Czwarty blok tematyczny Art. 75 Megaustawy

Transkrypt

1 Czwarty blok tematyczny Art. 75 Megaustawy Prelegent Mirosław Rymer Śląski Urząd wojewódzki Problemy związane z realizacją przez wojewodów zadań określonych w art. 75 Megaustawy

2 Uwagi i problemy zgłoszone przez urzędu wojewódzkie w zwiaŝku z wejsćiem w Ŝycie megaustawy II. Przepisy megaustawy generujące obowiązki wojewody: art Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, zwany dalej planem miejscowym, nie moŝe ustanawiać zakazów, a przyjmowane w nim rozwiązania nie mogą uniemoŝliwiać lokalizowania inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, jeŝeli taka inwestycja jest zgodna z przepisami odrębnymi. 2. JeŜeli lokalizacja inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej nie jest umieszczona w planie miejscowym, dopuszcza się jej lokalizowanie, jeŝeli nie jest to sprzeczne z określonym w planie przeznaczeniem terenu ani nie narusza ustanowionych w planie zakazów lub ograniczeń. Przeznaczenie terenu na cele zabudowy wielorodzinnej, rolnicze, leśne, usługowe lub produkcyjne nie jest sprzeczne z lokalizacją inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, a przeznaczenie terenu na cele zabudowy jednorodzinnej nie jest sprzeczne z lokalizacją infrastruktury telekomunikacyjnej o nieznacznym oddziaływaniu. (...) art Przepis art. 46 stosuje się do planów miejscowych obowiązujących w dniu wejścia w Ŝycie ustawy. 2. W terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w Ŝycie ustawy, gminy dostosują treść planów miejscowych obowiązujących na obszarze ich właściwości do wymagań określonych w art. 46 ust Wójt, burmistrz albo prezydent miasta, w terminie 7 dni od dnia, w którym upłynął termin określony w ust. 2, przedkłada właściwemu wojewodzie obowiązujące plany miejscowe oraz dokumentację prac planistycznych w celu oceny ich zgodności z wymaganiami określonymi w art. 46 ust JeŜeli treść przedłoŝonych planów miejscowych nie została dostosowana do wymagań określonych w art. 46 ust. 1, wojewoda zmienia plan miejscowy dla obszaru, w stosunku do którego nie dokonano odpowiednich zmian, oraz wydaje w tej sprawie zarządzenie zastępcze. Zmieniony w tym trybie plan wywołuje skutki prawne takie jak miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. 5. Koszty zmiany planu miejscowego ponosi w całości gmina, której obszaru dotyczy zarządzenie zastępcze. 6. Nie wydaje się zarządzenia zastępczego po upływie 18 miesięcy od dnia przedłoŝenia wojewodzie planu miejscowego. 7. W przypadku złoŝenia przez radę gminy skargi na zarządzenie zastępcze, o którym mowa w ust. 4, sąd administracyjny wyznacza rozprawę w terminie 30 dni od dnia wpłynięcia skargi do sądu. 8. Przepisy ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym stosuje się odpowiednio. III. Przewidywane problemy związane z wejściem w Ŝycie ww. ustawy.

3 1. Jako, Ŝe 12 - miesięczny termin na doprowadzenia obowiązujących planów miejscowych do zgodności z prawem przez gminy upływa z dniem 17 lipca 2011 roku, to mając na uwadze: a) czas jaki jest niezbędny do dokonania zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (minimalny: teoretycznie 3 miesiące, praktycznie 6 miesięcy), b) stan zaangaŝowania procedur planistycznych w gminach (w większości gmin nie podjęto procedur planistycznych zmierzających do dostosowania planów do przepisów megaustawy ), c) fakt, iŝ z związku z zakończeniem kadencji rad gmin zadaniem tym zajmą się radni nowej kadencji najwcześniej w styczniu 2011 roku, d) brak środków w budŝetach wielu gmin na pokrycie kosztów zmiany planów e) wątpliwości natury merytorycznej - dotyczące tego, jakie postanowienia planów miejscowych są niedopuszczalne w świetle przepisów megaustawy ( f) brak woli ze strony gmin do dokonywania zmian planów, wobec faktu, iŝ plany te z uwagi na niezgodność sowich postanowień z przepisami megaustawy mogą być zaskarŝone do sądu przez prezesa UKE, jak i przedsiębiorcę telekomunikacyjnego (z opinii przedstawicieli gmin wynika, iŝ wolą oni poczekać, aŝ te podmioty zaskarŝą plany), naleŝy stwierdzić, iŝ gminy nie wykonają ciąŝącego na nich obowiązku dostosowania obowiązujących planów miejscowych i zgodnie z art. 75 ust. 4 ustawy obowiązek ten spocznie na wojewodzie. 2. W sytuacji, w której obowiązek zmiany planów spocznie na wojewodzie, mając na uwadze, ilość uchwał, która będzie podlegała weryfikacji z pewnością pojawią się następujące problemy, takŝe czysto praktycznej natury: a) konieczność zatrudnienia dodatkowych pracowników zajmujących się wyłącznie tym zagadnieniem. NaleŜy mieć teŝ na względzie, Ŝe równolegle będą uchwalane nowe plany, które równieŝ będą wymagały sprawdzenia pod katem zgodności z prawem, nie tylko w zakresie przepisów megaustawy. b) ustawodawca przewidział, iŝ doprowadzenie planów do stanu zgodnego z prawem odbywać się będzie poprzez wydanie przez wojewodę zarządzenia zastępczego. Zarządzenie zastępcze, jak wynika z treści art. 98a ustawy o samorządzie gminnym, jest instrumentem nadzoru o charakterze personalnym (dot. m.in. stwierdzenia wygaśnięcia mandatu wójta czy radnego). W tym kształcie jest ono całkowicie niedostosowane do działań w odniesieniu do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego:

4 Art Rozstrzygnięcia organu nadzorczego dotyczące gminy, w tym rozstrzygnięcia, o których mowa w art. 96 ust. 2 i art. 97 ust. 1, a takŝe stanowisko zajęte w trybie art. 89, podlegają zaskarŝeniu do sądu administracyjnego z powodu niezgodności z prawem w terminie 30 dni od dnia ich doręczenia. 2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do rozstrzygnięć dotyczących organów związków i porozumień międzygminnych. 3. Do złoŝenia skargi uprawniona jest gmina lub związek międzygminny, których interes prawny, uprawnienie albo kompetencja zostały naruszone. Podstawą do wniesienia skargi jest uchwała lub zarządzenie organu, który podjął uchwałę lub zarządzenie albo którego dotyczy rozstrzygnięcie nadzorcze. 3a. Do złoŝenia skargi na rozstrzygnięcie organu nadzorczego, dotyczące uchwały rady gminy, doręczone po upływie kadencji rady, uprawniona jest rada gminy następnej kadencji w terminie 30 dni od dnia wyboru przewodniczącego rady. 4. Do postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1 i 2, stosuje się odpowiednio przepisy o zaskarŝaniu do sądu administracyjnego decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej. 5. Rozstrzygnięcia nadzorcze stają się prawomocne z upływem terminu do wniesienia skargi bądź z datą oddalenia lub odrzucenia skargi przez sąd. Art. 98a. 1. JeŜeli właściwy organ gminy, wbrew obowiązkowi wynikającemu z przepisów art. 190 ust. 2 i 6 i art. 194 ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 24b ust. 6, art. 26 ust. 2 i 5 ustawy z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta (Dz.U. Nr 113, poz. 984, Nr 127, poz i Nr 214, poz. 1806) oraz art. 5 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, w zakresie dotyczącym odpowiednio wygaśnięcia mandatu radnego, obsadzenia mandatu radnego, wygaśnięcia mandatu wójta, odwołania ze stanowiska albo rozwiązania umowy o pracę z zastępcą wójta, sekretarzem gminy, skarbnikiem gminy, kierownikiem jednostki organizacyjnej gminy i osobą zarządzającą lub członkiem organu zarządzającego gminną osobą prawną, nie podejmuje uchwały, nie odwołuje ze stanowiska lub nie rozwiązuje umowy o pracę, wojewoda wzywa organ gminy do podjęcia odpowiedniego aktu w terminie 30 dni. 2. W razie bezskutecznego upływu terminu określonego w ust. 1, wojewoda, po powiadomieniu ministra właściwego do spraw administracji publicznej, wydaje zarządzenie zastępcze. 3. Przepis art. 98 stosuje się odpowiednio, z tym Ŝe uprawniona do złoŝenia skargi jest równieŝ osoba, której interesu prawnego lub uprawnienia dotyczy zarządzenie zastępcze. - wydanie zarządzenia musi poprzedzać wezwanie przez wojewodę rady gminy do zmiany planu w terminie 30 dni. Oczywistym jest, iŝ wezwanie to będzie bezskuteczne. - zarządzenie moŝe być zaskarŝone przez radę gminy, jak i kaŝdą osobę, której interesu prawnego lub uprawnienia dotyczy zarządzenie zastępcze, czyli praktycznie przez kaŝdego właściciela, czy uŝytkownika wieczystego nieruchomości znajdującej się na obszarze objętym planem, który został uchylony lub zmieniony zarządzeniem

5 zastępczym. Hipotetycznie zatem liczyć się naleŝy z kilkoma tysiącami skarg na zarządzenia zastępcze, które będą musiały być przesłane do WSA przez wojewodę (nie licząc ew. zaangaŝowania czasu i pracowników celem przygotowania odpowiedzi na skargi), - prawie nierealne jest określenie - przy wykorzystaniu posiadanych przez wojewodę danych - kręgu podmiotów, którym zarządzenie zastępcze naleŝałoby doręczyć, bo wydaje się, Ŝe naleŝałoby doręczyć je wszystkim uprawnionym do wniesienia skargi na zarządzenie zastępcze. PoniewaŜ do postępowań nadzorczych, zgodnie z treścią art. - w wielu wypadkach wydanie zarządzenia zastępczego nie byłoby moŝliwe, gdyŝ wyeliminowanie poszczególnych zapisów planu stać moŝe w sprzeczności ze stanowiskiem organów uzgadniających plan i np. naruszać zasady ochrony zabytków czy ochrony środowiska narzucone przez te organy. Wątpliwą zatem wydaje się moŝliwość wydania zarządzenia zastępczego w sytuacji zaistnienia takiego konfliktu stanowisk, zwłaszcza, iŝ ewentualne ponowne uzgodnienie nie jest moŝliwe, - w przypadku, gdy wojewoda zarządzeniem zastępczym uchylałby lub zmieniał część planu miejscowego celem usunięcia zakazów lub ograniczeń w budowie sieci teleinformatycznych, przy czym usunięcie zakazu czy ograniczenia skutkowałoby pozbawieniem planu elementu obligatoryjnego, wydanie zarządzenia zastępczego wydaje się niedopuszczalne. - wydanie zarządzenia zastępczego nie będzie dopuszczalne równieŝ w sytuacji, gdy zmiana planu wprowadzona przez wojewodę zarządzeniem zastępczym doprowadziłaby do sprzeczności postanowień planu z ustaleniami studium. Ustawodawca nie przewidział moŝliwości zmiany studium przez wojewodę. - czy projekt zarządzenia zastępczego w sprawie zmiany planu będzie musiał być sporządzony uprawnionego architekta lub urbanistę będącego członkiem właściwego samorządu zawodowego, - Czy zmiana planu miejscowego przez wojewodę w trybie art. 75 megaustawy musi być dokonana zgodnie z procedurą planistyczną określoną w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a więc z ogłoszeniem o przystąpieniu, uzgadnianiem, opiniowaniem, sporządzaniem prognozy oddziaływania na środowisko, wyłoŝeniem itd., co w praktyce czyni niemoŝliwym wydanie więcej niŝ kilku czy kilkunastu zarządzeń zastępczych w okresie 18 miesięcy przewidzianych przez ustawodawcę? Czy teŝ przepis art. 75 megaustawy stanowi lex specialis w stosunku do przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i tym samym wyłącza konieczność stosowania procedury planistycznej przez wojewodę? - Czy w ustawowym okresie 18 miesięcy usunięcie z planu postanowień niezgodnych z przepisami megaustawy zobowiązuje wojewodę do wydania zarządzenia zastępczego, czy teŝ moŝe on odstąpić od wydania takiego zarządzenia i zaskarŝyć uchwałę do sądu, a jeśli w pierwszej kolejności winień wydać zarządzenie zastępcze, to czy mozę poprzez zarządzenie zastępcze wyeliminować, równieŝ inne dostrzeŝone w planie błędy

6 naruszające przepisy innych ustaw niŝ megaustawa - ponadto juŝ obecnie rysuje się spory rozdźwięk wśród organów (UKE, wojewodowie, RDOŚ itp.), jeŝeli chodzi o określenie przepisów planów miejscowych niezgodnych z megaustawą najprawdopodobniej dopiero orzecznictwo sądów administracyjnych pozwoli na ujednolicenie stanowiska, ale odbędzie się to kosztem planów, które będą przedmiotem tego orzecznictwa. c) konieczność zapewnienia miejsca na przechowanie planów miejscowych wraz z dokumentacją planistyczną, które wójtowie zobowiązani są przekazać w terminie 7 dni od upływu terminu na dostosowanie planów przez gminy (ilość powierzchni jest obecnie niedooszacowania, lecz z pewnością liczona będzie w dziesiątkach m 3 ). W dniach lipca 2011r. wojewodom powinny zostać doręczone wszystkie plany (wraz z obszerną dokumentacją), które będą podlegały zbadaniu co do zgodności z przepisami megaustawy. Analizując opisany problem naleŝy pamiętać, iŝ wojewoda ma 18 miesięcy od dnia doręczenia mu wspomnianych obowiązujących juŝ planów miejscowych na ich sprawdzenie i dostosowanie do stanu zgodnego z prawem. Przy obecnym stanie zatrudnienia nie jest moŝliwe wykonanie tego obowiązku ustawowego, w taki sposób, by nie odbyło się to kosztem innych zadań realizowanych przez pracowników urzędów wojewódzkich (pracowników wydziałów merytorycznych oraz prawników odpowiadających za nadzór nad działalnością uchwałodawczą organów jednostek samorządu terytorialnego). Koniecznym jest ustalenie faktycznej ilości planów miejscowych obowiązujących w Polsce zwłaszcza, zę najstarsze z nich uchwalone zostały w 1995 roku. Na koniec wskazać naleŝy, iŝ realizacja ww. obowiązków przez wojewodę wiąŝe sie z koniecznością zabezpieczenia środków finansowych na zatrudnienie dodatkowych pracowników (o odpowiednich kwalifikacjach kilkunastu do kilkudziesięciu w zaleŝności od wielkości województwa), dodatkową korespondencję, czy materiały biurowe. ZwaŜywszy, Ŝe w całej Polsce dotyczy to około planów miejscowych i licząc koszt zmiany jednego planu na około zł daje to w skali roku niebotyczną kwotę około 1 miliarda złotych, to znaczy tyle ile mają np. wynieść oszczędności budŝetu Państwa związane ze zwolnieniem w całej Polsce 10% pracowników administracji rządowej. Jednocześnie nie do pogodzenia jest konieczność zatrudnienia nowych pracowników do realizacji zadań wojewody wynikających z przepisu art. 75 megaustawy z planowaną redukcją zatrudnienia.