Co dają hodowcy urządzenia monitorujące aktywność?

Transkrypt

1 .pl Co dają hodowcy urządzenia monitorujące aktywność? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 23 grudnia 2015 W Polsce z dnia na dzień rozwija się technologia wspomagająca zarządzanie stadem bydła. Istnieje wiele zmechanizowanych i zautomatyzowanych systemów, dzięki którym zmniejsza się pracochłonność zajęć na fermie. Takie sprzęty jak stacje paszowe, hale udojowe czy zgarniaki nie są już nowością i w Polsce jest ich coraz więcej. Robotyzacja ferm zmierza do światowego poziomu, a świadomość hodowców wzrasta wraz z dostępnością materiałów informacyjnych. Coraz częściej hodowcy zastanawiają się, jak poprawić wskaźniki rozrodu, takie jak długość okresu międzywycieleniowego, skuteczność inseminacji jałówek i wieloródek, liczbę cieląt uzyskanych w ciągu roku od wszystkich krów czy przeżywalność cieląt. We wszystkim tym pomogą systemy monitorujące aktywność krów. 1 / 5

2 .pl Wzrost skuteczności inseminacji Dzięki zastosowaniu pedometrów można wykryć 90 95% rui w stadzie. Inseminacja jest podstawową metodą krycia krów mlecznych w dużych fermach. Problematyczne może się jednak okazać wykrycie rui u jałówek lub krów przechodzących cichą ruję, niedającą charakterystycznych objawów. W liczebnych grupach krów obserwacja zachowań płciowych może zajmować dużo czasu, a wiadomo, że im więcej zwierząt, tym więcej pracy. W ostatnich latach przeprowadzono szereg badań nad dokładnością pomiarów urządzeń analizujących zachowania krów. Okazuje się, że znaczny wzrost aktywności, taki jak wzmożona liczba kroków czy wzrost czasu stania podczas doby, może wyznaczyć dokładny termin rui. Dzięki zastosowaniu np. pedometrów można wykryć 90 95% rui w stadzie. Urządzenie informuje hodowcę o rozpoczętej fazie rujowej, w której należy dokonać zabiegu inseminacji. Po potwierdzeniu rui zasygnalizowanej wzrostem aktywności, np. obserwacją lub pomiarem ph śluzu pochwowego, można dużo szybciej przystąpić do unasieniania. Inseminacja w odpowiednim momencie rui jest bardzo ważna, ponieważ okres ten trwa zaledwie godzin. Najwięcej błędów popełnia się, kryjąc krowy zbyt wcześnie lub zbyt późno. Wysoka skuteczność inseminacji to podstawa zysków pochodzących z rozrodu: więcej cieląt w ciągu roku, większa wydajność, krótszy okres międzywycieleniowy. Bardzo często po zastosowaniu pedometrów inseminacji dokonuje się tylko raz, czyli wykorzystuje się mniej nasienia, bo wiadomo, w którym momencie dochodzi do owulacji, i występuje największe prawdopodobieństwo zapłodnienia. Połączenie prawidłowego wykrycia rui, szybkiej reakcji hodowcy 2 / 5

3 .pl oraz wykonanie zabiegu przez doświadczonego inseminatora wysokiej jakości nasieniem znacznie zwiększa prawdopodobieństwo zapłodnienia. Wykrywanie zbliżającego się porodu Hodowca musi być bacznym obserwatorem swojego stada. Dodatkową funkcją automatycznych systemów rejestrujących zmiany zachowania może być synchronizacja z urządzeniami wykrywającymi zbliżający się termin porodu oraz jego sygnalizacja. Dzięki temu hodowca może się dokładnie przygotować na ewentualną pomoc, która może się przydać krowie np. podczas komplikacji porodowych lub po urodzeniu cielęcia. Nie wszystkie krowy (szczególnie jałówki) mają w dodatku instynkt macierzyński, zdarza się, że młoda krowa nie będzie wylizywać cielęcia ze śluzu po porodzie, co może spowodować śmierć w wyniku uduszenia, lub nie będzie chciała dopuścić młodego do wymienia. Hodowcy doskonale zdają sobie sprawę, jak ważne są te pierwsze godziny po urodzeniu i opieka nad maluchem. Lepiej więc wiedzieć, że poród się zaczyna, niż znaleźć rano martwe cielę lub co gorsza krowę. Cała ciąża to okres burzliwych zmian hormonalnych w organizmie, dających wiele widocznych objawów w zachowaniu krów. W ostatnich dniach ciąży krowy stają się niespokojne, co można zauważyć w systemie monitorowania, na przykładzie wykresu wzrostu aktywności. Rozpoczęcie porodu jest również charakterystycznie odnotowywane przez urządzenie, ponieważ krowa na przemian wstaje i leży, jakby nie mogła znaleźć sobie odpowiedniego miejsca. Nie wszystkie krowy mają instynkt macierzyński. Zdarza się, że młoda krowa nie będzie wylizywać cielęcia ze śluzu po porodzie, co może spowodować śmierć w wyniku uduszenia, lub nie będzie chciała dopuścić młodego do wymienia. 3 / 5

4 .pl Do systemu monitorującego aktywność mogą także być dołączone gumowe wkładki, pełniące rolę termometrów. Na kilka dni przed porodem umieszcza się je w pochwie krowy. Obniżenie temperatury sygnalizowane jest jako bardzo bliski termin porodu, a pęknięcie worka owodniowego wywołuje alarm porodowy. Hodowca może być dodatkowo informowany o tym zdarzeniu za pomocą SMS-a. Precyzja urządzeń tego typu jest bardzo wysoka, a dokładność wykrywania rozpoczętego porodu wynosi prawie 100%. Pomoc hodowcy w porodzie jest niezastąpiona, krowy (szczególnie pierwiastki) czują się bezpieczniej, kiedy ktoś przy nich czuwa. Czasami potrzebna jest również interwencja weterynaryjna, a dzięki zastosowaniu systemów monitorujących reakcja hodowcy jest dużo szybsza. Wykrywanie chorób Systemy wspomagające zarządzenie stadem mają ułatwić pracę na fermie i skrócić czas poświęcony na określone czynności. Dzięki wielu doświadczeniom przeprowadzonym przed wprowadzeniem urządzeń monitorujących aktywność zwierząt na rynek, stwierdzono, że sprzęt może również monitorować stan zdrowotny stada. Każdy rozwijający się stan chorobowy wywołuje bowiem charakterystyczne objawy, które mogą rejestrować automatyczne. Zmniejszenie aktywności krów może być wywołane zaburzeniami ze strony układu metabolicznego ketoza, kwasica, tężyczka, porażenie poporodowe. Krowy wtedy niechętnie pobierają paszę, mało chodzą i zazwyczaj stoją. Aktywność dobowa zmniejsza się również podczas rozwoju chorób 4 / 5

5 Powered by TCPDF ( układu ruchu zapalenia racic lub mechanicznych uszkodzeń, jak zwichnięcia czy nagwożdżenia. Zwiększenie aktywności, czyli niechęć do leżenia, może być natomiast objawem zapalenia wymienia lub wzdęcć, które powodują ból podczas odpoczynku. Monitoring komfortu Każdy rozwijający się stan chorobowy wywołuje charakterystyczne objawy, które mogą rejestrować automatyczne. Urządzenia monitorujące aktywność można również wykorzystać, aby sprawdzić proporcje czasu poświęconego na określone czynności i ustalić, czy są to wartości poprawne. Krowy powinny bowiem leżeć od 8 do 15 godzin dziennie. Skrócenie tego czasu może wynikać z nieodpowiedniego zagospodarowania przestrzeni legowiskowej (zbyt duża obsada względem liczby legowisk w grupie krów; niewygodne, wilgotne, zimne lub za małe stanowiska do odpoczynku). Hodowca musi być bacznym obserwatorem swojego stada. Systemy wspomagające zarządzenie stadem mają ułatwić jego pracę na fermie i skrócić czas poświęcony na określone czynności. Stosowanie pedometrów bądź innych systemów monitorujących aktywność korzystnie wpłynie na: poprawę wskaźników rozrodu; zwiększenie liczby urodzonych cieląt i ich przeżywalność; zabezpieczenie krów przed trudnymi do wyleczenia schorzeniami; zoptymalizowanie warunków legowiskowych; zwiększenie wydajności mlecznej; poprawę dobrostanu; oszczędność czasu obserwacji stada; oszczędność finansową wynikającą z mniejszej liczby porcji nasienia oraz inseminacji. 5 / 5