NOTATKA z zajęć Co to jest kultura?

Transkrypt

1 NOTATKA z zajęć Co to jest kultura? 1. Definicja kultury Definicja Edwarda Tylora: "Kultura, czyli cywilizacja, jest to złożona całość, która obejmuje wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawa, obyczaje oraz inne zdolności i nawyki nabyte przez ludzi jako członków społeczeństwa." Definicja Ruth Benedict : "Kultura jest to złożona całość zawierająca nawyki nabyte przez człowieka jako członka społeczeństwa." Definicja polskiego antropologa Bronisława Malinowskiego: "Kultura jest integralną całością składającą się z narzędzi i dóbr konsumpcyjnych, twórczych zasad różnych grup społecznych, ludzkich idei i umiejętności, wierzeń i obyczajów." 2. Natura czy kultura? Zastanów się jak wiele elementów Twojego życia związanych jest z kulturą, w której żyjesz. Spróbuj znaleźć jeden, który ma charakter naturalny, a nie kulturowy. Przymiotnik kulturalny : 1. dobrze wychowany i odznaczający się kulturą osobistą; też: właściwy osobie o takich cechach 2. odnoszący się do tworzenia i upowszechniania kultury lub stanowiący jej składnik (Słownik języka polskiego) Przymiotnik kulturowy : czyli odnoszący się do kultury jako całokształtu, zbioru standardów obyczajowych, etycznych, estetycznych itp. uznany za godny naśladowania w danej społeczności. Termin kulturowy odnosi się do ogółu wytworów ludzi, zarówno materialnych, jak i niematerialnych: duchowych,

2 symbolicznych. Zastanów się: który z powyższych przymiotników pasuje się następujących wyrazów: osoba, wydarzenie, fakt, wzorzec, kontekst, dziedzictwo, różnice, towarzystwo? 3. Co się mieści w pojęciu kultury? Zasady społeczne, sposób funkcjonowania Wiedza, wierzenia, wartości, zasady Dziedzictwo, tradycja, zwyczaje, zachowania Symbole (świeckie, religijne, inne) Koncepcja czasu i przestrzeni Obiekty, wytwory kultury UWAGA! KAŻDA społeczność wytwarza jakiś typ kultury. 4. Cechy kultury Wszyscy się jej uczymy Jest przekazywana przez pokolenia (rodzina, media, szkoła) Jest oparta na symbolach Zmienia się i ma część stałą Nie ma lepszej czy gorszej kultury: każda kultura spełnia określone funkcje dla zbiorowości, która ją tworzy Normy kulturowe są subiektywne Jest różnorodna (na świecie i w jednym kraju) 5. Antropologia kultury etnografia to czysty opis kultury czyli np. zapis dźwiękowy pieśni ludowej,

3 dokumentacja dotycząca zwyczajów weselnych na Podlasiu, itp. etnologia - ogólniejszy opis wraz z wnioskami antropologia kulturowa to nauka zajmująca się teoriami dotyczącymi kultury, badająca organizację kultury, rządzące nią prawa, historyczną zmienność i etniczną różnorodność kultur w celu skonstruowania ogólnej teorii kultury RÓŻNE ZWYCZAJE ŚLUBNE (przykłady do popatrzenia): Porównywanie i ocena różnych kultur Stereotypy Etnocentryzm Ksenofobia A Jewish Yemeni bride wears elaborate rings and necklaces parts of a traditional wedding costume designed centuries ago.

4 RÓŻNE FORMY ŚWIĘTOWANIA (przykłady do popatrzenia):

5 A couple celebrates with a kiss after a mud volleyball game at the Keith County Fair.

6 6. Stereotypy etniczne STEREOTYP to: «funkcjonujący w świadomości społecznej uproszczony i zabarwiony wartościująco obraz rzeczywistości» Jeśli choć trochę stereotypy działają, bez trudu dopasujesz opis do nacji: 1. flegmatyczni, nudni 2. okrutni, z pogardą odnoszący się do kobiet 3. leniwi, brudni, mało inteligentni 4. inteligentni, pracoholicy 5. rozwiąźli, z temperamentem 6. alkoholicy, złodzieje 7. głupi, zawsze zadowoleni z siebie 8. chciwi, unikający pracy fizycznej Żydzi, Amerykanie, Polacy, Latynosi, Arabowie, Anglicy, Czarnoskórzy, Japończycy Jeśli dopasowałeś/łaś pary w następujący sposób: 1. Anglicy; 2. Arabowie; 3. Czarnoskórzy; 4. Japończycy; 5. Latynosi; 6. Polacy; 7. Amerykanie; 8. Żydzi oznacza to, że jesteś poddany działaniu stereotypów etnicznych, znasz ich treść i być może posługujesz się nimi w swoim myśleniu o osobach należących

7 do tych nacji. Cechą myślenia stereotypowego jest skłonność do wybierania z otoczenia tych informacji, które nasz stereotyp potwierdzają i ignorowania tych, które są z nim niezgodne. Źródła stereotypów Inni = Obcy Różne wzorce kulturowe Konflikty wartości Myślenie, że normy kulturowe danego społeczeństwa, to to samo, co cechy indywidualne osoby pochodzącej z tej grupy. 7. Etnocentryzm i ksenofobia KSENOFOBIA «postawa niechęci lub wrogości wobec cudzoziemców i cudzoziemszczyzny albo obawa związana z nimi» ŹRÓDŁA KSENOFOBII Społeczne (nierówności) Emocjonalne (agresja) Psychologiczne (stereotyp)

8 ETNOCENTRYZM «postawa członków jakiejś grupy społecznej wyrażająca się w przekonaniu, że własna kultura stanowi punkt odniesienia przy opisie i ocenie kultur innych grup społecznych» sjp.pwn.pl QUIZ Popatrz. Pomyśl. Podyskutuj. TAK? NIE? NIE JESTEM PEWIEN Mlaskanie przy posiłku jest zawsze objawem złego wychowania. 10 przykazań zawiera nakazy moralne, które ludzie wszystkich kultur uznają lub uznałyby za wartościowe. Narody stojące wyżej w rozwoju mają prawo cywilizować narody mniej rozwinięte. Niektóre rasy są bardziej cywilizowane od innych. Po wyglądzie osoby można poznać jej charakter. Charakter dziedziczy się po rodzicach. Wiara w wielu bogów jest bardziej prymitywna niż wiara w jednego boga. Nie ma kultur lepszych i gorszych. Tylko niektóre normy, wartości, zachowania są dziedziczne, a innych się uczymy. Sztuka europejska jest bardziej zaawansowana niż sztuka plemion Afrykańskich. We wszystkich kulturach na świecie obowiązuje wyraźna zasada szanowania starszych osób. We wszystkich kulturach na świecie obowiązuje zakaz kazirodztwa.

9 CZY WIESZ JUŻ DO TESTU? Co to jest kultura? Jakie są cechy i wytwory kultury? Co to są normy kulturowe? Skąd wiemy co jest normą, a co nie? Co to znaczy, że ktoś jest dobrze wychowany? Co jest dziedziczne, czego się uczymy? Czy istnieje gdzieś społeczność, która nie wytworzyła kultury? Zdecyduj co jest wytworem kultury (K), a co nie (N): a/spanie b/pielęgnowanie ogródka c/noszenie butów d/jedzenie widelcem e/mruganie f/pracowanie g/leczenie chorób h/kochanie rodziców i/golenie włosów na nogach Podaj przykłady polskich norm kulturowych. W jaki sposób można porównywać kultury? W jaki sposób można oceniać kultury? Co to jest etnocentryzm? Jakie źródła ksenofobii? Co to jest stereotyp? Skąd się biorą stereotypy etniczne? Co to jest antropologia kultury?