan a kanonika W i l l a, su p erio ra M a a z a, fa ra rjo w H a l m a a P l e w k u z D rjezb zau, fa ra rjo w D u c z m a n a z Lipska, M ü l l e r a z K am jenicy a H a r t m a n n a z H u b e rtu sb u rg a, k ap lan a S c h o l t u z Ä ittottm, fa ra rja H o r n i g a z R eich enau a a b r.,- bäte fa ra rja J a k u b a z N jesw aczibla, senatskoho p rä sib e n ta S e y f e r t a z D rjezbzau, tsi schery sotry z D rjezbzau a t. b. P o bokoujanej sw jatocznosczi w cyrkwi n a sta ji so 'p o h rjeb u y czah k ro w u w tym rjebze: za kschizom bzechu schulske bzeczi a spew arjo, P otom buchow ni w rochetach jkhöruchach) ze zasweczenym i sweczkanü, za tu ty m i kaschcz, ujeseny w ot 8 kebetarjow a gmejuskich pschebstojerjow, a za kaschczom m nohe pscheczelstwo zem retohv knjeza a w jele bruhich pschew obzerjow. R o w besche zem retom u zatozerjej abo funbakorej B aczonskoho farskoho m estna z bobrym p ra w o m pschi z a k k a b n y m k a m j e n j u cyrkwje, n ajb lize pschi w ulkim w o lta rju, pschihotow any; besche w u in u rjo w a n y a w ubebjeuy. Pschi ro w je spewasche knjez senior M o n sig n o re K u c z a u k ritu a ln e m oblitw y a pschepoba czeko sw ojoho luboho pscheczela posm jeczenej zemi. N a to mejesche f. fa ra r S k a l a nemsku p o h rjebnu rycz. P o slowach Z je w je n ja swj. J a n a : B u b z sw erny hacz bo könca a bam tebi kröuu ziw jeu ja " rozlozi sw eru zem retoho meschnika w sw jatej sluzbje pschecziwo sw jatej cyrkwi a w vtezinje, buchow uym a sw etnym wyschschim a pscheeziwo sw ojom u naro b ej, kotrom uz je w ecznje tra ja c u b o b ro tu m opokazal, a napom inasche ivosabnych k njepschestaw acom u bzakej a n u trn y m m oblitw am za sw ojoho najw jetschoho bobroczerja, wschitkich Pak k sw eruom u sczehow anju tu tet)o» abobnoho meschnika, kiz je hacz bo sm jercze byk sw erny w hkubokej pokutnosczi, za czoz, kaz so nabzijam y, jo m u B ö h b a krönu ziw jenja. P o tntych slowach, kotrym z w opom njeczo n a czezke njebzele pschi khoro-lozu n u trnoscz poskiczesche, mejesche w ysokobostojny knjez scholastikus L u s c z a n s k i s e r b s k e po h rjeb n e prebow anjo, totreg mejesche so takle: T a k smy sw jatvcznje zemi pschepobali, schtoz Po B o zim w otsubze zemi slnscha, w ö t c z in s k e j zemi czelo, kotrez je n jesm jertn a bnscha w balokej cuzbje po bolhim boloscziwym bebzenjn wopuschczila. T u b y w czichim mescze lubeje bom ow izny chcysche nasch w ysokobostojny b ra tr w otpoczow acz po bolhim zasluzbnyin bzele, tu b y w B a c z o n ju chcysche bo ro w a pokozeny bycz, hbzez besche so johv n jeb o h a m acz n aro b zila. J a n jem özu w krötkim czasu joho zaslnzbne skutkvwanjo w e wschelakich zastojnstw ach pschisluschnje w upow ebow acz; chcu jenoz z krötka joho w ustojnoscz jako w u c z e r a jo h o lu b o s c z k s w o jo m u l u b e j naspom nicz. N jeb o h i P rä la t B uk n aro b zi so w Z yjicach 6. m erca ; joho touberne buchow ne hart) buchn borgt) spöznate, a tug bu jo m u pucz k wyschschim stubijam pschihotow any, kotrez w P ra z y w serbskim sem inaru zapocza a z najrjenschim wuspechom bokonja. S a m hischcze stubujo, wuczesche hizo bruhich, pschebe wschim brjc pvbperasche swojich slabschich towarschow w sem inaru w e wschelakich pschebmjetach, wosebje w cuzych ryczach a w m athem aticy, ale tez bruzy pschikhabzachu bo serbskoho sem inara, a bachu so w o t B u k a w czejschich pschebmjetach rozwuczowacz. J a sam sym w jacy kröcz w o t netto wysokich buchvwnych a swetnych knjezich w P ra z y prajicz slyschal: ja bech jako ftubent czasto w e W aschim sem inaru, B uk je n a s w m athem aticy k pruho-

179 175 w a n ja m pschihotow ak." T e z duchow na wyschuoscz spözua tu tu joho w ustojnoscz; a biskop D ittrich p o staji B u k a hnydom Po dokonjanych studijach za w uczerja w zakozenym wuczerskim sem inaru w B udyschinje. T u njespokoji so k. B uk z tijm, zo jenoz jv m u pschim erjene hodziny wuczesche, ne, pschihotowasche tez w obdarjenych mkodzencow, kotsiz chcychu do P r a h i, k sich ftubijam, zv bychu poto m hnydom do wyschscheje rja d o w u je zastupicz a tak leto dvkhich studijow sebi zalutow acz m öhli. P o nekotroletnym sp o m o zn y m ' skutkow anju w B udyschinje wopuschczi B uk lu b o w a n u L u zicu, dokelz bu jako w uczer pow okany n a D rjezdzanski P rogym nasium, t. j. kralowski katholski w ustaw, kotryz m a pschede wschim mkodzencow, kotsiz w katholskej dwörskej cyrkwi spew aja, a tez druhich n ajb ö le schtyri le ta rozw uczow acz, zo bychu p o to m do wyschschich rjad o w n jo w ghm nasija stupicz m öhli. T u wuczesche B u k n a dwaceczi let dokho, uekotre leta jako w uczer a p o to m jako direktor, a pröcowasche so tez z w u rja d u y m i hodzinam i, w kotrychz w obdarjenych w uczom cow w taczonskej a grekskej ryczi wudokonjesche, zo bychu khw alobnje p ru h o w a u jo do wyschschich rja d o w n jo w w obstali. Z o n jeb o h i P rä la t sw oje d ru h e zastvjuske dzeka zakhomdzik njeje, ale zo je ru n je jako spowjedmk w jele w jacy dvkonjak, jako be w inow aty, je wschitkim derje znate. D okelz francözscy, czescy a wosebje derje pölscy ryczesche, spow jedachu so jo m u nie jenoz dom jacy w osadni, ale tez w D rje z - dzanach bydlacy cuzy katholikojo, h a j, közdoletnje puczowasche wosebje w ju tro w n y m czasu do druhich mestow, zo by wosebje wbohim pölskim dzetaczerjam pschilezuoscz k ju tro w n e j spow jedzi poskiczak. W osebitu dow eru k njom u m ejachu tez mikoscziwe sotry a tez staw y kralowskeje swöjby, sam a kralow na wazesche sebi joho wysoko jako swojoho duchow uoho radziczerja a w uczerja. N jebohi P rä la t B uk wosta, haczrunje mjez S e rb a m i njedzekasche, we w ernej lubosczi sw ojvm u ludej pschikhileny. M y S e r b ja smy maky lud, njejsm y w idzani w swecze, a njepkaczimy jako tajcy w jele w zjaw nym ziw jen ju ; m y njejsm y sam i pschiczina to h o le w vsuda. N ekotryzkuli S e rb, hdyz je k wjetschej dostojnosczi so pozbehnyk, h an b u je so P otom za swvj serbski n aro d, a zabudze n a ujöu, h a j m jez S e rb a m i sam ym i uadendzem y dru h d y toho a druhoho, kiz w obzaruje, zo je S e rb. N jebohi P rä la t B uk njeskuschesche k tajkim ludzom, Won lubow asche swvj lud, a tä te luboscz p o h n u joho, zo za n jo n dzekasche, za u jö u w oprow asche. H izo jako stu d en t zahori w vn swojich tow arschow k lubosczi m aczerneje rycze a zakozi m jez nim i S e rb o w k u ", to je wuzschi zw jazk m jez S e rb a m i serbskoho sem in ara k dospoknischomu dow uknjeuju swojeje m aczerneje rycze. P iln je sam wuknjesche a z pom ocu druhich skowjanskich ryczi swojich tow arschow naw jedow asche, zo bychu sw oju serbsczinu lepje dorozem ili. S e rb o w c y " w obkhow a sw oju p re n jo tn u luboscz hacz do staroby, a w opokaza to z rja n y m darom, z kotrym z chcysche hödne w obendzenjo jeje S O letnoho w obstacza podperacz. Z e studijow so dom vj wrücziwschi wobdzelesche so najpilnischo n a zakczew auju serbskoho pism ow stw a, w udaw asche 1 4 let wedom ostny C zaso p is M aczicy S erbskeje" a tez d ru h e knihi, wobdzelesche so n a serbskich tow arstw ach. H dyz njemozesche pozdzischo tak w jele ze skowom a pism om za swöj lud dzekacz, w osta to la horca luboscz k n jo m u w joho w u tro b je, rady pschikhadzesche do serbskich w osadow, wjeselesche so, hdyz neschto dobrvho ze S e rb o w z h o n i; tak mejesche w osebitu radoscz, hdyz so tu te n born B o zi swjeczesche; u ajrjenschi dopokaz jo h o w o p o rn iw eje luboscze je cyrkej, pschi kotrejz tu d y w otpoczuje, je fara, tudy k spom ozenju cykeje wokoknoscze zakozena,

180 176 zalozena z n a lu to w a n o h o zam özenja njeboho k. B uka. M o ji lu b i Baczonscy, w ön sluscha k waschim n a j w j e t s c h i m d o b r o c z e r j a m. S p o m in a jc z e n a njo h o w dzakow nej lubosczi, hdyz scze w e waschim krasnym B o zim dom je, poruczejcze w swojich paczerjach B o zej smilnosczi tez duschn toho, kotrohoz czelv je za w ulkim w v lta rjo m pohrjebane, a hdyz m acze sw oje w obkhady n a kerchowje, zastancze w m odlitw je pschi ro w je zalo zerja wascheje fary. Chcemy so postaracz, zo bychmy joho w obraz m öhli zhotow icz dacz; w közdej sw ojbje d y rb ja l joho w obraz n a czestuym m estnje wisacz, zo by stajn je w e waschim dzakow nym w opom njeczu w ostal. M y wschitcy Pak njepschestanm y, joho B o zej milosczi poruczecz, z krutej nadziju, zo w schohom öcny dobrocziw y B ö h joho sw etnu w o p o rn iw u w u tro b u bohacze zaptaczi z njebjeskej zböznosczu. Am en. P o h rje b n u swjatocznoscz w obzam kny knjez kanonikus a fa ra r W e r n a r ze serbskej litan iju, kotraz so pschi pohrjebach spewa. R. i. p. Moje puczowanjo. (12. pokraczow anjo.) W o t B o zo h o ro w a dzem y w p o h rjeb n ej cyrkwi trasch 3 0 kroczel, pschez hkow nu. zkotapolnu cyrkej G richow, a stojim y psched skhodom, kotryz m a n a tsicyczi stopjenkow. P o tutych podam y so horje, a smy w now ej cyrkwi. Z e spodziw anjom styschimy, zo je to kalw arska h o ra. H izo p rjed y sy czital, zo kalwarska h o ra njebe wysoka, ale zo be böle skala. S w ja ta kejzorka H elena je ju ze wschech stro n wobbicz a zhkadkowacz dato, a p o to m z drohim i m arm o ro w y m i kam jenjem i wobsadzecz. W o n a mejesche pschi ty m najlepsche a a najpoboznische w o tp o h la d a n ja. T v la schkoda je, zo Horn w jac njew idzim y, kajkaz je za czas K hrystusow y byla, a zo njem özem y sw ojej woczi n a kam jen zkozicz, kotryz be swedk Jezuso w eje smjercze. T o sam o ptaczi tez w o B o zim row je. T ez tö n je z nutska a z w onka w obbity a z druhim i kam jenjem i w obsadzany. K alw arska h o ra njeczini to h o d la do cyla w jac zaczischcz hory, ale wysche lezaceje cyrkwje. H lv w n y w o lta r tu d y stuscha zasy G richam a je tw a rje n y n a m estno, hdzez kschiz stojesche. Hischcze so dzera kschiza pokazuje. J e ru n je pod w o lta rjo m. H n y d o m p ö d la Pak je katholski w o lta r a to n a mescze, hdzez surow i w ojacy Je z u sa n a kschiz pschibiwachu. T u te m estnaczko so m jenuje, hacz ru n je z m u rjem i w obm jezow ane njeje, kapalka pschibiw anja, abo w ncmskich knihach A n n a g e lu n g sk a p e lle ". Z n jej m jezuje kapalka boloscziw eje m aczerje z hnad o w n y m w obrazom. T u d y je m aczer B o z a pod kschizom stala. N im o to h o je hischcze pschez w ulki dzel cyleje h o ry schkalba widzecz, w o kotrcjz so p ra ji, zo je pschi Jezu so w ej fm jerczi n a sta la. P isin o dze n a m pow eda, zo so tehdom zem ja pukasche. L egenda Pak je to hischcze d ale w u w je d ta prajicy. zo schkalba hacz do srjedzizny zem je dosahuje, a zo je ta m H a d am o w a hlow a, n a kotruz je z Jezusow ych swjatych ra u o w kapka krewje p ad n y ta. T o je legendske w u d e b jm jo w um ozniskoho skutka. N a kalw arskej h o rje w idzachiny stajn je m nohich poboznych. Zdasche so, jakoz by to la tu tv n sw jaty kusk zemje, hdzez j e, Zböznik za wschech czlowjekow z luboscze w u in re l, czkowjcskn sebicziwoscz a pschekoru w otdzerzow acz m ohl. Ruscy P utnikow je ze wschednoho lu d u tudy hodziny dvlho w najn u trn isch ej poboznosczi klecza o tez zhrom adne kerlusche spew aja. R uski wschedny lu d je ja r a nabozny a tez znjesliwy. Jen o z wo jich naboznych naw jedow arjach so to wobkruczicz

181 177 njehodzi. N a kalwarsku Horn su kaz hnezdas pfchilw arjene abo pschilepjene wschelake kapakki. J e n o z do jeneje z nich H c ü ' cze' w duchu dowjescz a to do kapaly n a m a k a n ja kschiza". T ü ts je 'te z M h o lsk a. W o n a Pak lezi träfet) 10 m etroto pod p o hrjebnej cyrkwju, a tez tu st H b o k a. W o n a be za Jezusow y czas eisterna abo p a sty rn ja. W tuu'iiticl) krajach so m jenujcy za cyte leczo deschcz njendze, za to pük w naleezü w jac njedzeli za fo6u. T a t je tez w Je ru z a le m je. W o d a deicbczowoho csisia dyrbi so to h o d la hrom adziez za lcto. A to so stan je we- wobschernijch 'pobzemskich M k aty ch rum aeh, kotrez so eisterny m jenuja. Pschi zapusezenjü J e rü z a le m a m tu ta eisterna z rozpadankam i a drobjazom w u p jeln jen a a m jez ty m bechu tez, kaz so sw jatej H e lenje w ozjew i, tsi kschize z kakwarskeje hory. S w j a t a H elena to h o d la eisternu zasy w uprüzdniez da, a w opraw dze so tez tsi kschize ta u t nam akachu, Jezusow y a kschizaj joho sobukschizowaneju. K h o ri buchn dötkani z kschizemi, a psehez kotryz buchn hnydom w ustrow jeni, tö n be p ra w y abo Jezusow y. T u t a kapaka je eziseze w sw ojej schtaltnosezi zdzerzana. Z e wschech stro n widzisch kamjen, kotryz je nehdy w oda w obdala. T s i w o lta rje tarn su, dru h d y so tarn tez B oze sluzby w otm ew aja. N a d tu tej k apalu m a ja F raneiskanojo swoje bydka, kotsiz m a ja ru n je sluzbu in eyrkwi. T ez meschnicy, kotsiz cheedza w B o zim rotoje n a d ru h i dzen B o z u mschu merz, p o la nich pschenoeuja. (Pokraezow anjo.) Z Luzicy a Sakskeje. Z Budyschma. N a tu d o m n y m tachantstw je buschtaj 2 7. an g n sta knjezaj P aw o k R e i m e, fa ra f w K ä n ig sh e in je a Ja k u b S k a l a, fa ra f Nascheje L ubeje K njenje w B udyschinje, jako kanonikaj kapitla sw jatoho P e tr a sw jatoeznje in stallo w an aj. N ajdostojnischi knjez biskop, kiz mejesche w tu ty in konsistorialnym posedzenju pschedsydstwo, pokaza n ajp rje d y n a starosez, po kotrejz közde kollegium n a to mysli, zo by njeposlabjene a m lödne b äte w o b sta lo ; tuz je tez kapitl sw jatoho P e t r a w obzam knyl liezbu swojich ezestnyeh kanonikow w udospolniez, kotraz be so ze sastupjenjom jen o h o jknjeza Lusezanskoho) do konsistoria a ze smjerezu d ru h o h o (knjeza B uka) pom jenschila. Pokazaw schi n a waznosez tajkoho czestnoho zastojnstw a w staroslaw nym kapitle a jpom inaw schi n a pschieziny, z kotrhchz je konsistorium spom njeneju knjezow za tele dostojnstw o w uzw olilo, zadasche najdostojnischi knjez, zo byschtaj sw jatoeznu pschisahu (tribentinfče w eryw uznaezo a pschisahu tu to h o kapitla) w o tp o lo zilo j. P o dokonjanej pschisazy pschepoda knjez senior M o n sig n o re Kuczank jako najstarschi sobustaw konsistoria now ym aj kanonikom aj insignije döstatoho dostojnstw a: kanonikatski kschiz n a violkow ym baneze, n a ezoz sobustaw y konsistoria kaz tez tachntsey duchow ni a zastojniey jim aj swoje zbozopscheeza w uprajichu. B ö h zdzerz kapitl sw jatoho P e tra, kotryz je w czezkich ezasach so jako stokp a tw jerd zizn a nascheje sw jateje w ery w e w ötcnym kraju wopokazak, zo by tez bäte hajik a zakitak skutk K hrystusow y w naschich wosadach! Z e smserczu knjeza p r ä la ta B u k a su so w e w o b s a d z e n j u d u c h o w n - skich m e s to w w drjezdzanskej a budyschskej diöeesy w u lk e p s c h e m e n j e n j a stak e. 9 ta m esto knjeza B u k a bu P räses duchownskoho konsistoria w D rjezdzanach knjez kanonikus a dwörski kapkan P e t r W i l l. D okelz bu hischeze m estno tseezoho dwörskoho^ kapkana zakozene, buschtaj n o w a j dw örskaj kapkanaj knjez R ichard H a lm, d o ta ln y wojerski sarar, a M o n sig n o re E b erh ard K l e i n, d o taln y dwörski

182 178 kaplau, p ry n c a J u r ija, kotryz w tu khw ilu hischcze zanoho now oho kapkana nim a. Z asto jn stw o w ojerskoho fa ra rja je J o h o M ajestoscz kral knjezej Jak u b e j R j e n c z e j, kapkancj p o la N ascheje L ubeje K n jen je a tachntskom u vikarej w Budyschinje, pschepodak. K njez R jencz m a swoje now e zastojnstw o h iz o -p re y jo h o oktobra nastupicz. Z w u tro b y pschejemy fm ojom u- czesczenomu sobudzekaczerjcj, kiz je tez Posokej sw oju pom oc rady a sw ernje poskiczak, za w azne a czestne now e pow okanjo zbozo a B oze zohnow anjo, haczruniz dyrbim y w o b z aro w a cz,. zo so im m joho pom oc jeli nie w ozm je d h a tv la pschikrötschi. Z a wschitku p v d p jeru w spisow anjn K atholskoho P o s v ta " czesczomnom u knjezej tudy tez z j a w n y d z a k w u p rajam tp W B ndyschinje budza z w otkhadom knjeza w ojerskoho fa ra r ja R jencza n etto ts i duchownske m estna n j e w o b s a d z e n e : m cstnje prcn jo h o a druhoho kapkana pschi cyrkwi N ascheje L ubeje K n jen je a mesto katechety. W P ra z y iv Benediktinskim k lo s c h tr je E m a u s n d rje so p j e c z o m k o d z e n c o jo n a sw jate pow okanjo pschihotuja, a je m jez m ini tez jedyn S e rb, knjez Andricki, to la budza hakte srjedz decem bra n a meschnikow swjeczeni. P o to m snadz so netczischi wnlki njedostatk duchownych tue Luzicy za s trochu zarnna. Z R a d w o r ja. H dyz sebi posledni raz pschihoty n a posw jeczenjo zakladnohv kam jenja now eje cyrkwje wopisachmy, dyrbim y dzensa hischcze n a swjedzen sam ön spomnicz. Slujatocznoscz zapoczinasche so ze swjedzenskim czahom, kotryz w o t stareje farskeje cyrkwje k prenim czestnym w ro ta m pschede wsu czehnjesche, zo by w o t tam. najdostojnischoho knjezq biskopa n a twarnischczo wjedk, mjez tym, zo bechu jo m u kschizerjo hizo hacz n a W jelkowsku drohn napscheczo jechali. C zah wobstojesche z wyschscheju rjad o w n jo w schulskich dzeczi, dale z d w eju w otdzelenjow druzkow, schulskich a wutkich, kotrez bechu, po schtyrjvch p o rn jo sebi, Po wulkosczi zestajane, zapoczinajo w o t najmjenschich schulskich hvlczatkow hacz do najwjetschich dorosczenych knjeznvw. (Besche sich nchdze fto.) Z a druzkam i kroczeschtej wojerske to w arstw o a K atholska B jesada, w öbe z pyschnym aj khorhow jom aj, za nim i duchow ni, P otom hosczo, w osadni a syty pschihladow arjow. D uchow nych be so 12 zeschko, m jez nim i kk. probst B i e l k i n d z klöschtra M a rijin e je H w ezdy, scholastikus L u s c z a n s k i, kantor B l u m e n t r i t t, kanonikow je W e r n a r, R e i m e sz K ö n ig sh ain a) a S k a l a. N a tw arnischczo dokrocziwschi so czah n a dw e pokojcy rozdzeli, - ta t zo n a kchchej stronje srjedzanskeje haski stojeschtaj predku dw aj rynkaj m alych, zady nich dtoaj rynkaj wulkich druzkow a zady tutych n a közdej stronje jene to w a rs tw o, d a le : deleka prcki zastu p jerjo wosadnych wsow a ryczerkubkow, horjeka kschizerjo do ru n e je fro n ty zestupani a srjedza psched w ulkotnje w upyschenym w oktarjom najdostojnischi knjez biskop, w obdaty w o t duchownych, tak zo cyke zestupanjo rje n je za rja d o w a n y w obraz poskiczesche. S w jatocznoscz sam a zapoczinasche so ze swjedzenskim p redow an jo m f. farskoho ad m in istrato ra W j e s e l e. P o nim so zakiadny kam jen a m u rje po postajenym w aschnju woswjeczichm N a to hischcze najdostojnischi knjez biskop w dlejschej ryczi wosebje w oporliw oscz w osady khwalesche a pfcheczo w ü p ra ji, zo bychmh so k letu n azym u w dokonjanym tw a rje zasy zhrom adzicz m öhli. Khw alospew T e b je my B v h a khw alim y" swjatocznoscz skönczi. N a. to so czah ze zw uczenej speschnosczu a w ustojnosczu zasy po prjedaw schim w aschnju zrjadow a a wjedzesche najdostojnischoho knjeza biskopa n a fa ru, psched kotrejz so hischcze jo n u k p a ra d n o m u zestupej lp a ra d e -a u fste llu n g ) do zhibnjeneje fro n ty zrjadow a. N ajdostojnischi knjez biskop faru wvpytawschi hischcze samsny wjeczor zasy

183 179 do B u d y sch in a too tjedze, P o czimz so tez teto o rftto o, w o sad n i a p sch ih lad o to arjo po neczim rozendzcchu. H d y z n e tto n a d o k o n ja u y sw jedzcn toröczo h la d am y, m özem y rjec, zo je so W on tak d e rje Po cyrkwiuskej dostojnosczi, kaz tez w zw o nk ow ny m z a rja d o w a n ju a jo h o w u w je d z e u ju, kaz smy to tu d y zw uczeni, derje ra d z il. Z ak k ad n y kam jen je hizo psched le ta m i knjez fü b le r P j e c h z B a c z o n ja n o w e j cyrkw i b a rif, kaz je w sm ojim czasu zakkadny k am jen za B aczonsku cyrkej R a d to o r b a r i t P s c h is p b m n je n jo. Druzkvw by hischc^e miete wjacy bylo, hdy besche mözno bylo, swjedzen na njcdzel» pschepoiozicz. N im o toho be so kez nekotrym, kotrcz so njebechu pschccy swojim wosadnym duchownym we wschim haci bo. najmjmschcje möliczkoscze posiuschne wopokazaic, wobdzelenjo pschi druzczcnju jako khostanjo zakazalo. Tajke wnzamkujcnjo wot wschelakich swjatpeznosczow najlep je,.mlodoscz k posluschiiomu a pschistojnomu ziwjcnjn pohnuwa. Z K u lo w a. Z B o zej pom ocu a Po wulkej starosczi a toobhladnitoosczi naschoho knjeza fa ra rja K rause je so w ulkotny a rja n y tto a r dokonczik, kotryz dyrbi netto skuzicz k czesczi B o zej a k lcpschomu sobuczkotojekow, m jenujcy t t o a r n a s c h e je k h o r o t o n j e. P rje d y hacz so netto tu to n tonftato za khorych a za starych kiprych ludzi, za dzeczi a t. d. stoojom u postajenju pschcpoda, mejesche so B o zi schkit a B o z a h n ad a n a n jö n touprosycz. T a k bn tu to n w ustaw srjedu 4. septem bra posw jeczeny a z tym w otew rjeny. S w jecz en jo wotmetoasche toysokodostojny knjez P lakat d arcymeschnik p r o b s t A n t e r l, L au b a n a. T u to n knjez besche z tojesokosczu k nam pschischok najebacz joho tohsoku starobu, je 8 4 let statt) a zmeje, d a-li 9361), to pschichodnym mesacn swöj dejm antny m eschniskijubilej, to reka: budze tu 6 0 let meschnik. T o p o k d n ja to 9 hodzinach poda so najdostojnischi knjez do tu to h o toustatoa, w obdaty w ot knjeza fa ra rja J ä k la z H irschfeldau a Hicki z K am jenca, knjeza hrodotoskoho kaptana Schew czika a toosadneju dnchow neju fa ra rja K rause a kapkana Schokty. T ez knjeni h rabinka T e re sija H o ensb ro o ch a hrabinka M onika ze S to llb e rg nab W orklecam i beschtej pschijekoj, zo byschtej toopytakoj now h w ustaw a pschi joho swjecziznje a w o tew rjen ju pschitom nej bykoj. T o h o ru n ja su so cyrkwinscy a gmejnscy pschedstojiczerjo, druzy n ah la d n i w osadni a w jele lu b u zhrom adzili, zo bychu B o h a pro sy li w o zohnow an jo za w ustaw. Pschi zastupje do nosvoho tw arje n ja, kotrez be rje n je w o t knjeznow w udebjene, pow itaschtej dwc holczcy toustatoa n ajp rje d y knjeza p rä la ta z m akym hronczkom jako w ulkoho dobroczerja now oho dom u, Po kotroho^ kschczenskim m jen je tez cheza A d a l b e r t s t i f t " l s w j a t o h o W ö jc z e c h o w y to n f ta to " ) reka, a P otom toosadnoho knjeza fa ra rja jako toustojnoho w jednika cykoho tto ara. N a to so toschitcy podachu do makeje nakhw ilneje kapakki to khezi, dokelz ru m n a wjetscha kapakka hischcze nutska njeje to u tw a rje n a a zm eje so pozdzischo w o t naschoho uajdostojnischoho knjeza. kardinala swjeczicz a konsekrirowacz, dokelz budze so tarn tez w o p o r B ozeje msche swjeczicz. N e tto zanjesechu n a jp rje d y tu d o m n i kk. w uczerjo rja n y spew,^ n a czoz knjez P rä la t pod assistenciju meschnikoto pschedpisane m odlittoy wuspew a. P o to m mejesche toon m a ln rycz, to kotrejz B o h u dzak to u p raji za now y tto a r a tez toschitkim, kotsiz su pschi nim pom hali, a kujezny n a sich wulke a toa^ne toinow atoscze dopom tii, T o trez zm eja n etto k B o zej czesczi tudy dokonjeczi P o tutych skowach dzesche knjez P rä la t z pschitom nym i do jenotliw ych wjetschich jsttooto a salow, zo by je ze sw jeczenej' toodu pokrjepik. N a köncu w uczerjo hischcze^ rja n y spew pschednjesechu,' n a czo^ so z n u trn y m toötczenaschom za wfchech dobroczerjow now o h o d o m u stojatocznoscz skonczi. N jech nett B ö h lu b y K n je z sw o ju ru k u sra jn je d zerzi n a d tu te j khezu, zo by kozdy,

184 180 kiz zastupi, nam akak pom oc a wuczek, a njech so B o ze zohnow an jo w o t jow rozscherja daloko a scheroko. 8. N aležnosće nasoho tow afstw a. Sobustawy na lĕto 1895: kk. 434 Marija Henöec w klpštrje Marijnej Hwĕzdźe, 435. MichaJ Heno w Seignottes w Francözskej, 436. Jurij Spon ze Słoneje Boršće, 437. Michał Hejduška ze Židowa. Za cyrk ej W ntroby J ĕzu so w eje w B aćon jn. Nawdaty kapital a dotal nahromadźena dań wučinještej 109,426 hr 62 p K česći Božej a k spomoženju dušow je llale woprowal: r. 1 hr. Hromadźe: hr 52 p Za eyrk w ičk n s. J ć z e fa w H ajn lcach. Dotal hromadźe: 12,746 hr p. Dale j e 'woprowali: r. 1 hr. Hromadźe: 12,747 hr p. Za cyrkej M aćerje B ožeje w Badw orjn. Dale su woprowali: N. N z Kukowa 9 hr., N. N. z Boranec 4 h r, N. N. z Badworja 10 hr. Za cyrkej w Lubiju: M. Š z M. 2 hr. Za Koelnjanskich wnpalenycli: Jurij Lukaš z Budyšina 3 hr., njemjenowana z Radwořskeje wosady 5 hriwnow. Zapfać Bih wšĕm dobroćerjaml Pobozny wosadmk, M odlitivy a kerlusche za katholskich S e rb o w. Z rjad o w ak a wndak M ichai Hörnik, je p o la redak to ra K atholskoho P o so k a" a w jenotliw ych expedicijach pschecy ria pschedan. Pkaczizny su: w najlepschim zw jazku 4 h r iw n y ;. trochn m jenje pyschny ze zkotym rezkom 3 hr. 5 0 p.; do koze w jazan y z czerw jenym rezkom 2 hr. 5 0 p., n jew jazan y 1 hr. 6 0 p. T e z drohotnische ^zwjazki so n a zadanjo w obstaraja. Luby Posole! D o w o la m sebi T e b je w o neschto prosycz. K ak rje n je so czitasche hdyz T y za w o tp alen o h o w obsedzerja Jurasec m kyna proschesche a k form n n a- mokwjesche a pschi tym prajesche: W ö n je tez sobustaw naschoho tow arstw a, sw jateju C y rilla a M e th o d ija : czohodla ty to w prvstw je zä Koczinjanskich w upalenych czinik n jejsy? N jejsu snadz ta m zane sobustaw y sponm jenoho to w arstw a a tak naschoho luboho P o so k a? Tw öj swerny sobustaw. D ź a k. Swöj najwutrobniši dźak wuprajam hišče j.onu wšitkim, kotřiž su mi dźeń mojoho 251ĕtnoho wučeřskoho zastojnstwa w Eädworju Lajkomu radostnomu a česćownomu sčinili. Zapłać Böh wšitkim tp najbohatśo z časnymi a wĕčnymi kubłami. W E a d w o rju, 17. septembra ^ P ĕ tr Š o lta, cyrkwinski wučeř. Ezischcz m o 1 e r j c c kuihiczischczernje ro M aczicziihm domje w Budyschinje

185 Wudawa so prĕn.iu a třeću sobotu mĕeaca. $ o w p PZaći lĕtnje na pösoe a we kniharni 2 m., pod křižnym zwjazkom do dornn słany 2 m. 25 p. Wudawani, root towarstwa S S. Lyrilla a M cthodija w Sud>>schinjr. Redaktor: Jakub Skala. Ćisło oktolbra Lĕtnik B3. Krasny zjawny pokaz katholskoho ziwjenja w serbskel Luzicy. 13. septem bra w jeczor pozdze besehe W orkleczanske a B runjow ske knjczstwo ze zrozem jenjom Huskowskcje hrabinki sebi wotnchsliko, n a pschestrnchchm jubilejnhm d n ju bam zow oho w u ru b je n ja a zajecza, 20. septem bra, so z p ro - cessionom do naschoho lu b o h o serbskoho hnad o w n o h o m esta podacz a tarn sw jatu knjeznu w o pokoj a sw obodu za swj. w ötca a cyku kathvlsku cyrkej n u trn jc prosycz. T o bc zawescze rja n a mysliczka, ale czas pschekrötki a zadzewkow pschewjele. T o la loscht a luboscz h o ry sp o w ala! T o n asta w am netto hiba- njo a ziw jenjo! T e le g ra f schwörczesche, p jero schkreczesche, lisch lctachu a korejty jezdzachu tarn a jow. H a j njebjo sam e je w idzom nje d o b ru wec spechowako, pschetoz bjez joho z o h n o w an ja so dzen a swjatocznoscz t a t psche wschu m eru krasnje minykoj njebyschtej. P ja tk, 2 0. septem bra, swjeczesche so w e W orkleczanskej hrodow ej kapali m no j/27 B o z a mscha Po m enjen ju sw jatoho w ötca. M jez njej besche so n a hrodow ym dw orje, dokelz be kapaka pschepjelnjena, m nohoscz poboznych zeschta: Khrösczanski knjez kanonik z mkodym knjezom a m nohim i w osadnym i, W orkleczanska schula, Pschez 60 katholikow z K am jenca a B ru n jo w a z knjezom adm inistratorom, dale pobozni z Njebjelczanskeje, W otrow skeje, Baczonskeje, Budyschskeje a R adw orskeje wosady. P o w uspew anych pschisknschnych m odlitw ach a ze swjeczenej w odu pokrjepjeni zcstupachu so wschitcy do processiona: Z a kschizom z korhow jom aj dzesche schula, za dw em aj m ülczkim aj korhojczkom aj njesechu 10 machch druzkow pyschnje zdrasczenu p o staw u P razskoho Jczus-dzeczatka, za kotrymz hrodow y kapkan z Hölczkomaj n a czole serbskoho w otdzelenja kroczesche njeso kschiz z d ro h o tn y m i relikw ijem i: serbskomu w otdzelenju pschidruzi so z kschizom a korhow jem i, wsedzene w o t horka spomnsenych tsjoch knsezow, nemske twtbßenjo, w kotrym z wulke nemske bruß, mje$ nirrn jena hrabinka,

186 182 V runjow sku sw jatu M a r iju njesechu. T u kantorjesche W orkleczan W incar, predku Khrüsczan Schere. Lubozny, hnujacy a w ulkotny be to napohlad. Z njebjcs sweczesche slönczko n a n a s a ra d o stn je zawescze pschewodzachu n a s naschi jandzcljo pestonjo. M öcnje a n u trn je meschachu so zynki serbskich a ncmskich kcrluschow, serbskoho a nemskoho rözow ca do pschewodnych hronow hrvdowskoho zw ö n czk a.... A kak häkle so n a m w u tro b a horjesche, hdyz toe toulfim, dolhim processionje w serbskim w odzelenju naliczi so jenoz m uzi n a 4 0 0! w o t P. T a d d e a z korhow jem i a ze schulu n u ts w jedzeni, do hnadow neje Rüzenczanskeje cyrkwje zastupichm y a tu cyrkej hizo pschepjelnjeuu w uhladachm y, tak zo mejnchu w bohe druzki doscz h ary a prücy, hacz k w o ltarje j so pschedobycz. H acz k w o lta rje j! Kak be so tö n to la pschemenil! kak be so wschön za w alil do kwetkowcje a sweczkoweje pychi, kak so w o b d a l ze ziw ym i rostlinam i W orkleczanskeje zahrody! A kak lu b o zn je zhladow aschtaj netto Jezus>dzeczatko a swj. A la rija pvd krönu zelenych schtomow a w p alm o w y m h a ju z evangelijow eje a epistlow eje stronh n a pobozny lud, kiz be so tu ze wschech könczinow nascheje Luzicy zcschol, zo by so m o d lil za sw obodu swj. w ötca a cyleje cyrkwje! T e z K onjeczenjo bechu ze sw ojim aj korhow jom aj pschischli a nim o spom ujenych dnchownych bechu tu hischcze knjeza: c a n. sc h o l. L u s c z a n s k i, kotryz mejesche tu m jelczacu B o z u mschu, a tachantski p re d ar N o w a k z B u d y - schina, fa ra r B j e d r i c h z R albic, k ap lan a j Z u r z Lubecka a S c h o l t a z K u lo w a. N e tto mejesche n ajp rje d y knjez kanonik W e r n a r serbske predow anjo, w kotrym z z rja n y m i slow am i n a m rozestaja, czohodla dzensa zarujem y a z czoho Pak tez tröscht czerpam y. P o to m mejesche P. T a d d e j w u lk e kem sche z ossistencu psched w ustajenym N ajswjeczischim a Po B o zej mschi pschistupichu n a schtyri sta ludzi, m jez nim i w jele m uzi a 6 hrabinkow, kotrez bechu z processionom sobu pschischle, k B o z o m u blidu, zo bychu sw jate w o p ra w jen jo na bam zow e m enjenjo w o p ro w ali. Hischcze m jez sw jatym w o p ra w jen jo m stupi k. N o w a k n a kletku, zo by z n e m s k im i s l o w a m i n a s rozw uczil w o tym, schto je swj. w otc n a dzensnischim d n ju zhubil a schto w ö n n jeje zhubik a zahorjejo n a s, zo bychmy jako w ulka a rm e ja m odlerjow bam za w obdali a tez z P e tro w y m pjeujezkom n a n jo h o közde leto so dopom nili. P o nemskim p re d o w an ju pscheczita so w o t w o lta rja teleg ram w o t bam za a w udzeli k. kanonik W e rn a r sw jate pozo h n o w an jo. S w ja to m u w ötcej besehe so m jenujcy tönte telegram püslal: Eminency kardinalej B-ampolli w Eomje., Łužičenjo pućuja na přestruchłym dnju zajeća k swjatej Mariji w Ećžeńće, zo bychu tarn za swobodu swj. cyrkwje a wo nawröcenjo dźĕdźistwa (herbstwa) swj. Petra so modlili, a bliža so ponižnje k Joho Swjatosći wo japoštołske požohnowanjo prošo. Swöjba ze Stolberg-Stolberg. N a to pschindze w o t bam za tu ta w o tm o lw a : Hrabincy Stolberg-Stolberg. Přeća katholikow do hnadownoho mĕsta Közant pućowacych je swjaty Avötc z radosdu přijał a wudźĕla wšitkim wot wutroby japostolske požohnowanjo. M. kardinal Rampolla. H dyz be so hischcze w jacy stow, k tu to m u d n ju wosebje skazanych swjeczatkow rozdzelilo, p v d a so procession w sam snym rjedze, kaz be pschischol, zasy do W orklec, hdzez bu w kapali sw jatocznoscz z w uspew anjom nekotrych m odlitw ow, psalm a a kerluscha skönczena. N a tu ty m d n ju je n asch lu d

187 183 z now a zasy hacz n a najrjenscho pokazak, fa f k ru c z e a s w e r n j e f t o j i!c s k a le ftoj. P e t r a, zo sam o n a dzekawym d n ju a ru n je w nnznym a pschihvdnym czasu w usyw a w tak w ulkotnej liczbje so psched trü n o m kralow ny n jcb jes zendze. Zaw escze, B ö h je ze spodobanjom n a n a s l)ladak, a n a druhich katholikow cykoho sweta, a je w idzom nje w tutych dnjach swj. w ötca schkitak a troschtowak; snadz jom u za njedokhi czas n a nasche njepschestawace m odlenjo a proschenja wröczi joho dospoknu swobodu. T o daj B ö h! k. Wölby psched dnrjemi. K ra jin a wokokv B udyschina so zasy n a hören bitw u hotujc. R yczerkublerjo su hizo d aw no sw ojc kanony n a bitwischczo zw ozyli: haj, sn tez hizo potscleli a to sam o z khetro w ö try m i P atro n am i, wosebje w Bndyschskich nowinach. A hdyz je hokk w tu khwilu trochu woczichnyk, dha je to jenoz w odychnjenjo za hkow nu bitw u, kiz dyrb i so n a d n ju 17. o k t o b r a (s c h tw ü rtk z a ty d z e n ) dobycz. J e to w vlbne w o jo w a n jo, w kvtrpm z m a sebi Budyschski wjesny w ölbny w okrjes now o h o z a stn p je rja do sakskoho scjm a (Im ibtagn) wuzwolicz. D okelz so pschi tym tez katholscy S e r b ja w Budyschskej, R a d w o r- skej, Baczonskej a Z dzerjanskcj krajinje w obdzcla, njem vze tez P o s o l" swojich czitarjow w njewestosczi w ostajicz. K oho m anch potajkim w olicz? P o s ta je n a j staj dw aj k andid ataj: kk. kublerjej S m o la ze S p y te c a M ü tte rle in z Koblic. K o try z n je ju je nasch muz, spöznajem y najlep je, hdyz sebi w obhladam y, w o t koho staj p ostajenaj. Knjez M ü tte rle in je postajeny w o t r y c z e r k u b l e r j o w a dzerzi tohodla, kaz so samo rozem i, sich stro n u. K njez S m o k a Pak je postajeny w ot g m e j n o w, potajkim w o t burow, ziw nosczerjow, rjem jeslnikow a mjenschich hospodarjow. W ön dzerzi to h o d la stro n n s r e n j o h o s t a w a n a p s c h e c z o r y c z e r k u b l e r j a m. A tajkoho za stn p je rja my trjeb am y. S c h to je knjez S m o k a za sreni staw czinik, widzimy wosebje tez z joho zandzenoscze. W o n je w o t smjerczc njeboh knjeza R jeneza jw akdy) sem hkowny konsum ow y zarjadnik T o w a rs tw a Serbskich B u ro w, kotrez w o t L u b ija hacz do K am jenca n a 1200 sobustaw ow liczi. W on zakozi w osebite poboczne burske to w arstw o za Hodzijsku krajinu. W o n zakozi n a lu to w a rn i w H odziju a M aleschecach. W o n je hizo wösm nacze lct w zarjadniskej rad ze sakskoho kreditnoho to w arstw a w D rjczdzanach a joho dowernik za L uzicu. S c h to Pak je knjez M ü tte rle in hizo za powschitkolvne lcpsche wuskutkowal, w o tym sam o jo h o pscheczelowje w jele pow edacz njew edza. P ö d la wschoho to h o je knjez S m o k a zn a ty d o b r y a s w c r n y S e r b, wo knjezu M ü tte rle in je Pak so to n a zane waschnjo prajicz njehodzi, w ön d rje je jako S e r b rodzeny, n etto Pak ze S e rb a m i njedzerzi. N a sc h m u z möze to h o d la je n i c z c y knjez S m o k a bycz. A njech so nichto z tym zamylicz njeda, zo je knjez M ü tte rle in tez b u r" a S e r b ". T o su jenoz pasle n a n a s. K njezkow je wedza, zo z grofam i a b a ro n am i zw röcza; to h o d la postajichu tez serbskoho bnra, ale wezo tajkoho, kiz z nim i dzerzi. T u z pokazajm y, zo so n a tajku prazenku njeköjim y. N jech so tez nichtö z tym zam ylicz njeda, zo snadz ryczerkublerjo (joho n je p s c h e c z e l o w j e ) k. S m o li to a tam n e w ustajicz p y ta ja ; pschetoz sejmskomu zapöskancej so dze, kaz naw ozeni psched kwasom. J e li hischcze wsche sw oje njedospoknoscze njeznaje, tehdom je zhoni. T u z wemy, schto m am y w o tym dzerzecz.

188 184 P o ta jk im n a s c h m uz w ostanje k. S m o k a. A hbyz tez n ad tym nje= dw elujem y, 30 budze freut statt), kaz d z m fforo hinak m özno itjeje, jenohküsnjc za k. S m o k u hlosowacz, dha byrbim y w olerjvw to la n a nčfotre wecy bopom m cz: 1. N jech so w p ra w y m czasu za tym I)taba, hacz m jen a wschech, kotsiz m aja p raw o wolicz, w zapisku stoja. 2. H lo w u a toec pschi w ölbje sam ej je to, zo tez w opraw bze w s c h itc y wolicz bu. N jech uichtü h lu p je u je p ra ji: bjeze m nje toec tez pöübze, m öj hlüs uiczo njew iicziui", ab o : ja khtoile n im am ". Küzby hkös m a sw oju waznoscz; a to h o b la dyrbisch sebi tez khtoile wzacz, b y rn je nuzuische 6t)to. S m je rc z so tez ujeprascha, hacz m a czkowjek khtoile abo nie. 3. N jech tez m chto njeskombzi. L epje pok b n ja bo ezasa, byzli 5 m iuntow skombzicz, S ch tv z njetoe, kotre hobziny su to joho wokrjesu postajene, njech so z ezasom za tym prascha, najlepje p o la gmejnskoho pschebstojerja. 4. N jech tez kvzby tych, kotsiz so kombza a toottolaknja, sobu toozmje. K om iteje njech Po tajkich, kotsiz tu hischcze pobyli njejsn, pösczelu. (Z o n y w u- czereze stoojich m uzoto w p raw y m czasu n a w ölbn!) 5. S ch to z by ezischezanli p ap jerk u za S m o k u n jeboftaf, njech sebi sam betn papjerku, nehbze kaz p östnn k h artu toulku, sczini a n a n ju z tin tu napisa: J o h a n n S chm ale, G utsbesitzer in Spitttoitz. 6. J e l i bychn M n tte rle in o to e papjerki P o rn o S m okotoym Hinasche a to h o b la ztvonkow nje znacz byke, m öza sebi tatet), kotsiz fit tont knjezow, schosarjoto abo bruhich zastojm kow w otw ism, n a sezehowace waschnjo pom hacz: tornti njech A iü tterlein o to n pap jerk u toozm u, jo h o m jeno Pak njech z tintu pscheschmvrnu a w y s c h e n jo h o n a p isa ja : J o h a n n S ch m ale, G utsbesitzer in S p ittw itz. 7. N jech tez z o rta M a nichtö nikoho b ru h o h o n jew o li! pschetoz küzbe ro z b rv jeu jv hkvsow m öze pschehnaczo zatoinyez. K az pvslebni raz to K am jenskim w okrjesu jebyn hizo Po snebanju pschmbze, zo njeby n a popvkbnjo skombzik, kaz tarn zitonosezer I. z I. jenoho khoroho, jen e khrom oho a jenoho staroho z w ozom n a w ölbn pschiwjeze, tak byrbimy tez my lösche hkosy h ro m ab u bracz.. T o h o b la bzicze n a bnjit 1 7. o k to v ra jpschichobny schtw ö rtk z a ttjbjctt) m u z pschi tn u j u n a w ölby a w uzw olcze jc ito ljto fn je kujeza S m o t u - S p y te c z a iisk o h o ; pschetoz w ön je muz, kiz nasche p ra w o a n asch n ström t zastu p u je ; a jeuiczcy tajkoho mözemy w sejm je trjebacz. * * Kak swjeczimy najpschihödnischo wazne kroczele do ziwjenja? Kak wschelako swjecza to la w swecze w azne pobaw ki! J e n i z jebzu a piczom bjeze wscheje inert), brnzy ze spew anjom, w ojacy z exercirow anjom a t. b. W jetscha pokojca waznych pobaw kow Pak swjeczi so n jebostojnje a ze zanjechanjom B o h a, w kotrohvz rncy b önt cykoho sweta lezi. Kschesczanska sw öjba swjeczi wschelake w azne Mit): kschczizna, kwasy a pohrjeb y a schtoz je nim o toho ja r a w azne, p renje büstaczo swj. sakramentow pokuty a w oktarja, w ustup bzeczi ze starschiskoho bom a, njech je to bo skuzby, bo w uczby abo bo stubijotv. Z o so kschczizna wjesele, ate höbnje swjeczicz hobza, toem t); a zo so m acz w oczakow anoho bzescza n a czezku hobzinu z böstaczom swj. sakram entow pschihotuje, je to la B o h u bzakowano, hischcze toe

189 185 wjetschinje serbskich sw üjbow stare dobre waschnjo. T e z psched döstaczom ftoj. sakram enta m andzelstw a döstan jetaj n aw o zen ja a njew jestä ftoj. sakram entaj Pbknty a to o ftarja. M re ja cy wschak so wezo n a pucz do wecznoscze derje pschihotuje. A le kak dha stoji z ttjmi, kotsiz k fw öjbje sknschejci bjez tol)o, zo bychu ru n je w azu u kroczel sobn czinili? W obdzela so tez w oni n a tajke waschnje, kaz by so to sw öjbnym sknschako? ; P o h la d a jm y n a jp rje d y n a prenjokröczne döstaczo swj. sakram entow poknty a to o fta rja! N jeby tu rjen je bylo, hdy bychn toschitcy, kotsiz sakram entaj hewak b o jtaw aju, dzeczo pschetoodzeli a za n je swj. sakram entaj to o p ro w a li? Kak w jele w ottoisnje to la tobt p ra w je w otpokozeneje prenjeje spowedze, kak njesm ernje w jele toot hödnoho döstacza prenjoho ftoj. w v p raw jen ja. N a cyke ziw jenjo m a prenje döstaczo swjatych sakram entow swöj tolim. A to la w idzim y bohnzel, zo starschi a drnzy sw öjbni tak czasto khtoile nim aja, swoje dzeczi n a l'toj. sakram entaj pschihotowacz.-. Z a czekne wschak so nasche m aczerje s ta r a ja ; ale kelko sich je, kotrez sw ojom n dzesczn p o m h aja, scbi swedom jo pschepytacz? A to la je cyle natn rsk a wec, zo so dzeczo tak rjec bjez w o tp o h la d a n ja m aczeri tonspow eda. Z tym pschewinje strach psched spow edanjom sam ym a widzi to stojatym sakram encze poknty, zo je swj. cyrkej w swojich meschnikach w opratodze tez stoerna macz swojich dzeczi. K az m a dzeczo dotoeru k czcknej maczeri, tak dow eri so Potom tez meschnikej. Pschi tym n jetrjeb a so niczo toopaczne stacz. M a c z zn a je swoje dzeczo a tn z jo m n jenoz k p ra w o m n w n- znaczn spom ha. R n n je tak je ze swj. sakram entom to o ftarja. P renjokröczny pschistup k B ozom n blidn je najw aznischa kroczel to cykym zitojenjn, m üze bycz, zo nie sama n a sebi, ale wescze toe swojich sczehwkach. H ödnje dvstate czehnjc p renje ftoj. to o p raw jenjo zohnotoanjo, n jeh ö d n je döstate Pak pokleczo. za sobn. S ch to z docyka wschem ftarschim pkaczi, m jennjcy, zo za sw oje dzeczi rö z a rije spew aja, to pkaczi w czasn psched prenim swj. w o p ra w jen jn dzeczi najböle. D o n iz so toot katechety tonczba dzerzi, dyrbi sw öjba dzeü toote d n ja swj. rö z arije spewacz, njech je dzeko tak n u zn e hacz chce. S w ja ty D nch d aw a swoje d arh ra d y a bohacze, ale proscheny chce w o n je bycz. T o h o d la proschcze to tym czasn njepschestawajcy a proschcze to swjatych rözarijach, najrjeńschej toschitkich pobvznosczoto za wschön, nie jeno prosty lu d! A Potom, hdyz m ajn dzeczi k p re n jo m n swj. w o p ra w jen ju pschistnpicz, dzicze sobn toschitcy, kotsiz hewak tez hizo swj. sakram enty düstaw acze. N jeje zawescze zböznischoho tookomika n a zemi, hacz hdyz cyka sw öjba k B o zo m n blidn stupi, zo by stojeczika prenje swj. w o p ratojenjo sw ojoho dzescza. S chtüz to hischcze zacznl njeje, to n to njetoe; schtöz Pak je to jö n n stojeczik, widzi w zhrom adnym düstaczn swj. sakram enta to o fta rja najrjeüsche zjednoczenjo swöjbnych. S c h to su toobjedy a d ru h e swöjlme w jesela porno tu to m u? Niczo, a hischcze jö n n niczo. Z o je to m n tak, za to swedczi döstaczo swj. sakram entow swöjbnych pschi prenich B ozich mschach mkodych meschnikow. T a m zjednoczi so közdy raz cyka sw öjba pschi B o zim blidn. C zohodla nie tez tehdom, hdyz so syn abo dzowka zem, hdyz m kodzenc do P renjeje skuzby, do wnczby abo dv stndijow zastnpi? C zohodla nie tehdom, hdyz trasch dzow ka zastnpi do knjeznow? Z a sw öjbu sn tele kroczele swöjbnych wsche tontet) w azne, tak w azne, zo so lepje swjeczicz njemöza, hacz z döstaczom swj. sakram entow. P o d a rm o Pak pytam y pschi kwasach, pschi w otkhadze mkodzencow do stndijow a t. d. starschich a swöjbnych pschi B ozim blidn. N im a dha nichtö w ntrobn, zo by z dobrym pschikkadom do

190 186 prebka schok? P o b ra c h u je b rje to la jenoz n a n ap o m in a n ju a pschikkabze, a wschitke w azne kroczele bo ziw jen ja bychu so w o t cykeje swöjby z. böstaczom swj. sakram entow swjeczike. Njeck, pschichobne ju try stoji sw öjba pschi sw üjbje wokokv sw ojoho bzescza, hbyz k p re n jo m u sw jato m u w o p ra w je n ju stupi; njech njem in je so zabyn kw as bjez toho, zo nim o n aw o zen je a njew jesty starschi, b ratsja a sotry swj. sakram enty pokuty a w o k tarja b o fta n u ; njepuschczmy naschich synow bo cuzby, prjeby hacz njejsm y z nim i zhrom abnje swj. sakram entaj böstali. T o bubze n o w a m öba, nie m öba, kotraz m a pokne p ra w o a kotraz pschinjese zo h n o w an jo bv naschich bom ow a naschej mkobzinje, bokelz je ze zakkabom za wsche staw y ziw jenja, zo lepschoho bycz njemöze. * * * Schto nasche dzeezi wschitko ftyscha. W prcnich pjecz tybzenjach ziw jen ja czkowjek snano hischeze niczo njestyschi a njew ibzi. W o n czuje. H byz je bzeczo m oste, hköbne,^ hbyz je jo m n horco abö zym a, b h a schkreczi, ale nie to h o b la, zo by neschto webzako, jenoz bokelz to czuje. M ik o ta-li nahkeje swecy b la z wvczkom aj, njem öze so rjec, zo nahku swecu wibzi, nc, w one jenoz cznje. Z o by skyschako,' -so n a zan.e w aschnjo njepscherabza. W schestym a sebm ym tybzenju Pak w otuczeja zmysky czkowjeka. R aboscz starschich je, hbyz so bzeczatko preni kröcz n a nje wusmewknje abo hbyz preni kröcz jazyczk n a p in a a grjegoli. Netko je wescze tez k buchow nom u ziw jen ju wotuczikv., Netko Pak m aja tez w otrosczeni pschecziwo bzesczu d w o ju w inow atoscz, m jenujcy, bziwacz, kaz b o tal, n a czeko bzescza a nim o toho sw ernje jo h o n jesm jertn u buschn kebzbu mecz. Beschc-li hizo b o ta ln a w inow atoscz czezka a pokna zam otw jenja, ta t je netko now a, buchow na w inowatoscz hischcze czezscha a zamokwiczischa. Dzesczowej wöczcy a wuschcy stej so w otew rikoj jako woknjeschcy busche, a duscha w ita közby zaczischcz, bokelz byrbi wuknycz w o t wokolnoscze. Kajke zainokw jenjo netko za wschitkich, hbyz so n je sta ra ja, zo by mkvba buscha jenoz cziste, pöccziwe wecy w ohlabaka a wuskyschaka! Z o bzeczo njehanbicziw e, fchköbne wecy czasto njew ibzi, wemy, bokelz je tez najnjehanbiczischom u czkowjekej nim ale njeniözne, so w sw ojej cykej grawocziw osczi pscheb njew ino- w a ty m i pokazacz. Z o pak bohuzel czasto bzeczi skyscha, schtoz je jim njemako schköbne, tez w em y; zke skowa bit czkowjekej lohko, tez pscheb njew inow atym i, z huby, A bohuzel pschimnjc so zke jara, haj spobziw nje lohko bzescza. N jecham y tu naschich kschesczanskich starschich napvm inacz, zo bychn so pscheb sw ojim i bzeczimi wschech njepschistojnych sw arow abo, schtoz by w jele hörsche byko sakrow zbzerzeli; to pak byrbim y zabacz, zo bychu sw ojim w jetschim bzeczom a czelabnikam wsche hrozne skowa krucze zakazali a so njeströzili w otroczka abo srenka, chcyk-li tajkeje zakaznje b la z boinu hicz. Njech rabscho jene bzeto lezo w ostanje, hacz zo zke rycze czelabnych bzeczo nakaza. Pschi znatej poboznosczi naschoho lu b u b rje so tajke wecy czasto njes ta w a ja ; ale k n am pschinbu bo bom u cuzy, Pak h an b lerjo, Pak zastojnicy, Pak w ojacy, kaz w m anevrach, a tu reka, nasche bzeczi w obstrazicz pscheb közbym zaw jebnym skowom. W o n z tajkim h an b lerjo m abo w ojakom, kiz sebi najm jenschi njepschistojny zo rt w osebje pscheb bzeczimi bow oli. Z bom u z tajkim rjem jeslnym, njech je tyscher, sebkar, m u rje r abo krawc, kiz p lam p ate rycze w jebze. N jeb a rb jen e w okna a b u rje. ro z to rh a n y kanapej, z moby w unbzeny kabat je m jenje zkoho, hacz jeniczke skowo, kotrez n a buschu naschich

191 187 dzeczi schködny zaczischcz sczini. P o k azaj, n an o, zo ftt tebi tw oje dzeczi n ajlubschi poklad n a zem i; d aw aj swedczenjo, kschesczanska m aczer, zo zanoho wokomika njezabudzesch: B ö h sam besche nehdy dzeczo, ale w o t sw jateje knjezny M a rije, kaz z njesm ernej lubosczu, tak tez z njesm eritej kedzblilvosczu kublany. Z jeje czistoho h v rta njew undze zane jfotoo, kotrez m vhlv njew inotvatoscz Jezus-dzeczatka ranicz. J e je sw jatej wuscht njebyschtej zanoho tajkoho skowa pscheslyschakoj. " T u z dha, wy serbske m aczerje, budzcze sczehowarki sw jatoho pschikkada M a rije. T o dyrbi so w am prajicz. W e w utrobach boßre, njekcdzbujeczc to la stajnje n a so a m acze psched waschimi dzeczimi druhby rozryczow anja, kotrez wschak su mjez w am i n jew in o w a te a njeschködne; ale, ale, m lode dusche waschich dzeczi njesm edza je skyschecz. R anicze-li njew inow atoscz waschich dzeczi pschez tajkn njekedzbliwoscz, m acze to czezlo zam olw jecz. N jeczincze sebi dzeczi wczipne za wecami, kotrez. za dzeczi njejsu, a w ostajcze so rvzm otw ow, kotrez m öza wczipnoscz dzeczi wubudzicz. S ch to z je w am cyle ujelvinvw ate, z toho sczini sebi dzeczo schtö we schto. N jeryjcze waschim dzcczom lohkom yslnje row, do kotrohoz sw oju njew inow atoscz p o h rjeb a ja. N jcw oblakow anoscz czistoty njew röczi dzesczu tez wasche najhorcysche wobzelnosczenjo. *** Z Luzicy a Sakskeje. Z B u d y s c h in a. N jed zeln 22. septem bra besche w S cherachow je sw jate f i r m o w a n j o ; w osobvw dösta sw jaty sakram ent. i>i'ajdvstoj»ischvhv knjeza biskopa be w ysokodostojny knjez scholastik L u s c z a n s k i pschewodzak. P o p o k d n jn po sw jatocznosczi so knjez biskop do B udyschina wröczi, knjez scholastikus Pak w osta w Scherachow je, zo by tarn n a z a jtra p ru h o w a n jo naboziny wotmek. N jedzeln w jeczor be kathvlske to w arstw v muzskich swjedzcnski w jcczor w hosczencu T h ü rm chen " zarjadow ako. T e z knjez scholastikus so tam z w osadnym i dnchow - nym i p v d a a zw jeseli pschitom nych z rja n e j ryczu. H dyz so duchow ni Po 10 hvdzinach zasy dom oj nastajachu, mejesche knjez scholastikus wulke njezbozo. Z hosczenca wustupiw schi a hacz blize k pnczej doschedschi n jep y tn y w czmowej nvcy hrjcbju, kotraz tam nim o zahrodki wjcdze, tuz do n jeje stupi a to tak njezbozow nje, zo sebi le h n t n o h u z k a m a. W u to ru pschiwjezc so khory knjez ze zeleznicu do B udyschina a bu do sw ojoho w obydlcnja dvnjescny. H acz d o tal je hojenjo czezkeje schkody cyle berje schko, a smemy so nadzijecz, zo budze w nie pschedokhim czasu w jeledostojny knjez zas sw oju sknzbu zastaracz möc. W ulke njezbozo knjeza scholastika je powschitkowne dzelbraczo w nbudziko ; Won sam Pak n ajb o le w obzartije, zo w doscz wulkej duchow ncj nuzy, kotruz w tu khwilu w B udyschinje manch, njem öze pom ocny bycz. B ö h chcyl joho börzy zas w uhojicz! D o ta ln y kapkan pschi cyrkwi Nascheje L ubejc K njenje w B udyschinje knjez Jak u b R j e n c z je so 1. oktobra jako wojerski fa ra r do D rjc zd zan Pschesydlil. B ö h pschewodz czesczenoho knjeza do now vho pow okanja ze swojim zohnow anjom! T u d y w o tb u so srjedu 2. oktobra w ulki jubilejski s c r b s k i s p e w a n s k i s w je d z e n. D robnischu ro z p ra w u w o stvjedzenju m özem y häkle w blizschim czisle podacz. Z o je so ja r a derje poradzik, m özem y z dobrym p ra w o m w u- prajicz, pokazujo n a rozsud cyle njcstroniskoho nemskoho w o p y tarja, kiz ttant Pisa: W czoraw schi koncert je so m i nim o m ery spodobal; n a tak ivysoke wumjelske wokschewjenjo njebech n a zane waschnjo pschihotow any."

192 188 W D rjezdzanach bn 26. septem bra knjez dwvrski kapkan P e tr W i l l jako Präses dnchownskoho konsistoria w D rjezdzanach stajany. Z R a d w o r ja. 28. septem bra popokdnju ^ 2 hodzin w u d y ri w tw arjenjach H andrikec khezniskeje ziwnoseze w ohen. Z bydkom besche tarn T rib leree froöjba, kiz häkle be psched krötkiin czasom k nam pschiczahnyka. W o h en ta t speschnje wokvkv so pschiinasche, zo T ribleree, kotsiz dom a njebechu, m afo z pkom jenjow w utorhnychn. Neschto dzekanskejc drasth a nekotre stare meble, kotrez susodza z d elnjeje jstw h zw uczahachu, je wscho, schtoz zdzerzachu. Pvzdzischo so dvhladachu, zo so tez Poklerckec b rö z n ja zapala, dokelz be tarn najskerje neschto palaee zleczako. Ludzv Pak bvrzy w ohen pvdusychn. K. W u to ru 17. septem bra swjeczesche tn dom ny cyrkwinski w uczer, knjez P e tr S c h o l t a, swöj 2f>letiti) w osadny zastvjciski jubilcj. S w jatocznoscz spocza so w chrkivi z w osebitej swjedzenskej B ozej mschu, kotrciz schulska pvjatocznosez (aktus) sczehvwasche. K tom it bcchu so we wuphschenej jstw i prenjejc rjad o w n je um atm nj duchow naj, w uezerjo, zastnpjerjo schulskoho pschedstojerstw a a wyschschej rjad o w n i schulskich dzeczi zcschli. P o w uspew anjic zaw odnoho kerluscha spominasche k. ad m in istrato r W j e s e l a n a waznosez tajkoho sw jedzenja a w ozjew i k. jn b ilarej zbozvpscheeza dnchotvneje whschnoseze a w osady. N a to k. w uczer S k o d e n k, kotrhz be tez zw onkvw ne w npyschenjo schuke za rjad o w a h to h o ru n ja zbozopschejaee skvwa zc strony w uczerstw a ryczesche. S köncznje hischcze preni schnler a p re n ja schulerka w m jenje schulskich dzeczi derjezastuzeny dzak w u- prajischtaj a pschi thm swoje d a ry : kurjerske blidko (toot holcow) a blidow u vasu (w ot holcow ) pschepodnschtaj, H ew ak be knjez ju b ila r hischcze rja n c pisanske blido Pool schulskoho pschedstojerstw a), Phschny czasnik a tobakow u tyzkn (nm t scrbskoho wnczerskoho zwjazka) a wschelake d ru h e d ary döstak. Pschejem y jom u, zo bychu so wsche tehdvm tv u p raje n e pschecza w p ra w je b ohatej m erje dopjelnike. Z frfljtt. M a n e v ry ze slvojim i wjeselem i a zrudobam i su nim o. J e n o z dopvm njeczo n a rja n y ch " w vjakow je hischcze ziwe. T o la pschi wschech rjanosczach dhrbim y tez n a nekotre n je rja n e tvecy spom nicz; a tv n a jp rje d y n a reje. S c h to manch w o schkodnosczi a zahubjacym w u liw je rejow dzerzecz, je znate. H dhz Pak to hizo we wschednych rejach pkaczi, dha w jele böle wo tajkich, hdzcz bechu rejw anske kubjc pschepjelnjcne z c u z y m i w ojakam i, to reka z cvulkvho dzela z njepschistojnhm a n jeh an b ity m lu d o m (too naschich serb sk ich wojakach to n je p k a c z i). T o h o d la dhrbjesche so woczakowacz, zo budza so z najm jenscha te holcy, kotrez chcedza do pschistojnych" skuschecz, tehdy rejow zdalow acz. T o la, schto so sta? S a m o tajke, kotrez jim hew ak z Pucza du, p re n ju njedzelu septem bra n a swoje dobre pschedewzacza zabuchu. J e n o z maka besche czrjodka m udrhch knjeznow ", kotrez peknje d om a w ostachn. J im ra d lu b je zaskuzenu khw albu cvuprajam y. D r u h a tajka n je lu b a wec su skörzby n a hubjene hospvdh (kwartery), kotrez z nekotrych wsow pschikhadzeja. W ojakej skuscha, jeli so w ön ze sw ojeje strony rozom nje zadzerzi, pschistojne lehwo, trebne poskuzenjo a w osebje stro w a a d o s a h a c a je d z, a to w cziskych sudobjach. S w ö jb y, hdzez so to stako njeje, njesm edza so porokej dziw acz; pschetoz tvoni njeczinja jenoz sebi sam ym h a n b u (tu su sebi derje zasluzili), ale cykej krajinje, h aj cykomu katholskom u S e rb o w stw u. A porok je czim böle zaskuzeny, hdyz tajke njepschiskuschnoscze w ukhadzeja z nahrabnoscze tajkich swöjbocv, kotrez n jetrjeb aja n a to ler hladacz a kotrez snadz hewak dvscz

193 189 pjenjez n a wschelake prozdnoscze ro z m je ta ja. T u te pokiwy njech so pschichodnje peknje sobu wobkedzbuja. Ž. J. Wölba na sejm w 5. wjesnym wokrjesn. Z e sm jerczu njeboh zaposkanca H. Kerka z R odec je m estuo m p jaty m wölbnym wokrjesn w uprozdnjene. T u z m a so tez tu 1 7. oktobra now y zapöstanc w u z w o lic z. T o n le w okrejs wopschija z najw jctschoho dzela S e rb o w jako w uzw olerjow, a w osebje tez k a th o ls k ic h S e r b o w Budyskeje, R adw orskeje a B aczonskeje w osady. Z a tutych jako wernych a swernych S e rb o w a dobrych kschesczanscy zmyslenych m uzi n astan je netko praschenjo: K o h o m a m y 17. o k t o b r a n a s e jm w v l i c z? K ajki dyrbi nasch kandidat bycz? S o rozem i, zo m oze dobry katholski S e r b jenoz tajkvinu m uzej sivvj h lö s dacz, kiz jo m u Po datych w obstojenjach w n arodnym, hospodarskim a kschesczanskinl zm yslenjn n ajb lize sto ji; jenoz tajfm n u, kiz m a tez sam m jenow ane sam otnoscze a je tesam e tez w naschich wschelakich serbskich zhrom adziznach, tow arstw ach, sw jedzenjach a t. d. zjaw n je pvkazat a wobsmedczit. T u njcje tez trebny ja ra w jele w uczeny muz, alc dosaha tez ±a)et, kiz m a strow y rozonc a dobre n ah lad y a dobry w usud; tez d ru h e akademisey w udzetane rycze njejsu keim e, schtöz m öze z krötka a derje zrozem liw je zjaw n je sw oju naleznoscz pschednjescz, je n a sejm je ru n je tak ra d y skyschany, kaz zadyn wninjekski rycznik. N jeboh Kerk z R odec n jeje zenje prek, zo je jenoz 3 l e t a do ludow ejc schule khodzih a to la je sw oje zastojnstw o derje n a sejm je zastal, a besche ra d w idzany, dokelz mejesche kharakter a besche tez dobry S e r b ; ru n je to h o d la w u p ra ji so w poslednim posedzenju konservativnoho frakciona naschoho sejm a (kiz m a pschez 4 0 sobustaw ow ) jenohkösnje, zo by p ja ty w vlbny w okrjes zasy dobroho S e rb a n a pschichodny sejm pöskat!. T u z, lu b i serbscy bratsja, poskhajcze n a tych, kotsiz z w ann derje m enja, njem jetajcze pschi w ölbje 17. oktobra wasche hkosy precz, d z ic z e w s c h itc y k w ölbje a hkosujcze za toho w ot swernych S e rb o w postajenoho kandidata: K u b lerja Jana Sm otu w Tpylecach. M o ts T r u z n i k z Kukec. Z kraja. W ölby so pschiblizuja. T o h o d la stupi tez serbskim h ospodarjam w inowatoscz blize, zo bychu do sejm a m uza poslali, praktiskoho, n azhonjenoho a w ustojnoho r a ta rja, kotryz burske w obstojnoscze do cyla znaje. Jak o tajkoho je sebi T o w a rstw o Serbskich B u ro w " knjeza kublerja J a n a S m o l u ze S p y te c postajiko. W osebje w inow atoscz katholskich w olerjow je, za knjeza S m o ln w u- stupicz, dokelz je kschesczanski, to le ra n tn y m uz. K onservativne to w arstw o a zwjask ra ta rjo w staj knjeza M ü tte rle in a z K oblic postajikoj, a hdyz njechachu serbscy b u rjo Po za d an ju konservativnych knjeza M ü tte rle in a za kandidata mecz, jich n a njehanbicziw e waschnjo socialdem okratow, panslavistow hanjachu. S ch to Pak dyrbim y p ra jic z m y katholscy w o lerjo w o zw jazku ra ta rjo w, kotsiz chccdza itant tez M ü tte rle in a pschinuzow acz? schto Prajicz, w o tam nych B arlinskich now inach, kotrez su o rg a n zw jazka ra ta rjo w? D okelz nochcychu kathvlikojo B ism a rk ej pschi jo h o 8 0 le tn y m n a ro d n y m d n ju hokdowacz, w v n i katholikow

194 190 toafi, schczöny, helske fdjrunct) (H öllenschrunzen) h n o jo w e bruki a t. d. hanjachu, kotrez d y rb ja so ro zteptacz". A w o t tajkoho B u n d a " d y rb ja sebi katholscy w olerjo sw vjoho fanbibnta postajicz bacz? K atholsey ivolerjo! m y Pak wschitcy jako zjaw ny P rotest pschecziwo tam - nym B arlinskim h anjacym n o w in am w otedajm y n a b itju w ölby 17. oltofirst, kozby, n tu m uz pschi m nzn, njedziw ajcy n a zabyn zabzewk jako nuznoho bzeka n t. b.f a n je p ra j zabyn, m öj hkös njew nczini, ale w o teb aj kozby, kiz m a k turnn tnntou, swöj hkos za knjeza knblerja Jancl Stltoltt w Sphtecach. N uležnosće n ašoh o towafrstwa. Sobustawy na lĕto 1895: kk. 438 Michał Haša z Ratarjec, z Budyšina: Michał Łusčanski, Jakub Delenk, z Radworja: Jan Lorenc, Jan Šmitk, Teresija Winklcrowa, 444. Michal Kubarik z Kamjenjejskoho Ha ja, 445. Michał Žofka z Bronja, 446. Jakub Ryderja z Khasowa, 447. Handrij Böhmar z Kamjenej (tež na 96). Sobustawy na Iĕto 1894: kk Teresija Winklerowa z Radworja, 672. Jakub Ryderja z Khasowa. Na lĕto 1893: kk Jakub Ryderja z Khasowa. Dobrowćlne dary za towarstwo: J D. za nawĕštk 1 hr. 50 p. Za cyrk ej W ntroby J ĕzu so w eje w B aeonju. Nawdaty kapital a dotal nahromadźena dań wučinještej 109,427 hr. 52 p K česdi Božej a k spomoženiu duüow je dale woprował: Michat Haša PO W O li njeboh Hańže Delenkoweje z Wutołčic 100 hr. H ro m ad ź e: hr. 52 p. Z a cyrk w iek n s. J o z efa w H ajn lcach. D o ta l h ro m a d ź e : 12,747 hr. p. Dale je woprował: r. 1 hr. H ro m a d ź e : 12,748 hr. p. Za cyrkej M aćerje B ožeje w R adw orja. Dale su woprowali: n a j d o s t o j n i š i k n j e z b is k o p a t a c h a n t clr. t h e o l. L u c lw ik W a h l lir iw n o w, Madlena Hojbikowa z Radworja 500 hr., N. N. z Radworja za bratrski wołtař 300 hr., N. N. z Radworja 3 hr. Za cyrkej w Lubiju je so pola kapłana M. Šewcika wotedało: 5 hr. 5 p přez k. tachantskoho słužownika Lulcaša za předate stare pöstowe znamki (marki), 50 hr., přez k. P. A. wot Solcic swöjby w Khaneeach. Za šulu w Lubiju pola samsnoho: 10 hr. wot k. sup J. Juhra z Lipska, 9 hr. wot njemjenowaneje přez k. prĕdarja" Nowaka (za cyrkej a šulu). Za nowu cyrkej w Kamjenicach (Chemnitz): njemjenowani z Budyšskeje wosady 6 hriwnow. Z a K o d in j a n s k i c li w n p a le n y c h : z Radworja 5 hr., njemjenowani z R. 9 hr., njemjenowany z Budyšina 2 hr. Zapiać Böh wšĕm dobroćerjam I Exercicije w Filipsdorfje za z ö n s k e zapocznu so pschichobnu pönbzelu w jeczor w 6 hobzinach a skoncza so pjatk ran o. S w o ju parmi maschinu n a czisezenjo pjerja najpobw olm scho porucza Jakub Delenk w Budyschinje n a hornczerskej brozy czisko 34. Czischcz S m o l e r je c kuiyiczischczelnje w M aczicznym domje w Budyschinje.

195 Wu-awany root towarstwa SA. CijriUa a M cthodija w Ludijschinjc. Redaktor: Jakub Skala. Ćisło oktobra Lĕtnik 33. Czesczujcze Prazske Jezus dzeczatko! L ubi q ita r jo P o sk a" z u a ja kuizku, kotruz jc lo n i hrabiuka L to llb e rg - S to llb e rg serbskomn ludej k B o zo m u dzesczu czischczecz b a fa : P razsk e J e z u s - dzeczatko a joho czesczow anjo."* Z krötka su w tu te j knizcy popisane staw izny h n adow neje postaw y J e z u s - dzeczatka, a w ubjerk rjanych a huujacych m odlitw ow pobozuej duschi p ra ji, kak müze n a pschihodnc waschnjo Jezus-dzeczatko czesczowacz a w e wschelakich nuzach a czesnotach je wo pom oc prosycz. S erbski lud je M i t knizku z radosczu pschijak. Z a to swedczi dzen w ote d n ja pschiberace czesczowanjo tam n o h o hnad o w u o h o dzeczatka, kotrohoz kopija so tez we W orkleczanskej kapali n a u ta fa. A le bjez dziw a tez, zo lud ta f rad a z tajkej dow eru B öjskom u dzeczatku so blizi, je dze to la tak m nohi hizo w ot njoho wustyschany. Doscz ludzi je nam hizo wobkruczako, zo je Jezus-dzeczatko jim pom hako; a wschednje swccza sv psched-nim dzakue a prostuc swcczki. Z o p a l by tu te czesczowanjo a tu ta dow era k Jezus-dzeczatkej hischcze pschiberaka, njech je tu dzensa I joho czesczi n a tsi podaw kt spom njene, kotrez su so njedaw no w naschej wokolinje stake. W e W orklecach besche m koda zo n a czezcy skhorika. T a k zle pocza khoroscz z njej zakhadzecz, zo jeje pschiwuzni pkaczo po W orkleczanskoho kapkana bezachu/ zo by ju d ru h i ra z dom a w obstaral, dokelz sebi myslachu, zo Prjedy w um re, hacz by z Khrösczic knjez doschok. Lckarjej z K am jeuca a z K u lo w a njewedzeschtaj z a n u d ru h u pom oc, hacz posledni sredk, kiz w podobnych padach, hdyz so wo ziw jenjo abo smjercz jeim a, czkowjeska wuscht kuoscz uakozuje: * W R ozencze p o la knjeza w uczerja W jenki, w e W orklecach a w redakciji K atholskoho P o so k a" w B udyschinje je hischcze neschto tajkich knihow n a skkadze.

196 192 beschtnj wobznmknykoj, w bohej khorcj w ow czu frcj do ziky znpnschczicz. Hizo be sv luolucfl k tonnt kupila, epla kista k tittcj zw azliw ej operaciji trebnych inftrum cntm u be so do W vrklec pschiwjezkn a hodzina k operaciji postnjena na schtwörtk prenjoho nugitftn popofttnju tu btuem aj. N'ntrntscho p a q prjcbp tovbroczichm y so wezo n a tn tp m b n jn k nnschomn Jezus-bzeczatkcj, f joho czcsczi tooprowasche sv w o p o r B ozeje msche a swecynchn so swcczki tu hrvdow ej fn p alt za n a smjercz khorn. A hlej, hbyz Iřfa r pschijebze, zo by z puftebnint pospytvm smjcrczi w o p o r w u to rh n y t, n a n ta fa wschon pscheskapnjeny, zo so spurn porjebza. Prnjcsche, zo scbi tn to n njcnadzity a ttapll) w obm röt f lepschomn tu n ja jn tq njem öze, a ntenjesche, zo je tnikoscziwn sotra, kotraz khvrn wvthlndowasche, tu pom pafn. T n ta pnk a my wschitcy, kotsiz wschoho swebcy smy, njepschipisnjem y nikotnn bruponut, hacz Je z n s - bzeczntkej tajknle spobziw nn pom oc. K h o ra je batuno hizo stanyka a nichtö n a itjcj njew ibzi, kak tujele je czerpika a kak blizko be stokej wecznoho sndnika. W B a c z o n jn czers'jesche bttr leta dokho n a n jeh o jo tn n n khorvscz. D zeü a bvle joho tnocp so zhnbjachn, mjez tpnt zo boloseze pschibernchu. iaj, fnrotue inatrt) je w bohi pojfebtti qja6 w ustacz b p rb jaf. D o joho czeka bechn njebziw ajcy dzery tuttpanpfe, kotrez sv jebm jachu. N a potnoc,. n a w nstrow jenjv sein ttichto njem yslesche; khory sam n ajlep je wedzesche, zo jeniczcy smjercz joho tu e t m a tro w w usw obvbzicz ntoze. T o h o b ln znbasche styskliwje za n jej a besche wschön zrnbny, hbyz jom n schio polepschenjo pschejesche. A le smjercz so blijesche a boloseze ftajitjc pschtberachn. T n bofta w bohi spom njenn knizkn w o P razskim Jezus-dzeczntkn bv rukotu. N a mescze zaczn tu sebi w nlkn botu en t k tu to in u bzeczatkn a n u trn je proschesche je w o zboznn sm jertnn hobzinn. S ta jn je dasche sebi w o t swojich bzeczi z knizki czitacz a ra b kkabzesche sebi knizkn a swjeczatko Jezns-bzöczatka n a luntrcbu, p rajo, zo je jom n potom lepje. P o joho zabosczi dzerzesche so dzewjeczbnjowska poboznoscz, kotrnz byrbjachn so wötse pschi ttiin tnoblicz, sweczachn so.sw eczki a swjeczesche so B o zn tuschn k czesczi P razskoho Jezus-bzeczatka, zo by jo m u zboznn sm jertnn hobzinn borzy popschnko. A hlej, hbyz be ledy n a d zew jatym b n ju so poboznoscz z A m en" skonczika, w bohi czerpjer zboznje w nsny. D w anaczeletn o h o hölczeca z H örkow be lo n i n azym n w Khrösczicach p o s bo n o h i skusak. N o h a hnydom straschnje zaczeknsche a so borzy n a wjacch mestnnch jebmjesche. T okho trajesche, p rjed y hacz zasy zazi; ale to la zazi, wezo jenoz po zbaczn. Pschetoz letsa w lecze pocza n o h a zasy bolecz, a to ta t ja ra, zo hölczec hizo w o t zapoczatka jn lija w jacy bo schule khobzicz njemvzesche. W bohej starschej nnkozow aschtaj wsche m özne srebki a m obleschtaj so wjele, bokelz webzeschtaj, kak psycze kusnjenjo czkowjeka czasto n a czas ziw jenja hnbjenoho sczini. T o la wscho zbasche so pobarm o. N o h a bäte böle bolesche a boloscz stnpnsche pschecy bale h o rje po czele. - T e z Njeswacziblski lekar jejn schpntnje tröschtowasche, m enjo, zo je to ja r a wostubka, bokhotrajaca toec, zo tn niczo czinicz ttjemoze. T u zaskyscha hölczecowa m aczer w o processionje, kotryz 2 0. jeptem bra z W orklec bo R ö z a n ta z Jezus-dzeczatkom pöübze. H n y b o m sebi krncze w otmysli, zo za Jezus-bzeczatkom do h n ab o w n o h o meska R ö z a n ta pöubze, zo by jej w one za to khrom oho hölca w ustrow iko. K nizkn w o P razskim Jeznsk u czitawschi besche m jenujcy zhonila, kak je tu te bzeczatko hizo czasczischo n a m aczerne pröstw y bzeczi tunhojiko. T u z tez w o n a poknu bow eru n a nje staji.

197 193 Dzesche, kaz 6e slubila, z processionom do R ö z a n ta a tu so poklakny psched samej postaw u lnboscziw oho Jez u sk a a modlesche so dolho a n n tm je za swojoho syna. A Jezus-dzeczatko a Rözeuczauska macz B o z a staj so und jeje sylzami fm iltfoj. D o m o j pschischedschi slyschesche w ot sw ojoho syna, zo n o h a tak ja ra w jacy ujeboli. N a z a jtra mözesche M iklaw sch hizo do.uhrösczic k sw jatej spowcdzi hicz, wezo hischcze ja r a khrom jc. N a tfe q i dzeu, 2 3. sept., dzesche hölczec za Ist mesacy zasy p reni ra z do Khrösczic do schule a z w ulkim wjeselom m aezeri powedasche, zo je hizo zasy druhdy sk o k u bezal". A w o t toho d u ja je so wscha boloscz zh u b ila ; noljct je cyle strvw a. W ec je so cyle tak m ä a, kaz je tu z krvtka napisaue, a közdy mvze so sam P ola starscheju a druhich, kotsiz sn khrom n n o h n widzeli, napraschow acz. P o to m njech sndzi wo tu ty m podaw ku kaz chce. M y Yak smy ze zbozow uym aj starschimaj a zbozow uym hölczecom pscheswedezcm, zo je tu Jezus-dzeczatko dziw cziniko. W e W orkleczauskej kapali je so 6. oktobra Po uyschporje Psched postaw il Jezus-dzeczatka serbska a nemska dzakow na poboznoscz w otm ela. K apalka beschc w ot pobozuoho lu d u cyle pschepjelujeua. W e wschech wvbliczach mözesche czitacz h u u tu zahvrjeuoscz a poboznoscz. Z a n e wvczko ujew osta suche.. T u z khw ataj tez ty, luby czitarjo, w e wschelaüch uuzach a czesnvsczach czela a dusche k lu bonm Jezus-dzeezatkej, a czesczuj je w osobuje z tyiu, zo so pröcujesch, sw oju w u tro b u joho najswjeczischej w utrobiczcy dale a bole podobuu cziuicz. Dobyczerska brön w ezezkich czasach. S ch tö by ra d y njeslyschak w o huadow ym mesczc L o u rd e s w o dziwach, kotrez so tarn wschcduje staw aja. W o t leta je m ale L v u rd e s so pschem enilo do sw etaslaw uoho mesta, je so cyle pschemeuilo w o t toho czasa, hacz je sw jata M a r ija tak dobrocziw a so tarn w opvkazala. W m jeuow auym lccze zjewi so tooua khudom u, u jew iu o w a to m u dzesczu, z m jcnoiu B cru a d ette, a tv nie jcuoz jvuu, ale w jacy kröcz. T ak czasto hacz so uajzbvzuischa kujezua poboznom u dzesczu pokazowasche, mcjcsche lo o n a w sw ojim aj stykujenym aj rukom aj rözow c a B e rn a d e ttc mözesche jeuoz, psched njej kleczo, n a njebjesku zousku zhladow acz a so rvzow c modlicz. H dyz be so M a r ija tutej khudej holczcy w jacy kröcz zjew ila, poruczi jej toona, zo dyrbi u a westym bleczku hrjebacz, dokelz dyrbjesche tam kuzol uastacz, z kotrohoz mejeschc spom ozenjo zörlicz Po cylym swecze. T u tö n kuzol je u a sta l a je hizo njeliczomuych spodziwuje w uhojil. D uchow ny kuzol Pak, z kotrohoz dyrbjesche swetcj hischcze w jacy zohnow a n ja pschikhadzecz, mejesche M a r ija w rukom aj to je sw jaty rözowc, kotryz uajzbvzuischa kujezua, sczehujcy m o d litw u pobozuoho dzescza, zc swojim i Porstam i pschewodzesche, kaz by w uaschich czasach, hdzez be swct Po zdacza title m o d litw u skoro zabyl, u a s wschitkich w tu to m dzesczu hischcze jö u u chcyla rözow c wuczicz, podobnje kaz uchdy sw jatoho D o m in ik a; kaz chcyla nam w oznam jeuicz, zo zm ejemy w uaschich njew eriw ych, ujekhm auych czasach w rözow cu p ra w u pvm oc; kaz chcyla n am pokazacz, zo dyrbi w czezkich w ojow anjach a w ichorach uaschoho czasa sw jaty rözow c n am spodziw ua, m öcua a dobyczerska^ b röü bycz a wostacz. A tak bu tam n a skala p o la Lourdcö sweta-

198 194 ffstuma kletka, z kotrejez je kralow na n jeb jes sam a rözow c p rebow ala. Tehdyschi barnz P i u s I X. je tu te prebow cm jo berjc zrozernik a tv h o d la sw jaty rözow c czasto dzeczvm katholskeje cyrkwje p o ru czal. H byz jvho jo n u puczow arjo proschachti, zo by jim rözow cy w osw jeczil, prajesche jim, zv m a Won tez rözow c,. a pokaza jim cyle malt), n jen ah la d n y, a toka rnenjesche, zo je to n ajwjetschi poklab, kotryz w swojirn hrodze m a, dokelz je to rözow c, z kotryrnz je so joho pschesczehauy prjedow nik P i u s rnobkik, a z kotryrnz je so pschede wscherni njepscheczeleini wnkhowak, a tez w ön to czini, krucze so nadzijejo, zo z nitn dobudze. D ajcze m t wüjsko so rnodlacych, a chcu wschitkich njepscheczelow pschew inycz"; tu te skowo skawnoho barnza je wschudzorn zuate. H a j, tu to n rnuz B o z i w otkaza rözow c jako posleduje w opornnjeczo cykornu kschesczauskoum lubej, hbyz 10 rnesacow pscheb sw ojej srnjerczu puczow arjarn z P o itie r s rjekuy: S p ew ajcze to la wschitcy hrornabze ze swojirni swöjbarni w jeczor rözow c! N a u o jo a rnaczerje, syuojo a bzowki, spewajcze wschebnje tu tu ta t jebuoru, xjanu, z tojele w otpuskarni w o b b a rjeu u rnoblitw u. Njech je w arn to, rnoje bzeczi, rnoje poslebnje skowo a w opornujeczo, kotrez w arn zato o fta ja m!'1 P schi bruhej pschilezuosczi prajesche w öu tele skowa: S w ja ty rözotvc je m ale sczeujo a w jebze tych, kotsiz jö n p ilu je a pobozuje so m obla, k tam riom u m erej, kiz je w swj. sczeuju slubjeuy." K az P i u s I X. je tez jo h o uaslebuik n a stole P e tro w y rn sw jaty rözow c ze toset)ej uutrnosczu a lubosczu pschecy pvruczal. Huyborn^ w spoczatku swojoho kujezeuja poswjeczi Leo X I I I. cyle kschesczaustwo kralow uje njebjes, a poskiczesche wschitkirn jtoojim sw eruyrn bzeczout swj. rözow c jako b ro h o tn y poklab, jako bohate zörlo huabow, jako bobyczersku brört w uaschich czezkich czasach, jako m öcny sredk, zo inöhli z m o blenjoin ujebjo bobycz, zo by K ujez n ab khubyrn, w hrechach zalosczacyrn swetorn so srnilil. P o tam n ej krasuej encyklicy w ot 1. septeiubra , w kotrejz sw jaty tobte postaji, zo m a so rnesac oktober k czesczi kralow ny swj. rö z a rija swjeczicz, sczehowachu hischcze brühe, hbzez so swj. rözow c slatvjesche. S w ja ty w ötc m a pschecy w ulku zaboscz, zo by cyly kschesczauski swet swj. rözow c jako b rö n w u z iw al pschecziwo wschern ujepscheczekarn uascheje zbözuoscze. A w opraw bze, swj. rözow c je tajka brön, spvbziw nje m ocua, bobyczerska, tvukkotna a to la ta t jeb n o ra, kohka, zo rnöze kvzby z n jej w ojow acz, njech je rneschuik abo wvjak, cyrkwinski wjerch abo swetny, khuby abo bohaty, stary abo rnloby, sauw slaba ruczka bzescza, spröcua ru k a schĕbziwca, tschepotaca ruka khoroho n a lozu bokosczow. W azn y a czezki je nasch czas, czmowy a hrozacy kaz rnroczeke, kotrez so zbehaja n a ujebjesach pschichoba. S w j a t a cyrkej kroczi po karnjeutuyrn p uczu; w o n a kroczi, kaz jeje Böjski zalozer, Po kschizowyrn puczu. Tohobka, hbyz so hischcze kuboscz zehki w uaschich w utrobach, kuboscz^ k naschej sw jatej, z czernjerni krönow auej rnaczeri, ta t slyschrny skowo, uapornincm jo sw jatoho wötca, bjerrny wschebnje bo rnkow ftojatit, bobyczersku brön, sw jaty rözowc. Rözowc w rukach zmuzitych wojakow. Hischcze bzens pow eba so w B riksuach w Tirokskej, tat tarn schpaniscy w ojacy, hbyz w SOIetuej tobjnje Tiroksku bobyczerscy schkitachu, tta tarnnischirn torhoschczn w jeczor zhrornabnje so rözotvc rnobkachu. A zabyn bziw, zo wschcbny wojak tehboin sebi rözow c ta t wazesche, hbyz tez uajslaw nischi wjebnik

199 195 tam noho czasa, T illy, jö n zenje z ru ft njepuschczi. Psched w azncj bitw» n a 6efej h o r je 'p o la P r a h i kleczesche wön, rözow c so m odlo, n a stronje sw ojoho wjercha M a x im ilia n «I. psched swjeczeczom najzbüznischeje knjezny. T u tü n T illy, kiz je w jaey hacz 3 0 bitw ow dobyt, noschesche rözow c pschecy pschi sebi zjaw nje n a sw ojim mjeczu k czesczi swj. M arije. T o czinjesche tez skawny prync E u g en, a hdyz joho w vjacy widzachu, zo so w osebje poboznje rözow c m vdli, p ra ja ch u : T o budze börzy bitw a, stary so tak w jele m obli. M ocy rözow ca so w ön pschede wschem dzakowasche, zo 5. au g u sta p o la P e te rw a rd c in a m öc T u rk o w pschewiny. H dyz chcysche m arschal R adecki ru n je psched bitw u p o la N v w a ra n a konja, pytasche w ön n jem ern je neschto n a zemi. W ojak, to w uyladaw schi, pschibcza jo m u pom hacz a pytasche a schto n am ak a? W tra w je lezesche rözowc, kotryz m arschal wjesele pschija a pvtv m hnydom dvbyczerscy bitrou zapocza. W septem bru a oklobru w öjnskoho leta nemscy w vjacy in F ran cozskej ja r a m rejachu. M estaczko G v rze p o la M e c a be z khorym i a ran jen y m i pschepjelnjene. W schednje w tu ty m mestaczkn sam ym n a w vjakvw mrejesche. W tu to m zrudnym czasu be to je n a m odlerska kniha, kotrnz skoro wschitcy w rukom aj dzerzachu a z kotrejez so z hnnjacej poboznosczu m odlachu tu ta kniha be swj. rözow c. Közdy w ojak zadasche za nim, w ön noschesche jö n pschi sebi, w ön mejesche jö n n a khvrokozu, z m rejacej rnku jö n kruczischo pschimajo bjerjesche sebi jö n közdy wojak sobu do row a. Z Luziey a Sakskeje. Z Budyschina. Z knjezom scholastikvm L u s c z a n s k im so B o h n dzak ja ra derje porjedza, a je nadzija. jelizo niczo so njepschida, zo budze czesczomny knjez zas w advencze möc w duschepastyrstwje pom hacz. K az styschimy, knjez P räses F ilip R e z a k w P ra z y sw oje zastojnstw o ztozi a pschindze do D rjezd zan jako dwörski kapkan k pryncej J u r je j. K om u so w azne zastojnstw o Präses«serbskoho ] erntn a m dow eri, n jeje w tu khwilu hischcze Weste. N a nainokw jenjo z R o m a pösczele najdvstojnischi knjez biskop knjeza kapkana Z e n t n e r a ze Z itaw y, kiz je so k to m n poskiczik, d o R o m a n a dalsche theologiske studije. Knjez Z e n tn e r budze tarn w nemskim w ustaw je A n im a", kaz so tez z druhich nemskich diöcesow mkodzi meschnicy studijow dla tarn daw aja, a w ostanje tarn najskerje dw e lecze. W n a ro d n y m ziw jenju serbskoho lu d a je so 2. dzen oktobra w ulcy w azny czasowy w odzel dokonjak. P o l sta let be so minyko, zo be so preni serbski spewanski sw jedzen wotmek. Nasch serbski hudzbnik K o c v r be tchdy preni kröcz ze sw ojim i kom posicijem i - a serbskimi ludow ym i pesnjem i z koncertom n a zjaw n e stupik. S ch tö z rozdzel mjez tehdom nym a. netczischim czasom njeznaje, wulki w uznam tohole podaw ka zapschijecz njezam vze. B öh, kotryz be w tam n y m czasu mjez scrbskim lu d o m m uzi zbudzik, kotsiz ze swojim pismowskim dzekom drem ace S erb stw o zasy wubudzichn, w ön je tehdy tez serbskomu ludej m uza dank, kotryz dyrbjesche ze sw ojim i hkosami wötczinske zahorjen jo a zaczuczo zapalicz. Nasch njezapom nity Z e jle r spewy pesnjesche a nasch 5ivcvr za nje hkosy ^dzekasche. A kajka möc w tychle spewach a hkosach lezi! P o wschech S erb a ch so w one zanoschvwachu a spewachu. W o n e bechu so z lndvwoho ducha narodzike a tvh o d la do lu d a pschendzechu a so w nim wvbkhowachn.

200 196 W ulki jn b ileju y spewanski sivjcdzeü, kotryz 2. oktobra w B udyschinje swjcezachmy, m vze so to h o d la polstaletny n aro d n y dzeü now oho S e rb o w stw a m jenvw acz. A nasch lud jö n,te z jakv ta jfi w obhladow asche. Z e wschech stron serbskoho kraja beehu n a swjedzen khw atali. H izo dvkho bo zapoczatka foncerta iialju wsche m estna w L aucc im tlfcj fält z poskucharjem i wvbsadzene. W jele ludzi dyrbjesche so dom oj wrvezicz, dokelzzanvho mestna wjaey namakaez njemozachu. W o fo n c c rq c samym, kotryz so hnydom Po sedmich hodzinach zapoeza, be powschitkow na khw alba skyscheez. M ö cn y be züczischcz, kotryz se w ön n a pvslncharjow q in it. P ow schitkow nje be po skönezenju fo n certa toufub skyscheez, zv so haez b o tal zadyn serbski spewanski sw jedzen tak poradzik njeje, kaz pvsledni. W osebje tseezi dzel, w obstojacy z cykla Kocorow ych spewow, ze zw jazow acym teytom, w vt M e d le rja basnjenym, a z orchestrow ym psehewodom w uhotow any tont d r. I. P ilk a, p o la poskueharstw a w ulku khw albn znejesche. K spew anjn so swjedzeüska hosezina a ßat pschizamkny. S ch tö z toolpomni, kelko Pröcy a pschihotow je tu to n swjedzen zadak, njezakom dzi wescze knjezej seminarskom u wyschschomu w nezerjej F i e d l e r j e j, kiz je wscho zarjadow ak, a joyo pvm ocnikain w swojej wutrob>e najwjetschi dzak zawdaez. W e W i n j e zem re m in jeny tydzeü knjez d r. p h i l. O tto K l e i b e r, Professor pym nasia tarn, syn njeboh w uezerja K leibern w R özeneze. Knjez K leiber besehe w jae let sobustaw naschoho to w arstw a a je tez w euzbje K atholskom u Posokej" swerny byk. R. i. p. Z Radworjil. N a sw jatoho M ichaka mejesche nascha katholska bjesada sw oju p o rja d n n zhrvm adziznn, kotraz be neschto skabscho w o p y tan a, kaz b ru ljc ; dokelz besehe w ulki dzel sobustaw ow do K onjec n a spew ansk swjedzen wvtjek. K njez ad m in istrato r W j e s e l a w o tew ri w 6 hodzinach zhrom adziznu z katholskim postro w jen jo m a p o d a n a to krötki politiski psehehlad. W osebje spom ni netk w dlejschej ryezi n a zrudny jubilej 2 0. septem bra, hdzez buchn sw jatom u w ötcej psched 25 letam i pschez rubjezne ezrjody, p o d p jera n e w o t piem ontesiskoho knjezerstw a, poslednje wobsedzeüstw a kraja z 9im nom rubjene, a kak n a tu ty m d n ju tarn knjezerstwo zjednoczene z G a rib a ld ia n a m i a pvobodnhm i m u rjerje m i w ohidne sw jedzenje w otdzerza. Pschi tym k trvschtej pschistaji, kak sn katholikojo Sakskeje a tez wschitkich druhich katholskich a njekatholskich krajow pschez woscbite B o ze skuzby d zjaw ne w odlitw y pscheeziwo to m u p rvtestow ali, a wosebje, kak je nasche katholske S c rb o w stw o swöj P rotest pschez w nlkotny procession, kiz so n a tym d n ju z W orklce do R v z a n ta wjedzesche, w uprajiko. T u to n procession be w o t katholskoho zem janstw a H o rn je je Lnzicy zarjad o w a n y. N a nim bjerjechu w jae hacz sobustaw ow wschech serbski eh katholskich w osadow a w ulka liczba duchownych dzel, kotsiz z tym pokazachu, kak krucze S e r b jo hischeze pschi skale swj. P e tr a stoja. P o tu ty m mejesche hischeze pism aw jedzer, w uczer K ral, krötki psehednoschk w o nehdnschich klöschtrach w Sakskej P rjedy zaw jedzenja now eje lutherskejc wery. K. Z Radworja. Z a ü d z e n u pöudzelu w jeczor w otm cwasche tu d o m n e P o - boczne T o w a rstw o Serbskich B u ro w " a z nim zjednoczena n a lu to w a rn ja sw oju nazymsku hkow nu zhrom adziznu. N a n jej so w osebje dw aj n a m je ta j wo n a- stu p a n ju pozczonkow pschijeschtaj, a to n ajp rjö d ey ton, zo so p o la wjaeletuych pvzezonkow p ro v isija swupozezeüske khösty") p re n jo h o leta w o t 8 0 n a 50 pjenjezkow p o n i z i, a 2., zo m öza so pjenjezy Po potrebnosezi tez n a wjaeh let b je z w o t p k a e z e n j a w upozezvw aez, tak zo m öza sobustaw y, hdzez w azue

201 197 winy za to recza, tez pozczonki n a w jacy let dvstacz, kvtrez so u j e t r j c lm j a k v z d o l e t n j e w jenajkich dzelach w o tp k a c z ic z. T sjo sobnstaw y dvhladnistw a, kotrychz czas be w undzeny, so z n o w a w uzw vlichu. 3 tyin so zhrom adzizna skonczi. S ch to z ziw jenjo a skutkowanjo n a lu to w a rn je poivschitkownje n a- stupa, njech sobnstaw y tez dale zasy p iln je n a to dzerza, zo by wosebje czeledz hischcze böte lutow aka. H dyz d rje zw jeselaca liczba mlodoscze, hvlcow kaz holcow, swoje zbytkne to lerje n a d a n nosy, d ha je sich tv la pschecy 'hischcze tojetc, kotsiz cyku m zdu n a Pröznoscze ro z m je ta ja. J e to w vpraw dze zrndne znam jv, hdyz czeladnik 10, h aj 2 0 let flnzi a hischcze mit pjenjezka n a bm ii nim a. N ichto so pozdzischo njeprascha, kelko je w otroczk pscherejival a pscheczinik, kelko je dzow ka n a w osobnn d ra stu rozm jetaka; nie schto staj sein nahrom adzikoj, za' tym so pschi westych podendzcnjach ziw jen ja prascheja. T u z : l u t o w a c z! doniz je czas a pschileznoscz. R ja n e " leta wkvdoscze so zenjc wjacy njew röcza. Z Konjec. Před nĕkotrymi mĕsacami załoži zo w Ralbicack spĕwařske towařstwo za Ralbičansku wosadu. Hač ruuje je towarstwo potajkim hišde jara niloduške, a byrnjež žanoho blyšdatoho mjena njemĕlo, njetrjeba so tola bojeć, do rjadu druhich serbskich spĕwařskich towařstwow stupid a z nimi wo dobydo wojować na polu serbskoho spĕwa. Dopokaz za to bĕše spĕwanski swjedźeń, kotryž bĕ so 29. septembra w Konjecack wuhotował. Z woprĕdka kusk ze strackom, potorn pak sylnišo a korli-. wišo klinčeše přez salu:,,naše Serbstwo z procha stawa. Po tutym spĕwje bĕ Kanonenfieber nimo a jene čisło programa jakož druke so jara derje poradźi. Ničoho druboho so tež njenadźijach. Přetož dirigent, knjez wučeř W jacsławk-konječanski a wšitcy spĕwarjo su za serbski spĕw woprawdźe zahorjeui, kaž bĕ derje widźed. A z krutej nadźiju, zo budźe tute towařstwo hišće dołhe lĕta ze swojim jasnym spĕworn wĕrnych Serbow zwjeseled, wĕsde wšitcy hosc'o prĕni joko swjedźeń wopušdicku. Na mnoke lĕta! K l k. Po wolbje. W ölbn, kotraz je tak wulke bedzenjo pschihotowaka, jc dokonjan a: Oitunt -obyta! W uspcch w vlbow je tu to n : Smoka w Spytecach 1720 hkosow, M ü tterlein w Koblicach hkosow, S ch ry b a r w Hnaschccach 129 hkosow, L ang w D rjezdzanach 4 0 hkosow. H dyz to n le wuspech zhonichm y, be nascha p re n ja mysliczka: skawa a dzak lubym S e rb a m a buram, zo so njejsu d a li zamolicz, ale czinili po radze dcrje menjacych. W schitkon w ulkotny wöjnski A p p a rat, kotryz je M ü tte rle in o w a strona do bitw y wjedka, n jeje niczo pom hak. A ni nahladnoscz pschedsydstwa k o n s e r v a t i v n o h o t o w a r s t w a a z w ja z k a r a t a r j o w sb und der L andw irthe), kotrejz tak niocnje za M ü tte rle in a ivustupow aschtej jakoz by S m o k a pschecziwnik konservativnoho zm yslenja byl, ani toliro r y c z e r k n b l c r j o w a sich pschiwiska, a n i zjaw ne p o d p jera n jo wokrjesnych hamtskich now inow B a u t z e n e r N a c h r i c h t e n ", kotrez w swojich rozpraw ach wo wolbnych zhrom adziznach jen o z za M ü tte rle in a pisachu: wscho to njeje zamohko strowy rozsud serbskich burow zamoliez, kotsiz sebi do sejm a pschesa zastupjerja

202 198,je f m o j c j c srjedzizny, kiz w opraw dze z nim i dzerzi. K onservativne tow arstw o te,j w tijinle padze ltjcje zbozom nje skutkowako. Pschcczo dha je Icone tak ja m pschceziwo S in o li byto, hdyz je ton tö tn ru n je tak konservativny, kaz zadyn d rn h i? S e r b ja su z cyla konservatiw ii böte hacz nekotryzkuti dru h i ncivob. T o h o d la m eto spom njene to w arstw o trochu böte za tym sledzicz, kak lu d a tu tym le padze s e rb s k i l u d mysli. N a l e ž n o s ć e n a ś o h o t o w a r s t w a. Sobustawy na lĕto 1895: kk Miehal LipiS i Ceskec, 449. Handrij Šmidl z Baćonja, 450. Madlena Naglowa z Kanec, ze Žuric: Miehal Weclich, Mikławš Kachel, 453 Jakub Kokla z Wotrowa, z Nowodwora: Jakub Šolta, Miklawš Wjenk, Jan Hajna Jaknb Solta z Kašec, 458. Marija Rychtarjec ze SmjerdŹKceje, 459. Jurij Šołta z Peskec, 460 Handrij Khĕžka z Kćžanta, 461 Marija Zarjcnkowa z Dobrošic, 462. Michal Wolenk z Kukovva, , ze Swinařnje: Jurij Pjech, M. Rjeda, z Khröscic: Jurij Pjech, Miehal Kokla-Lisak, Pĕtr Dörnik, "468. Jakub Mlyńk z Worklec, z Wudworja: Jakub Zarjeńk, Mikławš Rryl, Marija Šewčikowa, 472 Pĕtr Bĕtka z Kozaric, 473. Marija Kralowa z Jaseńcy, 474 Marija Hejdušcyna z Horkow. v Sobustawy na lĕto 1894: kk Mari ja1rychtarjec ze Smjerdz'aceje, 674. H. 8 z B., 675. Handrij Khĕžka z Rözanta. Dobrowölne dary za towarstwo: J. S. 25 p. Zemrĕte sobustawy: Handrij Smola z Baconja. dr. Otto Kleiber, professor we Winjo R i. p. Za eyrk ej W utroby J ĕzu so w eje w B aćonjn. Nawdaty kapital a dotal nahromadźena dań. wučinještej 109,527 hr. 62 p, K česdi Božej a k spomoženju dušow je dale woprował: r. 1 hr. H ro m ad ź e: hr. 52 p. Za cyrk w iek u s. J o zefa w H ajnicach. D o ta l h ro m a d ź e : 12,748 hr. p. Dale je woprowal: njemjenowany z Budyskeje wosady 1 hr. H ro m ad ź e: 12,749 hr p. Za eyrkej M aćerje B ožeje w Radworju. Dale su woprowali: na Rĕčkec-Roztokec kwasu w Radworju 25 hr. 75 p, na Knoblochec-Madlencec kwasu w Kamjenjej 3 hr. 15 p, N. N. z Bronja 20 hr. Za eyrkej w Lubiju: njemjenowany z Budyskeje wosady 6 hr., za šulu 6 hr., liromadze 12 hr, wot sobustawow žiwoho rćžowca w Budyšinje za eyrkej a šulu 10 hr. Za nowu eyrkej w Kamjenicach (Chemnitz): njemjenowany z Budyskeje wosady 6 hriwnow. ' Za nown eyrkej w Plawnje: njemjenowany z Budyskeje wosady 6 hr. Z a K o ć i n j a n s k i c h w u p a l e n y c h : P. T. N. z R. 8 hr., wudowa Z. z Budysina 5 hr. Zapfać Boh wšĕm dobroćerjaml Czesczenym S e rb a m wokoknosc^e z tu ty m najpodw olnischo k w edzenju batenm, zo mam w o t n etfa hotow e czrije a lojflrtc toste w e w ulkim w ubjerku a w e wschech wulkosczach po najtuüschich pkacziznach na pschedan. Jözef Axmann, schewski mischte w Khrösczicach. S w o ju parnu maschinu n a czisczenjo pjerja najpodw olnischo porncza Jakub Delevk w Bndyschinje n a hornczerskej drozy czisto 34. Ejilchcz melerjcc knihiczischczernje to Maczicznym tomje w Budyschinje.

203 Wudawa so prĕnju a třeću sobotu mĕsaca. PJaći lĕtnje na posće a we knihaini 2 m., pod ki'ižnym zwjazkom do domu słany 2 m. 25 p Wudawam» wot towořltma S S. Lyrilla a M cthodija m Lndyschinje. Redaktor: Jakub Skala. Čisło novemhra Lĕtnik 33. Nie politika, ale wo politicy. K ralej sw erne politiske zjednoczenja a zwjazki p rö c n ja so swern, powschitkowne rooliftojcnja porjedzecz, kozda strv n a n a sivvje ivaschnjo. Jich w otpohlady su rja n e a dobre, sich ryczc ffobfc, a to ln nihdze zadyn wnspech. Cyky swet je mischkulanca, haj, sam o m jez sobu so sobnstaw p jeneje a teje samsneje strony pschim aja, kaz smy to p o la poslediiich w olbow w idzeli. Z wotkel to? B ych to la rieft, pschi dobrym w o tp o h la d a n ju dyrbjako k dvbrom u koncej to jefq. N a dobrym w o tp o h la d a n jn sam ym njeje hischcze doscz, zaklady, n a kvtrychz politiske strony swoje P rogram y liatm a rjeja, d y rb ja te j dobre bycz a to w one jenoz potom sn, hdyz sv z k o z n ja n a w o l u B o z n, kaz je cyle jasn a w u p ra je n a w B ozich kaznjach. Dzesacz B o ze kaznje su najstarschi a najlepschi politiski p ro g ram, kiz je hischcze dzensa tak w erny a pratot), kaz psched tysac letam i. B o h u z e l Pak fu politikojo m udraezcy, kotsiz su pschi sw ojim lo jen jn za rja n y m i slow am i zabyli n a tu to n najwesczischi p ro g ram. T o h o d la je nascha w inow atoscz sm y-li i'taunj politiskoho zjednoczenja ze wschemi m ocam i n a to dzelacz, zo nascha stro n a B v ze kaznje za swoje hesko sczini. W em y, zo w sejm je politiske strony zakonje dzekaja abo pow aleja. C hcedza-li pak jenoz po c z l o w j e c z e j m u d r o s c z i zakonje dokonjecz, njen astan je zenje n ic z o k h m a n e. S c h to p o m h a ja zakonje, kotrez z khostanjom h ro za tom u,- kiz B o h a hani, hdyz to la m am y sudnikow, kotsiz do B o h a n je w e rja? T u moze so jenoz preni zakon wudospoknicz z tym, zo d ru h i p ra ji: za sudnika moze so jenoz w eriw y kschesczan postajicz. S ch to p o m h a ja nasche zakonje w o njedzelskim a sw jalocznym inerje, doniz so jenoz d aw aja z dziw anjom n a strow otu ludzi a nie tohodla,

204 200 bofclß tsecza B o z a kaznja p ra ji: S p v m ü, zo by sabat sw jeczil!" T o le je jcniczka luina. zu fwjsltoc.'jm) mer, stro w v ta ludzi je jenoz sczehwk, ale swet je nun» st sczehwk pfdicinenit. T o je tn mischkulanca. N a fralm n o rb afftn io. n zbezkarstwo smy hizo wschelcike zakonje p o m e li; ale njebechu khmane n luz su zasy zbchnjcne. T e z to h o le je luina, zo je swet zabyk n a B o z u kaznju: D yrbisch n a n a a macz czesczicz, atb W o t kschesczanskeje czahnibby w ibzim y tn smjercz m ato w netczischich swojbach. T u z wotroscze lud, kotryz so zm ieje wyschnoscze njeßuji. W y m ubri m uzojo, kotsiz tolo sweta wjerczicze, ftara-jq c ju za to, zo m a schiw örta B o z a kaznja zasy fta ru Pkacziwoscz a waznoscz. T ez tjciuat m orbnřjtiuo nasche zakonje ftjo jta ja ; schto Pak pom ha, hbyz so jen o m u m o rb arje j tjtoroa luotn ib n je, d ru h o m n Pak so jenoz mesac abo dw aj jc jtn n fi" n n p a lt? T o n, ' kotrohoz n a w otpraw uischczo w jebu, nam aka swbj w otsub pschekruty, int) pak m am y jöit ta t bokho za njespraw ny, doniz m aja Weste staun) ezkowjestwa praw o, zo so w b u ellu cyle sw obobnje koncuje. P ja ta B o z a kaznja je za wschech b ata. T o Pak to n subnik njcwe, kiz bzensa m orb a r ja k smjerczi, jntse k scbzenju n a d w a j m esacaj w otsubzi. H a j, hbzez chce czkowjek mnbrischi bycz, hacz B öh, tarn je föne wscheje praw by. S ch esta B o z a kaznja zakaznje ta m a n jo m anbzelstw a. Nasche zakonje z civilnym m aubzeistw om pak bow oleja, schtoz je B ö h zakazak. Közbe bzelenjo manbzestkich je fam anjo m anbzelstw a, byrnje tez hinak xefafo. Z e zbytnim i B o zim i kaznjam i m a so pobobitje. Z ak o n je wschak m am y pschecziwo wschem ujeskutkam, kotrez su tarn zakazcme, ale w one nim ajn p raw oho zakkada: w one njezkoznja so n a B oze kaznje, a tuz njejsn khmane. L chtoz je rybje tooba a ptaczkej pvw etr, to je ziw jen ju lubom a lubzi w o la B o za B oze kaznje). sn elem ent wschoho ziw jenja. C zohobla pak w zjaw nym a lubow ym ziw jen ju B o ze kaznje tak m ato -pkacza? Dokeiz s u. nascht politikojo w swojej zaslepjenosczi swj. cyrkwi r u a j zw jazali a hubu zaw rjeli. Cyrkej, noscherka a schkitarka^ Bozich kazni, dyrbi mjclczecz: jeje najlepschc stawy, cyrkwinske rjab y, njesm edza bo kraja, a to h o b la su kaznje B o ze bo zabycza pschischke. 2 5 let dokho tra jc hizo tale politika a njejsn to (a hischcze bo toho pschischü, hbze schpak tczi. Czim bleje.to tak bäte poübze, czim wjetscha bubze mischkulanca. T u je jenoz jen a raba, w on n a 2 5 let ze wschemi politiskim i w jebnikam i a rycznikam i a n u ts z cyrkwinskimi rjnbnini. W o tw jazajm y cyrkwi rucy a w vtew rm y jej zasy Hort, a styw izny najlepschi w uczer ezkowjestwa n am po 2 5 letach boelabnjc pokazaja, zo smy netto po bokhim bkudzenju to p raw e trjechili. H byz bha netto politiske strony pschm bn a n a s k pschistnpjenju w abja, chcemy so khroble praschecz: Kak stojt p o la w a s z B o zim i kaznjem i? Zkozuje so wasch p ro g ra m n a n je abo n ie? P o to m n a m czezko njepabnje, p ra w u politiku pobpjeraez, a le tkoczicz n a to byrbim y. W schubzvm pkaczi najw jacy wuznaezo barby, tez w politicy : tuz njech so politiscy wjednikojo w uznaja! * * * Wuziraj swoju weru bjez bojoscze! Psched nekotrym i letam i zem rety hollanbski m inister M o b b e r m a n n besche P rotestant, ale w eriw y a cyle spraw ny. P schi to m pak Won katholsku cyrkej jara czcsczowasche, czim böte, bokelz m a to H ollandskcj katholska cyrkej toulku

205 201 swobodu a tarn to h o d la krasnje rozkczewa. J o n u, hdyz M o d d e rm a n n w H aagn pschebywaschc, pschindze mkody m uz i njüirut, kiz be p ra w a studow ak a netto wo zastojnstw o w statnej skuzbje prvschesche. M in iste r M o d d e rm a n n so jofjo w oprascha: D o fajfeje w ery pschißkuschecze?" M kody katholski w otnrvkw i: J a s y m 'p o p ra w v m katholski, alc w o tv m i z cyka bäte n je je." S c h to? " wotm okwi M o d d e rm a n n stanywschi, W y njewescze to sebi wazicz, schto reka, w katholskej cyrkmi rodzeny a w oczehnjeny bycz? J a za w a s nim am zanvho zaitojnstw a, pschetoz schtöz sw ojom u B o h n sw ernje njesknzi, ton tez sw vjvm u kralej njebudze h vernje skuzicz." T o m n Pvtajkim so zle zendze. B ohnzel, wschudzc m inistrow jc a wysoch knjeza tak njeczinja, kaz czesczomny M odderm ann. Z Luzicy a Sakskeje. Z Budyschina. K njezej scholastikej Lusczanskom u so p ra w je d e r j e lv je d z e. D z cn s svbotu je lekar joho nozy gypsowy w obw jaz wotewzak, czohoz so khorh trochu bojesche. Wschitcy Pak buchn luu(ct) zwjeselcni, hdyz lekar w u p raji, zo je n o h a d e r j e a m ir je n a p ra w je n a. K njez scholastikns, kiz je z w obm jazanej n a h n hizo 'to jac njedzel khodzicz spytowak, zm eje n etto tydzen cyle z m eroin lezecz, zo by so schkoda cyle skruczika, prjedy harz khorh za s khodzicz pospyta. v \.., Kaz G erm an ia " pisa, je knjez M ichak Z u r z Hvska, kiz 'je harz d o tal kapkan w Lubecku p o ln L ublenca byk, za kapkana do R ybnika w H o rn je j Schlezynskej pvw okany. ^ K njez Mikkawsch D v m a s c h k a z K vslow a je 6. oktobra to h o leta w kköschtrje w Osekn s w j a t o c z n e s l u b y cistereiskoho rja b a wotpokozik. N a to je spom njeny knjez 21. oktobra nizsche slvjeczizny döstak a 22. dostojnoscz subdiakona docpck. Z Panczic. N jedzelu 2 0. oktobra besche k o n s e r v a t i v n e t o w a r s tw o za K am jenc a w okolinu do tudom noho hosczenca lu d o w u zhrom adziznn pvwokako a z pschednoschkom w o : w obstojnosczach naschoho czasa a Politiske stro n y ", w ot k. v o n S c h o r l e m e r z W ulkoho H a jn a w uhotow ako, zo by, kaz knjez pschedsyda, kom ornik von B u n a n n ad Bischheim om, prajesche, p ro p a y a n d u cziniko za konscrvativnu wcc w naschej w okolinje. Z a jim a w a, derje. z rja d v w an a a hkadcy pschednjesena rycz wjerczesche so w czasn w o t poslednich kejzorstw oscjm - skich w ölbow hacz do najnow ischoho czasa, ro zpom inajo, schto je so mjez tym mjez stro n am i pscheineniko, a kajke P rjedy date skubjenja sn so dopjelnike. Pschcdewschim be to pschecziwo reform arskej stronje n am crjcne a so sanro tot-, kaz pschecy a wschudzom, pschecziwo socialnym dem vkratam, tu to m u M esistej naschoho czasa. R ycznik wuzbehowasche dobre sam otnoscze konservativneje strony a jcjc ja r a khw alobne w o tp o h lad y ", pschedewschim jeje wötczinske zmyskenjv pschi pschizw olenju znatych wojerskich daw kow a jeje pschecziw jenju pschecziwo pschekupskomu zw jazkej jh an d e lsv e rtrag e j) z Rusowskej, z tym dopokaznjv, zo m öza so tez konservativni z knjezerstwom rozkoricz! N a stu p a jo H andelsvertrag winowasche jön, zo je Won w in a nizkich pkacziznow za ratarske produkty. N a druhej stronje Pak tez prajesche, zo je netczische z a rja d v w a n jo bursy w in a nizkich pkacziznow, w osebje zorna, dokelz, b y rn je tez r a ta r dyrbjak titn jo pschedawacz, je cyrvba w mestach a druhdze to la dro h a. T n z pscheje sebi razn e zakroczenjo pschecziwo bursy. T o jorrtu közdy pschihkosuje. R a ta rja m jako zarnnairjv

206 202 za H andelsv ertrag pscheje sebi nm njet hrabje K anica. K lepschomu pschemysta (inbuftrije) wobzam knychu so h a n d e lsv e rtra g i: jako z a ru n a n jo z a d aja sebi ra ta rjo pschijeczo K anieoivoho n n m jeta! N a stu p a jo bohazabycziwych zlych dem vkratow a sich njepscheczelskvho skutkow anja pscheeziwo statej a kejzorstwu d a rycznik zrozemicz, zo d y rb ja so z P raw je krntym zakonjom too tow arstw ach a ezischezu do czista poddusyez. Kujez von S ch o rlem e r ryczesche jednvrje, jasnje, zrozem liw je a schtvz m ön wo kvnservativnej stro n je prajesche, be w e rn o : wo tym bc közdy pscheswcdezcuy. A le schtvz je p s c h e e z iw o konservativnym, to k. S c h o rle m e r z a m j e l e z a, to w ön njespom ni! W o n njeprajesche, zo su konservativni krntym zakvnjam, kvtrez chcedza pscheeziwo dem okratam mecz, tez w knlturkam pfje psehihtosow ali a z tym katholikow njesm ernje krjudow ali. T eh d o m dzeschc so kathvlikam, kaz netkle dem okratam a schto rukuje nam za to, zo so zadane tn ite zakvnje tez pscheeziwo n a m zasy n je n a lo z a? N a to, zo lösche k itte zakonje dem vkratow pschewinycz njezam öza, zo to jenoz w röczenjo ke kschcsczanstwu dokonja, snadz rycznik n jeje pom yslil. K to m u Pak sluscha pschedewschim, zo tez katholska cyrkej by smeka sw obodnje skutkowacz. T o m u Pak zadzetvaja wosebje konservativni. Z n aje m y w a s, pscheczeljo, böle z evangelskoho b u n ta y drnhdy z gustavadolfskich sw jedzenjow ja o z ra jc h sta g a! 9(te tez zadzerzenjo konservativnych n a sejmach njem öze n a s z nim i spscheczelicz. T rje b a so tu jenoz spom niez n a stoinilijonow y zakon a druhe zakonje pscheeziwo P o la k a m a n a njehodne zadzerzenjo wosebje koitservativnych psched letom, hdyz ra jc h sta g B ism ark ej, kotrom uz sprawnoscz, p ra w o a wscha legitim - noscz n jeje w jacy dyzli cw ornow a nitka, kotrejez d la so njepodknje, hdyz ra jc h sta g to m u le B ism a rk ej hvldow acz njechasche. Zaw eseze su höhni swojoho m ischtra: w konseroativnych now inach so m jez rynczkam i czitacz hodzi, kak rjan y jubilcjn y d a r bychu byle m ale nemske tro n y. Rycznik njeprajesche tez, schto je lvnschi U m sturzgesetz" padnycz b a t W ö n njeprajesche tez niczo wo njepschcezelskiin zadzerzeitju konservativnych pscheeziwo najdostojnischom u k. biskopej psched dw cm aj lctom aj, hdyz to n w sejm je n a znaty zakon: O beraufsicht des S ta a t e s über die kath. K irche" w o t le ta ta t n a z d a la spom ni. K ajkiholk aschkrek tehdom be, jako by trv n a kraj h ro m ad u padak. A to n samy knjez v. S chorlem er, haezruniz je saut katholik, besehe jedyn z najhorschich herjekarjow. A to la je zakon pscheeziwo n am w u rja d n y a njespraw ny. T u so pokaza, schto w e wowczej kozi tezi! J e - li jich zm yslenjo ta t pscheczelne a spraw uc, kaz p ra ja, dha njech w o tstro n ja n a jp rje d y tu tö u zakon. J e - li Pak n am w ön, kaz p ra ja, njeschkodzi, czohodla tak tajki zakon? B je z dziw a by byko, hdy by katholski lud byt m jenje patriotiski, äse khroble p ra jim y : njech konservativni a wschitcy druzy su tak sw erni kaz my. T o so we, za W elfen fo n d " a podobne m y njejsm y! S ch tv z sköncznjc nasche lokalne konservativne to w a rstw a nastu p a, m am y wschu w inu, jim njedow eriez. Jich zam ery su zam ery tajkich w ulkokublerjow zjednoczene zc zw jazkom ra ta rjo w " (B u n d der L andw irte), kotsiz chcedza m aly lud a burow k sw ojom u lepschomu w utrjebacz. T o dopokazuje n a m wosebje 1., w ölba psched dw em aj lctom aj, hdyz so to w arstw o z w opredka za burskoho kandidata k. H of tu w u p ra ji, potv m Pak jo h o sobustaw y pscheeziwo njo m u za ryczerkublerskoho kandidata dzelachu, a 2., zan d zen a w ö lb a w okolo Budyschina, hdzez chcychu, kaz je znatc, Pschez lesnu m a n ip u la c iju serbskonui ludej wvczi w otrecz! Nc, za konseevativnych, ivopraw dze Pak swobodom yslnych, bycz njemözemy, abo d y rly a so yiseheze töjsehto po naschich zasadach pschemcnicz: d y rb ja bycz konservativni, kaz my S e rb ja smy! 9řa konscrvativnej zhrom adziznjc

207 203 w Panczicach. z kotrejez wuspechom be pschebsyba f. vvn B u n an jara fpofojom, tarn wschak möcne pschihkosowanjo a ylacanjo njcbracsjcnuafcljc, b o h l,: lud njetoč, schtoz so jomit njepraji. F. 3 Kamjenca. W K a m j e n s k i m w okrjesu bnbza nazymske fontrolffc zhrom abzizny srjedu 6. nov. b o p o fb n ja 3/48, 3/ 4l l a p o p v lb n ju 3/43 hodzin w K am jencu, 7. nov. b o p o lb n ja 3/4 10 hobz. w S epizach (Schtvepnitz), 7. nov. p o p o lb n jn 1/4ß hobz. w K insbörkn. 8. nov. b o p o lb n ja 1/48 a '/ 410 hobzin w Pokcznicy. 8. nov. p o p o lb n jn 3/4 l hobzin w W nlkim R ö h rsb o rfje, sobotu 9. nov. b o polbnja 3/49 hobz. w Khrvsczicach. 3 Drjezdzan. P o n b z e lu 28. oktobra besche w T rjezbzanach ja ra sw jatocznc p o l o z e n j o a p o s w j e c z e n j o z a k l a b n v h o f a m j e n j a z a n o w u w o je r s k n c y r k e j. T u ta cyrkej m a b w o jo tn a bycz, za protestantskich a katholskich w ojakow ta t zalozena, zo je jedyn bzel w o t bruhoho cyle njew otw isny. tak zo m öza katholikojo a protestanczi z bobvm B oze sluzby wotm civacz. bjez toho zo bychu so m jez sobu m o lili; a. to la m a wscho cylk bycz. kaz jcn a w ulkotna cyrkej. P o tym le kharakteru besehe swjatocznoscz p v lo zen ja zaktabnoho fa m je n ja tfoja, kaz bechu tez tsi zakladne kam jenje: jena swjatocznoscz be cyle katholska a dokonja posw jeczenjo najbostojnischi knjez biskop. w obbaty w ot wojerskoho favarja knjeza R jencza. bwvrskich bnchownych a bruhich. b ru h a swjatocznoscz be za Protestantski bzel a tsecza be cyle wojerska. T ez J o h o M ajestoscz k r a l A l b e r t besche pschi w ulkotnje Pyschnej swjatocznosczi pschitomny. W utorn pschipoibnju staj so wöbe Majestosczi kral A l b e r t a kralowa K a r o l a z extraczahom da S ybillenvrta pobaloj. Kralowskej Wysokosczi prync J u r i s a pryncesna M a t h i l b a Jesu Majestosczi pschewobzeschtaj. Z Pralli. Nowe žiwjenjo hiba so zasy w serb sk im se m in a rje w Prazy a ćišina, kotraž tu w prdzdninach knježeše bydleśe dźćn tu jenož mało čłowjekow w tak wulkim twarjenju je so pomalku zhubiła. A to bjez dźiwa; přetož serbslti seminar hospoduje lĕtsa 33 wučomcow, wurjadnje wulku ličbu. B ohosłow c y su: Gustav Vogt z Neukallenberka a J u rij W ingeř z Khrosćic w III. lĕtuiku; Paw oł Š o łta z W otrowa, Franc Müller ze Sĕrachowa, J u rij H e jd u šk a z Hörkow a Jan Ghezzi z Kamjenicy w I. lĕtniku. G y m n asiasći su: Jözef Wels z Kamjenca a Alfred Marschner ze Šĕrachowa w VIF. rjadowni; J u rij D e la n z Wĕteńcy, Jurij Saring z Drježdźan a Pawoł Pech z Drježdźan w VI. rjadowni; Pawoł Driver z Kamjenicy, Pawoł Düring ze Šĕrachowa. Pawoł Kurze z Wostrowca, P a w o ł K nježk z Krjepjec, Richard Gottfried z Drježdźan, Pawoł Rönscb z Kunnersdorfa a Hugo Hain z Mišna w V. rjadowui; Karl Schindler z Mišua, Pawoł Löbmann ze Śĕrachowa, Jan Rücker z Grunawy. M ikław š H a jd a n z Wotrowa, Ja n B ry l ze Stareje Cybeloicy, Franc Wels z Drježdźan, Bruno Hirsch z Radeberka a Ewald Wiscbek z Drježdźan w IV. rjadowni; J a n W je ń k a z Rözanta, Benno Rösler z Neukallenberka, Edwin Posselt z Wostrowca a M ichał Mie z Dobrošic w III. rjadowni a M ikław š D örnik z Njebjelčic, Wilhelm Salm z Budyšina a Hendrich Kielmann z Wostrowca w II. rjadowni. P řisp o m n je n jo re d a k c ije : Z tutoho zapisa je widźed. zu w tu khwilu jeno 10 Serhja w Prazy studuja, štož je při 33 wučomcach jara mało. Runje uĕtkle, hdyž mamy wosebje we Łužicy tajku uuzu ua

208 204 serbskich duchownych, to z čim wjetšim wobžarowanjom wopominamy. Na eim clha zaleži, zo synojo uašich serbskich swöjbow so hole k studijam njewobrotieja? Tež starši maja wuzwoleujo přichodnoho powołanja swojich synovv trochu w rucy. Hdyž jich wot niałosće w tym duchu nawjeduja, wutwori so tež samo wot so powolaujo za duchownstwo. Z cykoho sweta. Nem skü. W L ip sk u je so lu minjenhm tydzenjn wotewrjenjo wulkotnol)o Ijrubit nanfft kejzorsnvmvy najtvyschschi sud swjatocznje wotbyko. Pschi sivjatocznosczi bechu kejzor Wilhelm, kral Albert a prync Juris pschitomni. Wysocy knjcza bechu dwe hodzinjc pschitomui, a podachu so kejzor Wilhelm zas dv B arlina, kral Albert a prync Ju ris zas do Tselan (Strehlen). W tychle bnjach je pruski' minister ratarstw a ti. Hammersteiu po Schieznnskej pnczowak. zo bh wobstojcnju ratarstw a zc samsnoho nazhonjenja pm lunvat. Zajimaivc je, schtoz adrcssa abo peticija, kotruz su j-mmt k n jen se pschepodale, praji. T am je in je,; druhim pisane: Haczruniz. naschi ratarjo netkle z dwoiotncj prvcn dzckaja, dha nimaja, wosebje pschi lohkcj rvli kaz w Rybnistim N'vlrjesu, zane mytv za swvjn pröcn, ale dyrbja kvzde leto kapital pschisadzecz. «M y dyrbimy krnczischo dzcl'acz, dyzli nasche stnzowne dzowki; hbyz pak tilte rjanu inzdn dvstanu, njcwostanje nam samhm zanvho pjenjezka, zo inohle sebi my najnuznischu drastn a bornjam nadobu knpicz. Z hrözbu widzimy, kak so czcw nam blizi, zo itas naschi njesmilni wericzerjo z naschich wobsedzenstwon> wnczerja. Z a nas je jeno je d y n srcdk: p o w y s c h c n jo zitnych p ta c z iz u o w. ;')ito bi)rbi z a p l a c z i z n u d o c p e c z, h d zez b u r sam sw oj ivschednn khleb sebi z a s ln z i, a to m n n e tk le t a t n je jc! " Poslednische skvtva drje budza ratarjo mjenje bvie wschitey pvdpisacz, haczrnniz su m zapoczatkn w nprajene slorzby tvla khetrje pschchnate. - zjwjazk ratarjow " pyta w tu khwiln t Z wosebje nad Rheinom a ive Wettsalskej so zasydlicz. Knjez v. P locy tam wvkoko puczuje. Hacz dotal je Aheinske towarstivo bnrow" pod tvjedzenjom swobvdnoho knjeza u. Loä a hrabje Hoenobroecha tam doscz spomoznje skntkowako. Nabzijamy so, zo tez tam burja lesne lubjenja zwjazka a wvtschczepjenjo wot swojvho towarstwa krncze wvkpvkazaja, kaz sebi to dvma pschejemy. Bcy mamy sa m t zwjazk ratarjvw : to je nasche serbske b u rsk e t o w a r s tw o a njetrjebamy tajkich euzych pscheczelow" z naranscheje Prnskeje, kotsiz wscho druhe prjedy hacz nasch wnzitk pytaja. - - Aetko je so leto minyko, zo je hrabja l s a p r i v i swoje zastojnstwo jaso lancier nemskvhv kejzorstwa zkozik, a zo je na johv mestno wjerch Hohenlohe stnpib Schto je pv praw om wina nahkoho pschewröta tchdom byka, njcje jasnc: pschetoz htoivnc pschicziny, kotrez so tchdom mjenvwachu, njejc tez wjerch Hohenlvhe wotwvbroczil. Tez wvn njejc mohk zakon pschecziwo powröczerjam (Umstnrzgcsetz) pscheczischczecz. A schtoz r a t a r s t w a nastnpa, dha zwjazk ratarjow " runje hrabjn Öaprivi, jako najhörschoho pschecziivnika swojich namjetvw k pvlepschenjn mjcnmvasche a z cyla jako njepschcczcla ratarstwa. Z kanclcrvm Oaprivi um dhrbjesche tez prnski minister ratarstw a v. Heydcn hicz a na jaf)i.i mestno pschindze knjez v. Hammcrstcin-^oxten. A niczo z toho, schtoz sn wot liapnui a zadali, njejsn tamni ratarjo w minjcnym lecze dvsczahnpli: ani Kaniyoivh namjet mit dw ojvtnn Pjcnjeznu rneru (doppcl-

209 205 W ährung). T u zas wibzimp, zo w w nltej politiep e^afto brnhe mini) lolm ryeza hstez te, kotrez tosehöbny rumorn pobbanow " wibzi. swörnp a mentp fparafter C ap rivioto y. pak je so te,, tubp p o fa^at Z a epte tute leto stvojoho wotpoezinka abo tootjtronjcnja njejc bntbja txapriui niezo piebeejhuo umuomit tnjezersttou ezinit, tijeje sehezntuat, tijeje ani so b at bo jejma um swolicz. Kak wjele hinak so zabzerzi wjerch Biom ark, tix,,v.vmmbunplid) noivinach njepsehestanje jtuojtt polititit pseheeziwo pulitinj netezisehvho fnje.v vituni zastnpowetez a tutom u ezezkotp psehihototoaez! A w s tr ija. Z P r a h l. C zöstoslotujansta n aro b o p isn a tvnstajenea bu 23. vktvbra sw jatoeznje zaw rjen a. B ö to. bzetaw p bzen, nie w!a so hiseheze raz pschez 8 0,0 0 0 lubzi tue um fteijciia) zhrom abzi, totsiz eheyehn to'mule lnbusehtej n a ro d a prajiez poslednje bo^emje. Z ahorjenvsez, fotra,^ bö w nstajenen routm orita, zivosta pschi itjej haez bo kvnea. W oppto tm tri mejesehe w nstajenöa wsehu hrontabze pschez biuaj lnik ionaj, poftebnje bin) besehe m jez nim i am ) tobjtuoba K a rl Lnbwik. Psehinjesem y w o tunstajenep hiseheze tuobsehörnisehn rvzpraw n. i H ra b ja B a b e n i, nvw y psehebsyba ministerstwa t)iak»skeje je w na stnpnej rpezi w sejmje swöj p.rogram wozjetuit. W o n praji, zo moze»iahiffq jeno zbozowna byez, hbyz je wopretwbze momrrchiska, ztozena n a ta u t,\?abvbnrgskieh. J a r a khwalobne je, zo minister B ab en i jafo bobrp a frutp latholik mustnpnjc. J o h o rpez je wsehnbzom bobrp zaezischez ezinita. W e W in je bu L n e g e r za p renjv h o m esezanostn w iizw oleny z 03 hlosam i pseheeziwo 4 4. S eh to z jit tsehesezansey soeialni >v W in je pseheeziwo ziboivskim liberalnym bokonjeli, je wscheje khwalbp a w vbbziw anja hvbne. 2 neger je tublbtt psehijat, a bnbze bjez biuela tez tu et tnjezerstw a jafo mösezanosta pschipoznalp a w oblruezenp. W e W u h e r k e j je libem htc m inisterstivo tez poslebni za tv n pseheeziwo katholstej eprkwi pscheezisehezato. T a m litaja netto zibza p o tu e a prenje abo lepje jeniezke pratoo. W o n i bychu najrabseho w ölbn L negera za W instoho mesezanostn pseheezisnyli. R o m. S w ja ty tobte je pschi swojich wysokieh lctach hiseheze spodzitvnje ezity n m vcny. Pseheeziwo 2 5 le tn o m u ju b ilejn o m n sw jebzenjej" italjficl) pseheezitonitow eyrkwje je pseheb krötkim p r o t e s t w ozjew it, w kotrymz toobzarnje, zo lib eraltti a njew eriw i zarjad o lv arjo njejsn n a joho sehöbzitue wtvsy bzitoali a zatostnu n jep raw b u, kotraz je so jouru jta ta, eheebza ta t zweezniez. S w ja ty tobte pak so nabzija, zo B o z a pschebivibzitvosez z a s lepsehe ezasy cyrkivt a bam zotostton popseheje.. J l a l s k a, to refa, jeje lujebitif C risp i, je so trneze n a P o rtn g a lsk n rvzhnöw at. P o rtu g alsk i tra t pneznje to tu thw ilu po C n ro p je a w opytnje tralowske btoory. J o h o knjezersttoo ba tez w N ontje joho m oppt psehipowebziez. T o besehe C risp i-ej ja ra w itane. R ucze b a bo zjciwiioscze trnbicz, zo p re n.i k a th o ls k i tra t bo R o m a, bo hro d u Q u irin a la psehinbze, kotryz je Jtalsk a bam zej ru b ita. T o la p o jatp stvt b a p o rtu g alsto m n kralej powesez, zo njeinvze tue B atik an je, toot bam za, psehijaty byez, jeli bo S n ir in a la bze. n n z ba tra t stovj tooppt tu R o m je wotpowesez. N a to snrotup hnetu C risp i-a a joho psehituiska toobja. A to la be C risp i tta tejle pattbje jam toitta, botelz ta t lohtoinyslnje a zähe powesez rozseherjeez b a ; tobn brje ntenjesche, zo ntbze z tajfim tuvzjetojenjom portngalskoho krala k roopptej nneziez. N e tto je italske knjezersttoo so ja ra hnetunje n a portngalskc roalito a biplom atiffe poezaho-

210 206 luniija" pschikrotschitv. T o Pak uiezo njepom ha: bam z je so jako möcnischi um pofn^at bii^h italffe kujezerstwo, a btjrnie tute tez, kaz pisaja, kulturkampf tu Jtalskej zapvezeez d)ü)fo. W ot revakcije. P ro stim p fiuojid) c,ita rjo m wo zatuvkw jeujv, zo dzensnische ezisto snabz in pvaunjm q a ju njeböftaim. P sd )i pschemuohim bjele tu biidjum uffej skuzbje ujeje rcbaftnvcj mv,yto byto, rukopiö za P o so k " ta t pschihotownez, zo tnj so ezisdjez, kaz bcivaf, hacz bo pjatka d.h o b z iu popokbnju bokvnjecz mot)f. T okelz je tuulfi bzel ezitarjow K atholskoho P v so k a" tez w bratftm je W u tro b y Jezuso w eje" n tu Ja p o sd jto lstw u m o b lettja" bubze Posok w ot netto f6\bt) ntejrtc m e i t j e i t j o 'm o M c i t j c t kutohv b ra tstw a wvzjewjecz, kaz so bzeusa hizo ftaujc. Naležnosće nasoho towařstwa. Sobustawy na lĕto 1895: kk August Robl ze Židowa Miktawš Buk z Konjec, 477. P. Benedikt Chejnovskj', konventual w klöstrje w Oseku. Sobustawy na lĕto 1894: kk August Robl ze Židowa. Na lĕto 1893: k N. N. Na lĕto 1892: k N. N. Na lĕto 1891: k N. N. Dobrowölny dar za towařstwo: P. B. 1 hr. 75 p. Zemrĕty sobustaw: Jakub Smota z Kasec. R i. p. Za cyrkej W utroby Jĕzusow eje w Baeonju. Nawdaty kapital a dotal nahromadźena dań wučmještej 109,528 hr 52 p. K česći Božej a k spomnüeniu dusow je so dale woprowaio: za swjeeene weoy 48 np. H ro m ad ź e: hr. p. Za eyrkw icku s. J k e f a w H ajnicaeh. D o ta l h ro m a d ž e : 12,749 hr. p. Dale je woprował: r. 1 hr. H ro m ad ź e: 12,750 hr. p. Za cyrkej w Lubiju: za cyrkej a šulu: z Worklec wot N. za khude duša přez J hr. Z a K o e ln j a n s k ic U w n p a le n y c h : knjez senior Monsignore Jak u b K u ćan k w Budyšinje 50 hr. Zaptać Bob wšĕm dobroćerjaml Z a tcrclororo : Zemret je Jakub S m o la z Kaschec. R. i. p. S t a w y b ra tstw o w Je z u s o w e je W u tro b y " a Ja p o sc h to k stw a m o b le n jo " m a ja m o b litw y a b rü h e b o h re skutki w n o v e m b r u B o h u w o p ro w a e z : Za naleznoscze kalholikow w Nemskej. Khwalće Knjezowe mjeno. Modlitna kniha za katholskich křesćanow wot H. D. Druhi wudawk, je zw jazany do kože ze złotym abo rjanym hwĕžkowym rĕzkom na předań za 3 m. w redakciji Katholskoho Posoła. C zesezenym S e r b a m wokokuoseze z tu ty m n ajp o b w o ln isch o k w eb zen ju b aw am, zo m a m w o t n e tto h o to w e czrije a kozane toste w e w ulkim w u b jerk u a w e wschech wulkosczach Po najtu nsdjich pkaeziznad) na pschcdan. J ö z e f A x m a n n, schewski m ischtr w Khrösczicach. Lzischcz Smolerjec Inihiczischczernj- ro Maczicjnym bornje w Budyschinje.

211 Wudawa «u prĕnju a třeću sobotu mĕsaca. Wlldawanii wot touuurlhua ZL. tilijrilln a Jlftlioinja iu tfuöi)fd)injr. Redaktor: Jakub Skala. Čisło iio v v in lm i L čtn ik 33. Japoschtolstws modlcnja. N a niczo brje so bzensnischi bzeü bole njcsw ari, tja q na hnbjcnc czasy. ttnifi tn tiiln ińmt fmir nirmnip? (Sirfttn smhtpmh tosn hiirfirto mirfrn iinr so wschudzom h a n i a tonsmescha. S ch to z chce k ncczom n pschiücz, w pvecze neschto pkaczicz njetootju, zo z poccziwym kschesczanskim ziw jcnjom balokv schiknje: z najm jeüscha toncza n a s pschikkaby, zo masch czim tojctschn moc a pkacziwoscz, czim schibawschi sy. N a naschich, toysokich schnlach, tarn so zjaw ujc wnczi, zo je J e z u s K h ry stu s, jeli nie jebak, d h a to la jenoz toschedny czkvtojek, kaz schto brutji. A tajke zaklate tonczby so njckhostaja, B ö h zw arn n j, staty, nasche fraje, pkacza tajkim w nczerjam r ja n u m zdn z batofoto, ke kotrym z tez ty a ja pschinoschamoj. Z n a ty lntherski schcznwar, p re d ar T hüm m el, tonm jctowasche nnm katholikam, zo z pjeczenym khlcbom ()toj. w oblatkom ) pschibojsttoo czerimy, pschirnnasche n a s z fetischsknzobnikam!, kotsiz so pscheb io p m n i" a p ln n d ro m " kkońimy lapy a plnnbr^ m jcnnje tobn relifrotje, kotrez so to T r ie r u khow ajn, potajkim Jezuso to n snknju a t. b.! a T h ü m m e la -snb toutoinotoa. N iczo so jom n n a tajke h a n je n ja njefta. W esty katholski cyhelcschtrychwar Pak bu k schesczmesacznomn jastm n zasnbzeny, bokclz bč lntherskich hknpych" m je n o to a t J e to p ra to b a? P obobnych weckoto mohk boscz m jenowacz, mohk pokazacz n a to, kak sme kozdy cygan po stoojej tooli Po naschim krajn czahacz, mjez tym zo zabyn jesnit ant tsi bny p v la sw ojejn starschejn pschebytoacz njesm e, byrnjez so jo m n nie to nazinjensche ivopaczne bopokazacz njemohko, byrnjez tobn zelezny kschiz nosyk a z horcej lnbosczn swoj lub a kraj lnbow ak! H a j, wjele, w jele bych tom n potoebacz mohk, nie jenoz z naschoho lnbow anoho kraja, ale z cykoho siveta! A le njeje mi to trjeba.

212 208 W y sann wscho berj c toescze n ra b m i pschihkosujecze, zo su to struchke a bjezbözuc czasy, tc nasche czasy! T o la, hißt) pschcczelv, smemy so z tym spokojicz, zo n a zke czasy skorzimy a je to o b zaru jem y? S m e m y rucy zm erom do klina pokozicz a tschepotajcy pschihlabnwacz, kak so njep rato b a, bjezböznosez a njekhm anstw o bäte böte w u- pschesczera? Ne, n ne, a ne! A le, m öj luby, schto b h a chcemy czinicz? M a m y rucy zw jazanej a hubu zatykanu", suabz m i znapschecziwisch. J a Pak cgi w otm oktoju: Czinm y, schtoz so hobzi, a w ostajm y, schtoz schkobzi!" S to jm y krucze a njekhabkajcy közby n a stoojim m estuje a konajm y sweru, schtoz cyrkcj, n aro b, stat a gm ejna sebi luot n a s gaba. S w ebom icze trjeb ajm y swoje p ra w a, toosebje pschi w ölbach: pschebe wschim Pak hlabajm y, zo by m er a pokoj, berjem eczo a B oze spobvbanjo knjeziko nab naschej sw ojbu. N jeczinm y, njeryczm y, haj, njem yslm y am niczo, schtoz by so z lubosczu k B o h u a k blizschom u n jezru n ato alo. P o to m bubze p o ln n a s bomach, w naschich wjeskach a wosabach, hizo neschtozkuli rjenscho a khmanscho. A le z tym so ujesmemy hischcze spokojicz. W schitey lubzo bjcz tvutozacza sn nascht ln atsja, nasche sotry, wschech dyrbim y lubolvacz, tvschem to sich nnzach a czesuotach n a pom oc fljiuatacg. N ie jenoz z naschich bvm oto a wosabotv, ne, z c y k o h o s w e ta byrßim y tootstronjecz pom hacz njew eru, M ubnorom t, itjc= p ra w b u a njekhm anstw o toschech bruzinoto. J e b h a n a m to m özno? Kak m am y to zapoczccz? T o je m özno, haj, to je nascha sw jata w invtoatoscz. J e z u s sam je n am srebk bo rukoto bat, je n a m zaw ostajik brön, z kotrejz byrßim y w ojow acz za p ra w b u a wernosez, za kralestw o B o ze n a zemi. 9t tu ta b rö n je m o b l i t w a. C zasto n a p o m in a n a s Won, zo bychmy so m o b l i l i : B ubzcze w otuczeui a m oblcze so!" M o b lcze so bjez pschestacza!" Proschcze, a bubze tonnt b äte!" a t. b. Ale, njejw erno, luby czitarjo, jen o tliw y w ojak, njech by tez najkhm anschu brön mek, tobn tö tn pscheczitoo njepscheezelej mako wuczini, njecha-li so z m uohim i b ru h im i w ojakam i zjebnoczicz. T o pkaczi tez w o naschnn m obleitju. Czim w jacy so sich to m o d leu ju zjebnoczi, czim skerje bubza toujkyscheni, bokelz je P otom J e z u s m jez nim i, sag dzen Won sam to p ra ji: H bzez su bw aj abo tsjo to m ojim m jeuje zjebnoczeni, ta m sym ja m jez n im i!" Z tutych slotoow z bobom tez pöznajem y, zo B ö h n a s njetouslyschi trasch naschoho paczerja, nascheje nntrnoscze a poboznoscze bla, ale jenoz Je z u sa bla, kotryz je z nam i abo w kotrohoz m jenje.b o h a prosym y. W o czozkuli wy W ö tea to m ojim m jenje prosycz bubzecze, bubze toam b äte!" T u z bha, ujem oblm y so közby sam za so, ale zjednoczm y so mjez sobu a zjebnoczm y so wosebje z Jezusom, z joho najstojcczischej toutroßu. Z jebnoc^mt) so z cykym katholskim swetom k w ulkej arm eji m oblerjoto Pob n ajtoyschschim u aw jc b o w an io m B öjskeje W u tro ß y Jezusow eje ' to J a p o s c h to k - s tto je m o b l e n j a! " S c h to je Japoschtoksttoo m o b le n ja? " Japoschtoksttoo m o b len ja njeje zaue ßratsttvo, ale boßry skutk, je zßözne zjebnoczenstw o, kotrohoz sobustatoy so pröcuja, nutrnoscz m o b len ja to sebi a w bruhich spechowacz Po pschikkabze a po zabosczi uajswjeczischcje W u tro b y Jezusow eje, kotryz je stajnje ziwy, zo by n a s zastupowak. (W ustaw ki I.) Z o by so to o tp o h la b an jo tu to h o b o ß ro h o. skutka bocpeko, bubze ja ra spomozne, zo so ujeby jenoz h o rtn je a znutskow nje modlik, crle tez brühe bobre

213 209 skutki, (fu tü zböznoscze a mikvscze bokoujak, czasto k sivjatym sakram entain khobzik, B oze a cyrkwinske kaznje swebvmicze wvbkebzbolvak a jköucznje wscho to cjinil, schtoz mohko kschesczansku poboznoscz, czescz B o zu a zböznvscz duschvw skutkowllje spechvwacz. ( I I. ). W schitcy lueritot w obeju ro d o w m öza k tu to m ii poboznom u skutkej pschistupicz a hnadh a w otpustki, w o t japoschtokskoho ftofa jo n u t spozczeue, büstacz. ( I I I. ),. K böstaczu w otpustkow Japoschtokstnur n m b ic u jiv 'je trcbuc, zo solm stawy pschi ranschich y a q c rja d j B o h u to o p n ija inubtitim ), skutki a i',(cvpjcnja ajfofjo b ip a n a tslinuc m enjenjo, n a kotrez o Jezuei V h ry stu s we w o p v rje lu o lta rja fam w oprujc. N im o to h o so jim p v rucza abv rabzi, Ivjchebuje bzesatk rüzvw ca so mvblicz za stvjatoho luötca a za nalezuoscze cprfm jc, kotrez so jim pschi zapoczatku közboho mcsaca w ozjew ja. ( IV.) Z w osebitej zcihorjeuosczu b y rb ja so w nzuam jeuicz spechvw arjo" a spechowarki" a zc wschej pt'öcit so U>o to staracz, zo by bzen a büke so spechowaka czescz B o za, zbüznoscz buschow a czejczvw anjo najswjcczischeje im itrobl) Jezusow eje. (V.), Z bozuy skutk Japvschtvkstw a m om enja" nalujcbujc ßcncralni) bireftov, kotrohoz z pschipözuaczom japoschtokskoho stoka geueral jcsuitvw pom jetm je. (W ustaw ki V I.). T o su hkowue saby w ustatvkow, kotrez je slvjaty wüc Leo X I I I. fam leta Japoschtokstw u m o b len ja" b a t H acz bo tu to h o leta besehe J a p o - schtokstwo n m b ien ja" z bratstw om S B utrobp Jez u so w eje" zjebnoczene, uetko pak je m ono sam ostatne. S ch tü z so uetko bo b m tftiu a W u tro b y Jezuso w eje" zapisacz ba, u jeje z tym tez hizo sobustaw JapvschtoksN va m o b litw y ", kaz to prjebp besche. A tez iijejc uichtö z bobm n sobustaw b ratstw a W u tro b y Jezusm veje", hbyz so bo Japoschtokstw a m v b len ja" zapisacz ba. T ez byrbi meschuik, kotryz m a praw o, weriwych bo w vbeju pobozneju zjebnoczensktvow pschijimacz, za közbe wosebity zapisk m jenolv mecz. D zen 24. au g u sta je bam z Leo X I I I. z rejfrip to m a 30. m erca z w osebitym breve ts i s k h o b z e n k i abo stopnjc Japoschtokstw a m v b len ja" pschipöznak a wobkruczik, közbom u wosebite w otpustki pschibzcliwschi. N a zapisne liscziki, kotrez su bo leta czischczane, njcm özc so potajkim nichto ivjacy spuschczecz, ale rabzi so wschem sobustaw am, zo bychu so wo now e serbske cebulft pvstaraki, kotrez swebomiczc wsche najnow ische pschebpijy a wotpustki zaznam jenjuja. T u te now e s e rb sk e p s c h ijim a c e lis c z ik i p o b aw aja krötke rozw uczenjo", z kotrohoz koke w uwzachm y, zo bychmy pokazali, kajke netczische zarjab o tv an jo Japoschtokstw a m oblenja" je: Z a m e r Japoschtokstw a m o b le n ja " je, najswjeczische w o tp o h lab h B ö j- skeje W u tro b y (m jenujcy: w um özenjo buschow, nakazaujo hrcschnikow, zakhow anjo njew inow atoscze, posylnjenjo spratvnych, berjemcczo cykejc sw jateje cyrkwje, z krötka: wobkruczenjo a rvzscherjcnjo kralcstlva B v zo h o n a zemi!) za s w o je sczinicz a z t u t e j W u t r o b u a po jejnym p sc h ik k a b z e za zböznvscz buschow so m oblicz. T o h o b la je Japoschtokstw o m v b len ja" najrjenscha a najbospoknischa poboznoscz k najswjeczischej W u tro b je Jeznsow ej. S o b u s t a w tu to h o poboznoho zjcbnoczenstw a möze közby bycz, kiz so w ot spokuom vcnjcnoho mcschnika bo njo h o zapisacz b a a sebi w vtm ysli,' z n a j- mjenscha p r c n i s k h o b z e n k tu teje poboznoscze swebomiczc wobkcbzbvwacz.

214 210 P r e n i sk h o d z e n k wobstoji w tym, zo sobustawh pschi ranschich paczerjach swoje modlitwy, dobrc skutki a czerpjenja cyloho dnja na tamne menjenjo tioi-jc toopruja, na kotrez so JeznS sam pschi woporje Bozeje msche wopruje. Westa modlitwa tu njcje pschedpisana. Hizo trotte zdychnjenjo z hortvm abo ^ wntrobu dosaha... D r u h i sk h o d ze n k wobstoji tu tym, zo so sobustawy tvschednje c y ln schtnczku swjatoho rözowca modla za swjatoho wütca a na mesaczne menjenjo.* T s e c z i s k h o d z e n k w obstoji w tym, zo so Pak 7 sobustaw ow J a p o - schtolskoho m ö b len ja" zjednocza, zo bychu Po rja b u n a közdym bnjit tydzenja, abo 30, zo bychn so w otm enjejcy n a közdym b n ju mesaca z tym m enjenjom k sw jatom n w o p ra w je n ju schli: zo bychn B o h a za tak m nohe a ezezke hrechi ezkowjekow zjednali, joho spratvny hnew w otw obroczili a sebi tu et njo h o n a- kazanjo hreschnikotv a rozscherjenjo sw jateje Wert) tunprosyli." Közdy skhodzenk m a swoje wosebite wotpnstki, kotrez sn tusche swern na tisezikach wozttamjenjene. D okelz möze so, kaz prajachm y, közdy z prenim skhodzenkom cyle spokojiez a potajkim niezo w jacy eziniez njetrjeba, hacz pschi ranschich paczerjach z krötkimi stow am i abo z n n trn y m zdychnjenjom sw oje paczerje, dzk a a czerpjenja nastaw acoho d n ja n a tam n e m enjenjo B o h n w oprow acz, je* Japoschtokstw o m o d len ja" zjednoczenstw o, kotrez sebi m jenje hacz zane d rn h e iuot swojich sobnstaw ow zada a jim to la ta t m nohe w otpnstki pschiwobrocza (tta prenim skhodzenkn m esacznje 7 dvspoknych!). T o czini tu te zjednoczenstwo, zo by skerje docpeto stuöj w otpohlad, zo by tuschech weriwych zjednoczito k wnlkej, k njeliczom nej arm eji m vdlerjow, kotsiz bychn zjednoczeni z najswjeczischej W n tro b u Jezusow ej ze wschej m ocu spechowali czescz B o z u a spom ozenjo dnschotu. N ichtö njem öze so tu wnryczecz, zo n im a khwile, w inow atoscz dopjelnicz. K ö z d y to m öze! Njech so to h o d la zadyn z lnbych czitarjow a czitarkow, njech je b n r abo czeladny, w ow ka abo schnlske dzeczo, zadyn jeniczki njech so njetunzam kttje z w nlkoho wöjska B o h n lnbych m odleri, z Japoschtolstw a m odlenja!" Dw oje japoschtokstwo rvzeznawa katholska cyrkej: Japoschtokstwo, kotrez so dokonja z predvwanjom, wndzelenjom swjatych sakramentow a z wjedzenjom cyrkwje; tuto je mözne jenvz tym, kotrymz je dowerjene zastojnstwo wnczerjow, meschmkow a pastyrjow cyrkwje, a Japoschtokstwo m o d l e n j a ". T u te drnhe japoschtolstwv tuukvnjeja tuschitcy, kotsiz prenischich japoschtokow w sich skntkow anjn z modlenjom podpjeraja wo B oze zohnowanjo za sich pnczowanja proscho. A k tntom n drnhomn japoschtolstwn sn tuschitcy kschesczenjo, potajkim tez ty, wot B oha powolani.. K h ry stn s sam tuidzesche tu tn ty m japoschtolstw je m o d len ja swöj wnlki nadaw k sw ojohv zemskvho ziw jenja. T o h o d la wenow asche tu en z tych 33 let, kotrez n a zemi pschebywasche, jenvz tsi leta japoschtolstw n skntkow anja a 30 let czichomn, p o ta jn o m n japoschtvlstw u m o d len ja. H a j, sam o tu tsjoch letach joho skntkvwnoho japoschtolstw a w idzim y joho czasto tu samocze so modlicz, drnhdy pschez cyln nöc. A schtvz je J e z u s tehdy, hdyz w idzom nje mjez czlotujekam i pschebytuasche, z tak wnlkej horliw osczn a nntrnosczn czinil, to czini tez netto hischcze tu stuojej p o tajn cj pschitomnosczi tu najstujeczischim * T u te wozjewja Katholski Posol".

215 211 sakramencze to o ftarja, hdzez w ön w odnjo a w noch bjez pschestacza w tab c rn a ftu skhowany so m odli a so w o p ru je za spom ozenjo czkvwjestwa. Z lubosczu k rtam cztowjekam pschepjelnjena w n tro b a Jezuso lv a je fta jn je ziw a, zo by w najswjeczischim sakram encze so njepschestaw ajcy n a luoftnrjit za n a s w oprow aka a w tab ern ak lu za n a s so modlika. T o h o d la je nascha sw jata kschesczauska w inow atoscz, zo wschednje wschitke nasche m odlitw y, dzela a czerpjeuja z m odlitw am i a w oporom Böjskeje W u tro b y Jezusolveje zjeduocziwschi je B o h n lvoprujem y po w oli a m enjenju tiiteje sw jateje im itrobp. Z jednoczena z w u tro b u Jezusow ej, n a kotrejz m a njebjeski W ü te swoje fp ab o b an jo ", budze so tez nascha staba, khuduschka a u jeh ö d n a m odlitw a B o h n spodobacz, haj, budze P ola njoho wschitko zamöc. A kak tröschtna a pozbehow aca je potom za közdoho sobustaw a tajkoho zjednoczenstw a mysliczka: ze sw ojej nm biitlm t bjeru ja dzel ita w ulkvtnyin zbozow nym skutkow anju katholskeje eprfroje, z japoschtokstlvom m odleuja pschi spewam ja! tom u, zo so p o h a n jo a bluduvw eriw i k weruosczi pschikhila, zo hreschnicy so nakazaja, zo czescz B o z a a zbozuoscz duschow so pschisporja. J a drje ujem özu w zjaw nym ziw jeuju za wec B v z u wustupicz, ujem özu predow acz, do pohanskich krajow jako M issionar czahuycz, ujem özu tez w jele jakm ozny dawacz, zo bych z tym rozscherjecz pvm hak kralestnw B oze alc ja m özu so m o d lic z, so modlicz, zo by B ö h w ustojnych dzelaczeri stak do jtuojeje mimet), zo by zohnvw ak dzela a p rö e o w au ja biskopow, meschnikow a nmichvw, zo by zuniczal n adpady bjezböznikow a njepscheczelow cyrkwje a t. b. N a sudnym b n ju häkle zhonim y, kelko m a so swet dzakowacz pobozuej m ablitluje. T a m so pokaze, kak je czicha m o d litw a czasto ivotw obroczala khostacu ruku B ozu, kak je cyke wsy a m esta a frajc psched zuiczeujom w u- khowala, kak ;e jfalune lntlvy dobyla, kak je M ona do sivetolvych podaw kow z m öenej ruku zapschim ow ala a n a nje Injacl) tolilua m ela, harz uekotryzkuli wjerch a m inister, kotsiz m enjachu, zo ze sw ojej m udrosczu a ze swojim i wöjskami swet w obknjeza! T u z d h a budzm y wschitey tajcy japoschtvkojo m o d len ja", h o rliw i a to u trajn i! Z Luzicy a Sakskeje. Z Budyschina. S c h ty rjv kandidaczi duchow ustw a, kotsiz so w tu khwilu w beuediktinskim klöschtrje E m a u s w P ra z y n a sw jatu meschuisku swjeczizuu pschihotuja, kk. M iklaw sch A n d r i e k i, P a w o l Rjenczka, P a w o l Kretschm er a J s id o r K lau s, buchn m in je n u njedzelu w klöschtrskej cyrkwi w P ra z y n a d ia k o n o w swjeczeni. Meschuisku swjeczizuu döstauu w B udyschinje 8. bccetnbrn. N a r o w j e njeboh knjesa schvlastika H o r n i k a je so neschto dujow do W opom njecza Wschech Khudych D uschow krasuy wumjekscy w udzelauy pom nik lu o tfrljt Blizsche wopiscmjo Podam y pschichvduje. Z Radworja. N jedzelu 2. n o v em b ra mejesche tu d o m n a K ath. B jesad a" sw oju p o rja d n u zhrom adziznu. Pschedsyda, kujez farski ad m in istrato r W j e s e l a, ju po zw uczenym w aschnju w o tew ri a p o d a m esacznu ro z p ralv u wo cyrkwiuskim a Politiskim ziw jeu ju wschelakich krajow. St tom u pschida kujez w uczer,k ra l w opis kupy M a d a g a sk a r, hdzez su F ran cözo w je ritiijc straschuu w ö ju u dobyli, a wvsebje w o p is jeje w vbydlerjow a jich naboznvho a tvw arschuoho ziw jeuja. Tseczi dzel zhrom adzizny wuczinjesche m aly pscheduoschk z luziskich cyrkwiuskich

216 212 staw iznow, kotryg wo egasn w v t rogpaba B risehnjansfoho biskopstwa (1581) haeg dv naschich bnjum jednnsche n pschcdc wschim skutkowanjo slawnych lachantvw i'eifen tritta, TÖibberiim, S a u b r ia a biskopa W oskoho g Khrüsczic wopisowasehe. (Z Bnbyschskich tacljantoiu fit uim o wschelakich engych byli: 5 g B nbysehina, 1 g N jesw aegibla, 5 z K nloiua, 1 g K nfvw a, 2 z Khrösczic a 1 g Dhifitict)). Pschichobna zhrom abzizna budze ujebgelu 24. novem bra. Z Ralbic. N jebgeln i i n o u em b ra wotm ewasche R albiczauska kathvlska fijcfaba fnuijn p o rjn b m t mesaegnn ghrom abgiznu. W o n a w o tew ri so g kerluschom: C p a rla U'schitkich knjegnow ". P o to m rogestaja so ghrom abgenym w kfvtkim roghlabge, kak mvl ksehesegan wschitke swose mysle, sloiua a sfntfi grjabow aeg. Mag so tun, fi,\ epee tseleeg, m aln fhw ilfn pom eri, ta f b y rb jal kathvtik - - njeuuigedi pjdjeep ujcpofvcbnje puojeje bitfdje gbögnoseg pidjeb luoegom aj febi bgergeeg - - to la eple g krotka pfepeb fogbytn gapoegatfom rozpom nieg: Mas w obstojn g m ojim gabgergenjom p)d)eb najfm j. W n tr. Jĕgnsow ej, pschob najsw j. fafvam entum tu o lta rja, pfcfjcb najgbbgnisehej fitjegnu tdi'ariju? T o to frutfe rogp.om ittanjo gafita nas pfepeb tuopaegtchmi myslemi, jloluam t a fhitfam i a bäum najd jm n u eploim t giw jenjn najlepschi gam er. D okelz so pfd)i tuotciurjcnjn fogbeje naschejo ghrom abgigny sw jata knjezna M a r ija mosebiege pocgejegi, jli)id)ad)iin) bale u ap m n in an ju, zo cpepli sw jatn knjeznn Inbowaeg, sag gbognt) D o m in ifn ö Basneei, kig beschc ijigo ja so bgeego bo puojicf) m oblitnych fnigfmu n a p ija l: J a b p d ) so n a p o p j c l j p a t i e g e h e y l z 1 n b o s e g e k n a j - g b o g n is e h e j f tt j egn.jc M a r i j i ; eh e y l j u t a f I n b o w a e g, sag jit n a j - j tu j e e g if d) a I r o j i e a t a b u j e! P o frötfim w obyehnjenjn slysd)aehmy b u flab n e w opisanso w 'nstaw a ga w n h o jen jo khoryeh n a p lu ca: G ö rb e rsb o rf w S d jteg p u jfcj. S o b itfta m bjefabp, fotrpg je febi B reh m ero w y w nstaw fam w obhlabal, njewvptsowasehe juu jeitog j äsn je, ale pokagowasche teg n a tu, go m aja w nstaw y taskoho gam era tuulftt wagtwseg ga jroojbnc a foriahie gitujeujo. S u w S e rb a d ) i)ifd)cge m aln guate a tu je ge sehkobn. S fu n cg n je wobgamknyehn gtjroiuabgeni, go epeebga 15. becem bra gtjrom abnje swj. fafraiu entaj pufutt) a tu u lta rja w farffej eyrkwi böftaeg. Pseheproschnjem y tu teg nalcgnje wsehitkieh, totsig tau t njebedju, wo p ra w je bohate w obbgelenjo! Z bospewansom gaspew anoho kerlnscha skonezi so bjefaba. B nbg khwaleny Je g u s K hrystns! 3 Worklcc. N a Wseheeh S tu ja ty e h je so teg w uafdjej hrobow nej fapali Japosehtolstw v n m b len ja" fiujatocgnje galujeblo. Z batofeje wofolnosege beclju pobogni egesegowarjo W n tro b y Jezusow eje k nniu pschischlt, ta f go besehe fä p a la higo bobginu bo egafa cple psehepselnjena. S ehtog wemy, je Ja p o sd )to lstw o u m b len ja" teg w B nbysd)inje, W o tro w je, Njebjelegieaeh a tu M a rijin e j Hwegbge higo pscheb tujact) tetam i gatujebgene. Z cykoho sweta. Nemska. Portngalsfi trat K arl I., kig wjerchowske btvory Enropy wopptujc, polut teg tu Nemskej. Pseheg Köln jebgesehe bo P v tsb a m a a Barlina. Mag stich higo pifati, eheysehe kral teg bo R om a na wopht pschijeeg; bofclg paf btt somit luugjeiujcite, go johv jmjatt) luotc pschijeeg njemoge, jeligo bo S n irittala (batugej rnbjenoho probn italsfoho frala) psehinbge, btt tu Rom je joho tuuppt tuutpuiuebgeut). W ftuojitti Ijitetuje eljcpfdje Crispi fralcj teg to k Ittbu jegittieg, go febi gabasche, go Narlinski bwvr njebprbjal portngalskoho frala taf

217 213 pschijecz, kaz druhich m bcnarjoto. T o la B a rlin sti b w ö r njcje n a tn jeza C risp i-a posknchal, alc kejzor je krala K a rla najpseheezelttiseho a,',e wsehemi ezesezemi p o lu ita t Nentski fejm je n a 3. becem bra potvvkanh. T o w jele ezasa k bzekn njezmeje, pschetoz kak bokho bnbze traez, a zapüskaney pöübza z a s 11a hvdy born. K az w ölbh n a fafffi fejm tu nekotryeh wölbnyeh w otrjesaeh nascheje ivötezinh khetrn tobjnn psehihotowaehn, ta t je b opjelnjow aea nm lba na nem jft fejm pscheb frotfim w btnem aj luofrjefotnaj P ruskese hvree nm joloanjo w n- im bfito. J e b y n be hebest! w o trje s D o r t in nnbski-, hbzez sköneziije fociatiu) b em o tra t d r. L iitg enan a n a d o n a llib e ra ln i) rabziezel A i'öller napseheezv sebi jtojc)ct)taj, m jez to trh m ajz be wnzseha w ölbn trebna. M anbibat za centrign njebbjtn bojej tjtejolu. D okelz sn n a d o n a llib e ra ln i psehisahani njepseheezelojv fnt()ol)fcje eyrtw je a to h o b la tez centra, njetnözesehe centn u n za füt'ölsera bl)cf, to la tez soeialnoho bem ofvata fattjotit, um lief njem öze, tn f centn u n nm ba p a ro ln : z b z e r z e z e so to n kröez nmlbl). Psehi wnzsehej um lbje bofta netto w D o rtm n n b ze soeialny b e m o tra t wjetsehinn. N a to zalostne p v ro ti nacionat= liberalnhth pseheeziwo centrej a fatbolifam, zo jim njejfn pvtnhali. T o n n t h a t mözemh napseheeziwiez, zo sn harz b o ta l n a d o n a llib e ra ln i w s e h n b z o n t, hbzez so mjez sodalnyin bem ofratom a fatljolitom jebnasehe, f o e ia ln o m n v o m h a li. D n ih i w okrjes je P s z e z y n a - N y b n i t (P le s;-n y b n it). T a u t besehe eentritm sw obobnoho tn jeza b. Igücnc poftajito, P o la e h h a t rtjcfitifa R ab w a itjfol)o. W e luölbje bobn rheznik R a b w a n s k i pseheeziwo h ew at ja ra uutftojnom u a zasknzbnotnn knjezej b. H üene. P o la k a m so za zto meef ttjem bfe, zo sebi zapostanea fa b a ja, kiz tez sieh rhez rozem i, sehtoz p o ta tn jeza b. H ttene ttjeje, kiz so swojim u m lerjam an i pokazak njeje. W olbne w jebnijtum centra taut njeje wnsehiknje jtn tfo iu a fo ; psehi wolbach je to la hkow na wee, zo so w jebnistw o wo Ihm w obhoni, ta t je tub ztnhstenh, pschetoz wsehnbze sebi ton kazaez njeba, koho m a woticz. Awstrija je w tu khwiln w osebitn kebzbnoscz n a so zkozika bin w ölbh mesezauosty tue S ß in je. K az sinh pijali, sn w ölbh bo W inskeje mesezanskeje rabtj ta t w nlkotny wnspeeh za k se h esez an sk ieh s o e ia ln y e h " (jtro n a pseheeziwo pschemöcnhm zibam ) mefc, zo m a ja ksehesezanseh so d ain i psehez bw e tseezinje syblow w e W inskim m agiskraeze (m e]cfan)fej rabfe). D nseha ehkohv b o taln o h o h ib an ja je d r. L n e g e r. T 0H0 su z 9 3 hkvsami pseheeziwo 4 4 hlosam za prenjoho m esezanostn w uzw otili. W ö lb n byrbjesche Pak so w o t fejfo ra, t. r. knjezerstwa wobkrnezicz. D okelz be now h psehebshba ntinisterstw a h ra b ja B a b e n i sprjebawschi nam estnik G alieije) s p r a w n o s e z za swoje hesko tvndak, besche pow sehittow na n ab fija, zo bnbze B a b e n i w obtrnezenjo id teg era jafo m esezanostn kejzorej rabziez. T o Pak so n jfc je s ta k o. K ejzor F ra n c Jö ze f je L negerej w obtrnezenjo z a p o w e k. Kak je to to la pschisehto? N ajebacz wschitke preezo B a b e n i-a a joho pseheezelow je Weste, zo su w nhersch zibza a sw obobni n titrje rjö n a ra tu jte knjezerstwo ezisehezeli a zo je tnjezerftw o jim f w oli bylo. Pschi cykej naleznosezi je B ab en io w e m inifterftiuo w jele z njew ernosezn w o jo w a lo a sebi ja r a zeschkobzalo. Pschetoz n etto sn. nateznoseze ja ra zaschm jatane. T ö n te tybzeń je W inska mesezanska ra b a L u eg era z n o w a za m esezanostn w nzw olila, a tu to n tez w ölbn pschijah n a ezoz je zastnpjer knjezerstwa mesezanskn ra b u rozpnsehczil. T n z zmeje W in z notoa z a s zatostne ttj entert) bta now ow ölbow za mesezanskn rab u, kaz pscheb netotrynti mesacami,

218 214 tl je b rje ryle weste, zo kschesrzansry sveialni" w ftarej moey dv rady zastnpja. S c h to p o lo w z tvyo im jtaujc, njehodzi so do predka prajicz. Z id a, boha^ prejerja, kajkvyozknli liberalnoljo bp knjezerstwo, kaz je so b o ta l )tafo, bjej dw ela tvvbkrnrzito jeno w o p raw dzitoho kschesczana nie, dokelz m vhto to zidowskim m bcnarjant njclnbe byrz. Bolharska. W jerch F e rd in a n d je n a ttpn, sw vju toeru pscyedacz, zo by swvj tro n zdzerzat. M esaey dvtyo so yizo w o ttjin pisw zo bljrbi m att) pryne B o r i s, kiz je katyolski kschrzeny, tu p raw v staw n ej sgrichiskej abo rnskej) werse w oczehnjeny, n dokelz tale w era zäun droht! stez katholsku) kschczeneu njepschipvznaje, p sch e k sch e z e n y byez. H aczrnniz je wjerch F erd in an d prjedy w n staw n k tonnt pscheinenicz dat, zo by sw ojom n synej k a ty o ls k u w ern zawesrzil, je tv la netto slubit, zo chce zadan jo dopjelnirz ö sw vjvhv syna B o risa pscyekschczicz daez. T o nta so pjerza n a jvhv pschichodnynt narodnym d njn (tue luulfim rvzkn 1896) staez. W Turkowskcj fit zatostne njem ery. N iin ale közdy dzen pschinjese botal now e pvwesrze w o krejpschelerzn w tyin abo d rn h iin meseze; zda so, jakoz by tarn nm jtta w o w ern ntjez tnrkam i a kschesezanami (arm entffim i) w ndyrita. T nrkow ska niina telko mocy, zo by njentert) p o d n sy ta ; toona brje wojakow sezele, chee tez 4 0,0 0 0 reservistow pow vtacz tttm a Pak zanych pjenjez, zo by w ojakow ptaezicz m ohta, wsche fast) a banst sn prözdne. Sobustawy na lĕto N aležnosće našolio tow ařstw a. 1895: kk Marija Bječcyna z Budyšina, 479. Jan Mĕrćink z Hrubjeleic, 480. Jan Smota z Kašec, z Njebjelčic: Jurij Kubic, Jakub Leng, 483. Michat Ella z Budyšina. Sobustawy na lĕto 1894: kk Jan Mĕrćink z Hrubjeleic, 678. Jurij Kubic z Njebjelčic, 679. Jan Smoła z Kašec. Za cyrk ej W utroby J ĕzn so w eje w B aćonju. Nawdaty kapital a dota! nahromadźena dań wudinještej 109,559 hr. K česći Božej a k spomoženju dušow je so dale woprowato: r. 1 hr. H ro m ad ž e: hr. - p. Z a eyrk w ičk n s. J ö z efa w H ajn lcach. D o ta l h ro m a d ź e : 12,750 hr. p. Dale je woprował: r. 1 hr. H ro m ad ź e: 12,751 hr. p. Zä cyrkej M aćerje B ožeje w Radworjn. Dale su woprowali: z Njebjeläic 10 hr, na Grubertec-Pjetasec kwasu w Radworju 13 hr. 10 np, na Šusterec-Mĕrćinkec kwasu w Bĕlšecacli 40 hr. 80 np, N. N. z Bronja za swj. Bosćanowy woltař 5 hr., Drimmelec kmötristwo w Radworju 5 hr., N. N. Z Dalic 100 hr., N. N. z Khasowa 2 hr., N. N. z Radworja 30 hr., po njeboh Jana Senkn z Bronja 30 hriwnow (zapozdźene), ze zawostajenstwa j" Wćrše Hadanki z Pĕskec Za nown cyrkej W Plawnje: njemjenowana z Budysina k vvopomnjecu na njeboh nana 1 hriwnu. Zapłać Bob wšĕm dobroćerjam! L iis t o w a n j o : Do Delan. Požadany nastawk do dźensnišoho čisła wjacy njeńdźeše. S D 4 T Psehichvdite ezisto K ath. P o so ta " w uüdze za t si njedzele (7. Öecctttbl'st). Czischcz moterjec kuihi«zischczeri>je ro Maczicznhm bomje ro Budylchinje.

219 Wudawa so prĕnju a třeću sobotu mĕaaca. Pfańi lĕtnje na pösee a we knihařni 2 m., podkřižnym zwjazkom do dornn slany 2 m. 25 p. * s W udaw am, root tow arstw a S A. C n rillo a M c th o ü ija tu ßubiifdjtnjc. Redaktor: Jakub Skala. Čisło decembra Lĕtnik 33. Kmötsja pschi kschczeney. D a ta je mt wschitka moc n a njebju a n a ferni. Dzicze tohodla, a wnczcze wschilke lndy a kschczijcze jich w m jenje W ö tca a S y n a a D ncha sw jatoho." (99Zat. 28, ) T o besehe porncznoscz, kotrnz nasch Zbvznik sw ojim japoschtolam da, p rjed y hacz do n jeb jes spe. P o tu tej porneznosczi meli so p o p ra w o m jeno dorosczeni kschczicz, pschetoz n a jp rje d y m a ja lndy so wnczicz a P otom häkle möze, schtoz w eri, so kschczicz dacz." T o la, dokelz nichtö, schtöz n jeje kschczeny, njem öze do n jeb jes pschincz, sn hizo swjeczi japoschtokojo tez m ale dzeczi kschczili, n w dalschich letstotkach cyrkwje K hrystnsow eje bu powschitkowne praw idko, zo dzeczi krvtko po n aro d ze tez sw jatu kschczeücu döstachu. W naschich czasach je to nie jeno p o la katholskich powschitkowne praw o, ale tez p o la protestantow, kotsiz w tejle a w nekotrych drnhich wecach w skntku cyrkwinske podaw izny pschipoznaw aja, kotrez hew ak w sw ojej wuczbje preja. D okelz Pak m ale dzeczo hischcze w ericz a sw ojn w ern w nznacz njem öze, je cyrkej zastojnstw o a dostojnstw o k m ö tro w zakozika, kotsiz w m je n je d z e s c z a w otrjeknjenjo djaboka a jo h o skntkow a joho hordzeństw a w u p ra ja a w eru do trojjeniczkoho B o h a a do skntka w nm özenja w n z n aja. Z tym Pak kmötsja tez slnbja, zo chcedza tu te za sw oje müczo w u z n a tu w ern w e nim pschecy zakitacz a za w oczehnjenjo sw ojoho möczecza w t u t e j w erje, hdy by trje b a byko, so pschichodnje staracz. Közdy widzi, zo je to s w j a t a w i n o - w a to s c z, kotrnz km ütr pschi tym n a so w ozm je, a zo je w ön w sw edom jn zw jazany jn dopjelnicz. Z o katholska cyrkej to takle zrozem i, haj, zo w o n a km ötrow za podobnych starschim dzescza m a, je z to h o widzecz, zo je w o n a zadzewk m andzelstw a mjez kmötrom a joho möczeczom postajila. Netko so prascham y, hacz je to m özno, za dzeczo, kotrez so katholske woczahnycz nim a a njebndze, w ern wnznacz, kotrnz m a a dyrbi mecz katholski

220 216 km otr za w opaeznu, haez je to m özno, w i n o w a t o s e z n a so w zaez: J a chcu so za to staraez, zv telc dzeezo so toe toerje woezehnje, kotruz rncmt ja za w opaeznu, kotruz ja w o b z a ru ju? A ru n je tak dyrbim y so prascheez, haez je to m özno, zo njekatholski, n. psch. Protestantski km otr to wscho za katholske dzeezo, kotrez jo h v werrr njezm eje a w itjej so njewoezehnje, w u p ra ji a slubi? T u z dyrbim y z a s a z a s p ra jie z: Katholskim dzeezom dajeze katholskich kmötrow, njekatholskim dzeezom km vtrow sich w ery! Kvzdy dzerz s w o je, hdyz je w o tym pscheswedezeny; wschitke m e s c h e n jo we wecach wery je njepraw e a k dvbrom u njewjedze. Moje puczowanjo. (13. pvkraezow anjo.) D z e n s cheu eze, swerny ezitarjo, Po dlejschim pschetorhnjenju, kotrez so d la pschesydlenja wobenez njehodzesche, z p o h rjeb n e je eyrkwje n a druhe w o- pom njenske m estno Je ru z a le m a dowjesez, n a t e m p l v w u H o rn. T u te m jeno m a hora, dokelz n a n jit kral S a lv m o n p re n i tem pl po B o zej porueznosezi natw ari. P o babylonskim pschesydlenju sebi tu zidza n a rozpadanki tohosam oho d ru h i tem p l natw arichu, kotryz kral H e ro d es za K hrystusow y ezas powjetschi a porsenschi. T u ta h o ra je jene z najstarschich m estnow, w o kotrychz jrojate, pism o spom ina. W o n a, p rjed y harz so tem p l n a n ju n a tw a ri, rekasche h o ra A k o r ia h. T n d y dyrbjesche A b ra h am w o p o r posluschnoseze pschinjescz a swojoho syna Jsak a tvvprow aez. C yle tem plow e nam estno w u czin ja dzens tseezi dzel cyloho Je ru z a le m a. H aezru n je su m oham edsey T u rk o jo hewak znjesliw i a euzych ra d y do swojich sw jatnieow puschezeja, w oni tndy w uw zaezo ezinja. Psched trasch tsiceezimi letam i be do cyla njem özne za kschesezana, [ein pschinez. K otsiz su to spytali, su tez ziw jenjo pschisadzili. T e z dzens hischcze dyrbi közdy pschez nemski konsulat (nemski konsul je w o t Turkow skeje pschipöznaty schkitowar a d o h lad v w a r wschech w J e ru z a le m je pschebywaeych nemskich poddanow ) w o t paschow stw a (paschowstwo trasch je kom m andantura, a kom m andant Pascha, nemski: P ascha-a m t) dow olnoscz za w o p y t dobyez. D ow olnosez doepewschi, dostachmy btoeju w ojakow sobu, kotrajz dyrbjeschtaj n a s schkitowaez. T s i h low ne tw a rje n ja su tu wosebje n a p a d n e a w opom njeeza hödne. A to n a jp rje d y : k a m j e n t n y b o rn, tez Po sw ojim tw a re u O m a ru O m a r o w a m o s c h e ja " m jenow any, nemski: Felsendom. S u ite n je wösmrözk a krasnje w um jelsey tw arje n y. S p isa eze rjo m je n u ja jö n ra d y : p a rlu m auriskoho tw arskoho stila. W o t w onka je n a wschech stronach, w o t horka haez bete, z drohim i porelinow ym i kachlieami w obsadzany. N utska knjezi sw jatoezna ezemnoscz, tak zo neschto m inutvw trjebasch, p rjed y haez so n a n ju zwuezisch a neschto widzisch. W vkna su wsche pod kulw atym krywom, a w tak pisanych w ohenjowych barbach, kajkez m vze jen e orientalski buch zestajeez. S rje d z moscheje je skala, n a dw anaeze m etrow w pscherezku a n a tsi m etry wysoka. T u ta je wjerschk hory M o ria h. T u d y je potajkim to bylo, hdzez cheysche A braham sw ojoho syna w oprow aez, a w ezasu zidowskeju tem plow je tudy hlow ny w oktar za kraw ne spalne w o p o ry stak. M oham edsey m a ja wschelake legendy, tu t'u skaku nastupaee. T a k w o n i p ra ja, zo w o n a w e pow etse wisa. A le hdyz pod n ju stupim y, schtoz je Po nekotrych stopjenkach m özno, widzim y, kak krueze w o n a n a sw ojim podkozku stoji, A le njesmesch njew eriw e w obliezo pokazaez, hewak ziw jenja westy njejsy. P o d skaku, p ra ja bäte, je M oham ed so modlik,

221 217 a dokelz be dlejschi, hacz ru m pod skaln wysoki, je dzern do skaly to u tfo c p. H dyz M o h am ed do n jeb jes stpejesche, chcysche skaka sobn, ale arcjandzel M ich al ju zdzerza, a wvtczischcz joho ru ft je n a skale hischcze widzecz, t. r. dzera do skaly a pjecz schkalbow. W u lk a fa n ta sija Pak k to in u slnscha, z toho dw ötr z pjeczim i P orstam i to u n a m a fa q. A ta t hischcze sebi w oni neschtozknli w o tu tej skale b aja, a sam i tez krncze toerja. M oscheja je trasch w e wosm hm letstotkn n a tto a rje n a. W czasn kschiznych czahow (K renzzüge) be p o l letstotkn kschesczanska cyrkej, a n etto hizo zasy sedm stotv lct pod znam jenjom polm esaca zalosczi, kotryz so wulki n a njej zm ahnje. N ad zijam y Pak so, zo czas tak dolhi w jacy njeje, hdyz tarn polm esac spadnje, a n a joho mcstno so z n o w a znam jo w nm vzenja a kschesczcmstwa, sw jaty kschiz, pozbehnje. B ö le pak hischcze to pschejemy d ruhvm n tw a rje n jn, kotrez tn d y y a tcm plow ym namescze widzimy, m jem ijcy moscheji a l - A lk s a. X u ta je jako kschesczanska cyrkej k czcsczi M ac zerje B ozeje w schtw örtym letstotkn tw a rje n a ; je r ja n a basilika. H dyz T n rk o jo sw jaty kraj wobsadzichn, z n jeje moschejn sczinichn. W kschiznych czahach bu d rje tez sw ojom u prenjom tl p o w o la n jn wröczo tiata, netto Pak zasy slnzi njew eriw om n lndcj a tez ju kronnje polmesac. K w obem aj tto arjen jo n iaj, kam jeńtnom n dom n a moscheji al-a lksa je nekotryzkuli kamjeń, nekotryzknli stolp staroho tem p la S a lo m o n a a tez drnhoho tem p la w n trjebany. A le niczo so blize pschepytowacz njesme, to n iu so czi an t czas, ant pschileznoscz njedow oli. T ez pod zem jn d rje tndy nekotry w azny pom nik wotpocznje, ale, za tym Pytacz, T n rk o jo njedvw ola. Tsecze w azne tw a rje n jo n a tem plow ej horje je a r x A n t o n i a, t. j. A ntonijow y hröd. T u te tw a rje n jo be P ila tn so w e sndnistw o. T n d y so Jcznsow e w otsndzenjo k sm jerczi wobkrnczi, a tndy n a skhodze J c z n s stojesche jako: E c c e h o m o, tn d y tez so jo m n czezki kschiz n a ra m jo polozi, a w o ttn d so joho boloscziw y pncz" ( v ia d o l o r o s a ) abo kschizowy pncz zapocza. S ta r e tw a rje n jo Pak tez w jacy njestoji, dzensnische je jenoz n a podlozki staroho tw arjene. S khöd, n a kotrym z je J e z n s stal, Pak je w R o m jc w cyrkwi S a n t a S c a l a. P o tn ty m skhodze smesch jenoz po kvlcnach" h o rje stnpacz, n a czoz je wotpnsk spozczeny. D rn h e tajke sw jate skhody n a mnohich hnadow - nych mestnach sn Po tn ty m tw arjen e. (Pokraczow anjo.) Rözowc w rukach ftarych ludzi. M ünsterski najdostojnischi knjez biskpp Pische n a tonen sw ojoho pastyrskohv listn w o w nknblan jn dzeczi": W obroczam so hischcze z krvtkim slowczkom n a starych, zeschedziwjenych domjacych, n a dzcdow a wotvki, abo n a zestarjenych pschiwnznych, kotsiz sn w sw öjbje ziwi. T e z sich napom inam, zo bychn schkitali müliczkich; tez w o n i d y rb ja pom hacz, b y rn jc sich staw y w jacy njescz nochchle, byrnje sam o w obozany stol abo khorvlozv w jacy wvpnschczicz njem öhli. D kak ra d ", snadz bndza prajicz kak rad bychmy pom hali. A le m y dzen to la w jacy k niczom n njejsm y; smy wschitkim jenoz k wvbczeznosczi!" Njeryczcze tak, czesczomni v eteran o jo z w o jerstw a tn to h o ziw jenja, do kotrohoz swoje w n n czata zastnpicz widzicze. J e n a m ücna b rö ü je w am najebacz wschn czelnn kiproscz to la hischcze zbyla: wasch rözow c: tön jenoz sebi wzmicze sobn do khoroloza. Hischcze müzecze so m odlicz za tych swojich, haj, netfolc häkle tak p ra w je so m odlicz, n n trn je, w obstajnje, z wnspechvm so m odlicz a tu chcyli hischcze prajicz, zo k niczom n njejscze? N jeje dha M ü jzes swvjom n

222 218 ludej niczo Pom hak, hdyz w ün zdaleny wöjnskvho bedzenja w hole, n a sam otnej h o rje rucy k m odlitw je pozbehnh? R u n je joho m o d litw a wuskutkowa dobyczo tych, kotsiz w böte w ojow achu. Z o sym meschnik a netto samo biskop", prajesche mi jö n u tojerch ctjrftoje, za to m am so dzakowacz rözotocej m ojeje tootoft. T u z d h a njeweschejcze hlotou, tot) lu b i start, khori a braschniw i! H dyz cze tottuf abo w nuczka ta rn t postrotoi, pokoz jom u, sta ra wotoka, zeschedzitojeny dzedo, zohnujo zmorschczenu ruku n a m lodu hkotvczku; a hdyz wo dnjo joho tojesoky h lö s do ttoojeje czichomneje komorki zaletuje. pschimn so rözow ca a porucz m lo d u njew inow atoscz do schkita M aczerje B ozeje. S u d n y dzen, kotryz toscho zjatone cziniez budze, snadz swetej Pokaze, zo sy ty z tw ojim m odlenjom tojact) w uskutkotoala, hacz khrobli bedzerjo to zjaw nym zitojenju, tojact), hcicz tojele drnhich. k. Radscho nie. P o sle d n ja kermuscha to katholskich wosadach je so m inyta, a to je derje, dokelz so psched kermuschami telko pschecziwo d ru h ej B o zej kazni hreschi, kaz hewak za cyte leto nie. Kerntusche fartte n a sebi a toulke kotbasy tn a ja sw oju ja r a d o b ru stronu. B ltzke krejne pseheezelstwo träfet) by toe m nohich padach so w oeuzbnilo, njebychu-li pscheczeljo pschi kermuschach a toulkich kolbasach so zasy widzeli. A je-li so tu a tarn b ra tr abo sotra, abo hew ak blizki touj to behn leta nekak ro z h n ew a l: n a kermusehu a kolbasu ludzi d la dze a wschitko je zasy to pratvym rjedze. Pschekory so drnhich pschitomnych d la dale n jep letn a Po kermuschi je start) hiteto zabyty, to u trv b a zasy w o zadla w u czezu w olözena, a m cr a pschezjednosez m jez pscheezelstwom. B je z kermusche by bjezdno mjez pseheezelemi stajn je rostlo. A le psched kernutschu h o n ja so czrjvdy dzeczi Po proschenju, kotrez hewak za cyle leto njeproscha. Kak n a puczach zakhadzeja, kak so nim o swj. kschizow a eyrktojvw czerja, njedziw ajo n a to, zo to tab ern ak lu ziwy B ö h n a wschitkich zhladuje, to njecham y tu dale rozpoininaez. S c h tö z m a w ra to u w utrobu, toho boli, hdyz to toscho tvidzi. W otcze naschow " so tojele tu et proschelfkich dzeczi touspewa, ale kak? T o je praschenjo, n a kotrez tootm oltoy n jetrjeb am y. B jeze wschitkeje n u trnoseze trje b a so tu B o ze m jeno njetouzitnje, a zawescze njezo h n u je B ö h takle naproschene d ary. T u z, lube hospozy, chcecze-li dzeczom tykanca dacz, tykajcze jim napscheczitoo, zo bychu h a lle njezapoczeli paczerje toe waschich domach spewacz. N im acze P otom z najm jenscha pvdzel n a tym, zo njetouzitne touziw anjo B o zo h o slvtoa a m jen a czerpicze. N u tr n a m o d litw a je toschudzom a pschecy d o b ra ; prascham y-li Pak so, hacz sebi w o t dzeczi spewacz dam y, kotrez po tykancach khodza, potom to la p rajim y : Radscho n id * Z Lnzrcy a Sakskeje. Z Budyschina. J u ts e budze n a j d o s t o j n i s c h i k n je z b is k o p dopokdnja to 9 hodzinach to tachantskcj cyrklvi sw jaty sakram ent meschniskeje swjeczizny 5 knjczam diakvnam toudzclecz. T n cz i knjczojv su schtyrjo zc serbskvho semin a r a w P r a z y : kk. M itlaw sch A n d r i c k i z P anczic, P a w v k R j e n c z k a z B u d y -

223 219 schina, P a w o k K r e ts c h m e r z O strica a J s id o r K l a u s ze S e ite n d o rfa, a knjez H o t t e n r o t t, kiz je w M a in c u th eo lo g iju ftubotoaf. Z a wschitkich fu hizo zastojnstw a postajene. K njez A n d r i c k i pschindze za kapkana do R albic, hdzez je Po pschesadzenju knjeza Schew cstka do L u b ija kaplanstw o njew obsadzene wostacz d y rb ja lo ; knjez R j e n c z k a döstanje zastojnstw o tachantskoho in fa m a katechety w B udyschinje; knjez K l a u s je za k aplan a w ^ ita w je pvstajeny a knjez K r e ts c h m e r za k aplan a w K ö n ig sh aju je. Budyschske kapkanstwo p o la farskeje cyrkwje Nascheje L ubeje K njenje dyrbi w tu khwilu hischcze n jewobsadzene wostacz. N adzijam y so, zo pschichodne lcto tez dalschej nuzy hischcze w otpom ha, dokelz d w aj knjezaj w P ra z y, J u r is W in g e r z Khrösczic a G ustav V o g t z N eukallenberka p o la S cherachow a, a dw aj knjezaj w M ain cu, A ureden a G ro h m an n, swoje studije dokonjeja. S chtw ö rtk tohole ty d zen ja bu n a tu d o m n y m tachantstw je knjez A nselm R o t z i n g e r jako now y P räses serbskoho sem in ara w P ra z y w obkruczeny. N a joho mesto pschindze jako s a m t do S e b n ic knjez M iklaw sch Z a r j e n k, rodzcny z Dzeznikec, d o taln y p re n i kaplan w Chem nicach. Z a k aplan a do C hem nic pschindze now osw jeczeny meschnik- H o t t e n r o t t. K njez F ilip P R e z a k, d o taln y P räses serbskoho sem inara w P ra z y, nastupi swoje zastojnstw o p o la J o h o K ralow skeje Wysokoscze p r y n c a J u r i j a 15. decem bra. B ö h das wschitkim knjezim spom özne skutkowanjo a bohatc zohnow anjo! Z Njebjelczic. N a d n ju sw jatoho H a n d rija swjeczeschc nasch czcsczeny dostojny knjez fa ra r G. K u b a s c h e t n e w o p o m n j c c z o s w o jo h o m e s c h n is tw a. N a tym le sw jedzenju tez nascha w osada w u tro b n y Podzel bjerjesche. H izo mesacy dokho be nascha schulska mlodoscz skladow ala a dobrocziw i ludzo su brachow ace dodali, zo m o h la w o t darjenych pjenjez dostojnom u knjezej fa ra rje j dwe dzeczacej korholvi, kotrejz.so n a schnlski khör w cyrkwi postajitej, jako jubilejn y d a r poswjeczicz. K orhow i s te j'w o t w u in jelskoho w ustaw a sotrow O sianderec w R a v e n s b u rg u ja ra krasnjc zhotow jencj. J e n u z korhow jow debi wumjekske swjeczo sw jateje swvjby, d rn h u Pak w obraz ff. jandzelow pestonow. W jeczor psched sw jedzenjom pschiczahnychn schulske dzeczi, w jedzene w o t sw ojoho w uczerja knjeza k an to ra B r a u n e r a w pyschnym czahu z now ym aj korhow jom aj a z pisanym i lam p am i n a farn. K p o w ita n ju zaklincza spewne zastaniczko knjezej ju b ila rcj napscheczo. P schepvdaw ajo jom u korhow i pschednjese ze schulerjow najwyschschi z prosto-dzesczowskimi slow am i zbozopschecza schulskich dzeczi. K tonnt pschizamknychu so w osadni gmejnscy pschedstojerjo^ a cyrkwinscy starschi. J a k o d a r w osady pschepoda gmejnski pschedstojer Z u r knjezej ju b ila rc j r ja n u d ro h o tn u schtolu a röchet, zjednoczujo z ty m w u tro b n e zbozopschecza w osady. H n u ty w o t tajkich w opokazm ow czesczomnoscze dzakowasche so knjez ju b ila r zastnpnikam w osady a schulskim dzeczom, tu te nap o m in ajo, zo bychu Po slowach ru n je w uspew anoho kerluscha k czesczi B o zeje m aczerje pschecy ziw e byle a so procow ale a tak pschez M a r iju B o zu m aczer k Jezusej, jeje synej, so dowjescz dale. B ö h tvschohomücny spozcz d o sto jn o m u knjezej ju b ila rcj dopjeln jen jo w uprajenych pscheczow: Won das jo m u czikomu n a czele a duchu Po dalschich 25 letach zloty jubilej doczakacz! B. Z H a to W. P ja tk 29. n o v cm b ra p o p v ld n jn tu 4 hodzinnch nm ndze tu dvmsl'im khczkarja L orenca w vhcn. B v rzy pschikhwatacpm (laicherjam so peradzi, z pom ocu W vrklcczanskcjc, W udw orjanskcje a Ncalbiczanskejc sykawy

224 220 w ohen n a m jcnotoane domske w obm jezow acz. P o la Soreitcec njebe nichtö borna, hacz staruschka jo n a, kotraz p ra ji, zo je so horka palicz zapoczato. T u z m a so za to, zo je w ohen z w u h e n ja wuschok. Z eykoho sweta. N e m sk a. W u to ru 3. becem bra bu n e m s k i s e jm w vtew rjeny. S r je b u w 2. posebzcnju besche w ölba pschebsybstwa. Z a prenjoho pschebsybu w uzw oli sejm b o taln o h o pschebsybu, sw obobnvho knjcza 0. B u o l - B e r e n b e r g a, kiz je sobnstaw contra. W otebatych bu hkosow, be za B u o la, 5 8 cebulkow be njepopijanych, 1 njepkacziw a. Z a p renjo h o mestopschebsybn bu w uzw oleny S c h m i b t jelberfelbski), sobnstaw sw obobnom hslneje strony, zc hkosami a za b rn h o h o S p ä h n z centra ze hkosami. A w s trija. Njespokojnoscz, kotruz je knjezerstwo z wobkruczenjom d r. L uegcra jako mcsczanosty W in a wububziko, je powschitkowna a njeje so hischcze zm eroivaka. N im o zibowskich uow inow su n im ale tvschitcy w tym pschezjcne, zo je knjezerstwo sebi z tym j a r a zeschkobzako. N owischi sczehwk poslebnischich pobaw kow je ton, zo su w raknskim sejmje katholsku lubvw u stro n n " zakozili. J e to czrjödka katholskich zapöskancow, pob wjebzenjom tirolskoho b a ro n a D i p a u l i - a, hacz b o ta l 17 m uzi, kotsiz fu z H o h e n w arto - w vhv ktuba w nstnpili, bokelz h ra b ja H o h e n w art, kiz hewak tez bobry katholik rekasche, je hacz b o ta l ze sw ojim popuschczow anjom a bziw anjom n a knjezerski lib e ra lism u s katholske hibanjo w R akustej jenoz haczik. Z a L u eg era we W in je stajn je nvw e bopokazm a bow ery a pschiwisnoscze P o b aw aja. W ö n b an jv besche tarn antiseinitiska zhroinabzizna zönjkich, kotraz be tak berje w opytana, zo byrbjesche, so zhroinabzizna zamknycz, bokelz be sala za zhrom abziznu pschemaka. Zönske wschak berje webza, schto m aja, w uspinane ze zibowskej utycii, wnstacz, a to h o b la P y ta ja w usw obobzenjo z to h o le w liw a. Zawescze je luulfi czas, zo mesto W in zas kschesczanski, katholski kharakter bobubze. W olby za czesk i sejm su tö n le wuspech meke: zastupjerjow czeskich a 70 zastupjcrjolv nemskich naleznosczow. M je z 70 nemskimi staj sköncznjc tez 2 katholikaj, jebyn z n jeju je znaty buchow ny A m b ro s O ppitz z W a rn sb o rfa. W ölbt) bo P r a z s k c j e mesczanskeje ra d y m ejachu tö n le wunoschk: 4 9 Staroczechvw, 41 Mkoboczechow. R o m. S w j a t y wötc be so pscheb nekotrhm i njebzelem i lrochu nazymnik, tak zo be khetro bybaw y. P o porucznosczi lekarja je so nekotre bny zjawnych aubijcncotv zbzerzak, tez bu bw oje konsistorium w otstorczene. Netko je khorowatoscz zasy zbehnjena, tak zo je bam z zas w oboje konsistorium w otbycz mohk. K az telegraiii z R o m a w ozjcw ja, je bam z 4. becem bra w ulkow öjw obu Saksko-W eim arskoho pschijak: w ulkow öjw obzc bu w ulka czescz jakoz bruhim w jercham w opokazow ana, a trajesche w o p y t po! hobziny. Z a njesbozownych A rm enow je sw jaty tobte liro w (nörtotos barik, jako pobperu za zaw ostajcne swöjby w o t T u rk o w m orjenych A rm enow. Tanskkl. S2Ö tu ty m prvtestantskim kralestw je je so katholska cyrkej we poslebnich letach ja ra rozscherika. W zanbzenym lecze bu to h o b la japoschtokska präfektura n a japoschtokski vikariat pozbehnjena a knjez v. E u c h bu n a biskopa pvswjeczeny. S iv ja ty w ötc bam z Leo X I I I. je n ett w osebity list n a tuto h o biskopa pöskak, w kotrymz pvstaji, zo byrb i so n a wulkej, ale mako w obyblcnej kupje J s la n b z e katholska misstonska stacija zakoziez. T u ta kupa, kiz je 3 kröcz

225 221 tak toulfa, kaz nemske kejzorstwo, sluscha k D anskom u kralestfou. H aez d o ta l tu Po re fo rm aeiji njebe zana katholska w osada. Netk so dw aj meschnikcij foe R ajkiaviku zasy d litaj, a so foosebje n a fo othladanjo wusadnych khorych wobroezitccj. K. Turkowska. P o tiajnowisehich powesezach zda so, zo su straschne njcm ery w Arm eniskej n im ale skönczene. A rin enojo w obliezeja jim nacziujenu schkodu n a 10 m illionow a p ra ja, zo je w njem erach wscho hrom adze n a 4 0,0 0 0 wosobow wo ziw jenjo pschischlo. China. Z o katholska cyrkej w tu ty m w ulkim pohanskim kejzorstw je n a nahladnosezi wschednje pschibera, n a to pokazuje to, zo Int za ehinesiskoho wotpüskanea pschi francözskim knjezerstw je w P a r iz u k a t h o l i k pom jcnofoany, T s c h in g - T s c h a n k, kiz je ze zemjanskeje swöjby, kotraz je hizo psehed 200 letam i! naschej foetje psehistupila. W susodnyin J a p a n s k i m kejzorstwje je sebi täm nischi awstriski w otpüslane J a p a n k u za m andzelsku w irzw vlil. Z an d zen y mesac bu tasam a, hdyz be Prjedy w katholskcj w crje rozw uezena, w kadetrali w T okijo pschez tam nischoho arcybiskopa w pschitomnosczi itajwyschschich zastojnikow, europskich w otpvskaneow a sobustaw ow zemjanskich sw vjbow kschczena. _ K. Wschelczizny. * (H d y z w a sc h p s c h ile z n o s e z.) K a rd in a l M elchers, hdyz besehe hischeze areybiskop w K ölnje, w o p h ta sonn fojesnu sehulu w Eifelskich horaeh. W o n pruhow asche holezata kschesczanskn fouczbu, a to sakram ent sirm ow anja. Holczka, kotruz be zaw o lal, derje W otmolwjesche. D a le so areybiskop prasehesche: J e firm o w a n jo n u zn je k zböznosezi tre b n e? " Holezka w otm olw i Po katechism usu ne", a pschistaji eyle p ra w je : H dyz Pak je pschileznosez k tom u, njesme so zakomdziez." T o sy derje w otm olw ika", rjekny najdostojnischi knjez a pruhow asche n etto dale w o sakrameneze m andzelstw a. A zasy so w o- prascha d ruheje holczki: N a, dzeezo, je m andzelstw o n u zn je k zböznosezi treb n e?" N e ", w o tm o lw i ta, a d rje tohodla, zo by tez lajkeje khwalby döstala, pschistaji: H dyz pak je pschileznosez k tonnt, njesme so zakomdziez." Z o w otm olw jeujo fojete w jesela naezini, mözesch sebi mysliez. * D r. R in g se is, bajerski ta jn y radziezer, pow eda sczehofoacu staw izniczku: J ö n u jedzeeh z m ojim n a n o m n a kraj Won. Dosezezechmoj staru zonku, kotraz czezki korb n a khribjeeze njesesche, kiz ju k zemi bete tloezesche. N a n jej poskiezi, zo- m öze so sobu n a w öz synyez. Z w ulkim dzakom zonka to pschija, zdzerza Pak czezki korb n a khribjeeze. S ta je z e to la korb d ele!" p ra ji n a n. T o la zonka, eyle w u strö z an a pschi samej tajkej mysliezey, za w o la: B o zedlaeze tola, to by pschewjele byko! T o je to la ' doscz, zo w ozu so ja sobu wjesez; korb wschak ja sam a ponjesu." * ( D o b r e le k a r s tw o.) W e wsy D. besche so m uz straschnje do pieza d a l; besche zenjeny a mejesche ja r a peknu m andzelsku a ezrjödku dzeezi. H^Yz be w ön strözby, njemozesche sebi nichtö lepschoho dzekaezerja a luboznischoho m andzelskoho a n a n a Pscheez. H dyz Pak be so w opil, njebe- z nim zane czinjenjo. P o neezim bu z njo h o tajki piezk, zo njechasche nichtö w jae niczo z nim cziniez meez. J o h o sobudzelaezerjam besche jo h o zel, böle Pak hischeze foboheje zony a wbohich dzeezi. Z o bychu jo h o w uhojili, zryezachu so z lekarjom. H dyz d h a jo h o pschichodny w jeezor z a s w h rjeb i lezaevho nam akachu, w zachu a donjesechu jo h o born. P o to m püslachu Po lekarja a tö n ezinjesche, jakoz by sebi zapity ezlofojek n o h u zlam ak byk, pokozj

226 222 ju do schenow a zaw jaza nohu. P v to m piezka z w odu za s k sebi pschinjesechu. H byz tö n tu n a p ra w n ptjtnl), menjesche w opraw bze, zo je sebi nohu zlam at. T ak byrbjeschc n etto n a 6 njebzel tue kozu lezecz a njesmedzesche zm ioho p alen ca an t piw n piez. S ta n y w sch i dawasche ja ra kedzbu n a sw oju nohu a Po radze lekarjow ej zoalvwasche so tez bäte kozdohv w opojaeoho»apoja, jcno zo to la zas tajkvhv njezboza mef njeby. T a t bn cztowjek w o t pieza w u- hojeny. H äkle po nekotrych letati), hbyz zadyn strach tujac njebesche, zo mohk do stareje zkvseze Pabnyez, jm uu johv pscheczeljo w nznachu, schto sn z nim zw orali. W o n be z tym eyle spokojvm. X aleinoscc našolio towařstwa. Sobustawy na lĕto 1895: kk M. Hobvak z Dobiuse, 485. dr. Jan Grölmus, direktor w Lipsku, z W orklec: Pĕtr Piwarc, Jakub Pjekař, 489. Hańka Solei na z Casec Madlena Knježkowa z Njeradec, 491. Miklaws Haška ze Sulsec, 492. Jan Delenk z Wutołĕic, 493. Marija Rjeneowa z Öornec, 494. Bosćij Sotla z Łazka, 495. Madlena Cyžowa z Nowoslic, 496. Jan Glücklich z Miłkĕc, z Radworja: Jan Senk, Jan Zynda }-, Marija Miecyna, z Bronja: Miklaws Rječk, Pĕtr Kudz'ela, 502. Karl Joenich z Khelna, klöstr Marijny Dos za 2 ex. Šobustawy na lĕto 1894: kk Pĕtr Piwarc z Worklec,v 681. Madlena Knježkowa z Njeradec, 682. Mikławš Haška ze Sulšec, 683. Bosćij Šotta z Łazka, 684. Karl Jtenich z Khelna. Na lĕto 1893: k Miklaws Haška ze Sulsec. Döbrowolny dar za towařstwo: z Nowoslic 4 hr. Za cyrk ej W utroby J ĕzu so w eje w B aeonju. Nawdaty kapital a dotal nahromadźena dań wučinještej 109,560 hr K öesdi Božej a k spomoženju dušow su dale woprowali: zbytk w starych nalutowanskich knižkach eo ( Fonds za twar cyrkwje w Baeonju aho Cornecach ) 1 hr. 23 p., zbytk w nowych nalutowanskich knižkach eo ( Fonds za twar cyrkwje w Baeonju ) 12 hr. 45 p., r. k dornn j an ju 32 p. Hromadze: hr. p. Za cyrk w ičk u s. Jo*efa w H ajn icach. D o ta l h ro m a d ž e : 12,751 hr. p. Dale je woprował: N. N. z Łazka jako dz'ak za wustyšanu pröstwu 1 hr. H ro m ad ź e: 12,752 hr p. Za cyrkej HEaćerje B ožeje w R adw orja. Dale su woprowali: wot jeneje hry w Budyšinje 1 hr. 75 p, na Korenkec- Pĕtrancec kwaau w Radworju 95 hr. 20 p., N. N. z Boranec 5 hr. Za cyrkej w Lubiju: Bosćij Šołta z Lazka 4 hr. ZapfaoBöh wšĕm dobroćerjam! Z j a w n y d ; «k. P o struchlym njezbozu, kotrez be B o z a n jew usledzita ra d a n a nasch statok dopuschczika, smy z B o zej pom ocn swoj born zasy n a tw a rili. M n o z y dobri ludzo su n a m pschi tym ze wschelakimi b aram i, rucznym bzekom a foram i skutkownje p om hali. T u z je n etto nascha w inow atoscz, zo swoj w u tro b n y bzak, kotryz w poboznej m o b litw je zenje njezabnbzem y, sw ojim bobroczerjam tnby tez zjaw nje w uprajim y. Zaplacz jittt Böh bohacze! Sw öjb a Serbinec w Nowoslicach. Ezischcz E m o le r je c knihiczischczernje w M aczicznym domje w Budyschinje.

227 W udawa so pr^niu a t.h-cu solmtu masaoa. PJaći lĕtnje na prtsće a we kniharni 2 m., pod křižnym zwjazkom do dornn stany 2 m 25 p. w p V' Wudawanii root toroarftroa S S. Ctirtiln a M rthodija tu ßiibtifthinit. Redaktor: Jaktih Skala. Cislo decembra Lĕtnik 33. Pfchefczehanjo Armenjanow. W posledniin czisle smy pisali, zo su nj entert) w Turkvw skej pschecziwv A rm enjanam so nim ale skonezike. T o m u bohuzel tos njejc. - H äkle psched krötkim su arm enisey w obydlerjo K o n stan tiu o p la w o pom oe w olali, m zjaw uej skorzbje, kotraz je njew uprajicze struchla. W njej so p ra ji: A rm euiska m reje. S k u tk zaniezeuja dale tra je A rm enjauow je netto zabitych je jich hischeze ziwych; w oni su do lesow a horow rozczekali, hdzez so z koruschkami a zelam i hkodu-w um reeza w obruez p y taja. Hköd a zym a staj m jez ezekaneami strasehuje pozakhadzakoj. W m jeuje ezkowjecznoseze a kschesezaustwa wnm özeze n a s! " Loudonske now iny D aily ÜRetoy" tole wobkruezeja a dale pow edaju : Kschesczauow w M akej A siji cheedza z m oeu do J s la m a lm vham edauskeje njew ery) pschewobroeziez. T ysaey A rm enjanvw su w ot sw ojeje Wert) w otpadnyli, zo bychu ziw jenjo zdzerzeli. W Jchm e zemrechu 52 A rm e u ja n o w je jako m a rtra rjo, w U zonje skoezichu 55 do reki, zo bychu w onjeczesczeuju w u- czekli, a zatepichu so, m jez tym zo T u rk o jo z b rjo h a do nich tselachu. W H ochu bu 8 5 wosobow p odobnje skoncowanych. W M oraschu bu jendzelski duchow ny pom aku do smjereze ezw elow any, dokelz pschi sw ojej w erje w osta. D w a j protestautskaj p redarjej a jedyn meschnik w K harpueze w um rechu m artrarskeje smjereze. T ysacy mlodych zonow a hvlcow sczahachu do harem ow sturkowskich njeczestnych botnoto.)" A pschi wschim tym so z Turkow skeje pisa, zo je m er a p o rja d " za s w obstajeny. T o je skutk J s la m a. H dyz nehdze w Africy nekajkoho kupca, dokelz je sebi pschehkuboko n u ts zwerik, zaraza, d h a so cyka d ip lo m a tija zbehnje a Po stach tysacow so z a ru n a n ja zada ale hdyz fanatiscy T urkojo cyly kschesczanski lud, kiz m a p ra sta ru kulturu, zadkawje m o rd u ja, P otom europska d iplom atija niezo n a to njewe haez: to je znutskowua naleznoscz Turkow skeje!"

228 224 stenv jcbijit je energiski P rotest pschecziwo njeczkowjeczom u zakhadzenju pvzbehnyk: Leo X I I I. Z w osebitym listom zada fitltana, zo by kschesczanow zakitak a wscho czinik, zo by tajfim krewjepschcleczam fonc sczinik. T ez budze sw jaty wüte wschitkich biskopow a parriarchow o rien ta n a p o m in a q, zo bychu m jez kschesczanami wsehc mysle n a w jeczenjo podusyli. List abö n o tu je tez wschitkim m ocnarstw am pvskak; budzy so te skoncznje 11a sw oju winowatoscz jako kschesczanske mocy dopom inacz? A rm eniska je k seh e sczansk i f r a j, kroj prakschesczanstwa. W jetschi dzel A rm enjo n o w je w prenich letstotkach kschesczanstwa do bkndow m onofysitow zapadnyk a tw v ri izregorianske schismatiske zjednvczenjo. K otholikos w Eczm ja dzinje je jich w jereh: jich mjenschi dzel je ze sw jotym stokom zjednoczeny a tw o ri arm enisku eyrkej z patriarchony kiz je w K o n stantinoplu, a nehdzc 20 biskopomi. P ism ow stw v tyehle kschesczanow je ja ra w u w ite ; krosne su nabozne basnje, m jez nim i hordozue kerlusche k ezesczi M aezerje B ozcje. Pschi tychle bedzenjach harz dv zniezeujo d rje so arm eniska k u ltu ra pohrjeba, hdyz tajke fla u e nadzijc hischcze pschcd krötkim wubudzesche. E uropiska k u ltu ra " Pak pschihladuje a chce jkaz so zda) w bohom u luöej so wnkrawicz dacz. Moje puczowanjo. (14. pokraczow anjo.) Kvzdy pjatk pschipoldnju so w o t A n to n ijo w o h o probn, kotryz je dzens turkowska kasarm a, z processionom pod n a w je d o w an jo m franciskanow swjatoczny k sch iz o w y p u e z Po schtyrnacze staeijouach hacz k B o zo m u ro to u w otm ew a. Wsche schtyrnacze stacijvny, kotrez su jenoz z hokymi do kam jenja w urubanym i kschizemi z czistom stacijona w o znam jenjen e, Pak zawescze n a tym samym mescze njestoja, n a kotrym z je so sw jaty podawk, kiz so w kozdym wosebje czesczj, w opraw dze stak. N jesm em y pschecy zabycz, zo je Je ru z a le m m jez tym w jacy krocz zapusczeny a jo n u pschez rom skoho w ojnskoho n a w je d o w a rja T ita cyle do procha a popjeka pschewobroczeny. T o h v d la tez mesczanske hasy w jacy ta t njendu, koz za K hrystusow y czas. Zaw escze Pak dzensnischi kschizowy p u c z so z w opraw dzitym, ale dzensnischi dzen n am n jezn aty m trjechuje, a bjez dw ela w e s ta j staj z a p o c z a t k a f o n c : P ila to w e sudnistw o, kalvarska h o ra a B o z i rvw. S rje d z kasarmskoho dw ora, hdzez m a ja w ojacy hew ak swoje w uw uczow a n ja, lezi kam jen z kschizom a z cziskom,, I. (P re n i stacijon.) T u d y so wscho poklaknje, a ze znam jenjv m sw jatoho kschiza so poboznoscz zapocznje. N a sto turkowskich w ojakow nam pschihladowasche, ale zadyn so am njew usm ja, am nckak njchödnje njezadzerza. M o h am ed a n ej dyrbi so z czesczu pschipoznacz, zo drje chce Won sam Pschi swojich m odlitw ach njem oleny bycz, zo Pak tobn tez wschem drnhow eriw ym tu sam n sprawnoscz wopokazuje. Z kasarmy dzechmy Won Po hasach, pschi küzdej staciji pschedpisane m vdlitw y spewajcy. H a czru n je, luby kschesczano, w tw o je j' farskej cyrkwi kschizowy pucz dokonjejo, ton sam y w otpusk dobudzesch, kaz w Jeru zalem je, d h a tebi to la tu d y, hdzez je Zboznik sam preni ra z z czezkim kschizom tu to n pucz czinik, w u tro b a horliwischo bije, a stare d o p o m n jen ja tam neje najw aznischcjc a najswjeczischeje hodziny ziwischo psched buch stu p aja. T ez n a cykym puczu n am wschitcy, zidza a T u rk o jo a kschesczenjo druhich wuznaczow, z pucza dzechu, zo u a s njebychu w poboznosczi m olili.. Jezd n i zlezechu

229 225 z konja abo toofofa, a joho k m u ri tköezachn, zv bychmy my bosez ru m a meli. Zawescze, t a j k a z n je s liw o s c z je tontet) khw alobna a sezehowanja hödna. _ T u d y rb ju Pak hnybom tez neschto do predka spvmnicz, schtvz sym pozdzischo to K o n stan tin o p lu toibzak. B c m jez B o zim Czekvm. S ch to k to n n t prajisch, zo sme so zjaw ny toobkhad z N ajstojeezim to K o n s t a n t i n o p l u, to hkotonym meseze m oham ebanism a, Po hasach ivotm ewaez, a to n a schtyrjoeh mestnach, w o t schtyrjoch hkotonych eyrkwjow tonkhabzejo. N jeliezom na ezrjüda dzeezi, m kobzeneow a knjeznow to bekych drastach dzeja pschcd Najstojeezischim, rozow e spetoajo. H ndzby piskaja sw jatoezne kerlnsche. Tnrkotosey toojaey a Ixrcojo spolieistojv) n a rja b kedzbnja. H a s y, po kotrychz procession dze, sn to v t z a m k n j e u e, z a d y u w ö z njesm e za tö n ezas tarn jeez. T w a rje n ja sn z khorhow jem i a zelenym i halzkam i sw jatoeznje pyschene. A le nie jenoz k s c h e s e z e n jo stooje dom y Pyscha, tez T n r k a n jed a sebi tozaez, sw ojn korhoj z polm esaeom wnpotoisnyez, a ta t Jezuscj pod wobliezom khleba, kotrohoz njeznaje, poezesczicz. Z atoestze h n n j a e y p sch ik k a d s p r a to n o s e z e, kajkiz jön p o la n a s podarin o pytam y. Z o Pak to pschecy a wschndzom tak njcje, pokaznja n a m wschelake njem ery a snrowoscze netezischo ezasa mjez T n rk a m i a A rm enjanam i. Pschichodnjc tem ploton Horn toopnschezimy a so n a W o l i j o w n H o rn a Horn Z i o n podam y. lpokraezow anjo to pschichodnym leeze.j Za khorych a ftrowych. ( 3 N a. ) N a w obem aj stro n o m aj katholskoho serbskoho kraja nam akam y knzolaj ezelnoho derjem eeza a dnchow noho zboza; staj to t o n s t a w a j m ilo s c z iw y e h s o t r o w to B ndyschinje a to K nlow je. Kak so sotry to njesebieznej lnbosezi syrotam a bednym dzeezom to o p rn ja, kak psehez stooje n u trn e prostw y za swojich dobroezerjow a cyln tookolinn B o ze zohnotoanjo w nproseha a kak Pschez stooje knjezniske pveezitoe a khndobne ziw jenjo krasny pschikkad d aw aja, to ujecham y tu bäte rozestaj ecz. S p o m in a e z to schal n a to byrbim y, hdyz sebi n a nje pom yslim y. D ru h a je ta toina, kotraz n a m dzensa skabe pjero bo tu st kladze, je to dopom njenjo n a to, kak lnbosczitoje a w nstojnje mikosezitoe sotry k h o ry c h to naschich dom ach t o o t h l a b a j a. W ezo je to o th la b an jo khorych potookanjo mikoseziwych sotrow. S ch tv z je hby pschi khvrym a sm jertnym kozn psche- byw al, m oze toedzecz, schto to reka, ezezey khorvho toothlabaez. W khvrvtonjach, hbzez m aja wsche trebne pschipraw y za khorych, trasch sn hischeze wobczeznoseze z khorym nekak znjeslitoe. Pschm bzem y-li pak bo bom oto ke khorom n, hbzez czasto boscz n a najnnznischim pobrachnje, P otom njem vzem y w jacy toopschimnycz, kak je sotram m özno, z jandzelskej lnbosczn a sczerpnosczn strnchke czasy pschi khorym pschenjescz a tontraez. A to byrbim y toibzccz. Z mikym wvezkom, stajnje pscheezelna, z khwatkom a tonschikom zastara sotra khoroho ze wschim, schtoz trje b a ; toobnjo a to noch je kvzby tookomik k poskuzcnjn h o to to a; spara, hkobn a laeznoscze njeznaje, jelizo m a jenoz khory, za czimz pozbychnje. S to o je je b ra sty so njeslecze, a chcesch-li toebzeez, hbzc chee wotpoczotoaez, tootmokwi teb i: b o c tjla n ie. S ch tv z toc tovjnje khroble w ojnje, schtvz pschi njezbozn z m ernym toöezkom straehej itapscheeziwo dze a sv w obara, ttjech je

230 226 khwalby h ö d u y ; schtoz Pak mikoscziwa sv tra pschez dokhe czasy pschi kvzu khoroho w u traje, njem öze ftoet wukhwalicz a m ytowacz. A to la nam akam y jenoz mako naschich lubow anych khorych pod swernym w o th lad an jo m mikoscziwych fotroto. C zohodla to? M n o zy sebi mysla, zo tajke w o th lad an jo k dopkaczenju a mikoscziwej sotse k doskuzenju njeje. Niczo w o wschim tt)m. S o t r a njezada sam a za so niczo, a schtoz chcesch dacz, to dasch jako jakm oznu do w ustaw a so tro w ; zliczbow anja n jezn aja. Poskuzicz pak sebi do cyka mikoscziwa so tra n je d a ; je dzen jeje radoscz w Boi>u, zo sam a wschitkim poskuzi. T u z popschejm y to la naschim khorym z uajm jenscha w poslednjej khorosczi tu czeknu d obrotu, zo jim mikoscziwu so tru k d v h lad an ju w uprosym y! S t a r y n a n a zmorschczena m aczerka so tebi hischcze w njebjesach za tute poslednju d o b ro tu podzakujetaj. A le nie jenoz czelne d o broty w opokazuje mikoscziwa so tra khorom u; wulke su tez duchow ne wokschewjenja, kotrez jo m u poskicza. W poboznej m odlitw je rozm nozi w khorym krutu dow eru n a B o z u mikoscz a ponizne podaczo do B o zeje toole. S a m o najrjenschi pschikkad sczerpnoscze^ w ubudzi w khorym bjez skowow, sczerpnoscz a nakhilnoscz, swöj kschiz z p o h lad n jen jo m n a czerpjacoho Z böznika czische znjescz.. S a m o czezcy a sm jertnje khory pscheradza w e wobkhadze z mikoscziwej sotru wjesoku nadziju, Pak n a w oskhorjenjo, Pak n a zböznu smjercz. A je-li Po B o zej radze wobzam knjene, zo khory w jacy z khorokoza njestanje, Potom njem özem y jom u to poslednim bedzenju lepscheje pomocy popschecz, hacz mikoscziwu sotru. Ke khorom u, kotrohoz sotra w othladuje, njeskomdzi wescze meschuik ze swj. sakram entam i mrejacych, dokelz m a w ona nazhonjenjo, hdy je czas, Po knjeza skacz, a dokelz m a w ona hnadu, zo khoroho k wjesokom u döstaczu poslednjeje duchow neje cyroby pohnuje. A hdyz su sw jate sakram enty döstate, a khory so ro zzo h n u je ze swetom a ze swojimi, poto m je zasy mikoscziwa sotra, kotraz kaz rjek, hdyz wschitko pkaka a so rudzi, z poknej uutrnosczu so m odli m odlitw y m rejacych, zo bychu döstali wsche w otpuski a hnady, kotrez sw jata cyrkej sw ojim sw ernym dzeczom w poslednim wokomiku tu tv h o ziw jen ja posücza. W o n a so zm uzi a pokozi ruku m rejacoho n an a, m tejaceje m aczerje n a hkotvczku dzescza k poslednjom u starschiskomu pozo h n o w an ju, w o n a w okrjepi z ruczku dzescza w poslednich zdychowanjach w obliczo starscheju ze swjeczenej w o d u a czini t a t tez najm jensche dzeczo dostojne, zo sobu w ojuje pschecziwo nadpadam zkoho ducha w smjerczi. T o su zasy skutki duchow neje smilnoscze, kotrez sw ojoho ru n jecza p y taja. H dyz d ha widzim y, schto mikoscziwa so tra chorom u je, spöznajem y, zo niczo lepsche a m udrische czinicz njem özem y, hacz naschim khorym Po möznosczi mikoscziwu sotru powokacz. Z tym polözim y sebi sam i a wokschewimy naschich khorych w najhürschich bedzenjach. A le njebudzm y sebiczni! N jecham y jenoz w o tym ryczecz, ta t nam mikoscziwe sotry skuza, chcemy w jele w jacy tez jim d o b ro tu wopokazacz. T u z chcemy so k p re n jo m u za nje m odlicz, zo by jim B ö h wsche hnady poskiczik, kotrez w sw ojim czezkim p ow okanju trjeb a ja. K d ru h o m u Pak chcemy m ili bycz pschecziwo mikoscziwym sotram a chcemy sich w ustaw y podpjeracz ze wschem, z czimz n a s B o h zohnuje a schtoz m ozem y parow acz. Njech B oze dzeczatko tez mikoscziwyin sotram w o b radza Pschez ruku mikoscziwych sobuczkow jckow! ***

231 227 Z Luzicy a Sakskeje. Z Budhschina. S r je d u 11. beccm bm swjeczesche ttidy now vsw jeczeny meschnik, knjez P a w v k R e n ts c h k a, syn mcsczanskeje wosady, sw jatvcznje,' swoj p r e n i w o p o r B o z e j e m sche. Z h ro m ad zen i dnchow ni w cyrkwinskich drastach podachu so 3/49 hodzin n a tachantstw o, hdzez to P renjej fält now osivjeczeny meschnik kleczeschc a hdzez bechu so tez joho blizschi pscheczeljo zhrom adzili. H dyz be knjez fa ra r S k a l a jo h o pscheprosyk, zo by so do cyrkwje^ Podak a w ulkotny skntk, n a kotryz je so tak dokho a sw ernje pschihotowak, netto preni krocz dokonjak, poklakny so mkody meschnik psched swojej m aczerju, zo by wo jeje maczerske P ozohnow anjo Prvsyt. N a to so n astaji sw jatvezny czah do cyrkwje po tym le rjed ze: Z a khorhow jenn dzechu prenje rjad o w n y tachantskeje schule, Potom neschto makych a wulkich drnzkow w serbskej a nemskej draseze, mjez nim i dwe luboznej m alej serbskej druzcy, kotrcjz tözda n a krasnym pucalkn zelenu a zlo tn kronu njcscschtej. Z a drnzkaini dzechu dnchow ni z knjezom prim iciantom, kotrom uz so zhrom adzeni pscheezcljv, w osadni a hosczo pschizamknychu. H dyz bechu so tachantskej chrkwi p o la w ulkoho w o lta rja pschislusehne m odlitw y wuspewake, mejeschc knjez fa ra r K a i s e r z P la w n a, prim iciantow y w uj, prcdow anjo, lu kotrymz z >vnstojnym i a pohnuw acym i slow am i p o w o lan jo duchow nvho jakv w u c z c r ja, m e sch n ik «a p a s t y r j a wukozowasche. Pschi sczehowacej B v zcj mschi, kotraz so ze sw jatoeznym V e n i C r e a t o r S p i r i t u s zapocza, slnzachn tlidom ni ducholvni m lodom n meschnikej a spewasche cäcilianskc to w arstw o M itte rv lv li inissu. M acz knjeza prim icianta, jo h o tsjo b ra tsja a dwe sotse dvstachn z jo h o ru ft sw jate w o p raw jen jo. P o B o zej mschi zanjese knjez prim ieiant T e D o u m, kotrez zhrom adzeni dnchow ni so w otm enjcjey z khorom wuspew achu. N aposlcdku w u- dzelesche m lodh meschnik pschitom nhm nowomeschniske pozo h n o w an jo. W ulku liczbu krejnhch pscheczelow a druhich hosezi zhrom adzi Po cyrkwinskich sw jatvcz- nosczach w tudom nej kathvlskej tow arschni w u h o to w a n a üvasna hvsczina. W lchitcy, kotrychz tudy slaschachmy, bechu wo tom pschezjenc, zo tajkoho duchownskoho kwasa" hischcze doziw ili njejsu. W osebje be tn to n w okrasnjeny ze ziw ym i ivvbrazam i", kotrez so n a jewischczu katholskeje tow arschnje ja r a derjc stajecz hodzachu, a kotrez neschto sobnstaw ow tudom noho katholskoho to w arstw a knjcznow w uw jedze. Pschedstajesche so: 1. kak mkodzenc, zacpiwschi swet a joho p rv zdnu Pychn, sebi w uzw oli s w j a t e p o w o k a n j o z ksewom, ezernjow ej kronu a liliju, zo by zkotu kronu spraw noscze dobyk; 2. s k u t k o w a n j o m e s c h n ik a. wosebje pschi khorokozn; 3. symboliski w o b r a z n a js w j e c z i s c h o h o s a k r a m e n t a (iiimo mcry rjany); 4. n j e w o b l a k o w a n e p o d j e c z v (ja ra lubozny) a 5. tablo pschitomnych wulkich a makych drnzkow. Pschi dw em aj poslednim aj w o b razo m aj so za kulisami spewasche. W obrazy so ja ra spodobachu. K r a j a n " je wuschok. T ro c h u zapozdzik so je, ale w osebje to h v d la so to zda, dokelz d ru h e Protyki hizo w lecze w nkhadzeja. N adzijam y Pak so tola, zo hischcze czasa doscz pschindze, z» mohko jö n B o ze dzeczo w obradzicz. T ez letsa je so rje n je w uhotow ak, kaz so za tajkoho staroho dvbroho hvscza pschistoji. S t a r y je, pschetoz 29. krocz czi do bm nit pschindze, a d o b r y je, wo tom pscheswedczisch so, hdyz jeno trochu do njoho pohladasch. K ra ja n " czi p ra ji, kajke sw jate dny d o m a masch, kajke B oze skuzby so p o l a n a s dzerza, schtoz zana d ru h a protyka wedzecz a to h o d la tez Prajicz njem oze. K to n n t pschistajam y: t r e b n e je, zo w sc h itk e exem plary ( ) r o z p s c h e d a m y, hewak n je m ö z a so wudawki za jeje nakkad zarunacz. T u z njech sebi k v z d y

232 228 kupi S m ja n o ", tez ton, fiz hizo m a z a n n d ru h u p ro ty fn. S ch to z zabaw ny dzel nnstnpa, je doscz zajim atoy. P o w obschernym pschehladze wo hlownych podaw fach m iiijeiw ho teta (m ojebjc p o la n a s ) sczehuja n efo tre ja ra zajim aw e pow edanczfa w o t naschich m lodych spisow arjow, tez nefotre mjeńsche ja ra zajim aw e knski. P schidate sn tez letsa n efo tre w obrazy do tex ta a pschiw jazana do kozdoho 5 tra ja n a " je podobizna njeboh p rä la ta B n f a, tohole w nlfoho dobroezerja S e rb o w a w osebje B aezonsfeje wosady. T a le podobizna so ja ra berje f to n n t hodzi, zo jn z p ro ty fi wnreznjesch a sebi za sehfleńen sczinicz dasch, zo by w obraz dostojnoho mesehnifa a n adobnoho dobroezerja tto o ju stw u debil. P ro ty k a plaezi z a s 2 5 p., a je w expidieijach K atholskoho P osoch" a wosebje tez p o la klam arjow n a pschedaü. ' W floschtrje M a r i j n e j H w e z d z e je m in jenu njedzeln now o- swjeezeny meschnik N tiflaw seh A n d r i e f i swoj p reni w o p o r B ozeje msehe swjeezil. D okelz pschi swjatoeznosezi sami njejsm y p o d la byez m öhli, njem ozem y blizscheje ro z p raw y podaez. Z R a d w v r ja. Psched tfjom i njedzelem i mejesche tn d o m n a B jesad a" fluojtt p o rja d n n zhrom adziznn, fo trn z f. pschedsyda Po zw uezenym waschnjn wotelori. W sezĕhowaeej m esaeznej ro z p raw je wopisowasche wosebje ezerpjenja fsehesezanskich A rm enjanow ze strony T n rfo w. N a to mejesche f. w nezer S l o d e n k dlejsclp pschednoschf wo Salesianskich tow arstw ach, fo trez m a ja n a d a w f: w ot starschich zaitjerodzene abo wopnschezene dzeezi w nknblaez. Reeznik p oda n ajprjedy ziw jenjobeh sich zalo zerja D o n B oseo, bäte pschehlad sieh rozscherjenja a p o fa za moznoseze, zo möze tez wschedny ezlow jef do tutych tow arstw ow zastnpiez. N a to so hischcze n efo tre nntsk o w n e naleznoscze w nradzichn. Z tym so zhrom adzizna skonezi. Z R a l b i c. N jedzeln 8. decem bra mejesche tn d o m n a K atholska B jesad a" sw ojn p o rja d n n mesaeznn zhrom adziznn, fo tra z be bohaeze w o p y tan a. Pschitom nych be 6 4 sobnstaw ow. W o n a w o tew ri so z kerlnschom: Zeschla je frasn a ro z a " H dyz be so z fro tfm u slow am i rozestajalo, fa f swjeezi n a j- zboznischn fnjeznn M a r ijn ezesezachn, podachn so zhrom adzenym nefotre spom jatkow anja hodne w n p ra je n ja swjathch, fa f m ohl kozdy kschesezaw najlepje a najspom oznischo pscheeziwo sp y to w an jam a w a b je n ja m zloho dncha w ojow aez. H lo w n y dzel zhrom adzizny wnezinjesche pschednosclik w o d zelan jn te jta m e n ta ". N a b o z n a w inow atosez je, zo fozdy fschesczan jako n u fn ic a r sw ojoho zam ozenja tesam e po dobrpm swedom jn rozdzeli, zo njeby trje b a j Po joho smjerezi do w opaeznych rnfoto pschischlo. D z elan jo teftm n en ta Pas je bäte tez nnznje trebne, dyrbi-li so w o la fü^doho ftnernje dopjelniez. C zasto stanje so, zo mjez pschiw nznhm i zem retoho, kotryz be zakomdzil, rozdzelenjo sw ojoho zam ozenja zarjadow acz a nap isan e zaw ostajiez, n a sta n n njepschezjednosez, njelnboznosez a njepscheezelstwo. Cyle n jep raw je a n jem ndrje ezitri ezlowjef, hdyz swoj testam ent haez do poslednjoho w ofam iknjenja to o tfto rfu je. H dyz hizo slow a a nap o m in a n ja pschiwnznych, fotsiz fe fh p ro m n w o b o fo n jen ju te jta m e n ta ryeza, nekotrohozknli zastroza, d ha je w jele waznische a za khoroho w ulcy spomozne, hdyz m öze so w khorosezi slee wschitkich wzasnych starosezow a wschitkoho njem era. Z ezasom ezińm y to h o d la swoj tefta m e n t; sm jerez pschiüdze njenadziey, faz padnch w noct)". P o krotkim w odychnjenjn slysehachmy w o dw em aj knzol'omaj ezölnych d o b ro to w a dnchow noho derjem eeza. S t a j to w nstaw aj miloseziwych sotrow w K n lo w je a.to B ndysehinje. T n te milosezitve sotry sn najlepsche zastaraezefki naschich khorych. Kozdy z n a s cheyl so za to staraez,

233 229 zo by sebi w khorosezi tajkule m iloseziw u sotru wnprosyk. P o netto sezehowacych w olbach spominasche so hischcze n a 251etm ) zalozensli swjedzen, kotryz naschn B jesad a k ietit w o td z e rz i: djce tonsam y tez hvdnje a dostojnje jako jubilej swjeeziez z tym, zo sebi k h o r h o j fupi. Z e jfoiuam i: K hnm leny a ezesezeny budz najswjeezischi sakram ent to o tta rja " a z dospeivanjom zasprivanoho kerluscha skönczi so bjesada. k. Z P rahi. K az je hizo znate, pow oka so knjez F ilip R e z a k, dotaln y P räses serbskoho fem innra ro P ra z y, za kapkana k pryneej J n r ije j do D rje z- dzan. N a joho m estno stupi knjez A nselm R o t z i n p e r, fa ra r >v S ebnieach. P ja tk 13. hodvw nika je now y knjez P räses do P r a h i pschijel, zo bp swoje zastojnstw o nastupil. N a dw ürnischezu woeznkowaschtaj joho najstarschej w uezom eaj, zo byschtaj joho pschisluschnje postrow iloj. W jeczor w otm e so potom t n a f a s w j a t o e z n o s e z w e w ulkim m u seju "; wnezvm ey rozzohnow achu so z w otkhadzaeym knjezom prüsesom, kotryz an i dwe leeze dotho w vspjetneje khorowatoseze dla serbski sem inar naw jedow aez njemozesche, a pow itachu now vhv knjeza präsesa do swvjeje srjedzizny. Hischcze jv n n pvryeza w otkhadzaey knjez krötke skowezka, spom ni n a rja n y ezas sw ojoho pschebyw anja w serbskiin seiniitarje, inetijo, zo je w tu ty m dom je w jae w jesela hacz zrndoby nazhonil, a proschesche sköneznje swojich dotalnych wuezom eom, zo bychu so w paezerjaeh ezasczischo n a njoho dopom nili. N ow y knjez P räses pschewza netto swoje zastojnstw o, sw ojom n prjedow nikej so dzaknjo za wschn pröeu a slubi, so sweru w o to staraez, zo by tu to n stary, slaw ny w ustaw pscheco bäte feget a so ro z w iw al; a to m u daj B ö h zbozo! J e d y n serbski a jedyn nemski spew skvnezischtaj sw jatoeznosez; a ra n o zähe njesesche w otkhadzacoho knjeza speschny czah ze zloteje P r a h i, z czeskoho kraja, do hkow noho m esta lnbeje sakskeje w oteziny.... a. Z cykoho sweta. Nemska. P ru sk i m inister nntskow nych naleznosezow v. K o l l e r je dyrbjak swoje zastojnstw o zkozicz. J o h o nastupnik je knjez von der Recke von der H orst. Rom. S w ja ty w üte je tam n y m 3 0,0 0 0 frankam, kotrez be za wbohich pschesezehanych A rm enjanow p atriarch ej A zarian ej do K o n stan tin o p la poslal, dalschich 2 0,0 0 0 frankow pschipokozik za podobnje pschesezehanych kschesezanow druhich w obrjadow. S o b o tu 14. deeem bra zem re w R o m je kardinal M e l c h e r s, prjedaw schi areyhiskop w K ölnje. K a rd in a l M elch ers be jedyn z w u z n aw arjo w w ezasu kulturkam pfa. T ehdom bu do ja stw a w otw jedzeny, dokelz be käznjam swojeje eyrkwje sw erny a so njespraw nym zakonjam staji. W jastw je bu w zapiskach w jedzeny jako korbypleezer M elch e rs z K ö ln a ". llzeko zem retoho kardinala budze do K ö ln a pschewjezene, zo by tarn w e w ulkotnym dom je w rjedze K ö ln jan - skich areybiskopow pokhow ane byko, k ezom uz je kejzor W ilh elm dowolnosez dak. Pscheeziw o Budyschskim n o w in am B a u t z e n e r N a c h r ic h te n ", kotrez w nowischim ezasu husto pscheeziwo katholskej eyrkwi nekajki w upad pschinjesn a w ezisle m injeneje srjedy p ra ja, zo jesuitojo w opaeznu psehisahu k zakitej spvw ednoho sypla w neza a zo je to katholikanr sam ym hrozbu pschihotowako, pokazujeiny n a to, schto L u t h e r w o spow ednym syglu p ra ji. P raschachu so joho, harz sme fa ra r, kiz je w spowedzi wo sküneow anju dzeseza zhonil,

234 2 3 0 swebczenjv baw acz pschecziwo m ordarskej m aczeri. N a to wotm okw i L u th e r: N a,^ane waschnjo! Pschetoz dyrbinry cyrkwinske a swetne p ra w o rozeznawacz. Dokclz m ono so ttjcjc int spowedaka, ale K njezcj K hrystusej, a dokelz to K h ry stu s ta jn c nta, d y rb ju to tez ja ta jn c mecz a ru n je w o n prajicz: J a n j c j s y m n ic z o skyschak." S ch to z j e s u i ts k u m o r a l k u " naftu p a, mözemy p r a jiq : Njech jctto su wschitcy Po tejle m oralcy kotruz to la mt) katholikojo iepjc znajem y harz dopisvw ar spvm njenych Budyskich itoroiit sw ernje ziwi. T o bndze katholikam a p ro testan ta m jenak spom ozne za czas a wecznoscz, pschetoz w njcj so niczo njenam afa, schtoz by pschecziwo Khrystusej a joho wuczbje bykv. N aležn osće nn šoh o towafrstwa. Sobustawy na lĕto 1895: kk Jan Ulbrich z Maisec, 506. M. M. z B., 507. Michal Köc z Brjemjerije, 508 Jan čorlieh ze Zdźerje, 509. Jan Müller z Boršće, 510. Michal Buk z Budyšina, 511. Mikławš Kral z Baconja, 512. Michał Henčl ze Smjeükec, 513. Hana Pjecbowa z Öasec, 514. Pĕtr Walda z Pozdec, 515. Marija Nowotnowa z Prawoöic, 516 5lH ze: Sernjan: Michal Dobis, Michal Janca, Madlena Hermanowa, 519. Jurij Kilank z Rdžanta, 520. Michal Krawc z Dobrošic. v Sobustawy na lĕto ä894: kk N. N. z B., 686 Hana Pjechowa z Casec, 687. Marija Nowotnowa z Prawocic, ze Sernjan: Michal Lipič, Michal Dobis, 690 Michal Krawc z Dobrošic. Na lĕto 1893: kk Mich. Lipic ze Sernjan, 707. Michal Krawc z Dobrosic. Za cyrk ej W utroby J ĕzu so w eje w B aćonju. Nawdaty kapital a «total nahromadźena dań wučinještej 109,574 hr K česći Božej a k spomoüenju dušow je dale woprowal: njemjenowany 11 hr. H ro m ad ź e: hr. p. Za ey rk w lck u s. J o z e fa w Hajnicaehu D o ta l h ro m a d ź e : 12,752 hr. p. Dale stej woprowaloj: njemjenowana z Marijnoho Dola 5 hr., H. z S. 1 hr. H rom adz'e: 12,758 hr p. Za cyrkej M aćerje B ožeje w Itadworju. Dale su woprowali: Jurij Wingeř, stud. theol. w Prazy 10 hr., J. n. a m. z N. J. 7 hriwnow. Za cyrkej w Lubiju: J. n. a m. z N. J. 7 hr., njemjenowany 50 p. Za nowu cyrkej w Kamjenicach (Chemnitz): J. n. a m. z N. J. 6 hriwnow. Zapłać Bćh wšĕm dobroćerjaml Z a tm in r o r o : Zemrela je sotra Teresija GüntHerec. R. i. p. S ta w y bratstw vw Jezu so w eje W u tro b y " a Japoschtokstw a m odlenja" m a ja m odlitw y a bohre skutki w j a n u a r u w o p ro w acz: Zo bh 1400letn y juliilej pschiwzacza kschesczanstwa w Francözskej hödnje ftvjeczeny btzt. Krajan luttljolska protyka )ll Hornju Lll^icu n a pschestupue leto 1896 je wuschok a w expedicijach K atholskvho P o so k a", sag tez polet klam arjow za 25 p. n a pschcdan. A M - W opichijcczo za Ictmk 33. K ath. P o jo la" podamy z 1. cziskom , kotrez za dwe njcdzele ( 4. j a t u t a r a ) wmimc. R e d a k c ija. Czischcz m o le rje c knihtczlschczemje w Macztcznym domje w Budyschtnje.