Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Transkrypt

1 1

2 Kadry dojrzałe do zmian - opolski model kontraktacji usług rynku pracy Przesłanki projektu Bezrobocie to od lat ogromny problem społeczny, z którym trudno się uporać. Zjawisko to ma wiele przyczyn oraz wiele zmiennych warunkuje jego obraz i dynamikę. Czynników makro również można wymienić wiele od wysokich dla pracodawców kosztów zatrudnienia po brak zapotrzebowania na niektóre zawody czy usługi. Projekt Kadry dojrzałe do zmian próbuje skupić się na wybranych rozwiązaniach, które mogą wprowadzić na rynek pracy osoby młode oraz umożliwić powrót na ten rynek osobom po 50 roku życia. Obie te grupy należą do kategorii osób oddalonych od rynku pracy. Projekt wspiera jednostki, wobec których dotychczasowe działania powiatowych urzędów pracy nie przyniosły oczekiwanych efektów oraz osoby, które wymagają indywidualnego podejścia. Cel Nadrzędnym celem projektu jest poprawa kooperacji między urzędami pracy a prywatnymi agencjami zatrudnienia lub organizacjami pozarządowymi wpisanymi do rejestru agencji zatrudnienia po to, aby ułatwić wchodzenie na rynek pracy osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym z powodu bezrobocia. Sposobem na realizację tego celu jest przede wszystkim upowszechnienie i wdrożenie innowacyjnego modelu kontraktacji usług rynku pracy. Kontraktacja polega na zlecaniu przez administrację samorządową realizacji usług publicznych podmiotom niepaństwowym. Kontraktowanie to instrument, dzięki któremu dobra i usługi wymagane przez instytucje publiczne dostarczane są od prywatnego sektora. Na początku 2013 roku publiczne służby zatrudnienia, prywatne agencje zatrudnienia, organizacje pozarządowe zajmujące się pośrednictwem pracy i jednostki samorządu terytorialnego zawiązały szerokie partnerstwo społeczno-instytucjonalne Opolski Pakt na Rzecz Zwiększenia Zatrudnienia poprzez Kontraktację Usług Rynku Pracy. Celem partnerstwa było stworzenie modelu kontraktacji usług rynku pracy w oparciu o rozwiązania z sukcesem stosowane przede wszystkim w Austrii, ale też w innych krajach UE. Wypracowano Opolski model kontraktacji usług rynku pracy, który następnie testowany był przez Powiatowy Urząd Pracy w Opolu i Powiatowy Urząd Pracy w Strzelcach Opolskich. 2

3 Realizatorzy projektu Lider - bit Polska Sp z o.o. Wchodzi w skład międzynarodowej grupy firm (bit Gruppe) zajmujących się edukacją zawodową w dziedzinie informatyki i IT. Kompleksowo doradza we wszystkich zagadnieniach związanych z wiedzą, kształceniem i rozwojem. Partner - Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Janusza Korczaka w Warszawie Uczelnia, która od ponad 20 lat kształci w sposób horyzontalny w zakresie szeroko rozumianych nauk humanistycznych i społecznych. Uczestniczy w wielu projektach rozwojowych i edukacyjnych współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej. Partner - Powiatowy Urząd Pracy w Opolu Zajmuje się pośrednictwem zawodowym dla osób bezrobotnych mieszkających w Opolu i powiecie opolskim ziemskim, badaniem, analizowaniem rynku pracy, udzielaniem informacji i wspieraniem osób poszukujących pracy. Partner - Powiatowy Urząd Pracy w Strzelcach Opolskich Zajmuje się pośrednictwem zawodowym dla osób bezrobotnych mieszkających w powiecie strzeleckim, badaniem, analizowaniem rynku pracy, udzielaniem informacji i wspieraniem osób poszukujących pracy. Partner - ISOP Innovative Sozialprojekte GmbH Organizacja pozarządowa z Graz w Austrii, która od 1987 roku wspiera m.in. osoby bezrobotne poprzez doradztwo i szkolenia służące rozwojowi ich kompetencji zawodowych i społecznych. Realizuje projekty dotyczące przywracania na rynek pracy osób bezrobotnych. Założenia modelu Opolski model kontraktacji usług rynku pracy w swoich założeniach stanowić ma pewien wzorzec współpracy publicznych i niepublicznych instytucji rynku pracy. Proponowane w nim relacje między powiatowym urzędem pracy a agencją zatrudnienia opierają się na zasadach współpracy a nie konkurowania o klienta. Najprościej i w skrócie ujmując, model zakłada, że publiczne instytucje rynku pracy (powiatowe urzędy pracy) zlecają usługi aktywizacyjne osób bezrobotnych prywatnym instytucjom rynku pracy (agencje zatrudnienia). W procesie kontraktacji usług wykorzystywane są produkty: vademecum, 3

4 otwarty wzór warunków zamówienia, umowa ramowa, umowa trójstronna, aplikacja on-line Kontraktor. Współpraca w takim modelu pozwala przedstawicielom wszystkich instytucji na dzielenie się wiedzą, wspólne wypracowywanie najlepszych praktyk i podejmowanie działań komplementarnych wobec siebie. Model oferuje szeroki zakres możliwości, jakie daje ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, odchodząc jednocześnie od formalizmu, jakie narzucają standardy usług rynku pracy. Docelowo model będzie mógł być stosowany przez wszystkie powiatowe urzędy pracy w Polsce, a współpracę z nimi będzie mogła podjąć każda instytucja wpisana do rejestru agencji zatrudnienia, która spełni kilka warunków. Na podstawie wypracowanego modelu, który na przełomie 2014/2015 znajduje się jeszcze fazie testowania, powiatowy urząd pracy wyłania w ramach procedury zamówienia prywatną instytucję rynku pracy (agencję zatrudnienia), która powinna: posiadać wiedzę i doświadczenie w organizowaniu i przeprowadzaniu aktywizacji osób bezrobotnych; dysponować kadrą zdolną do wykonywania zamówień; posiadać warunki lokalowe i techniczne gwarantujące prawidłową realizację przedmiotu zamówienia. Po wyłonieniu wykonawcy (prywatnej agencji zatrudnienia) następuje realizacja działań aktywizacyjnych osób bezrobotnych, których dane historyczne przekazuje powiatowy urząd pracy. Agencja zatrudnienia od tej pory może swobodnie decydować o sposobach aktywizacji. 1. W pierwszym etapie wybrany wykonawca: przeprowadza test predyspozycji zawodowych osoby bezrobotnej; tworzy plan aktywizacji obejmujący przewidywane formy wsparcia i czas ich trwania; opisuje indywidualną ścieżkę rozwoju zawodowego osoby bezrobotnej (uwzględnia np. potrzebę zdobycia dodatkowych kwalifikacji, określa stanowisko czy branżę odpowiednią dla osoby bezrobotnej). 4

5 2. W drugim etapie wykonawca: przeprowadza działania aktywizacyjne zwiększające szanse osoby bezrobotnej na zatrudnienie (np. udziela wsparcia psychologicznego, kieruje na odpowiednie szkolenie); przedstawia oferty pracy; doprowadza do udziału osoby bezrobotnej w procesie rekrutacji; wprowadza osobę bezrobotną na rynek pracy. 3. W trzecim etapie wykonawca: wspiera osobę bezrobotną po uzyskaniu zatrudnienia; współpracuje z pracodawcą na rzecz utrzymania zatrudnienia. W czasie objętym kontraktacją powiatowy urząd pracy monitoruje działania agencji zatrudnienia, która musi informować urząd o wszelkich zdarzeniach wpływających istotnie na przebieg procesu aktywizacji. W modelu wykorzystywanych jest pięć komplementarnych produktów: vademecum, wzór warunków zamówienia, wzór umowy trójstronnej, wzór umowy ramowej i program komputerowy Kontraktor. Procedury zlecania usług Zastosowana w opolskim modelu kontraktacji procedura zlecania usług rynku pracy innym zewnętrznym podmiotom ma zapewnić indywidualne podejście do osób objętych kontraktacją, co powinno implikować wysoką efektywność działań, jakie adresowane są do poszczególnych osób będących klientami instytucji realizujących kontrakt. Oznacza to, że PUP jako zleceniodawca usługi wybiera wiarygodną agencję zatrudnienia będącą realizatorem zlecenia, kierując się jakością złożonej oferty. PUP przygotowuje i przeprowadza procedurę wyboru dostawcy usług zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych. W tym przypadku, z uwagi na zakres usługi i wysokość jej kosztów, proponuje się zastosowanie przetargu nieograniczonego. Ze względu na konieczność umożliwienia udziału w procedurach agencjom zatrudnienia, które nie działają w myśl ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, niemożliwe jest zastosowanie trybu konkursowego przewidzianego w tej ustawie. 5

6 Wszystkie podmioty zainteresowane realizacją zamówienia korzystają z otwartego wzoru warunków zamówienia opracowanego przez Autorów modelu opolskiego. Określa on wszelkie podstawy formalno-prawne, a także opisuje przedmiot umowy. Sformułowano w nim także warunki dostępu do zamówienia oraz kryteria wyboru wykonawcy, które mają zapewnić optymalny wybór realizatora usługi. Przy wyborze ofert planuje się zastosowanie następujących kryteriów: Cena: 20%; Personel: 45%; Wskaźniki efektywności zatrudnieniowej: 25%; Potencjał techniczny i lokalowy: 10%. Tak skonstruowane kryteria mają zapewnić wybór jednostek o znaczącym potencjale i doświadczeniu. Opracowany przez Autorów modelu opolskiego otwarty wzór istotnych warunków zamówienia zawiera następujące elementy: nazwa oraz adres zamawiającego, tryb udzielania zamówienia, opis przedmiotu zamówienia, termin wykonania zamówienia, warunki udziału oraz sposób dokonywania oceny ich spełniania, wykaz oświadczeń i dokumentów, jakie mają dostarczyć wykonawcy w celu potwierdzenia spełnienia warunków udziału w postępowaniu, informacja o sposobie porozumiewania się zamawiającego z wykonawcami, wymagania dotyczące wadium, termin związania ofertą, opis sposobu przygotowywania ofert, miejsce oraz termin składania i otwarcia ofert, opis sposobu obliczenia ceny, opis kryteriów, którymi zamawiający będzie się kierował przy wyborze oferty, wraz z podaniem znaczenia tych kryteriów i sposobu oceny ofert, informacja o formalnościach, jakie powinny zostać dopełnione po wyborze oferty w celu zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego, opis wymagań dotyczących zabezpieczenia należytego wykonania umowy, istotnych dla stron porozumienia, które zostaną wprowadzone do treści zawieranej umowy w sprawie zamówienia publicznego, 6

7 wzór umowy, pouczenie o środkach ochrony prawnej przysługujących wykonawcy w toku postepowania o udzielenie zamówienia. Powyższe elementy powinny być uwzględnione przy formułowaniu Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ) przez komisję przetargową lub kierownika jednostki odpowiedzialnej w PUP za przetargi. Po opracowaniu SIWZ powiatowy urząd pracy w myśl opolskiego modelu kontraktacji usług rynku pracy przystępuje do publicznego ogłoszenia zapytania przetargowego na określone usługi aktywizacyjne. Odpowiednie ogłoszenie zostaje umieszczone na tablicy informacyjnej w siedzibie PUP oraz na stronie internetowej urzędu, w tym BIP. Następnie Komisja przetargowa w ciągu 7 dni roboczych od dnia zamknięcia wpływu zgłoszeń podczas tylko jednego spotkania otwiera oferty i dokonuje wyboru jednej z nich. Wybierając ofertę, komisja kieruje się zapisami zawartymi w SIWZ, co oznacza, iż do realizacji zostanie przyjęta propozycja w największym stopniu odpowiadająca oczekiwaniom PUP. Wybór oferty jest podstawą do opracowania przez komisję przetargową protokołu i powszechnego ogłoszenia wyników. Kolejnym krokiem jest przygotowanie a następnie podpisanie umowy z agencją, której propozycja została wybrana. Ważne jest, aby przed podpisaniem umowy zleceniodawca, czyli PUP, spotkał się z realizatorem, czyli agencją zatrudnienia w celu dookreślenia szczegółów przedmiotu umowy i ustalenia trybu wspólnych działań. Takie spotkanie ma charakter konsultacyjny i powinno służyć wyjaśnieniu wszystkich kwestii ujętych umową. W umowie występującej w opolskim modelu powinny być uwzględnione takie kwestie jak: dokładny przedmiot umowy: w wymiarze etapów realizowania zadania, liczby osób objętych wsparciem, efektywności działań (na podstawie złożonej oferty), okres i miejsce świadczenia usługi, obowiązki wykonawcy, prawa zamawiającego, wartość zamówienia i sposób rozliczania się, klauzule ochronne i kary umowne, zasady przepływu danych osobowych i ich ochrony, monitoring postępu prac obowiązek stosowania aplikacji Kontraktor. 7

8 Grupa odbiorców W modelu opolskim wyboru osób objętych aktywizacją dokonuje PUP. Po skompletowaniu jednostek podlegających aktywizacji zewnętrznej zostaje zawarta trójstronna umowa pomiędzy PUP, agencją zatrudnienia i osobą bezrobotną na czas realizacji usługi. Umowa taka określa prawa i obowiązki każdej ze stron. W tym przypadku również zaleca się przed podpisaniem umowy zorganizowanie spotkania konsultacyjnego w celu wyjaśnienia i doprecyzowania wszystkich kwestii objętych treścią umowy. W czasie objętym kontraktacją agencja zatrudnienia ma obowiązek zgodnie z założeniami modelu informować PUP o wszystkich zdarzeniach mających wpływ na utrzymanie statusu bezrobotnego osoby kierowanej do aktywizacji. Innowacyjny nadzór nad realizacją W opolskim modelu kontraktacji przyjęto, że proces aktywizacji będzie przez cały czas monitorowany. Składa się on z trzech etapów: diagnostycznego, aktywizacyjnego oraz etapu utrwalania uzyskanych efektów. Wynagrodzenie dla realizatora usługi wypłacane jest w dwóch transzach i jego poziom determinuje efekt zatrudnieniowy. Po realizacji pierwszego etapu, czyli diagnostycznego (tj. po przeprowadzeniu testu predyspozycji zawodowych, opracowaniu planu aktywizacji zawodowej i opisaniu indywidualnej ścieżki rozwoju zawodowego) agencji wypłacane jest wynagrodzenie w wysokości 30% zaoferowanej ceny brutto w przeliczeniu na jedną osobę bezrobotną. Za drugi etap działań aktywizacyjnych agencja wynagrodzenia nie otrzymuje. Dopiero kolejne 40% ceny brutto otrzymuje, kiedy jej działania doprowadzą do zatrudnienia osoby bezrobotnej i utrzymania przez nią miejsca pracy przez okres minimum trzech miesięcy. Jeśli osoba objęta usługą aktywizacyjną z przyczyn od siebie niezależnych utraciła zatrudnienie, a agencja umożliwiła jej podjęcie zatrudnienia u innego pracodawcy, okresy pracy sumują się, o ile przerwa pomiędzy nimi nie wynosiła dłużej jeden miesiąc. Należności za utrwalenie zatrudnienia przysługują agencji za każdy pełny miesiąc zatrudnienia osoby objętej aktywizacją, rozpoczynając od 4 do 6 miesiąca. Stanowi ona 10% kwoty brutto zaoferowanej przez dostawcę usługi za każdy kolejny miesiąc przez okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Oznacza to, że agencja za kolejne utrwalenie efektu w postaci zatrudnienia może uzyskać maksymalnie 30% ceny brutto usługi aktywizacyjnej jednej osoby. 8

9 Model zakłada, że po zakończeniu realizacji kontraktu PUP powinien dokonać ewaluacji danej usługi. Zarówno jej wyniki, jak i podsumowanie wykonania usługi aktywizacyjnej powinno nastąpić na trójstronnym spotkaniu podmiotów, które podpisywały tzw. trójstronną umowę. Źródła: - materiały informacyjne projektu Kadry dojrzałe do zmian - Vademecum projektu - materiały ISOP Innovative Sozialprojekte GmbH z Graz w Austrii - ekspertyza badająca zgodność Opolskiego modelu kontraktacji usług rynku pracy z treścią znowelizowanej ustawy o promocji zatrudnienia wykonana przez: Iwona Kukulak-Dolata, Marta Urbańska Arendt, Łukasz Arendt 9