Zamówienia z wolnej ręki na nadzór autorski w świetle opinii KIO

Transkrypt

1 Ewa Sikorska Zamówienia z wolnej ręki na nadzór autorski w świetle opinii KIO Zamówienia z wolnej ręki na nadzór autorski nad realizacją projektu architektoniczno-budowlanego wielokrotnie były przedmiotem kontroli Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. Wyniki kontroli wskazywały na ich niedopuszczalność i naruszenie art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy Pzp. Krajowa Izba Odwoławcza w wydawanych uchwałach kwestionuje stanowisko Prezesa UZP, co prowadzi do wniosku, że zamówienia wyłącznie na nadzór autorski nie mogą być udzielane w drodze przetargu i że ewentualny wybór trybu konkurencyjnego naraża zamawiających na kosztowne procesy odszkodowawcze. Oprócz rozpoznawania odwołań w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego, Krajowa Izba Odwoławcza (dalej: Izba) wyposażona jest w inne kompetencje, których realizacja wpływa na kształt systemu zamówień publicznych. Jednym z nich jest wydawanie, w formie uchwały, opinii w sprawie zastrzeżeń od wyników kontroli przeprowadzanych przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych (dalej: Prezes UZP) na podstawie art. 161 i nast. ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych (dalej: ustawa Pzp) 1. Krótko rzecz ujmując wspomnieć należy, iż celem kontroli przeprowadzanej przez Prezesa UZP jest sprawdzenie zgodności postępowania o udzielenie zamówienia z przepisami ustawy Pzp. Kontrola kończy się doręczeniem zamawiającemu informacji o wynikach kontroli, zawierającej między innymi informację o stwierdzeniu naruszeń lub ich braku. Od wyniku kontroli zamawiającemu przysługuje prawo zgłoszenia do Prezesa UZP umotywowanych zastrzeżeń. Prezes UZP rozpatruje 1 Dz. U. z 2013 roku, poz. 907 ze zm. Ewa Sikorska zastrzeżenia w terminie 15 dni od ich otrzymania, a w przypadku ich nieuwzględnienia przekazuje zastrzeżenia do zaopiniowania przez Krajową Izbę Odwoławczą. Opinia Izby jest wiążąca dla Prezesa UZP. Członek Krajowej Izby Odwoławczej, radca prawny, ekspert, praktyk i wykładowca zamówień publicznych i innych gałęzi prawa. Z zamówieniami publicznymi związana od 1999 roku, wykładowca na studiach podyplomowych z zakresu zamówień publicznych w Wyższej Szkole Zarządzania i Prawa im. Heleny Chodkowskiej w Warszawie. Stanowisko wyrażone w wynikach kontroli Prezesa UZP W ciągu ostatnich kilku lat Prezes UZP przeprowadził szereg kontroli zamówień publicznych z wolnej ręki na sprawowanie nadzoru autorskiego nad realizacją projektu architektoniczno-budowlanego. Wnioski płynące z wyników kontroli nie pozostawiają wątpliwości co do tego, że w ocenie Prezesa UZP zamówienia, których przedmiotem jest wyłącznie nadzór autorski, nie mogą być udzielane w trybie z wolnej ręki, lecz w trybie postępowań otwartych i konkurencyjnych, tj. przetargu nieograniczonego i przetargu ograniczonego. Zdaniem Prezesa UZP, w przypadku tego rodzaju zamówień nie zachodzą okoliczności wskazane w art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy Pzp, który jest na ogół podstawą udzielania zamówień na nadzór autorski. W myśl wskazanego przepisu zamawiający może udzielić zamówienia z wolnej ręki z przyczyn związanych z ochroną praw wyłącznych, wynikających z odrębnych przepisów. W opinii z dnia 8 lutego 2012 roku znajdującej się na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych czytamy, iż pełnienie nadzoru autorskiego jest związane z przyjęciem na siebie roli projektanta. Innymi słowy projektant, przyjmując zamówienie na opracowanie projektu architektoniczno-budowlanego (zamówienie na prace projektowe), przyjmuje również na siebie obowiązek pełnienia nadzoru autorskiego. Tak więc okoliczność, iż 56

2 projektant będzie mógł być zobowiązany do sprawowania nadzoru autorskiego jest już znana na etapie przyjęcia samego zamówienia na prace projektowe, niezależnie od tego, czy rzeczywiście będzie taki nadzór wykonywał, i niezależnie, czy żądanie sprawowania takiego nadzoru będzie wynikało z własnej decyzji inwestora, czy też związane będzie z decyzją właściwego organu. Powyższe stanowi istotną okoliczność mającą wpływ na sporządzenie oferty (kalkulację wynagrodzenia projektanta). Z tych względów to już na etapie zamówienia na prace projektowe zamawiający ma obowiązek na podstawie przepisów art. 7 ust. 1 i art. 29 ust. 1 ustawy Pzp określić zasady i warunki sprawowania nadzoru autorskiego2. Taka sytuacja wydaje się być optymalna. Pożądane byłoby, by zamawiający, organizując przetarg na projekt architektoniczno-budowlany, dokonał wszelkich czynności i ustaleń związanych z zamawianiem również nadzoru autorskiego, do których zobowiązuje go ustawa Pzp. W szczególności do obowiązków 2 zamawiającego należałoby ustalenie wartości zamówienia z uwzględnieniem wynagrodzenia wykonawcy z tytułu sprawowania nadzoru autorskiego, co wynika z art. 32 ust. 1 ustawy Pzp. Ponadto warunki sprawowania nadzoru autorskiego powinny być zawarte w opisie przedmiotu zamówienia, z uwzględnieniem wszystkich wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty. Powyższe rozwiązanie jest co do zasady akceptowalne przez środowiska projektantów. Krajowa Rada Izby Architektów RP w piśmie z dnia 29 marca 2012 roku skierowanym do Prezesa UZP w odpowiedzi na opinię z dnia 8 lutego 2012 roku stwierdziła, iż najlepszym rozwiązaniem byłoby wskazanie w formie Wytycznych Urzędu Zamówień Publicznych, że każdy opis przedmiotu zamówienia na dokumentację projektową powinien zawierać również opis przedmiotu zamówienia na nadzór autorski z osobną wyceną3. Niemniej dnia_ _r_ws_stos_ust_prawo_zam_ pub_do_zam_na_pelnienie_nadzoru_aut_nad_ real_proju_architekt-bud-nr_16.pdf 3 jednak wytyczne takie do dzisiaj nie powstały, a żaden z powszechnie obowiązujących przepisów prawa nie statuuje obowiązku zamawiania usługi nadzoru autorskiego wraz z wykonaniem projektu. Gros udzielonych już zamówień na dokumentację projektową nie uwzględnia w przedmiocie zamówienia sprawowania nadzoru autorskiego na realizację obiektu objętego projektem. Skontrolowane przez Prezesa UZP postępowania wykazywały naruszenia we wszystkich postępowaniach, w których zamówienie na sprawowanie nadzoru autorskiego udzielane były w trybie z wolnej ręki. W informacjach o wynikach kontroli wskazywano, iż uzasadnieniem zastosowania art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy Pzp nie może być fakt, że zamawiający nie uwzględnił w opisie przedmiotu zamówienia na dokumentację projektową usługi nadzoru autorskiego nad realizacją projektu. W ocenie Prezesa UZP prawidłowa interpretacja przesłanek udzielenia zamówienia w trybie z wolnej ręki, w tym art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy Pzp wymaga, aby istniejący stan rzeczy spowodowany był przyczynami obiektywnymi, niezależnymi ZAMAWIAJĄCY Maj-Czerwiec

3 w żaden sposób od czynności prawnych i innych działań zamawiającego. Nie można więc uznać, że spełnione zostały przesłanki art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy Pzp, jeżeli okoliczności uzasadniające zastosowanie tego przepisu tj. istnienie praw wyłącznych chronionych przepisami prawa mają swoje źródło w zdarzeniach, za które odpowiedzialność ponosi zamawiający. Innymi słowy, działanie zamawiającego nie może w żaden sposób powodować zaistnienia okoliczności, od których zaistnienia ustawodawca uzależnia zastosowanie trybu zamówienia z wolnej ręki. Ponadto, w ocenie Prezesa UZP, nie można zgodzić się z argumentacją, że jedynie autor projektu budowlanego może wykonywać nadzór autorski. Zgodnie bowiem z dyspozycją art. 16 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej Paipp 4 ), jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, w tym prawo do nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystywania, jak i prawo do sprawowania nadzoru nad korzystaniem z utworu. Co do zasady prawa te są niezbywalne i autor nie może się ich zrzec. W ocenie Prezesa UZP użyty przez ustawodawcę zwrot o ile ustawa nie stanowi inaczej pozwala uznać, iż mogą istnieć wyjątki od przedmiotowej zasady. Wyjątkiem takim jest art. 60 ust. 5 Paipp, który stanowi, że sprawowanie nadzoru autorskiego nad utworami architektonicznymi i architektoniczno-urbanistycznymi regulują odrębne przepisy, tj. przepisy Prawa budowlanego. Art. 44 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane 5 (dalej Pb ) nakłada na inwestora obowiązek bezzwłocznego zawiadomienia właściwego organu o zmianie projektanta sprawującego nadzór autorski. Uznać zatem należy, iż ustawodawca expressis verbis dopuścił możliwość sprawowania nadzoru autorskiego, w zakresie określonym przepisami Prawa budowlanego, nie tylko przez samego autora dokumentacji projektowej, lecz także przez inne podmioty posiadające wymagane prawem uprawnienia do sporządzania projektów. Zdaniem Prezesa UZP możliwości przeprowadzenia zamówienia w trybie konkurencyjnym na pełnienie nadzoru autorskiego nie wyłącza także uprzedni brak umowy przenoszącej majątkowe prawa autorskie do utworu na zamawiającego, gdyż w odniesieniu do art. 42 Paipp, prawa te jako prawa zbywalne mogą być przedmiotem obrotu gospodarczego. Dodatkowo, zgodnie z przepisem zawartym w art. 49 ust. 2 Paipp, następca prawny legitymowany jest do wprowadzania zmian w nabytym utworze bez konieczności pozyskiwania zgody autora projektu. Warunkiem niezbędnym do wprowadzenia modyfikacji już istniejącego utworu jest ustalenie, iż zmiany te spowodowane są oczywistą koniecznością, a twórca nie miałby słusznej podstawy się im sprzeciwić. Tym samym zakaz dokonywania zmian w utworze w rozumieniu Prawa autorskiego przez inną osobę, aniżeli przez samego autora, nie ma charakteru bezwzględnie obowiązującego. Prezes UZP powoływał się na stanowisko Sądu Okręgowego w Poznaniu, wyrażone w wyroku z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie o sygn. akt X Ga 509/11, wskazując, iż sąd uznał, iż w pełni dopuszczalne oraz zgodne z powszechnie obowiązującym porządkiem prawnym 4 Dz.U. z 2006 r., Nr 90, poz. 631 ze zm. 5 Dz.U. z 2013 r., Nr 1409 ze zm. jest udzielenie zmówienia na pełnienie nadzoru autorskiego w trybie przetargu nieograniczonego w sytuacji, gdy zamawiający posiadał autorskie prawa majątkowe do utworu oraz prawo do wykonywania utworów zależnych. Sąd Okręgowy nie podzielił tym samym stanowiska, iż osobiste prawa autorskie jako niepodlegające zbyciu lub zrzeczeniu się implikują sprawowanie nadzoru autorskiego jedynie przez twórcę dokumentacji projektowej. Jeżeli bowiem autor dokumentacji projektowej zgadza się na dokonywanie zmian w utworze w zależności od potrzeb zmian rozwiązań projektowych, to nie można uznać za nieuprawnioną ingerencję w treść dokumentacji projektowej innego wykonawcy wybranego w drodze przetargu nieograniczonego. KIO prezentuje odmienną opinię Krajowa Izba Odwoławcza rozpoznawała i uwzględniła zastrzeżenia zamawiających między innymi w uchwałach: KIO/KD 106/10, KIO/KD 31/12, KIO/KD 57/12 oraz KIO/KD 64/12. Izba zgodziła się ze stanowiskiem zamawiających, iż zamówienie z wolnej ręki na sprawowanie nadzoru autorskiego nie narusza art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy Pzp. Izba wskazała, iż każdy przypadek udzielenia zamówienia na podstawie wskazanego przepisu należy oceniać oddzielnie, z uwzględnieniem okoliczności, które spowodowały zastosowanie tego przepisu. Izba zwróciła wówczas uwagę, iż dostrzega zagrożenia wynikające z możliwości świadomych i celowych działań zamawiających, zmierzających do spowodowania sytuacji, w których udzielenie zamówienia publicznego będzie możliwe wyłącznie przy zastosowaniu jednego z trybów wskazanych w art. 10 ust. 2 ustawy Pzp. Izba stoi jednakże na stanowisku, że każdy taki przypadek winien być oceniany osobno, w zależności od okoliczności sprawy. W ocenie Izby nieuprawnionym jest generalne stwierdzenie, iż każdy przypadek, w którym zamawiający przyczynił się do zaistnienia sytuacji, w której brak jest możliwości udzielenia zamówienia w trybie przetargowym obciąża zamawiającego. Dlatego przy badaniu, czy w danym przypadku istotnie zaistniały przesłanki do zastosowania trybu niekonkurencyjnego, należy rozważyć, czy działanie zamawiającego nie wypełnia dyspozycji art K.c., tzn. czy nie zostało przedsięwzięte w celu obejścia prawa. Obejście prawa polegałoby w tym przypadku na wywołaniu skutku prawnego, w którym dopuszczalne byłoby zastosowanie trybu niekonkurencyjnego, za pomocą świadomego ukształtowania tej czynności tak, że zewnętrznie, formalnie będzie ona miała cechy niesprzeciwiające się obowiązującemu prawu. Wszelkie działania i czynności zamawiającego oraz ich bezpośrednie skutki, zmierzające do obejście przepisów ustawy Pzp, w szczególności normy art. 10 ust. 1 przez celowe kreowanie sytuacji, w których przepisy szczególne przewidują wyjątki od jej obowiązywania, np. możliwość udzielenia zamówienia w trybie z wolnej ręki, Izba uznała za niedopuszczalne, a korzystanie w takim przypadku z wynikających z przepisów szczególnych uprawnień w tym zakresie nie mogłoby być uznane za dozwolone wykonywanie prawa. W rozpoznawanych sprawach Izba nie dopatrzyła się celowości w działaniach zamawiających, zmierzających do obejścia prawa i wykreowania sytuacji, w której udzielenie zamówienia publicznego byłoby możliwe wyłącznie na podstawie zamówienia z wolnej ręki. Wszystkie przypadki nieuwzględnienia nadzoru autorskiego w zamó- 58

4 Zamówienia z wolnej ręki na nadzór autorski w świetle opinii KIO wieniu na prace projektowe były spowodowane usprawiedliwionymi okolicznościami, niezależnymi od zamawiających, w tym w szczególności: niemożnością przewidzenia okresu rozpoczęcia i zakończenia robót budowlanych objętych nadzorem autorskim czy wystąpieniem okoliczności skutkujących koniecznością zmiany projektu, czego nie można było przewidzieć na etapie jego zamawiania. Nadzór autorski jest wyłączną kompetencją autora projektu Osobną kwestią wymagającą rozważenia przez Krajową Izbę Odwoławczą było ustalenie, czy udzielenie zamówienia na nadzór autorski wymagało zastosowania trybu z wolnej ręki, czy też zamawiający obowiązany był przeprowadzić postępowanie o udzielenie zamówienia z zastosowaniem trybu konkurencyjnego. Jak już wyżej wskazano, zamawiający udzielili zamówienia na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy Pzp ze względu na istnienie praw wyłącznych chronionych przepisami prawa, co należało uznać za słuszne. Tym samym stwierdzić należy, że udzielenie tego typu zamówienia w trybie przetargu nie jest prawidłowe. Izba wskazała, że niewątpliwym jest, że projekt budowlany (projekt architektoniczny), stanowi przedmiot praw autorskich (utwór). W art. 1 ust. 2 pkt 6 Paipp wskazano, że przedmiotem praw autorskich jest również utwór architektoniczny, architektoniczno-urbanistyczny i urbanistyczny. W związku z tym, w ujęciu Prawa autorskiego, utwór architektoniczny podlega ochronie ze względu na zawarte w nim elementy twórcze ustalone w postaci projektu architektonicznego, które stanowią projekcję wyobraźni twórcy. Jest ona odrębna w odniesieniu do utworu architektonicznego z tym, że środki wyrazu, za pośrednictwem których twórca ujawnia swoją autorską wizję, polegają na przedstawieniu, za pomocą planów, rysunków i modeli, oryginalnej koncepcji budowli, a mianowicie jej ukształtowania i wyglądu, z wykorzystaniem zasad sztuki budowlanej i przy zastosowaniu określonych materiałów dostępnych ze względu na stan techniki oraz usytuowanie budowli w określonym otoczeniu. W myśl art. 8 ust. 1 Paipp z tytułu wykonanego projektu budowlanego projektantowi (autorowi) przysługują, poza prawami autorskim majątkowymi, także prawa autorskie osobiste, mające charakter niezbywalnych i nieograniczonych w czasie. W szczególności wśród fundamentalnych praw osobistych twórcy znajduje się prawo do autorstwa, prawo do integralności utworu oraz prawo do nadzoru autorskiego. Izba powołała się na stanowisko prof. dr. hab. Jana Błeszyńskiego, wyrażone w opinii z dnia 15 lutego 2012 roku, zgodnie z którą wykładnia art. 16 pkt 5 oraz art. 60 Paipp wymaga uwzględnienia ich odrębności wynikającej z różnych celów zawartych w nich regulacji oraz respektowania charakteru prawa do nadzoru autorskiego, jako bezwzględnego uprawnienia osobistego twórcy. Należy bowiem odróżnić charakter i treść prawa do nadzoru autorskiego od sprawowania nadzoru, a więc ustalania praw i obowiązków stron w zakresie realizacji tego uprawnienia, oczywiście przy respektowaniu autorskich praw osobistych 6. Analogiczne stanowisko prezentują inni przedstawiciele doktryny 7. Wykonywanie nadzoru autorskiego przez inną osobę nie wynika z Prawa budowlanego Izba nie podzieliła stanowiska Prezesa UZP, że możliwość sprawowania nadzoru autorskiego przez inny podmiot niż autor projektu wynika expressis verbis z art. 44 ust. 1 pkt 3 Pb. Przepis ten nakłada 6 penienie-nadzoru-autorskiego 7 Anna Piecuch, Jacek Świeca Nadzór nad projektem nie dla autora ZAMAWIAJĄCY Maj-Czerwiec

5 Zmiana projektanta sprawującego nadzór autorski powinna być wynikiem określonych okoliczności, stojących na przeszkodzie dalszemu sprawowaniu nadzoru przez konkretną osobę. na inwestora obowiązek bezzwłocznego zawiadomienia właściwego organu o zmianie projektanta sprawującego nadzór autorski. W stosunku do powyższego zawiadomienia wprowadzone zostały przy tym dwa wymogi treściowe, gdyż inwestor, wykonując obowiązek w tym zakresie, powinien podać od kiedy nastąpiła zmiana projektanta sprawującego nadzór autorski oraz dołączyć do zawiadomienia oświadczenie nowego projektanta o przejęciu obowiązków. Z powyższego wynika w szczególności, iż ustawodawca dopuścił możliwość zmiany projektanta sprawującego nadzór autorski. A zatem nie chodzi tutaj o możliwość udzielenia zamówienia na sprawowanie nadzoru autorskiego innej osobie niż autor projektu, ale o zmianę projektanta w trakcie realizacji inwestycji. Wyklucza to zatem możliwość udzielenia zamówienia na nadzór autorski a priori w drodze przetargu, gdyż zmiana, o której mowa w art. 44 ust. 1 pkt 3 Pb dotyczy sytuacji, gdy nadzór taki jest już sprawowany, lecz z powodu pewnych okoliczności autor projektu nie może sprawować swoich obowiązków. Krajowa Izba Odwoławcza w uchwale z dnia 6 lipca 2012 (sygn. akt KIO/KD 57/12) wskazała, że zastosowanie dyspozycji ww. przepisu może odnosić się do sytuacji, w której określony projekt został wykonany przez kilka podmiotów, którym przysługuje wówczas status współautorów projektu, a następnie tylko jeden z nich sprawował nadzór autorski nad jego wykonaniem. W przypadku zmian w tym zakresie zastosowanie właśnie znajduje przepis art. 44 ust. 1 pkt 3 Pb. Poza tym, mimo że z przepisu wyraźnie to nie wynika, przyjąć należałoby, że zmiana projektanta sprawującego nadzór autorski stanowi wyjątek od reguły, czyli że nadzór ten sprawowany być powinien przez projektanta będącego autorem projektu. Innymi słowy, zmiana projektanta sprawującego nadzór autorski powinna być wynikiem określonych okoliczności, stojących na przeszkodzie dalszemu sprawowaniu nadzoru przez konkretną osobę, jak np. śmierć, choroba czy konieczność wyjazdu za granicę. Należy jednak zaznaczyć, że nadzór sprawowany przez inną osobę niż autor projektu nie jest nadzorem autorskim, ale nadzorem prac 8. Czy rzeczywiście sąd stwierdził dopuszczalność przetargu na nadzór autorski? Poruszana w niniejszym artykule problematyka nakazuje sięgnąć do wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 15 grudnia 2011 r. (sygn. akt X Ga 509/11), na który powoływał się Prezes UZP w informacjach o stwierdzonych naruszeniach. Wyrok ten jest wskazany również w opinii Urzędu Zamówień Publicznych z dnia 8 lutego 2012 roku jako argument przemawiający za dopuszczalnością udzielenia zamówienia na nadzór autorski w drodze przetargu w sytuacji, gdy 8 W.W. Goliński, Nadzór autorski projektanta, Rzeczpospolita, PCD zamawiający posiada autorskie prawa majątkowe do utworu oraz prawo do wykonywania utworów zależnych. Informacja o treści wyroku, znajdująca się w opinii Urzędu Zamówień Publicznych, istotnie może powodować wrażenie, że sąd opowiedział się za dopuszczalnością udzielania zamówienia na nadzór autorski w drodze przetargu. Jednakże szczegółowa analiza uzasadnienia wyroku takiemu stanowisku przeczy. Ze stanu faktycznego rozpoznawanej przez sąd sprawy wynikało, że odwołujący zobowiązał się do niewykonywania wobec zamawiającego praw osobistych w zakresie nadzoru i zezwolił na wykonywanie tego prawa w swoim imieniu. Zgodził się zatem na wykonywanie tego prawa przez inny podmiot bez zrzekania się autorskich praw osobistych. W tej sytuacji sąd orzekający stwierdził dopuszczalność udzielenia zamówienia osobie trzeciej, wskazując jednak na następujące okoliczności: Ubocznie Sąd Okręgowy zauważa problem celowości, sensu i zasadności ubiegania się o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na sprawowanie nadzoru autorskiego nad wykonanym już wcześniej przez konkretne osoby projektem w kontekście niezbywalności autorskich praw osobistych do utworu w rozumieniu art. 16 punkt 5 prawa autorskiego i praw pokrewnych oraz możliwość powstawania sporów odszkodowawczych i innych na tym tle. Powyższe pozostaje jednak poza zakresem zarzutów skargi. Skarżący cofnął bowiem przed Krajową Izbą Odwoławczą żądanie unieważnienia postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy prawo zamówień publicznych. Sąd zatem w istocie zakwestionował co do zasady dopuszczalność udzielenia zamówienia na nadzór autorski innemu podmiotowi niż autor projektu. Jedynie na marginesie należy zauważyć, iż oparcie opinii Prezesa UZP na wyżej cytowanym wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu zdaje się dowodzić dość swobodnego i zarazem kreatywnego podejścia do treści uzasadnienia orzeczenia. Ma to niebagatelne znaczenie dla zamawiających, którzy, opierając się na stanowisku wyrażonym w opinii UZP, mogą odnieść mylne wrażenie, że tego rodzaju zamówienie jest dopuszczalne i wymagane, narażając się tym samym na kosztowne procesy odszkodowawcze. Trudna sytuacja zamawiających Sytuacja zamawiających jest zatem nie do pozazdroszczenia. Z jednej strony Prezes UZP kwestionuje możliwość udzielania zamówień z wolnej ręki na nadzór autorski, z drugiej KIO, sądy powszechne i doktryna nie przewidują możliwości udzielenia takiego zamówienia w drodze przetargu. Salomonowym wyjściem pozostaje udzielanie zamówień na projekt architektoniczno-budowlany wraz z nadzorem autorskim. W przypadku niemożliwości takiego zamówienia lub też w przypadku, gdy zamówienie na sam projekt zostało już udzielone, jedynym rozsądnym rozwiązaniem pozostaje jednak zamówienie z wolnej ręki. Pozwoli to zamawiającym uniknąć kosztownych procesów odszkodowawczych z tytułu naruszenia praw autorów projektów. 60