The World s Dental Newspaper Polish Edition. CENA: 15 zł. Zaawansowana próchnica i leczenie odtwórcze aktualne rekomendacje FDI

Transkrypt

1 ICV: 31,38 pkt. DENTAL TRIBUNE The World s Dental Newspaper Polish Edition CENA: 15 zł ISSN X VOL. 17, NR 4 Zaawansowana próchnica i leczenie odtwórcze aktualne rekomendacje FDI Światowa Federacja Dentystyczna zaleca weryfikację poziomu twardości pozostałej zdemineralizowanej próchnicy zębowej jako kryterium usuwania tkanki próchnicowej w zębinie, głównie dla utrzymania zdrowia miazgi. Metoda całkowitego usunięcia zdemineralizowanej i przebarwionej zębiny, opracowana 150 lat temu przez Black a powinna odejść od lamusa uważają eksperci FDI. Światowa Federacja Dentystyczna uważa, że najnowsze dowody naukowe dotyczące usuwania próchnicy i przygotowania ubytków nie są we właściwy sposób ujęte w programach studiów stomatologicznych oraz w praktyce klinicznej, co skutkuje niepotrzebnym usuwaniem struktury zęba. Celem lekarzy dentystów powinno być utrzymanie witalności miazgi w (głębokich) ubytkach, a w konsekwencji wydłużenie długości życia zęba czytamy w oficjalnym stanowisku. FDI popiera następujące zalecenia kliniczne dotyczące usuwania próchnicy w zębinie: Zachowanie niezdemineralizowanej i ponownie zmineralizowanej zębiny. Założenie odpowiedniego wypełnienia poprzez umieszczenie obwodowej odbudowy na zdrowej zębinie i/lub szkliwie, w efekcie kontrola próchnicy i dezaktywacja pozostałych bakterii. Minimalizowanie dyskomfortu/bólu oraz lęku pacjenta. Utrzymanie zdrowia miazgi poprzez zachowanie pozostałej zębiny i zapobieganie narażeniu miazgi, tj. pozostawienie uszkodzonej miękkiej zębiny w pobliżu miazgi, jeśli jest to konieczne. Zwiększenie trwałości wypełnienia poprzez usunięcie odpowiedniej ilości miękkiej zębiny w celu zapewnienia trwałego odbudowania objętości i sprężystości oraz zapewnienia odpowiedniego uszczelnienia. Największa organizacja skupiająca lekarzy dentystów na świecie zaleca również, aby krajowe organizacje stomatologiczne oraz uczelnie stomatologiczne zachęcały swych członków i studentów do postępowania w codziennej praktyce zawodowej zgodnie z wynikami badań naukowych. FDI apeluje o niestosowanie inwazyjnych metod leczenia, które polegają na całkowitym usunięciu próchnicy w pobliżu miazgi na rzecz mniej inwazyjnych, chroniących zęby metod leczenia zgodnie z zaleceniami Międzynarodowej Współpracy w Zwalczaniu Próchnicy International Caries Consensus Cooperation (ICCC). Fot.: pixabay.com. Są to: selektywne usuwanie próchnicy z miękkiej, mocnej i twardej zębiny, rozsądne i stopniowe usuwanie, technika dr Hall, Nieurazowe Leczenie Odbudowujące (ART) oraz nieodbudowujące metody kontroli próchnicy jak srebrny fluorek diaminy, zgodnie ze wskazaniami. źródło:

2 2 Praktyka DENTAL TRIBUNE Polish Edition Rozwiązywanie problemów endodontycznych Grzegorz Witkowski Celem leczenia endodontycznego jest przeciwdziałanie zapaleniu i infekcji systemu kanałów korzeniowych oraz zapewnienie długotrwałego sukcesu. W celu osiągnięcia skuteczności leczenia kanałowego niezmiernie ważne jest, aby postępować zgodnie z procedurami zarówno podczas planowania, jak również w trakcie egzekwowania planu leczenia. Jednym z istotnych etapów postępowania jest sekwencja płukania systemu endodontycznego, która jeśli zostanie wykonana w nieodpowiedni sposób, może drastycznie wpłynąć na obniżenie jakości leczenia. Technika obturacji również jest istotnym elementem całego postępowania. Odpowiedni jej dobór wpływa na mniej lub bardziej trójwymiarowe wypełnienie przestrzeni endodontycznej. Ostatnio mamy Ryc. 1 Ryc. 2 Ryc. 3 do wyboru coraz więcej technik obturacji kanałów zarówno w zakresie technik termicznych, jak i technik bez wykorzystania przenośników ciepła. Wszystkie te elementy wspólnie i każdy z osobna budują sukces terapii lub jego brak. Podczas tworzenia dostępu do komory lekarz dentysta narażony jest na popełnienie wielu błędów, które zwiększają ryzyko powikłań na kolejnych etapach leczenia endodontycznego, jakim jest poszukiwanie ujść kanałów korzeniowych. Aby stworzyć prawidłowy dostęp, klinicysta powinien osiągnąć możliwość zweryfikowania całego dna komory zęba. Zgodnie z doniesieniami literatury, dostęp typu NEC nie daje jakichkolwiek benefitów biomechanicznych w stosunku do dostępu typu CEC, jednak może wpłynąć negatywnie na widoczność i skuteczność zlokalizowania wszystkich ujść kanałów korzeniowych. Co więcej, dostęp typu NEC może w późniejszym etapie leczenia wpłynąć na transportację światła środkowej części krzywizny kanału korzeniowego. Podczas poszukiwania ujść kanałów korzeniowych również powstaje spore ryzyko popełnienia błędów. Pierwszym powikłaniem, na które należy zwrócić uwagę są perforacje dna komory. Najczęściej powstaje ona poprzez nieznajomość anatomii i zbyt agresywną technikę poszukiwania, a także nieodpowiednie zastosowanie instrumentarium. Lekarz poszukujący kanałów powinien być bardzo ostrożny na tym etapie, ponieważ ten błąd może doprowadzić do nieodwracalnych zniszczeń i niemożności wyleczenia, co wiąże się z ekstrakcją zęba. Należy podkreślić, w przypadku perforacji również wybór materiału jest dość istotny Ryc. 0 i zależy od lokalizacji. Mamy do wyboru szerokie spektrum materiałów i metod do radzenia sobie z perforacjami (Ryc. 0). Podczas preparacji kanałów korzeniowych lekarz narażony jest na wiele problemów. Do głównych powikłań leczenia zaliczyć można via falsa, perforacje lub transportacje kanału, odseparowanie pilnika i inne. Jednym z najbardziej stresujących jest perforacja ściany kanału z powodu przetarcia. Perforacje w przestrzeni kanału mają różną etiologię, powstają w wyniku nieprawidłowej instrumentacji kanału lub z powodu zbyt intensywnego stosowania brushingu podczas opracowania. W tej sytuacji perforacja może powstać na wewnętrznej krzywiźnie kanału korzeniowego. Gdy taka sytuacja zaistnieje, lekarz obserwuje intensywne krwawienie, co w kolejnym etapie obniża drastycznie widoczność, często uniemożliwiając dalsze leczenie na danej wizycie. Sprawy się jeszcze bardziej komplikują w momencie, gdy mamy do czynienia z perforacją starą, połączoną ze zmianą. Technika Zamykanie perforacji na wewnętrznej krzywiźnie kanału korzeniowego jest bardzo trudne i wymaga dokładnego przestrzegania procedury postępowania. Wielkość perforacji znacząco może wpłynąć na rokowanie po leczeniu. W celu zamknięcia takiej perforacji należy rozważyć wybór odpowiedniego materiału. W tym przypadku jako materiał z wyboru w większości przypadków należy wybrać bioceramikę. Wybierając materiały bioceramiczne, istotnym jest, by wybrać materiał, który zapewni łatwość manipulacji i szybkość wiązania. Sama technika aplikacji nie powinna być trudna. Obecnie mamy na rynku wiele systemów do aplikacji materiałów bioceramicznych ze specjalnymi giętkimi aplikatorami. Szczególnie przy perforacjach starszych należy odświeżyć i oczyścić brzegi. W przypadku występowania zmian penetrujących do perforacji należy doprowadzić do osiągnięcia suchości zarówno w kanale, jak i w okolicy perforacji. Aby to uzyskać, warto zastosować odpowiednią technikę płukania i aktywacji płynów. W celu indukcji stymulowanej naprawy zniszczonej przez zmianę chorobową kości istotne jest nie tylko użycie odpowiedniego materiału do zamknięcia perforacji, ale również zastosowanie sealera/fillera, który odpowiednio dodatkowo będzie stymulował strefę apikalną. Przypadek 1 36-letnia kobieta została skierowana do naszej praktyki celem leczenia endodontycznego zęba 46. W opisie dentysta kierujący poinformował o znacznej perforacji na wewnętrznej krzywiźnie kanałów dystalnego i mezjalnego. Po wykonaniu CBCT i badania RVG rozpoznano dużą zmianę perforującą blaszkę kostną (Ryc. 1). Klinicznie zaobserwowano znaczne zniszczenie struktury zęba. Pacjentka została poinformowana o trudności zabiegu i poziomie ryzyka oraz wszelkich innych formach leczenia, decydując się na leczenie endodontyczne i potem odbudowę protetyczną kikuta. Po wykonaniu znieczulenia założono koferdam na ząb 46. Pozostałości zmian próchnicowych zostały usunięte, a pole zabiegowe zdezynfekowano podchlorynem sodu w stężeniu 5,25%. Zgodnie z obrazem CBCT, zlokalizowano 2 perforacje na wewnętrznych krzywiznach korzeni mezjalnego i dystalnego. Po zastosowaniu membrany kolagenowej i umieszczeniu jej w zarysie perforacji, jako podbudowę dla bioceramiki zastosowano materiał Biodentine (Septodont). Materiał ten został wybrany z powodu bardzo dobrych

3 DENTAL TRIBUNE Polish Edition Praktyka 3 właściwości, tj. szybkości wiązania, tak istotnej przy tego typu uszkodzeniach i możliwości manipulowania samym materiałem. Cechy te były istotne podczas zabiegu jednowizytowego, jaki zastosowano w tym przypadku. Biodentinę zmieszano w mieszalniku zgodnie z instrukcją producenta i umieszczono w miejscu perforacji. Cement został delikatnie skondensowany i ukształtowany z użyciem sączków papierowych (Ryc. 2). Po stwardnieniu materiału, na które potrzeba było ok. 11 min, rozpoczęto preparację kanałów korzeniowych. Użyto pilnika recyprokalnego o rozmiarze 25/08. Podczas całej procedury stosowano intensywne płukanie kanałów. Preparacja została zakończona po osiągnięciu maksymalnego przewężenia kanału korzeniowego. Zastosowano końcowy protokół irygacji. Z powodu istnienia obszernych zmian w okolicach okołowierzchołkowych, zdecydowano o wykorzystaniu uszczelniacza bioceramicznego wraz z ćwiekiem gutaperkowym. Uszczelniacz został świadomie przepchnięty poza wierzchołek do zmiany, aby dodatkowo stymulować proces gojenia (Ryc. E). Zrąb zęba został odbudowany materiałem kompozytowym, a docelowo zabezpieczony biomechanicznie pośrednią odbudową typu onlay, wykonaną w technologii C/CAM z materiału kompozytowego (Ryc. F). Ryc. 4 Podczas każdego etapu płukania stosowano soniczne (6000 Hz) urządzenie do aktywacji płynów płuczących (Ryc. 3). Ze względu na połączenie zmian w strefie apikalnej ze zmianą drążącą z perforacji zdecydowano o użyciu uszczelniacza bioceramicznego (BioRoot RCS, Septodont). Wykonano obturację kanałów, a szczelne zamknięcie po leczeniu kanałowym wykonano materiałem kompozytowym w technice bezpośredniej. Pacjentka została poinformowana o konieczności wykonania odbudowy pośredniej. Docelowa praca protetyczna została zaplanowana i wykonana w technologii C/CAM z materiału kompozytowego (Ryc. 4-6). Po 4 miesiącach pacjentka stawiła się celem wykonania kontrolnych zdjęć RVG i CBCT. Analizując badanie tomograficzne, widać gojenie zmian (Ryc. 7). Przypadek 2 41-letnia kobieta została skierowana do naszego gabinetu przez swojego lekarza dentystę celem leczenia zęba 36. Po wykonaniu CBCT i RVG uwidoczniono, zmiany okołowierzchołkowe prawdopodobnie powstałe z powodu nieskutecznie przeprowadzonego wcześniejszego leczenia kanałowego. Mimo występowania zmian okołowierzchołkowych, ząb był bezobjawowy klinicznie. Głównym powodem, dla którego pacjentka stawiła się u swojego lekarza była chęć wymiany wypełnienia. Podjęto decyzję o powtórnym leczenie kanałowym (Ryc. A). Po podaniu znieczulenia i zaizolowaniu pola zabiegowego koferdamem, stworzono dostęp do komory zęba. Z powodu rozległej odbudowy, możliwym było uzyskanie dostępu typu straight line access. Pozostawienie starej odbudowy byłoby błędem z powodu jej nieszczelności. Poszukiwanie ujść i wygładzenie ścian zostało wykonane końcówką ultradźwiękową Cavi (VDW) (Ryc. B i C). Faza preparacji kanałów korzeniowych została wykonana za pomocą instrumentów recyprokalnych o rozmiarze 25/08. Zastosowano odpowiedni protokół płukania kanałów wraz z aktywacją płynów (Ryc. D).

4 4 Praktyka DENTAL TRIBUNE Polish Edition Ryc. 5 Ryc. A Ryc. 6 Ryc. 7 Pacjentka została poinformowana o konieczności wizyt kontrolnych. Po 4 miesiącach stawiła się na pierwszą kontrolę. Wykonano badanie CBCT i RVG, na których zaobserwowano gojenie zmian (Ryc. G). Podsumowanie Technologie endodontyczne rozwijają się bardzo dynamicznie, a samo leczenie zmieniło się w ciągu ostatniej dekady radykalnie. Jako klinicyści obserwujemy znaczące zmiany w technikach preparacji kanałów korzeniowych i innych procedurach endodontycznych. Należy zawsze pamiętać, że elementem najbardziej wpływającym na wynik leczenia jest prawidłowa irygacja kanału korzeniowego i późniejsze szczelne wypełnienie systemu. Jeśli wszystkie elementy postępowania zostaną połączone z odpowiednim i świadomym wyborem materiałów, mamy ogromne szanse uzyskiwać bardzo dobre efekty leczenia. Obturacja kanałów korzeniowych materiałami bioceramicznymi wydaje się drogą ku przyszłości. Ryc. B Ryc. C Ryc. E Ryc. D Ryc. F Ryc. G Autor Lek. stom. Grzegorz Witkowski urodził się w 1979 r. w Białymstoku. Studiował na Akademii Medycznej w Warszawie, którą ukończył w 2003 r. Członek ESE, PTE i PASE. Dr Witkowski jest wykładowcą z wieloletnim doświadczeniem, rozpoznawanym w kraju i za granicą. Autor wielu artykułów w prasie specjalistycznej z zakresu endodoncji, technologii C/CAM i zastosowania mikroskopu w codziennej praktyce stomatologicznej. Od 2004 r. prowadzi prywatną praktykę stomatologiczną w Olsztynie. W 2015 r. założył grupę wykładową Dental Masters Group, której wykładowcy prowadzą szkolenia z zakresu endodoncji, odbudów estetycznych i C/CAM. W życiu prywatnym mąż, ojciec i triathlonista amator.

5

6 6 PSI DENTAL TRIBUNE Polish Edition PSI 2019 zmiany, rozwój, coraz wyższy poziom! Curriculum zmniejszenie liczby ośrodków - nowy, spójny kształt, przeredagowane tematy - nowe, aktualne zagadnienia - więcej praktyki, przeorganizowane warsztaty Dr n. med. Mariusz Duda - Prezydent PSI. 30 listopada 2018 w Krakowie Nadzwyczajne Walne Zebranie Członków PSI dokonało wyboru nowych Władz Stowarzyszenia. Po raz czwarty prezydentem PSI został dr n. med. Mariusz Duda. O planach rozwojowych Polskiego Stowarzyszenia Implantologicznego rozmawiamy z prezydentem PSI. Niemiernie się cieszę się, że jako pierwsza redakcja możemy pogratulować wyboru na kolejną kadencję. Dr n. med. Mariusz Duda: Dziękuję bardzo! We władzach Stowarzyszenia niewiele się zmieniło, ale planujemy kilka zmian i nowości na najbliższe 4 lata. PSI ma dobrą i stabilną pozycję wśród lekarzy, co zatem wymaga zmian? Rzeczywiście, w ostatnich latach Stowarzyszenie systematycznie rozwija się, m.in. pod względem rozpoznawalności marki, ponieważ jesteśmy obecni na ok. 10 konferencjach i targach rocznie, patronujemy jako PSI lub Implantologia Stomatologiczna kilku ważnym wydarzeniom, ale i współorganizujemy Sesje Implantologiczne przy okazji targów Krakdent czy ostatnio CEDE. Ubiegłoroczna Consensus Conference i Kongres PSI/ICOI Europe w Krakowie u- gruntowała też pozycję PSI na arenie międzynarodowej. Nie zapominajmy o kongresie PSI Kongres PSI/ICOI jest naszym najważniejszym wydarzeniem zarówno pod względem naukowym, jak i integracyjnym. Do tej pory kongres PSI odbywał się co 2 lata, ale w 2019 r. po raz pierwszy PSI będzie współorganizatorem tego wydarzenia poza granicami Polski. W dn maja 2019 r. zapraszam do Baden Baden, gdzie odbędzie się Kongres ICOI/PSI, oczywiście z symultanicznym tłumaczeniem na język polski. Kolejny kongres PSI odbędzie się w Poznaniu w czerwcu 2020 r. Systematycznie także rośnie liczba członków Polskiego Stowarzyszenia Implantologicznego. To prawda. Przed podsumowaniem kadencji analizowaliśmy statystyki i rzeczywiście, liczby są imponujące! W tym roku 380 lekarzy zapłaciło składkę, a w bazie członków mamy 563 osoby. Stale powiększa się liczba implantologów w naszej bazie na stronie Stowarzyszenia. Jest tam ponad 300 lekarzy, a prawie 100 z nich korzysta co roku z preferencyjnych warunków ubezpieczeniowych dla członków PSI. Mamy też dla naszych członków wzory dokumentów zgody na leczenie implantologiczne w języku polskim, angielskim i niemieckim. PSI zapewnia wiele korzyści nie tylko swoim członkom. Do udziału w kongresach PSI zapraszamy nie tylko członków Stowarzyszenia, ale wszystkich lekarzy, których ta tematyka interesuje. Implantologia Stomatologiczna również jest dostępna bezpłatnie dla każdego, kto po nią przyjdzie na stoisko PSI podczas wielu branżowych wydarzeń, na których jesteśmy obecni. Dostępna jest także bezpłatna wersja elektroniczna pisma. Porozmawiajmy zatem o konkretach w kontekście planów na najbliższy czas. Jak one są? 1 grudnia 2018 r. rozpocząłem 4. kadencję i kolejne 4 lata będą z pewnością kontynuacją naszych założeń statutowych, ale musimy dostosowywać się do zmieniających się okoliczności zarówno w standardzie edukacyjnym, jak i w procedurach klinicznych. W 2019 r. wydajemy polską edycję Słownika implantologicznego ICOI pod moją redakcją i jest to jeden z efektów stale rozwijanej się współpracy z ICOI. W ostatnim roku rozstaliśmy się z DGOI na rzecz znacznie bardziej prestiżowego ICOI Europe i ICOI Deutschland, w przyszłym roku powinien się odbyć Expert Program w Kambodży, najważniejszym wydarzeniem będzie Kongres ICOI/PSI w Baden Baden, ale nasz priorytetowy projekt w najbliższych kilku tygodniach to Curriculum Implantologii 2.0, czyli nowa odsłona naszego szkolenia.

7 DENTAL TRIBUNE Polish Edition PSI 7 Ośrodki Curriculum 2.0 PSI/ICOI: dr Jerzy Zbożeń dr Arkadiusz Krężlik dr Andrzej Szwarczyński prof. Marzena Dominiak dr Mariusz Duda Warto zmieniać coś, co jest już tak rozpoznawalne wśród lekarzy i cieszy się dużym uznaniem? Curriculum Implantologii ukończyło 315 absolwentów, kolejnych 30 jest w trakcie szkolenia i te liczby wyraźnie stawiają PSI w pozycji lidera w zakresie kształcenia implantologicznego w Polsce. Jednak zarówno rynek, jak i procedury leczenia się zmieniają, nadszedł zatem czas na aktualizację i od nowej edycji Curriculum będzie lepsze, bardziej spójne, ale nadal oparte o kształcenie wg zasad ICOI. Międzynarodowa afiliacja ICOI/ICOI EUROPE największego towarzystwa implantologicznego na świecie to wsparcie, którego nie sposób przecenić. Certyfikacja z New York University jest częścią naszego programu międzynarodowego i tego w żaden sposób nie zamierzamy zmieniać. A co z pozostałymi aktywnościami PSI? Umiejętności implantologiczne Fellowship/Diplomate to wciąż istotna sprawa dla wielu lekarzy zajmujących się implantologią To, jak ważną role odgrywa szkolenie Curriculum jest widoczne zwłaszcza podczas egzaminów międzynarodowej umiejętności Fellowship/Diplomate. Absolwenci naszego szkolenia prezentują znacznie lepsze przypadki i zdecydowanie lepiej wypadają podczas egzaminu niż lekarze, którzy przez szkolenie wcześniej nie przeszli. Jesteśmy dosłownie w przededniu planowanego na grudzień porozumienia z Implant Master Poland i Frankfurt University MOI w kwestii egzaminów umiejętności. Czym będzie się różniło nowe Curriculum od dotychczasowej wersji? Po 13 latach stałej obecności na rynku edukacji implantologicznej w Polsce Curriculum Implantologii PSI/ICOI zmienia swoją formułę. Curriculum Implantologii 2019/2020 to Curriculum 2.0. Zmniejsza się liczba ośrodków. Nowe Curriculum nie tylko utrzymuje standard znany z poprzednich lat, ale podnosimy poprzeczkę dla wykładowców i ośrodków. Kierownicy ośrodków to doświadczeni klinicyści, którzy są również doskonałymi dydaktykami i autorytetami w naszym środowisku. Nowa edycja, nowa formuła, nowy program, nowy spójny kształt, nowe przeredagowane tematy, nowe zagadnienia, więcej praktyki to najważniejsze zmiany w tym zakresie. Ośrodkami pozostają: Kielce, Tomaszów Mazowiecki, Poznań, Wrocław i Katowice, a liderami: dr Jerzy Zbożeń, dr Arkadiusz Krężlik, dr Andrzej Szwarczyński, prof. Marzena Dominiak i dr Mariusz Duda. Wieloośrodkowość jest niewątpliwą zaletą naszego szkolenia, bo każdy z kierowników ośrodka to ekspert w swojej dziedzinie. Zmniejszyliśmy jednak liczbę ośrodków, aby szkolenie było bardziej spójne, zwarte i merytorycznie na najlepszym możliwym poziomie. Równowaga między teorią a praktyką to jedyne rozwiązanie metodyczne, które gwarantuje kursantom program, który przygotuje ich do pracy w gabinecie. Warsztaty hands- on są potrzebne na każdym poziomie doświadczenia implantologicznego. Zabiegi z udziałem pacjenta to równie ważna część szkolenia, ale bez odpowiedniej ilości teorii i case ów, sama praktyka nie wystarczy. Implantologia stomatologiczna jest dziedziną wymagającą interdyscyplinarnego połączenia teoretycznej wiedzy z zakresu chirurgii stomatologicznej, protetyki i periodontologii, ale wymaga również posiadania umiejętności praktycznych z zakresu chirurgii stomatologicznej, protetyki i periodontologii. W związku z tym, że lekarz dentysta rozpoczynający szkolenie z implantologii powinien posiadać niezbędny zasób wiedzy teoretycznej oraz zalecany poziom umiejętności praktycznych w wymienionych dziedzinach, trzeba być przynajmniej 3 lata po studiach. Nasze Curriculum jest adresowane przede wszystkim do osób, które swój przysłowiowy pierwszy implant mają już za sobą. Aktualnie trwająca 14. edycja Curriculum Implantologii jest ostatnią w takim kształcie, w jakim je znamy. Od listopada 2019 r. w Curriculum Implantologii zajdą duże zmiany zarówno w programie, jak i strukturze szkolenia. Rozmawiała: Marzena Bojarczuk

8 8 News DENTAL TRIBUNE Polish Edition 30% młodych Europejczyków ma ubytki szkliwa zębów Aż 30% młodych Europejczyków ma ubytki szkliwa. Nadwrażliwość zębów stwierdzono u ponad 40% osób w wieku lat. Stomatologia zachowawcza w przeszłości skupiała się na leczeniu próchnicy, a to badanie sugeruje, że rośnie powszechność występowania innych problemów ocenił współautor badania, prof. Denis Bourgeois, dziekan Wydziału Stomatologii na Uniwersytecie w Lyonie. Jak wyjaśnił, badanie o akronimie ESCARCEL jest dotychczas największym europejskim studium epidemiologicznym dotyczącym tzw. ubytków przyszyjkowych zębów, niemających związku z próchnicą. Objęto nim 3187 osób w wieku lat z 7 krajów Europy o różnym systemie organizacji ochrony zdrowia, profilaktyki i ubezpieczeń zdrowotnych (Wielkiej Brytanii, Włoch, Francji, Hiszpanii, Finlandii, Łotwy i Estonii). U badanych sprawdzano występowanie ubytków tkanek zębów związanych z erozją szkliwa oraz nadwrażliwość zębiny. Przeprowadzono również wywiady, by zebrać informacje na temat czynników ryzyka tych problemów. Niepróchnicowe ubytki szkliwa powstają na skutek działania czynników chemicznych, głównie kwasów obecnych w pożywieniu oraz mechanicznych, które powodują ścieranie (w tym wzajemne tarcie zębów o siebie). W rezultacie pojawia się przebarwienie zębów, dochodzi do zmian ich kształtu, brzegi zębów przednich stają się cieńsze i przezroczyste, krawędzie żujące zębów trzonowych ulegają spłaszczeniu i może dojść do kruszenia się zębów na krawędziach siecznych. Badanie ESCARCEL wykazało, że ubytki szkliwa (i związane z tym zmiany powierzchni i kształtu zębów) miało 29,45 badanych osób. Najsilniej było to związane z częstym spożywaniem kwaśnych produktów świeżych owoców, soków owocowych oraz napojów izotonicznych, ale też problemami zdrowotnymi, takimi jak refluks żołądkowo-przełykowy (cofanie się soku żołądkowego do przełyku, które objawia się tzw. zgagą) oraz powtarzające się wymioty (związane np. z występowaniem bulimii) mówił współautor badania prof. David Bartlett z Londyńskiego Instytutu Stomatologii. Największy odsetek osób z najwyższym stopniem uszkodzenia szkliwa stwierdzono we Francji i we Włoszech. Badanie ujawniło też, że blisko 42% młodych osób miało nadwrażliwość zębów. Oznacza to, że problem ten staje się coraz częstszy, gdyż do tej pory jego rozpowszechnienie wśród ludzi młodych szacowano na 30% powiedziała prof. Nicola West z Dental Hospital and School w Bristolu. Badania łączą zapalenie ozębnej i cukrzycę typu 2 z niskim poziomem witaminy D Z wielu powodów witamina D3 jest witaminą niezbędną dla naszego zdrowia. W nowym badaniu, które może zwiększyć jej znaczenie, naukowcy z University of Toronto zidentyfikowali, w jaki sposób witamina D i zapalenie przyzębia wspólnie wpływają na cukrzycę typu 2. W związku z rosnącą częstością występowania stanu przedcukrzycowego i cukrzycy typu 2, badanie może pomóc w odkryciu roli chorób przyzębia w innych schorzeniach. Główny autor badania, Aleksandra Zuk znalazła zależność między rozwojem cukrzycy typu 2 wśród osób z chorobą przyzębia, którym brakuje również witaminy D3. Wiemy, że witamina D jest nie tylko pomocna dla zdrowia kości, ale ma również działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Wystarczający poziom witaminy D może potencjalnie zmniejszyć stan zapalny i wpływać na drobnoustroje jamy ustnej związane z chorobą dziąseł powiedział dr Zuk, doktorantka w dziedzinie epidemiologii w Szkole Zdrowia Publicznego Dalla Lana oraz praktykant w Laboratorium Populacji Zdrowia. Wg badań, połowa dorosłych Amerykanów cierpi na jakąś formę zapalenia ozębnej i braki witaminy D. Zuk ma nadzieję, że dzięki lepszemu zrozumieniu tej zależności można będzie opracować ukierunkowane leczenie jako dodatkową linię obrony przed cukrzycą, np. zmiana poziomu witaminy D z niskiego na wysoki wśród dorosłych z zapaleniem przyzębia może wpłynąć na poziom glukozy u osób żyjących z cukrzycą typu 2. W związku z wciąż niezbadaną rolą chorób przyzębia w aspekcie cukrzycy typu 2, Zuk uważa, że zbadanie wpływu nowych czynników związanych z ryzykiem choroby ma kluczowe znaczenie dla znalezienia odpowiedzi. Ponieważ to pierwsze badanie, musimy spojrzeć na te 2 ekspozycje ponownie w innych badaniach, analizując większą populację chorych. Może to wpłynąć na dalsze badania nad cukrzycą zauważyła Zuk. Badanie pt.: Wpływ niedoboru witaminy D i zapalenia ozębnej na oporność na insulinę, stan przedcukrzycowy i cukrzycę typu 2: wyniki badania National Health and Nutrition Examination (NHANES) opublikowano w BMJ Open Diabetes. Badania i opieka 23 lipca 2018 r.

9 DENTAL TRIBUNE Polish Edition News 9 Separacja amalgamatu teraz! METASYS Medizintechnik GmbH stała się znaczącym producentem urządzeń medycznych na świecie i jest uważana za jedną z wiodących firm w dziedzinie technologii separacji amalgamatu. rtęć zawartą w amalgamacie. Powstaje metylortęć, która jest bardzo toksyczna dla ludzi i przekazywana w łańcuchu pokarmowym. 1 gram rtęci może zanieczyścić litrów wody pitnej. Zgodnie z rozporządzeniem UE 2017/852, art. 10, wszystkie gabinety stomatologiczne w Unii Europejskiej w terminie do 1 stycznia 2019 r. muszą być wyposażone w separator amalgamatu zgodny z ISO Instalacja separatora amalgamatu jest najważniejszym środkiem zapobiegającym przedostawaniu się amalgamatu do wód gruntowych Amalgamat stomatologiczny Rozwiązania separatory amalgamatu Montaż i stosowanie separatora amalgamatu są najważniejszym środkiem zabiegającym przedostaniu się amalgamatu do wód gruntowych. Właściwe organy na całym świecie uznały ten fakt, wprowadzając obowiązek montażu separatorów amalgamatu w gabinetach stomatologicznych, zgodnie z normą ISO Amalgamat jest stopem używanym w stomatologii jako materiał wypełniający ubytki. Zazwyczaj składa się z rtęci (ok. 50%), srebra, cyny, miedzi, cynku i innych metali śladowych. Lekarze dentyści w Europie zużywają rocznie ton rtęci do stomatologicznych wypełnień amalgamatowych. Zagrożenia spowodowane amalgamatem Resztki amalgamatu mogę dostać się do środowiska, jeśli nie są stosowane odpowiednie środki ostrożności. Po wejściu w ekosystemie w reakcje z bakteriami i mikroorganizmami zmieniają Centralny separator sedymentacyjny ECO II W sedymentacyjnym separatorze amalgamatu ścieki z jednostek stomatologicznych przepływają przez otwory wlotowe, które zmniejszają szybkość przepływu wody, aby cząstki amalgamatu mogły osadzać się na dnie pojemnika. W celu pomocy dentystom w ograniczeniu wysokich wydatków oraz wsparciu ich we wdrażaniu niniejszego rozporządzenia, a także mając na uwadze ochronę środowiska, METASYS oferuje separator amalgamatu ECO II, który jest Fot.: METASYS Medizintechnik tani, łatwy do zainstalowania i konserwacji, a także posiada certyfikat ISO. Zbieranie, usuwanie, recykling pojemników zbiorczych z amalgamatem METASYS Medizintechnik GmbH Florianistraße Rum bei Innsbruck Tel.: info@metasys.com Poza użyciem separatorów amalgamatu, absolutnie zasadnicze znaczenie ma ostrożne obchodzenie się z odpadami zawierającymi amalgamat oraz ich profesjonalna utylizacja (np. sitka filtrujące, resztki amalgamatowe, kapsułki amalgamatu). Amalgamat i inne odpady stomatologiczne należy zebrać, poddać recyklingowi i usunąć zgodnie z przepisami, obowiązującymi w danym państwie. Szczegółowe informacje Gabinet stomatologiczny tylko dla dentysty Komercyjne interesy zewnętrznych inwestorów stanowią potencjalne ryzyko dla pacjentów uważają przedstawiciele Europejskiej Regionalnej Organizacji Światowej Federacji Dentystycznej ERO-FDI. ERO-FDI, której szefową jest lek. dent. Anna Lella, zwraca uwagę, że w coraz większej liczbie państw powstają i funkcjonują przychodnie stomatologiczne finansowane i zarządzane przez osoby, które nie są lekarzami dentystami albo przez spółki, w których lekarze dentyści nie są udziałowcami. Wg organizacji, rodzi to potencjalne ryzyko dla pacjentów. Zewnętrzni inwestorzy wpływają na decyzje dotyczące leczenia, zagrażają jakości opieki stomatologicznej, negatywnie wpływają na systemy opieki stomatologicznej zarówno publiczne, jak i prywatne poprzez to, że podmioty udzielające świadczeń są zarządzane przez osoby trzecie, naruszają prawo pacjenta do swobodnego wyboru lekarza dentysty, sprzyjają tzw. nadmiernemu leczeniu, czyli udzielaniu świadczeń bez wskazań medycznych czytamy w stanowisku. ERO-FDI tłumaczy, że podstawowym celem działań zarówno ERO, jak i FDI jest zwracanie uwagi na to, że konieczne jest zagwarantowanie wolnego charakteru praktyki stomatologicznej i uniknięcie negatywnego wpływu komercjalizacji na zawód lekarza dentysty. Opieka zdrowotna, mająca szczególny charakter, musi być traktowana w specjalny sposób i nie powinna podlegać ogólnym regułom wolnego rynku. Z tego względu ERO wzywa krajowe organizacje stomatologiczne oraz decydentów politycznych w państwach reprezentowanych w ERO, aby przeciwstawili się tworzeniu przez spółki nienależące do lekarzy dentystów podmiotów udzielających świadczeń stomatologicznych nastawionych wyłącznie na zysk i niemających oparcia w podstawowych zasadach etyki lekarskiej napisano w stanowisku. źródło: PTS

10 10 Praktyka DENTAL TRIBUNE Polish Edition Leczenie zmian okołowierzchołkowych za pomocą MTA Repair HP opis przypadku Fábio Duarte da Costa Aznar 28-letni mężczyzna zgłosił się z bezobjawowym obrazem klinicznym zmian chromatycznych zęba 11, przedstawiając historię urazów zębów w dzieciństwie. W badaniach klinicznych i radiograficznych znaleziono ślady martwicy miazgi, ząb poddano leczeniu endodontycznemu. Pacjentowi podano znieczulenie i odizolowano ząb za pomocą koferdamu. Usunięto część koronową, aby było możliwe sprawdzenie obecności martwicy miazgi. Dezynfekcję korony przeprowadzono za pomocą środka 2,5% NaOCl, a następnie przeprowadzona badanie radiograficzne z powodu braku możliwości użycia lokatora wierzchołkowego w zastanych warunkach anatomicznych, gdyż mogło to wpłynąć na dokładność pomiaru. Opracowanie kanału wykonano techniką ręczną (stepback) przy użyciu pilników 3. generacji (Maillefer, Szwajcaria), jako środka płuczącego użyto 2,5% NaOCl. Przy każdej wymianie pilników wykonywano pasywne irygacje ultradźwiękowe płaskimi końcówkami w celu zwiększenia efektu czyszczenia. Jako uzupełnienie procesu dekontaminacji wewnątrzkanałowej dokonano wymiany wodorotlenku wapnia (Ultracal, Ultradent, USA) dwukrotnie w odstępach 2-tygodniowych, a w celu analizy jakości oczyszczania kanału dokonywano oceny radiologicznej. Po usunięciu leku i osuszeniu, wierzchołek wypełniono za pomocą MTA REPAIR HP (Angelus, Brazil), a techniką bezpośrednią wypełniono i uszczelniono wierzchołek. Po upływie 24 godz. zastosowano hybrydową technikę termomechaniczną Taggera z uszczelniaczem na bazie MTA (Fillapex, Angelus, Brazil). Ryc. 2 Ryc. 2: Początkowy stan zęba 11 Ryc. 1 Ryc. 1: Kliniczne zdjęcia zęba 11 Ryc. 4 Ryc. 4: Uzupełniający proces czyszczenia z zastosowaniem irygacji ultradźwiękowej Ryc. 6 Ryc. 6: Radiograficzny obraz wypełnienia kanału korzeniowego za pomocą wodorotlenku wapnia Ryc. 3 Ryc. 3: Badanie radiologiczne Ryc. 5 Ryc. 5: Wewnątrzkanałowe umieszczenie leków z wodorotlenkiem wapnia

11 DENTAL TRIBUNE Polish Edition Praktyka 11 Ryc. 7 Ryc. 7: Prezentacja MTA REPAIR HP (Angelus, Brazil) Badanie radiograficzne wykazało idealne wypełnienie i uszczelnienie całego obszaru kanału korzeniowego, a także brak powikłań pooperacyjnych. Badanie kontrolne wykonano po 6 miesiącach, obserwując neoformację kości w okolicy wierzchołkowej. Ryc. 9 Ryc. 10 Ryc. 11 Ryc. 9: Obraz radiologiczny okolicy okołowierzchołkowej Ryc. 8 Ryc. 8: Bezpośrednia kondensacja MTA REPAIR HP Ryc. 10: Stan po zakończeniu leczenia Ryc. 11: Stan po 6 miesiącach Prof. Fábio Duarte da Costa Aznar Doctor of Applied Dental Sciences, University of São Paulo (Brazil). Koordynator kursu specjalizacyjnego w dziedzinie endodoncji Latinoamericanos (FACOPH/Bauru-SP, FACESC/Chapecó-SC, FACOPH/ Goiânia-GO, GOE/Macapá-AP i FUNORTE /Ji-Paraná-RO) Kontakt: Rua Dr. Olímpio de Macedo, 2-37 Vila Universitária Bauru, São Paulo, Brazylia fabio@aznar.com.br Autor

12 12 News DENTAL TRIBUNE Polish Edition Paradontoza zwiększa ryzyko rozwoju choroby Alzheimera Przewlekła choroba dziąseł, określana jako paradontoza ma związek z ryzykiem rozwoju choroby Alzheimera zaobserwowali naukowcy z Tajwanu. Artykuł na ten temat zamieszcza specjalistyczne pismo Alzheimer's Research and Therapy. Naukowcy z Chung Shan Medical University w Taizhong (Tajwan) doszli do takich wniosków po przeanalizowaniu informacji z bazy danych tajwańskiego systemu ubezpieczeń zdrowotnych, które dotyczyły osób w wieku 50 lat i starszych. Porównywano grupę 9291 pacjentów, u których zdiagnozowano paradontozę w latach z dobraną, m.in. pod względem płci, wieku i różnych schorzeń grupą osób bez choroby zapalnej dziąseł. Ludzie cierpiący na paradontozę częściej niż rówieśnicy z grupy kontrolnej mieli np. zbyt wysoki poziom cholesterolu i innych lipidów we krwi (hiperlipidemia), depresję, częściej też doznali w przeszłości urazu mózgu i mieli związane z tym problemy zdrowotne. Analiza ujawniła, że ci, u których paradontoza miała charakter przewlekły, tj. utrzymywała się co najmniej przez 10 lat, mieli o 70% wyższe ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera i to nawet po uwzględnieniu innych czynników mających wpływ na rozwój tej choroby, takich jak schorzenia sercowo-naczyniowe (choroba serca, udar mózgu) czy cukrzyca. Zdaniem autorów pracy, wyniki te stanowią potwierdzenie dla wcześniejszych doniesień, że choroby zakaźne, z którymi wiąże się przewlekły, nawet łagodny, proces zapalny, takie jak długotrwała paradontoza mogą odgrywać istotną rolę w rozwoju choroby Alzheimera. Wczesne diagnozowanie paradontozy oraz jej skuteczne leczenie jest niezwykle istotne, aby zapobiec postępowi choroby zaznaczają naukowcy. Ogromną rolę może tu odegrać edukacja społeczna na temat wpływu paradontozy na cały organizm i ogólny stan zdrowia oraz roli higieny jamy ustnej w prewencji tego schorzenia. Jak skomentował dla Reuters Health niebiorący udziału w badaniach dr Yago Leira Feijoo z Universidad de Santiago de Compostela w Hiszpanii, naukowcy nie potrafią obecnie wyjaśnić, czy zależność pomiędzy paradontozą a wyższym ryzykiem choroby Alzheimera ma charakter przyczynowo-skutkowy. Podejrzewa się raczej, że związek ten ma charakter dwukierunkowy. Paradontoza jest zapalną chorobą dziąseł oraz innych tkanek otaczających i podpierających zęby, jak np. ozębna czy cement korzeniowy. Za jej rozwój odpowiadają bakterie, a narażone są na nią szczególnie osoby, które nie dbają o codzienną higienę jamy ustnej. W paradontozie dziąsła są obrzmiałe, bolesne i krwawią. Gdy choroba nie jest leczona, dziąsła zaczynają odsuwać się od zębów, co prowadzi do powstawania kieszonek przyzębnych, w których panują znakomite warunki do dalszego rozwoju bakterii. W przewlekłej paradontozie dochodzi do ubytków kości, z której wyrastają zęby, a ostatecznie do ich obluzowywania się i wypadania. Z badań wynika, że związki prozapalne produkowane przez chore dziąsła przedostają się do krwiobiegu i przyczyniają do rozwoju wielu chorób przewlekłych, w tym schorzeń układu sercowo-naczyniowego, zaburzeń metabolicznych, chorób układu oddechowego i nerek. Powiązano ją również z poważnymi powikłaniami ciąży, jak np. poronienia i przedwczesne porody. źródło: PAP Nauka w Polsce

13 DENTAL TRIBUNE Polish Edition News 13 Badania nad siłą systemów obronnych organizmu Oporność na antybiotyki staje się coraz bardziej istotnym problemem w stomatologii, medycynie i zdrowiu publicznym. Ponieważ nadmierne przepisywanie antybiotyków jest jednym z powodów tego stanu, badanie nad naturalnymi możliwościami ludzkiego ciała są często ignorowane. Nowe badania prowadzone przez zespół badaczy Case Western Reserve University wykazały, że własne mikroby ludzkiego organizmu są skuteczne w utrzymaniu komórek odpornościowych w dobrej kondycji i zwalczaniu wielu infekcji jamy ustnej. Naukowcy od pewnego czasu wiedzą, że przepisywanie antybiotyków może wyrządzić więcej szkody niż pożytku, jednak badania dotyczące takich zjawisk, jak oporność na antybiotyki w dziedzinie zdrowia jamy ustnej są nadal stosunkowo ograniczone. Dr Pushpa Pandiyan, adiunkt nauk biologicznych w Szkole Medycyny Dentystycznej Case Western Reserve University poprowadził zespół badaczy do zbadania bakterii w jamie ustnej, kwasów tłuszczowych i ich wpływu na niektóre rodzaje białych krwinek, które zwalczają infekcje w jamie ustnej. W warunkach laboratoryjnych badacze przyjrzeli się krótkoterminowemu utrzymaniu limfocytów T i komórek Th17 w zwalczaniu infekcji grzybiczych, takich jak Candida. Postanowiliśmy dowiedzieć się, co się dzieje, gdy nie mamy bakterii, które mogłyby zwalczyć infekcję grzybiczą powiedziała Pandiyan. Odkryliśmy, że antybiotyki mogą zabijać krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe wytwarzane przez własne dobre bakterie dodała. Zgodnie z wynikami badania, naukowcy odkryli również, że te naturalne mechanizmy obronne są bardzo skuteczne w ograniczaniu infekcji i niepożądanych stanów zapalnych, i że antybiotyki mogą blokować naturalne mechanizmy obronne. Pomimo obiecujących wyników, Pandiyan nie wyklucza stosowania antybiotyków w ogóle. Oczywiście, nadal potrzebne są antybiotyki w przypadku infekcji zagrażających życiu powiedziała. Zauważyła jednak również, że organizm ma też dobre bakterie, które codziennie uczestniczą w wielu ważnych procesach i nie ma potrzeby ich zwalczać. Fot.: pixabay.com. Patrząc w przyszłość i możliwości, jakie mogą się pojawić, Pandiyan stwierdziła, że badanie może mieć szerszy wpływ na ochronny wpływ bakterii będących rezydentami na inne rodzaje zakażeń. Badanie, zatytułowane Role of Short Chain Fatty Acids in Controlling Tregs and Immunopathology During Mucosal Infection zostało opublikowane w Frontiers in Microbiology 24 sierpnia br. Kobiety chore na cukrzycę są bardziej narażone na nowotwory jamy ustnej Związki między zdrowiem jamy ustnej a ogólnym zdrowiem są liczne, o czym świadczy coraz więcej badań i potwierdzonych informacji, trafiających do opinii publicznej. W nowym badaniu, które może zwrócić większą uwagę na ten temat, naukowcy z George Institute for Global Health University of New South Wales w Australii i University of Oxford w Wielkiej Brytanii odkryli, że kobiety z cukrzycą mają znacznie zwiększone ryzyko zachorowania na raka jamy ustnej. W rozmowie z Dental Tribune International jeden z 2 prowadzących w/w badania naukowców, dr Toshiaki Ohkuma, powiedział: Opublikowano już dowody na to, że kobiety chore na cukrzycę są bardziej narażone na udar, chorobę wieńcową i otępienie niż mężczyźni z cukrzycą. Nie ma jednak systematycznego przeglądu dowodów na różnice płci w związku między cukrzycą a rakiem, które są rosnącymi problemami zdrowotnymi na całym świecie. oraz białaczki, ale mniejsze ryzyko zachorowania na raka wątroby. Komentując badania, CEO Fundacji Zdrowia Jamy Ustnej, dr Nigel Carter, OBE, powiedział: To sprawia, że regularne wizyty stomatologiczne są absolutną koniecznością. Od wielu lat wiemy, że pacjenci z cukrzycą częściej zapadają na choroby dziąseł i potrzebują dodatkowej opieki stomatologicznej, a wyniki tych badań to kolejny powód regularnych kontroli. Badanie pt.: Różnice płci w związku między cukrzycą a rakiem: przegląd systematyczny i metaanaliza 121 kohort, w tym 20 mln osób i 1 mln wydarzeń" opublikowano na łamach pisma Diabetologia 20 lipca 2018 r. Aby zebrać dane potrzebne do systematycznego przeglądu i metaanalizy, przeprowadzono systematyczne wyszukiwanie w bazie PubMed badań opublikowanych do grudnia 2016 r. Wybrane badania wykazały względne ryzyko związane z płcią dla związku między cukrzycą a rakiem z uwzględnieniem wieku u obu płci. Fot.: pixabay.com. Łącznie zebrano dane osób wg wyników badania, kobiety miały o 13% większe ryzyko zachorowania na raka jamy ustnej, jeśli chorują na cukrzycę typu 1. Ogólnie, kobiety były narażone na większe o 27% ryzyko zachorowania na jakąkolwiek postać raka, jeśli chorują na cukrzycę, podczas gdy mężczyźni mieli to ryzyko większe o 19%. Dodatkowo, naukowcy odkryli, że cukrzyca powoduje większe ryzyko wystąpienia nowotworu u kobiet niż u mężczyzn w przypadku raka jamy ustnej, żołądka i nerek

14 14 News DENTAL TRIBUNE Polish Edition PTS i PAPS rozpoczynają współpracę Olimpiada Higienistek Lekarze dentyści i higienistki stomatologiczne chcą skutecznie współpracować w zakresie doskonalenia zawodowego, rozwoju stomatologii oraz promocji zdrowia jamy ustnej. Dowodem potwierdzającym wspólne cele jest porozumienie zawarte pomiędzy Polskim Towarzystwem Stomatologicznym (PTS) a Polską Akademią Profilaktyki Stomatologicznej (PAPS). Porozumienie pomiędzy PTS a PAPS parafowane 7 listopada 2018 r. w Warszawie jest w polskiej branży stomatologicznej bezprecedensowe. Najstarsza polska organizacja naukowa skupiająca lekarzy dentystów, po raz pierwszy w historii przyjmuje w swoje szeregi higienistki sto- i wniosków dotyczących kształcenia higienistek stomatologicznych oraz osób wykonujących inne zawody w ochronie zdrowia, promocji zdrowia i podnoszenia świadomości społecznej na temat związków pomiędzy zdrowiem jamy ustnej a zdrowiem ogólnym człowieka oraz reprezentowania polskich lekarzy dentystów i higienistek stomatologicznych na arenie międzynarodowej. Jednym z podstawowych zadań współpracy PTS i PAPS jest wypracowanie jednolitego stanowiska dotyczącego kształcenia, zakresu obowiązków i kompetencji higienistek stomatologicznych w Polsce. Wspólne działania będą miały na celu przedłożenie w Ministerstwie Zdrowia postulatów dotyczą- z Polską Akademią Profilaktyki Stomatologicznej jest tego najlepszym dowodem. Nie mam wątpliwości, że higienistki są istotnym elementem każdego zespołu stomatologicznego. Dobrze wyedukowane, świadome swojej wiedzy i umiejętności, otwarte na nowoczesne technologie stanowią przewagę konkurencyjną wielu gabinetów i wsparcie lekarza dentysty. Podpisane porozumienie pozwoli wypracować najlepszą ścieżkę rozwoju zawodowego higienistek, na czym skorzystają wszyscy. Wierzę także, że energiczne i ambitne higienistki mogą stanowić znakomite wsparcie w upowszechnianiu wiedzy na temat zdrowia jamy ustnej mówi prof. Marzena Dominiak, prezydent Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego. 5. edycja Olimpiady Higienistek Stomatologicznych, organizowanej przez Polską Akademię Profilaktyki Stomatologicznej i Instytut Blend-a-med & Oral-B skierowana jest do zarówno do pracujących, jak i uczących się higienistek. Udział w Olimpiadzie pozwala rozwijać nowe umiejętności, zdobywać nowe kwalifikacje oraz wygrywać cenne nagrody. W poprzedniej edycji wydarzenia udział wzięło blisko 800 higienistek. Do 29 stycznia 2019 r. trwa rejestracja na stronie internetowej Od 1 lutego do 1 kwietnia 2019 r. każda zarejestrowana osoba może wziąć udział w I etapie Olimpiady. Uczestnicy przystępują do testu online, identycznego dla wszystkich, składającego się z 30 pytań jednokrotnego wyboru. Każda osoba będzie mogła podejść do testu tylko jeden raz. Uczestnicy, którzy uzyskają min. 60% poprawnych odpowiedzi, zostaną zakwalifikowani do II etapu Olimpiady. II etap Olimpiady odbędzie się 12 kwietnia 2019 r., będzie to test online składający się z 30 pytań jednokrotnego wyboru. Limit czasu na wykonanie testu wynosi 60 min. Do III etapu Olimpiady kwalifikację otrzyma 12 uczestników udzielających co najmniej 70% poprawnych odpowiedzi, osiągających najkrótszy czas odpowiedzi. III etap Olimpiady odbędzie się podczas III Międzynarodowego kongresu PAPS w maju 2019 r. w Warszawie, gdzie po egzaminach teoretycznych i praktycznych nastąpi uroczysty finał, ogłoszenie wyników i wręczenie nagród. Za merytoryczną wartość Olimpiady odpowiedzialny jest ko-mitet naukowy w składzie: prof. dr hab. n. med. Marzena Dominiak, dr n. med. Maciej Nowak, dr n. med. Tomasz Maria Kercz, dr n. med. Tomasz Dzieniakowski, lic. hig. stom. Karolina Kopcewicz-Kozicka, dypl. hig. stom. Anita Walczak. Wartość nagród dla finalistów to zł. Dodatkowo dla 12 najlepszych higienistek w każdej z 2 kategorii przewidziano nagrodę w postaci bezpłatnego udziału w III Międzynarodowym Kongresie PAPS wraz z zakwaterowaniem. O wydawcy Wydawca: DTI Media Abrahama 18 lok Warszawa na licencji Dental Tribune International GmbH Zespół redakcyjny: Redaktor naczelna: Marzena Bojarczuk m.bojarczuk@dental-tribune.com Tel.: Marketing i reklama: Grzegorz Rosiak, g.rosiak@dental-tribune.com Tel.: Informacje w sprawie prenumeraty: m.spytek@dental-tribune.com Tel.: Nakład: egz. Fot.: PAPS matologiczne. Umożliwia to nowy Statut PTS, który zaktualizowano we wrześniu br. Celem podpisanego porozumienia jest stworzenie podstaw trwałej, efektywnej współpracy, w szczególności w zakresie: doskonalenia zawodowego, przedstawiania opinii cych programu edukacyjnego tej grupy zawodowej. Od kilku miesięcy Polskie Towarzystwo Stomatologiczne mówi językiem współpracy. Realizujemy działania, które mają zmienić branżowe i społeczne postrzeganie naszej organizacji, porozumienie PAPS jest niezależną organizacją higienistek, której misją jest edukacja podyplomowa, wspieranie rozwoju zawodowego oraz budowanie świadomości pacjentów na temat roli higienistki w profilaktyce chorób jamy ustnej. Środowisko higienistek podkreśla duże zrozumienie dla potrzeb tej grupy zawodowej płynące ze strony władz PTS. Porozumienie otwiera nowe ścieżki rozwoju dla higienistek, ale przede wszystkim jest zapowiedzią integracji oraz wspólnych działań. Jesteśmy dumni, że możemy rozpocząć współpracę z tak prestiżowym stowarzyszeniem lekarzy, jakim jest Polskie Towarzystwo Stomatologiczne. Obie organizacje mają w perspektywie wiele wspólnych projektów, o których będziemy informować na bieżąco. Stworzone porozumienie niesie ze sobą wachlarz nowych możliwości i obszarów do wspólnego działania. Chcemy realizować nasze cele w myśl zasady, że razem możemy więcej podkreśla Anita Walczak, przewodnicząca PAPS. Wydawca i redakcja nie ponoszą odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń. Publikacja ta jest przeznaczona dla osób uprawnionych do wystawiania recept oraz osób prowadzących obrót produktami leczniczymi w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz. U. Nr 126, poz. 1381, z późn. zmianami i rozporządzeniami). Redakcja Dental Tribune dokłada wszelkich starań, aby publikować artykuły kliniczne oraz informacje od producentów jak najrzetelniej. Nie możemy odpowiadać za informacje, podawane przez producentów. Wydawca nie odpowiada również za nazwy produktów oraz informacje o nich, podawane przez ogłoszeniodawców. Opinie przedstawiane przez autorów nie są stanowiskiem redakcji Dental Tribune. Dental Tribune makes every effort to report clinical information and manufacturer s product news accurately, but cannot assume responsibility for the validity of product claims, or for typographical errors. The publishers also do not assume responsibility for product names or claims, or statements made by advertisers. Opinions DENTAL TRIBUNE The World s Dental Newspaper Licensing by Dental Tribune International Publisher/Chief Executive Officer Torsten R. Oemus Chief Financial Officer Dan Wunderlich Director of Content Claudia Duschek Business Development & Marketing Manager Alyson Buchenau Sales & Production Support Puja Daya Madleen Zoch Accounting Karen Hamatschek Anita Majtenyi Manuela Wachtel International Editorial Board Dr Nasser Barghi, USA Ceramics Dr Karl Behr, Germany Endodontics Dr George Freedman, Canada Esthetics Dr Howard Glazer, USA Cariology expressed by authors are their own and may not reflect those of Dental Tribune International. Executive Producer Gernot Meyer Advertising Disposition Marius Mezger Dental Tribune International GmbH Holbeinstr. 29, Leipzig, Germany Tel.: Fax: info@dental-tribune.com , Dental Tribune International GmbH. All rights reserved. Dental Tribune International makes every effort to report clinical information and manufacturer s product news accurately, but cannot assume responsibility for the validity of product claims, or for typographical errors. The publishers also do not assume responsibility for product names, claims, or statements made by advertisers. Opinions expressed by authors are their own and may not reflect those of Dental Tribune International. Prof. Dr I. Krejci, Switzerland Conservative Dentistry, Dr Edward L ynch, Ireland Restorative Dr Ziv Mazor, Israel Implantology Prof. Dr Georg Meyer, Germany Restorative Prof. Dr Rudolph Slavicek, Austria Function, Dr Marius Steigmann, Germany Implantology Fot.: PAPS Na podst.: mat. prasowe. 2018, Dental Tribune International GmbH. All rights reserved

15

16