Zapobieganie wybuchom poprzez zmianę zachowań

Transkrypt

1 Zapobieganie wybuchom poprzez zmianę zachowań

2 Dlaczego dochodzi do wypadków i wybuchów 2

3 Dystrybutor stacji paliw płynnych. Strefa 1- wewnątrz części hydraulicznej dystrybutora i w zagłębieniu pod nim. Strefa 2 w promieniu1 m od króćca wlewowego paliwa do samochodu (okresowo w czasie tankowania paliwa).

4 Jaka była przyczyna tego zjawiska? 4

5 Dlaczego dochodzi do wypadków i wybuchów 5

6 6

7 Przyczyny podstawowe Błąd człowieka Przyczyna bezpośrednia Niebezpieczne zachowanie lub niebezpieczne warunki pracy Wypadek Uraz lub zniszczenie ODPOWIEDŹ TO ANALIZA PRZYCZYN Wypadek - Niepożądane zdarzenie, które powoduje uraz bądź zniszczenie Prawie wypadek / Zdarzenie potencjalnie wypadkowe - Niepożądane zdarzenie, które nie spowodowało urazu bądź zniszczeń, ale powtórzone w podobnych okolicznościach może spowodować uraz bądź zniszczenia Powstawanie wypadków wg Lateiner a 7

8 Teoria wypadkowości (Lateiner), - przyczyny bezpośrednie Przyczyny bezpośrednie - Niebezpieczne zachowania Niestosowanie środków ochrony indywidualnej Niewłaściwa postawa pracowników Usuwanie lub poprawianie środków bezpieczeństwa Nieprzestrzeganie procedur pracy 80 % - 96% wszystkich przyczyn wypadków / strat to przyczyny leżące po stronie człowieka Do 4-20 % - to niebezpieczne warunki pracy Przyczyny bezpośrednie - Niebezpieczne warunki pracy Brak systemów wentylacji lub niewłaściwie rozwiązane Brak uziemień i Umasień, Brak Czujników stężeń Instalacja i urządzenia w wykonaniu EX, 8

9 Dlaczego dochodzi do wypadków/ wybuchów? Odpowiedzią jest stosowanie środków kontroli ryzyka.! r y z y k o Ryzyko zerowe ograniczenie poziomu ryzyka dzięki stosowaniu Środków kontroli ryzyka Ryzyko akceptowane poziom ryzyka bez stosowania środków ochrony poziom ryzyka przy stosowaniu środków ochrony (ryzyko na papierze) Slide 9

10 ryzyko stosowanie SOI - np. 50% Wiedza pracowników 30% APR Zabezpieczenia Techniczne 20% ryzyko ryzyko zerowe ocenione wersja na dokumencie

11 Ryzyko Niestosowanie SOI - np. 50% Brak Wiedzy pracowników 30% Poziom akceptacji ryzyka Niewłaściwe Zabezpieczenia Techniczne - 20% ryzyko zerowe ryzyko obliczone ryzyko rzeczywiste

12 Gdzie szukać zasad,które powinni Dokumentacja przestrzegać pracownicy? a) Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego, b) Ocena zagrożenia wybuchowego, c) Dokument zabezpieczenia przed wybuchem wraz w z oceną ryzyka wybuchu d) Instrukcje obsługi urządzeń e) Instrukcja awaryjne, f) Ocena ryzyka zawodowego, g) Ocena ryzyka procesowego metodą HAZOP, 12

13 Przykłady błędów popełnianych w strefach EX 8. Lakiernia - techniczne bezpieczeństwo Pracy, organizacja i pracownicy 8.2. Pracownicy są wyposażeni i pracują w ubraniu i obuwiu bez odpowiedniego atestu (nie antyelektrostatyczne) K Niezgodność 8.5. Został zainstalowany system wykrywania stężeń oparów rozpuszczalników GAZEX. Czujki umieszczone są pod sufitem. Rozpuszczalniki są cięższe od powietrza. Wentylacja nawiewa powietrze K Niezgodność bezpośrednio na czujnik System GAZEX skalibrowany jest na próg- 25% DGW. Europejskie normy natomiast w tym zakresie przewidują aby próg alarmowy ustawiać na Obserwacja 10% DGW 8.7. Kanał wyciągowy powietrza w magazynie rozpuszczalników nie jest podłączony przewodem odprowadzającym ładunki elektryczności statycznej K Niezgodność z listwą uziemiającą 13

14 Przykłady błędów popełnianych w strefach EX 8. Lakiernia - techniczne bezpieczeństwo Pracy, organizacja i pracownicy 8.8. Węże do wyciągania rozpuszczalników z beczek są wykonane z materiału antyelektrostatycznego Warto pochwalić 8.9. Podest, na którym stoją beczki nie jest podłączony do uziemienia K Niezgodność Pracownicy używają kluczy i śrubokrętów do otwierania beczek wykonane są z materiału nie posiadającego atestu do pracy w strefie EX. (wykonane są ze stali a powinny z np.: mosiądzu) Pracownicy chodzą w pomieszczeniu w obuwiu, w którym przychodzą do pracy. Obuwie nie posiada atestów, że jest antyelektrostatyczne. K Niezgodność K Niezgodność Pracownicy nie uruchamiają wentylacji podczas przelewania rozpuszczalników K Niezgodność Pracownicy nie podpinają uziemienia beczek podczas przelewania rozpuszczalników K Niezgodność Pracownicy pozostawiają otwarte beczki z rozpuszczalnikami po ich użyciu K Niezgodność 14

15 W jaki sposób ograniczać ryzyko związane z niewłaściwymi zachowaniami? PROCEDURA OBSERWACJI ZACHOWAŃ 1. Opracuj Dokumentację zabezpieczenia przed wybuchem 2. Ustal w nim strefy zagrożenia wybuchem 3. Określ w nim źródła zapłonu 4. Oceń czy zachowanie pracownika wpływa na prawdopobieństwo powstania/uaktywnienia się źródła 5. Ustal / opisz prawidłowe zachowanie się pracownika w celu uniknięcia żródła zagrożenia 6. Przygotuj Formularze do oceny zachowań 7. Wykonaj Obserwację 8. Oceń prawidłowość wykonywanych czynności przez pracownika 9. Podejmij Działania CAPA 10.Sprawdz po ustalonym czsie czy dzialania były skuteczne 15

16 Ad 1. Dokument zabezpieczenia przed wybuchem Ad 1. Ustalenie rodzaju stref zagrożenia wybuchem 16

17 Ad 1. Dokument zabezpieczenia przed wybuchem identyfikacja źródeł Należy wziąć pod uwagę wszystkie wymienione w PN-EN oraz wynikające z PN-EN mogące wystąpić na rozpatrywanym stanowisku pracy potencjalne źródła zapłonu: Rozpatrywane potencjalne źródła zapłonu: szansa wystąpienia Zachowanie? gorące powierzchnie; tak / nie tak / nie płomienie i gorące gazy; tak/ nie tak / nie iskry wytwarzane mechanicznie; tak / nie tak / nie urządzenia elektryczne; tak / nie tak / nie prądy błądzące, ochrona katodowa; tak / nie tak / nie elektryczność statyczna; tak / nie tak / nie uderzenie pioruna; tak / nie tak / nie pola elektromagnetyczne o częstotliwości od 9 khz do 300 GHz; tak / nie tak / nie promieniowanie elektromagnetyczne w zakresie częstotliwości: od 300 GHz do GHz; tak / nie tak / nie promieniowanie jonizujące; tak / nie tak / nie ultradźwięki; tak / nie tak / nie sprężanie adiabatyczne, fale uderzeniowe, wypływy gazu; tak / nie tak / nie reakcje chemiczne; tak / nie tak / nie od urządzeń nieelektryczne zgodnie z PN-EN tak / nie tak / nie.. 17

18 Zbudowanie FORMULARZA OBSERWACJI POZYCJA ZACHOWANIE _ + UWAGI Zaobserwowane konkretne niebezpieczne czynności/uzgod nione działania naprawcze REAKCJE LUDZI ŚOI 1. Poprawianie ŚOI 2. Zmiana pozycji przy pracy 3. Zmiana / przerwanie pracy 4. Ochrona głowy antyelektrostatyczne 5. Ochrona oczu / twarzy 6. Ochrona stóp - antyelektrostatyczne 7. Ochrona dłoni 8. Ochrona słuchu 9. Ochrona układu oddechowego 10. Ubrania robocze antyelektrostatyczne 11. Inne środki ochrony ciała 18

19 Zbudowanie FORMULARZA OBSERWACJI POZYCJA OSÓB PRZY PRACY NARZĘDZIA / SPRZĘT CZYNNIK PRACY 13. Uwaga / wzrok skupiony na pracy 14. Bezpieczna odległość od punktów emisji 15. Czyste podłoże 16. Założenie zabezpieczeń /uziemiających 17. Chodzenie / ruch 18. ostrożne otwieranie pojemników (bez rozlania) 19. Przenoszenie i podnoszenie pojemników 20. Sprawdzenie ciągłości połączeń (na wskaźniku krokodylki) 21. Używanie narzędzi nieiskrzących 22. Uruchomienie wentylacji 21. Odpowiednie do wykonywanej pracy 22. Właściwie używane 23. W dobrym stanie technicznym 24. Plan pracy/(ocena ryzyka stanowisku pracy, zezwolenie na pracę, instruktaż stanowiskowy, karty charakterystyki materiałów niebezpiecznych) 25. Pójście na skróty (nie stosując procedur / przepisów) 26. Dojścia / wyjścia 27. Stosowanie środków kontroli źródeł (inertyzacja/ ograniczenie koncentracji/ stosowanie czujników gazu/ eksplozymetrów. 28. Ochrona przeciwpożarowa / 29. Ogólna świadomość zagrożeń 19

20 Zbudowanie FORMULARZA OBSERWACJI CZYNNIK PRACY PORZĄDEK W MIEJSCU PRACY 24. Plan pracy/(ocena ryzyka stanowisku pracy, zezwolenie na pracę, instruktaż stanowiskowy, karty charakterystyki materiałów niebezpiecznych) 25. Pójście na skróty (nie stosując procedur / przepisów) 26. Dojścia / wyjścia 27. Stosowanie środków kontroli źródeł (inertyzacja/ ograniczenie koncentracji/ stosowanie czujników gazu/ eksplozymetrów. 28. Ochrona przeciwpożarowa / 29. Ogólna świadomość zagrożeń 30. Kable, przewody, węże 31. Przechowywanie materiałów / Skrzynki z narzędziami 32. Usuwanie odpadów 33. Likwidowanie wycieków 34. Pojemniki 20

21 Obserwacja 21

22 CO powinniśmy obserwować? Właściwe ubrania? 22

23 CO powinniśmy obserwować? Praca elektonarzędziami i narzędziami ręcznymi W odpowiednim wykonaniu 23

24 CO powinniśmy obserwować? Stosowanie uziemień 24

25 SCC 2008*05.1 Data wejścia w życie: grudzień 2008 Projekt w petrochemii Podwykonawca Jeden rodzaj pracy Prace rutynowe Mało skomplikowane Mały zakres Różnorodne pracy Prace nie rutynowe Dość skomplikowane Średni zakres Różnorodne pracy Prace nie rutynowe Prace skomplikowane Duży zakres Bez podwykonawców SCC* SCC** Korzysta z podwykonawców SCC** SCC** SCC PETRO Główny kontraktor SCC PETRO SCC PETRO Poza petrochemią wystarcza certyfikat SCC* lub SCC** 25

26 Obszar 2: Zarządzanie ryzykami bhp i ochrony środowiska CEL Zapobieganie zdarzeniom wypadkowych przez zarządzanie ryzykiem związanym z pracami wykonywanymi przez przedsiębiorstwo Czy dla wszystkich stanowisk niebezpiecznych istnieje aktualna identyfikacja i ocena ryzyka? (*/**/PETRO) 2.2. Czy wykonywana jest analiza bezpieczeństwa zadania? (*/**/ PETRO) 2.3. Czy w ostatniej chwili przed rozpoczęciem pracy wykonywana analiza ryzyka LMRA (LMRA ang. last minute risk analysis)? 2.4. Czy właściwe środki ochrony indywidualnej są pracownikom bezpłatnie udostępnione, konserwowane i w razie potrzeby wymieniane? (*/**/ PETRO) (*/**/ PETRO) 26

27 Przykłady Ocena ryzyka zawodowego ORA Ocena ryzyka dla zadań TRA Ocena ryzyka w ostatniej chwili LMRA 27

28 LMRA Poświęcam 3 minuty, aby pomyśleć bezpieczeństwie Last Minute Risk Analysis Upewniam się, że wszystko jest w porządku: 1. Stosuję odpowiednie środki ochrony Indywidualnej i zbiorowej. 2. Dbam o bezpieczeństwo swoje i innych. 3. Znam instrukcje bhp dla danej pracy. 4. Sprawdziłem wszystkie zabezpieczenia. 5. Mam odpowiednie uprawnienia do danej pracy. 6. Dbam o czystość i porządek w miejscu pracy. 7. Dbam o środowisko naturalne. 8. Stosuję narzędzia z aktualnym przeglądem. 9. W przypadku zagrożenia przerywam prace, informuję współpracowników i przełożonych. 10. Telefon alarmowy 112. Lista kontrolna bezpieczeństwa 1 Czy mam wszystkie potrzebne informacje, aby bezpiecznie wykonać pracę? 2 Czy odbyłem instruktaż i czy go rozumiem? 3 Czy znam ryzyko związane z danym zadaniem? 4 Czy mam prawidłowe środki ochrony indywidualnej i zbiorowej? 5 Czy mam odpowiednie, sprawne narzędzia z aktualnym przeglądem? 6 Czy na miejscu pracy zachowany jest porządek? 7 Czy możliwa jest szybka ewakuacja? 8 Czy wiem gdzie znajdują się najbliższe: miejsce zbiórki, gaśnica, apteczka? 9 Czy wszystkie środki bezpieczeństwa są prawidłowe? 10 Czy otoczenie jest zabezpieczone przed upadkiem przedmiotów z wysokości? 28

29 Obszar 4: Świadomość bhp i ochrony środowiska CEL Wspieranie świadomości pracowników w zakresie zagadnień BZŚ 4.1. Czy prowadzone są rozmowy i konsultacje w sprawach bhp i ochrony środowiska? (-/**/ PETRO) 4.2. Czy w przedsiębiorstwie istnieje program poprawy świadomości i zachowań w zakresie bhp i ochrony środowiska? (-/ / PETRO) 29

30 Obserwacja zachowań - procedura - Schemat obserwacji BZŚ I OBSERWACJA ZACHOWAŃ Widząc niebezpieczne zachowanie lub sytuację należy zareagować podejść do pracownika i porozmawiać z nim Widząc bezpieczne zachowanie należy dokonać pochwały zachowanie bezpiecznego sposobu wykonywanie prac 30

31 Już w tym momencie należy rozpocząć kształtowanie bezpiecznych nawyków pracy nagroda Utrwala zachowanie Bezpieczne zachowanie brak aprobaty zachowanie zanika Bezpieczny nawyk Niebezpieczny nawyk kara redukuje zachowanie Niebezpieczne zachowanie przyzwolenie zachowanie wzmacnia się 31

32 Rozpoznawanie niebezpiecznych zachowań Wykonywanie pracy niezgodnie z obowiązującymi instrukcjami, zasadami Brak umiejętności wykonania pracy Zbyt duże tempo pracy Zły stan psychofizyczny ( przemęczenie, choroba) Brawura Niewłaściwe żarty Alkohol, środki odurzające, leki 32

33 Obserwacja zachowań procedura przykład nr 1 II ROZMOWA/ DZIAŁANIE Należy zapytać o przyczyny niebezpiecznego zachowania i porozmawiać o najgorszym scenariuszu Zadawać otwarte pytania np. Co stałoby się gdyby, w jaki sposób daną pracę można wykonać bezpieczniej Należy podkreślić pozytywne punkty i wskazać elementy do poprawy Zapytać jakie problemy / sytuacje / braki pracownikowi przeszkadzają w jego codziennej pracy Podjąć działania mające na celu wyeliminowanie problemu Upewnić się że pracownik rozumie uwagi i akceptuje je Podjąć działania korygujące w przypadku wystąpienia nieprawidłowości III LISTA KONTROLNA OBSERWACJI ZACHOWAŃ Należy uzupełnić Listę kontrolną Obserwacje zachowań załącznik Nr 2, 33

34 Obserwacja zachowań procedura przykład nr 2 1. Obawiam się, że ryzykujesz kiedy... (omów ryzykowne zachowanie i szczegółowo przedstaw uraz, który może być jego wynikiem oraz możliwe niebezpieczeństwo dla innych) lub Sądzę, że ryzykujesz kiedy... (opisz ryzykowne zachowanie i szczegółowo przedstaw uraz, który może być jego wynikiem oraz możliwe niebezpieczeństwo dla innych) Co o tym sądzisz? Dlaczego zrobiłeś to w taki sposób? Co będzie, gdy zdarzy się coś nieprzewidzianego? 5. Jaki byłby bezpieczniejszy sposób wykonania tego zadania? (dla ciebie i innych nowy pracownik jako przykład) Co możesz zrobić, aby twoje działanie było bezpiecznym zachowaniem w pracy? Czy możesz zobowiązać się do dokonania zmiany? 8. Podkreśl znaczenie bezpieczeństwa gwarantującego, że pracownik wróci do rodziny, dzieci i przyjaciół nie doznając urazu. 34

35 Dalsze Działania Znajdź przyczynę Podejmij CAPA OCEŃ PONOWNIE ZACHOWANIE I RYZYKO! 35

36 Dziękuję za uwagę 36