Barometr koniunktury Dolnego Śląska

Transkrypt

1 Projekt pn. System zarządzania zmianą z wykorzystaniem barometru koniunktury jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Nr umowy UDA.POKL /11 Barometr koniunktury Dolnego Śląska II III kwartał 2012 RAPORT KWARTALNY NR 2 (WERSJA PODSTAWOWA, POPRAWIONA) Zawartość: 1. Ogólna ocena nastrojów gospodarczych na Dolnym Śląsku 2. Uwagi metodyczne 3. Elementy analizy szczegółowej Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu WROCŁAW 2012 Człowiek najlepsza inwestycja

2 1. Ogólna ocena nastrojów gospodarczych na Dolnym Śląsku Syntetyczny wskaźnik koniunktury (SWK) gospodarczej Dolnego Śląska za II-III kwartał 2012 r. był dodatni i osiągnął poziom 10,0%. Dane te zostały skorygowane w górę w stosunku do pierwszych ocen ogłoszonych publicznie po przeliczeniu mniejszej liczby ankiet. Ogólna ocena oznacza pewne osłabienie się koniunktury, które ilustrują dwa odrębne zjawiska. Z jednej strony wskaźnik koniunktury zmalał w stosunku do poprzedniego badania kwartalnego (SWK dla I-II kwartału wyniósł 10,7%). Z drugiej strony zanotowano rzadką sytuację - typową dla okresów spowolnienia gospodarczego oceny wykonania II kwartału były wyższe niż prognozy dotyczące III kwartału. SWK wykonania II kwartału wynosił 10,5%, natomiast prognoza na III kwartał 9,4%. Nastroje ekonomiczne dolnośląskich przedsiębiorców są nadal dobre, lecz trend z I półrocza został odwrócony. Analiza poszczególnych kwartałów: - prognozy dotyczące II kwartału były lepsze niż obecne oceny wykonania tego kwartału (13,9% wobec 10,5%); jest to zjawisko naturalne (nastroje przed- są lepsze niż oceny po zakończonym kwartale); - przewidywania na nowy III kwartał są nadal dodatnie (9,4%), ale gorsze od ocen II kwartału; sygnalizować to może odwrócenie dotychczasowego korzystnego trendu, gdyż stanowi odwrócenie zasady dominującej w polskiej gospodarce od 2009 r. oceny przeszłości są zawsze realne, natomiast w przyszłości liczymy na poprawę; tym razem przedsiębiorcy nie liczą na poprawę większą niż miała miejsce poprzednio, co charakteryzuje zwykle sytuacje spotykane w okresie depresji; jednak wtedy nastroje są zawsze złe (wskaźnik SWK ujemny), co wpływa na powszechną opinię przedsiębiorców, że będzie jeszcze gorzej; w tym przypadku sytuacja jest odmienna (nie ma wskaźników ujemnych typowych dla depresji) i dolnośląscy przedsiębiorcy są nadal umiarkowanymi optymistami; - reasumując: nastroje są nadal dobre, ale widać ogólne wyhamowanie dotychczasowych korzystnych tendencji (rys. 1). 2

3 Ocena zakończonego kwartału Syntetyczny wskaźnik koniunktury Prognoza dla rozpoczętego kwartału 2 0 I badanie koniunktury I-II kwartał II badanie koniunktury II-III kwartał Rys. 1. Porównanie ocen sytuacji finansowej firmy w dwóch kolejnych badaniach (w %) Efekt sezonowości: - względny optymizm przedsiębiorców był oparty nie tylko na obserwowaniu sygnałów płynących z otoczenia, ale także na doświadczeniach związanych z sezonowością zjawisk ekonomicznych w reprezentowanej branży; - pełna ocena sezonowości zmian koniunktury na Dolnym Śląsku będzie możliwa w przyszłym roku, gdy będzie można zestawiać dane dla analogicznych kwartałów; - tendencje ogólnokrajowe wskazują, że nastroje przedsiębiorców zwykle najlepsze są w I kwartale i na początku drugiego, a następnie słabną w okresie wakacyjnym nieznacznie, a silniej od września (odwrotnie było jedynie w roku 2009); nie musi to być jednak odzwierciedlane późniejszymi twardymi statystykami; - zmiany nastrojów ekonomicznych na Dolnym Śląsku są zbliżone do ogólnokrajowych zmian w latach poprzednich, - bieżące nastroje przedsiębiorców w Polsce są nieco gorsze od nastrojów przedsiębiorców dolnośląskich, na których jednak wpływa krajowe osłabienie tendencji wzrostowych. 3

4 2. Uwagi metodyczne Syntetyczny wskaźnik koniunktury gospodarczej dla Dolnego Śląska (SWK) jest obliczany zgodnie z metodologią stosowaną przez Komisję Europejską dla Unii Europejskiej, strefy euro i poszczególnych państw członkowskich (ESI Economic Sentiment Indicator), zaadoptowaną także przez Główny Urząd Statystyczny. W stosunku do metody GUS zespół z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu dokonał daleko posuniętych modyfikacji zastępując wskaźniki proste wskaźnikami złożonymi, gdyż za niezbędne uznano poszerzenie trzystopniowej skali odpowiedzi (pogorszenie brak zmian poprawa) do skali siedmiostopniowej, w której występują po trzy poziomy zwiększenia oraz zmniejszenia danego zjawiska. Podstawą SWK są wskaźniki odnoszące się do wybranych 15 pytań zadawanych reprezentatywnej grupie dolnośląskich przedsiębiorców, z czego 12 branych jest pod uwagę w wyliczeniu SWK, a pozostałe mają charakter wyłącznie analityczny. Pytania zostały opracowane przez zespół BKDŚ z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu i odnoszą się do zmian ilościowych (13) oraz generalnych ocen o charakterze jakościowym (2). Przedsiębiorcy oceniają zachodzące zmiany w skali od -3 do 3 pkt. SWK stanowi procentowy udział odpowiedzi w stosunku do teoretycznie możliwych ocen maksymalnych (gdyby wszyscy przedsiębiorcy na każde pytanie dotyczące zarówno zakończonego, jak i rozpoczętego kwartału wystawiali wyłącznie oceny 3 pkt.). W praktyce SWK na poziomie przekraczającym 10% należy uznać za stosunkowo wysoki i odzwierciedlający dobry klimat gospodarczy, a na poziomie 20% wskaźnik można traktować już jako bardzo wysoki. 3. Elementy analizy szczegółowej Dwa spośród 15 pytań zadawanych respondentom mają charakter całościowy i odnoszą się do jakościowych ocen generalnych, czyli do pogorszenia lub poprawy sytuacji ekonomicznej w firmie oraz w reprezentowanej branży. Zbiorcza ocena sytuacji finansowej firmy w poprzednim badaniu wykazywała zdecydowanie najwyższy poziom w stosunku do jakiejkolwiek innej kategorii analitycznej, lecz obecnie spadła na 3 miejsce, a wskaźnik sumaryczny dla tej kategorii wynosił 17,0% (czyli był niemal dwa razy większy od SWK). Oznacza to, że inne oceny cząstkowe są przeciętnie na niższym poziomie od ogólnej oceny sytuacji finansowej firmy. Z drugiej 4

5 jednak strony można to interpretować jako wynik innej miary przykładanej przez respondentów do oceny jakościowej (pogorszenie/poprawa) i innej do oceny mierzalnej ilościowej (spadek/wzrost) występującej w 13 pytaniach (wykres poniżej) Ocena zakończonego kwartału Wskaźnik koniunktury Prognoza dla rozpoczętego kwartału 0 I badanie koniunktury I-II kwartał II badanie koniunktury II-III kwartał Rys. 2. Porównanie ocen sytuacji finansowej firmy w dwóch kolejnych badaniach (w %) Z kolei oceny koniunktury we własnej branży wypadają znacznie gorzej zarówno w poprzednim badaniu (-0,3%), jak i obecnym (4,9%). Chociaż rozziew między tą, a powyższą kategorią jest zauważalny, to jednak uległ znacznemu zmniejszeniu. Świadczy to o wysokiej (lecz malejącej) efektywności ekonomicznej ankietowanych przedsiębiorstw, które potrafią dobrze adoptować się do zmieniających się warunków otoczenia. Firmy lepiej sobie radzą niż wynikałoby to z ogólnej koniunktury branżowej (ilustracja cechy wysokiej adaptacyjności), chociaż w odróżnieniu od poprzedniego badania - powoli maleje optymizm przedsiębiorców co do przyszłości (wykres poniżej). 5

6 8 6 4 Ocena zakończonego kwartału I badanie koniunktury I-II kwartał II badanie koniunktury II-III kwartał Wskaźnik koniunktury Prognoza dla rozpoczętego kwartału Rys. 3. Porównanie ocen koniunktury we własnej branży w dwóch kolejnych badaniach Wyższy bezwzględny poziom ocen (optymizmu respondentów) odnosi się do wielkości sprzedaży ogółem (czyli razem sprzedaż krajowa i zagraniczna - wykres) Ocena zakończonego kwartału Wskaźnik koniunktury Prognoza dla rozpoczętego kwartału 5 0 I badanie koniunktury I-II kwartał II badanie koniunktury II-III kwartał Rys. 4. Porównanie ocen wielkości sprzedaży ogółem w dwóch kolejnych badaniach 6

7 Wśród pozostałych elementów badania największy optymizm dotyczy poziomu: - popytu na produkty/towary/usługi (najlepsze oceny wśród 15 pytań), - nakładów inwestycyjnych, - wielkości sprzedaży krajowej, - średniego wynagrodzenia w firmie, - zapasów wyrobów/towarów/materiałów, - wydatków na promocję i marketing, Coraz ostrożniej przedsiębiorcy podchodzą do zadłużania się poprzez kredyty oraz pozostałe zobowiązania. Potwierdza to osłabienie tendencji rozwojowych, a przy nadal dużych inwestycjach oznacza zmianę struktury pasywów - szersze wykorzystanie kapitałów własnych zamiast zobowiązań. Przy czterech pytaniach dolnośląscy przedsiębiorcy wykazywali się niewielkim optymizmem netto (lepsze prognozy niż wykonanie w odróżnieniu od pozostałych 11 pytań). Są to: - nakłady inwestycyjne, - sytuacja finansowa firmy, - eksport, - wydatki na promocję i marketing. Brak istotnych zmian w udziale zobowiązań przeterminowanych w stosunku do całości zobowiązań (tzw. zatory płatnicze). W żadnej szczegółowej kategorii respondenci nie wykazywali pesymizmu, czyli wszystkie wskaźniki indywidualne są nadal dodatnie, chociaż niemal zawsze na niższym poziomie niż w poprzednim badaniu. O względnej stabilizacji poziomu wskaźników dla II i III kwartału decydowały przede wszystkim nastroje obserwowane w szerokim sektorze usługowym, natomiast na ogólną skalę zmian wpłynęły w większym stopniu oceny płynące z pozostałych sektorów (z przemysłu i budownictwa, z handlu oraz firm wielobranżowych). To znaczy, że jedynie usługi charakteryzowały się optymizmem netto (prognozy lepsze niż wykonanie), a przedstawiciele pozostałych sektorów wykazują osłabienie nastrojów. Największe osłabienie wystąpiło wśród producentów (i w firmach wielobranżowych), którzy odczuwają w większym stopniu spadek 7

8 popytu niż firmy handlowe, gdyż w większym stopniu są związani z rynkiem krajowym i międzynarodowym. *** Raport kwartalny jest tworzony przez zespół ekspertów UE we Wrocławiu w trzech wersjach: pełnej - ze szczegółowymi rozważaniami i odniesieniami do innych badań i statystyk (wymaga ona więcej czasu); szerokiej wersji - dostarczanej respondentom (opracowywanej szybko i zawierającej zestaw najbardziej użytecznych informacji) oraz skrótowej wersji podstawowej - dla mediów i umieszczanej na stronie internetowej. Prosimy o życzliwe zainteresowanie wynikami BKDŚ i zgłaszanie się on line kolejnych respondentów, aby podnieść jakość prowadzonych badań i w pewnym stopniu przysłużyć się rozwojowi naszego regionu poprzez zmniejszenie niepewności co do działania. Barometr koniunktury Dolnego Śląska jest tworzony dla przedsiębiorców przez przedsiębiorców 8