MAREK ZIN, MARIUSZ RUDY, AGATA ZNAMIROWSKA

Transkrypt

1 ŻYWNŚĆ 3(24), 2000 MAREK ZIN, MARIUSZ RUDY, AGATA ZNAMIRWSKA ANALIZA WARTŚCI TUCZNEJ I RZEŹNEJ MIESZAŃCÓW TRZDY CHLEWNEJ: QPBZ X ddurc, 9PBZ X ^HAMPSHIRE I $PBZ X c?pietrain S t r e s z c z e n i e Celem pracy był zbadanie wartści tucznej i rzeźnej ptmstwa uzyskaneg z krzyżwania twarweg ras: plska biała zwisłucha (jak materiału mateczneg) z knurami ras mięsnych (durc, hampshire, pietrain). becne pgłwie wymieninych ras, a szczególnie plskiej białej zwisłuchej, różni się genetycznie d sztuk hdwanych kilkanaście lat temu w wyniku prwadznych prac hdwlangenetycznych. Stwierdzn, że najniższą wartścią tuczną charakteryzwały się mieszańce $pbz x c?pietrain, u których średnie dbwe przyrsty w kresie tuczu (614,65 g) były mniejsze 8,43% d średnich dbwych przyrstów w kresie tuczu (671,23 g) uzyskanych przez mieszańce $pbz x S durc. Najmniejszym tłuszczeniem tusz charakteryzwały się mieszańce $pbz x c^pietrain (masa sadła - 1,31 kg, średnia grubść słniny - 3,06 cm), a największym z grupy $pbz x c?hampshire (masa sadła - 1,75 kg, średnia grubść słniny - 3,10 cm). Pnadt u mieszańców $pbz x c?pietrain stwierdzn największe umięśnienie tuszy (zawartść mięsa w plędwicy 71,64%, udział mięsa w szynce 72,75%), natmiast tuczniki $pbz x cjhampshire miały najmniejsze umięśnienie (zawartść mięsa w plędwicy 65,63%, udział mięsa w szynce 68,43%). Wprwadzenie Dążeniem wszystkich prducentów trzdy chlewnej jest uzyskanie zwierząt, które będą się charakteryzwały dbrym tempem wzrstu, przy dpwiedni niskim zużyciu białka gólneg i energii metablicznej na 1 kg przyrstu. Pnadt będą miały dbre cechy użytkwści rzeźnej, a więc małą grubść słniny przy stsunkw wyskiej wydajnści mięsa [15]. Metdą, która umżliwia szybkie uzyskanie wyskiej wydajnści rzeźnej i dbrej jakści mięsa jest krzyżwanie zwierząt różnych ras, których ptmstw mieszańcwe Prf. dr hab. M. Zin, mgr inż. M. Rudy, dr inż. A. Znamirwska, Katedra Przetwórstwa i Twarznawstwa Rlniczeg, Akademia Rlnicza w Krakwie, Wydział Eknmii w Rzeszwie, ul. Ćwiklińskiej 2, Rzeszów.

2 1 22 Marek Zin, Mariusz Rudy, Agata Znamirwska uzyskiwać będzie ddatkwe efekty prdukcyjne, pwstałe w wyniku heterzji. Dbór właściwej metdy krzyżwania zależy d warunków daneg gspdarstwa, a także d pstawineg celu [8]. Stswane współcześnie metdy krzyżwania twarweg świń są bardz różnrdne. Różnią się ne rganizacją, liczbą ptrzebnych ras, stpniem heterzygtycznści mieszańców, spsbem remntu stada raz wielkścią nakładów jakie należy pnieść na ich wdrżenie, a także wielkścią mżliwych efektów gspdarczych, uzyskiwanych w wyniku ich stswania [8]. Prawidłw przeprwadzne krzyżwanie twarwe wymaga również dpwiednieg dbru ras w różnych zestawieniach. Najdpwiedniejszymi rasami matecznymi, charakteryzującymi się wyską plennścią i trskliwścią ptmstw są rasy wbp i pbz. Natmiast najdpwiedniejszym kmpnentem d krzyżwania twarweg w pzycji jcwskiej są knury rasy: durc, hampshire i pietrain [10, 14]. Na wartść rzeźną i tuczną trzdy chlewnej, prócz czynników genetycznych, bardz duży wpływ mają czynniki śrdwiskwe [6, 13, 16]. Z tych czynników najważniejszymi są: żywienie, technlgia, mikrklimat pmieszczeń, pielęgnacja i prfilaktyka weterynaryjna. W pwszechnej prdukcji świń dminują te metdy krzyżwania, w których remnt stada mateczneg dbywa się z własneg, przystswaneg d miejscwych warunków materiału zwierzęceg. bniża t kszty i zmniejsza ryzyk przenszenia chrób [18]. W związku z pwyższym celem niniejszej pracy był zbadanie wartści tucznej i rzeźnej uzyskaneg ptmstwa z krzyżwania twarweg, przeprwadzneg na becnym pgłwiu takich ras, jak: plska biała zwisłucha (jak materiału mateczneg) z knurami ras mięsnych (durc, hampshire, pietrain). becne pgłwie wymieninych ras, a szczególnie plskiej białej zwisłuchej, różni się genetycznie d sztuk hdwanych kilkanaście lat temu w wyniku prwadznych prac hdwlangenetycznych. Prwadzne w takim układzie badania uaktualniają stan wiedzy na temat nie tylk gentypu becneg pgłwia trzdy chlewnej, ale również wykażą mżliwści i wielkść wystąpienia zjawiska heterzji i wpływu jeg na wynik tuczu i wartść rzeźną. Materiał i metdy badań Dświadczenie przeprwadzn w ujednlicnych warunkach śrdwiskwżywieniwych Tuczami Trzdy Chlewnej w Hruszwicach w kresie d IV d XI r. na 78 tucznikach, spśród których: 38 t mieszańce $pbz x $ durc - grupa I, 24 sztuki t mieszańce $pbz x (^hampshire - grupa II i 16 sztuk mieszańce $pbz x c^pietrain - grupa III. Materiałem wyjściwym d tuczu były warchlaki, których średnia masa wynsiła 13,5 kg. Tucz wymieninej liczby zwierząt był party pełnpr-

3 ANALIZA WARTŚCI TUCZNEJ I RZEŹNEJ MIESZAŃCÓW TRZDY CHLEWNEJ:. 123 cjwą paszą treściwą, która była zadawana z autmatów na such d wli. P zakńczeniu tuczu, który trwał średni 142 dni nie stwierdzn upadków. Zwierzęta następnie ważn i bliczn średnie dbwe przyrsty w kresie tuczu, a także zużycie białka gólneg i energii metablicznej na 1 kg przyrstu. Następnie tuczniki przewiezin d Zakładu Mięsneg w Jarsławiu, gdzie p zważeniu zstały pddane ubjwi zgdnie z metdyką bwiązującą w przemyśle mięsnym. Uzyskane półtusze pddan cenie wartści rzeźnej dknując następujących pmiarów liniwych [2 1 ]: długść tuszy d atlasu, długść śrdkwa, długść szynki, bwód szynki, grubść bczku, grubść słniny grzbietwej w 5 miejscach: nad łpatką, na grzbiecie za statnim kręgiem piersiwym, nad przednią krawędzią przekrju mięśnia pśladkweg (krzyż I), nad śrdkwą krawędzią przekrju mięśnia pśladkweg (krzyż II), nad tylną krawędzią przekrju mięśnia pśladkweg (krzyż III). Następnie d półtusz ddzieln sadł, które ważn z dkładnścią d 0,1 kg, a półtusze kierwan d chłdni, gdzie przebywały w temperaturze 0-4 C przez kres 24 gdzin. W drugim dniu badań tusze ważn ustalając masę tuszy zimnej, na pdstawie której bliczn wskaźnik wydajnści rzeźnej zimnej. Prawe półtusze pddawan rzbirwi na części zasadnicze, a szynkę dzieln na elementy tkankwe i ważn z dkładnścią d 0,1 kg. Plędwice przecinan za statnim kręgiem piersiwym i dknywan brysu przekrju mięśnia najdłuższeg grzbietu, a następnie w labratrium Katedry Przetwórstwa i Twarznawstwa Rlniczeg AR w Rzeszwie kreślan planimetrycznie pwierzchnię teg przekrju i mierzn szerkść raz wyskść ka plędwicy. Wszystkie uzyskane wyniki psegregwan i pddan bliczenim statysty cznmatematycznym zgdnie z metdyką zalecaną przez Ruszczyca [19]. W tabelach zamieszczn średnie arytmetyczne ( x ) każdej z badanych cech raz wartści dchylenia standardweg (S). W bliczeniach wykrzystan metdę jednczynnikwej analizy wariancji, a isttnść różnic między średnimi ustaln na pdstawie testu F, przy dwóch pzimach isttnści a < 0,01 raz a < 0,05. bliczenia wyknan w parciu prgram STATISTICA 5.1.

4 124 Marek Zin, Mariusz Rudy, Agata Znamirwska Wyniki i ich mówienie Głównymi czynnikami wywierającymi wpływ na wartść tuczną i rzeźną są czynniki genetyczne. Wyniki zamieszczne w tabeli 1. wskazują, że największe średnie przyrsty dbwe w kresie tuczu (671,23 g), przy najmniejszym zużyciu białka gólneg (701,88 g) i energii metablicznej (51,56MJ) na 1 kg przyrstu, siągnęły mieszańce $pbz x rj durc. Wartści te były 8,43% wyższe d przyrstów dbwych uzyskanych przez mieszańce $pbz x c^pietrain (614,65 g). Pnadt różnice pmiędzy tymi cechami były statystycznie isttne (a < 0,01). Zużycie białka gólneg (768,34 g), a także zużycie energii metablicznej (56,46 MJ) na 1 kg przyrstu u mieszańców w III grupie był największe. Niższe przyrsty dbwe w kresie tuczu, a tym samym większe zużycie białka gólneg na 1 kg przyrstu tuczników z 50% udziałem rasy pietram należy tłumaczyć prawdpdbnie tym, że świnie te należą d wln rsnących. Negatywny wpływ rasy pietrain na temp wzrstu tuczników stwierdzili również w swich badaniach Jasek i Plk [7], Kulisiewicz i wsp. [12], a także Buczyński i współautrzy [1,2]. Masa przedubjwa we wszystkich grupach zwierząt kształtwała się na zbliżnym pzimie - k. 105 kg. Jednak tucz mieszańców $pbz x ^pietram d uzyskania takiej masy był dłuższy 10 dni w prównaniu z grupą I (różnice statystycznie isttne a < 0,01). W tabeli 2. zamieszczn wyniki kreślające wartść rzeźną tuczników dświadczalnych. Różnica pmiędzy wartściami wskaźnika wydajnści rzeźnej zimnej we wszystkich grupach dświadczalnych kazała się statystycznie nieisttna. Innym ważnym wskaźnikiem w tej analizie jest tłuszczenie półtusz, które decyduje kierunku wykrzystania surwca. Prblem ten isttnie dzwierciedla średnia grubść słniny grzbietwej z 5 pmiarów. Najmniejszą średnią grubścią słniny grzbietwej z 5 pmiarów charakteryzwały się tuczniki z grupy I (2,85 cm) i z grupy III (3,06 cm). Wartści te w grupie I były mniejsze 8,06% d największej średniej grubści słniny z 5 pmiarów, którą uzyskały mieszańce z grupy II (3,10 cm). Jednak statystycznie isttne różnice pmiędzy pszczególnymi grupami dświadczalnymi kazały się jedynie dla grubści słniny nad kiem plędwicy, a także nad łpatką w grupie I i III (a < 0,05), a dla grubści słniny nad kiem plędwicy pmiędzy grupą I i III różnice były statystycznie isttne na pzimie a < 0,01. zawartści tłuszczu w tuszy świadczyć mże również masa sadła, płata słninweg, a także pdgardla (tabela 3). Największą masę sadła (1,75 kg), słniny (3,13 kg) i pdgardla (1,66 kg) psiadały mieszańce 2pbz x cfhampshire, a najmniejszą mieszańce Qpbz x cf pietrain - dpwiedni 1,31 kg, 2,09 kg i 1,33 kg, a wyniki te były statystycznie isttne. Różnica między tymi grupami wynsiła dla masy: sadła 25,14%, słniny 33,23% i pdgardla 19,88%. W grupie I wartści te kształtwały się pśredni.

5 <L> x> 03 <N \ C <N C 2 S. S tj- r- ^ i n v v T-< m r t*^ 00 CN N r- v l N v" s s I N t < r- * 8 <N ct T 1 CQ?! S CQ S ^ i s r- 00 CN 00^ (N i H Wyniki tuczu mieszańców pchdzących z różnych grup genetycznych. Results f fattening f hybrids riginating frm different genetic grups. Cd N ^ t t/5 -r^ c s ^ S C ^ S D 0) w a a.2.2 td c 3 s X) <D <D N h N ^ C/3 5-1 t T3, 5 Cd t M S m N C2.3-2 G <L>> 8 a ^ h g «>* G ^ h k -S JX,r* JS s a % < l n r-" m IK C IK c IK c < < N T 1 C 00 CN C v ' i-t " r 1 i r f r - v v r - T3 *C 3 L> g ft S 00 <D <D Vh j-* Ph t S) g *-j5-9 >-i 13 J3 K 2? a. 5 8? Cd <D S 2 T3 N. C ^ h 60 3.S b ^ ^ <D 0 is <2. s i. s ^ Si h >> 1 ^ & w a 2 C cd 'C s E < IK c 3 C/3 2 -I n' g L * s C 0) «t <D C cd 3 C t -a I cd cj X) *5 '& N 0) 53 X3 N H IK c 2.S >> ci 2 Q, <4-1 > ^ s t *-< <D *5? f t C N ^ 4. cd -S $ 3 QJ. B & s <D 5 t <L> W * c 6 53 ^3 N H - średnie znaczne różnymi literami różnią się statystycznie wysk isttnie; a < 0, means in the same rw with the different letters are significantly different at high essential level; a < 0,01 - średnie znaczne różnymi literami różnią się statystycznie isttnie; a < 0,05 - means in the same rw with the different letters are significantly different at essential level; a <0,05

6 X> <rs H r - C r - r - s m ^ t r n r ' ir T X) < v CQ r- ^ N ' u n r i * *3 ^ <L> D h 3 ^ u n n 0 0 v" l vct r - ~ r n <N ^ ł/"l r n wn (N n ^ cn' (N r - " m \ rt < 00 v^ r - «< ^ v ' u n CN h r- r n ' s s <sf ^r <N s r~ 1L ^ N - ; <=»* in.2 - «s s i a IK C IK c IK c IK c IK c IK c &0 M S c >> 52 y P T3 CJ Wartść rzeźna tuczników dświadczalnych. Slaughter value f experimental prkers. t <L> (D N, N 1/5 I ' Dh J CS f c b 8 N s Cd cd s 2 H r _ t 5? i S 2. 8 H.j; h b -N c»s3 g D C/3 N <*> G g> r i U H cd M 3 3 & N CS S3 43 «+h "C/i rj *c/3 *2 g &DtJ) g 5 <l> " Q s S s *8 60 xs * i <D 2 «"C/5 &0 G 3 «Q H ^ V-i N 5 3 ^ -XS -V3 +3 T3 h> <D s 5.2 'S X ts ^3 _T^ TD c3 03 G X) >><* "3 ^ G c/3 <D X I G *3 <DJ2 rtt H > X ) ^ Q t3 «. > * ^ ^ >L^ w a «^ i2 Ml ^ <u 5/3 c«0> G C3 B 2 S ^ <u S 2 * G ti_ i P

7 <N T f (N»0 v» ^ (N i/~t " m cs v" ' -H s ct ' H <n r- N CN v 00 cn v \ rfr v v n " r - ^ r *r ' <N 0 In \H & > ' p > x> N52 * a M J <4-1 I* G c W X> B IK w bx) <D > G 2 CLt cd - N & G C» G U j2.3 <D g bp 5 2 S a>.2 > a e C 1 \H & n H- 1 M s 2 - -S X ) * * 2 H cf B g W) N &Q ^ <U r g ^ >, N fh 75 * 5 - ^ -c G <^> 0 0 ^ j * Q H 3 Tf»rj 2 00* Gt* a S ) - g N 1 G C+H 2 c ^.G2 X ). Ę " W) > 0> : H «_ T cd V% G y c S 5 <4-1 S - T 3? JS H < (N m v v' ' S i-i Cd i? % h c 03 *& s J > -S > H e. S * cd B. s cd g*.2 cd a ^ G c E 2.2 -G P-i H ' VI 8 13 ><D 85 «c <*> VI X.SP.2 td B g> 2 * w t s a 0) *S *2 N *S >».SP t 1) c c <!> S -3 s s N ^ '2 2 <D g a N ^ 0 G 1).55 c G G T3 cd 0) <L> 4g S - średnie znaczne różnymi literami różnią się statystycznie isttnie; a < 0,05 - means in the same rw with the different letters are significantly different at essential level; a < 0,05 1 i Jś j5

8 Skład tkankwy półtusz uzyskanych d tuczników dświadczalnych. Tissue cmpsitin f half-carcass btained frm experimental prkers.

9 <3 <N r-t ' f-t in n in ",-H (N ' 1,3 l a 0,64 in n T ' 30,45 I 3,73 I 73,80 6,48 < in r - 00^ cn c t"- < c n - h r - rn Tf' c r - r - n i> ' 3 j: 1,07 0,23 -i 5,61 0,7 5 n r - l> cs <N XI ir> 3 ^-T ' in <N -T *' 00 v 71,56 2,19 68,43 3,8 1 n <n n ^ v" cn c in n X) v!8 ^ s w* n <N ' ' $ 3 ^-T in c v in in <N ' l,60a 0,44 ^ 2 m «' 0 00 (N r-t ' 30,45 2,68 71,98 2,05 <3 N ' i> C in v < in N <N in 6i,r 6,28 IK c IK c IK IK C IK 00 IK c IK C IK c IK C IK c IK c IK c IK c i? Masa pachwiny The mass f grain t ^4 J? Masa pdgardla The mass f dewlp Masa bczku z żeberkami The mass f bacn with ribs t Masa karkówki The mass f neck Masa sadła The mass f tallw t M Masa bidrówki The mass hind part f lin t ^4 Masa glnki tylnej The mass f back shank Masa wyrębów pdstawwych w półtuszy The mass f basic falls in half-carcass V x x x Udział wyrębów pdstawwych w tuszy Participatin f basic falls carcass Udział mięsa w szynce Participatin f meat in ham Udział tłuszczu w szynce Participatin f fat in ham Udział kści w szynce Participatin f bnes in ham s <N rń in vd 00 N <N <N Udział mięsa w plędwicy Participatin f meat in sirlin - średnie znaczne różnymi literami różnią się statystycznie wysk isttnie; a < 0,01 c - means in the same rw with the different letters are significantly different at high essential level; a < 0,01 - średnie znaczne różnymi literami różnią się statystycznie isttnie; a < 0,05 - means in the same rw with the different letters are significantly different at essential level; a < 0,05

10 130 Marek Zin, Mariusz Rudy, Agata Znamirwska Ddatkw należy wspmnieć takich cechach, jak pwierzchnia ka plędwicy raz długść tuszy, których wartści są zamieszczne w tabeli 2. Pwierzchnia ka plędwicy w grupie III (55,09 cm2) była wyższa 6,14% w prównaniu z grupą I (50,69 cm2). Natmiast długść tuszy u mieszańców z 50% udziałem rasy pietrain była niższa 1,54% w prównaniu z grupą I i II, c wynikał z charakterystycznej budwy rasy pietrain, która przekazała w tym przypadku tę cechę swjemu ptmstwu. Jednak różnice w wartściach pwierzchni ka plędwicy, a także długści tuszy pmiędzy tymi grupami były statystycznie nieisttne. Z badań Pasieki [15] wynika, iż sbniki krótszych tuszach charakteryzują się wyższą mięsnścią, aniżeli sztuki tuszach dłuższych. Wyniki zamieszczne w tabeli 3. świadczą tym, że różnice między większścią cech kreślających masę wyrębów zasadniczych są statystycznie nieisttne. Mieszańce we wszystkich grupach psiadały masę pszczególnych wyrębów pdstawwych i pzstałych części na zbliżnym pzimie. Isttne różnice wystąpiły jedynie pmiędzy grupą I i II, a także pmiędzy II i III w masie mięsa i tłuszczu szynki. W literaturze ztechnicznej [5, 17, 20, 22] stwierdza się niejednkrtnie, że najpewniejszym spsbem ceny umięśnienia całej półtuszy jest zawartść tkanki mięsnej w szynce właściwej i w plędwicy, gdyż krelacje pmiędzy tymi cechami są wyskie. Szczegółwa dysekcja szynki i plędwicy wykazała, że udział mięsa w tych wyrębach jest wyższy u mieszańców p jcach pietrain niż hampshire. Różnice te są isttne ze względów użytkwych i statystycznych. Największy udział mięsa w szynce (72,75%) i w plędwicy (71,64%), a także udział wyrębów pdstawwych w tuszy (73,80%) psiadały mieszańce $pbz x (^pietrain. Natmiast w grupie I i II wartści te były zbliżne i wynsiły: udział mięsa w szynce 69%, udział mięsa w plędwicy 66% i udział wyrębów pdstawwych w tuszy 71%. p z sta łe czę ści Rys. 1. Fig. 1. Udział pszczególnych wyrębów pdstawwych i pzstałych części zasadniczych w tuszy u mieszańców pbz x durc. Participatin f each falls basic and remaining and principle parts in carcass at hybrids pbz x durc.

11 ANALIZA WARTŚCI TUCZNEJ I RZEŹNEJ MIESZAŃCÓW TRZDY CHLEWNEJ: pzstałe części zasadnicze szynka Rys. 2. Fig. 2. Udział pszczególnych wyrębów pdstawwych i pzstałych części zasadniczych w tuszy u mieszańców pbz x hampshire. Participatin f each falls basic and remaining and principle parts in carcass at hybrids pbz x hampshire. pzstałe części zasadnicze 7% Rys. 3. Fig. 3. Udział pszczególnych wyrębów pdstawwych i pzstałych części zasadniczych w tuszy u mieszańców pbz x pietrain. Participatin f each falls basic and remaining and principle parts in carcass at hybrids pbz x pietrain. Udział pszczególnych wyrębów pdstawwych i pzstałych części zasadniczych w tuszy u wszystkich grup dświadczalnych był zbliżny, c przedstawiają rys. 1., 2. i 3.

12 132 Marek Zin, Mariusz Rudy, Agata Znamirwska Wniski 1. Najniższą wartścią tuczną charakteryzwały się mieszańce $pbz x ę5pietrain, u których średnie dbwe przyrsty w kresie tuczu (614,65 g) były mniejsze 8,43% d średnich dbwych przyrstów w kresie tuczu (671,23 g) uzyskanych przez mieszańce $pbz x c?durc. W związku z tym kres tuczu tej statniej grupy był krótszy 10 dni. 2. Nie stwierdzn wyraźnych różnic w pzimie wskaźnika wydajnści rzeźnej u tuczników z pszczególnych grup genetycznych. 3. Najmniejszym tłuszczeniem, a jedncześnie największym umięśnieniem tusz charakteryzwały się mieszańce $pbz x c?pietrain (masa sadła - 1,31 kg, średnia grubść słniny z 5 pmiarów - 3,06 cm, zawartść mięsa w plędwicy 71,64%, udział mięsa w szynce 72,75%), natmiast największe tłuszczenie i najmniejsze umięśnienie uzyskały zwierzęta z grupy II (masa sadła - l,75kg, średnia grubść słniny z 5 pmiarów - 3,10cm, zawartść mięsa w plędwicy 65,63%, udział mięsa w szynce 68,43%). LITERATURA [1] Buczyński J.T., Krupiak S., Dudziak P.: Wyniki krzyżwania lch rasy wbp z knurami rasy pietrain, pietrain x pbz i pietrain x złtnicka pstra. Zeszyty Naukwe, 26, 1996, s Chów i hdwla trzdy chlewnej. Plskie Twarzystw Ztechniczne. Warszawa 1996 r. [2] Buczyński J.T., Zabrwski T., Luciński P., Drymel W., Sesiuk S.: Wyniki tuczu mieszańców d lch wbp p knurach krzyżówkwych pietrain x złtnicka pstra. Ztechniczn-eknmiczne uwarunkwania mięsnści świń, s Knferencja Naukwa 3-4 grudzień 1996, Filia AR Rzeszów. [3] Gasiński M., Pawlak H.: Prdukcja tuczników mięsnych. Trzda Chlewna, 7, 1995, [4] Grudniewska B.: Kształtwanie się niektórych cech lch w kresie lat Trzda Chlewna, 8, 1995, [5] Janicki M. A.: Świnia puławska a Świnia wielka biała jak surwiec knserwwy. Rczniki Nauk Rlniczych, B, 69, 1, 1954, [6] Jarczyk A.: Czynniki wpływające na zwiększenie mięsnści tuczników i płacalnść ich prdukcji. Trzda Chlewna, 10, 1996, [7] Jasek S., Plk P.: Materiały z knferencji Świnie rasy pietrain w Plsce, AR Pznań, 1994 r. [8] Kndracki S.: Metdy krzyżwania użytkweg świń. Trzda Chlewna, 2, 1997, [9] Kndracki S.: Chów w czystści rasy czy krzyżwanie świń. Trzda Chlewna, 1, 1997, [10] Kndracki S.: Rasy świń utrzymywane w Plsce. Przegląd Hdwlany, 2, 1996, [11] Kulisiewicz J., Rekiel A., Więcek J.: Przewdnik z hdwli i prdukcji trzdy chlewnej, s Fundacja Rzwój SGGW. Warszawa 1996 r. [12] Kulisiewicz J., Rekiel A., Więcek J., Lenartwicz P.: Kształtwanie się cech tucznych i rzeźnych różnych mieszańców świń.

13 ANALIZA WARTŚCI TUCZNEJ I RZEŹNEJ MIESZAŃCÓW TRZDY CHLEWNEJ [13] Łyczyński A., Pietrzak M., Rzsińska E.: Wpływ wybranych czynników genetycznych i śrdwiskwych na pubjwą mięsnść świń. Trzda Chlewna, 2, 1998, [14] Pasieka J.: Wykrzystanie knurów ras mięsnych w prdukcji twarwej. Trzda Chlewna, 4, 1997, [15] Pasieka J., Mrczk L.: Knury rasy durc i hampshire w krzyżwaniu twarwym. Trzda Chlewna, 6, 1994, [16] Pspiech E., Brzuta K., Grześkwiak E.: Wpływ czynników przyżyciwych na ilść i jakść mięsa wieprzweg. Trzda Chlewna, 1, 1998, [17] Przepisy wewnętrzne nr 30, Centrala Przemysłu Mięsneg, Warszawa [18] Rekiel A., Kulisiewicz J., Iniarski R.: Kształtwanie wartści genetycznej własneg stada twarweg świń. Trzda Chlewna, 6, 1993, [19] Ruszczyc Z.: Metdyka dświadczeń ztechnicznych. PWRiL, Warszawa [20] Slanev S.: Zavisimsti mezdu njaki ugitelni i klanichi kacestva na hibridni svine. Zivtn. Nauki. G., 20, 7, 1983, [21] Znaniecki P.: Zarys brtu, ceny i przetwórstwa surwców pchdzenia zwierzęceg. PWRiL, Warszawa [22] Żebrwski Z., Kssakwski J.: Wpływ krzyżwania prsteg świń rasy puławskiej i wielkiej białej na temp przyrstów i jakść tuszy w tuczu mięsntłuszczwym. Rczniki Nauk Rlniczych, B, 1, 1959, FATTENING AND SLAUGHTER VALUE F SWINE HYBRIDS:?PBZ X (JDURC, $PBZ X ^HAMPSHIRE I $PBZ X c?pietrain Summary The aim f this paper was t examine the fattening and slaughter values f ffspring btained frm prductin directed hybridisatin f breeds between the white plish drpy ears (being the maternal material) with meat-breed bars (durc, hampshire, pietrain). Currently existing stck f the abve mentined breeds, especially the white plish drpy ears, differ genetically frm thse bred sme years ag as a result f breeding and genetic experiments. It was bserved, that the lwest fattening value was shwn by breeds f $pbz x c?pietrain, whse average daily weight increases during the fattening perid (614,65 g) was abut 8,43% less than the daily average increases during the perid f fattening (671,23 g) btained by breeds f $pbz x ęjdurc. The least fat depsitins were characteristics f $pbz x (Jpietrain breeds (mass f fat - 1,31 kg, average thickness f prk fat frm 5 measurements - 3,06 cm), while the greatest was frm $pbz x c?hampshire grups (mass f fat - 1,75 kg, average thickness f prk fat frm 5 measurements - 3,10 cm). In additin, the highest flesh/meat tissues were cnfirmed with $pbz x (Jpietrain hybrids (cntent f meat in sirlin was 71,64%, percentage meat cntent f ham 72,75%). Prkers f $pbz x c?hampshire n the ther hand shwed the least flesh/meat tissues (cntent f meat in sirlin - 65,63%, percentage meat cntent f ham - 68,43%). ^