Dr Adam Hempel Dyrektor Biura Mi dzynarodoych Relacji Skarbowych Ministerstwo Finansów Rzeczpospolita Polska

Transkrypt

1 Dr Adam Hempel Dyrektor Biura Mi dzynarodoych Relacji Skarbowych Ministerstwo Finansów Rzeczpospolita Polska Biuro Mi dzynarodowych Relacji Skarbowych (Biuro MS) jest Jednostk ds. koordynacji przeciwdzia ania oszustwom AFCOS w Polsce. Biuro jest centralnym punktem kontaktowym dla s u b Komisji Europejskiej oraz s u b pa stw cz onkowskich w a ciwych dla spraw ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej. Jest partnerem dla Europejskiego Biura ds. Przeciwdzia ania Oszustwom OLAF i wspó tworzy system ochrony interesów finansowych w Polsce, który tworz m.in. Pe nomocnik Rz du ds. Zwalczania Nieprawid owo ci Finansowych na Szkod RP lub UE oraz Mi dzyresortowy Zespó ds. Zwalczania Nieprawid owo ci Finansowych na Szkod RP lub UE (GAFU). Do g ównych zada Pe nomocnika Rz du, którego funkcj pe ni obecnie G ówny Inspektor Kontroli Skarbowej - sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, nale y inicjowanie, koordynacja oraz realizacja dzia a maj cych na celu zabezpieczenie interesów finansowych RP lub UE. Pe nomocnika Rz du wspiera Mi dzyresortowy Zespó GAFU. W sk ad tego Zespo u wchodz przedstawiciele instytucji i s u b odpowiedzialnych za zapewnienie bezpiecze stwa interesów finansowych RP lub UE. S to s u by operacyjne i dochodzeniowe, w zwi zku z tym ich dzia ania zwykle maj charakter niejawny oraz s ukierunkowane na zwalczanie przest pczo ci i nieprawid owo ci. Do zada Zespo u GAFU nale y m.in. planowanie, koordynowanie, monitorowanie oraz kontrola realizacji dzia a podejmowanych przez w a ciwe organy administracji rz dowej, jak te opracowanie propozycji s u cych zapewnieniu skutecznej wymiany informacji mi dzy nimi. Pracownicy ww. s u b s zobowi zani do ochrony uzyskanych informacji w toku dochodze, ze wzgl du na obowi zuj c ich tajemnic skarbow i s u bow. Prowadz oni dzia ania operacyjne, przez co cz sto staj w konflikcie z potrzeb komunikacji. Komunikacj ze spo ecze stwem zajmuj si zespo y prasowe poszczególnych s u b. Realizowana jest ona poprzez proaktywn polityk informacyjn. Zespo y wspó pracuj ze rodkami masowego przekazu w oparciu o regulacje zawarte w prawie prasowym oraz ustawie o dost pie do informacji publicznej. Funkcjonuj

2 pod ogromn presj czasu, je eli chodzi o przekazywanie informacji zwi zanych w a nie z dzia aniami s u b operacyjnych. Dziennikarzy interesuj newsy co, co zdarzy o si dzi, a w dodatku jest sensacyjne. Proaktywna polityka informacyjna to nic innego jak wychodzenie z informacj na zewn trz. Istotn rol w prowadzeniu aktywnej komunikacji ze spo ecze stwem odgrywaj media. Stanowi cz opinii publicznej, a przede wszystkim maj bardzo du y wp yw na jej kszta towanie. Ciesz si zaufaniem spo ecznym (szczególnie serwisy informacyjne), a co istotne docieraj do szerokich rzesz odbiorców pe ni rol po rednika w kontakcie. Je eli chcemy dotrze do jak najszerszej rzeszy odbiorców, wykorzystujemy media jako doskona y kana komunikacyjny. Prowadz c proaktywn polityk informacyjn zawsze musimy wiedzie co chcemy przekaza, jak chcemy to zrobi i kiedy jest najlepszy czas na przekazanie informacji. Starannie nale y dobiera te przekazywane tre ci. Nie mo na przekazywa informacji nie sprawdzonych i w adnym wypadku nie mo na k ama. Nasza informacja musi by interesuj ca i zawiera jasne przes anie. Prowadz c tak polityk informacyjn, organizacja ma szans by pierwszym ród em informacji, nawet gdy s one dla niej niekorzystne. Daje to niepowtarzaln mo liwo zaproponowania pierwszej interpretacji zdarzenia oraz okre lenie kierunku i sposobu jej rozpowszechniania. Pozwala przedstawi swój punkt widzenia. Ponadto, dzi ki aktywnemu informowaniu, istnieje szansa stworzenia w ród odbiorców atmosfery dezaprobaty dla oszustw i przest pstw finansowych na szkod bud etu Polski i UE. Ponadto pozwala dobitniej u wiadomi spo ecze stwu, e istniej s u by, które czuwaj nad bezpiecze stwem wykorzystania rodków wspólnotowych, a dzia ania niezgodne z prawem s wykrywane i surowo karane. Aktywna komunikacja ze spo ecze stwem pozwala równie na przybli enie mu specyfiki pracy danej organizacji. Jako przyk ad mo na poda realizowany obecnie przez Telewizj TVN, przy wspó pracy Biura Komunikacji Spo ecznej MF i rzeczników izb celnych serial dokumentalny pt. Granice. Realizacja tego programu wyja nia spo ecze stwu charakter pracy S u by Celnej oraz S u by Granicznej, zwi kszaj c ich autorytet oraz wiarygodno. Stanowi form dzia a prewencyjnych w zwalczaniu oszust i przest pstw. Wysoka ogl dalno serialu pozwala przypuszcza, e wzrasta akceptacja spo eczna dla pracy celników i wiadomo roli, jak odgrywaj

3 w ochronie interesów finansowych Polski oraz UE. Widocznym znakiem tego procesu by znaczny spadek przemytu po emisji pierwszej edycji serialu. Oczywi cie, nieunikniony jest konflikt pomi dzy poszukuj cymi informacji mediami a s u bami chroni cymi finanse przed oszustwami i defraudacj. Istot sprawy jest znalezienie punktu równowagi pomi dzy rzeteln i wyczerpuj c informacj o pracy ww. s u b, a nieujawnianiem faktów, które mog yby negatywnie wp yn na powodzenie prowadzonego ledztwa. Nale y pami ta, e to w a nie informacje przekazywane mediom, a co za tym idzie przez media spo ecze stwu decyduj o wizerunku tych e s u b w oczach spo ecze stwa. Jedynym skutecznym sposobem przekazywania tego typu informacji jest prowadzenie proaktywnej polityki informacyjnej we wspó pracy z danymi s u bami. Prowadz c tak polityk zespo y prasowe powinny wiedzie co chc przekaza, jak chc to zrobi i jaki czas b dzie najlepszy do podj cia dzia a. Zawsze sposób komunikacji ze spo ecze stwem b dzie zale ny od tre ci przekazywanej informacji; mo e mie charakter promocyjny, ostrzegawczy b d prewencyjny. Jedn z barier w prowadzeniu proaktywnej polityki informacyjnej jest obowi zuj ca tajemnica skarbowa oraz s u bowa, która mo e ogranicza p ynny przep yw informacji pomi dzy poszczególnymi s u bami a mediami. Zagro enia wi si równie z pewn rywalizacj, która mo e wyst pi mi dzy wspó pracuj cymi ze sob organizacjami. Zdarza si, e rywalizuj one ze sob w przekazywaniu mediom informacji o odniesionych sukcesach w walce z przest pczo ci. S u ba, która jako pierwsza przekaza a informacj, jest odbierana jako jedyna (czy te najbardziej zas u ona) organizacja uczestnicz ca w wykryciu danego przest pstwa. Kolejn przeszkod w aktywnym komunikowaniu si ze spo ecze stwem mo e by ograniczona i zbyt ma o urozmaicona forma przekazu informacji o prowadzonych dzia aniach. Istotna jest równie kwestia odpowiednio szybkiego i w a ciwego reagowanie przez dan s u b na informacje pojawiaj ce w mediach. Brak reakcji na tak informacj jest negatywnie odbierane przez opini publiczn.

4 Ze wzgl du na charakterystyczny dla obecnej sytuacji w Polsce narastaj cy kryzys zaufania spo ecze stwa do w adzy, media nastawione s na poruszanie tematów o negatywnym wyd wi ku, maj cych charakter sensacji, co stawia przed zespo ami prasowymi trudniejsze wyzwania. W ka dej ze s u b odpowiedzialnych za walk z nieprawid owo ciami finansowymi, dzia aj komórki zajmuj ce si kszta towaniem informacji i komunikacj z mediami. Policja w ramach dzia a prewencyjnych i promocyjnych przekazuje informacje o sposobach zapobiegania i zwalczania przest pczo ci, a tak e informuje o nowych rozwi zaniach technicznych i zakupie sprz tu. Sta ym ród em informacji o dzia aniach Policji jest tak e strona internetowa. Zajmuj c si obs ug medialn konkretnego zdarzenia, Policja wykorzystuje ró nego rodzaju jednostki tj. mobilny punkt informacyjny (przedstawiciele s u b prasowych obecni na miejscu zdarzenia i bezpo rednio udzielaj cy informacji dziennikarzom), prasowy sztab kryzysowy (do wiadczeni pracownicy struktury prasowej wypracowuj cy tre i form komunikatów prasowych przekazywanych w centrum prasowym) oraz centrum prasowe (centrum, w którym prezentowane s wyniki pracy policji). Stra Graniczna realizuje bie ce zadania z zakresu komunikacji przez prac pozostaj cego w sta ym kontakcie z dziennikarzami zespo u prasowego Komendy G ównej Stra y Granicznej oraz rzeczników komendantów oddzia ów SG. Ponadto, media maj sta y dost p do danych statystycznych zawieraj cych informacje o dzia aniach SG, zarówno w formie materia ów informacyjnych, konferencji prasowych, jak i poprzez udzielanie odpowiedzi na konkretne zapytania przedstawicieli mediów. Sta form jest te przekazywanie informacji poprzez witryny internetowe Komendy G ównej SG oraz biuletyny prasowe wysy ane przez rzeczników do lokalnych mediów. SG jest inicjatorem i organizatorem wyjazdów studyjnych grup dziennikarzy polskich i zagranicznych w trakcie, których poznaj oni wybrane odcinki granicy i specyfik ich obrony, co owocuje pozytywnymi publikacjami w prasie o zasi gu europejskim i wiatowym. S u ba Celna realizuje wspó prac z mediami poprzez umieszczanie na stronie internetowej S u by Celnej informacji o ujawnionych przez funkcjonariuszy celnych

5 próbach przemytu, informacji o post powaniach w sprawach przest pstw skarbowych, wykroczeniach skarbowych, a tak e w zakresie sprawowania szczególnego nadzoru podatkowego. Ponadto w gazecie pt. Wiadomo ci Celne publikowane s artyku y opisuj ce najciekawsze ujawnione przez funkcjonariuszy celnych próby przemytu, a tak e oszustwa celno podatkowe. S.C. przekazuje równie do massmediów informacje o ujawnionych próbach przemytu, karach, które za to spotykaj przemytników, a tak e o zasadach obrotu towarami strategicznymi, np. broni. Poza tym S.C prowadzi szereg dzia a prewencyjnych, np. organizuje wystawy, prezentacje, tematyczne konferencje prasowe, a tak e przygotowuje ulotki po wi cone np. zmianom przepisów celnych i podatkowych. Z powy szych uwag wyra nie wynika, jak wa n rol odgrywa komunikacja pomi dzy s u bami, dziennikarzami oraz spo ecze stwem. Ci g e informowanie i ukazywanie sukcesów organizacji w walce z przest pczo ci gospodarcz przyczynia si niew tpliwie do wzrostu wiadomo ci spo ecze stwa i jego prze wiadczenia o nieuchronno ci kary za pope nione wykroczenia. By komunikacja ze spo ecze stwem by a skuteczna, poszczególne s u by powinny zwraca szczególn uwag na jego reakcje i potrzeby. Je eli media oraz organizacje b d prowadzi y proaktywn polityk informacyjn, z pewno ci pomo e to w zwalczaniu nieprawid owo ci i oszustw. Przekazana przez nie wiedza u wiadomi obywatelom dzia anie odpowiednich s u b chroni cych ich dobra przed dzia aniami przest pców. /Materia przygotowano we wspó pracy z Biurem Komunikacji Spo ecznej Ministerstwa Finansów, S u bami prasowymi S u by Celnej, Komendy G ównej Policji oraz Komendy G ównej Stra y Granicznej/