Targi Energii Nowa rola Prezesa URE na rynku energii elektrycznej po pełnym jego uwolnieniu. Jachranka października 2008 r.

Transkrypt

1 Nowa rola Prezesa URE na rynku energii elektrycznej po pełnym jego uwolnieniu Jachranka października 2008 r.

2 Uwarunkowania pełnego uwolnienia - Mapa drogowa program działań 3 x W Wzmocnienie warunków konkurencji poprawy płynności i transparentności rynku hurtowego (zwiększenie roli giełdy, wprowadzenie rynku dnia bieŝącego, cen marginalnych w rozliczeniach na rynku bilansującym), wzmocnienia niezaleŝności OSD w grupach pionowo zintegrowanych, Wzmocnienie pozycji regulatora - instytucjonalnej, finansowej i prawnej a takŝe wprowadzenia nowych narzędzi regulacyjnych dla Prezesa URE np. analiza rynków właściwych, nakładanie obowiązków regulacyjnych, ustalanie cen maksymalnych w sytuacjach awaryjnych, Wzmocnienie pozycji odbiorcy - określenie procedury zmiany sprzedawcy i wzorców umów w przepisach prawa oraz doprecyzowanie zasad sprzedaŝy awaryjnej, przygotowanie i wdroŝenie programu wsparcia tzw. odbiorcy wraŝliwego, wdraŝanie kolejnych programów informacyjnych (kampanii ) o prawach, obowiązkach i praktycznych moŝliwościach zmiany sprzedawcy, udostępnienie kalkulatora taryfowego,

3 Rynek energii elektrycznej załoŝenia Programu dla elektroenergetyki konsolidacja miała poprawić bezpieczeństwo energetyczne i wzrost inwestycji oraz rozwiązać problem kontraktów długoterminowych ( KDT) po rozwiązaniu KDT miało być więcej konkurencji i taniej dla odbiorcy

4 Rynek energii elektrycznej w 2008 r. co się wydarzyło o? Rynek hurtowy: duŝa koncentracja rynku po pionowej konsolidacji przedsiębiorstw energetycznych, termin rozwiązanie kontraktów długoterminowych od II kwartału 2008 r., duŝa dynamika wzrostu cen paliw, deficyt uprawnień do emisji CO2 oraz brak decyzji o alokacji uprawnień dla poszczególnych wytwórców, utrudnienia w realizacji inwestycji energetycznych, Rynek detaliczny; prawnie wydzieleni (prawie) wszyscy OSD, uwolnione ceny energii elektrycznej dla odbiorców instytucjonalnych, procedura zmiany sprzedawcy wg. standardów europejskich, zatwierdzona przez Prezesa URE w instrukcjach ruchu i eksploatacji sieci dystrybucyjnych,

5 Czy jest bezpieczniej? Zapotrzebowanie na moc szczytową i moc dyspozycyjną w KSE wg planów inwestycyjnych podsektora wytwarzania S T O S U N E K M O C Y D Y S P O ZY C Y JN E J E LE K T R O W N I K R AJO W Y C H D O ZAP O T R ZE B O W AN IA N A M O C S ZC ZY T O WĄ w g T R ZE C H S C E N AR IU S ZY w latach [% ] lata S tos u nek m oc y dys po z yc yjnej do z apotrz ebow ania n a m o c s z c z ytową z u w z ględnieniem rez erw y m oc y na poz iom ie 7% w g s c enarius z a w ys o kiego z apotrz ebo w ania S tos u nek m oc y dys po z yc yjnej do z apotrz ebow ania n a m o c s z c z ytową z u w z ględnieniem rez erw y m oc y na poz iom ie 7% w g s c enarius z a nis kiego z apotrz ebo w ania S tos u nek m oc y dys po z yc yjnej do z apotrz ebow ania n a m o c s z c z ytową z u w z ględnieniem rez erw y m oc y na poz iom ie 7% w g s c enarius z a UE bezpieczeństwo do 2014 jest pod kreską bezpieczeństwo od 2014 do 2024 ma być nad kreską ale w starej technologii węglowej, bezpieczeństwo po 2024 ponownie zagroŝone

6 Skutki konsolidacji - koncentracja obrotu hurtowego Obrót energią elektryczną przez podmioty osiągające udział większy niŝ 10% w hurtowym rynku energii w I kwartale 2008 r. 29% 35% Udział PGE SA w obrocie hurtowym Udział wynosił PGE SA w obrocie = 71% hurtowym wynosił = 71% 14% 22% PGE - Polska Grupa Energetyczna SA BOT GiE SA (grupa PGE) PSE-Electra SA (grupa PGE) Pozostałe Zamykanie się grup, dominujący udział w obrocie hurtowym przedsiębiorstw z jednej grupy

7 Skutki konsolidacji brak transparentności rynku Kierunki sprzedaŝy energii na rynku hurtowym [%] Targi Energii 2008 Rok Ogółem podaŝ energii W KDT W kontraktach dwustronnych Towarowa giełda energii Na rynku bilansującym ,0 100,0 37,4 31,5 56,1 61,2 0,2 0,4 6,3 6, (I kw.) 2008 (II kw.) 100,0 100,0 28,8 0,0 62,8 92,7 0,3 0,2 8,1 7,0 [%] 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 KDT Kontrakty dwustronne Giełda Rynek bilansujący Energia z KDT trafia do kontraktów dwustronnych, Marginalny udział giełdy energii brak płynności, Relatywnie duŝy udział rynku bilansującego, Średnia cena zakupu energii w kontraktach dwustronnych w II kw. niŝsza o 21% niŝ na giełdzie energii i o 35,5% niŝ na rynku bilansującym, I kwartał 2008 II kwartał 2008 Średnie ceny energii na giełdzie w II kwartale 2008 r. 177 zł/mwh (podstawa) i 196 zł/mwh (szczyt)

8 Skutki rozwiązania KDT w warunkach konsolidacji - maksymalne roczne płatności tyś zł Maksymalne roczne kwoty wypłat na poczet pokrycia kosztów osieroconych -wg wartości w 2007 r. Koszty osierocone są pokrywane wg następującego schematu : zaliczka wypłacana w kwartalnych ratach w kwotach wnioskowanych przez wytwórcę w danym roku korekta - ustalona przez Prezes URE w następnym roku na podstawie danych operacyjnych wytwórcy tak miało być

9 Jak rozliczać koszty osierocone w grupach pionowo zintegrowanych ZagroŜenie: zachowania nierynkowe wytwórców w grupach pionowo skonsolidowanych, prowadzące do maksymalizacji wypłat i dodatkowych obciąŝeń dla odbiorców, Pomoc publiczna Grupa pionowo skonsolidowana 137zł/MWh So 1 E 2 E 1 E 3 Pomoc publiczna Pomoc publiczna Dylemat: jak zapewnić realizacje ustawy o rozwiązaniu KDT w zgodności z prawem pomocy publicznej i prawem konkurencji 148 zł/mwh 137 zł/mwh 133 zł/mwh 140 zł/mwh 134 zł/mwh So 2 E 143 zł/mwh 4 So 3 E1 x wytwórca energii elektrycznej S01 x - spółka obrotu

10 Jak miało być a jak jest - rozwiązanie KDT w warunkach konsolidacji sektora elektroenergetycznego Dynamika wzrostu cen energii na rynku i wzrost stawek opłat przejściowych wskazują, Ŝe system jest niewłaściwie zaprojektowany 50,00 EURO/MWh 45,00 40,00 35,00 30,00 25, Cena energii przyjęta modelu do kalkulacji kosztów osieroconych Cena energii przyjęta przez prof. Mielczarskiego i ARE na potrzeby Programu Cena zrealizowana w 2007 r. i w I półroczu 2008 r. Prognoza cen energii na rok 2009 z ofert handlowych( monitoring rynku)

11 Rozliczenia kosztów osieroconych co dalej koszty osierocone ( def. z ustawy o rozwiązaniu KDT ) to wydatki wytwórcy niepokryte przychodami ze sprzedaŝy energii i usług systemowych na rynku konkurencyjnym, po przedterminowym rozwiązaniu umowy długoterminowej, wynikające z nakładów poniesionych przez tego wytwórcę do dnia 1 maja 2004 r. na majątek związany z wytwarzaniem energii elektrycznej, rynek konkurencyjny: decyzja KE z dnia 11 września 2008 r w sprawie hurtowego rynku energii elektrycznej decyzja Prezesa URE o utrzymaniu regulacji cen energii elektrycznej dla odbiorców w gospodarstwach domowych cena energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym sposób jej wyznaczania z punktu widzenia prawa konkurencji i prawa pomocy publicznej Czy moŝliwe jest rozliczanie programu pomocy publicznej bez zmian systemowych

12 Liczba odbiorców, którzy zmienili sprzedawcę w I półroczu 2008 r. (w porównaniu do roku 2007) Grupa taryfowa A,B,C Grupa taryfowa G Liczba odbiorców Odbiorcy grup taryfowych A, B, C, którzy dołączyli do grupy 1korzystających z prawa wyboru sprzedawcy w I półroczu 2008 r. Odbiorcy grup taryfowych A, B, C, którzy korzystali z prawa wyboru sprzedawcy wg. stanu na r stan na r. (wzrost o 38%) 63 stan na r. Liczba odbiorców Odbiorcy grupy taryfowej G, którzy dołączyli do grupy korzystających 1 z prawa wyboru sprzedawcy w I półroczu 2008 r. Odbiorcy grupy taryfowej G, którzy korzystali z prawa wyboru sprzedawcy wg. Stanu na r stan na r. (wzrost o 29%) 541 stan na r.

13 Prezes URE aktualne rynkowe uprawnienia regulacja ex-ante: zatwierdzanie taryf dla przedsiębiorstw sieciowych zatwierdzanie taryf dla sprzedawców z urzędu zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci przesyłowych i dystrybucyjnych, rozstrzyganie sporów, regulacja ex-post: monitoring i promowanie konkurencji ustalanie korekt rekompensat dla wytwórców w programie pokrywania kosztów osieroconych nakładanie kar za nieprzestrzeganie prawa brak efektywnych narzędzi oddziaływania na zachowania przedsiębiorstw energetycznych na poszczególnych rynkach właściwych np. rynek funkcjonowania danego OSD, rynek usług systemowych, generacji wymuszonej względami sieciowymi itp.;

14 Wnioski - brak adekwatnych uprawnień organu regulacyjnego Konsolidacja przedsiębiorstw energetycznych Jak zapewnić rozwój konkurencji na rynku energii po konsolidacji sektora np. badania rynków właściwych i dobór właściwych narzędzi regulacyjnych Brak dostępu do informacji rynkowych Czy Prezes URE moŝe i w jakim zakresie publikować dane i wyniki monitoringu Czy moŝliwy jest wzrost obrotów na rynku giełdowym jak to osiągnąć Szybki wzrost cen energii elektrycznej Czy postulat ustalania ceny maksymalnej jest właściwym kierunkiem ochrony odbiorców Jak rozliczać koszty osierocone aby nie zniekształcać warunków do rozwoju konkurencji Niska aktywność odbiorców na rynku Czy ograniczona aktywność sprzedawców wpływa na mobilność odbiorców Czy kampania rządowa o uwolnieniu rynku zmieni sytuację sprzedawców i odbiorców Ochrony ubogich odbiorców rola Państwa - prawo czy powinność

15 Rekomendacje Realizacja Mapy drogowej uwolnienia cen dla wszystkich odbiorców energii elektrycznej program działań: 3 x W Wzmocnienie konkurencji poprawa płynności i transparentności rynku hurtowego Wzmocnienie niezaleŝności i uprawnień regulatora - korekta zachowań podmiotów na rynku Wzmocnienie pozycji odbiorców ( w tym ochrona odbiorców ubogich- rozwiązania systemowe) Jak (do)stosować ustawę o rozwiązaniu KDT, aby było więcej konkurencji i mniejsze obciąŝenia dla odbiorców

16 Urząd Regulacji Energetyki Dziękuję za uwagę Adres: ul. Chłodna 64, Warszawa e mail: ure@ure.gov.pl tel. (+48 22) , fax (+48 22)