PROJEKT WYKONAWCZY. przebudowy i zmiany sposobu uytkowania czci pomieszcze piwnicy w budynku internatu. I Liceum Ogólnokształcce w Łapach

Transkrypt

1 ! "#$ % #!& # '!()* +,$ -. "..#,// 0"!% "1! PROJEKT WYKONAWCZY przebudowy i zmiany sposobu uytkowania czci pomieszcze piwnicy w budynku internatu przy I Liceum Ogólnokształccym w Łapach SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT ELEKTRYCZNYCH Adres budowy: Łapy ul.bohaterów Westerplatte 8 działka Nr 999 Inwestor: I Liceum Ogólnokształcce w Łapach Łapy ul.bohaterów Westerplatte 8 Brana: Elektryczna Projektant: mgr in. Wojciech Grudziski uprawnienia projektowe i kierownika budowy w specjalnoci sieci i instalacji elektrycznych Nr BŁ/138/92 Współpraca: mgr in. Michał Redo Białystok, 29 kwietnia 2009 roku Egz. nr :...

2 SPIS ZAWARTO OPRACOWANIA l. OGÓLNA SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA l ODBIORU ROBÓT 1. Wstp 2. Przedmiot opracowania 3. Ogólne wymagania dotyczce robót 4. Ogólne wymagania dotyczce materiałów i sprztu 5. Ogólne wymagania dotyczce instalacji 6. Kontrola jakoci 7. Dokumentacja powykonawcza 8. Przepisy zwizane II. SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA l ODBIORU ROBÓT III. UWAGI KOCOWE

3 I. OGÓLNA SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA ODBIORU ROBÓT 1. Wstp Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót elektrycznych jest opracowaniem zawierajcym zbiory wymaga w zakresie sposobu wykonania i odbioru robót elektrycznych, obejmujcym w szczególnoci: - wymagania w zakresie właciwoci materiałów, - wymagania dotyczce sposobu - wykonania oraz oceny prawidłowoci - wykonania poszczególnych rodzajów robót, - okrelenie zakresu prac, które powinny by ujte w cenach poszczególnych pozycji przedmiaru (zawarte na etapie szczegółowej specyfikacji technicznej) - wskazanie podstaw okrelajcych zasady przedmiarowania, a w przypadku braku podstaw opis zasad przedmiarowania. Poniewa projekt elektryczny nie precyzuje jakim kryteriom maj odpowiada poszczególne roboty, zamawiajcy (na podstawie ustawy Prawo o zamówieniach publicznych) okrela swoje wymagania w specyfikacjach technicznych. Specyfikacje techniczne dzielimy na OST (ogólne specyfikacje techniczne) zawierajce warunki poprawnego wykonania robót, SST (szczegółowe specyfikacje techniczne) specyfikacje odniesione do konkretnego projektu, precyzujce szczególne wymagania. 2. Przedmiot opracowania Niniejsza specyfikacja odnosi si do robót elektrycznych zwizanych z przebudow i zmian sposobu uytkowania czci pomieszcze piwnicy w budynku internatu przy I Liceum Ogólnokształccych w Łapach w zakresie instalacji elektrycznych wewntrznych Definicje i pojcia - aprobata techniczna - pozytywna ocena techniczna wyrobu, stwierdzajca jego przydatno do stosowania w budownictwie, wydana przez upowanion do tego jednostk; - bruzda instalacyjna - zagłbienie w cianie lub posadzce budynku, specjalnie uformowane lub wykute w celu prowadzenia w nim przewodów elektrycznych - certyfikacja zgodnoci - działanie trzeciej strony (jednostki niezalenej od dostawcy i odbiorcy) wykazujce, e zapewniono odpowiedni stopie zaufania, i naleycie zidentyfikowany wyrób, proces lub usługa s zgodne z okrelona norm lub z właciwymi przepisami prawnymi; - instalacje wntrzowe - instalacje elektryczne i teletechniczne zwizane z obiektem budowlanym; - sieci - urzdzenia elektryczne i teletechniczne podziemne i naziemne na zewntrz budynku i przyłcza; - deklaracja zgodnoci - owiadczenie dostawcy, stwierdzajce na jego wyłczn odpowiedzialno, e wyrób, proces lub usługa s zgodne z norm lub aprobata techniczn; - dokumentacja powykonawcza - dokumentacja techniczna wraz z naniesionymi zmianami i uzupełnieniami w trakcie realizacji robót (budowy); - dziennik budowy - opatrzony pieczci organu administracji pastwowej zeszyt z ponumerowanymi stronami, słucy do notowania wydarze zaistniałych w czasie wykonywania zadania budowlanego, rejestrowania dokonywanych odbiorów Robót, przekazywania polece i innej korespondencji technicznej pomidzy Inynierem, Wykonawc i Projektantem. - Inynier - Inspektor Nadzoru wyznaczony przez Inwestora, - kierownik Budowy - osoba wyznaczona przez Wykonawc, upowaniona do kierowania robotami i do wystpowania w jego imieniu w sprawach realizacji kontraktu. - ksiga Obmiarów - akceptowany przez Inyniera zeszyt z ponumerowanymi stronami słucy do wpisywania przez Wykonawc obmiaru wykonywanych Robót w formie wylicze, szkiców i ewentualnych dodatkowych załczników. Wpisy w Ksidze Obmiarów podlegaj potwierdzeniu przez Inyniera. - odbiór instalacji - zespół czynnoci majcych na celu sprawdzenie czy instalacje elektryczne zostały wykonane zgodnie z projektem, warunkami technicznymi i obowizujcymi normami stanowicymi podstaw do przekazania instalacji do eksploatacji; - polecenie Inyniera - wszelkie polecenia przekazywane Wykonawcy przez Inyniera w formie pisemnej - poprzez wpis do dziennika budowy, dotyczce sposobu realizacji Robót lub innych spraw zwizanych z prowadzeniem Budowy. - projektant - uprawniona osoba prawna lub fizyczna bdca autorem Dokumentacji Projektowej; - rura osłonowa - przewód rurowy z materiału niepalnego, chronicy przed oddziaływaniem czynników zewntrznych, wewntrz którego umieszczony jest przewód instalacji elektrycznej: - rysunki - cz Dokumentacji Projektowej, która wskazuje lokalizacje urzdze elektrycznych; 3. Ogólne wymagania dotyczce robót Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jako ich wykonania oraz za ich zgodno z dokumentacj projektow, a take specyfikacj techniczn i poleceniami Inyniera -inspektora nadzoru. 3

4 3.1. Przekazanie terenu budowy. Zamawiajcy w terminie okrelonym w danych kontraktowych przekae wykonawcy teren budowy wraz ze wszystkimi wymaganymi uzgodnieniami prawnymi i administracyjnymi, Dziennik budowy oraz po dwa komplety dokumentacji projektowej i specyfikacji technicznej Dokumentacja techniczna kontraktu - wykaz dokumentów do przekazania wykonawcy po przyznaniu mu kontraktu. Projekt rozbudowy budynku w zakresie instalacji elektrycznych Przedmiar robót (nakłady rzeczowe) robót elektrycznych Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót elektrycznych 3.3. Zgodno robót z dokumentacj projektow. Wszystkie dokumenty przekazane wykonawcy stanowi cz kontraktu, a wymagania wyszczególnione choby w jednym z nich s obowizujce dla wykonawcy tak, jakby były zawarte w całej dokumentacji. W przypadku rozbienoci w ustaleniach poszczególnych dokumentów obowizuje nastpujca kolejno ich wanoci: 1) specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót 2) dokumentacja projektowa 3) przedmiary robót (nakłady rzeczowe) Wykonawca robót musi wykaza si niezbdnymi uprawnieniami w zakresie prowadzenia robót instalacyjnych, ze szczególnym uwzgldnieniem robót specjalistycznych w zakresie instalacji elektrycznych szpitalnych. Wykonawca jest odpowiedzialny za jako wykonania robót oraz za ich zgodno z dokumentacj projektow oraz specyfikacj techniczn i poleceniami inspektora nadzoru. Dane okrelone w dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej winny by uwaane za wartoci docelowe, od których dopuszczalne s odchylenia w ramach dopuszczalnych tolerancji. Wykonawca nie moe wykorzystywa błdów lub pomini w dokumentach kontraktowych, a o ich wykryciu powinien natychmiast powiadomi Inyniera (inspektora nadzoru, projektanta), który dokona odpowiednich zmian lub poprawek. Wszystkie wykonane roboty i dostarczone materiały bd zgodne z dokumentacj projektow i specyfikacj techniczn. W przypadku, gdy materiały lub roboty nie bd w pełni zgodne z tymi dyspozycjami i wpłynie to na niezadowalajc jako, to takie elementy bd niezwłocznie zastpione innymi, a roboty poprawione na koszt wykonawcy Zabezpieczenie terenu budowy. Wykonawca jest obowizany do utrzymania ruchu publicznego w bezporednim ssiedztwie terenu budowy, w okresie trwania kontraktu, a do kocowego odbioru robót. Przed przystpieniem do robót wykonawca przedstawi Inynierowi (inspektorowi nadzoru) do zatwierdzenia, uzgodniony z odpowiednim zarzdem, projekt organizacji ruchu i zabezpieczenia robót w okresie prowadzenia prac remontowo-budowlanych. Wykonawca ma obowizek sporzdzenia planu bezpieczestwa na terenie placu budowy zgodnie z Rozporzdzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczcej bezpieczestwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczestwa i ochrony zdrowia Dz.U nr 120 póz (obowizuje od 11 lipca 2003r.) 3.5. Odbiór frontu robót Przed rozpoczciem robót w zakresie instalacji elektrycznych wykonawca winien zapozna si z obiektem budowlanym oraz stwierdzi odpowiednie przygotowanie frontu robót. Odbiór frontu robót przez wykonawc od zleceniodawcy (generalny wykonawca; inwestor) winien by dokonany komisyjnie z udziałem zainteresowanych stron i potwierdzony spisanym protokołem oraz wpisem do dziennika budowy. Wykonywanie robót instalacyjnych naley koordynowa na bieco z kierownikiem budowy robót ogólno budowlanych Bezpieczestwo i higiena pracy Podczas realizacji robót wykonawca bdzie przestrzegał przepisów dotyczcych bezpieczestwa i higieny pracy. W szczególnoci ma obowizek zadba, aby personel nie wykonywał pracy w warunkach niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia oraz nie spełniajcych odpowiednich wymaga sanitarnych. Wykonawca zapewni i bdzie utrzymywał wszelkie urzdzenia zabezpieczajce, socjalne oraz sprzt i odpowiednia odzie dla ochrony ycia i zdrowia osób zatrudnionych na budowie oraz dla zapewnienia bezpieczestwa publicznego. Uznaje si e wszelkie koszty zwizane z wypełnieniem wymaga okrelonych powyej nie podlegaj odrbnej zapłacie i s uwzgldnione w cenie kontraktowej Ochrona i utrzymanie robót Wykonawca bdzie odpowiedzialny za ochron robót oraz za wszelkie materiały i urzdzenia do nich uywane - od daty rozpoczcia robót budowlanych do daty wydania przez Inyniera potwierdzenia ich zakoczenia. Wykonawca bdzie utrzymywa wykonane roboty w całoci i wszystkie ich elementy w stanie zadawalajcym a do momentu kocowego odbioru. Jeeli wykonawca w jakimkolwiek czasie zaniedba ich utrzymanie, to na polecenie Inyniera powinien usun zaniedbania, nie póniej ni 24 godziny po otrzymaniu tego polecenia. 4

5 3.8. Stosowanie si do prawa i innych przepisów Wykonawca jest zobowizany zna wszystkie obowizujce podczas wykonywania prac budowlanych przepisy, wszystkie normy, normatywy i wytyczne które s w jakikolwiek sposób zwizane z robotami i bdzie w pełni odpowiedzialny za przestrzeganie tych praw, przepisów i wytycznych podczas prowadzenia robót. Wykonawca bdzie przestrzega praw patentowych i bdzie w pełni odpowiedzialny za wypełnienie wszelkich wymaga prawnych odnonie wykorzystania opatentowanych urzdze lub metod i w sposób cigły bdzie informował Inyniera o swoich działaniach, przedstawiajc kopie zezwole i inne potrzebne dokumenty. 4. Ogólne wymagania dotyczce materiałów i sprztu 4.1. ródła uzyskania materiałów Co najmniej na trzy tygodnie przed zaplanowanym wykorzystaniem jakichkolwiek materiałów przeznaczonych do realizacji kontraktu, wykonawca przedstawi zamawiajcemu szczegółowe informacje dotyczce proponowanego ródła zamawiania tych materiałów, odpowiednie certyfikaty, wiadectwa bada laboratoryjnych oraz próbki do zatwierdzenia przez Inyniera. Zatwierdzenie okrelonego materiału z okrelonego ródła nie oznacza, e wszelkie materiały z tego ródła uzyskuj zatwierdzenie. Wykonawca robót elektrycznych winien poda inynierowi terminy dostaw zatwierdzonych materiałów Materiały nie odpowiadajce wymaganiom Materiały nie odpowiadajce wymaganiom zostan przez wykonawc usunite z terenu prowadzenia prac budowlanych. Kady rodzaj robót, w których znajduj si nie zbadane i nie zaakceptowane materiały, wykonawca prowadzi na własne ryzyko, liczc si z ich nie przyjciem i nie opłaceniem Przechowywanie i składowanie materiałów Materiały naley przechowywa w pomieszczeniach zamknitych przystosowanych do tego celu, suchych, przewietrzanych i dobrze owietlonych. Gospodark materiałami naley prowadzi zgodnie z wytycznymi gospodarki materiałowej dla przedsibiorstw budowlano - montaowych i wytycznymi dla przedsibiorstw wykonujcych elektryczne roboty instalacyjne - montaowe. W przypadku braku takich wytycznych, wytyczne gospodarki materiałowej na placu budowy powinny by opracowane przez generalnego wykonawc robót lub przedsibiorstwo wykonujce dany rodzaj robót w porozumieniu z kierownikiem budowy. Sposób składowania materiałów elektrycznych w magazynie jak i konserwacja tych materiałów powinny by dostosowane do rodzaju materiałów. Materiały np. rury instalacyjne, kable i przewody, osprzt naley przechowywa w pomieszczeniach zamknitych, suchych, przewietrzanych i owietlonych. Rury naley składowa w wizkach w pozycji stojcej pionowej, kable w czasie składowania powinny znajdowa si na bbnach. Dopuszcza si składowanie krótkich odcinków w krgach. Bbny powinny by ustawione na krawdziach tarczy a krgi ułoone poziomo Wariantowe stosowanie materiałów Jeeli dokumentacja projektowa lub specyfikacja techniczna przewiduj moliwo wariantowego zastosowania materiału w wykonywanych pracach, wykonawca powiadomi Inyniera o swoim wyborze co najmniej trzy tygodnie przed jego uyciem lub wczeniej, jeeli bdzie to wymagane dla przeprowadzenia bada. Wybrany i zaakceptowany rodzaj materiału nie moe by potem zmieniony bez zgody Inyniera (inspektora nadzoru) Sprzt Wykonawca jest zobowizany do uywania jedynie takiego sprztu, który nie spowoduje niekorzystnego wpływu na jako wykonywanych robót. Sprzt powinien by zgodny z ofert wykonawcy i powinien odpowiada wskazaniom zawartym w specyfikacji technicznej lub projekcie organizacji robót, zaakceptowanym przez Inyniera. W przypadku braku takich ustale we wskazanych dokumentach, sprzt powinien by uzgodniony i zaakceptowany przez Inyniera. Sprzt bdcy własnoci wykonawcy lub wynajty do wykonania robót elektrycznych i wykoczeniowych ma by utrzymywany w dobrym stanie i gotowoci do pracy. Wykonawca dostarczy Inynierowi kopie dokumentów potwierdzajcych dopuszczenie sprztu do uytkowania tam, gdzie jest to wymagane przepisami. Wykonawca przystpujcy do wykonania instalacji elektrycznych winien wykaza si moliwoci korzystania midzy innymi z nastpujcych maszyn i sprztu gwarantujcych właciw jako robót: - samochód dostawczy, - uraw samochodowy, - samochód skrzyniowy - cignik kołowy, - przyczepa do przewoenia kabli, - rusztowania, - elektronarzdzia, - spawarka transformatorowa, - obcinarka do przewodów i inny drobny sprzt elektryka. - odkurzacz przemysłowy 5

6 4.6. Transport rodki i urzdzenia transportu powinny by odpowiednio przystosowane do transportu materiałów, elementów itp. niezbdnych do wykonania danego rodzaju robót elektrycznych. W czasie transportu naley zabezpieczy przemieszczanie przedmiotów w sposób zapobiegajcy ich uszkodzenie. Wykonawca przystpujcy do wykonania owietlenia winien wykaza si moliwoci korzystania z nastpujcych rodków: - samochodu skrzyniowego, - rusztowania przenonego, Zaleca si dostarczenie urzdze i ich konstrukcji na stanowisko montau bezporednio przed montaem, w celu uniknicia dodatkowego transportu wewntrznego z magazynu budowy. Dotyczy to szczególnie duych i cikich elementów. Transport kabli i przewodów naley wykona z zachowaniem warunków: kable naley przewozi na bbnach, dopuszcza si przewoenie kabli w krgach, jeeli masa krgu nie przekroczy 80 kg a temperatura otoczenia nie jest nisza ni + 4 C, przy czym wewntrzna rednica krgu nie powinna by mniejsza ni 40- krotna rednica zewntrzna kabla, bbny z kablami lub przewodami przewoone w skrzyniach samochodu powinny by ustawione na krawdzi tarcz a tarcze bbnów powinny by przymocowane do dna skrzyni samochodu tak, aby bbny nie mogły si przetacza. Stawianie bbnów z kablami w skrzyni samochodu płasko jest zabronione, krgi kabla lub przewodu naley układa poziomo. Zabronione jest: przebywanie osób w skrzyni samochodu w czasie przewoenia bbna z kablami. Umieszczenie i zdejmowanie bbnów z kablami i przewodami ze skrzyni samochodu zaleca si wykona przy pomocy urawia. Swobodne staczanie bbnów z kablami i przewodami ze skrzyni samochodu oraz zrzucanie krgów kabli i przewodów jest zabronione. Wykonawca jest zobowizany do stosowania takich rodków transportu, które nie wpłyn na utrat cech jakociowych przewoonych materiałów oraz nie wpłyn niekorzystnie na właciwoci wykonywanych robót Przyrzdy do bada i pomiarów Wszystkie przyrzdy pomiarowe uyte do bada i pomiarów musza posiada aktualne wiadectwa wzorcowania i oznaczony status metrologiczny. Dane identyfikujce przyrzd pomiarowy musz by zamieszczone w raporcie (protokóle) z bada i pomiarów. Wykaz instrukcji i przyrzdów pomiarowych potrzebnych do wykonania bada i pomiarów winien by zamieszczony w Programie Zapewnienia Jakoci. 5. Ogólne wymagania dotyczce instalacji 5.1. Wymagania ogólne dotyczce instalacji elektrycznych Przewody i kable stosowane w instalacjach elektrycznych owietleniowych i siłowych wewntrznych musz by dostosowana do układu sieci TN-S o napiciu znamionowym 400/230V prdu przemiennego i czstotliwoci 50 Hz. Punktu podziału przewodu PEN na PE i N naley dokona w rozdzielni głównej (istniejcej) znajdujcej si w korytarzu projektowanego budynku. Złcza instalacji elektrycznej budynków, musz umoliwia odłczenie instalacji od sieci zasilajcych i by usytuowane w miejscu dostpnym dla dozoru i obsługi oraz zabezpieczone przed uszkodzeniami, wpływami atmosferycznymi a take ingerencj osób niepowołanych. Stosowa w obwodach oddzielny przewód ochronny (PE) i neutralny (N). Jako rodek uzupełniajcej dodatkowej ochrony przeciwporaeniowej naley stosowa wyłczniki ochronne rónicowoprdowe. Parametry tych wyłczników (czas wyłczania i wielko znamionowego prdu wyłczajcego) okrelaj rysunki dokumentacji projektowej i specyfikacje. W obwodach odbiorczych instalacjach elektrycznych owietleniowych i siłowych wewntrznych naley stosowa wyłczniki nadmiarowe : o prdach znamionowych dobranych do wielkoci odbiorników, wymaganej zdolnoci wyłczeniowej w stanach zwar charakterystyce czasowo-prdowej: - typu B dla zabezpieczenia obwodów instalacyjnych o - typu C dla zabezpieczenia silników W instalacjach elektrycznych owietleniowych i siłowych wewntrznych stosowa połczenia wyrównawcze główne i miejscowe, łczce przewody ochronne z czciami przewodzcymi innych instalacji i konstrukcji budynku Stosowa zasad prowadzenia tras przewodów elektrycznych w liniach prostych, równoległych do krawdzi cian i stropów. Przewody i kable elektryczne naley prowadzi w sposób umoliwiajcy ich wymian bez potrzeby naruszania konstrukcji budynku. yły przewodów i kabli w instalacjach elektrycznych owietleniowych i siłowych wewntrznych musz by wykonane wyłcznie z miedzi. 6

7 Prowadzenie instalacji i rozmieszczenie urzdze elektrycznych w budynkach powinno zapewnia bezkolizyjno z innymi instalacjami w zakresie okrelonych odległoci i ich wzajemnego usytuowania naley zapewni równomierne obcienie faz linii zasilajcych przez odpowiednie przyłczanie odbiorów 1-fazowych. Tablice z aparatami zabezpieczajcymi naley sytuowa w taki sposób, aby zapewni: łatwy dostp, naley jednoczenie zabezpieczy je przed dostpem osób niepowołanych mocowanie puszek w cianach i gniazd wtyczkowych w puszkach powinno zapewnia niezbdn wytrzymało na wyciganie wtyczki z gniazda. Gniazda wtyczkowe i wyłczniki naley instalowa w sposób nie kolidujcy z wyposaeniem pomieszczenia. W łazienkach naley przestrzega zasady poprawnego rozmieszczania sprztu z uwzgldnieniem przestrzeni ochronnych; Połoenie wyłczników klawiszowych naley przyjmowa takie, aby w całym pomieszczeniu było jednakowe. Pojedyncze gniazda wtyczkowe ze stykiem ochronnym naley instalowa w takim połoeniu, aby styk ten wystpował u góry. Przewody do gniazd wtyczkowych 2-biegunowych naley podłcza w taki sposób, aby przewód fazowy dochodził do lewego bieguna, a przewód neutralny - do prawego bieguna. Warto rezystancji izolacji kabla okreli w temperaturze 20 C i wyrazi w M/km. winna wynosi dla kabli do 1 kv o izolacji gumowej - 75 M/km izolacji polietylenowej -100 M/km Minimalne wartoci rezystancji izolacji obwodów odbiorczych przedstawia ponisza tabela: Napicie znamionowe obwodu [V] Rezystancja izolacji [M] Napicie probiercze prdu stałego [V] do 50V - obwody SELV i PELV >0, powyej 50V do 500V >0, Roboty przygotowawcze -wymagania ogólne Trasowanie - wytyczenie tras przewodów na cianach budynku; - wytyczenie miejsc pod monta korytek i rur osłonowych; - mechaniczne wykonanie otworów w cianach i stropach (murowanych i betonowych). Trasowanie naley wykona uwzgldniajc konstrukcj budynku oraz zapewniajc bezkolizyjno z innymi instalacjami. Trasa instalacji powinna by przejrzysta, prosta i dostpna dla prawidłowej konserwacji i remontów. Wskazane jest, aby trasa przebiegała w liniach poziomych i pionowych Kucie i zaprawianie bruzd Jeli nie wykonano bruzd w czasie wznoszenia budynku, naley je wykona przy montau instalacji. Bruzdy naley dostosowa do rednicy rury lub przewodu wtynkowego z uwzgldnieniem rodzaju i gruboci tynku, przy układaniu dwóch lub kilku rur lub przewodów w jednej brudzie szeroko bruzdy powinna by taka, aby odstpy midzy rurami (przewodami) wynosiły nie mniej ni 5 mm. Rury zaleca si układa jednowarstwowo. Zabrania si wykonywania bruzd w cienkich cianach działowych w sposób osłabiajcy ich konstrukcj, zabrania si kucia bruzd, przebi i przepustów w betonowych elementach konstrukcyjno-budowlanych. Przy przejciach z jednej strony ciany na drug lub ze ciany na strop, cała rura powinna by pokryta tynkiem, przebicia przez ciany naley wykonywa w taki sposób, aby rur mona było wygina łagodnymi łukami, o promieniu nie mniejszym od wartoci podanych w p , rury w podłodze mog by układane w warstwach konstrukcyjnych podłogi (stropu), ale w taki sposób, aby nie były naraone na naprenia mechaniczne. Mog by one równie zatapiane w warstwie wyrównawczej podłogi Ustalenie miejsc montau opraw i osprztu oraz przej przez ciany i stropy Wszystkie przejcia obwodów instalacji elektrycznych przez ciany, stropy itp. (wewntrz budynku) musz by chronione przed uszkodzeniami, przejcia midzy pomieszczeniami o rónych atmosferach powinny by wykonane w sposób szczelny, zapewniajcy nie przedostawanie si wyziewów, obwody instalacji elektrycznych przechodzce przez podłogi musz by chronione do wysokoci bezpiecznej przed przypadkowymi uszkodzeniami. Jako osłony przed uszkodzeniem mechanicznym mona stosowa rury stalowe, rury z tworzyw sztucznych, kształtowniki, korytka blaszane, drewniane itp. 7

8 5.3. Roboty instalacyjne - montaowe -wymagania ogólne Prowadzenie instalacji i rozmieszczenie urzdze elektrycznych w budynku powinno zapewnia bezkolizyjno z innymi instalacjami w zakresie odległoci i ich wzajemnego usytuowania. Główne cigi instalacji układa w korytkach i listwach instalacyjnych zgodnie z dokumentacj. Poza korytkami instalacje układa w rurkach oraz pod tynkiem. Do wyposaenia technicznego budynku oprócz instalacji elektrycznej zalicza si instalacje ciepłej i zimnej wody klimatyzacji, wentylacji, kanalizacji, piorunochronn, telekomunikacyjn itd. Pomidzy tymi instalacjami oraz towarzyszcymi urzdzeniami istniej pewne zalenoci, a take powizania, które musz by uwzgldnione w trakcie projektowania budowy, modernizacji bd remontu. W pierwszej kolejnoci chodzi o takie prowadzenie poszczególnych instalacji i lokalizacj urzdze, aby wykluczy lub zmniejszy do minimum negatywne wzajemne oddziaływanie oraz niekorzystny wpływ na otoczenie budynku. Mogce wystpi w budynku anormalne stany instalacji elektrycznej i współpracujcych z ni urzdze, takie jak zwarcia, przecienia, przepicia i przerwy w obwodach czsto prowadz do powstania zagroe. Zagroenia te przejawiaj si na przykład w osiganiu przez fragmenty instalacji i urzdze podwyszonych temperatur lub pojawieniu si iskrzenia, które w konsekwencji mog sta si przyczyn poaru. Z kolei inne ni elektryczne, wymienione wyej instalacje powinny by tak prowadzone, aby czynnoci przy ich konserwacji bd wymianie nie prowadziły do uszkodze instalacji i urzdze elektrycznych, gdy grozi to poraeniem osób wykonujcych te czynnoci. Chodzi tu głównie o zapewnienie takich odległoci pomidzy instalacjami, aby mona było swobodnie i bezpiecznie operowa narzdziami niezbdnymi do prowadzenia zabiegów konserwacyjnych i remontowych. Wewntrzne linie zasilajce prowadzi na korytkach i w rurach (w cigach poziomych) oraz w rurach instalacyjnych p/t przy podejciach do tablic na parterze i pitrze. Poszczególne obwody rozprowadzi w korytkach, w przestrzeni stropu podwieszanego (cigi główne) oraz pod tynkiem. Dopuszcza si prowadzenie przewodów elektrycznych wtynkowych pod warunkiem pokrycia ich warstw co najmniej 5mm. W instalacji umieszczonej na tynku, rury, listwy bd same przewody mocowa na powierzchni cian i stropów ju wczeniej otynkowanych Układanie rur i osadzanie puszek Rury naley układa i mocowa w uprzednio wykonanych bruzdach, łuki z rur sztywnych naley wykonywa przy uyciu gotowych kolanek lub przez wyginanie rur w trakcie ich układania. Najmniejszy dopuszczalny promie łuku powinien wynosi: rednica znamionowa rury, mm Promie łuku, mm Przy kształtowaniu łuku spłaszczenie rury nie moe by wiksze ni 15% wewntrznej rednicy rury. Łczenie rur naley wykonywa za pomoc połcze jedno kielichowych lub złczek dwu kielichowych. Najmniejsza długo połczenia jedno kielichowego powinna wynosi: rednica znamionowa rury, mm Długo kielicha, mm Puszki powinny by osadzone na takiej głbokoci, aby ich górna (zewntrzna) krawd po otynkowaniu ciany była zrównana z tynkiem. Przed zainstalowaniem naley w puszce wyci wymagan liczb otworów dostosowanych do rednicy wprowadzanych rur, koniec rury powinien wchodzi do rodka puszki na głboko do 5mm Mocowanie puszek Puszki naley osadza na cianach (przed ich tynkowaniem) w sposób trwały za pomoc kołków rozporowych lub klejenia. Na cianach z gipsokartonu puszki naley mocowa za pomoc uchwytów, w które s wyposaone puszki. Puszki po zamontowaniu naley przykry pokrywami montaowymi. Moliwe jest stosowanie puszek i sprztu instalacyjnego jak dla instalacji podtynkowej w sposób podany w p Mocowanie puszek natynkowych Puszki natynkowe naley mocowa na cianach w sposób trwały za pomoc kołków rozporowych. Puszki po zamontowaniu naley przykry pokrywami montaowymi. Zasadnicze czynnoci podczas przygotowywania podłoa do zamocowania puszek: - Trasowanie - Wykonanie lepych otworów mechanicznie 8

9 - Wstrzelenie kołków. - Ucicie i przyspawanie płaskownika. - Wykonanie konsolek i przyspawanie. - Oczyszczenie i pomalowanie konsolek i płaskowników. - Wykonanie konsolek. - Osadzenie konsolek. - Pomalowanie konsolek. - Osadzenie kołków rozporowych. Wyszczególnienie robót przy montau puszki natynkowej: - przygotowanie podłoa. - umocowanie puszki. - podłczenie i przedzwonienie przewodów. - załoenie pokrywki puszki na kanał Konstrukcje wsporcze, korytka kablowe, kanały i listwy instalacyjne Wspornik pod korytka kablowe wykonany w formie kształtownika z blachy stalowej ocynkowanej, przystosowany do montau bocznego (lub do stropu) przez przykrcenie do ciany lub konstrukcji stalowej. Zasadnicze czynnoci przy wykonywaniu robót o Wytrasowanie miejsc pod monta konstrukcji wsporczych o Wykonanie lepych otworów w podłou ( ciany lub sufit) o Przygotowanie i skompletowanie elementów mocujcych - rub z kołkami rozporowymi lub rub z nakrtkami o Zamocowanie konstrukcji wsporczych do podłoa o Ułoenie elementów korytek na konstrukcjach wsporczych o Przykrcenie korytek o Zmontowanie łuków z gotowych elementów o Skrcenie elementów pomidzy sob przy uyciu złczek Wymagania dodatkowe dotyczce robót o Stosowa wyłcznie standardowe wsporniki pod korytka - wg dostawcy korytek o Wszystkie elementy wraz z normaliami. musz by ocynkowane. o Korytka w cigach poziomych mocowa do wsporników złczami rozłcznymi w odległociach nie wikszych ni 2 mb. o Zastosowa korytka perforowane ocynkowane. o Przy zmianie kierunku trasy korytek kt załamania nie moe by mniejszy ni 45stopni dla poprawnego ułoenia przewodów kabelkowych i prawidłowego ich uformowania. o Korytka prowadzone na wysokoci mniejszej ni 2,5 mb musz by przykryte pokryw o Korytka układane w cigach wielokrotnych nie mog zajmowa pasa szerszego ni 1mb o Cigi pionowe korytek musz by mocowane do podłoa w odległociach nie wikszych ni 0,75 mb o Wszystkie cigi korytek musz by uziemione. o Dla instalacji teletechnicznych, owietlenia bezpieczestwa, instalacji sygnalizacji poaru itp. korytka musz by ułoone oddzielnie. o Korytka z przewodami instalacji komputerowej powinny by oddalone od pozostałych na odległo nie mniejsz ni 0.4 mb chyba, e producent przewodów poda inne dyspozycje Rury typu RB Zasadnicze czynnoci przy wykonywaniu robót o Wytrasowanie miejsc osadzania uchwytów do rur RL o Przygotowanie podłoa o Zamocowanie uchwytów o Odmierzenie i ucicie rur o Wykonanie połcze złczkami przelotowymi o Sprawdzenie dronoci rurau o Wprowadzenie rur do puszek i innych elementów instalacji o Ułoenie rur na uchwytach 9

10 5.4. Monta kabli, przewodów i osprztu Układanie przewodów i kabli Wymagania ogólne dotyczce robót Wszystkie przewody kabelkowe na obu kocach musz by oznaczone zgodnie z adresami umieszczonymi na licie adresowej. Kade przejcie przewodów kabelkowych przez stropy i ciany musi by zabezpieczone rur osłonow lub odpowiednio obudowane. Trasy przewodów kabelkowych sposób ułoenia osłon lub konstrukcji w kadym przypadku musz zapewnia łatwo ich wymiany lub wymiany przewodów kabelkowych. Minimalny przekrój ył przewodzcych przewodów kabelkowych dla obwodów owietleniowych 1,5 mm2 Cu, obwodów gniazd wtykowych i obwodów siłowych 2.5mm2 Cu. Poziom izolacji przewodów kabelkowych -750V. Wszystkie przewody kabelkowe musz mie yły przewodzce wykonane z miedzi, by oznakowane przez producenta (marka), posiada kolorystyk izolacji roboczej ył zgodn z wymaganiami t.j. - przewód ochronny PE - kolor ółtozielony - przewód neutralny N - kolor niebieski - przewody fazowe LI, L2, L3 odpowiednio kolor czerwony, brzowy, czarny Układanie przewodów typu YDYp pod tynkiem oraz w wykutych bruzdach Zasadnicze czynnoci przy wykonywaniu robót o Przygotowanie bruzd o Rozwinicie przewodu kabelkowego o Sprawdzenie cigłoci ył i opornoci izolacji o Odmierzenie i ciecie o Zamocowanie przewodu do podłoa o Wprowadzenie koców przewodów do puszek lub rozgałników Przewody wcigane do rur Do rur ułoonych zgodnie z p po ich przykryciu warstw tynku lub masy betonowej, naley wciga przewody przy uyciu spryny instalacyjnej, zakoczonej z jednej strony kulk, a z drugiej uszkiem. Zabrania si układania rur wraz z wcignitymi w nie przewodami. Zasadnicze czynnoci przy wykonywaniu robót o Rozwinicie przewodu o Sprawdzenie cigłoci ył i opornoci izolacji o Odmierzenie o Cicie o Otwieranie i zamykanie puszek, odgałników lub skrzynek rozgałnych o Wcignicie przewodów Układanie przewodów w korytkach kablowych Przewody i kable w korytkach naley układa luzem. Zaleca si nie przekracza 30% wypełnienia zastosowanych korytek Układanie i mocowanie przewodów w tynku Instalacje wtynkowe naley wykonywa przewodami wtynkowymi. Dopuszcza si stosowanie przewodów wieloyłowych płaskich, na podłou z drewna lub innych materiałów palnych mona układa przewody na warstwie zaprawy murarskiej gruboci co najmniej 5 mm, oddzielajcej przewód od ciany. Przewody majce dwie warstwy izolacji, tj. izolacj kadej yły oraz wspóln powłok, mona układa bezporednio na podłou drewnianym lub z innego materiału palnego, jeeli zabezpieczenie obwodu wynosi nie wicej ni 16 A, przewody wprowadzone do puszek powinny mie nadwyk długoci niezbdn do wykonania połcze. Przewód neutralny powinien by nieco dłuszy ni przewody fazowe, zagicia i łuki w płaszczynie przewodu powinny by łagodne. W tym celu naley przeci wzdłu mostki pomidzy yłami przewodu nie uszkadzajc ich izolacji, podłoe do układania na nim przewodów powinno by gładkie, przewody naley mocowa do podłoa za pomoc klamerek. Dopuszcza si równie mocowanie za pomoc gwodzików wbijanych w mostek przewodu. Mocowanie klamerkami lub gwodzikami naley wykonywa w odstpach około 50 cm, wbijajc je tak, aby nie uszkodzi izolacji ył przewodu. Zabrania si zaginania gwodzików na przewodzie. Do puszek naley wprowadza tylko te przewody, które wymagaj łczenia w puszce; pozostałe przewody naley prowadzi obok puszki. 10

11 Przed tynkowaniem koce przewodów naley zwin w luny krek i włoy do puszek, a puszki zakry pokrywami lub w inny sposób zabezpieczy je przed zatynkowaniem. Zabrania si układania przewodów bezporednio w betonie, w warstwie wyrównawczej podłogi, w złczach płyt itp. bez stosowania osłon w postaci rur Układanie przewodów danie przewodów kabelkowych typu YDY na podłou - na uchwytach Mocowanie uchwytów do przewodów kabelkowych moe odbywa si za pomoc gwodzi, klejenia, wstrzeliwania kołków stalowych, lub w inny trwały sposób, przy uwzgldnieniu rodzaju podłoa, do którego uchwyty s mocowane. Zasadnicze czynnoci przy wykonywaniu robót o Rozwinicie przewodu o Sprawdzenie cigłoci ył i opornoci izolacji o Odmierzenie, cicie o Wprowadzenie koców przewodów do puszek lub rozgałników o Zamocowanie przewodu na uchwytach o Załoenie oznaczników adresowych Odległoci pomidzy uchwytami nie powinny by wiksze ni 0,5m dla przewodów kabelkowych Przygotowanie koców ył i łczenie przewodów W instalacjach elektrycznych wntrzowych łczenia przewodów naley wykonywa w sprzcie i osprzcie instalacyjnym i w odbiornikach. Nie wolno stosowa połcze skrcanych. W przypadku gdy odbiorniki elektryczne maj wyprowadzone fabrycznie na zewntrz przewody, a samo ich przyłczenie do instalacji nie zostało opracowane w projekcie, sposób przyłczenia naley uzgodni z projektantem lub kompetentnym przedstawicielem inwestora. Przewody musz by ułoone swobodnie i nie mog by naraone na nacigi i dodatkowe naprenia. Do danego zacisku naley przyłcza przewody o rodzaju wykonania, przekroju i w liczbie, do jakich zacisk ten jest przystosowany. W przypadku stosowania zacisków, do których przewody s przyłczane za pomoc oczek, pomidzy oczkiem a nakrtk oraz pomidzy oczkami powinny znajdowa si podkładki metalowe, zabezpieczone przed korozj w sposób umoliwiajcy przepływ prdu. Długo odizolowanej yły przewodu powinna zapewnia prawidłowe przyłczenie, zdejmowanie izolacji i oczyszczenie przewodu nie moe powodowa uszkodze mechanicznych. W przypadku stosowania ył ocynowanych proces czyszczenia nie powinien uszkadza warstwy cyny. Koce przewodów miedzianych z yłami wielodrutowymi (linek) powinny by zabezpieczone zaprasowanymi tulejkami lub ocynowane (zaleca si stosowanie tulejek zamiast cynowania) Podejcia do odbiorników Podejcia instalacji elektrycznych do odbiorników naley wykona w miejscach bezkolizyjnych, bezpiecznych oraz w sposób estetyczny, podejcia od przewodów ułoonych w podłodze naley wykonywa w rurach stalowych, zamocowanych pod powierzchni podłogi, albo w specjalnie do tego celu przewidzianych kanałach. Rury i kanały musz spełnia odpowiednie warunki wytrzymałociowe i by wyprowadzone ponad podłog do wysokoci koniecznej dla danego odbiornika. Podejcia w gór od przewodów ułoonych pod stropami mog by wykonane tak jak cała instalacja, lecz samo podejcie przez strop naley wykona zgodnie z p podejcia zwieszakowe stosuje si w przypadkach zasilania odbiorników od góry. Podejcia tego rodzaju stosuje si najczciej do: - opraw owietleniowych, - odbiorników zasilanych z instalacji wykonanych przewodami szynowymi, na drabinkach kablowych, w korytkach itp. Podejcia zwieszakowe naley wykonywa jako sztywne lub elastyczne, w zalenoci od - warunków technologicznych i rodzaju wykonywanej instalacji. - do odbiorników zamocowanych na cianach, stropach lub konstrukcjach podejcia naley wykonywa przewodami ułoonymi na tych cianach, stropach lub konstrukcjach budowlanych, a take na innego rodzaju podłoach, np. kształtowniki, korytka, drabinki kablowe itp Przyłczanie odbiorników Miejsca połcze ył przewodów z zaciskami odbiorników powinny by dokładnie oczyszczone. Samo połczenie musi by wykonane w sposób pewny pod wzgldem elektrycznym i mechanicznym oraz zabezpieczone przed osłabieniem siły docisku i korozj. Bez wzgldu na rodzaj instalacji, przyłczenia odbiorników s wykonywane w zasadzie jednakowo, z tym e dziel si na dwa rodzaje: - przyłczenia sztywne, - przyłczenia elastyczne. Przyłczenia sztywne naley wykonywa w rurach sztywnych wprowadzonych bezporednio do odbiorników oraz przewodami kabelkowymi i kablami. Wykonuje si je do odbiorników stałych, zamocowanych do podłoa i nie 11

12 ulegajcym adnym przesuniciom. Przyłczenia elastyczne stosuje si, gdy odbiorniki s naraone na drgania o duej amplitudzie lub przystosowane s do przesuni i przemieszcze. Przyłczenia te naley wykonywa: - przewodami izolowanymi wieloyłowymi gitkimi lub oponowymi, - przewodami izolowanymi jednoyłowymi gitkimi w rurach elastycznych, - przewodami izolowanymi wieloyłowymi gitkimi lub oponowymi w rurach elastycznych. Przewody wychodzce z rur powinny by zabezpieczone przed mechanicznymi uszkodzeniami izolacji, np. przez załoenie tulejek izolacyjnych. W miejscach naraonych na uszkodzenia mechaniczne przewody doprowadzane do odbiorników musz by chronione Monta osprztu i aparatury Zasadnicze czynnoci przy wykonywaniu robót o Wytrasowanie miejsc osadzania aparatury o Przygotowanie podłoa o Wykonanie lepych otworów mechanicznie / rcznie o Wykruszenie lub wycicie otworów do wprowadzenia przewodów w puszkach o Wprowadzenie przewodów w otwory puszki o Przygotowanie zaprawy gipsowej lub betonowej o Osadzenie puszki w gotowym podłou o Gipsowanie lub betonowanie z wyrównaniem powierzchni o Odkrywanie puszek o Podłczenie i przedzwonienie przewodów o Zamknicie puszek o Rozmontowanie osprztu, łczników i aparatury o Podłczenie łczników i gniazd wtykowych o Zamocowanie łczników i gniazd wtykowych w puszce Wymagania dodatkowe dotyczce robót Łczniki i gniazda wtykowe powinny by umiejscowione na wysokociach (od wykoczonego podłoa pomieszcze) okrelonych dokumentacj projektowa lub według odmiennych dyspozycji pokazanych na rysunku. Przed wykonaniem podłcze łczników i aparatów - naley sprawdzi poprawno ich funkcjonowania 5.6. Monta opraw owietleniowych Zasadnicze czynnoci przy montowaniu opraw. o Wytrasowanie miejsc osadzania opraw i uchwytów o Przygotowanie podłoa o Zamocowanie uchwytów o Rozpakowanie oprawy o Oczyszczenie oprawy z materiałów zabezpieczajcych o Otwarcie i zamknicie oprawy o Obcicie i obrobienie koców przewodów o Sprawdzenie oprawy przed zainstalowaniem o Zamontowanie oprawy i podłczenie o Wyposaenie oprawy w akcesoria (klosze, odbłyniki, rastry, moduły awaryjne itp.) Zasadnicze czynnoci przy montau ródeł wiatła o Zdjcie klosza, siatki, odbłynika, rastra itp. z oprawy o Wyjcie ródła wiatła z opakowania o Sprawdzenie marki, zgodnoci oznacze i parametrów o Zamontowanie ródła wiatła w oprawie o Sprawdzenie wiecenia oprawy Zamontowanie klosza, siatki, odbłynika, rastra itp Monta skrzynek rozdzielczych i tablic, aparatów modułowych w rozdzielnicach Załczone w projekcie rysunki schematów ideowych zasilania i tablic rozdzielczych s w stopniu wystarczajcym dopełnieniem niniejszej specyfikacji i dopełniaj take dane potrzebne do sporzdzenia kalkulacji cenowej. Zasadnicze czynnoci przy wykonywaniu robót o Zamontowanie aparatów modułowych o Zamontowanie bloków rozdzielczych, szyn rozdzielczych o Przygotowanie podłoa lub fundamentu o Umocowanie elementów konstrukcji tablicy lub obudowy o Podłczenie i oznaczenie przewodów 12

13 o Malowanie poprawkowe obudowy Wymagania dodatkowe dotyczce robót: Przy wszystkich rozdzielnicach, złczach i tablicach rozdzielczych musi by umieszczony ich schemat ideowy połcze z opisem aparatury, wielkoci nastaw aparatów i prdów znamionowych wkładek bezpiecznikowych. Schematy winny by zabezpieczone przed kurzem i wilgoci (np. przez laminowanie) Monta rozdzielnic Zasadnicze czynnoci przy wykonywaniu robót o Ustawienie rozdzielnicy na gotowym podłou o Wypoziomowanie i skrcenie elementów ze sob o Skrcenie szyn zbiorczych ze sob w miejscach połcze o Podłczenie kocówek kabli zasilajcych i odpływowych do zacisków o Podłczenie przewodu uziemiajcego o Sprawdzenie i dokrcenie rub o Malowanie poprawkowe Aparatura modułowa Urzdzenia zabezpieczajce i łczeniowe w rozdzielnicach odbiorczych w wykonaniu modułowym, przystosowanym do montau na znormalizowanej szynie montaowej TH. Kryteria doboru typów i rodzajów zabezpiecze: o przewidywany prd roboczy o napicie znamionowe o wytrzymało zwarciowa o rodzaj i charakterystyka zabezpieczanych odbiorników o sposób przyłczania przewodów Podane w Projekcie - na schematach instalacji rozdzielnic - oznaczenia, jednoznacznie precyzuj rodzaje stosowanej aparatury. Aparaty w rozdzielnicach montowa wg instrukcji producenta. Połczenia wykonywa z uyciem szyn, szyn grzebieniowych oraz fabrycznych mostków łczeniowych Połczenia wyrównawcze W modernizowanych pomieszczeniach naley wykona główn szyn wyrównawcz z bednarki FeZn 25x4 i LgY16mm2 (uziemiajc) do której za pomoc bednarki i przewodu i LgY6mm2 naley podłczy: - przewody ochronne lub ochronno-neutralne - rury instalacji sanitarnych - metalowe brodziki, baseny, zlewy itp. - zbrojenie konstrukcji budynku oraz metalowe elementy budynku - korytka instalacyjne - inne masy metalowe Monta przewodów uziemiajcych Przewody uziemiajce wykona z bednarki FeZn25x4 układanej w wykopie na głbokoci 0,8m oraz na elewacji budynku przez przykrcenie za pomoc kołków rozporowych. Dodatkowo dla zapewnienia odpowiedniej rezystancji uziemienia zaprojektowano uziom szpilkowy typu Galmar łczony do bednarki FeZn25x4 za pomoc spawania. Przewody uziemiajce montowa bezporednio do ciany. Przewody uziemiajce naley chroni przed korozj poprzez malowanie farb antykorozyjn lub lakierem asfaltowym na wysokoci do 30cm nad ziemi i do głbokoci 20cm w ziemi. Połczenia spawane naley zabezpieczy przed korozj poprzez malowanie farb antykorozyjn. Wyszczególnienie robót: - Wyznaczenie trasy przewodu uziemiajcego. - Odmierzenie, ucicie i wyprostowanie przewodu. - Spawanie. - Nawiercenie otworów - Wykonanie lepych otworów. - Umocowanie przewodu.. - Wykonanie pomiarów rezystancji elementów instalacji. - Sporzdzenie protokołu z pomiarów Demonta istniejcych instalacji elektrycznych Istniejce instalacje elektryczne w modernizowanym budynku naley zdemontowa. Zakres prac demontaowych obejmuje demonta istniejcych: 13

14 - rozdzielni elektrycznych - łczników owietleniowych - gniazd wtykowych - opraw owietleniowych - obudów elektrycznych Wszystkie zdemontowane materiały winny by składane w przygotowanym do tego celu pomieszczeniu System przyzywowy. W modernizowanej czci pomieszcze piwnicy w budynku internatu w Łapach zaprojektowano system przyzywowy dla osób niepełnosprawnych. W łazienkach zaprojektowano przyciski pocigowe FAP3002. Przycisk pocigowy FAP3002 w pobliu sedesu montowa na wysokoci 1m. Sznurek przyci tak aby koniec sznurka znajdował si na wysokoci 5cm nad podłog. Do kasowania alarmu w pobliu drzwi wejciowych wewntrz zaprojektowano kasownik FEH1001 a na korytarzu nad drzwiami wejciowymi do pokoju przewidziano lampk FIM1000. Wszystkie elementy systemu przyzywowego łczy za pomoc przewodu YTKSY 3x2x0,5mm2. Przewody na korytarzu prowadzi w osłonie z rury RB18 pod tynkiem. Sposób podłczenia systemu pokazano na załczonych do projektu schematach zasilania. Dokładne rozmieszczenie elementów systemu okreli z Inwestorem po zaplanowaniu rozmieszczenia mebli w gabinetach lekarskich. Zasadnicze czynnoci przy wykonywaniu robót montaowych o Wytrasowanie miejsc osadzania aparatury o Przygotowanie podłoa o Wykonanie lepych otworów mechanicznie / rcznie o Wykruszenie lub wycicie otworów do wprowadzenia przewodów w puszkach o Wprowadzenie przewodów w otwory puszki o Przygotowanie zaprawy gipsowej lub betonowej o Osadzenie puszki w gotowym podłou o Gipsowanie lub betonowanie z wyrównaniem powierzchni o Odkrywanie puszek o Podłczenie i przedzwonienie przewodów o Zamknicie puszek o Rozmontowanie osprztu i aparatury o Podłczenie elementów systemu przyzywowego o Zamocowanie elementów systemu przyzywowego w puszce Badania i pomiary Zasadnicze czynnoci przy wykonywaniu bada i pomiarów o Badania i pomiary instalacji owietleniowej i siłowej o Sprawdzenie cigłoci ył przewodów o Sprawdzenie poprawnoci połcze o Sprawdzenie odresów przewodów kabelkowych z listw adresow o Pomiar rezystancji izolacji przewodów o Pomiar rezystancji uziemie roboczych i ochronnych o Pomiar rezystancji uziemi korytek o Badanie wyłaczników ochronnych rónicowoprdowych Wymagania dodatkowe dotyczce bada i pomiarów o Z wykonanych bada i pomiarów oraz dokananiu oceny ich wyników musza by sporzdzone raporty o Badania i pomiary powinna wykonywa uprawniona osoba/pracownik laboratorium Wszystkie przyrzdy pomiarowe uyte do bada i pomiarów musza posiada aktualne wiadectwa wzorcowania i oznaczony status metrologiczny. Dane identyfikujce przyrzd pomiarowy musz by zamieszczone w raporcie (protokóle) z bada i pomiarów. Wykaz instrukcji i przyrzdów pomiarowych potrzebnych do wykonania bada i pomiarów winien by zamieszczony w Programie Zapewnienia Jakoci. 6. Kontrola jakoci robót 6.1. Zasady kontroli jakoci robót W trakcie odbioru instalacji elektrycznych naley przedłoy komisji protokoły z bada. Std te instalacje w budynku powinny by poddane szczegółowym ogldzinom i próbom, obejmujcym take niezbdny zakres pomiarów w celu sprawdzenia, czy spełniaj wymagania dotyczce ochrony ludzi, zwierzt i mienia przed zagroeniami, których moe sta si przyczyn. Członkowie komisji, przed przystpieniem do ogldzin i prób powinni otrzyma i zapozna si z uaktualnion dokumentacj techniczn oraz protokołami ze sprawdze czstkowych. Osoby wykonujce pomiary powinny posiada odpowiednie kwalifikacje, potwierdzone uprawnieniami do wykonywania bada. W czasie 14

15 wykonywania prób naley zachowa szczególn ostrono, celem zapewnienia bezpieczestwa ludziom i uniknicia uszkodze obiektu lub zainstalowanego wyposaenia. Kontrola jakoci wykonania instalacji powinna obejmowa przede wszystkim sprawdzenie: - zgodnoci zastosowanych do wbudowania wyrobów i zainstalowanych urzdze z dokumentacj techniczn, normami i certyfikatami, - prawidłowoci wykonania połcze przewodów, - poprawnoci wykonania oprzewodowania oraz zachowania wymaganych - odległoci od innych instalacji i urzdze, - poprawnoci wykonania przej przewodów przez stropy i ciany, - prawidłowoci zamontowania urzdze elektrycznych oraz sprztu i osprztu, - w dostosowaniu do warunków rodowiskowych i warunków pracy w miejscu ich zainstalowania, - prawidłowego oznaczenia obwodów, bezpieczników, łczników, zacisków itp., - prawidłowego umieszczania schematów, tablic ostrzegawczych oraz innych informacji, - prawidłowoci oznaczenia przewodów neutralnych, ochronnych i ochronne neutralnych, - prawidłowoci doboru urzdze i rodków ochrony od wpływów zewntrznych warunków rodowiskowych w jakich pracuj), - spełnienia dodatkowych zalece projektanta lub inspektora nadzoru wprowadzonych do dokumentacji technicznej Zasady umieszczania schematów, tablic ostrzegawczych oraz innych istotnych informacji, o których jest mowa wyej okrelone s w nastpujcych normach: PN-88/E Urzdzenia elektryczne. Tablice i znaki bezpieczestwa. PN-92/N-01256/01 Znaki bezpieczestwa. Ochrona przeciwpoarowa. PN-92/N-01256/02 Znaki bezpieczestwa. Ewakuacja. PN-92/N-01256/03 Znaki bezpieczestwa. Ochrona i higiena pracy Ogldziny instalacji elektrycznych Ogldziny naley wykona przed przystpieniem do prób i po odłczeniu zasilania instalacji. Celem ogldzin jest stwierdzenie, czy zainstalowane urzdzenia, aparaty i rodki zabezpiecze i ochrony spełniaj wymagania bezpieczestwa zawarte w odpowiednich normach przedmiotowych (stwierdzenie zgodnoci ich parametrów technicznych z wymaganiami norm), czy zostały prawidłowo dobrane i zainstalowane oraz oznaczone zgodnie z projektem, czy nie maj widocznych uszkodze wpływajcych na pogorszenie bezpieczestwa. Podstawowy zakres ogldzin obejmuje przede wszystkim sprawdzenie prawidłowoci: ochrony przed poraeniem prdem elektrycznym, ochrony przed poarem i przed skutkami cieplnymi, doboru przewodów do obcialnoci prdowej i spadku napicia oraz doboru i nastawienia urzdze zabezpieczajcych i sygnalizacyjnych, umieszczenia odpowiednich urzdze odłczajcych i łczcych, doboru urzdze i rodków ochrony w zalenoci od wpływów zewntrznych, oznaczenia przewodów neutralnych i ochronnych oraz ochronnoneutralnych, umieszczenia schematów, tablic ostrzegawczych lub innych podobnych informacji oraz oznaczenia obwodów, bezpieczników, łczników, zacisków, itp., połcze przewodów. Podstawowe czynnoci, jakie powinny by wykonane podczas ogldzin, a take wymagania norm, których spełnienie naley stwierdzi w trakcie wykonywania poszczególnych sprawdze, podane s poniej z zachowaniem kolejnoci wymienionego zakresu ogldzin Ochrona przed poraeniem prdem elektrycznym Przed przystpieniem do sprawdzania naley ustali jakie rodki ochrony przed dotykiem bezporednim (ochrona podstawowa) i porednim (ochrona dodatkowa) przewidywano do zastosowania oraz stwierdzi prawidłowo dobrania rodków ochrony przed poraeniem prdem elektrycznym. Zastosowane rodki ochrony przed poraeniem prdem elektrycznym powinny spełnia przede wszystkim: wymagania ogólne podane w normie PN-IEC Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona zapewniajca bezpieczestwo. Postanowienia ogólne. rodki ochrony przed poraeniem prdem elektrycznym, wymagania szczegółowe podane w normie PN-IEC Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona zapewniajca bezpieczestwo. Ochrona przeciwporaeniowa. W normach tych okrelone s rodki ochrony przed: dotykiem bezporednim poprzez: - izolowanie czci czynnych, - zastosowanie urzdze ochronnych rónicowoprdowych o znamionowym prdzie zadziałania nie wikszym ni 30 ma, jako uzupełniajcego rodka ochrony przed dotykiem bezporednim; dotykiem porednim przez zastosowanie: - samoczynnego wyłczenia zasilania i połcze wyrównawczych głównych oraz dodatkowych (miejscowych), - urzdze II klasy ochronnoci lub o izolacji równowanej, - nie uziemionych połcze wyrównawczych miejscowych, 15

16 - oprzewodowanie o izolacji wzmocnionej Ochrona przed poarem i skutkami cieplnymi Naley ustali, czy: - instalacje i urzdzenia elektryczne nie stwarzaj zagroenia poarowego dla materiałów lub podłoy, na których bd obok których s zainstalowane, - urzdzenia mogce powodowa powstawanie łuku elektrycznego s odpowiednio zabezpieczone przed jego negatywnym oddziaływaniem na otoczenie, - dostpne czci urzdze i aparatów nie zagraaj poparzeniem, - urzdzenia do wytwarzania pary, gorcej wody lub gorcego powietrza maj wymagane normami zabezpieczenia przed przegrzaniem, - urzdzenia wytwarzajce promieniowanie cieplne, skupione lub zogniskowane, nie zagraaj wystpieniem niebezpiecznych temperatur. Powyszych ustale dokonuje si przez stwierdzenie spełnienia wymaga norm PN-IEC Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona zapewniajca bezpieczestwo. Ochrona przed skutkami oddziaływania cieplnego PN-IEC Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona zapewniajca bezpieczestwo. Dobór rodków ochrony w zalenoci od wpływów zewntrznych. Ochrona przeciwpoarowa Dobór przewodów do obcialnoci prdowej i spadku napicia oraz dobór i nastawienie urzdze zabezpieczajcych i sygnalizacyjnych. W tym przypadku naley sprawdzi: a) prawidłowo odbioru parametrów technicznych, kompatybilno i dostosowanie do warunków pracy urzdze : o zabezpieczajcych przed prdem przecieniowym, o zabezpieczajcych przed prdem zwarciowym, o rónicowoprdowych, o zabezpieczajcych przed przepiciami, o zabezpieczajcych przed zanikaniem napicia, o do odłczenia izolacyjnego a take, czy zastosowane rodki ochrony s wykonane zgodnie z dokumentacj techniczn we właciwych miejscach instalacji elektrycznej, b) prawidłowo nastawienia parametrów urzdze (aparatów) zabezpieczajcych, c) prawidłowo zainstalowania i nastawienia urzdze sygnalizacyjnych do stałej kontroli stanu izolacji i innych jeli takie przewidziano w projekcie, d) prawidłowo doboru urzdze zabezpieczajcych, ze wzgldu na wybiórczo, (selektywno) działania, e) czy przewody zostały dobrane do przewidywanych obcie prdem elektrycznym i zabezpieczono je przed przecieniem lub zwarciem oraz czy nie s przekroczone dopuszczalne spadki napicia. Sprawdzenie prawidłowoci doboru przewodów, urzdze zabezpieczajcych i sygnalizacyjnych, o których mowa wyej, dokonuje si przez stwierdzenie spełnienia: - normy PN-IEC Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Obcialno prdowa długotrwała przewodów. - dla doboru i montau wyposaenia elektrycznego PN-IEC Instalacje w obiektach budowlanych. Dobór i monta wyposaenia elektrycznego. Postanowienia wspólne: - dla aparatury łczeniowej i sterowniczej - PN-IEC Instalacje w obiektach budowlanych. Dobór i monta wyposaenia elektrycznego. Aparatura łczeniowa i sterownicza. - dla urzdze do odłczania izolacyjnego i łczenia - PN-IEC Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i monta wyposaenia elektrycznego. Aparatura łczeniowa i sterownicza. Urzdzenia do odłczania izolacyjnego i łczenia, - dla urzdze zabezpieczajcych przed prdem przeteniowym -PN-IEC Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona zapewniajca bezpieczestwo. Ochrona przed prdem przeteniowym i PN-IEC Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona zapewniajca bezpieczestwo. rodki ochrony przed prdem przeteniowym Umieszczenie odpowiednich urzdze odłczajcych i łczcych Naley sprawdzi, czy instalacja i urzdzenia spełniaj wymagania w zakresie: a) odłczania od napicia zasilajcego całej instalacji oraz kadego jej obwodu, b) rodków zapobiegajcych przypadkowemu załczeniu i moliwoci wyłczenia awaryjnego, c) wynikajcym z potrzeb sterowania, d) wynikajcym z wymaga bezpieczestwa przy zachowaniu zasad: 16