Wspólne polityki sem. I wykład 7

Transkrypt

1 Wspólne polityki sem. I wykład 7 Porządek instytucjonalny UE. Główne instytucje UE, trajektoria ewolucji i kształt obecny. Porządek prawny w UE Prowadzący: Dr P. Koryś

2 O czym będzie mowa? Architektura instytucjonalna integracji europejskiej od EWWiS do Unii Europejskiej Główne instytucje UE Obecny porządek instytucjonalny Prawo w UE

3 Architektura instytucjonalna I (od EWWiS do traktatu fuzyjnego) Trzy wspólnoty o Prosta struktura instytucjonalna odpowiadająca potrzebom integracji 6 państw o Instytucje: Wysoka Władza (High Authority) EWWiS odpowiednik dzisiejszej KE. Komisje EWG i EURATOMU mające kompetencje organu wykonawczego odpowiadające (a nawet przewyższające) WW EWWiS. Skład liczbowy i struktura Komisji były analogiczne do WW Rada Ministrów EWWiS, składająca się z przedstawicieli rzadów i mającą na celu opiniowanie, harmonizację decyzji i działań Wysokiej Władzy z interesami państw członkowskich i podejmowanie kluczowych decyzji politycznych. Rada EWG i EURATOM W 1961 powstała nieformalnie działająca Rada Europejska zrzeszająca przywódców państw członkowskich Wspólnot. Wspólne Zgromadzenie EWWiS (1952), składające się z 78 deputowanych wybieranych przez parlamenty krajów członkowskich. Odpowiadało ono dzisiejszemu Parlamentowi Europejskiemu i pełniło funkcje kontrolne wobec WW. Miało uprawnienia kontrolne, doradcze oraz miało możliwość odwołania WW w razie niekompetencji, niesprawiedliwych decyzji, defraudacji lub korupcji. Trybunał Sprawiedliwości kontrolował prawo stanowione przez WW i jego zgodność z postanowieniami Traktatu. Komitet Konsultacyjny o Traktat fuzyjny utworzył wspólne instytucje Wspólnot Wspólna Rada i wspólna Komisja Wspólnot Europejskich

4 Architektura instytucjonalna II (od traktatu fuzyjnego do reform lat 1970.) Poszerzanie integracji wzrost rozmiarów Parlamentu oraz innych instytucji Wspólnot Traktaty budżetowe wzrost politycznego znaczenia Parlamentu Europejskiego Pierwsze wybory do Parlamentu Europejskiego Powstaje Europejski System Walutowy Formalizacja działania Rady Europejskiej Europejska Współpraca Polityczna

5 Architektura instytucjonalna III (w stronę Unii Europejskiej) Wspólnota Europejska w miejsce Wspólnot Europejskich Dalszy wzrost siły politycznej Parlamentu Europejskiego Dostosowania instytucjonalne wskutek dalszego poszerzania UE Rada Europejska i EWP stają się instytucjami Wspólnoty Europejskiej

6 Architektura instytucjonalna IV (Unia Europejska) Przebudowa architektury instytucjonalnej 3 niezależne filary Instytucje monetarne związane z Unią Gospodarczą i Walutową: Europejski Instytut Monetarny, potem EBC Ewolucyjne przemiany w UE: o Wzmocnienie pozycji Trybunału Sprawiedliwości o Przechodzenie od współpracy międzynarodowej do ponadnarodowej w II i III filarze o Dostosowania w związku z poszerzaniem UE

7 Ewolucja głównych instytucji UE

8 Komisja Europejska 1952, Traktat Paryski Komisja EWG Wysoka Władza EWWiS Wysoka Władza EWWiS 1958, Traktaty Rzymskie Komisja EURATOMu Komisja Wspólnot Europejskich/ Wspólnoty Europejskiej 1967, Traktat Fuzyjny Komisja Europejska 1992, Traktat z Maastricht

9 Wysoka Władza o J. Monnet o R. Mayer o P. Finet o P. Malvesiti o R. del Bo o A. Coppe 1967 Komisja EWG o W. Hallstein Komisja Euratom o L. Armand o E. Hirsch o P. Chatenet Komisja Wspólnot Europejskich o J. Rey o F.M. Malfatti o S. Mansholt o F. Ortoli o R. Jenkins o G. Thorn o J. Delors Komisja Europejska o J. Delors o J. Santer o R.Prodi o J.M. Barroso Przewodniczący KE

10 KE ewolucja instytucji Wysoka Władza (wybierana przez rządy krajów członkowskich, 9 członków) o charakter ponadnarodowy, bardzo silna pozycja w strukturze EWWiS, potem równoważona utworzeniem Rady Ministrów EWWiS (a później także umacnianiem pozycji Parlamentu) o 3 typy aktów: rozporządzenia, dyrektywy, opinie o Cel: tworzenie i egzekwowanie prawa wspólnotowego w przyszłości podstawowe cele i metody działania nie uległy zmianie o Ulokowana w Luksemburgu Komisja EWG (wybierana przez rządy krajów członkowskich, 9 członków) o Silniejsze relacje Komisja-Rada; zmiana nazwy miała to sygnalizować o Ulokowana w Brukseli Komisja Euratomu o Słabsza od Komisji EWG i Wysokiej Władzy Komisja Europejska (po fuzji) o W wyniku połączenia pierwsza wspólna Komisja liczyła 14 członków, potem liczba znowu spadła do 9. o Od rozszerzenia Wspólnot w 1973 roku Komisja liczyła 13 członków (2 z dużych, 1 z małych krajów) o Wzrost znaczenia Parlamentu ograniczającego siłę Komisji o Przewodniczący Komisji zaczyna reprezentować interesy Wspólnot na zewnątrz (G8) o Od 1981 roku 14 członków (po poszerzeniu o Grecję) o Od Komisji Delorsa 17 członków o Od komisji Santera 20 członków, o Komisja Prodiego osiągnęła 30 członków w 2004 roku o Komisja Barroso członków. Obecnie 1 komisarz z każdego kraju o Od 2014, jeśli Rada nie zdecyduje inaczej, Komisja zgodnie z Traktatem Lizbońskim może zredukować liczbę komisarzy do liczby 2/3 ilości krajów członkowskich o Obecnie o składzie KE decyduje Rada Europejska (a Parlament wybiera najpierw przedstawionego kandydata na Przewodniczącego) uwzględniając sugestie państw

11 Znaczenie Komisji Komisja pomimo narodowego charakteru selekcji ma zajmować stanowisko ponadnarodowe reprezentować UE. Oddaje to charakter funkcji komisarzy zajmujących się poszczególnymi dziedzinami funkcjonowania UE, a nie reprezentującymi interesy kraju. Taka konstrukcja właściwie uniemożliwia rzecznictwo interesów krajowych Komisja administruje bieżącymi politykami UE Przygotowuje akty prawne zatwierdzane prze Parlament lub Radę UE. Przewodniczący KE reprezentuje UE na forum międzynarodowym Komisja odpowiada za implementacje dyrektyw unijnych i przestrzeganie traktatów unijnych KE jest organem wykonawczym UE, funkcjonującym jako rząd gabinetowy (Rada Ministrów, gdzie ministrami są Komisarze)

12 Parlament Europejski 1952, Traktat Paryski Zgromadzenie Ogólne EWWiS Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne 1958, Traktaty Rzymskie Parlament Europejski 1962

13 Ewolucja Parlamentu Europejskiego Zgromadzenie Oglóne EWWiS o 78 członków, od członków o ciało o charakterze doradczym i kontrolnym, dużo słabsze od Wysokiej Władzy o Sposób elekcji: ZO EWWiS, Europejskiego Zgromadzenia Parlamentarnego i Parlamentu Europejskiego do 1979 wybór przez parlamenty krajowe. Od 1979 roku wybory powszechne. Parlament Europejski Wraz z kolejnymi rozszerzeniami wzrost liczby posłów do ponad 700 Wraz z legitymacją demokratyczną powolny wzrost siły politycznej, ciągle jednak wydaje się, że zbyt malej w porównaniu do KE

14 PE w polityce europejskiej Pełni częściowo funkcję izby niższej europejskiej władzy ustawodawczej PE posiada uprawnienia ustawodawcze (ale z ograniczoną inicjatywą ustawodawczą), budżetowe oraz kontrolne wobec władzy wykonawczej (KE). Proces ustawodawczy: o Komisja Europejska przekazuje Parlamentowi propozycję ustawodawczą. o Właściwa komisja parlamentarna wyznacza posła-sprawozdawcę, który przedstawia komisji parlamentarnej projekt raportu do przedyskutowania. o Po przeanalizowaniu ewentualnych zmian projekt raportu podlega głosowaniu w Komisji. o Frakcje parlamentarne oceniają raport ze względu na swoje interesy. o Raport trafia na sesję plenarną Parlamentu. Uprawnienia budżetowe PE dotyczą głównie ustalania wysokości niektórych (nieobowiązkowych) wydatków Wspólnoty, a także umożliwiają mu odrzucenie projektu budżetu w całości. To uprawnienie uzyskał w latach Parlament Europejski kontroluje wykonanie budżetu UE na podstawie sprawozdań okresowych lub rocznych. Komisja Kontroli Budżetowej sprawdza miesięczne sprawozdania dotyczące wykorzystania funduszy oraz z wydatków na Wspólną Politykę Rolną. Na podstawie rocznego sprawozdania Trybunału Obrachunkowego, a także rozliczeń dotyczących wykonania budżetu oraz stanu dostępnych środków i zobowiązań Wspólnoty przedstawianych przez Komisję, Parlament Europejski uznaje wykonanie budżetu Wspólnot przez Komisję (udziela absolutorium). Brak absolutorium nie wywołuje skutków prawnych, ma wyłącznie charakter polityczny. Może jednak wywołać wotum nieufności wobec KE Parlament kontroluje wszelkie dziedziny działalności Unii Europejskiej, sprawuje nadzór nad instytucjami UE, głównie nad Komisją Europejską, m.in. na bieżąco bada przedstawiane przez Komisję sprawozdania z wprowadzania ustawodawstwa, realizacji budżetu i wykonania celów politycznych.

15 PE a KE Parlament: o powołuje przewodniczącego komisji o Zatwierdza skład Komisji o Może odwołać KE (jako całość) 2/3 głosujących, ponad połowa wszystkich parlamentarzystów /było blisko do tego w czasach Komisji Santera/ o Ocenia (ale bez realnych skutków) roczne raporty Komisji o Ma wpływ na budżet proponowany przez KE (a potem zatwierdza realizację) o Może powoływać okresowo działające komisje parlamentarne kontrolujące działanie KE w wybranych sferach o Może zadawać pytania Komisji

16 Frakcje w Parlamencie Europejskim 1) Europejska Partia Ludowa - Europejscy Demokraci (EPL-ED) mandatów 2) Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów (PES) mandaty 3) Porozumienie Liberałów i Demokratów na Rzecz Europy (ALDE) 84 mandaty 4) Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy (ECR) 55 mandatów 5) Zieloni - Wolny Sojusz Europejski (Verts/ALE) - 55 mandatów 6) Zjednoczona Lewica Europejska (GUE/NGL) Nordycka Zielona Lewica 35 mandaty 7) Europa Wolności i Demokracji (EFD) 32 mandaty + 26 niezrzeszonych.

17 Rada Unii Europejskiej Rada Ministrów EWWiS (Special Council of Ministers) Rada EWG Rada Ministrów EWWiS Rada EURATOM Rada (Ministrów) Wspólnot Europejskich 1967 Rada Unii Europejskiej 1993

18 Rola Rady UE Instytucja międzyrządowa składająca się z ministrów UE (odpowiadających za konkretny obszar rządzenia) oraz nieposiadającego prawa głosu odpowiedniego Komisarza Siedziba Bruksela, ale w kwietniu, czerwcu i październiku spotkania odbywają się w Luksemburgu Decyzje podejmowane są kwalifikowaną większością lub jednogłośnie. Z reguły podział uprawnień budżetowych i legislacyjnych Rady i Parlamentu jest równy, za wyjątkiem decyzji jednogłośnych jedynie konsultowanych w Parlamencie. Pełni funkcję Wyższej Izby europejskiej władzy ustawodawczej Ma jedynie ograniczoną inicjatywę ustawodawczą (w obszarach wrażliwych, jak sprawy wewnętrzne, częściowo podatki etc.) Powoli jej uprawnienia słabną wobec PE

19 Głosowanie w Radzie UE Głosowanie odbywa się albo większością zwykłą, większością kwalifikowaną albo jednogłośnie, w zależności od istotności sprawy Wraz z kolejnymi traktatami od końca lat stopniowo ograniczana jest liczba obszarów głosowania jednogłośnego Decyzje o charakterze proceduralnym podejmowane są zwykłą większością, merytoryczne większością kwalifikowaną lub jednogłośnie Obecnie do obszarów, w których decyzja jest jednogłośna należą min. Wspólna polityka obronna, prawo kryminalne, kwestie imigracyjne i kontrola granic oraz kwestie budżetowe (od 2014 roku wszystkie będą głosowane większością kwalifikowaną)

20 Większość kwalifikowana w Radzie UE W RUE sytuacji braku konsensusu stosowane jest głosowanie większością kwalifikowaną. Od 1 stycznia 2007 (w RUE zasiada 27 państw członkowskich) ma ono następujący charakter jeśli akt głosowany jest na wniosek Komisji: 255 na 345 głosów (73,91%) i większość państw członkowskich; w pozostałych przypadkach: głosy oddane przez co najmniej 2/3 ogółu (czyli 18) państw; w każdym przypadku członek Rady będzie mógł zażądać sprawdzenia, czy państwa stanowiące większość kwalifikowaną stanowią co najmniej 62% ogółu ludności Unii (czyli co najmniej 311 mln obywateli UE) ; jeśli nie uchwała nie zostanie podjęta. Zgodnie z Traktatem Lizbońskim od 1 listopada 2014 roku system głosów ważonych zostanie zastąpiony systemem podwójnej większości (chociaż do 31 marca 2017 roku każde państwo może zażyczyć sobie zastosowania obecnego systemu). Do przyjęcia głosowanego aktu niezbędne będzie: jeśli akt głosowany będzie na wniosek Komisji lub Wysokiego Przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa: 55% państw członkowskich (ale nie mniej niż 15) reprezentujących co najmniej 65% ludności Unii, a w pozostałych przypadkach: 72% państw członkowskich reprezentujących co najmniej 65% ludności Unii. /zasada podwójnej większości obejmującej liczbę państw i liczbę obywateli UE je zamieszkujących/ LUB Niespełnione warunki do zablokowania Mniejszość blokująca będzie musiała obejmować co najmniej 4 państwa, inaczej uznawać się będzie, że nie została osiągnięta. W przypadku, gdy w głosowaniu nie biorą udziału wszyscy członkowie, brana jest pod uwagę liczba państw uczestniczących i ludność zamieszkująca te państwa. Minimalna mniejszość blokująca obejmuje wtedy liczbę państw równą najmniejszej liczbie państw uczestniczących, których łączna ludność jest większa niż 35% łącznej ludności państw uczestniczących, powiększonej o jeden. Drugi warunek udanego głosowania jest ważny jeśli jakąś decyzję rady chiałyby zablokować najliczniejsze pastwa UE. W praktyce chodzi o koalicję trzech spośród najbardziej ludnych krajów UE: Niemcy i Francja oraz jeden z czterech: wielka Brytania, Włochy, Hiszpania albo Polska Niemcy i Wielka Brytania i jeden z trzech: Włochy, Hiszpania albo Polska Niemcy i Włochy oraz jeden z dwóch: Włochy albo Polska Francja, Wielka Brytania i Włochy

21 Prezydencja Rady UE Rotacyjnie obejmowana (na ½ roku) odpowiedzialność za funkcjonowanie Rady. Jest zadaniem całego rządu kraju, który ją sprawuje. Taki układ długo powodował nieciągłość polityki Rady Obecnie rozwiązaniem jest Trio zaimplementowane de facto w 2007, a wprowadzone formalnie przez Traktat Lizboński Składa się ono z 3 krajów (dużego i 2 małych) koordynujących cele prezydencji, co na pozwolić na większą ciągłośc celów średnioterminowych Rady. Polska jest dużym krajem w trio z Danią i Cyprem (będzie ono sprawować 3 kolejne prezydencje od lipca 2011) Traktat lizboński spowodował osłabienie pozycji Prezydencji Rady poprzez instytucjonalne oddzielenie Rady Europejskiej od Rady Unii Europejskiej (co premiera kraju sprawującego Prezydencję pozbawiło pozycji przewodniczącego RE) i wzmocnienie wysokiego komisarza UE ds. spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa

22 Rada Europejska Od 1961 roku nieformalne spotkania szefów rzadów państw członkowskich Wspólnot Od 1974 roku instytucjonalizacja pod nazwą Rady Europejskiej Od 1993 roku Rada jest organem UE

23 Rola Rady Europejskiej Instytucja składająca się z szefów rządów państw członkowskich (a więc o charakterze międzynarodowym) ma ustalać długofalową politykę UE (kierunki rozwoju, priorytety) Spotkania odbywają się 2 razy w ciągu półrocza (plus ew. dodatkowe spotkania nadzwyczajne) Bierze w nich udział przewodniczący Rady, szefowie rządów (ew. z towarzyszeniem jednego ministra), przewodniczący KE i opcjonalnie przewodniczący PE Przewodniczącym Rady był szef rządu sprawującego Prezydencję, a od 2009 jest stały Przewodniczący wybierany na 2 i pół roku spośród członków Rady większością kwalifikowaną. Wzrost znaczenia stanowiska powoduje, że nieoficjalnie nazywane jest ono Prezydentem UE. Rada Europejska: o wybiera przewodniczącego Rady Europejskiej o mianuje wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa (za zgodą przewodniczącego Komisji) o wskazuje, biorąc pod uwagę (polityczny) wynik wyborów do Parlamentu Europejskiego, kandydata na przewodniczącego Komisji Europejskiej (wybieranego przez Parlament Europejski) o ustala, w porozumieniu z przewodniczącym Komisji, listę komisarzy o mianuje zatwierdzony przez Parlament Europejski skład Komisji o wybiera prezesa, wiceprezesa i członków Zarządu Europejskiego Banku Centralnego o Określa cele polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, a także podejmuje niezbędne decyzje o Państwa mają prawo zawiesić procedurę prawodawczą UE przez przedłożenie RE aktu prawnego naruszającego podstawowe aspekty jego systemu zabezpieczenia społecznego lub wymiaru sprawiedliwości (Rada musi znaleźć rozwiązanie kompromisowe lub zamknąć procedurę)

24 Instytucje sądowe Trybunał Sprawiedliwości UE: o 3 organy sądownicze Trybunał Sprawiedliwości Sąd I instancji (Sąd) Sąd ds. Służby Publicznej (jedyny istniejący sąd wyspecjalizowany Traktat o UE i Traktat o funkcjonowaniu UE umożliwia powstawanie takich zróżnicowanych sądów przy TS) Trybunał Sprawiedliwości EWWiS Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (od 1957) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (traktat lizboński)

25 Trybunał Sprawiedliwości UE Trybunał Sprawiedliwości składa się z 27 sędziów z wszystkich krajów UE. TS: orzeka o legalności aktów prawnych wydawanych przez organy UE oraz zgodności z Traktatami, Mogą one być zaskarżane, jeśli zostały wydane mimo braku kompetencji do ich wydania, naruszają istotne wymogi proceduralne, oraz w przypadku bezczynności organu naruszającej postanowienia Traktatu. rozstrzyga spory kompetencyjne między organami Unii. dokonuje obowiązującej wykładni aktów prawnych, Trybunał Sprawiedliwości zapewnia jednolitą wykładnię prawa unijnego przez wydawanie na wniosek sądu państwa członkowskiego orzeczeń wstępnych. na wniosek Komisji Europejskiej podejmuje decyzje wobec państw nie wypełniających zobowiązań traktatowych, czuwa nad poszanowaniem przez państwa członkowskie obowiązków traktatowych rozpoznaje spory między państwami członkowskimi lub między państwami a KE, dokonuje rewizji wyroków Sądu,

26 Sąd I instancji Powołany na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego Jest organem sądowym TS Rozstrzyga spory osób fizycznych i prawnych z UE, WE W jego skład wchodzi 27 sędziów ze wszystkich krajów UE

27 Główne kompetencje Sądu Rozpoznawanie skarg bezpośrednich wniesionych przez osoby fizyczne lub prawne przeciwko aktom instytucji, organów i jednostek organizacyjnych UE (których są one adresatami lub które dotyczą ich bezpośrednio i indywidualnie), jak również aktom regulacyjnym (które dotyczą ich bezpośrednio i nie obejmują środków wykonawczych), czy wreszcie przeciwko zaniechaniu działania przez te instytucje, organy i jednostki organizacyjne Rozpoznawanie skarg wniesionych przez państwa członkowskie przeciwko Komisji Rozpoznawanie skarg wniesionych przez państwa członkowskie przeciwko Radzie, dotyczących aktów z dziedziny pomocy państwa, handlowych środków ochronnych ( dumping") oraz aktów, za pomocą których korzysta ona z uprawnień wykonawczych i skarg z zakresu wspólnotowych znaków towarowych Rozpoznawanieskarg o odszkodowanie za szkody wyrządzone przez instytucje UE lub ich pracowników Rozpoznawanie skarg dotyczących umów zawartych przez UE Rozpoznawanie odwołań od orzeczeń Sądu do spraw Służby Publicznej UE Od orzeczeń przysługuje odwołanie do Trybunału Sprawiedliwości w terminie dwóch miesięcy.

28 Sąd d/s Służby Publicznej Ustanowiony w 2005 roku Składa się z 7 sędziów (wybranych z kandydatur z zasięgnięciem opinii siedmiu osobistości wybranych spośród byłych członków Trybunału Sprawiedliwości i Sądu oraz prawników o uznanej kompetencji) Zajmuje się sprawami z zakresu służby publicznej UE (przejął kompetencje właściwe dla TS do 1989, a potem dla Sądu I Instancji) Jest on właściwy do rozpoznawania w pierwszej instancji sporów między Unią a jej pracownikami dotyczących nie tylko kwestii związanych ze stosunkiem pracy w ścisłym znaczeniu (wynagrodzenia, przebieg kariery, nabór, środki dyscyplinarne), ale także systemu zabezpieczenia społecznego (choroba, starość, niezdolność do pracy, wypadki przy pracy, zasiłki rodzinne i in.). Jest również właściwy w sporach między każdym organem lub jednostką organizacyjną a jego lub jej personelem, w których właściwość została przyznana Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej Nie zajmuje się natomiast rozstrzyganiem sporów między krajowymi organami administracji i ich pracownikami

29 Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Ustanowiony w Traktacie Amsterdamskim, w celu podniesienia rangi Sekretariatu Generalnego Rady UE, ma status wiceprzewodniczącego KE w przybliżeniu jest to pozycja odpowiadająca Ministrowi Spraw Zagranicznych Jest powoływany na 5-letnią kadencję Odpowiada za Wspólną Politykę Zagraniczną i Bezpieczeństwa oraz Europejską Politykę Bezpieczeństwa i Obrony, reprezentuję UE na zewnątrz (w polityce międzynarodowej, zwłaszcza w organizacjach międzynarodowych i na konferencjach międzynarodowych) Nadzoruje spójność polityki zagranicznej UE Realizuje decyzje Rady Europejskiej i Rady UE. Prowadzi konsultacje z instytucjami europejskimi w sprawie polityki zagranicznej W nagłych wypadkach ma uprawnienia do nadzwyczajnego pilnego zwołania Rady Europejskiej

30 Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich Powołany na mocy Traktatu z Maastricht, jest instytucją pomocniczą UE Przyjmuje skargi obywaleli UE, oraz osób fizycznych i prawnych zamieszkałych w UE przeciw działaniom instytucji i organów UE za wyjątkiem Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Rzecznik kontroluje instytucje, których dotyczy skarga, a następnie przedstawia raport im oraz Parlamentowi Europejskiemu

31 Komitet Ekonomiczno- Społeczny Organ doradczy i opiniodawczy UE, powołany przez traktaty rzymskie, ale mający swój początek jeszcze w EWWiS Reprezentuje na forum UE społeczeństwo obywatelskie, a także wszystkich zaangażowanych w proces polityczny UE (pracodawcy, pracownicy, rolnicy, związki zawodowe, konsumenci etc.) Pełni funkcje doradcze w stosunku do RE, RUE, PE i KE Jednocześnie wspiera inicjatywy społeczeństwa obywatelskiego w UE Obecnie liczy 344 członków, z Polski 21. Komitet dzieli się na 10 sekcji

32 Komitet Regionów Organ doradczy UE powołany na mocy Traktatu z Maastricht Reprezentuje interesy regionów (jednostek administracyjnych) UE Kandydatów do KR wyznaczają rządy państw, obecnie liczy on 344 przedstawicieli (górną granicę ustalił Traktat Nicejski) KR reprezentuje stanowiska władz lokalnych i regionalnych wobec ustawodawstwa UE i opiniuje propozycje legislacyjne KE. Komisja i Rada są zobowiązane do zasięgania opinii Komitetu Regionów w sprawach, które bezpośrednio dotyczą władz lokalnych i regionalnych Komitet może również wyrażać opinie z własnej inicjatywy i przedkładać je Komisji, Radzie a także Parlamentowi

33 Komitet Stałych Przedstawicieli Komitet stałych przedstawicieli państw członkowskich przy Radzie UE (w randze ambasadorów, oraz ich zastępców) Składa się z dwóch komitetów równolegle działających: COREPER I - złożony z zastępców stałych przedstawicieli, zajmuje się głównie sprawami socjalnymi i ekonomicznymi. COREPER II - złożony jest ze stałych przedstawicieli i zajmuje się sprawami dotyczącymi polityki unijnej, finansów i polityki zagranicznej Komitet nadzoruje i koordynuje prace około 250 komitetów i grup roboczych stałych lub ad-hoc, pracujących nad stroną techniczną zagadnień przeznaczonych do późniejszej dyskusji w COREPER i Radzie. Na jego czele stoi kraj aktualnie przewodniczący Radzie UE.

34 Trybunał Obrachunkowy Trybunał Rewidentów Księgowych Powołany w II traktacie budżetowym (1975) do kontroli wykonania budżetu UE (początkowo oczywiście WE) Składa się z 27 biegłych rewidentów, których powołuje Rada UE na 6-letnią kadencję, oraz 250 kontrolerów. Kontroluje wszystkie instytucje UE i przedkłada Parlamentowi i Radzie UE oświadczenia o wiarygodności dokumentów księgowych i legalności transakcji

35 EBC Europejski Bank Centralny oraz Bank Emisyjny strefy Euro, utworzony w 1998 Nadzoruje systemy bankowe krajów UE za pośrednictwem Europejskiego Systemu Banków centralnych grupującego banki centralne krajów członkowskich i EBC W odniesieniu do strefy Euro stosuje standardowe narzędzia polityki monetarnej Konstrukcja instytucjonalna banku zapewnia niezależność polityki monetarnej Struktura: Zarząd EBC Rada Prezesów (Prezesi Banków Centralnych krajów sterfy Euro+członkowie zarządu EBC, razem 22 osoby) Rada Ogólna (Prezesi Banków Centralnych UE, Prezes oraz Wiceprezes EBC)

36 Dorobek prawny WE i UE dorobek prawny Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej obejmuje traktaty założycielskie i akcesyjne oraz umowy je zmieniające (prawo pierwotne), przepisy wydawane na ich podstawie przez organy Wspólnot (prawo wtórne), umowy międzynarodowe zawarte przez Wspólnoty i Unię Europejską, orzecznictwo ETS i Sądu Pierwszej Instancji, a także deklaracje i rezolucje oraz zasady ogólne prawa wspólnotowego. Każde państwo wstępujące do Unii Europejskiej jest zobowiązane do wprowadzenia acquis communautaire do własnego systemu prawnego.

37

38

39