Program Rewitalizacji Gminy Alwernia na lata

Transkrypt

1 Program Rewitalizacji Gminy Alwernia na lata ALWERNIA marzec 2017 str

2 Wprowadzenie Spis treści I. Wprowadzenie II. Słownik III. Podsumowanie logiki interwencji III.1. Podsumowanie analizy SWOT / TOWS III.2. Opis powiązań pomiędzy SWOT a celami i rezultatami programu III.3. Skrócony opis logiki interwencji programu IV. Podsumowanie diagnozy w sferze społecznej IV.1. Zdiagnozowane problemy IV.1.1. Sytuacja demograficzna IV.1.2. Bezrobocie IV.1.3. Przestępczość IV.1.4. Przemoc w rodzinie IV.1.1. Uzależnienia IV.1.1. Rodziny korzystające z pomocy społecznej IV.1.1. Aktywność społeczna mieszkańców IV.1.2. Osoby objęte nadzorem kuratorskim IV.1.3. Podsumowanie wyników badania ankietowego w sferze społecznej IV.1.1. Wyznaczenie obszaru kryzysowego w sferze społecznej V. Podsumowanie diagnozy w sferze przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej i środowiskowej V.1. Zdiagnozowane problemy V.1.1. Budynki podłączone do sieci kanalizacyjnej V.1.2. Ściągalność podatków od nieruchomości V.1.3. Lokale mieszkaniowe oddane do użytku V.1.1. Stan infrastruktury wychowania przedszkolnego V.2. Wyznaczenie obszaru zdegradowanego w sferach przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej i środowiskowej str

3 Wprowadzenie VI. Podsumowanie diagnozy w sferze gospodarczej VI.1. Zdiagnozowane problemy VI.2. Aktywność gospodarcza mieszkańców VII. Podsumowanie wyników badania ankietowego w sferach przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej środowiskowej i gospodarczej VIII. Opis obszaru rewitalizacji VIII.1. Obszar zdegradowany VIII.1. Uspołeczniony charakter procesu rewitalizacji VIII.1.1. Strona internetowa gminy Alwernia VIII.1.2. Ankietyzacja VIII.1.3. Konsultacje na etapie opracowywania diagnozy VIII.1.1. Konsultacje na etapie opracowywania programu rewitalizacji VIII.2. Wnioski ze spotkań diagnozujących ze stronami procesu rewitalizacji VIII.3. Pogłębiona analiza obszaru rewitalizacji VIII.3.1. Sołectwo Poręba Żegoty VIII.3.2. Sołectwo Okleśna VIII.3.3. Sołectwo Brodła VIII.3.4. Sołectwo Kwaczała IX. Analiza SWOT / TOWS X. Cele i zadania GPR X.1. Wizja stan docelowy obszaru rewitalizacji X.2. Cele i kierunki rewitalizacji XI. Opis projektów XII. Plan finansowy Gminnego Programu Rewitalizacji XIII. Nawiązania do dokumentów strategicznych o charakterze lokalnym XIII.1. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Alwernia XIII.2. Strategia Rozwoju Gminy Alwernia na lata str

4 Wprowadzenie XIII.3. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Alwernia na lata XIV. Analiza ryzyka XV. Zarządzanie Gminnym Programem Rewitalizacji XV.1. System wdrażania GPR XV.2. Monitoring oraz raportowanie realizacji programu XV.3. Ewaluacja realizacji programu XV.4. Raporty XV.5. Polityka promocji GPR XVI. Indeksy i spisy XVI.1. Spis map XVI.2. Spis tabel XVI.3. Spis wskaźników XVI.4. Spis wykresów XVII. Załączniki XVII.1. Raport monitoringowy realizacji zadania ujętego w programie rewitalizacji XVII.2. Raport monitoringowy realizacji GPR XVII.1. Mapy poglądowe obszaru rewitalizacji na obszarze poszczególnych miejscowości str

5 WPROWADZENIE str. 4

6 Wprowadzenie I. Wprowadzenie Rewitalizacją nazywamy całokształt działań naprawczych na obszarze, gdzie koncentrują się zjawiska kryzysowe w danym mieście lub gminie. Rewitalizacja jest procesem bardzo złożonym i długofalowym, który dotyczy wszystkich sfer funkcjonowania miasta lub gminy począwszy od zjawisk społecznych, poprzez procesy gospodarcze, na infrastrukturze kończąc. Gminny Program Rewitalizacji (GPR) jest dokumentem strategicznym, który porządkuje kwestie związane z ożywieniem obszarów, na których kumulują się zjawiska problemowe. Dokument ten umożliwia także pozyskiwanie zewnętrznych środków pomocowych (także w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata ) na realizację projektów ukierunkowanych na wspieranie obszaru podlegającego rewitalizacji. Kontekst legislacyjny dla programu rewitalizacji gminy Alwernia wyznaczają Wytyczne Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata oraz Ustawa o rewitalizacji, która weszła w życie z dniem 18 listopada 2015 roku. Zgodnie z tym dokumentem, definicja rewitalizacji brzmi następująco: rewitalizacja jest to proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu. Działania rewitalizacyjne uwzględnione w ramach niniejszego dokumentu stanowią kontynuację procesu rozpoczętego w2008 r. Uchwałą nr XXIX/206/2008 Rady Miejskiej w Alwerni z dnia 2 grudnia 2008 r. przyjęty został dokument pn.: Program rewitalizacji obszarów miejskich Alwerni. Dokument podlegał systematycznemu monitoringowi. W obecnym dokumencie zmianie uległ obszar wsparcia, który został dostosowany do nowych wytycznych oraz zmieniającej się sytuacji społecznogospodarczej na terenie całej gminy, uwzględniono także efekty działań rewitalizacyjnych przeprowadzonych we wcześniejszym okresie. Niemniej jednak, biorąc pod uwagę całościowe i konsekwentne podejście do działań rewitalizacyjnych na terenie gminy, zachowano kluczowe założenia strategiczne na poziomie Celu Strategicznego i poszczególnych Priorytetów Operacyjnych. Przy tworzeniu GPR zastosowano cztery podstawowe zasady: 1. Partycypacja społeczna - stanowi fundament działań na każdym etapie procesu rewitalizacji: diagnozowania, programowania, wdrażania, monitorowania i oceniania. 2. Dokładna diagnoza - dokument wyznacza najbardziej zdegradowane obszary w gminie, tj. te, na których skala problemów i zjawisk kryzysowych jest największa. str

7 Wprowadzenie 3. Koncentracja - dokument ujmuje działania w sposób kompleksowy tak, aby nie pomijać aspektu społecznego, ekonomicznego, przestrzennego, technicznego, środowiskowego i kulturowego związanego zarówno z danym obszarem, jak i jego otoczeniem. 4. Planowanie w oparciu o realnie możliwe do uzyskania środki; dokument przedstawia ramy finansowe z indykatywnymi wielkościami środków finansowych z różnych źródeł. Całość procesu opracowywania GPR oparta była o dokładną diagnozę problemów społecznych, gospodarczych i przestrzennych, stworzonej we współpracy ze społecznością terenów zdegradowanych oraz z zaangażowaniem wszystkich interesariuszy działających na tych obszarach. W ten sposób zapewnione zostało skuteczne uwzględnienie potrzeb i oczekiwań społeczności lokalnej, nie tylko na etapie identyfikacji obszarów zdegradowanych, ale również na etapie planowania, wdrażania i monitorowania skuteczności środków zaradczych w postaci projektów. Istotny element działań komunikacyjnych w ramach prac nad programem rewitalizacji stanowiły działania edukacyjne, mające na celu przybliżenie mieszkańcom podstawowej wiedzy na temat rewitalizacji. Pod adresem w grudniu 2016 r. uruchomiona została strona internetowa poświęcona rewitalizacji Alwerni, gdzie zamieszczono podstawowe materiały na temat procesu rewitalizacji. Każdy z kluczowych etapów prac nad projektem uwzględniał działania z zakresu komunikacji. Aby zagwarantować mieszkańcom niezbędną wiedzę, opracowano materiały przybliżające w przystępny sposób podstawowe informacje na temat rewitalizacji. Wykorzystano materiały tekstowe, prezentacje multimedialne oraz infografiki, które kolportowane były zarówno poprzez stronę poświęconą rewitalizacji, jak i portal gminy Alwernia oraz prasę lokalną, a także podczas spotkań bezpośrednich. Prace nad przygotowaniem niniejszego programu rewitalizacji przeprowadzone zostały z uwzględnieniem partycypacji społecznej. Działania konsultacyjne zróżnicowano zarówno pod względem kanału jak i formy przekazu, tak by dotrzeć w efektywny sposób do poszczególnych grup docelowych. Przeprowadzono pięć spotkań z interesariuszami: z mieszkańcami, z przedsiębiorcami, z organizacji pozarządowych, z radnymi Rady Miejskiej oraz z pracownikami Urzędu Miejskiego i przedstawicielami instytucji samorządowych gminy Alwernia. Ponadto zarządzeniem Burmistrza Gminy Alwernia powołany został siedemnastoosobowy Zespół ds. opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Alwernia na lata , w skład którego weszli przedstawiciele Urzędu Miejskiego w Alwernia w tym Wiceburmistrz Miasta i Gminy Alwernia Pani Anna Rajca oraz jednostek organizacyjnych: Dyrektor Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Alwerni, Dyrektor Samorządowego Ośrodka Kultury w Alwerni, str

8 Wprowadzenie Kierownik Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Alwerni, Przewodnicząca Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Przewodniczący Rady Miejskiej w Alwerni. Członkowie zespołu zaangażowani byli w proces pozyskiwania danych diagnostycznych, zgłaszanie i weryfikację propozycji projektowych oraz weryfikację projektu dokumentu. Poniżej przedstawiono etapy prac nad programem rewitalizacji. Całość prac nad opracowanie programu rewitalizacji rozpoczęto przyjęciem Uchwały nr V/23/2016 Rady Miejskiej w Alwerni z dnia 14 kwietnia 2016 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia Gminnego Programu Rewitalizacji. W pierwszym etapie przygotowano szczegółową diagnozę społeczno-ekonomiczną w podziale na wyznaczone obszary gminy (sołectwa), bazującą na informacjach ilościowych, w tym wskaźnikach opisujących koncentrację zjawisk w układzie społecznym, gospodarczym, przestrzennofunkcjonalnym, technicznym i środowiskowym. Na potrzeby tej diagnozy przeprowadzono również badanie statystyczne (ankietyzację) z wykorzystaniem ankiet w wersji elektronicznej i papierowej. Dzięki temu wyznaczono obszary zdegradowane. Zostało to wykonane w ten sposób, że ujęto w formie syntetycznej wyniki diagnozy społeczno-ekonomicznej w podziale na poszczególne obszary gminy. Dokonano delimitacji obszarów rewitalizacji w oparciu o: koncentrację negatywnych zjawisk wynikających z przeprowadzonej diagnozy społecznoekonomicznej gminy, wytyczne Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata z dnia 3 lipca 2015, wyniki konsultacji społecznych. W ten sposób wyodrębniono obszary cechujące się wysokim nasileniem negatywnych zjawisk społecznych, gospodarczych, przestrzenno-funkcjonalnych, technicznych i środowiskowych. W dalszej kolejności sporządzono ich charakterystykę oraz bilans. Szczegółowy opis sytuacji obszarów, które mają być poddane rewitalizacji w odniesieniu do otoczenia, stanowią kolejne rozdziały dokumentu. Wskazano w nich, w jakim stopniu działania rewitalizacyjne powiązane są z zachodzącymi w otoczeniu procesami. Wykonano to po to, by rewitalizacja przebiegała w sposób najbardziej efektywny. Na podstawie szczegółowego opisu obszarów rewitalizacji sporządzono analizę SWOT, której wyniki wraz z interpretacją zaprezentowano w matrycy. Dokonano identyfikacji czynników rozwojowych str

9 Wprowadzenie wewnętrznych (mocne i słabe strony) oraz zewnętrznych (szanse i zagrożenia) odnoszących się do otoczenia obszaru rewitalizacji. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji została dokonana w obrębie następujących sfer: społecznej, gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej, środowiskowej., Po zidentyfikowaniu problemów oraz określeniu, w jakich mieszczą się ramach, wyznaczono cel stawiany przed procesem rewitalizacji oraz cele szczegółowe. Na podstawie identyfikacji potrzeb poszczególnych osób i grup wypracowano cele rewitalizacji, które zostały opisane wskaźnikami kwantyfikowalnymi i niekwantyfikowanymi, obrazującymi postęp w ich realizacji. Wskazano również podmiot odpowiedzialny za ich osiągnięcie. Przy identyfikacji celów zastosowano metodę SMART. Po wyznaczeniu celów procesu rewitalizacji przystąpiono do identyfikacji sposobów ich rozwiązania. Podstawą do rozwiązania problemów oraz osiągnięcia wyznaczonych celów są projekty przedstawione w Rozdziale XI. Opis projektów przedmiotowego dokumentu. Dokonano ich identyfikacji oraz przyporządkowania do poszczególnych obszarów rewitalizacji. Rozdział poświęcony projektom w GPR podzielony został na trzy części: 1. Pierwsza, przedstawiająca listę projektów wraz z ich krótkim opisem (zakres realizowanych zadań), lokalizacją, terminem realizacji, źródłem finansowania, podmiotem odpowiedzialnym za realizację, planowanymi wskaźnikami produktu i rezultatu; dla wskaźników zaproponowano również sposób ich oceny i pomiaru w odniesieniu do celów rewitalizacji. 2. Druga, rezerwowa lista projektów charakteryzująca rodzaje przedsięwzięć rewitalizacyjnych realizujących w ogólny sposób kierunki działań, jednak wymagające uszczegółowienia i możliwe do wdrożenia na późniejszym etapie wdrażania programu. 3. Trzecia, przedstawiająca opis wspólnego oddziaływania projektów, w tym ich komplementarność, według których mogą być realizowane projekty, które jednak ze względu na swoją specyfikę nie mogły zostać ujęte w niniejszym programie. Na etapie wdrażania programu rewitalizacji przewiduje się utworzenie lokalnego partnerstwa pomiędzy różnymi podmiotami zaangażowanymi w prowadzenie procesu rewitalizacji, w tym szczególnie we wdrażanie i ocenę efektów rewitalizacji. Powołany zostanie Zespół zadaniowy ds. str

10 Wprowadzenie wdrażania Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Alwernia na lata , w skład którego wejdą przedstawiciele podmiotów zaangażowanych w proces rewitalizacji. W rozdziale Zarządzanie Gminnym Programem Rewitalizacji przedstawiono: charakterystykę, kompetencje, zadania Zespołu, ustalone sposoby komunikacji z partnerami programu, źródła pozyskiwania danych o realizacji projektów i osiągania wskaźników, wzór raportu monitoringowego realizacji zadania ujętego w GPR, zasady modyfikacji GPR, w tym zasady przyjmowania nowych projektów, z uwzględnieniem dopuszczalnej częstotliwości tych zmian. Jednym z etapów prac było opracowanie planu finansowego GPR. Przedstawiono indykatywne ramy finansowe w odniesieniu do przedsięwzięć rewitalizacyjnych, z wielkościami środków finansowych z różnych źródeł (także spoza funduszy polityki spójności na lata publiczne i prywatne środki krajowe w celu realizacji zasady dodatkowości środków UE). W ostatnim etapie prac zidentyfikowano czynniki ryzyka dla GPR. Ryzyka te powiązano z działaniami, których celem ma być minimalizacja możliwości wystąpienia negatywnych scenariuszy lub ich neutralizacja. Przy zarządzaniu ryzykiem niezbędna jest również lista działań zaradczych, które zostaną podjęte w sytuacji, kiedy dojdzie do zaistnienia przewidzianych czynników ryzyka. str

11 Słownik II. Słownik Przy sporządzaniu GPR kierowano się następującymi definicjami i pojęciami. Rewitalizacja -- to kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne lub środowiskowe), integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji. Interesariusze rewitalizacji -- interesariuszami rewitalizacji są: mieszkańcy obszaru rewitalizacji oraz właściciele, użytkownicy wieczyści nieruchomości i podmioty zarządzające nieruchomościami znajdującymi się na tym obszarze, w tym spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe i towarzystwa budownictwa społecznego, mieszkańcy gminy inni niż wymienieni powyżej, podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność gospodarczą, podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność społeczną, w tym organizacje pozarządowe i grupy nieformalne, jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne, organy władzy publicznej, podmioty, inne niż wymienione powyżej, realizujące na obszarze rewitalizacji uprawnienia Skarbu Państwa. Stan kryzysowy stan spowodowany koncentracją negatywnych zjawisk społecznych (w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym), współwystępujących z negatywnymi zjawiskami w co najmniej jednej z następujących sfer: gospodarczej (w szczególności w zakresie niskiego stopnia przedsiębiorczości, słabej kondycji lokalnych przedsiębiorstw), przestrzenno-funkcjonalnej (w szczególności w zakresie niewystarczającego wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną, braku dostępu do podstawowych usług lub ich niskiej str

12 Słownik jakości, niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, deficytu lub niskiej jakości terenów publicznych), technicznej, środowiskowej. Obszar zdegradowany -- obszar, na którym zidentyfikowano stan kryzysowy. Dotyczy to najczęściej obszarów miejskich, ale także wiejskich. Obszar zdegradowany może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic pod warunkiem stwierdzenia sytuacji kryzysowej na każdym z podobszarów. Obszar rewitalizacji -- obszar obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechującego się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk (stan kryzysowy), na którym, z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego, zamierza się prowadzić rewitalizację. Obszar rewitalizacji może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic, lecz nie może obejmować terenów większych niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkałych przez więcej niż 30% mieszkańców gminy. W skład obszaru rewitalizacji mogą wejść obszary występowania problemów przestrzennych, takich jak tereny poprzemysłowe (w tym poportowe i powydobywcze), powojskowe lub pokolejowe, wyłącznie w przypadku, gdy przewidziane dla nich działania są ściśle powiązane z celami rewitalizacji dla danego obszaru rewitalizacji. GPR inicjowany, opracowany i uchwalony przez radę gminy, na podstawie Ustawy o rewitalizacji wieloletni program działań w sferze społecznej oraz gospodarczej lub przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej lub środowiskowej, zmierzający do wyprowadzenia obszarów rewitalizacji ze stanu kryzysowego oraz stworzenia warunków do ich zrównoważonego rozwoju, stanowiący narzędzie planowania, koordynowania i integrowania różnorodnych aktywności w ramach rewitalizacji. Projekt rewitalizacyjny projekt w rozumieniu art. 2 pkt 18 ustawy, wynikający z programu rewitalizacji, tj. zaplanowany w programie rewitalizacji i ukierunkowany na osiągnięcie jego celów albo logicznie powiązany z treścią i celami programu rewitalizacji, zgłoszony do objęcia albo objęty współfinansowaniem UE z jednego z funduszy strukturalnych albo Funduszu Spójności w ramach programu operacyjnego. Wynikanie projektu rewitalizacyjnego z programu rewitalizacji oznacza zatem albo wskazanie (wymienienie) go wprost w programie rewitalizacji albo określenie go w ogólnym (zbiorczym) opisie innych, uzupełniających rodzajów działań rewitalizacyjnych. str

13 Podsumowanie logiki interwencji III. Podsumowanie logiki interwencji Zadaniem logiki interwencji jest uszczegółowienie stanu docelowego dla obszaru rewitalizacji oraz zoperacjonalizowanie sposobu przezwyciężenia stanu kryzysowego. Na jej konstrukcję składają się następujące etapy: formułowanie mierzalnych celów nadrzędnych i podrzędnych, definiowanie struktury programu, przetestowanie wewnętrznej logiki programu oraz zdefiniowanie środków (projektów) i kosztów realizacji programu. III.1. Podsumowanie analizy SWOT / TOWS Celem analizy SWOT jest określenie stanu aktualnego oraz perspektyw rozwojowych dla obszaru zdegradowanego wyznaczonego na obszarze gminy Alwernia. Zadaniem analizy SWOT jest wskazanie mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń dla rozwoju obszaru poddanego rewitalizacji. W kolejnym etapie analiza ta stanowić będzie podstawę do sformułowania celu głównego i celów pośrednich rewitalizacji. Z literatury przedmiotu wiadomo, że wybór strategii zależy od siły powiązań pomiędzy grupami czynników SWOT. Rozszerzona analiza SWOT została przedstawiona w rozdziale XIV. Analiza SWOT/TOWS. Tabela 1 Macierz strategii dla obszaru zdegradowanego Szanse Strategia agresywna Liczba interakcji Zagrożenia Strategia konserwatywna Liczba interakcji Mocne strony Ważona liczba interakcji Ważona liczba interakcji 11,84 4,95 Strategia konkurencyjna Liczba interakcji Strategia defensywna Liczba interakcji Słabe strony Ważona liczba interakcji Ważona liczba interakcji 4,45 9,95 Źródło: opracowanie własne str

14 Podsumowanie logiki interwencji Z analizy powyższej tabeli sporządzonej dla badanego obszaru wynika, iż należy wybrać strategię defensywną. Zidentyfikowana liczba interakcji to 77, a ważona ich liczba to 9,95 Analiza wskazuje na wyraźną wielokrotną przewagę zagrożeń dla obszaru i jego słabych stron w stosunku do pozostałych obszarów analizy (mocnych stron oraz szans). Taki wynik analizy pokazuje, że obszar funkcjonuje w niesprzyjającym otoczeniu, a dodatkowo zagrożenia zewnętrzne są wzmacniane przez słabości wewnętrzne, co jest typowe dla analizy zjawisk kryzysowych na obszarze rewitalizacji. Należy więc starać się minimalizować słabe strony i zagrożenia. W likwidowaniu słabych stron w pierwszej kolejności należy skupić się na następujących problemach: relatywnie wysoki poziom bezrobocia, rosnąca liczba rodzin korzystająca z pomocy MOPS, rosnąca liczba osób objęta nadzorem kuratorskim, znikoma część budynków na terenie gminy, która podłączona jest do kanalizacji, malejąca liczba mieszkań oddawanych do użytku, część infrastruktury wychowania przedszkolnego wymaga znacznych nakładów inwestycyjnych na modernizację, braki w infrastrukturze czasu wolnego i wpływ na jakość kapitału ludzkiego, struktura gospodarcza zdominowana jest firmami działającymi w sekcji G PKD, część sołectw cechuję się maleją tempem wzrostu firm aktywnie działających. Przy konstruowaniu strategii działania dla obszaru należy wziąć pod uwagę następujące zagrożenia: malejąca liczba mieszkańców w tym migracja ukryta, rosnące obciążenie demograficzne, intensywny rozwój miast sąsiednich, rosnąca liczba przestępstw, mała aktywność gospodarcza, malejąca ściągalność podatków, częste zmiany i brak przejrzystości przepisów prawnych. III.2. Opis powiązań pomiędzy SWOT a celami i rezultatami programu Na kolejnych grafikach poniżej przedstawiono relacje, jakie zachodzą pomiędzy wynikami strategii SWOT / TOWS a priorytetami operacyjnymi przyjętymi w GPR. Zależność ta pokazuje jak str

15 Podsumowanie logiki interwencji interwencja w sferę społeczną, przestrzenną i gospodarczą przełoży się na rozwiązanie zidentyfikowanych w kolejnej części dokumentu problemów w tych sferach. str

16 Podsumowanie logiki interwencji Rysunek 1 Zależność pomiędzy wynikami analizy SWOT / TOWS a priorytetem operacyjnym I Część infrastruktury wychowania przedszkolnego wymaga znacznych nakładów inwestycyjnych na modernizację [w6] Intensywny rozwój miast sąsiednich [t3] Malejąca liczba mieszkań oddawanych do użytku [w5] PO-I) Poprawa warunków życia mieszkańców i wspieranie rozwoju społecznego i gospodarczego poprzez ożywienie infrastrukturalne i urbanistyczne. Relatywnie wysoki poziom bezrobocia [w1] Znikoma część budynków na terenie gminy, która podłączona jest do kanalizacji [w4] Rosnąca liczba rodzin korzystająca z pomocy MOPS [w2] Źródło: opracowanie własne str

17 Rysunek 2 Zależność pomiędzy wynikami analizy SWOT / TOWS a priorytetem operacyjnym II Podsumowanie logiki interwencji Malejąca aktywność gospodarcza [t5] Relatywnie wysoki poziom bezrobocia [w1] Struktura gospodarcza zdominowana jest firmami działającymi w sekcji G PKD [w8] Rosnąca liczba rodzin korzystająca z pomocy MOPS [w2] PO-II) Aktywizacja gospodarcza terenu rewitalizowanego Braki w infrastrukturze czasu wolnego i wpływ na jakość kapitału ludzkiego [w7] Znikoma część budynków na terenie gminy, która podłączona jest do kanalizacji [w4] Malejąca liczba mieszkań oddawanych do użytku [w5] Źródło: opracowanie własne str

18 Rysunek 3 Zależność pomiędzy wynikami analizy SWOT / TOWS a priorytetem operacyjnym III Podsumowanie logiki interwencji Rosnąca liczba rodzin korzystająca z pomocy MOPS [w2] Rosnąca liczba osób objęta nadzorem kuratorskim [w3] Relatywnie wysoki poziom bezrobocia [w1] Struktura gospodarcza zdominowana jest firmami działającymi w sekcji G PKD [w8] PO-III) Wyrównanie szans życiowych, przeciwdziałanie negatywnym procesom społecznym oraz kształtowanie tożsamości mieszkańców Malejąca aktywność gospodarcza [t5] Malejąca liczba mieszkańców w tym migracja ukryta [t1] Rosnąca liczba przestępstw [t4] Źródło: opracowanie własne str

19 Podsumowanie logiki interwencji III.3. Skrócony opis logiki interwencji programu W tej części podsumowania przedstawiono relacje, jakie zachodzą pomiędzy priorytetami operacyjnymi a celem strategicznym dla GPR. Rysunek 4 Relacja pomiędzy priorytetami operacyjnymi a celem strategicznym GPR Cel strategiczny: Poprawa spójności przestrzennej i ożywienie społecznogospodarcze gminy poprzez neutralizację kluczowych problemów zidentyfikowanych w obrębie obszaru rewitalizacji PO-I) Poprawa warunków życia mieszkańców i wspieranie rozwoju społecznego i gospodarczego poprzez ożywienie infrastrukturalne i urbanistyczne [sfera przestrzenna, sfera techniczna]. PO-II) Aktywizacja gospodarcza terenu rewitalizowanego [sfera gospodarcza]. PO-III) Wyrównanie szans życiowych, przeciwdziałanie negatywnym procesom społecznym oraz kształtowanie tożsamości mieszkańców [sfera społeczna, sfera środowiskowa]. Źródło: opracowanie własne W kolejnych tabelach przedstawiono, w jaki sposób projekty włączone do programu rewitalizacji pozwolą, poprzez kierunki działań, zrealizować priorytety operacyjne. str

20 Podsumowanie logiki interwencji Tabela 2 Zależność pomiędzy projektami, kierunkami działania i priorytetem operacyjnym I PO-I) Poprawa warunków życia mieszkańców i wspieranie rozwoju społecznego i gospodarczego poprzez ożywienie infrastrukturalne i urbanistyczne Kierunek działania K1 Modernizacja infrastruktury technicznej K2 -- Odnowa urbanistyczna obszarów wiejskich i uatrakcyjnienie przestrzeni publicznej K3 -- Budowa i modernizacja infrastruktury sportoworekreacyjnej i kulturalnej K4 -- Działania prowadzące do zachowania dziedzictwa kulturowego i historycznego gminy K5 -- Rozwiązania systemowe dla poprawy jakości środowiska naturalnego. Źródło: opracowanie własne Projekty Rewitalizacja budynku Domu Ludowego w Kwaczale polegająca na rozbudowie, przebudowie i remoncie budynku oraz adaptacja pomieszczeń po ośrodku zdrowia na pomieszczenia przeznaczone dla przedszkola samorządowego Rozbudowa przedszkola w Brodłach Rewitalizacji terenu Klubu Sportowego Unia Kwaczała Utworzenie domu opieki społecznej Brodła moja mała Ojczyzna Tabela 3 Zależność pomiędzy projektami, kierunkami działania i priorytetem operacyjnym II PO-II) Aktywizacja gospodarcza terenu rewitalizowanego Kierunek działania K6 -- Wspieranie przedsiębiorczości lokalnej K7 -- Tworzenie warunków systemowych sprzyjających nowym inwestycjom K8 -- Poprawa sytuacji na lokalnym rynku pracy poprzez podnoszenie atrakcyjności gospodarczej gminy K9 -- Podnoszenie atrakcyjności turystycznej gminy Źródło: opracowanie własne Projekty Rozbudowa przedsiębiorstwa poprzez otwarcie nowego sklepu spożywczo-przemysłowego Stworzenie Strategii Promocji Gospodarczej gminy Alwernia Tabela 4 Zależność pomiędzy projektami, kierunkami działania i priorytetem operacyjnym III PO-III) Wyrównanie szans życiowych, przeciwdziałanie negatywnym procesom społecznym oraz kształtowanie tożsamości mieszkańców Kierunek działania K10 -- Wyrównywanie szans oraz neutralizowanie zjawisk dezintegracji społecznej i emigracji mieszkańców K11 -- Przeciwdziałanie patologiom, zjawiskom wykluczenia społecznego i ubożenia mieszkańców K12 -- Wzmacnianie postaw i inicjatyw prospołecznych K13 -- Wykorzystanie i wzmocnienie istniejącego potencjału edukacyjnego K14 -- Przeciwdziałanie zjawiskom bezrobocia i bierności zawodowej K15 -- Wzmacnianie identyfikacji mieszkańców z gminą K16 -- Wspieranie sektora organizacji pozarządowych K17 -- Aktywizacja środowisk dziecięcych i młodzieżowych Źródło: opracowanie własne Hartuj ciało, hartuj umysł Projekty Fokus-pokus magia rodziców mocą dzieci Poprzez doświadczenie do wiedzy Młodzieżowa rada Sołecka Muzeomania Zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży z terenu sołectwa Okleśna Społeczna kampania edukacyjna promująca wśród mieszkańców postawy prośrodowiskowe str

21 PODSUMOWANIE SYTUACJI NA OBSZARZE GMINY Celem tej części programu rewitalizacji jest podsumowanie wyników diagnozy przeprowadzonej w osobnym dokumencie. Rozdział ten przeprowadza rozważania w następujących obszarach życia gminy: społecznym, przestrzenno-funkcjonalnym, technicznym, środowiskowym, gospodarczym. str. 20

22 Podsumowanie diagnozy w sferze społecznej IV. Podsumowanie diagnozy w sferze społecznej Na moment sporządzenia programu gminę zamieszkiwało 12,5 tys. osób, przy wskaźniku feminizacji wynoszącym 104. Od 2012 r. notuje się tutaj systematyczny spadek liczby ludności. Najwięcej mieszkańców przebywa w mieście Alwernia, prawie 3,3 tys. osób. Kolejnym sołectwem są Kwaczały, gdzie przebywa ponad 1,8 tys. osób oraz Grojec z liczbą mieszkańców równą około 1,3 tys. osób. Najmniej osób liczą sobie natomiast Źródła (153 osoby) oraz Podłęże (229 osób). Średnia wieku mieszkańców gminy jest taka sama jak w całej Polsce i wynosi 40,6 lat. Jest jednak trochę wyższa od średniej dla Małopolski, która równa się 39,7 lat. Przyrost naturalny w 2014 r. w gminie wyniósł -14 przy czym dla kobiet było to -13 a dla mężczyzn - 1. W przeliczeniu na 1000 mieszkańców wskaźnik ten wyniósł -1,1. W tym samy okresie w całym województwie był on dodatni na poziomie 1,4, a dla całej Polski 0. Różnice zanotowano również pomiędzy obszarem miasta a obszarami wiejskimi. W Alwerni osiągnął on -1,2 a w pozostałych sołectwach -1,9. IV.1. Zdiagnozowane problemy Problemy społeczne dotyczące gminy, które zdiagnozowano w tym obszarze to przede wszystkim: malejąca liczba mieszkańców w tym migracja ukryta, stale utrzymujący się ujemny przyrost naturalny, rosnące obciążenie demograficzne, relatywnie wysoki poziom bezrobocia, rosnąca liczba przestępstw, rosnąca liczba rodzin korzystająca z pomocy MOPS, rosnąca liczba osób objęta nadzorem kuratorskim. IV.1.1. Sytuacja demograficzna Pierwszym ze zjawisk, jakie poddano analizie, była zmiana liczby mieszkańców w poszczególnych sołectwach. Wyniki przedstawione zostały w poniższej tabeli. Wskaźnik 1 Dynamika zmiany liczby mieszkańców poszczególnych sołectwach w latach Dynamika zmiany Sołectwo 2014/ /2014 Średnia dynamika Okleśna 0,9935 0,9815 0,9875 Podłęże 0,9871 0,9957 0,9914 Kwaczała 1,0461 0,9385 0,9923 str

23 Podsumowanie diagnozy w sferze społecznej Sołectwo Dynamika zmiany 2014/ /2014 Średnia dynamika Miasto Alwernia 0,9952 0,9948 0,9950 Grojec 0,9992 0,9945 0,9968 Źródła 0,9870 1,0066 0,9968 Regulice 0,9907 1,0031 0,9969 Poręba Żegoty 1,0034 1,0008 1,0021 Brodła 1,0113 1,0000 1,0057 Nieporaz 1,0107 1,0021 1,0064 Mirów 1,0208 1,0034 1,0121 Gmina 1,0052 0,9880 0,9966 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Alwerni Średni poziom dynamiki dla całej gminy wyniósł niewiele poniżej jeden, czyli liczba mieszkańców w 2015 w porównaniu do 2013 r. zmniejszyła się, jednak zmiana ta była znikoma. W podziale na poszczególne sołectwa widać jednak, że w części z nich liczba mieszkańców zwiększyła się i była powyżej średniej dla gminy, a z części z nich mieszkańców systematycznie ubywało. Do tych miejscowości, gdzie przyrost liczby mieszkańców był wyraźnie ujemny i poniżej średniej dla całej gminy zaliczyć należy: Okleśną, Podłęże, Kwaczałę, Alwernię. IV.1.2. Bezrobocie W analizie tego obszaru wykorzystano dane statystyczne z poszczególnych sołectw na temat liczby bezrobotnych oraz liczby bezrobotnych długotrwale. W pierwszej kolejności przeanalizowano dynamikę zmiany liczby osób bezrobotnych w poszczególnych sołectwach. Wyniki przedstawiono w poniższej tabeli. Wskaźnik 2 Dynamika zmiany liczby osób bezrobotnych w poszczególnych sołectwach w latach Sołectwo 2014/ /14 Średni poziom dynamika Grojec Regulice 0,9351 0,8472 0,8911 Kwaczała 0,9651 0,8072 0,8862 Brodła 0,8085 0,9211 0,8648 Podłęże 1,1111 0,6000 0,8556 Miasto Alwernia 0,9014 0,7891 0,8452 Poręba Żegoty 0,7727 0,8235 0,7981 Okleśna 0,7400 0,7297 0,7349 Nieporaz 0,6207 0,7778 0,6992 Źródła 0,6667 0,6667 Mirów 0,7333 0,5455 0,6394 Gmina 0,8656 0,8004 0,8330 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Alwerni str

24 Podsumowanie diagnozy w sferze społecznej W całej gminie poziom dynamiki wyniósł 0,83, czyli liczba bezrobotnych uległa zmniejszeniu. Były jednak sołectw, w których poziom ten malał wolniej. Do nich należy zaliczyć: Regulice, Podłęże, Kwaczała, Alwernia. Brodła, Kolejny aspekt, jaki został zbadany w gminie Alwernia, to liczba bezrobotnych w stosunku do liczby mieszkańców. Odpowiednie zestawienie zaprezentowano w poniższej tabeli. Wskaźnik 3 Liczba bezrobotnych w poszczególnych sołectwa w przeliczeniu na tysiąc mieszkańców w latach Sołectwo Średnio Poręba Żegoty 42,91 38,87 30,83 37,54 Nieporaz 48,45 38,74 35,68 40,96 Kwaczała 0,00 0,00 0,00 0,00 Okleśna 46,09 42,52 36,57 41,73 Brodła 52,08 37,41 20,34 36,61 Miasto Alwernia 62,10 38,14 29,60 43,28 Mirów 53,94 40,17 29,87 41,33 Regulice 38,63 43,48 26,20 36,10 Podłęże 56,12 43,22 35,56 44,97 Źródła 39,67 37,44 31,62 36,24 Grojec 0,00 19,74 13,07 10,94 Gmina 41,37 35,62 28,86 35,28 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Alwerni W analizie danych z powyższej tabeli należy zwrócić uwagę na bardzo dużą rozbieżność pomiędzy średnimi dla 9 miejscowości a pozostałymi dwiema, dla których w statystykach PUP w Chrzanowie nie wykazano praktycznie bezrobotnych. W związku z tym za przekroczenie wskaźnika uznano te średnie, które mieściły się w pierwszym kwartylu czyli poniżej 36,2. Są to następujące miejscowości: Poręba Żegoty, Nieporaz, Kwaczała, Okleśna, Brodła, Alwernia, Mirów. Ostatnim analizowanym aspektem bezrobocia to udział liczby długotrwale bezrobotnych w ogólnej licznie bezrobotnych. Dane do wskaźnika zawarto w poniższej tabeli. str

25 Podsumowanie diagnozy w sferze społecznej Wskaźnik 4 Udział długotrwale bezrobotnych w liczbie bezrobotnych w poszczególnych sołectwach w latach Sołectwo Udział długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych Średnio Poręba Żegoty 45,45% 50,98% 52,38% 49,06% Nieporaz 44,83% 50,00% 42,86% 45,90% Podłęże 66,67% 20,00% 50,00% 44,00% Brodła 44,68% 42,11% 25,71% 38,33% Kwaczała 45,35% 28,92% 34,33% 36,44% Alwernia 45,07% 32,81% 21,78% 34,50% Regulice 40,26% 23,61% 21,31% 29,05% Okleśna 36,00% 18,92% 18,52% 26,32% Mirów 20,00% 0,00% 16,67% 12,50% Grojec 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% Źródła 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% Gmina 47,22% 35,25% 31,30% 38,86% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Alwerni W takim ujęciu bezrobocia wyróżniają się miejscowości: Poręba Żegoty, Nieporaz, Podłęże, Brodła. Przy czym warto zwrócić uwagę, że w Porębie Żegoty wyraźnie udział ten rośnie i jest to jedyne sołectwo, w którym ten trend jest tak jednoznaczny. W całej gminie widać, że to negatywne zjawisko traci na sile i o ile w 2013 prawie co druga osoba była bezrobotna dłużej niż rok, to w 2015 już rzadziej niż co trzecia. IV.1.3. Przestępczość W zakresie przestępczości pierwszym ze wskaźników była liczba przestępstw w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Wyliczenia zawarto w poniższej tabeli. Wskaźnik 5 Liczba przestępstw w przeliczeniu na jednego mieszkańca w poszczególnych sołectwach w latach Liczba przestępstw na jednego mieszkańca Obszar Nieporaz 0,0086 0,0233 0,0233 Okleśna 0,0119 0,0119 0,0166 Kwaczała 0,0038 0,0179 0,0147 Poręba Żegoty 0,0077 0,0102 0,0127 Brodła 0,0155 0,0122 0,0122 Grojec 0,0071 0,0135 0,0104 Alwernia 0,0139 0,0179 0,0101 Podłęże 0,0043 0,0087 0,0087 str

26 Podsumowanie diagnozy w sferze społecznej Liczba przestępstw na jednego mieszkańca Obszar Regulice 0,0057 0,0083 0,0078 Źródła 0,0130 0,0132 0,0065 Mirów 0,0069 0,0000 0,0034 Gmina 0,0093 0,0093 0,0116 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Alwerni Według takiego ujęcia przestępczości na tle gminy wyróżniają się następujące miejscowości: Nieporaz, Okleśna, Kwaczała, Poręba Żegoty, Brodła. W kolejnym wskaźniku zbadano, jaka była relacja zmiany liczby przestępstw w kolejnych latach w stosunku do zmiany liczby mieszkańców. Kierowano się założeniem, że szybsze tempo wzrostu przestępczości w stosunku do wzrostu liczby mieszkańców w kolejnych latach prowadzić będzie do nasilenia się negatywnego zjawiska. Wynik zawarto w kolejnej tabeli. Wskaźnik 6 Zmiana liczby przestępstw w stosunku do zmiany liczby mieszkańców w poszczególnych sołectwach w latach Sołectwo 2015/ /2014 Średni stosunek zmiany Grojec 8,0000 0,5714 4,2857 Poręba Żegoty 0,7500 3,0000 1,8750 Alwernia 0,8125 1,5294 1,1710 Nieporaz 1,4000 0,0000 0,7000 Mirów 0,3333 1,0000 0,6667 Źródła 0,0000 1,0000 0,5000 Brodła 0,2727 0,2727 Regulice 0,2778 0,1667 0,2222 Kwaczała 0,3256 0,0667 0,1961 Podłęże 0,3333 0,0000 0,1667 Okleśna 0,0000 0,2353 0,1176 Gmina 0,0152 0,1776 0,0964 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Alwerni Sołectwa, w których liczba przestępstw zmieniały się szybciej niż liczba mieszkańców to Grojec, Poręba Żegoty i Alwernia. Przy czym do wyznaczenie obszaru kryzysowego należy wskazać te miejscowości, w których nastąpił wzrost przestępczości. Będą to więc: Grojec, Poręba Żegoty, Kwaczała, Okleśna, Regulice. str

27 Podsumowanie diagnozy w sferze społecznej IV.1.4. Przemoc w rodzinie Przemoc w rodzinie monitorowana jest na podstawie wydanych Niebieskich Kart. Dla ustalenia wskaźnika na potrzeby programu rewitalizacji przeliczono ich liczbę w latach na mieszkańców oraz obliczono średnią dla tego okresu. Wyniki przedstawiono w poniższej tabeli. Wskaźnik 7 Liczba Niebieskich Kart w poszczególnych sołectwach w latach w przeliczeniu na 1000 mieszkańców Obszar Średnio Źródła 25,9740 6,5789 6, ,0296 Podłęże 0,0000 4, ,1004 5,8161 Nieporaz 4,2827 2,1186 4,2283 3,5432 Okleśna 4,3150 0,0000 1,1062 1,8071 Kwaczała 0,5359 2,0492 1,0917 1,2256 Regulice 1,0304 1,0400 1,5552 1,2085 Miasto Alwernia 0,9066 0,9110 1,5263 1,1146 Brodła 1,0309 2,0387 0,0000 1,0232 Grojec 0,0000 1,5848 0,7968 0,7939 Poręba Żegoty 0,0000 0,0000 1,6935 0,5645 Mirów 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 Gmina 1,2704 1,2638 1,5990 1,3777 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Alwerni Sołectwami, które wyróżniły się średnią liczbą wydanych Kart na tle gminy to: Źródła, Podłęże, Nieporaz, Okleśna. IV.1.1. Uzależnienia W podobny sposób, jak powyższy wskaźnik dotyczący Niebieskich Kart, przeanalizowano liczbę osób korzystających z pomocy społecznej z tytułu uzależnień. Wyniki zawarto w poniższej tabeli. Wskaźnik 8 Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z tytułu uzależnień w poszczególnych sołectwach w latach Obszar Średnio Brodła 7, , , ,9196 Źródła 6, ,7368 6, ,9221 Nieporaz 6,4240 8, ,6850 9,1945 Okleśna 5,3937 7,6004 9,9558 7,6500 Kwaczała 5,3591 8,1967 8,1878 7,2479 Podłęże 4, ,0435 4,3668 7,2340 Alwernia 4,5331 4,2514 5,7998 4,8614 Regulice 2,5760 6,2402 5,7024 4,8395 Poręba Żegoty 3,4014 3,3898 5,0804 3,9572 Grojec 0,0000 1,5848 3,1873 1,5907 Mirów 0,0000 0,0000 3,3898 1,1299 Gmina 4,0495 6,1611 7,0355 5,7487 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Alwerni str

28 Podsumowanie diagnozy w sferze społecznej Miejscowościami, które wyróżniają się negatywnie w stosunku do średniej dla gminy są: Brodła, Źródła, Nieporaz, Okleśna, Kwaczała, Podłęże. Przy czym warto też zwrócić uwagę na bardzo duże różnice pomiędzy Brodłami a Mirowem. W pierwszej miejscowości osób korzystających z tego rodzaju pomocy na 1000 mieszkańców jest prawie 12, a w Mirowie niewiele ponad 1, czyli różnica jest aż dwunastokrotna. IV.1.1. Rodziny korzystające z pomocy społecznej W kolejnym obszarze funkcjonowania pomocy społecznej, czyli wsparciu na rzecz poszczególnych rodzin i osób obliczono wskaźnik, który obrazuje liczbę takich rodzin w przeliczeniu na mieszkańców. Wyniki zawarte są w poniższej tabeli. Wskaźnik 9 Liczba osób / rodzin korzystających z pomocy MOPS w Alwerni w przeliczeni na mieszkańców w latach Obszar Średnio Źródła 116, , , ,4448 Mirów 100, , , ,1380 Podłęże 55, , , ,8921 Alwernia 64, , , ,9950 Brodła 32, , , ,2766 Grojec 13, , , ,8767 Poręba Żegoty 15, , , ,8315 Okleśna 9,7087 8,6862 9,9558 9,4502 Kwaczała 4,8232 5,1230 7,0961 5,6808 Nieporaz 0,0000 0,0000 8,4567 2,8189 Regulice 1,0304 2,6001 1,5552 1,7286 Gmina 28, , , ,9621 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Alwerni W tym wskaźniku, podobnie jak w przypadku pomocy społecznej z tytułu uzależnień, należy zwrócić uwagę na bardzo dużą różnicę pomiędzy poszczególnymi sołectwami. Dla Źródeł wartość wskaźnika to ponad 150 a dla Regulic tylko 1,7. Do sołectw, które średnią wartość wskaźnika mają powyżej średniej dla gminy zaliczają się: Źródła, Mirów, Alwernia, Brodła. Podłęże, str

29 Podsumowanie diagnozy w sferze społecznej IV.1.1. Aktywność społeczna mieszkańców Jednym ze zjawisk w sferze społecznej, dla którego pozyskano dane liczbowe na poziomie sołectw, była liczba imprez kulturalnych i okolicznościowych oraz zajęć dodatkowych i pozalekcyjnych dla dzieci i młodzieży. Na potrzeby diagnozy przyjęto założenie, że ten obszar działalności stanowi uzupełnienie oferty edukacyjnej i szkoleniowej. W związku z tym pośrednio przekłada się na jakość kapitału ludzkiego, który jest jednym z podstawowych czynników produkcji w gospodarce. W poniższej tabeli zestawiono liczbę imprez w poszczególnych sołectwach w przeliczeniu na liczbę mieszkańców. Wskaźnik 10 Liczba imprez w sołectwach w przeliczeniu na jednego mieszkańca Liczba imprez na jednego mieszkańca Sołectwo Średnio Brodła 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 Źródła 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 Grojec 0,0111 0,0087 0,0183 0,0127 Regulice 0,0206 0,0244 0,0285 0,0245 Poręba Żegoty 0,0009 0,0407 0,0593 0,0336 Alwernia 0,0115 0,0149 0,0763 0,0342 Kwaczała 0,0890 0,0835 0,0988 0,0904 Nieporaz 0,0985 0,0975 0,1163 0,1041 Mirów 0,0278 0,1224 0,1627 0,1043 Podłęże 0,0000 0,0000 0,4192 0,1397 Okleśna 0,1402 0,1455 0,1493 0,1450 Gmina 0,0352 0,0422 0,0730 0,0501 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Alwerni Średni poziom wskaźnika w okresie na jednego mieszkańca w całej gminie wyniósł 0,05. Jako obszar, który zostanie uwzględniony w dalszej analizie, to te sołectwa, w których średnia liczba imprez na mieszkańca była niższa niż średnia dla gminy. Są więc to: Brodła, Źródła, Grojec, Regulice, Poręba Żegoty, Alwernia. IV.1.2. Osoby objęte nadzorem kuratorskim Ostatnim wskaźnikiem analizowanym w sferze społecznej są nadzory kuratorskie. Wyniki zestawiono w poniższej tabeli. str

30 Podsumowanie diagnozy w sferze społecznej Wskaźnik 11 Liczba nadzorów kuratorskich w poszczególnych sołectwach w przeliczeniu na 1000 mieszkańców w latach Obszar Średnio Źródła 6,4935 6, ,0719 8,7148 Brodła 3,0928 3,0581 5,0968 3,7492 Poręba Żegoty 0,8503 2,5424 2,5402 1,9776 Mirów 3,4722 0,0000 0,0000 1,1574 Kwaczała 1,0718 0,5123 1,0917 0,8919 Grojec 0,7918 0,7924 0,7968 0,7937 Nieporaz 0,0000 0,0000 2,1142 0,7047 Regulice 0,5152 1,0400 0,5184 0,6912 Alwernia 0,0000 0,6073 0,9158 0,5077 Okleśna 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 Podłęże 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 Gmina 0,7940 1,0269 1,4391 1,0867 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Alwerni Miejscowościami, gdzie takich nadzorów było więcej niż średnia dla gminy, są: Źródła, Brodła, Poręba Żegoty, Mirów. Warto podkreślić również różnice pomiędzy sołectwami. Gdy w Źródłach mamy do czynienia ze średnią liczbą nadzorów na poziomie 8,7 to w Okleśniej i Podłężu nie ma ich wcale. IV.1.3. Podsumowanie wyników badania ankietowego w sferze społecznej W celu podsumowania wyników uzyskanych odpowiedzi z ankiet, jakie przeprowadzono wśród mieszkańców gminy, wykorzystano syntetyczny wskaźnik taksonomicznej miary rozwoju, który pozwala na łączne ujęcie i porównanie dowolnej liczby zmiennych. W sferze społecznej w tym celu wykorzystano odpowiedzi mieszkańców gminy na następujące pytania: 1) Destymulanty 1 : a) liczba osób bezrobotnych w gospodarstwie domowym, b) liczba osób bezrobotnych w gospodarstwie domowy z utrudnionym dostępem do rynku pracy, c) liczba osób w gospodarstwie domowym korzystająca z pomocy OPS, d) poziom obawy stania się ofiarą przestępstwa, e) bycie świadkiem przestępstwa, 1 Jako stymulantę określono to zjawisko, dla którego wzrost wartości jest pożądany z punktu oceny poziomu rozwoju obszaru. Analogicznie destymulanta to ta zmienna, której niższy poziom oceniany jest pozytywnie z punktu widzenia rozwoju obszaru. str

31 Podsumowanie diagnozy w sferze społecznej f) liczba problematycznych zjawisk społecznych dostrzeganych w najbliższym otoczeniu. 2) Stymulanty: a) poziom zaangażowania w działalność społeczną, b) ocena jakości wychowania przedszkolnego, c) ocena jakości oferty kulturalnej, d) poziom zainteresowania i udziału w lokalnych wydarzeniach kulturalnych, e) ocena potrzeby utworzenia gminnego centrum kulturalnego, f) ocena wpływu decyzji o utworzeniu gminne centrum kulturalnego na życie kulturalne lokalnej społeczności. Wyniki obliczeń przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 5 Taksonomiczna miara rozwoju sołectw dla pytań ankiety dotyczących sfery społecznej Taksonomiczna miara rozwoju Sołectwo Odległość od wzorca c(i) d(i) Miejsce Brodła 4, , Grojec 4, , Kwaczała 3, , Miasto Alwernia 3, , Mirów 3, , Nieporaz 2, , Okleśna 3, , Podłęże 2, , Poręba Żegoty 3, , Regulice 3, , Źródła 3, , Średnia arytmetyczna 3, Odchylenie standardowe 0, Wzorzec standaryzowany u* 4, Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet Wyniki tych obliczeń zaprezentowano również graficznie na poniższej mapie. str

32 Podsumowanie diagnozy w sferze społecznej Mapa 1 Poziom natężenia zjawisk kryzysowych na terenie gminy na podstawie badania ankietowego uzyskany z wykorzystaniem obliczeń taksonomicznej miary rozwoju Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem Zestawienia wyników zaprezentowanych w powyższej tabeli oraz na planie gminy pokazują, że wśród miejsc, które zdaniem ankietowanych są objęte zjawiskami kryzysowymi wyróżniają się: Nieporaz, Podłęże, Regulice, Miasto Alwernia oraz Źródła. Przestrzennie sołectwa te lokalizują się wyraźnie w centralnej części gminy wzdłuż osi pionowej. str

33 Podsumowanie diagnozy w sferze społecznej IV.1.1. Wyznaczenie obszaru kryzysowego w sferze społecznej Podsumowanie analizy niekorzystnych zmian w sferze społecznej mierzone przekroczonymi wskaźnikami zestawiono w poniższej tabeli. Tabela 6 Zestawienie sołectw, w których zarejestrowano przekroczenia wskaźników wyznaczonych dla sfery przestrzennej Sołectwo Depopulacja Wzrost bezrobocia Znaczny udział bezrobotnych w liczbie mieszkańców Znaczny udział długotrwale bezrobotnych Znaczna liczba przestępstw na mieszkańca Dynamika wzrostu przestępczości Przemoc w rodzinie Poziom uzależnień Korzystający z pomocy MOPS Nadzory kuratorskie Liczba imprez Łącznie Brodła X X X X X X X X 8 Kwaczała X X X X X X 6 Okleśna X X X X X X 6 Podłęże X X X X X X 6 Poręba X X X X X X Żegoty 6 Nieporaz X X X X X 5 Źródła X X X X X 5 Alwernia X X X X X 5 Mirów X X X 3 Regulice X X X 3 Grojec X X 2 Gmina Źródło: opracowanie własne str

34 Podsumowanie diagnozy w sferze społecznej Zestawienie sołectw uwzględniające przekroczenia wskaźników, jakie wyznaczono do oceny sytuacji społecznej na terenie gminy, pokazuje, że przekroczenia te występują w każdym z sołectw, ale ich liczba zmienia się od 2 do 8. W poziomie nasilenia zjawisk kryzysowych dominują takie sołectwa jak Brodła, Kwaczała, Okleśna, Podłęże, Poręba Żegoty. Warto też zwrócić uwagę na Nieporaz, Źródła i Alwernię. W pozostałych trzech miejscowościach mamy do czynienia z przekroczeniem co najwyżej trzech wskaźników. Zmiany te zaprezentowano również w przestrzeni na poniższej mapie gminy. Mapa 2 Rozmieszczenie przestrzenne negatywnych zjawisk w sferze społecznej na terenie gmin Alwernia Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem str

35 Podsumowanie diagnozy w sferze przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej i środowiskowej V. Podsumowanie diagnozy w sferze przestrzennofunkcjonalnej, technicznej i środowiskowej Ważnym aspektem analiz struktury przestrzennej gminy jest Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego. Umożliwia on całościowe wykorzystanie obszaru przy uwzględnieniu określonych granic terenów wydzielonych na funkcje społeczne i gospodarcze. Na podstawie analizy informacji zawartych w tym dokumencie nie stwierdzono większych problemów w zakresie infrastruktury komunalnej. Daje się jedynie zauważyć, że gmina posiada słabo rozwiniętą sieć gazową i kanalizacyjną. Infrastruktura drogowa również wymaga znacznych nakładów na rozbudowę i modernizację. Na terenie gminy wyróżnić można głównie zabudowę jednorodzinną. Część zasobów mieszkalnych wymaga modernizacji ze względu na brak węzłów sanitarnych w niektórych mieszkaniach. V.1. Zdiagnozowane problemy Problemy w sferze przestrzennej dotyczące gminy, które zdiagnozowano szczegółowo w osobnym dokumencie, to przede wszystkim: znikoma część budynków na terenie gminy, która podłączona jest do kanalizacji, malejąca ściągalność podatków, malejąca liczba mieszkań oddawanych do użytku, część infrastruktury wychowania przedszkolnego wymaga znacznych nakładów inwestycyjnych na modernizację. V.1.1. Budynki podłączone do sieci kanalizacyjnej Jednym z istotnych problemów gminy jest stan sieci kanalizacyjne. Jak wynika z dany GUS w roku 2014 z sieci kanalizacji sanitarnej na terenie gminy korzystało jedynie 38,7% mieszkańców. Jest to wskaźniki niższy od wskaźnika dla powiatu chrzanowskiego o 27,8% oraz o 21,1% od wskaźnika dla woj. małopolskiego. Wskaźnik 12 Budynki podłączone do sieci kanalizacyjnej Obszar Alwernia Brodła Grojec Kwaczała Liczba podłączonych budynków 541 budynków (w tym 15 bloków) brak brak brak str

36 Podsumowanie diagnozy w sferze przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej i środowiskowej Obszar Mirów Nieporaz Okleśna Podłęże Poręba Żegoty Regulice Źródła Gmina Źródło: Opracowanie własne Liczba podłączonych budynków brak brak 221 budynków brak brak 210 budynków Brak 972 budynki Jak wynika z danych Urzędu Miejskiego na terenie gminy znajdują się sołectwa nie objęte przedmiotową siecią, do których należą: Brodła, Grojec, Kwaczała, Mirów, Podłęże, Poręba Żegoty, Nieporaz, Źródła. V.1.2. Ściągalność podatków od nieruchomości Podatek od nieruchomości ze względu na możliwość oddziaływania na gospodarkę terenu, jak i płynące z tego tytułu dochody, zajmuje priorytetowe miejsce w lokalnym systemie podatkowym. Zharmonizowane i systematyczne działanie społeczności, władzy publicznej oraz innych podmiotów funkcjonujących w danej jednostce terytorialnej wpływa na poprawę istniejących walorów użytkowych, warunki gospodarcze oraz ład przestrzenny. Przez pryzmat stanu finansów można dokonać oceny funkcjonowania gminy i jej możliwości rozwojowych. Poniżej przedstawiono informacje na temat ściągalności podatku od nieruchomości na terenie poszczególnych sołectw. Wskaźnik 13 Zestawienie ściągalności podatku od nieruchomości [%] Obszar Średnia Alwernia 95,79 94,76 96,04 95,53 Brodła 94,61 94,20 94,76 94,52 Grojec 97,86 96,84 96,41 97,04 Kwaczała 73,35 73,43 78,45 75,08 Mirów 95,93 96,79 98,75 97,16 Nieporaz 91,26 99,69 44,24 95,48 Okleśna 93,99 96,04 91,59 93,87 Podłęże 91,17 88,11 93,29 90,86 str

37 Podsumowanie diagnozy w sferze przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej i środowiskowej Obszar Średnia Poręba Żegoty 93,78 96,14 96,76 95,56 Regulice 80,89 82,47 83,37 82,24 Źródła 96,10 97,58 89,52 94,40 Gmina 91,34 92,38 87,56 90,42 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Alwerni Do analizy powyższych danych dla sołectwa Nieporaz uwzględniono dane dla okresu , ponieważ wartość 44,24% w roku 2014 stanowi wyjątek i na jej wypływ miało jednostkowe zdarzenie, o charakterze niepowtarzalnym. W związku z powyższym średnia wartość dla gminy stanowi 90,42% a do obszarów nieprzekraczających średniej dla gminy zakwalifikowano: Regulice, Kwaczałę. V.1.3. Lokale mieszkaniowe oddane do użytku Zmiana liczby oraz powierzchni lokali mieszkalnych, jakie pojawiają się na danym obszarze, jest miernikiem zarówno jego rozwoju gospodarczego jak i oceną jego atrakcyjności inwestycyjnej. W związku z tym malejąca dynamika przyrostu liczby lokali oddawanych do użytku będzie stanowiła wyraz malejącego zainteresowania mieszkańców daną miejscowością i wyraz braku wiązania z nią perspektyw na przyszłość. W poniższej tabeli przedstawiono wskaźnik mierzący dynamikę zmian powierzchni lokali mieszkalnych oddawanych do użytku w poszczególnych miejscowościach gminy. Wskaźnik 14 Dynamika zmiany powierzchni lokali mieszkaniowych oddanych do użytku w latach Miejscowość Dynamika 2014/2013 Dynamika 2015/2014 Średnia dynamika zmian Alwernia 165,80 139,80 119,60 0,84 0,86 0,85 Brodła 103,30 109,30 139,30 1,06 1,27 1,17 Grojec 269,30 190,40 109,00 0,71 0,57 0,64 Kwaczała 205,50 114,00 131,30 0,55 1,15 0,85 Mirów 0,00 120,00 53,00 0,44 0,44 Nieporaz 164,00 179,00 269,00 1,09 1,50 1,30 Okleśna 0,00 202,00 134,00 0,66 0,66 Podłęże 0,00 0,00 53,00 0,00 0,00 Poręba Żegoty 189,60 163,20 132,00 0,86 0,81 0,83 str

38 Podsumowanie diagnozy w sferze przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej i środowiskowej Miejscowość Dynamika 2014/2013 Dynamika 2015/2014 Średnia dynamika zmian Regulice 208,30 145,50 110,00 0,70 0,76 0,73 Źródła 134,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Gmina 1 439, , ,20 0,95 0,92 0,93 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Średnia wartość dynamiki zmian w powierzchni oddawanych mieszkań dla całej gminy wyniosła 0,93 czyli wskazuje ona, że powierzchnie te się zmniejszały. Sołectwa, dla których dynamika ta była niższa niż dla całej gminy, to: Podłęże, Regulice, Źródła, Poręba Żegoty, Mirów, Alwernia, Grojec, Kwaczała. Okleśna, V.1.1. Stan infrastruktury wychowania przedszkolnego Stan infrastruktury wychowania przedszkolnego jest wyrazem zarówno zaangażowania samorządu w realizację postanowień Ustawy o systemie oświaty jak również zaangażowania w tworzenie infrastruktury wspierającej wychowanie dzieci oraz powrót mieszkańców na rynek pracy. W ocenie tego obszaru wykorzystano dwa wskaźniki: ocenę stanu infrastruktury wychowania przedszkolnego pod kątem realizacji przepisów prawnych regulujących jej funkcjonowanie, dynamikę dowozów dzieci do placówek przedszkolnych na terenie gminy. Wskaźnik 15 Placówki przedszkolne wymagające nakładów inwestycyjnych dostosowujących je do wymagań prawnych Sołectwo Kwaczała Okleśna Poręba Żegoty Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Alwerni Nazwa placówki Przedszkole Samorządowe Fantazja w Kwaczale Oddział Przedszkolny w Szkole Podstawowej w Okleśnej Oddział Przedszkolny w Szkole Podstawowej w Porębie Żegoty W kolejnej tabeli zestawiono dynamikę dowozu dzieci do przedszkoli na terenie gminy poza dotychczasowe miejsce zamieszkania. Przyjęto założenie, że przyczyny dowozów są dwie: brak placówki w miejscu zamieszkania, str

39 Podsumowanie diagnozy w sferze przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej i środowiskowej wybór placówki w pełniejszym zakresie spełniającej oczekiwania rodziców wobec opieki przedszkolnej. Założono również, że mieszkańcy w wyborze kierują się w pierwszej kolejności odległością od miejsca zamieszkania, a dopiero w drugiej, uwzględniają inne czynniki takie jak stan infrastruktury bądź własną ocena jakości usług. W poniższej tabeli przedstawiono dane o dynamice dowozów do dwóch placówek na terenie gminy. W pozostałych takie dowozy nie występowały lub były to pojedyncze przypadki, które tej dynamiki nie zmieniały. Wskaźnik 16 Dynamika dowozu dzieci do przedszkoli na terenie gminy Alwernia Przedszkole Samorządowe Tęczowa Kraina Oddział Przedszkolny w Szkole Podstawowej Sołectwo w Brodłach w Alwerni z filią w Grojcu Średnia dynamika Dynamika Dynamika Dynamika Dynamika (2014/2015)/ (2015/2016)/ (2014/2015)/ (2015/2016)/ (2013/2014) (2014/2015) (2013/2014) (2014/2015) Poręba Żegoty 1,00 1,43 2,00 1,00 1,36 Brodła 1,00 1,63 1,31 Źródła 2,00 0,50 1,25 Okleśna 0,60 1,67 1,13 Podłęże 2,00 0,00 1,00 Regulice 1,00 1,00 1,00 Mirów 0,67 0,50 0,83 1,80 0,95 Kwaczała 1,50 0,33 0,92 Alwernia Grojec Nieporaz Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Alwerni Rosnącą średnią dynamiką dowozów dzieci do przedszkoli poza miejsce zamieszkania wykazały się miejscowości 2 : Poręba Żegoty, Brodła, Źródła, Okleśna. 2 W analizie dowozów ze Źródeł w obliczeniach uwzględnione dowozy realizowane do Alwerni. Źródła nie dysponują własnym oddziałem przedszkolnym, ale najbliższa placówka mieści się w Okleśnej. str

40 Podsumowanie diagnozy w sferze przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej i środowiskowej V.2. Wyznaczenie obszaru zdegradowanego w sferach przestrzennofunkcjonalnej, technicznej i środowiskowej Podsumowanie analizy niekorzystnych zmian w sferach przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej i środowiskowej mierzone przekroczonymi wskaźnikami zestawiono w poniższej tabeli. Tabela 7 Zestawienie sołectw, w których zarejestrowano przekroczenia wskaźników wyznaczonych dla sfer przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej i środowiskowej Sołectwo Brak dostępu do kanalizacji Niska ściągalność podatków od nieruchomości Niska dynamika powierzchni mieszkań oddawanych Stan infrastruktury wychowania przedszkolnego Liczba przekroczonych wskaźników do użytku Kwaczała X X X X 4 Poręba Żegoty X X X 3 Grojec X X 2 Mirów X X 2 Okleśna X X 2 Podłęże X X 2 Regulice X X 2 Źródła X X 2 Alwernia X 1 Brodła X 1 Nieporaz X 1 Gmina Źródło: opracowanie własne W poziomie degradacji przestrzeni dominują takie sołectwa jak Kwaczała i Poręba Żegoty. W miejscowościach: Grojec, Mirów, Okleśna, Podłęże, Regulice i Źródła zanotowano negatywne zmiany w dwóch obszarach. W pozostałych trzech mam do czynienia z przekroczeniem tylko jednego wskaźnika. Zmiany te zaprezentowano również w przestrzeni na poniższej mapie gminy. str

41 Podsumowanie diagnozy w sferze przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej i środowiskowej Mapa 3 Rozmieszczenie przestrzenne negatywnych zjawisk w sferze przestrzennej na terenie gmin Alwernia Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem str

42 Podsumowanie diagnozy w sferze gospodarczej VI. Podsumowanie diagnozy w sferze gospodarczej W gminie Alwernia na 1000 mieszkańców pracuje 129 osób. 48,4% wszystkich pracujących ogółem stanowią kobiety, a 51,6% mężczyźni. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gminie Alwernia wynosi 3.455,97 PLN, co odpowiada 86,30% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w Polsce. Wśród aktywnych zawodowo mieszkańców gminy Alwernia 1636 osób wyjeżdża do pracy do innych gmin, a 725 pracujących przyjeżdża do pracy spoza gminy - tak więc saldo przyjazdów i wyjazdów do pracy wynosi ,7% aktywnych zawodowo mieszkańców gminy Alwernia pracuje w sektorze rolniczym (rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo), 44,3% w przemyśle i budownictwie, 15,9% w sektorze usługowym (handel, naprawa pojazdów, transport, zakwaterowanie i gastronomia, informacja i komunikacja) oraz 2,7% pracuje w sektorze finansowym (działalność finansowa i ubezpieczeniowa, obsługa rynku nieruchomości). W porównaniu do całego województwa małopolskiego mieszkańcy gminy Alwernia mają analogiczny poziom wykształcenia. Wśród kobiet mieszkających w gminie Alwernia największy odsetek ma wykształcenie podstawowe (22,8%) oraz wyższe (17,5%). Mężczyźni najczęściej mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (32,7%) oraz średnie zawodowe (23,2%). VI.1. Zdiagnozowane problemy Problemy w sferze przestrzennej dotyczące gminy, które zdiagnozowano szczegółowo w kolejnej części opracowania, to przede wszystkim: w połowie miejscowości wykazano malejącą dynamikę wzrostu liczby firm aktywnie działających, struktura gospodarcza zdominowana jest firmami działającymi w sekcji G PKD. VI.2. Aktywność gospodarcza mieszkańców Na podstawie danych z ewidencji działalności gospodarczej obliczono wskaźnik liczby firm aktywnie działających w poszczególnych miejscowościach w latach W obliczenia uwzględniono jedynie te firmy, które zarejestrowane zostały w danym roku lub w latach poprzednich i posiadają status aktywnie działającej to znaczy takiej, która nie została zawieszona lub wyrejestrowana. Podsumowanie obliczeń zawarto w poniższej tabeli. str

43 Podsumowanie diagnozy w sferze gospodarczej Wskaźnik 17 Liczba firma aktywnie działających w poszczególnych sołectwach w latach w przeliczeniu na tysiąc mieszkańców Sołectwo Liczba firma na Liczba firma na Liczba firma na Dynamika Dynamika Zmiana 1 tys. miesz tys. miesz tys. miesz / /2013 dynamiki Podłęże 25,75 26,09 34,93 1,01 1,34 0,33 Mirów 31,25 30,61 37,29 0,98 1,22 0,24 Kwaczała 24,65 24,59 28,93 1,00 1,18 0,18 Grojec 24,54 25,36 30,28 1,03 1,19 0,16 Alwernia 47,45 51,62 58,91 1,09 1,14 0,05 Brodła 29,9 32,62 36,7 1,09 1,13 0,03 Regulice 32,46 35,88 40,44 1,11 1,13 0,02 Poręba Żegoty 22,96 25,42 27,94 1,11 1,10-0,01 Okleśna 15,1 19,54 23,23 1,29 1,19-0,11 Nieporaz 19,27 27,54 27,48 1,43 1,00-0,43 Źródła 6,49 19,74 26,14 3,04 1,32-1,72 Gmina 18,66 20,54 23,58 1,10 1,15 0,05 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Alwerni Zmniejszającą się dynamikę wzrostu liczby firma aktywnie działających w stosunku do średniej dla całej gminy wykazano dla miejscowości: Brodła, Nieporaz, Okleśna, Poręba Żegoty, Źródła, Regulice. Zmiany w sferze gospodarczej, które zostały zmierzone w sposób liczbowy, zaprezentowano w przestrzeni na poniższej mapie gminy. str

44 Podsumowanie diagnozy w sferze gospodarczej Mapa 4 Rozmieszczenie przestrzenne negatywnych zjawisk w sferze gospodarczej na terenie gmin Alwernia Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem str

45 Podsumowanie wyników badania ankietowego w sferach przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej środowiskowej i gospodarczej VII. Podsumowanie wyników badania ankietowego w sferach przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej środowiskowej i gospodarczej W celu podsumowania wyników uzyskanych odpowiedzi z ankietyzacji mieszkańców wykorzystano syntetyczny wskaźnik taksonomicznej miary rozwoju, który pozwala na łączne ujęcie i porównanie dowolnej liczby zmiennych. Podsumowanie wyników ankietyzacji w sferze przestrzennofunkcjonalnej, technicznej, środowiskowej i gospodarczej to analiza odpowiedzi mieszkańców gminy na następujące pytania: 1) Destymulanty: a) zagęszczenie osób w mieszkaniu lub budynku badanego. 2) Stymulanty: a) lata, w których został wybudowany dom lub mieszkanie badanego, b) ocena stanu technicznego budynku lub mieszkania badanego, c) wyposażenie mieszkania lub budynku badanego w podstawową infrastrukturę, d) ekologiczność źródeł ogrzewania budynku (rodzaj kotła wykorzystywanego do ogrzewania, rodzaj stosowanego paliwa), e) wiek kotła wykorzystywanego do ogrzewania budynku lub mieszkania, f) efektywność energetyczna budynku lub mieszkania (zakres ocieplenia ścian budynku, zakres wymiany okien), g) aktywność gospodarcza osób z najbliższego otoczenia badanego. Wyniki obliczeń przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 8 Taksonomiczna miara rozwoju sołectw na podstawie odpowiedzi do pytań ankiety dotyczących sfery przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej, środowiskowej i gospodarczej Taksonomiczna miara rozwoju Sołectwo Odległość od wzorca c(i) Miejsce d(i) Brodła 4,1045 0, Grojec 4,1020 0, Kwaczała 4,3080 0, Miasto Alwernia 4,5095 0, Mirów 4,1151 0, Nieporaz 3,5894 0, Okleśna 4,5507 0, Podłęże 4,7904 0, str

46 Podsumowanie wyników badania ankietowego w sferach przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej środowiskowej i gospodarczej Sołectwo Odległość od wzorca c(i) Taksonomiczna miara rozwoju d(i) Miejsce Poręba Żegoty 4,6489 0, Regulice 4,1663 0, Źródła 4,2614 0, Średnia arytmetyczna 4,2860 Odchylenie standardowe 0,3166 Wzorzec standaryzowany u* 4,9193 Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet Wyniki tych obliczeń zaprezentowano również graficznie na poniższej mapie. str

47 Podsumowanie wyników badania ankietowego w sferach przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej środowiskowej i gospodarczej Mapa 5 Poziom natężenia degradacji sfery przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej, środowiskowej i gospodarczej na terenie gminy na podstawie badania ankietowego uzyskany z wykorzystaniem obliczeń taksonomicznej miary rozwoju Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem Zestawienie wyników zaprezentowanych w powyższej tabeli oraz na planie gminy pokazują, że wśród miejscowości, które zdaniem ankietowanych są objęte w znaczącym stopniu degradacją to: Nieporaz, Grojec, Brodła, Mirów, Regulice. Przestrzenie sołectwa te lokalizują się wyraźnie na północy gminy oraz w części w południowo-zachodniej. str

48 Opis obszaru rewitalizacji VIII. Opis obszaru rewitalizacji VIII.1. Obszar zdegradowany Biorąc pod uwagę zgromadzone dane statystyczne oraz wartości wskaźników obliczonych dla poszczególnych sołectw we wszystkich sferach, dokonano selekcji zjawisk kryzysowych w celu wytyczenia obszaru zdegradowanego. Obszar zdegradowany to taki, który charakteryzuje się występowaniem określonych, negatywnych zjawisk społecznych oraz obecnością co najmniej jednego z negatywnych zjawisk o charakterze gospodarczym, środowiskowym, przestrzenno-funkcjonalnym lub technicznym. Na poniższej mapie zaprezentowany został obszar zdegradowany. str

49 Opis obszaru rewitalizacji Mapa 6 Obszar zdegradowany Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem Wyznaczony obszar zdegradowany został poddany konsultacjom społecznym, które zostały omówione w dalszej części dokumentu. Wyznaczenia obszaru rewitalizacji dokonano z uwzględnieniem stopnia natężenia zjawisk kryzysowych, wyników konsultacji społecznych oraz zasady koncentracji interwencji3. 3 Ograniczenie powierzchni obszaru rewitalizacji do 20% powierzchni miasta oraz do 30% liczby mieszkańców. str

50 Opis obszaru rewitalizacji W obszar włączone zostały następujące części gminy: Poręba Żegoty (część), Kwaczała (część), Brodła (część), Okleśna (część). Proces wytyczenia obszaru rewitalizacji był prowadzony z uwzględnieniem limitów przestrzennospołecznych, zdefiniowanych w Wytycznych Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata oraz w Ustawie o rewitalizacji. Określają one, iż obszar rewitalizacji na terenie gminy nie może przekraczać 20% jej powierzchni ani obejmować grupy mieszkańców większej niż 30% populacji danej gminy. Analiza zjawisk kryzysowych na terenie gminy przeprowadzona została zgodnie z podziałem na sołectwa. Gdyby do obszaru rewitalizacji włączyć kompletne obszary wymienionych wyżej miejscowości, przekroczony zostałby limit 30% mieszkańców objętych zasięgiem rewitalizacji oraz limit 20% powierzchni. Wynika to z dużego obszaru oraz liczebności wsi, które zostały włączone do obszaru zdegradowanego. W związku z koniecznością zachowania wyznaczonych limitów oraz biorąc pod uwagę szczególne natężenie negatywnych zjawisk społecznych, podjęto decyzję o wyłączeniu z obszaru rewitalizacji ulic, gdzie dominuje rzadka zabudowa jednorodzinna lub znajdują się obszary niezamieszkałe. Kryzysowe zjawiska społeczne koncentrują się głównie na obszarach centrów miejscowości, co wynika z dużej gęstości zaludnienia oraz z faktu, iż miejsca te stanowią również centra życia społeczności lokalnej. W przebiegu granic obszaru uwzględniono zapisy Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Alwernia, tak by obszar włączony w procesy rewitalizacji wykazywał się możliwie jednorodnym kierunkiem zagospodarowania i użytkowania terenów. Wyłączono z niego też drogę wojewódzką i drogi gminne. Tabela 9 Powierzchnia i liczba ludności obszaru rewitalizacji Sołectwo Liczba ludności Powierzchnia Udział liczby ludności w liczbie ogółem Udział powierzchni w całkowitej powierzchni gminy Brodła ,79% 4,82% Kwaczała ,69% 7,51% Okleśna ,76% 8,94% Poręba Żegoty ,11% 11,93% Źródło: opracowanie własne Wykaz obszarów i ulic włączonych do obszaru rewitalizacji i zamieszkałych przedstawia się następująco: str

51 Opis obszaru rewitalizacji 1. Kwaczała: 3 Maja, Akacjowa, Brzeziny, Cicha, Czarny Las, Dominikańska, Goździkowa, Jana Pawła II, Jurajska, Kamionka Mała, Kamionka Duża, Krakowska, Krótka, Kwiatowa, Lazurowa, Ogrodowa, Olchowa, Patelskiego, Plac Kościelny, Polna, Różna, Spokojna, Stanisława Stochla, Św. Stanisława Kostki, Wrzosowa, Widokowa, Zielona. 2. Poręba Żegoty: Belwender, Floriańska, Jutrzenki, Na Wzgórzu, Orla, Pejzażowa, Pod Dębami, Podgórze, Przecznica, Przy Galerii, Relaks, S. Józefy Hałacińskiej, Skalista, Sokoła, Stanisława Wyspiańskiego, Storczykowa, Szembeków, Św. Marcina, Wilowa, Wisławy Szymborskiej, Władysława Reymonta, Za Dworem. 3. Brodła: Biesiadna, Bliska, Bystra, Czesława Miłosza, Edukacyjna, Gajówka, Galicyjska, Grodzka, Grzybowa, Jabłoniowa, Jesienna, Krzeszowicka, Miła, Na Podlas, Potockich, Przy Krzyżu, Przy Rudnie, Przyjazna, Rozdroże, Słowiańska, Sokoła, Środkowa, Świętego Floriana, Świętego Franciszka, Wąwozowa, Wesoła, Zgodna. 4. Okleśna: Deszczowa, Dobrej Nadziei, Jazowa, Jeziorna, Juliusza Lea, Kolonia, Majowa, Młoszowa, Mokra, Nadbrzeżna, Nowa Kolonia, Nowowiejska, Olszówka, Orawska, Parkowa, Powiśle, Przy Stawie, Przy Zlewie, Relaksowa, Sosenki, Soświca, Starowiejska, Starowiślna, Szafirowa, Wiślna, Zaciszna. Ostatecznie zasięg obszaru rewitalizacji przedstawia się następująco: str

52 Opis obszaru rewitalizacji Rysunek 5 Obszar rewitalizacji na planie gminy Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem VIII.1. Uspołeczniony charakter procesu rewitalizacji Partycypacja społeczna jest niezbędnym elementem w tworzeniu programu rewitalizacji dla zdegradowanych obszarów miejskich i wiejskich. Dzięki szeroko zakrojonej współpracy władz z mieszkańcami możliwe staje się zdefiniowanie obszarów problemowych (kryzysowych) występujących na terenie gminy, jak również wygenerowanie nowych rozwiązań wykorzystujących dostępne lokalne zasoby. str

53 Opis obszaru rewitalizacji Działania partycypacyjne aktywizują społeczność lokalną, mobilizują twórczy potencjał mieszkańców, umożliwiając kompleksową przemianę społeczną, ekonomiczną i przestrzenną, która pobudza do dalszego rozwoju. Opierają się one na założeniu, że opinia środowiska lokalnego jest najważniejszym elementem tworzenia dokumentu, który ma stanowić narzędzie do projektowania konkretnych zadań, podejmowanych w celu rozwiązywania problemów i eliminacji zjawisk kryzysowych, a tym samym podnoszących jakość życia mieszkańców terenów zdegradowanych. Współpraca nad opracowaniem Gminnego Programu Rewitalizacji gminy Alwernia objęła realizację trzech etapów: etapu przygotowania, etapu diagnozowania i etapu projektowania. Na każdym etapie prac związanych z opracowaniem dokumentu realizowana była zasada partnerstwa różnych środowisk, podmiotów i grup zaangażowanych w proces wyznaczenia obszarów zdegradowanych, obszarów rewitalizacji, a także zbierania propozycji rozwiązań i działań projektowych. Zasada partycypacji społecznej będzie realizowana również na późniejszym etapie wdrażania i monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji (GPR). W ramach prac nad programem rewitalizacji wykorzystano następujące mechanizmy partycypacji społecznej: organizacja spotkań i warsztatów z mieszkańcami, organizacja spotkań z przedsiębiorcami i przedstawicielami organizacji pozarządowych, konsultacje społeczne z mieszkańcami, przeprowadzenie badania ankietowego wśród mieszkańców, wykorzystanie strony internetowej gminy Alwernia oraz strony internetowej dedykowanej procesowi rewitalizacji. VIII.1.1. Strona internetowa gminy Alwernia Na stronie internetowej gminy Alwernia oraz na dedykowanej GPR stronie zostały zamieszczone podstawowe informacje na temat procesu rewitalizacji i podejmowanych w jej obszarze działań. Pojawiały się tu informacje dotyczące ankietyzacji, a także wytyczonego na terenie gminy obszaru wsparcia. Konsultacje podjęte na etapie opracowywania diagnozy w ramach Programu Rewitalizacji miały na celu zdefiniowanie problemów społecznych, gospodarczych, przestrzennych, technicznych i środowiskowych występujących na terenie gminy Alwernia oraz doprecyzowanie ich lokalizacji. Dzięki nim, możliwe stało się uzupełnienie analizy statystycznej o opinie mieszkańców na temat identyfikowanych obszarów problemowych. str

54 Opis obszaru rewitalizacji VIII.1.2. Ankietyzacja Ankietyzacja mieszkańców prowadzona była z wykorzystaniem internetu (ankieta dostępna na stronie kwestionariuszy w wersji papierowej dostępnych w Biurze Obsługi Klienta Urzędu Miejskiego oraz poprzez placówki oświatowe na terenie gminy. Ankiety wypełniło łącznie 291 mieszkańców gminy Alwernia. VIII.1.3. Konsultacje na etapie opracowywania diagnozy Na etapie opracowania diagnozy przeprowadzono również konsultacje społeczne, których celem było wsparcie delimitacji obszaru. W listopadzie 2016 r. przeprowadzono trzy spotkania: dla mieszkańców r., dla organizacji pozarządowych r., dla przedsiębiorców r. Spotkania te były poświęcone przekazaniu mieszkańcom podstawowych informacji na temat procesów rewitalizacyjnych oraz projektowaniu działań eliminujących zjawiska kryzysowe. Ponadto, omówiona została propozycja przebiegu granic obszaru zdegradowanego i obszar rewitalizacji z uwzględnieniem kryteriów, którymi kierowano się przy jego delimitacji. Łącznie uczestniczyło w nich 40 osób. Poza częścią informacyjną spotkania obejmowały również część warsztatową. Miała ona na celu zaangażowanie mieszkańców gminy w aktywne tworzenie listy problemów, które powinny zostać uwzględnione w procesie rewitalizacji oraz generowania pomysłów na projekty, które będą służyć rozwiązaniu tych problemów. Kolejne konsultacje przeprowadzone zostały przez Burmistrza gminy Alwernia w ramach przygotowywanej propozycji uchwały Rady Miejskiej o wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na obszarze gminy. Miały one na celu zebranie od interesariuszy rewitalizacji uwag, opinii i propozycji do zaproponowanego obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. Odbyły się one w okresie od 18 stycznia 2017 r. do 18 lutego i miały formę: Zbieranych uwag, propozycji i opinii w postaci papierowej i elektronicznej za pomocą środków komunikacji elektronicznej z wykorzystaniem formularza konsultacyjnego, który po wypełnieniu należało złożyć w formie papierowej w Biurze Obsługi Mieszkańców Urzędu Miejskiego w Alwerni (1 piętro) lub przesłać na adres Urząd Miejski w Alwerni, ul. Zbigniewa str

55 Opis obszaru rewitalizacji Gęsikowskiego 7, Alwernia lub w formie elektronicznej przesłać na adres urzad@alwernia.pl. Spotkania otwartego z interesariuszami rewitalizacji, umożliwiającego omówienie i ocenę propozycji wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji gminy Alwernia. Odbyło się ono w dniu 7 lutego w sali Urzędu Miejskiego w Alwerni. Wzięło w nim udział 15 osób z obszaru całej gminy. Projekt uchwały, diagnoza, materiał informacyjny oraz formularz konsultacyjny były dostępne do wglądu dla wszystkich zainteresowanych od dnia 18 stycznia 2017 r. na stronie internetowej Urzędu Miejskiego w Alwerni pod adresem oraz w siedzibie Urzędu Miejskiego w Alwerni, w Biurze Obsługi Mieszkańców, 1 piętro. VIII.1.1. Konsultacje na etapie opracowywania programu rewitalizacji Uzupełnienie po zakończeniu procesu konsultacji VIII.2. Wnioski ze spotkań diagnozujących ze stronami procesu rewitalizacji Przeprowadzone konsultacje społeczne pozwoliły poznać opinie i uwagi interesariuszy rewitalizacji odnośnie propozycji wyznaczenia obszarów zdegradowanych i obszarów rewitalizacji. Umożliwiły one mieszkańcom uzupełnienie głównych potrzeb, a także przedstawienie pomysłów na konkretne działania, jakie powinny zostać podjęte na wyznaczonym obszarze. Podczas spotkań konsultacyjnych zwrócono uwagę na następujące problemy zachodzące w miejscowościach objętych obszarem rewitalizacji: Tabela 10 Podsumowanie konsultacji na etapie diagnozy. Problemy zgłoszone przez strony procesu rewitalizacji podczas spotkań warsztatowych gospodarcza, przestrzenna, środowiskowa, społeczna Sfera techniczna Poręba Żegoty - depopulacja, - rosnąca liczba osób korzystających ze wsparcia MOPS, - rosnąca liczba osób objętych nadzorem kuratorskim, - brak ścieżek spacerowych i rowerowych, - brak drogi asfaltowej od ul. Leśnej i Irysowej, - brak chodnika i oświetlenia przy ul. Belwender i ul. Irysowej, - brak bezpiecznego przejścia dla pieszych pomiędzy ul. Szembeków i Aleją Belwender, str

56 Opis obszaru rewitalizacji społeczna Sfera - niski poziom identyfikacji osób będących w trudnej sytuacji materialnej pozostających poza wsparciem MOPS. - bezrobocie, - brak infrastruktury mieszkalnej typu TBS, - brak oferty zagospodarowania czasu wolnego dzieci i młodzieży, - niski poziom integracji społecznej, Okleśna - niski poziom identyfikacji osób będących w trudnej sytuacji materialnej pozostających poza wsparciem MOPS - mała skuteczność działań środowiskowych podejmowanych przez MOPS, - brak miejsc pracy Brodła - brak chodnika przy DW780 obniża bezpieczeństwo pieszych, ogranicza dostępność komunikacyjną części miejscowości w ramach podróży lokalnych, przyczynia się do zerwania więzi społecznych, ponieważ DW780 dzieli Brodła na dwie części. Kwaczała - mieszkańcy ulicy Jurajskiej oraz Kamionka Duża są gospodarczo i gospodarcza, przestrzenna, środowiskowa, techniczna - brak chodnika na drodze wojewódzkiej 780 od kościoła do cmentarza, - brak boiska przy domu ludowym, - brak placu zabaw, - brak drogi łączącej kościół z cmentarzem, - brak urządzeń rekreacyjnych na wolnym powietrzu, - brak kanalizacji (zanieczyszczone rowy melioracyjne), - zły stan infrastruktury domu ludowego, - brak uregulowań dot. komunikacji publicznej, - malejąca ściągalność podatków, - brak małych i średnich firm świadczących usługi dla ludności, - zły stan infrastruktury domu ludowego, - zły stan nawierzchni dróg - niezagospodarowane nieużytki, jako tereny pod infrastrukturę sportowo-rekreacyjną, - zły stan rowów melioracyjnych, - brak utwardzonej nawierzchni ul. Irysowej i Leśnej, - brak zaplecza dla działalności Koła Gospodyń i Teatru Ludowego, - brak torów dla samochodów terenowych, quadów i crossów, - brak strefy przemysłowej, - ze względu na zmiany prawne granic gminy oraz uwzględniając wniosek przedstawicieli miejscowości z obszaru rewitalizacji wyłączony został Wiśnicz. - brak chodnika przy DW 780, - problemy społeczne związane z brakiem chodnika przy są potęgowane wzrostem znaczenia gospodarczego DW780 ponieważ stanowi ona alternatywny ciąg komunikacyjny dla autostrady A1 dodatkowo w najbliższych latach pozycja ta się umocni w związku z otwarciem węzła komunikacyjnego w Rudnie. - bardzo zły stan techniczny nawierzchni ulic Jurajska i Kamionka Duża, str

57 Opis obszaru rewitalizacji społeczna Sfera społecznie związani z sąsiednią miejscowością Płazą, ponieważ dostępność komunikacyjna centrum miejscowości dla mieszkańców tych ulic jest bardzo ograniczona, - zdaniem przedstawicieli miejscowości występujące na terenie miejscowości bezrobocie jest na poziomie bezrobocia naturalnego w związku z tym obniżenie jego poziomu jest bardzo trudne albo niemożliwe, - brak właściwie wyposażonego przedszkola utrudnia mieszkańcom powrót na rynek pracy. Źródło: opracowanie własne gospodarcza, przestrzenna, środowiskowa, techniczna - brak dostępności komunikacyjnej pomiędzy centrum Kwaczały i pozostałą części gminy Alwernia a ulicami Jurajska i Kamionka Duża powoduje, że inwestycje budowlane przenoszą się do sąsiedniej miejscowości, do Płazy, - na wniosek mieszkańców wprowadzono modyfikację obszaru rewitalizacji włączając do niego ulice Jurajską i Kamionkę Dużą, a wyłączając z niego ulice Makową, Jaśminową, Chabrową, Liliową, Słoneczną, Malwy i Konwaliową. VIII.3. Pogłębiona analiza obszaru rewitalizacji VIII.3.1. Sołectwo Poręba Żegoty Malowniczo położoną, otoczoną lasami wieś Porębę Żegoty przecina ciek wodny o nazwie Potok, który w miejscowości Brodła staje się małą rzeczką o nazwie Brodlanka. Z Porębą Żegoty sąsiadują następujące miejscowości: od północnego zachodu Alwernia, od północy Grojec, od południowego wschodu wieś Brodła, od południa wsie: Mirów i Okleśna. Miejscem, które wyróżnia Porębę spośród innych okolicznych miejscowości, jest zespół pałacowoparkowy z ruinami pałacu Szembeków z XVIII wieku. Mieści się tutaj między innymi mauzoleum rodziny Szembeków z 1921 r. Poza tym warto wspomnieć o folwarku plebańskim oraz o dwóch folwarkach dworskich. Całość uzupełniają stawy oraz liczne przydrożne figury i kapliczki, z których dwie pochodzą aż z 1782 r. Zabytkowy budynek położony jest na wzniesieniu. Początkowo pełnił funkcję siedziby rodu Korycińskich, później Szwarcenbergów Czernych, a ostatecznie Szembeków. Obecnie zabytek ten ma formę jedynie zabytkowej, niestety mocno zaniedbanej, ruiny. Czas świetności budynku zakończył się w styczniu 1945 r., kiedy został spalony. Po tej dacie nie poddano go już odbudowie. W całości do naszych czasów zachowała się jedynie oficyna, która jest zamieszkana. str

58 Opis obszaru rewitalizacji Wokół pozostałości budynku na powierzchni około 4 ha rozprzestrzenia się rozległy park dworski, który powstał w XIX w. Również i on uznany jest za zabytek. Można tu spotkać pojedyncze gatunki drzew egzotycznych, ale również liczne okazałe dęby, buki, lipy i klony. Niektóre z nich mają nawet 600 lat. W okresie od 2013 do 2015 roku liczba ludności Poręby utrzymywała się mniej więcej na stałym poziomie i wynosiła około mieszkańców. W ww. okresie w sołectwie zamieszkało jedynie pięć nowych osób. W roku 2015 Poręba była piątą z kolei miejscowością w gminie pod względem liczby mieszkańców i mieszkało tutaj 9,5% ogółu wszystkich osób mieszkających w gminie. Saldo migracji (różnica pomiędzy zameldowaniami a wymeldowaniami) jest również dodatnie. W 2013 roku wyniosło 70 osób, a w 2015 spadło do 29 osób. O ile w tym pierwszym okresie było ono niższe od średniej dla całej gminy, to już w 2015 r. jest wyraźnie wyższe, ponieważ średnia ta dla wszystkich sołectw wyniosła 8 osób. Obecnie na terenie Poręby funkcjonuje jedna szkoła, w której uczy się około 70 dzieci. Wyposażenie budynku na cele działalności edukacyjnej jest wystarczające lub, biorąc pod uwagę malejącą liczbę dzieci, przewyższa zapotrzebowanie społeczności tego sołectwa. Przy szkole funkcjonuje również oddział przedszkolny oraz oddział Miejskiej Biblioteki Publicznej. W centrum miejscowości, przy trasie Kraków Oświęcim mieści się kościół parafialny z 1762 r. p.w. Marcina i Małgorzaty. Kościół jest jednonawowy z wieżą zwieńczoną baniastym hełmem. W środku znaleźć można między innymi zabytkowe ołtarze przeniesione tutaj z Katedry Wawelskiej na przełomie XIX i XX w. po rozbudowie kościoła. Na terenie sołectwa nie funkcjonuje ośrodek zdrowia. Opiekę nad mieszkańcami w tym obszarze sprawuje Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Medycyna w Alwerni. Podobna sytuacja jest w przypadku posterunku Policji. Najbliższy mieści się w Alwerni i to z niego obsługiwany jest obszar całej gminy. Działalność społeczna mieszkańców znajduje swoje odzwierciadlenie w dorobku stowarzyszeń, które funkcjonują w Porębie Żegoty. Warto wspomnieć przede wszystkim o Stowarzyszeniu Rodzina Kolpinga, Stowarzyszeniu na Rzecz Poręby Żegoty oraz o Pracowni Rzeźby Ręcznej. Pierwsze ze stowarzyszeń, Rodzina Kiplinga powstało w 2000 r. i skupia swoją działalność na pomocy osobą najbardziej potrzebującym, osobom bezrobotnym oraz na organizacji czasu wolnego dla dzieci i młodzieży. Wszystkie te działania mają na celu pobudzenie aktywności społeczności lokalnej do działań na rzecz rozwoju wsi. Swoje działania organizacja realizuje między innymi w formie pomocy w poszukiwaniu pracy, prowadzeniu świetlicy, organizacji staży i wolontariatu dla dzieci i młodzieży, str

59 Opis obszaru rewitalizacji pomocy osobom poszkodowanym i znajdującym się w trudnej sytuacji oraz w formie działalności kulturalnej i rekreacyjnej (chór, grupy teatralne i folklorystyczne, wycieczki i spotkania integracyjne). Stowarzyszenie na Rzecz Poręby Żegoty powstało w 2010 r. po to by wspierać wszechstronny, zrównoważony rozwój społeczny, kulturalny i gospodarczy wsi oraz rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Wykorzystuje w tym celu między innymi aktywizację i integrację środowiska lokalnego, prowadzenie kursów edukacyjnych, zajęć, szkoleń i imprez kulturalnych, promocję miejscowości wśród mieszkańców wsi i całej gminy, organizację wsparcia dla rodzin w trudnej sytuacji materialnej, organizację wypoczynku dla dzieci, młodzież i osób starszych. Pracownia Rzeźby Ręcznej prowadzona jest przez mieszkańców Poręby, Państwa Zofię i Edwarda Góreckich. Są oni twórcami ludowymi wykonującymi rzeźby i obrazy z drewna. Dzięki ich talentowi powstają drewniane ptaki lub zabawki dla dzieci. Obok pracowni mieści się galeria, w której prezentowane są wyroby Państwa Górecki i inne eksponaty kultury chłopskiej (wyroby garncarskie i kowalskie). Dzieła powstałe w pracowni trafiają nie tylko na lokalne imprezy i targi kultury ludowej, ale również w różne części Polski, do Francji i do Niemiec. Na terenie całej gminy dostępna jest bieżąca woda pochodząca z sieci wodociągowej obsługiwanej przez Zakład Usług Komunalnych w Alwerni. Brak jest jednak zbiorowego systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków. Trafiają one najczęściej do przydomowych zbiorników bezodpływowych, które jednak nie spełniają na ogół wymagań związanych z ochroną środowiska i nieoczyszczone ścieki trafiają w znacznej części do gruntu i wód powierzchniowych. Na terenie sołectwa funkcjonuje około 30 podmiotów gospodarczych. Dominują wśród nich sklepy spożywcze, zakłady mechaniki samochodowej oraz firmy świadczące usługi budowlane. Poza działalnością gospodarczą prowadzona jest również działalność rolnicza. Funkcjonuje w Porębie 319 gospodarstw. Średnia powierzchnia gospodarstwa wynosi około 0,7 ha. Układ przestrzenno-urbanistyczny miejscowości charakteryzuje się wyraźnym centrum, wokół którego zlokalizowane są najważniejsze obiekty działające na terenie sołectwa. Są to wspomniane wcześniej: szkoła podstawowa, kościół czy zabytkowy zespół pałacowo-parkowy oraz cmentarz. W ostatnim okresie powstał również dom ludowy wraz ze sceną na otwartym powietrzu, który uzupełnia funkcje społeczno-kulturalne tej części miejscowości. Staraniem mieszkańców zagospodarowano również centrum miejscowości, plac mieszczący się pomiędzy głównymi obiektami wspomnianymi wcześniej. Odnowiono stojącą tutaj figurę św. Florian, wykonano alejki spacerowe, nasadzono drzewa, zamontowano ławki i wybudowano murek z kamienia wapiennego. Powstał również niewielki utwardzony asfaltem parking. Miejsce to może być wykorzystywane jako miejsce spotkań i pełni wizytówkę miejscowości dla wszystkich przejeżdżających drogą wojewódzką. str

60 Opis obszaru rewitalizacji W warstwie przestrzennej konieczne jest jednak odnowienie i odrestaurowanie zabytkowych części tego obszaru wsi. W przypadku zespołu pałacowo-parkowego jest to zadanie szczególnie trudne, ponieważ w całości nieruchomość ta jest własnością prywatną. Sporych nakładów finansowych wymaga również elewacja kościoła. Pomimo, iż można tutaj znaleźć wszystkie podstawowe obiekty, wokół których toczy się życie lokalnej społeczności, konieczne jest uzupełnienie ich funkcjonalności między innymi poprzez intensywne wykorzystanie między innymi organizacją imprez i spotkań kulturalnych. Kolejną cechą centrum wsi jest jego położenie przy ruchliwej drodze wojewódzkiej w związku z tym niezbędna jest poprawa stanu istniejących dróg oraz infrastruktury towarzyszącej w celu zapewnienia bezpieczeństwa użytkowników. Wśród innych słabych stron sołectwa mieszkańcy wymieniają: brak zagospodarowanych miejsc do czynnego uprawnia sportu i rekreacji, brak dedykowanej infrastruktury, niski poziom inwestycji w działalność pozarolniczą, w tym w agroturystykę, brak lokalnych miejsc pracy, zły stan nawierzchni dróg lokalnych oraz brak chodników wzdłuż ruchliwej drogi wojewódzkiej DW 780, słabe oświetlenie miejscowości, brak kanalizacji zbiorczej. Wśród zagrożeń, o jakich wspominają mieszkańcy, najważniejsze dla procesu rewitalizacji są: niewykorzystany potencjał osób młodych, emigracja młodzieży w poszukiwaniu pracy, niski przyrost naturalny. W przeprowadzonej diagnozie statystycznej obszaru sołectwo Poręba Żegoty na tle całej gminy wyróżnia się następującymi negatywnymi zjawiskami sferze społecznej: znacznym udziałem liczby bezrobotnych w ogólnej liczbie mieszkańców, w tym również długotrwale bezrobotnych, znaczną liczbą przestępstw oraz dynamiką jej wzrostu w latach , wyraźnie wyższą niż średnia dla całej gminy liczbą nadzorów kuratorskich. str

61 Opis obszaru rewitalizacji Negatywne zjawiska społeczne znalazły swoje odzwierciedlenie w: omówionym wcześniej rosnącym problemie z zagospodarowaniem i oczyszczaniem ścieków pochodzących z indywidualnych zabudowań, niskiej dynamice wzrostu powierzchni mieszkalnych, słabej jakości infrastruktury wychowania przedszkolnego. VIII.3.2. Sołectwo Okleśna Okleśna położona jest w Dolinie Wisły na lewym jej brzegu. Sąsiaduje z miejscowościami: Źródła, Alwernia, Mirów i Podłęże. Tym co przyrodniczo wyróżnia te okolice to zakola Wisły oraz przeprawa promowa. Wśród atrakcji turystycznych warto wymienić kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej, Zalew Skowronek, ruiny kuźnik z 1910 r., liczne przydrożne kapliczki z XIX w i kamienny krzyż oraz resztki austriackiej strażnicy wojskowej z 1905 r. przy moście kolejowym na Wiśle. W 2015 roku Okleśną zamieszkiwały 904 osoby, co stanowiło 7,2% ogółu mieszkańców całej gminy. Należy ona do mniej licznych sołectw gminy i pod względem liczebności lokuje się na siódmej pozycji. Od roku 2013 widać też wyraźnie, że ubywa mieszkańców. W 2015 było ich 904 w związku z tym ubytek w ciągu dwóch lat wyniósł prawie 2,5%. Dynamika tych zmian też jest niższa niż średnia dla gminy, co świadczy o tym, że mieszkańców tutaj szybciej ubywa niż w całej gminie. Na tą negatywną zmianę wpływa między innymi ujemne saldo migracji. W 2013 r. ubyło czterech mieszkańców, w 2014 dwóch, ale już w 2015 aż 15. To samo saldo dla całej gminy we wszystkich wspomnianych latach było dodatnie. W miejscowości tej funkcjonuje szkoła podstawowa, której budynek oddano do użytku w 1963 r. W 2002 r. uzupełniono go o salę gimnastyczną z całym zapleczem sanitarnym. W niedalekiej odległości od szkoły mieści się kościół parafialny, którego budowa zakończona została w 1991 r. W Okleśnej funkcjonuje przychodnia zdrowia, która podlega Niepublicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej Medycyna w Alwerni. Brakuje posterunku policji. O bezpieczeństwo na terenie wsi dba posterunek Policji w Alwerni. Okleśna jest jedyną miejscowością w gminie, która jest w całości skanalizowana. Działa tutaj też jedna mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków o przepustowości 167 m 3 /d. Działalnością społeczną na terenie wsi zajmują się takie organizacje jak Koło Gospodyń Wiejskich, LKS Nadwiślanka Okleśna, Teatr Ludowy Tradycja. Tym co wyróżnia mieszkańców tej miejscowości spośród innych w gminie to zaangażowanie mieszkańców w rozwój swojej str

62 Opis obszaru rewitalizacji miejscowości. Wiele inicjatywy i działań podejmowanych jest przez mieszkańców bez udziału i zaangażowania władz gminnych. Pierwsza z wymienionych organizacji, czyli Koło Gospodyń Wiejskich, powstało w 1936 r. Prowadzi ono swoją działalność w domu ludowym. Posiada też własne stroje ludowe, krakowskie. Podejmuje się takich inicjatyw jak wynajem naczyń dla mieszkańców oraz organizacją imprez. Wspiera również osoby samotne między innymi organizując spotkania z okazji najważniejszych świąt kościelnych. Klub Nadwiślanka powstał w 1956 r. Jego podstawowym celem jest angażowanie mieszkańców w działalność sportowa i angażowanie mieszkańców w grę w piłkę nożną. Obecnie klub zrzeszony jest w strukturach Podokręgu Piłki Nożnej w Chrzanowie. Początki Teatru Ludowego Tradycja sięgają okresu międzywojennego. Działa on obecnie w formie stowarzyszenia, a siedzibę ma w Domu Ludowym w Okleśnej. Skupia wokół swojej działalności kilkadziesiąt osób stale lub sezonowo zaangażowanych w działalność artystyczną. Repertuar grupy jest bardzo bogaty i różnorodny, a jego jakość potwierdzają liczne wyróżnienia i nagrody. Działalność gospodarczą na terenie wsi prowadzą głównie firmy o profilu ogólnobudowlanym, handlowe i transportowe. Działa tutaj też duże przedsiębiorstwo Zakłady Chemiczne Alwernia S.A. Oprócz działalności gospodarczej prowadzona jest również działalność rolnicza. Funkcjonuje tutaj około 230 gospodarstw o średniej wielkości 0,8 ha i łącznej powierzchni 188 ha. W strukturze użytkowania pola rolne to 63% wsi na pozostałe tereny pokrywają pastwiska, łąki i tereny nierolnicze. Tereny wilgotne w okolicach Wisły sprzyjają też hodowli zwierząt, jednak jest to produkcja prawie wyłącznie na własne potrzeby. W przeprowadzonej diagnozie statystycznej obszaru sołectwo Okleśna na tle całej gminy wyróżnia się następującymi negatywnymi zjawiskami sferze społecznej: wysoki stopień depopulacji, znaczny udział liczby bezrobotnych w ogólnej liczbie mieszkańców, znaczna liczba przestępstw oraz wysoka dynamika jej wzrostu, wysokim poziomem przemocy w rodzinie, wysokim poziomem uzależnień. Negatywne zjawiska społeczne znalazły swoje odzwierciedlenie w: niskiej dynamice wzrostu powierzchni mieszkań oddanych do użytku, niezadowalającym stanie infrastruktury wychowania przedszkolnego. str

63 Opis obszaru rewitalizacji Wśród słabych stron sołectwa mieszkańcy wymieniają: nienajlepszy stan dróg i braki chodników, brak zaplecza przy boisku sportowym, które ogranicza rozwój aktywności sportowej mieszkańców, niedostateczny rozwój infrastruktury rekreacyjnej oraz zagospodarowania otoczenia pod kątem wykorzystania go dla spędzania czasu wolnego (brak szlaków pieszych i rowerowych, brak małej infrastruktury turystycznej), niedostateczna oferta zajęć pozalekcyjnych dla dzieci i młodzieży, niewystarczająca ilość lokalnych miejsc pracy. Wśród zagrożeń, o jakich wspominają mieszkańcy, najważniejszych dla procesu rewitalizacji, wymienić należy: wzrost bezrobocia, mały przyrost naturalny, zagrożenie powodziowe ze strony Wisły. VIII.3.3. Sołectwo Brodła Miejscowość Brodła położona jest na pograniczu Garbu Tenczyńskiego i Bramy Krakowskiej. Ciek wodny, który zaczyna się w Porębie Żegoty przyjmuje tutaj postać rzeki o nazwie Brodlanka. Przy niej można spotkać tzw. skałki Gaudynowskie, które przybierają postać iglic i prostopadłych ścian. Są one oznaczone jako pomnik przyrody; mają powierzchnię około 5 ha. Malowniczy charakter wsi można również poznać korzystając z dwóch szlaków turystycznych. Jeden z nich przebiega przez Dolinę Wrzosy, a drugi przez Las Orlej, gajówkę Wrzosy i Brodła Czarny Podlas. Miejscowość wyposażona jest w sieć wodociągową, telefoniczną oraz gazową. Nie ma systemu kanalizacji, a ścieki odprowadzane są najczęściej do przydomowych zbiorników bezodpływowych, które często nie spełniają wymogów dotyczących ochrony środowiska. W 2015 roku Brodła zamieszkiwało 981 osób, co stanowiło 7,8% ogółu mieszkańców całej gminy. Należy ona do mniej licznych sołectw gminy i pod względem liczebności lokuje się na szóstej pozycji. Od roku 2013 widać jednak wyraźnie, że mieszkańców przybywa. Jak wspomniano wyżej, w 2015 roku było ich 981, w związku z czym przyrost w ciągu dwóch lat wyniósł prawie 1,1%. Dynamika tych zmian jest wyższa niż średnia dla gminy, co potwierdza, że mieszkańców w Brodłach przybywa, podczas gdy w całej gminie widoczny jest niewielki systematyczny ubytek. Na tę pozytywną zmianę str

64 Opis obszaru rewitalizacji wpływa między innymi dodatnie saldo migracji. W 2013 r. przybyło czternastu mieszkańców, w 2014 dziewięciu, ale już w 2015 tylko dwóch. To samo saldo dla całej gminy we wszystkich wspomnianych latach było również dodatnie, ale też wyższe niż w Brodłach. Spośród najważniejszych instytucji działających na terenie wsi warto wymienić Zespół Szkół nr 2, kaplicę parafialną p.w. Św. Marcina i Małgorzaty oraz Ochotniczą Straż Pożarną. W obecnym budynku Szkoła Podstawowa funkcjonuje od 1997 r. Działa tutaj również oddział gimnazjum, w związku z tym szkoła w roku szkolnym 2000/2001 została przekształcona w Zespół Szkół nr 2 w Brodłach. Od czerwca 2003 r. szkoła ma swój sztandar. Kaplica parafialna powstała w 1981 r., zaś jej poświęcenie miało miejsce dwa lata później. Poza tym budynkiem na terenie wsi można spotkań jeszcze dwa krzyże oraz dwanaście przydrożnych kapliczek upamiętniających różne historie wsi i jej mieszkańców oraz wydarzenia historyczne. Ochotnicza Straż Pożarna swoją historię zaczęła już w okresie międzywojennym jako straż ogniowa. Oficjalnie OSP działa od 1945 r. Budynek remizy wykorzystywany na działalność tej organizacji oddano do użytku w 1990 r. W kolejnych latach budynek został rozbudowany i ogrodzony. Swoją działalność społeczną mieszkańcy prowadzą również w formie Klubu Sportowego Zryw Brodła oraz jako Koło Gospodyń Wiejskich. Klub sportowy miejsce do swojej działalności uzyskał już w latach siedemdziesiątych, kiedy to powstało boisko sportowe. Sam klub formalnie powołano do istnienia w 1980 r. pod nazwą LKS Zryw Brodła. Obecnie liczy on około 20 członków. Koło Gospodyń Wiejskich założone zostało w 1962 r. przez pięćdziesiąt członkiń. Swoje cele organizacja realizuje między innymi poprzez organizację kursów szycia, gotowania, pielęgnacji roślin ogrodowych, uczestnictwo w dożynkach gminnych, wypożyczanie naczyń stołowych. Angażuje się również czynnie w działalność społeczną na terenie Brodeł, na przykład uczestnicząc w lokalnych imprezach i wydarzeniach kulturalnych. Działalność gospodarczą na terenie wsi prowadzą głównie firmy o profilu handlowym, okołobudowlanym i transportowym. Oprócz działalności gospodarczej prowadzona jest również działalność rolnicza. Funkcjonuje tutaj około 150 gospodarstw o średniej wielkości 1,7 ha i łącznej powierzchni 249 ha. Na terenie miejscowości w 1981r. powstały pierwsze Krakowskie Ogrody Działkowe dla pracowników Huty im. Lenina. Obecnie Krakowskie Ogrody Działkowe liczą 32 ha gruntów obejmujących 464 działki. W przeprowadzonej diagnozie statystycznej obszaru sołectwo Brodła na tle całej gminy wyróżnia się następującymi negatywnymi zjawiskami w sferze społecznej: str

65 Opis obszaru rewitalizacji wyższym niż średnia dla gminy wzrostem bezrobocia oraz średnim udziałem liczby bezrobotnych w liczbie mieszkańców, a także wysokim udziałem liczby długotrwale bezrobotnych. wyższą niż średnia liczbą przestępstw, wysokim poziomem uzależnień, wysoką liczbą osób korzystających z pomocy MOPS, wysoką liczbą nadzorów kuratorskich. Negatywne zjawiska społeczne znalazły swoje odzwierciedlenie w braku dostępu do kanalizacji, co stwierdzono na etapie diagnozy statystycznej. Mieszkańcy natomiast uzupełniają tę listę o następujące zjawiska: zły stan techniczny sieci wodociągowej, braki w zagospodarowaniu miejsc sportu i rekreacji wokół Zespołu Szkół, zły stan dróg powiatowych i gminnych oraz niedostateczna ilość chodników, słabe oświetlenie ulic, nieuregulowane brzegi rzek przepływających przez miejscowość, mały poziom zainteresowania działalnością pozarolniczą, w tym agroturystyką, rozdrobnienie gospodarstw rolnych. Wśród zagrożeń, które należy uwzględnić w rewitalizacji, mieszkańcy zauważają często: słabą rolę sołectwa na tle innych miejscowości gminy Alwernia, niską aktywność społeczną mieszkańców, odpływ młodych, wykształconych osób do pracy w innych dużych ośrodkach miejskich oraz poza granice kraju. VIII.3.4. Sołectwo Kwaczała Miejscowość Kwaczała położona w zachodniej części gminy, kojarzy się obecnie przede wszystkim z dokonanymi tu w przeszłości odkryciami archeologicznymi i geologicznymi, wydarzeniami historycznymi związanymi z Józefem Patelskim, bogatymi tradycjami 170-letniej szkoły podstawowej oraz działalnością najstarszej w Małopolsce, bo założonej w 1869 r., wiejskiej biblioteki publicznej. Jest znana też ze swych osobliwości geologicznych. Występuje tu arkoza, czyli unikalna, licząca ok. 300 mln lat osadowa skała okruchowa, będąca rodzajem piaskowca bogatego w ziarna kwarcu, z str

66 Opis obszaru rewitalizacji grubymi, słabo spojonymi warstwami. Dodatkowo rozsławiło ją znalezisko Stanisława Siedleckiego w początkach lat 50. XX w., który w arkozie kwaczalskiej odkrył dobrze zachowane skrzemieniałe pnie paleozoicznych drzew szpilkowych - araukarii. Do dziś swą historyczną, trzystuletnią działalność w Kwaczale kontynuują dwie placówki oświatowe: szkoła podstawowa i wiejska biblioteka publiczna, która stanowi oddział Miejskiej Biblioteki Publicznej w Alwerni. Kwaczała jest największą miejscowością w gminie i rozciąga się na obszarze o powierzchni około 11,5 km 2. Należą do niej przysiółki: Łozek, Piasek, Płoszczań, Kamionka Duża, Kamionka Mała. Ma bezpośredni dostęp do drogi wojewódzkiej 780, która jednak nie przecina centrum miejscowości jak to ma miejsce w Porębie Żegoty. Sołectwo to w 2015 r. zamieszkiwały osoby. Od 2013 r. liczba ta uległa zmniejszeniu o 34 osoby, czyli o 1,8%. Jest to jednak mniejszy procentowy ubytek niż dla całej gminy. Kwaczała, ponieważ jest jedną z największych miejscowości gminy, należy również do najbardziej zaludnionych. Pod względem liczby ludności lokuje się na trzeciej pozycji - mieszka tutaj 14,6% ogółu ludności gminy. W spadku liczby ludności miejscowości ma udział między innymi saldo migracji. W 2013 r. zameldowało się tutaj o 6 osób więcej niż wymeldowało, ale już w 2014 sumarycznie opuściło Kwaczałę pięciu mieszkańców, a w 2015 roku szesnastu. Należy jednocześnie wziąć pod uwagę, że saldo dla całej gminy we wszystkich tych trzech latach było dodatnie. Szkoła w Kwaczale od 2000 r. działa jako Zespół Szkół nr 3, w skład którego wchodzi Szkoła Podstawowa im. J. Patelskiego i Gimnazjum. Parafia w tej miejscowości powstała już w 1983 r., ale budowa kościoła zakończona została w 1988 r. Na terenie sołectwa znajduje się jedna z trzech przychodni podlegających Niepublicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej Medycyna w Alwerni. Mieszkańcy Kwaczały mogą zaangażować się w działalność następujących organizacji: - Stowarzyszenie Sympatyków i Przyjaciół Kwaczały, - Koło Gospodyń Wiejskich - klub sportowy. Stowarzyszenie działa w Kwaczale od 2000 r. i zrzesza około 40 członków. Jego celem jest rozwój miejscowości, rozwijanie więzi społecznych i ogólnoludzkich łączących obecnych i byłych mieszkańców. Przejawia się to poprzez organizowanie działań gospodarczych i społecznych, str

67 Opis obszaru rewitalizacji pobudzanie aktywności społeczności lokalnej do działań na rzecz wsi przy uwzględnieniu dbałości o środowisko i dziedzictwo kulturowe. Koło Gospodyń Wiejskich powstało już w okresie międzywojennym, jednak wymagało reaktywacji w latach pięćdziesiątych dwudziestego wieku. Kobiety zrzeszone w tej organizacji angażują się stale we wszystkie lokalne imprezy i spotkania szczególnie chętnie pomagając w zorganizowaniu wydarzeń połączonych z degustacją lokalnych wyrobów. Klub sportowy rozpoczął swoją działalność w maju 1950 r. jako Ludowy Zespół Sportowy. Obecnie zrzesza on ponad pięćdziesięciu członków i posiada trzy drużyny piłkarskie. Cały obszar wsi posiada wodociąg, jednak nie towarzyszy temu rozbudowana kanalizacja sanitarna. Mała oczyszczalnia ścieków obsługuje jedynie przedszkole, ośrodek zdrowia i Zespół Szkół. W pozostałych częściach wsi dominują - tak jak w większości miejscowości gminy - zbiorniki bezodpływowe, które często nie spełniają wymagań ochrony środowiska. Z tego powodu ścieki trafiają do rowów melioracyjnych i do gruntu bez wcześniejszego oczyszczenia. Pozostałe sieci występujące na tym terenie to sieć energetyczna, sieć telefoniczna i sieć gazowa. W obszarze działalności gospodarczej dominują tu firmy handlowe, świadczące usługi okołobudowlane oraz transportowe. Prowadzona jest również działalność rolnicza w formie 291 gospodarstw rolnych. Zajmują one łącznie 660 ha, a średnia wielkość jednego to około 2,3 ha. Wśród innych słabych stron sołectwa mieszkańcy wymieniają: brak terenów pozwalających na aktywne spędzanie czasu wolnego, małą ilość szlaków pieszych i rowerowych oraz małej infrastruktury turystycznej, która pozwalałaby na korzystanie z walorów przyrodniczych Kwaczały, brak placówki pamięci regionalnej, ograniczona dostępność komunikacyjna okolicznych miejscowości, szczególnie w czasie dni wolnych od pracy; brak możliwości dojazdu komunikacją publiczną, brak lokalnych miejsc pracy. Wśród zagrożeń, o których wspominają mieszkańcy, najważniejsze dla procesu rewitalizacji są: niewykorzystany potencjał ludzi młodych oraz ich emigracja w poszukiwaniu miejsc pracy, niski przyrost naturalny. W przeprowadzonej diagnozie statystycznej obszaru, sołectwo Kwaczała na tle całej gminy wyróżnia się następującymi negatywnymi zjawiskami sferze społecznej: str

68 Opis obszaru rewitalizacji znaczną depopulacją, wysokim udziałem liczby bezrobotnych w ogólnej liczbie mieszkańców, w tym również długotrwale bezrobotnych oraz tempem wzrostu bezrobocia, znaczną liczbą przestępstw oraz dużą dynamiką jej wzrostu w latach , wyraźnie wyższej niż średnia dla całej gminy liczbą uzależnień. Negatywne zjawiska społeczne znalazły swoje odzwierciedlenie w: braku dostępu do kanalizacji, niskiej ściągalności podatków od nieruchomości, niskiej dynamice wzrostu powierzchni mieszkalnych, słabej jakości infrastruktury wychowania przedszkolnego. str

69 INTERWENCJA NA OBSZARZE REWITALIZACJI Interwencja na obszarze rewitalizacji to opis działań, których celem jest zmiana w sferze społecznej, gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej i środowiskowej na zidentyfikowanym w poprzedniej części obszarze rewitalizacji. W tym celu posłużono się: analizą SWOT / TOWS, zdefiniowaną misją, priorytetami i kierunkami działań. W ten sposób ustalono listę projektów, których realizacja pozwoli na osiągniecie zaplanowanej zmiany. Listę projektów uzupełniają wskaźniki oraz plan finansowy. str. 68

70 Analiza SWOT / TOWS IX. Analiza SWOT / TOWS Celem analizy SWOT jest określenie stanu aktualnego oraz perspektyw rozwojowych dla obszaru rewitalizacji wyznaczonego na obszarze gminy. Jej zadaniem jest wskazanie mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń dla rozwoju obszaru poddanego rewitalizacji. W kolejnym etapie analiza ta stanowić będzie podstawę do sformułowania celu głównego i celów pośrednich rewitalizacji. Analizę przeprowadzono badając otoczenie obszaru zdegradowanego i całej gminy poprzez identyfikację wewnętrznych i zewnętrznych czynników oraz określając zależności między nimi. Identyfikację czynników, które mogą wpływać na funkcjonowanie obszaru, podzielono na cztery grupy: mocne strony, czyli czynniki wewnętrzne (cechy) obszaru stanowiące jego atuty, elementy przewagi lub zalety w stosunku do innych obszarów gminy, słabe strony, to czynniki wewnętrzne (cechy) obszaru stanowiące o jego słabościach, barierach i wadach, szanse to czynniki zewnętrzne (cechy) otocznia, które warunkują możliwości korzystnej zmiany dla obszaru, zagrożenia to czynniki zewnętrzne (cechy) otoczenia, które stwarzają dla obszaru niebezpieczeństwo niekorzystnej zmiany. Wyniki analizy pozwalają na wybór takiego kierunku działania, który zminimalizuje zagrożenia, ograniczy słabe strony oraz wykorzysta szanse i mocne strony, maksymalizując jednocześnie prawdopodobieństwo osiągnięcia zdefiniowanego celu głównego. W poniższych tabelach zaprezentowane zostały wyniki analizy SWOT. Do poszczególnych czynników przypisano wagi, które odpowiadają znaczeniu, jakie dany czynnik ma lub może mieć dla obszaru problemowego. str. 69

71 Analiza SWOT / TOWS Tabela 11 Identyfikacja czynników analizy SWOT oraz określenie ich ważności (cz. 1) Waga Czynniki wewnętrzne Waga Czynniki zewnętrzne 1,00 Mocne strony 1,00 Szanse 0,20 Atrakcyjne usytuowanie geograficzne (bliskie sąsiedztwo ośrodków aglomeracyjnych Kraków, Chrzanów, Oświęcim) [s1] 0,20 Bogate walory przyrodnicze i krajobrazowe (położenie na terenie parków krajobrazowych i licznych szlaków turystycznych) [s2] 0,20 Duża aktywność społeczna mieszkańców [s3] 0,20 Promocja walorów turystycznych gminy Alwernia [o1] 0,20 Rozwój przedsiębiorczości na terenach wiejskich [o2] 0,10 Rozwój infrastruktury turystycznej i agroturystyki [o3] 0,10 Dostępność terenów inwestycyjnych [s4] 0,10 Pozyskanie funduszy europejskich [o4] 0,10 Dogodne połączenia komunikacyjne z miejscowościami gminy, powiatu, województwa [s5] 0,20 Częściowo zmodernizowana baza oświatowo-edukacyjna (szkoły, przedszkola) [s6] 0,10 Wzrost wykształcenia mieszkańców. Rosnące aspiracje młodzieży [o5] 0,10 Rozwój budownictwa jednorodzinnego [o6] 0,10 Dostęp do oferty dużych ośrodków kulturalnych i naukowych (Kraków, Katowice) [o7] 0,10 Sprzyjająca polityka regionalna [o8] Źródło: opracowanie własne Tabela 12 Identyfikacja czynników analizy SWOT oraz określenie ich ważności (cz. 2) Waga Czynniki wewnętrzne Waga Czynniki zewnętrzne 1,00 Słabe strony 1,00 Zagrożenia 0,20 Relatywnie wysoki poziom bezrobocia [w1] 0,20 Malejąca liczba mieszkańców w tym migracja ukryta [t1] 0,10 0,05 Rosnąca liczba rodzin korzystająca z pomocy MOPS [w2] Rosnąca liczba osób objęta nadzorem kuratorskim [w3] 0,20 Rosnące obciążenie demograficzne [t2] 0,10 Intensywny rozwój miast sąsiednich [t3] 0,10 0,15 Znikoma część budynków na terenie gminy, która podłączona jest do kanalizacji [w4] Malejąca liczba mieszkań oddawanych do użytku [w5] 0,10 Rosnąca liczba przestępstw [t4] 0,20 Malejąca aktywność gospodarcza [t5] str. 70

72 Analiza SWOT / TOWS Waga Czynniki wewnętrzne Waga Czynniki zewnętrzne 1,00 Słabe strony 1,00 Zagrożenia 0,20 Część infrastruktury wychowania przedszkolnego wymaga znacznych nakładów inwestycyjnych na modernizację [w6] 0,05 Malejąca ściągalność podatków [t6] 0,10 0,10 Braki w infrastrukturze czasu wolnego i wpływ na jakość kapitału ludzkiego [w7] Struktura gospodarcza zdominowana jest firmami działającymi w sekcji G PKD [w8] 0,15 Częste zmiany i brak przejrzystości przepisów prawnych [t7] Źródło: opracowanie własne Wyniki zbiorcze analizy SWOT / TOWS powstały na podstawie przeliczenia interakcji pomiędzy poszczególnymi czynnikami przy uwzględnieniu przypisanych im wag. Analiza SWOT to zależności od wewnątrz do zewnątrz, czyli odpowiedź na pytania, w jaki sposób czynniki wewnętrzne oddziałują na czynniki zewnętrzne. Przeprowadzono ją odpowiadając na następujące pytania: 1. Czy określona mocna strona pozwala wykorzystać daną szansę? 2. Czy określona mocna strona pozwala ograniczyć dane zagrożenie? 3. Czy określona słaba strona ogranicza możliwość wykorzystania danej szansy? 4. Czy określona słaba strona potęguje dane zagrożenie? Analiza TOWS jest odwrotnością poprzedniej i przebiega od zewnątrz do wewnątrz. Pozwala ona określić jak czynniki zewnętrzne oddziałują na wewnętrzne. Analizę przeprowadzono odpowiadając na następujące pytania: 1. Czy określona szansa potęguje daną silną stronę? 2. Czy określona szansa pozwala osłabić daną słabą stronę? 3. Czy określone zagrożenie ogranicza daną silną stronę? 4. Czy określone zagrożenie wzmacnia daną słabą stronę? Tabela 13 Wyniki obliczeń dla analizy SWOT / TOWS. Zestawienie zbiorcze Kombinacja Suma interakcji Suma iloczynów Suma interakcji Suma iloczynów Suma interakcji Suma iloczynów Mocne strony [S]/ Szanse [O] 47 8, , ,84 Mocne strony [S]/ Zagrożenia [T] 20 3, , ,95 Słabe strony [W]/ Szanse [O] 11 0, , ,45 str. 71

73 Analiza SWOT / TOWS Kombinacja Suma interakcji Suma iloczynów Suma interakcji Suma iloczynów Suma interakcji Suma iloczynów Słabe strony [W]/ Zagrożenia [T] 29 4, , ,95 Źródło: opracowanie własne Sumy interakcji oraz iloczynów w kolejnym kroku przeniesiono do tabeli uwzględniającej cztery rodzaje strategii, jakie można podjąć na podstawie analizy: agresywna, konserwatywna, konkurencyjna lub defensywna. Tabela 14 Macierz strategii dla obszaru zdegradowanego Szanse Strategia agresywna Liczba interakcji Zagrożenia Strategia konserwatywna Liczba interakcji Mocne strony Ważona liczba interakcji Ważona liczba interakcji 11,84 4,95 Strategia konkurencyjna Liczba interakcji Strategia defensywna Liczba interakcji Słabe strony Ważona liczba interakcji Ważona liczba interakcji 4,45 9,95 Źródło: opracowanie własne Z literatury przedmiotu wiadomo, że wybór strategii zależy od siły powiązań pomiędzy grupami czynników SWOT. W planowaniu działań rewitalizacyjnych przyjąć można strategię z poniższej listy: str. 72

74 Analiza SWOT / TOWS agresywną, jeśli przeważają mocne strony i powiązane z nimi szanse; badany obszar gminy wykorzystuje szanse dzięki posiadanym mocnym stronom, występuje dynamiczny rozwój, należy pielęgnować mocne strony i wykorzystywać szanse, konserwatywną, jeśli przeważają mocne strony i powiązane z nimi zagrożenia; obszar skutecznie niweluje zagrożenia dzięki posiadanym mocnym stronom, nie pozwala to jednak na dynamiczny rozwój, oczekuje się na poprawę warunków otoczenia, konkurencyjną, jeśli przeważają słabe strony i powiązane z nimi szanse; obszar funkcjonuje w przyjaznym otoczeniu, dlatego też mimo słabości pozwala to na dalsze jego działanie, nie ma jednak możliwości wykorzystania szans, należy skupić się na eliminacji słabych stron, defensywną, jeśli przeważają słabe strony i powiązane z nimi są zagrożenia; obszar jest w fazie przetrwania, nasilają się zjawiska negatywne społecznie. Analizując tabelę powyżej dla badanego obszaru wynika, iż należy wybrać strategię defensywną. Zidentyfikowana liczba interakcji to 77, a ważona ich liczba to 9,95. Analiza wskazuje na wyraźną wielokrotną przewagę zagrożeń dla obszaru i jego słabych stron w stosunku do pozostałych obszarów analizy (mocnych stron oraz szans). Taki wynik analizy pokazuje, że funkcjonowanie obszaru odbywa się w niesprzyjającym otoczeniu, a dodatkowo zagrożenia zewnętrzne są wzmacniane przez słabości wewnętrzne. Należy, więc starać się minimalizować słabe strony i zagrożenia. Jest to bardzo trudne, ponieważ obszar nie dysponuje mocnymi stronami, ani szansami, które mógłby wykorzystać. str. 73

75 Cele i zadania GPR X. Cele i zadania GPR W ramach prac nad Gminnym Programem Rewitalizacji przyjęto podejście procesowe od wielowątkowej diagnozy w obszarze społeczno-gospodarczym, do konkretnych działań zapewniających realizację przyjętych założeń. Prace uwzględniały szerokie konsultacje społeczne z przedstawicielami środowisk, które będą docelowymi beneficjentami, jak również aktorami uczestniczącymi we wdrażaniu programu. Jednocześnie należy podkreślić, iż działania rewitalizacyjne uwzględnione w ramach niniejszego dokumentu stanowią kontynuację procesu rozpoczętego w roku 2008, którego założenia zostały zdefiniowane w Programie rewitalizacji obszarów miejskich Alwerni. Zmianie jednak uległ obszar wsparcia, który został dostosowany do nowych wytycznych oraz zmieniającej się sytuacji społeczno-gospodarczej na terenie gminy, uwzględniono także efekty działań rewitalizacyjnych przeprowadzonych we wcześniejszym okresie. Niemniej jednak, biorąc pod uwagę całościowe i konsekwentne podejście do działań rewitalizacyjnych na terenie gminy, zachowano kluczową zgodność strategiczną na poziomie Celu Strategicznego i poszczególnych Priorytetów Operacyjnych. Kluczowe założenia w zakresie efektów wdrażania niniejszego Programu, sformułowane w oparciu o materiały zebrane w części diagnozującej, przekładają się na docelową wizję obszaru rewitalizowanego, którą można sformułować w następujący sposób: X.1. Wizja stan docelowy obszaru rewitalizacji Kluczowe założenia w zakresie efektów wdrażania niniejszego Programu, sformułowane w oparciu o materiały zebrane w części diagnozującej, przekładają się na docelową wizję obszaru rewitalizowanego. Dzięki wdrożeniu działań naprawczych objętych niniejszym Programem, obszar poddany rewitalizacji cechować będą następujące wyznaczniki: spójność społeczno-gospodarcza obszaru oraz całej gminy, dobrze rozwinięte mechanizmy społeczeństwa obywatelskiego i zachowanie pozytywnych relacji między mieszkańcami, sprawnie funkcjonująca i efektywnie współpracująca społeczność lokalna, brak negatywnych stereotypów i utrwalony pozytywny wizerunek w odbiorze lokalnym, poprawa kwalifikacji mieszkańców umożliwiające zdobycie stabilnego zatrudnienia, str. 74

76 Cele i zadania GPR efektywnie działające mechanizmy przeciwdziałające ubóstwu i wykluczeniu społecznemu, poczucie bezpieczeństwa i stabilności wśród mieszkańców, wysoka estetyka i funkcjonalność przestrzeni wsi objętych rewitalizacją. Warunkiem brzegowym wdrożenia nakreślonej wizji jest realizacja kompleksowych działań uwzględnionych w programie rewitalizacji i w ich efekcie neutralizacja problemów koncentrujących się na wytyczonym obszarze rewitalizacji, co umożliwi zachowanie spójności społecznej gminy i stworzy warunki dla długofalowego i zrównoważonego rozwoju. X.2. Cele i kierunki rewitalizacji Kompleksowa analiza kontekstu społeczno-gospodarczego na terenie obszaru rewitalizacji wyznaczonego w granicach gminy Alwernia, przeprowadzona w oparciu o dane statystyczne (ilościowe) oraz jakościowe, zawarte w dokumencie diagnozującym, pozwoliła na zdefiniowanie następującego Celu Strategicznego rewitalizacji: CS: Poprawa spójności przestrzennej i ożywienie społeczno-gospodarcze gminy poprzez neutralizację kluczowych problemów zidentyfikowanych w obrębie obszaru rewitalizacji obejmujące: 1. aktywizację społeczno-zawodową mieszkańców, 2. stworzenie sprzyjających warunków dla rozwoju aktywności gospodarczej, 3. aktywne przeciwdziałanie ubóstwu i wykluczeniu oraz 4. modernizację i rozbudowę tkanki infrastrukturalnej. W niniejszym dokumencie zaproponowano podział celów rewitalizacji na Priorytety Operacyjne (PO) oraz Kierunki Rozwoju (K), które realizowane będą poprzez poszczególne projekty. Przyjęta struktura gwarantuje podjęcie działań we wszystkich kluczowych obszarach tematycznych związanych z rewitalizacją gminy Alwernia, obejmujących: 1. rozwój społeczny, 2. rozwój przestrzenny, 3. rozwój gospodarczy, str. 75

77 Cele i zadania GPR na terenie zdefiniowanym jako obszar rewitalizacji. Bezpośrednia realizacja założeń niniejszego programu w obrębie każdego Kierunku Rozwoju będzie odbywała się poprzez konkretne projekty, których lista będzie podlegała corocznemu monitoringowi i aktualizacji. Co istotne, listy działań zawartej w niniejszym dokumencie nie należy traktować jako zamkniętego katalogu, nawet w perspektywie krótkoterminowej kolejne działania mogą być dodawane do Programu na etapie jego okresowej aktualizacji. Należy również zwrócić uwagę na fakt, iż wpisanie konkretnego działania do programu nie jest równoznaczne z bezwzględnym zobowiązaniem do jego realizacji. W szczególności dotyczy to działań uzależnionych od pozyskania zewnętrznego finansowania, którego ewentualny brak może zagrozić terminowej realizacji przedsięwzięcia, bądź w ogóle wykluczyć dane działanie z listy realizowanych projektów. Poszczególne Priorytety Operacyjne nie powinny być rozpatrywane rozłącznie, gdyż mają one charakter komplementarny i jedynie ich zintegrowana realizacja umożliwi osiągnięcie Celu Strategicznego wyznaczonego dla obszarów podlegających rewitalizacji na terenie gminy. PO-I) Poprawa warunków życia mieszkańców i wspieranie rozwoju społecznego i gospodarczego poprzez ożywienie infrastrukturalne i urbanistyczne. W ramach Priorytetu Operacyjnego PO-I zostały wyodrębnione następujące Kierunki działania: 1. K1 -- Modernizacja infrastruktury technicznej, 2. K2 -- Odnowa urbanistyczna obszarów wiejskich i uatrakcyjnienie przestrzeni publicznej, 3. K3 -- Budowa i modernizacja infrastruktury sportowo-rekreacyjnej i kulturalnej, 4. K4 -- Działania prowadzące do zachowania dziedzictwa kulturowego i historycznego gminy, 5. K5 -- Rozwiązania systemowe dla poprawy jakości środowiska naturalnego. PO-II) Aktywizacja gospodarcza terenu rewitalizowanego. Priorytetowi Operacyjnemu PO-II odpowiadają następujące Kierunki działania: 1. K6 -- Wspieranie przedsiębiorczości lokalnej, 2. K7 -- Tworzenie warunków systemowych sprzyjających nowym inwestycjom, 3. K8 -- Poprawa sytuacji na lokalnym rynku pracy poprzez podnoszenie atrakcyjności gospodarczej gminy, str. 76

78 Cele i zadania GPR 4. K9 -- Podnoszenie atrakcyjności turystycznej gminy. PO-III) Wyrównanie szans życiowych, przeciwdziałanie negatywnym procesom społecznym oraz kształtowanie tożsamości mieszkańców. Priorytet Operacyjny PO-III obejmuje następujące Kierunki działania: 1. K10 -- Wyrównywanie szans oraz neutralizowanie zjawisk dezintegracji społecznej i emigracji mieszkańców, 2. K11 -- Przeciwdziałanie patologiom, zjawiskom wykluczenia społecznego i ubożenia mieszkańców, 3. K12 -- Wzmacnianie postaw i inicjatyw prospołecznych, 4. K13 -- Wykorzystanie i wzmocnienie istniejącego potencjału edukacyjnego, 5. K14 -- Przeciwdziałanie zjawiskom bezrobocia i bierności zawodowej, 6. K15 -- Wzmacnianie identyfikacji mieszkańców z gminą, 7. K16 -- Wspieranie sektora organizacji pozarządowych, 8. K17 -- Aktywizacja środowisk dziecięcych i młodzieżowych. str. 77

79 Opis projektów XI. Opis projektów Projekty rewitalizacyjne mają swoją specyfikę wynikającą z tego, iż ich celem nadrzędnym powinna być przede wszystkim poprawa sytuacji na obszarze rewitalizowanym. Poprzez poprawę sytuacji rozumiemy w pierwszej kolejności korzyści, jakie odnoszą mieszkańcy obszaru, na którym, zgodnie z diagnozą w ramach GPR, koncentrują się zjawiska kryzysowe na terenie gminy. Pomysły na projekty rewitalizacyjne mogły zgłaszać wszystkie grupy - począwszy od instytucji miejskich, poprzez firmy, organizacje pozarządowe, grupy nieformalne, na osobach prywatnych skończywszy. Pomysły musiały być jednak skonkretyzowane, przemyślane i przygotowane do uwzględnienia w programie rewitalizacji. Aby zapewnić możliwość skutecznej analizy porównawczej zgłoszonych projektów opracowano zestaw kryteriów oceny projektów rewitalizacyjnych, które zostały zamieszczone poniżej. Odrzucono projekty, które nie kwalifikowały się do ujęcia w programie rewitalizacji ze względu na brak wykonalności prawnej (np. ze względu na ograniczenia w dysponowaniu gruntami) lub finansowej (zbyt wysokie koszty lub koszty, które nie będą mogły zostać poniesione w horyzoncie czasowym objętym programem). Kryteria oceny projektów przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 15 Kryteria oceny projektów rewitalizacji Obszar kryterium Formalne Strategiczne Komplementarności Kryterium Kompletność wstępnego opisu projektu Gotowość projektu do realizacji Wskazanie potencjalnych źródeł finansowania Zgłoszenie projektu przez podmiot / osobę go realizującą Wykonalność prawna i formalna projektu Wykonalność techniczna projektu Zgodność z celami GPR Zgodność ze strategią rozwoju gminy Trwałość rezultatów projektu Zakres oddziaływania projektu na beneficjentów obszaru rewitalizacji Oddziaływanie projektu na sferę społeczną, przestrzenną lub gospodarczą Ilość stron procesu rewitalizacji zaangażowanych w przygotowanie projektu str. 78

80 Opis projektów Obszar kryterium Kryterium Ilość stron procesu rewitalizacji zaangażowanych w realizację projektu Powiązanie projektu z innym projektem (projektami) Źródło: opracowanie własne Na podstawie kryteriów projekty zostały przydzielone do trzech grup: Projekty podstawowe, bez których proces rewitalizacji nie będzie możliwy do przeprowadzenia, projekty przedyskutowane z interesariuszami, które zostały wskazane do realizacji na obszarze rewitalizacji. Projekty rezerwowe, dodatkowe przedsięwzięcia które zostaną przyjęte do realizacji po uzupełnieniu kryteriów formalnych i merytorycznych w późniejszym okresie. Projekty, które ze względu na zbyt niską ocenę nie zostały włączone do realizacji. Poniżej przedstawiono projekty, których realizacja pozwoli na przezwyciężenie stanu kryzysowego. str. 79

81 Tabela 16 Lista i opis projektów podstawowych, realizowanych w ramach GPR L.P Nazwa projektu Zakres realizowanych zadań Termin realizacji Podmiot realizujący Utworzenie Gminnego Centrum Kultury Rewitalizacja budynku Domu Ludowego w Kwaczale polegająca na rozbudowie, przebudowie i remoncie budynku oraz adaptacja pomieszczeń po ośrodku zdrowia na pomieszczenia przeznaczone dla przedszkola samorządowego Rozbudowa przedszkola w Brodłach Rewitalizacji terenu Klubu Sportowego Unia Kwaczała Budowa nowego obiektu na cele funkcjonowania Gminnego Centrum Kultury z Ośrodkiem Kultury i Biblioteką Publiczna w Alwerni. Dzięki temu zostanie zapewniony dostęp do różnorodnej oferty kulturalnoedukacyjnej, powstanie miejsce spotkań różnych grup społecznych dla mieszkańców gminy w tym dla obszaru rewitalizacji. W ramach Centrum realizowane będą działania, które ukierunkowane będą w szczególności na rozwiązanie problemów społecznych na obszarze rewitalizacji. Poprawa stanu technicznego budynku, dostosowanie go do potrzeb i oczekiwań mieszkańców pod względem standardów funkcjonowania przedszkola jak również dostosowanie budynku do wymogów sanitarno-higienicznych oraz bezpieczeństwa pożarowego z zachowaniem funkcjonalności biblioteki. Celem projektu jest zagospodarowanie przestrzeni wiejskiej poprzez stworzenie miejsca atrakcyjnego rekreacyjnie. Modernizacja Klubu Sportowego oraz wykonanie oświetlenia boiska będzie miało wpływ na poprawę funkcjonalności, estetyki i wygody użytkowania tego miejsca. Stworzona zostanie tym samym oferta spędzania wolnego czasu przez najmłodszych mieszkańców miejscowości chcących trenować w klubie sportowym jak również zawodników Termin realiazcji Gmina Alwernia Lokalizacja działań Alwernia (poza obszarem rewitalizacji) Gmina Alwernia Kwaczała Gmina Alwernia Brodła Gmina Alwernia Kwaczała Rezultaty Powstanie infrastruktury wychowania przedszkolnego Wzrost aktywności społecznej mieszkańców Liczba dzieci objętych opieką wychowania przedszkolnego Powstanie infrastruktury sportoworekreacyjnej Wzrost aktywności społecznej mieszkańców Liczba imprez sportoworekreacyjnych Opis projektów Sfera Przestrzenna społeczna Przestrzenna techniczna Przestrzenna techniczna Przestrzenna str

82 Opis projektów L.P Nazwa projektu Zakres realizowanych zadań Termin realizacji Podmiot realizujący 5 6 Utworzenie domu opieki społecznej Brodła moja mała Ojczyzna klubu, młodzież i dorosłych. Rewitalizacja obiektu wpłynie również na możliwość wykorzystania go do organizowania imprez sportowych i zabaw dla dzieci, młodzieży i dorosłych w także imprez integracyjnych. Remont i dostosowanie budynku dawnego przedszkola na dom opieki społecznej, dostosowanie dla osób niepełnosprawnych, wyposażenie w nowoczesne energooszczędne instalacje i windę Modernizacja i doposażenie istniejącego kompleksu sportowego oraz zagospodarowanie przestrzenne wybranych miejsc miejscowości. Szachy plenerowe spotkania, konkursy, turnieje szachowe wychodzące poza zasięgi miejscowości. Utworzenie Miasteczka rowerowego obok szkoły (zajęcia mające na celu wprowadzenie dzieci i młodzieży szkolnej w podstawy bezpieczeństwa zachowania się w ruchu drogowym, szkolenia i przeprowadzanie egzaminów na kartę rowerową dla uczniów z obszaru rewitalizacji). Zaplecze socjalne boiska (dostarczenie wody, gazu, parkingu). Utworzenie trybun przy boisku Zagospodarowanie części Placu Słonecznego jako miejsca informacyjnego (tablice informacyjne, elektroniczne, ławki, zieleń). Zagospodarowanie terenu gminnego przy sklepie z pieczywem (wykonanie Zakład Usługowy Instalatorstwo Sanitarne CO i Gaz oraz Niepubliczne Przedszkole Językowo-Muzyczne Akademia Miki Gmina Alwernia Stowarzyszenie Pro Bono Mieszkańcy wsi Brodła Lokalizacja działań Alwernia (poza obszarem rewitalizacji) Brodła Rezultaty Powstanie infrastruktury opieki senioralnej Wzmocnienie potencjału placówek świadczących funkcje społeczne na terenie obszaru rewitalizacji Powstanie infrastruktury sportoworekreacyjnej Wzrost aktywności społecznej Liczba imprez sportoworekreacyjnych Sfera Przestrzenna, społeczna Przestrzenna, społeczna str

83 Opis projektów L.P Nazwa projektu Zakres realizowanych zadań Termin realizacji Podmiot realizujący parkingu wraz z wykonaniem krótkiego odcinka drogi łączącej ul. Środkową z ul. Na Podlas). 7 Hartuj ciało, hartuj umysł Modernizacja i doposażenie kompleksu sportowego Zajęcia edukacyjne i pozalekcyjne dla dzieci 8 9 Fokus-pokus magia rodziców mocą dzieci Poprzez doświadczenie do wiedzy Doprowadzenie do powstania grup fokusowych w środowisku szkolnym w SP w Porębie Żegoty. Zrealizowane działa dotyczą bezpieczeństwa, antydyskryminacji, wzmacniania więzi międzyludzkich i alternatywnego spędzania czasu. Zakres działań: - tematyczny konkurs plastyczny, - bieg dla mieszkańców całej gminy w Porębie Żegoty, - gra miejska, - debata tematyczna, - zajęcia a grupach tematycznych, - spektakl z udziałem dzieci i dorosłych, - warsztaty integracyjne z udziałem dzieci, rodziców i nauczycieli. Zajęcia rozwijające i wyrównujące dla dzieci dzięki między innymi poprzez samodzielne wykonywanie doświadczeń, które będą drogą do dochodzenia rozwiązania, samodzielne wykonanie gier dydaktycznych, tworzenie stron z zadaniami i grami Gmina Alwernia Stowarzyszenie Pro Bono Mieszkańcy wsi Brodła Szkoła Podstawowa w Porębie Żegoty Stowarzyszenie Na Rzecz Aktywizacji Społecznej Mieszkańców Gminy Alwernia Stowarzyszenie dla Edukacji Most Lokalizacja działań Brodła Poręba Żegoty Kwaczała Rezultaty Powstanie infrastruktury sportoworekreacyjnej Wzrost aktywności społecznej Liczba imprez sportoworekreacyjnych Wzrost aktywności społecznej Liczba imprez sportoworekreacyjnych Wyrównanie szans edukacyjnych dzieci z obszarów wiejskich Kształtowanie kompetencji kluczowych matematycznoprzyrodniczych Sfera Przestrzenna Społeczna Społeczna społeczna str

84 Opis projektów L.P Nazwa projektu Zakres realizowanych zadań Termin realizacji Podmiot realizujący 10 Młodzieżowa Sołecka 11 Muzeomania rada Rozbudowa przedsiębiorstwa poprzez otwarcie nowego sklepu spożywczoprzemysłowego Stworzenie Strategii Promocji Gospodarczej gminy Alwernia Utworzenie młodzieżowej rady sołeckiej, która będzie pracować nad sprawami nurtującymi młodzież, będzie spotykać się ona z radą sołecką i uczestniczyć w jej posiedzeniach. Działania proekologiczne, dokumentacja wysypisk śmieci, ochrona ekosystemu. Dbanie o środowisko kulturowe i dziedzictwo swej małej ojczyzny (dokumentacja kapliczek, starych domów itp.). Zwiedzanie muzeów krakowskich, wyjazdy do teatrów, operetki, filharmonii, żeby podnieść świadomość kulturową uczniów oraz zapoznać ich ze sztuką. Wprowadzenie na rynek nowych, ulepszonych produktów przy jednoczesnym zwiększeniu zatrudnienia Opracowanie dokumentu, którego celem będzie wsparcie rozwoju sfery gospodarczej na obszarze gminy ze szczególnym uwzględnieniem roli obszaru rewitalizacji Stowarzyszenie dla Edukacji Most Stowarzyszenie dla Edukacji Most Firma Handlowo- Usługowa Piotr Kasperkiewicz 2017 Gmina Alwernia Lokalizacja działań Kwaczała Kwaczała Brodła Obszar rewitalizacji Rezultaty Kształtowanie kompetencji społecznych Dbanie o środowisko lokalne Zainteresowanie młodzieży sprawami społecznymi i kształtowanie odpowiedzialności za dobro wspólne Rozwijanie zainteresowań humanistycznych Wskazywanie na piękno historii Polski Dbanie o dobre i wszechstronne wykształcenie młodzieży z obszarów o małym dostępie do kultury masowej Powstanie nowych miejsc pracy Pozyskanie inwestycji zewnętrznych Powstanie nowych miejsc pracy Sfera społeczna społeczna gospodarcza gospodarcza str

85 Opis projektów L.P Nazwa projektu Zakres realizowanych zadań Termin realizacji Podmiot realizujący Zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży z terenu sołectwa Okleśna Społeczna kampania edukacyjna promująca wśród mieszkańców postawy prośrodowiskowe Festiwal artystyczny dzieci, młodzieży i dorosłych Festiwal Bożonarodzeniowy łączący pokolenia Dodatkowe zajęcia z instruktorami rozwijające umiejętności fizyczne, wyjazdy na zawody sportowe, promowanie wartości poprzez organizację konkursów talentów oraz zawodów sportowych. Kampania edukacyjna informująca o szkodliwości niskiej emisji Kampania edukacyjna informująca o szkodliwości wprowadzania do środowiska nieoczyszczonych ścieków bytowych Warsztaty przygotowujące do udziału w festiwalu, integrujące lokalne środowiska. Przygotowany będzie też repertuar występów oraz będą one wystawione przed publicznością. Udział w przedstawieniach przewidziany jest nie tylko dla dzieci i młodzieży, ale także dla osób dorosłych i seniorów. Przewidywana liczba uczestników to 300 osób. Prezentacja wyników warsztatów przeprowadzona będzie w nowej sali teatralnej powstałej w ramach projektu Utworzenie Gminnego Centrum Kultury Projekt ten jest już obecnie realizowany i ma charakter ogólnogminny. W ramach realizacji programu rewitalizacji podjęte zostaną działania, które pomogą w większy stopniu zaangażować uczestników z obszaru rewitalizacji. Przedstawienie, spektakl związany ze Świętami Bożego Narodzenia, który wystawiony będzie podczas przesłuchań festiwalowych. Istnieje także możliwość zaprezentowania go podczas koncertu laureatów na scenie. Omówienie przedstawienia z zawodowymi aktorami, Klub Sportowy Nadwiślanka Gmina Alwernia Po zakończeniu realizacji projektu GCK Corocznie: przygotowania od lutego do listopada (co roku w styczniu) Gmina Alwernia / Samorządowy Ośrodek Kultury Stowarzyszenie Młoda Alwernia, Samorządowy Ośrodek Kultury Lokalizacja działań Okleśna Obszar rewitalizacji Obszar rewitalizacji Gmina Alwernia Rezultaty Aktywizacja społeczna mieszkańców Liczba imprez sportoworekreacyjnych Wzrost świadomości społecznej Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do środowiska Integracja międzypokoleniowa środowisk miejskowiejskich. Integracja międzypokoleniowa środowisk miejskowiejskich. Integracja obszaru rewitalizacji z pozostałym obszarem gminy Sfera społeczna Środowiskowa Społeczna Społeczna str

86 Opis projektów L.P Nazwa projektu Zakres realizowanych zadań Termin realizacji Podmiot realizujący Każdy w gminie jest artystą Jestem dumny, że mieszkam w Polsce. Koncert Patriotyczny poświęcony Rotmistrzowi Witoldowi Pileckiemu celem udoskonalenia przyszłej działalności. Dzięki niemu zawiążą się też grupy nieformalne integrujące społeczność małych miejscowości, wspólnie spędzających czas. W przyszłości gotowych do działania również na rzecz lokalnej społeczności. Rozwój lokalnej działalności zespołów artystycznych, amatorskich grup wokalnych, teatralnych, zespołów muzycznych, grup tanecznych, baletowych, twórców ludowych. Cykliczne zajęcia dla mieszkańców gminy rozwijające ich pasje w warunkach, jakie w tym momencie powinny być standardem i jakie obserwujemy w ościennych miastach. Warsztaty skierowane będą do wszystkich grup wiekowych. Alwernia, to bardzo ważne miejsce na trasie ucieczki z obozu Rotmistrza Witolda Pileckiego. To właśnie w Alwerni miał miejsce pierwszy przystanek bohatera. Edukacja mieszkańców z szerokiego tematu jakim jest patriotyzm ten narodowy, ale również lokalny poprzez przybliżanie bohaterów narodowych oraz zwykłych mieszkańców, którzy w drodze do wolności odegrali niemałe znaczenie. Planowane działania to spotkanie historyczne różnych grup wiekowych, wspólne robienie wystaw tematycznych związanych z bohaterami, gdzie Rotmistrz Pilecki będzie stawiany za wzór do naśladowania. Wreszcie koncert patriotyczny przygotowany przez grupy działające na terenie gminy Alwernia oraz artysty zaproszonego na tę okoliczność. W dniu koncertu również Po zakończeniu realizacji projektu GCK Corocznie: przygotowania od lutego do listopada (luty - kwiecień) Gmina Alwernia / Samorządowy Ośrodek Kultury Gmina Alwernia / Samorządowy Ośrodek Kultury Lokalizacja działań Obszar rewitalizacji Gmina Alwernia Rezultaty Wzrost poczucia własnej wartości uczestników projektu Zmniejszenie wykluczenia społecznego mieszkańców obszaru rewitalizacji Rozwój postaw patriotycznych Rozwój poczucia tożsamości lokalnej Zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży Sfera Społeczna Społeczna str

87 Opis projektów L.P Nazwa projektu Zakres realizowanych zadań Termin realizacji Podmiot realizujący 20 Warsztaty plastyczne Cztery pory roku Źródło: opracowanie własne rozstrzygnięcie konkursu historycznego ogłoszonego wcześniej (co rok inna tematyka). Projekt będzie odpowiedzią na duże zainteresowanie dzieci, młodzieży i seniorów wszelkiego rodzaju działaniami plastycznymi, potrzeby kontaktu ze sztuką oraz ubogiej oferty tego typu dla mieszkańców środowisk wiejskich w tym szczególnie obszaru rewitalizacji. W ramach działań przewidziane są spotkania z artystami, poznawanie nowych technik plastycznych. Część zajęć odbywać się będzie w plenerze, a pozostałe w nowopowstałym Gminnym Centrum Kultury. W GCK powstanie również galeria Samorządowego Ośrodka Kultury, która będzie prezentowała wynik warsztatów. Po zakończeniu realizacji projektu GCK 4 razy w ciągu roku Wiosenne Warsztaty Plastyczne - (kwiecień, maj), Letnie Warsztaty Plastyczne - (lipiec), Jesienne Warsztaty Plastyczne - (wrzesień, październik) oraz Zimowe Warsztaty Plastyczne - (luty). Gmina Alwernia / Samorządowy Ośrodek Kultury Lokalizacja działań Gmina Alwernia / obszar rewitalizacji Rezultaty Wzrost poczucia własnej wartości uczestników projektu Zmniejszenie wykluczenia społecznego mieszkańców obszaru rewitalizacji Sfera społeczna W kolejnej tabeli zestawione zostały projekty rezerwowe, które po spełnieniu określonych warunków lub jeżeli niemożliwa będzie realizacja projektu z listy podstawowej zostaną przyjęte do realizacji. Tabela 17 Lista i opis projektów rezerwowych, realizowanych w ramach GPR L.P Nazwa projektu Zakres realizowanych zadań Podmiot realizujący Lokalizacja działań Uregulowanie cieku wodnego, by ochronić przed zatapianiem Źródła (poza obszarem 1 Uregulowanie cieku wodnego dwóch studni głębinowych, zasilających w wodę pitną dla czterech Gmina Alwernia rewitalizacji) miejscowości: Źródła, Okleśna, Rzokochów i Kwaczała Wybudowanie kanalizacji na terenie miejscowości szczególnie 2 Kanalizacja wsi Brodła Gmina Alwernia Brodła 3 Termomodernizacja budynku szatniowego na obiekcie sportowym Źródło: opracowanie własne wzdłuż potoku Brodelskiego Wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, wymiana oświetlenia na energooszczędne, wymiana źródeł ciepła i instalacji CO, montaż kolektorów słonecznych, wymiana pokrycia dachowego wraz z ociepleniem. Gmina Alwernia Okleśna str

88 Opis projektów Planując działania, które uwzględnione zostały w programie rewitalizacji, wzięto pod uwagę ich komplementarność przejawiającą się zarówno w ujęciu tematycznym (działania o charakterze społecznym, infrastrukturalnym i gospodarczym), jak i przestrzennym, technicznym i środowiskowym (działania zlokalizowane na całym obszarze rewitalizacji). Należy podkreślić, iż wyłącznie spójna i kompleksowa realizacja całości działań jest w stanie wygenerować pożądane efekty i przyczynić się do osiągnięcia zakładanych celów. Podejście punktowe (skupienie działań na niewielkim obszarze) lub fragmentaryczne pod względem zakresu (np. zawężenie działań do projektów infrastrukturalnych) uniemożliwi osiągnięcie kluczowego celu programu, jakim jest neutralizacja problemów społecznych w granicach obszaru rewitalizacji i zapewnienie zrównoważonego rozwoju gminy. str

89 Opis projektów Obszary, w których zostaną przyjęte projekty do realizacji po uzupełnieniu kryteriów formalnych i merytorycznych w późniejszym okresie zgodnie z procedurą zarządzania programem: 1. Poprawa zdolności do zatrudnienia osób poszukujących pracy i pozostających bez zatrudnienia. W ramach tego działania wspierane będą projekty, których zadaniem będzie podnoszenie umiejętności i kwalifikacji osób bezrobotnych. Szczególny nacisk położony będzie na osoby powracające na rynek pracy, kobiety i osoby długotrwale bezrobotne. 2. Promocja samozatrudnienia. Celem działania w tym obszarze będzie wsparcie zaangażowania na rzecz osób planujących rozpoczęcie działalności gospodarczej. Wsparcie to może mieć formę doradztwa, szkoleń lub poprawy w dostępie do finansowania dla małych i mikroprzedsiębiorstw. 3. Outplacement. Działanie to definiuje się jako system łagodnych zwolnień, polegający na podejmowaniu przez organizację działań służących pomocy odchodzącym pracownikom. Obejmuje głównie doradztwo zawodowe i psychologiczne, szkolenia, a także wsparcie w znalezieniu nowej pracy. 4. Wspieranie rozwoju warunków do godzenia życia zawodowego i prywatnego możliwe będzie dzięki takim działaniom jak: tworzenie nowych miejsc opieki w podmiotach opieki nad dzieckiem do lat 3 lub rozwój już istniejących, tworzenie i rozwijanie miejsc opieki nad dziećmi w innych formach opieki wymienionych w ustawie o opiece nad dziećmi do lat 3 obejmujące m.in. sprawowanie opieki przez nianię, oraz sprawowanie opieki przez opiekuna dziennego, pokrycie kosztów związanych z bieżącym świadczeniem usług opieki nad dziećmi do lat 3 dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji, dla których obowiązek opieki nad dziećmi stanowi barierę w dostępie do rynku pracy. 5. Wzmacnianie potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw poprzez takie działania jak zwiększanie inwestowania w kapitał ludzki w przedsiębiorstwach, poprawę jakości i dostępności usług szkoleniowo-doradczych wspierających rozwój przedsiębiorstw oraz wzmacnianie potencjału pracowników poprzez programy profilaktyczne, podnoszenie kwalifikacji oraz wspieranie powracających do pracy. 6. Program aktywnej integracji osób i grup zagrożonych wykluczeniem społecznym. Realizacja działania możliwa będzie między innymi dzięki: projektom kompleksowego wsparcia na rzecz integracji osób, rodzin i grup wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym z zastosowaniem instrumentów aktywnej integracji, wsparciu rehabilitacji i reintegracji społeczno-zawodowej osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym str

90 Opis projektów poprzez wykorzystanie potencjału podmiotów działających na rzecz aktywizacji społecznej i zawodowej, programom integracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych i usamodzielnianych. 7. Rozwój usług społecznych i zdrowotnych. Przewiduje się w tym obszarze wsparcie działań na rzecz rozwoju usług opiekuńczych i asystenckich, działań poprawiających dostęp do usług wsparcia rodziny i systemu pieczy zastępczej, dla projektów poprawiających dostęp do narzędzi rozwijających usługi społeczne czy zwiększające potencjał lokalnych społeczności do samodzielnego świadczenia usług społecznych i zdrowotnych. 8. Rozwój ekonomii społecznej. To wsparcie dla projektów i inicjatyw w obszarze działalności gospodarczej, które łączą cele społeczne i ekonomiczne. Istotą tego sektora są tzw. przedsiębiorstwa społeczne, których zyski z założenia są reinwestowane w cele społeczne lub we wspólnotę. 9. Poprawa efektywności kształcenia. Realizacja tego działania przejawiać się będzie we wsparciu projektów, których celem będzie poprawa wyników nauczania uzyskanych przez uczniów. 10. Wzrost upowszechnienia wysokiej jakości edukacji przedszkolnej to promocja takich przedsięwzięć jak tworzenie dodatkowych miejsc wychowania przedszkolnego odpowiadających faktycznemu zapotrzebowaniu, wydłużanie godzin pracy placówek wychowania przedszkolnego, doskonalenie umiejętności i kompetencji zawodowych nauczycieli, rozszerzanie oferty placówek oświatowych o dodatkowe zajęcia wyrównujące szanse edukacyjne dzieci. 11. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych oznacza zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. W ramach pracy aktualnie wykonywanej przez pracownika lub takie, które będą mogły mieć zastosowanie w przypadku, gdy planowany jest jego awans lub też pracodawca zamierza zaproponować mu inne warunki pracy, np. pracę na innym stanowisku, ze względu na zmianę profilu działalności firmy. Włączenie kolejny projektów w ramach tych obszarów tematycznych pozwoli na wsparcie wyników uzyskanych w związku z realizacją projektów kluczowych i podstawowych. Takie włączenie możliwe będzie między innymi w ramach corocznej współpracy samorządu z organizacjami pozarządowymi, gdzie zachowana będzie zgodność z programem rewitalizacji oraz premiowane będą działania wspierające procesy rewitalizacji. str

91 Opis projektów Mapa 7 Lokalizacja projektów w przestrzeni na planie obszaru rewitalizacji gminy Alwernia (uzupełnienie po zakończeniu konsultacji) Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem str

92 XII. Plan finansowy Gminnego Programu Rewitalizacji Plan finansowy Gminnego Programu Rewitalizacji W tabelach poniżej zestawiono wartościowo projekty włączone do programu rewitalizacji oraz wskazano źródła, z których zostanie sfinansowana ich realizacja. Projekty zaprezentowane w niniejszym opracowaniu oraz ich szczegółowe opisy, przedstawione w tabeli powyżej mają charakter indykatywny. Należy przez to rozumieć, iż dopuszczalne są modyfikacje dotyczące zarówno zakresu, wartości jak i terminu, a realizacja poszczególnych zadań będzie uzależniona od bieżących możliwości finansowych podmiotów i instytucji odpowiedzialnych za ich wdrażanie. Tabela 18 Tabela finansowania GPR L.P Nazwa projektu Podmiot realizujący Lokalizacja Wartość projektu (koszt kwalifikowany), zł 1 Utworzenie Gminnego Centrum Kultury Gmina Alwernia Alwernia (poza obszarem 2 Rewitalizacja budynku Domu Ludowego w Kwaczale polegająca na rozbudowie, przebudowie i remoncie budynku oraz adaptacja pomieszczeń po ośrodku zdrowia na pomieszczenia przeznaczone dla przedszkola samorządowego Dofinansowanie, zł Źródło finansowania RPO WM Gmina Alwernia rewitalizacji) Gmina Alwernia Kwaczała , ,00 RPO WM Gmina Alwernia 3 Rozbudowa przedszkola w Brodłach Gmina Alwernia Brodła?? RPO WM Gmina Alwernia 4 Rewitalizacji terenu Klubu Sportowego Unia Kwaczała Gmina Alwernia Kwaczała , ,00 PROW Gmina Alwernia 5 Utworzenie domu opieki społecznej Zakład Usługowy Instalatorstwo Sanitarne CO i Gaz oraz Niepubliczne Przedszkole Językowo-Muzyczne Akademia Miki Alwernia (poza obszarem rewitalizacji) , ,00 RPO WM, środki prywatne str

93 L.P Nazwa projektu Podmiot realizujący Lokalizacja Wartość projektu (koszt kwalifikowany), zł 6 Brodła moja mała Ojczyzna Gmina Alwernia Stowarzyszenie Pro Bono Mieszkańcy wsi Brodła 7 Hartuj ciało, hartuj umysł Gmina Alwernia Stowarzyszenie Pro Bono Mieszkańcy wsi Brodła 8 Fokus-pokus magia rodziców mocą dzieci Szkoła Podstawowa w Porębie Żegoty Stowarzyszenie Na Rzecz Aktywizacji Społecznej Mieszkańców Gminy Alwernia 9 Poprzez doświadczenie do wiedzy Stowarzyszenie dla Edukacji Most 10 Młodzieżowa rada Sołecka Stowarzyszenie dla Edukacji Most 11 Muzeomania Stowarzyszenie dla Edukacji Most 12 Rozbudowa przedsiębiorstwa poprzez Firma Handlowootwarcie nowego sklepu spożywczoprzemysłowego Usługowa Piotr Kasperkiewicz 13 Stworzenie Strategii Promocji Gospodarczej gminy Alwernia 14 Zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży z terenu sołectwa Okleśna Gmina Alwernia Klub Sportowy Nadwiślanka 15 Społeczna kampania edukacyjna promująca wśród mieszkańców postawy prośrodowiskowe Gmina Alwernia 16 Festiwal artystyczny dzieci, młodzieży i Gmina Alwernia / dorosłych SOK 17 Festiwal Bożonarodzeniowy łączący pokolenia Stowarzyszenie Młoda Alwernia / Samorządowy Ośrodek Kultury Plan finansowy Gminnego Programu Rewitalizacji Dofinansowanie, zł Źródło finansowania Brodła Brak danych Brak danych PO FIO, Gmina Alwernia EFS Brodła Poręba Żegoty ,00 rocznie / , ,00 rocznie / ,00 PO FIO, Gmina Alwernia EFS Kwaczała , ,00 PO FIO, EFS Kwaczała , ,00 PO FIO, EFS Kwaczała , ,00 PO FIO, EFS Brodła , ,00 PROW Obszar rewitalizacji ,00 0,00 Gmina Alwernia Okleśna ,00 rocznie / , ,00 rocznie / PO FIO, ,00 EFS, Gmina Alwernia Obszar , ,00 WFOŚiGW w Krakowie, rewitalizacji Gmina Alwernia Obszar rewitalizacji Gmina Alwernia rocznie 0,00 Gmina Alwernia rocznie Ok 3-4 tys. Prywatni sponsorzy, Powiat chrzanowski Środki własne gminy str

94 L.P Nazwa projektu Podmiot realizujący Lokalizacja Wartość projektu (koszt kwalifikowany), zł 18 Każdy w gminie jest artystą Gmina Alwernia / Obszar Samorządowy rewitalizacji Ośrodek Kultury 19 Jestem dumny, że mieszkam w Polsce. Koncert Patriotyczny poświęcony Rotmistrzowi Witoldowi Pileckiemu Gmina Alwernia / Samorządowy Ośrodek Kultury 20 Warsztaty plastyczne Cztery pory roku Gmina Alwernia / Samorządowy Ośrodek Kultury Po zakończeniu konsultacji Źródło: opracowanie własne Gmina Alwernia Gmina Alwernia / obszar rewitalizacji Plan finansowy Gminnego Programu Rewitalizacji Dofinansowanie, zł Źródło finansowania rocznie Wpłaty uczestników projektu Środki własne gminy rocznie Grant zewnętrzny Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Środki własne gminy rocznie Małe granty zewnętrzne Gmina Alwernia Łączny nakład finansowy na lata konieczny do realizacji założeń programu rewitalizacji wynosi co najmniej.. zł. Będzie on sfinansowany w..% ze środków zewnętrznych (funduszy europejskich i krajowych), w.% ze środków budżetu Miasta i Gminy Alwernia. str

95 Nawiązania do dokumentów strategicznych o charakterze lokalnym XIII. Nawiązania do dokumentów strategicznych o charakterze lokalnym Niniejszy GPR jest ściśle powiązany zarówno z dokumentami strategicznymi o charakterze nadrzędnym, zarówno na szczeblu krajowym, jak i regionalnym. Jest on także spójny z dokumentami lokalnymi o charakterze komplementarnym. Rewitalizacja rozumiana jest jako proces przemian przestrzennych, społecznych i ekonomicznych w zdegradowanych częściach obszarów, przyczyniający się do poprawy jakości życia mieszkańców, przywrócenia ładu przestrzennego i do ożywienia gospodarczego. Rozwój gminy i wykorzystanie tkwiącego w nich potencjału są nierozerwalnie związane z potrzebą rewitalizowania obszarów zdegradowanych, dotkniętych problemami społecznymi, gospodarczymi i przestrzennymi. W konsekwencji, zgodnie z zasadą spójności, priorytety zdefiniowane w Gminnym Programie Rewitalizacji gminy Alwernia są zbieżne z kluczowymi celami nakreślonymi w dokumentach strategiczno-planistycznych o zasięgu ogólnokrajowym, regionalnym oraz lokalnym. XIII.1. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Alwernia Dokument, który został przyjęty Uchwałą Rady Miejskiej w Alwerni nr VII/69/2012 z dnia 31 sierpnia 2012 roku określa długookresowe zasady i kierunki rozwoju przestrzennego gminy w oparciu o uwarunkowania rozwoju i zagospodarowania przestrzennego oraz kierunki zagospodarowania przestrzennego W dokumencie określony został następujący główny cel rozwoju, który sformułowano w sposób następujący: Gmina Alwernia nowoczesne, atrakcyjne i na miarę XXI wieku miejsce dla mieszkańców, przedsiębiorców i turystów. Celem strategicznym zapewniającym spełnienie ww. celu głównego jest zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy miasta i gminy, w drodze racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych, potencjału ludzkiego i korzystnych uwarunkowań towarzyszących, przy zachowaniu równowagi przyrodniczej i trwałości podstawowych procesów przyrodniczych. Wśród wytycznych zawartych w studium znaleźć można zapisy istotne z punktu widzenia Programu Rewitalizacji określające cele polityki przestrzennej gminy z podziałem na: 1.Cele ochronne: str

96 Nawiązania do dokumentów strategicznych o charakterze lokalnym Ochrona wartości środowiska przyrodniczego, dziedzictwa kulturowego oraz krajobrazu i kształtowanie ładu przestrzennego jako podstaw prawidłowego i efektywnego rozwoju wszystkich zakresów działalności społeczno-gospodarczej rozwijanej w gminie. 2. Cele ekonomiczne: Uzyskanie i utrzymanie silnego potencjału gospodarczy gminy w drodze rozwijania funkcji stwarzających podstawę jej ekonomicznego rozwoju, a w szczególności: uzyskanie wysokiej efektywności rolnictwa, w drodze rozwijania produkcji rolniczej i przetwórstwa rolno spożywczego, rozwój nierolniczej działalności gospodarczej, w tym na bazie lokalnej przedsiębiorczości i z wykorzystaniem lokalnych zasobów, rozwój turystyczno-rekreacyjnej funkcji gminy na bazie atrakcyjnej infrastruktury agroturystycznej, turystycznej, rekreacyjnej, sportowej i kulturalnej. 3. Cele społeczne: Zapewnienie możliwie wysokiego poziomu jakości życia mieszkańców oraz funkcjonowania gminy, a w szczególności: korzystnych warunków zamieszkania, prawidłowego poziomu obsługi ludności w zakresie infrastruktury społecznej, właściwej obsługi komunikacyjnej, prawidłowego poziomu wyposażenia w urządzenia komunalnej infrastruktury technicznej. XIII.2. Strategia Rozwoju Gminy Alwernia na lata Dokument strategiczny określający kierunki rozwojowe gminy został powołany na mocy Uchwały nr XII/93/2015 Rady Miejskiej w Alwerni z dnia 29 października 2015r. W strategię gminną wpisuje się misja określająca główne pole działalności gminy, jej specyfikę i unikatowość: Gmina Alwernia, dbając o swoich mieszkańców, zapewnia dobry standard funkcjonowania wspólnoty i rozwoju osobistego, tworzy warunki zwiększające swoją atrakcyjność, wpływa na poziom bezpieczeństwa społecznego i publicznego. Wykorzystuje walory przyrodnicze i turystyczne z poszanowaniem środowiska naturalnego. Tworzy i wykorzystuje swoje potencjały, oferując warunki i przestrzeń dla rozwoju przedsiębiorczości i inwestowania. Z uwagi na problematykę obszaru objętego rewitalizacją i zakres projektowanych działań, GPR nawiązuje do następujących celów ujętych w dokumencie: Obszar 1.WARUNKI DLA ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI str

97 Nawiązania do dokumentów strategicznych o charakterze lokalnym Cel strategiczny: Zwiększenie konkurencyjności Gminy Alwernia Cel operacyjny 1: Wzrost atrakcyjności gospodarczej Gminy Alwernia Cel operacyjny 2: Rozwijanie postaw przedsiębiorczych Obszar 2. POTENCJAŁ WEWNĘTRZNY / MIESZKAŃCY Cel strategiczny: Podniesienie komfortu życia mieszkańców Cel operacyjny 1: Poprawa stanu środowiska naturalnego Cel operacyjny 2: Zwiększenie dostępności do usług publicznych Cel operacyjny 4: Poprawa stanu gminnej infrastruktury drogowej i komunikacji Obszar 3. KOMPETENCJE TURYSTYCZNE GMINY Cel strategiczny: Zwiększenie atrakcyjności przestrzeni i oferty dla turystki weekendowej Cel operacyjny 1: Poprawa jakości noclegowej bazy agroturystycznej Cel operacyjny 2: Turystyczne zagospodarowanie przestrzeni i potencjałów czasu wolnego Gminy Alwernia Cel operacyjny 3: Gmina Alwernia przestrzenią kultury, twórczości i sztuki. XIII.3. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Alwernia na lata Dokument ten w swoim założeniu obejmuje najważniejsze problemy społeczne, które dotykają mieszkańców gminy. Określa również cele i zadanie, jakie należy zrealizować by zapewnić lokalnej społeczności warunki do właściwego rozwoju i wzrostu poczucia bezpieczeństwa w wymiarze społecznym. W ramach tego dokumentu przyjęto następujące misję dla polityki społecznej: Zapewnienie właściwego standardu życia mieszkańcom, zapewnienie bezpieczeństwa społecznego, życie wolne od zagrożeń. Jej osiągnięcie zapewnią następujące dążenia: zapewnienie potrzebującym wszechstronnej pomocy, świadczenie szeroko rozumianego poradnictwa, aktywizacja społeczna mieszkańców, wdrażanie działań profilaktycznych w tym dotyczących stanu zdrowia i ograniczania zjawisk patologicznych. Realizacja misji szczegółowo opisana została przez cele strategiczne oraz plan działań na kolejne lata. Wśród nich znalazły się: str

98 Nawiązania do dokumentów strategicznych o charakterze lokalnym wspieranie, aktywizacja osób i rodzin oraz wspomaganie rozwoju dzieci i młodzieży, utrzymanie osób starszych i niepełnosprawnych w środowisku zamieszkania oraz umożliwienie im udziału w życiu społecznym, wspieranie osób i rodzin dotkniętych problemami uzależnień i przemocy w rodzinie oraz zaspokajanie potrzeb mieszkańców w zakresie ochrony zdrowia, przeciwdziałanie dysfunkcjom społecznym oraz zapobieganie ich skutkom. GPR zgodny jest w szczególności z następującymi celami operacyjnymi w ramach poszczególnych celów strategicznych: 1) Wspieranie, aktywizacja osób i rodzin oraz wspomaganie rozwoju dzieci i młodzieży: a) udzielanie wsparcia finansowego i rzeczowego osobom znajdującym się w grupie ryzyka, dotkniętych trudną sytuacją życiową i materialną (ubóstwem, bezrobociem, przemocą i uzależnieniami), b) zwiększanie dostępu dzieci i młodzieży do alternatywnych form spędzania wolnego czasu poprzez rozszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych, c) budowanie programów pomocowych dla grup wymagających wsparcia szczególnie dla osób dotkniętych bezrobociem, d) realizacja świadczeń rodzinnych i świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz innych świadczeń z pomocy społecznej, e) wsparcie rodzin z problemami opiekuńczo-wychowawczymi poprzez: i) pomoc rodzinom w wypełnianiu funkcji wychowawczych, ii) pomoc psychologiczna dla dzieci, młodzieży, rodziców, iii) współpracę z kuratorami sądowymi, asystentem rodziny, iv) pracę socjalną doradztwo w prowadzeniu gospodarstwa domowego, v) pomoc finansową. f) Organizowanie przy udziale organizacji pozarządowych rożnych form spędzania wolnego czasu na przykład wspólnych spotkań, wycieczek i imprez. 2) Utrzymanie osób starszych i niepełnosprawnych w środowisku zamieszkania oraz umożliwienie im udziału w życiu społecznym: a) aktywizację i integracja osób starszych z młodzieżą, b) aktywizację społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych. str

99 Nawiązania do dokumentów strategicznych o charakterze lokalnym 3) Wspieranie osób i rodzin dotkniętych problemami uzależnień i przemocy w rodzinie oraz zaspokajanie potrzeb mieszkańców w zakresie ochrony zdrowia: a) systematyczne diagnozowanie problemów alkoholowych, przemocy w rodzinie oraz problemu narkomanii w gminie, b) zapewnienie rodzinom dotkniętym problemami uzależnień dostępu do placówek świadczących pomoc psychologiczną i prawną, c) współpraca z placówkami odwykowymi, terapeutycznymi i służbą zdrowia, d) prowadzenie postępowania zmierzającego do poddania się leczeniu odwykowemu, e) współpraca z lekarzami biegłymi i sądami w kwestii wydawania opinii w zakresie uzależnienia, f) promowanie działań grup wolontariuszy na rzecz dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, g) prowadzenie działań profilaktycznych skierowanych do dzieci i młodzieży mających zarówno charakter edukacyjny jak i dostarczających alternatywnych form spędzania czasu wolnego, h) realizacja programów profilaktycznych o tematyce uzależnień w gimnazjach oraz szkołach podstawowych obejmujących oprócz młodzieży także rodziców, i) prowadzenie zajęć socjoterapeutycznych w szkołach podstawowych i gimnazjach oraz z dziećmi grupy wsparcia w siedzibie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, j) współpraca i wspieranie organizacji pozarządowych realizujących zadania z zakresu profilaktyki, k) aktywizacja społeczna i zawodowa osób i grup szczególnego ryzyka, zagrożonych wykluczeniem społecznym poprzez między innymi organizację prac społecznie użytecznych, robót publicznych, prac interwencyjnych, staży, l) wsparcie osób dotkniętych przemocą poprzez: opracowanie systemu wsparcia w zakresie przeciwdziałania przemocy, systematyczne działania w zakresie realizacji gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną, działania związane z założeniem Niebieskiej Karty, szeroko rozumiane poradnictwo, spotkania ze specjalistami, cykliczne wizyty służb socjalnych, działania zespołu interdyscyplinarnego i grup roboczych ukierunkowane zarówno na ofiarę jak też na sprawcę, tworzenie grup wsparcia dla rodzin przeżywających sytuacje kryzysowe. m) Utworzenie mieszkań socjalnych (adaptacja pustostanów). 4) Przeciwdziałanie dysfunkcjom społecznym oraz zapobieganie ich skutkom: a) Wspieranie osób i grup zagrożonych wykluczeniem społecznym (bezdomnych, uzależnionych i współuzależnionych, opuszczających zakłady karne), str

100 Nawiązania do dokumentów strategicznych o charakterze lokalnym Efekty realizacji strategii w perspektywie do 2020, które ściśle wiążą się z efektami wdrażania programu rewitalizacji to: minimalizacja liczby osób korzystających z pomocy społecznej, zmniejszenie liczby rodzin zmagających się z problemami opiekuńczo-wychowawczymi, obniżenie bezrobocia, wyjścia z trudnej sytuacji życiowej, zróżnicowanie form spędzania czasu wolnego oraz liczby dzieci i młodzieży z nich korzystających w szczególności z terenów wiejskich, zwiększenie udziału osób starszych i niepełnosprawnych w życiu społecznym, podniesienie jakości funkcjonowania seniorów i osób niepełnosprawnych w środowisku, wypracowanie poprawnych nawyków w środowisku młodzieżowym kompleksowe wsparcie seniorów, zwiększenie dostępności wsparcia dla osób dotkniętych problemem przemocy w rodzinie oraz uzależnionych i współuzależnionych, zmniejszenie przemocy w rodzinie, poszerzenie wiedzy mieszkańców w zakresie profilaktyki i uzależnień, zmniejszenie liczby osób korzystających z pomocy społecznej, zwiększenie aktywizacji osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, zwiększenie aktywizacji, zawodowej i społecznej osób z grupy wysokiego ryzyka. str

101 Analiza ryzyka XIV. Analiza ryzyka Celem analizy ryzyka jest zidentyfikowanie działań, które obniżą lub wyeliminują negatywny wpływ ryzyka na proces rewitalizacji. Dzięki temu możliwa jest identyfikacja, ocena i monitorowanie jego poziomu w sposób jakościowy i ilościowy. Dla prezentowanego programu rewitalizacji głównymi ryzykami, które mogą wystąpić w ramach realizacji procesu rewitalizacji są: Opóźnienia w realizacji poszczególnych projektów włączonych do GPR wynikające z przyczyn zewnętrznych. Trudności we współpracy ze stroną społeczną i gospodarczą procesu rewitalizacji (np. brak formalnych podstaw, którymi dysponowałby zarządzający GPR, do egzekwowania obowiązków wynikających z zadań opisanych w programie rewitalizacji). Zmiany prawne, które mogą wpływać na proces rewitalizacji i pociągać za sobą konieczność zmian i uzupełnień w GPR. Z uwagi na lokalny charakter programu oraz szeroki konsensus, jaki udało się wypracować podczas przygotowania obecnego dokumentu oraz w okresie realizacji rewitalizacji w poprzednich latach, przewiduje się niewielkie ryzyko w zakresie: niepowodzenia procesu rewitalizacji w związku ze zmianą we władzach lokalnych oraz opóźnień wynikających z procedur administracyjnych. W poniższej tabeli przedstawiono działania zaradcze, które pozwolą na ograniczenie prawdopodobieństwa realizacji ryzyk wyżej zidentyfikowanych. Tabela 19 Działania zaradcze dla zdiagnozowanych ryzyk Ryzyko Opóźnienia w realizacji poszczególnych projektów włączonych do GPR wynikające z przyczyn zewnętrznych Działanie zaradcze Przyjęcie realistycznego harmonogramu działań uwzględniającego możliwość opóźnień na poszczególnych etapach realizacji projektów. Bieżące i restrykcyjne nadzorowanie poszczególnych etapów realizacji projektów oraz przypisanych ich zasobów ludzkich i finansowych. Szeroka promocja realizacji procesu rewitalizacji oraz konsultacje planów i prac. str

102 Analiza ryzyka Ryzyko Trudności we współpracy ze stroną społeczną i gospodarczą procesu rewitalizacji Zmiany prawne Źródło: opracowanie własne Działanie zaradcze Analiza i prognoza jakości współpracy z poszczególnymi grupami podmiotów współpracujących. Identyfikacja potrzeb i oczekiwań stron procesu rewitalizacji, tak by odpowiednio włączyć je w formułowanie szczegółowych założeń projektów włączonych w GPR. Dbałość o techniczną i jakościową stronę bieżącej komunikacji z partnerami; język i kanał komunikacji dostosowany do możliwości i potrzeb partnerów. W razie konieczności wykorzystanie pomocy specjalistycznej np. negocjatorów, mediatorów, moderatorów dyskusji i debat. Bieżące monitorowanie zmian przepisów prawa krajowego i wspólnotowego Konsultacje ze specjalistami prawa i ekspertami w dziadzinach, których dotyczy realizacja procesu rewitalizacji. str

103 Zarządzanie Gminnym Programem Rewitalizacji XV. Zarządzanie Gminnym Programem Rewitalizacji Istotnym wymogiem, stawianym dokumentom szczebla strategicznego, ale również i operacyjnego, jest wewnętrzny system monitorowania i ewaluacji postępów we wdrażaniu założonych celów. Proces ten ma zapewnić osiągnięcie stanu docelowego, jaki przyjęto w części wdrożeniowej. Gromadzenie i interpretacja danych dotyczących GPR pozwoli na bieżące korekty działań podmiotów go wdrażających w razie wystąpienia nieprawidłowości. GPR podlegać będzie systemowi monitoringu i ewaluacji, który powiązany będzie z systemem wdrażania. Osiągnięcie wyznaczonych w nim celów uwarunkowane jest ilością i jakością informacji, których zakres i forma określona została procedurami monitoringowymi. Pełny system monitorowania i ewaluacji powinien obejmować: monitoring, czyli podsystem zbierania i selekcjonowania informacji, ewaluację, czyli podsystem oceny i interpretacji zgromadzonego materiału. Podstawowym celem funkcjonowania podsystemu monitoringu jest gromadzenie i przetwarzanie informacji o stanie realizacji GPR. Raporty monitoringowe, przygotowywane w oparciu o opisany model, będą stanowić narzędzie wspomagające podejmowanie decyzji przez Burmistrza w sprawach związanych z realizacją programu. Podstawowym celem funkcjonowania podsystemu ewaluacji jest systematyczne badanie wartości lub cech GPR-u z punktu widzenia przyjętych kryteriów, po to by usprawnić jego działanie, rozwój i lepsze zrozumienie. XV.1. System wdrażania GPR Wdrażanie GPR będzie się odbywać poprzez realizację konkretnych działań przyjmujących formę projektów opisanych w części strategicznej niniejszego programu. Istotnym elementem każdego GPR jest szczegółowa alokacja środków, określenie celów, rezultatów i produktów (logika interwencji). Celowe jest stworzenie wokół GPR korzystnego klimatu, dzięki włączeniu w proces opracowania i realizacji projektów wszystkich stron procesu rewitalizacji w tym przede wszystkim instytucji reprezentujących te środowiska. Szeroki horyzont, tworzony przez szereg współdziałających instytucji i grup, przyczyni się wydatnie do sukcesu programu. Bezpośredni nadzór nad wdrażaniem programu sprawować będzie Referat Promocji Gminy, Pozyskiwania Środków Pozabudżetowych i Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi Będzie on realizował następujące zadania: str

104 Zarządzanie Gminnym Programem Rewitalizacji przyjmowanie i wstępna weryfikacja wniosków od podmiotów zgłaszających udział w programie oraz planowanie kolejnych działań w ramach programu, monitorowanie realizacji projektów pod kątem ich zgodności z założeniami i celami określonymi w programie, weryfikacja założeń programu i jego ewentualna aktualizacja na podstawie gromadzonych materiałów, dokumentów i oceny przeprowadzonych działań, prowadzenie działań informacyjnych, konsultacji społecznych i publikacja informacji na temat realizacji programu, koordynacja prac związanych ze wdrażaniem GPR. Za realizację poszczególnych projektów odpowiedzialne będą podmioty wskazane w tabeli z listą projektów w niniejszym dokumencie. W przypadku projektów własnych gminy Alwernia, przygotowanie i wdrożenie projektu spoczywać będzie na pracownikach właściwych wydziałów Urzędu Miejskiego. Ponadto, w kompetencjach referatu właściwego ds. rewitalizacji leżeć będzie gromadzenie sprawozdań (raportów monitoringowych) przygotowywanych przez podmioty realizujące projekty. Referat przekazywać będzie Burmistrzowi Miasta i Gminy Alwernia zbiorcze sprawozdanie z realizacji GPR wraz z ewentualnym wnioskiem o konieczności aktualizacji dokumentu. Na podstawie otrzymywanych danych, Burmistrz będzie przedstawiał Radzie Miejskiej, w cyklach dwuletnich, informację o stopniu realizacji GPR. W przypadku konieczności dokonania aktualizacji GPR, Burmistrz powoła zespół ds. aktualizacji GPR przy udziale partnerów społecznych i gospodarczych, w tym w szczególności podmiotów odpowiedzialnych za realizację poszczególnych przedsięwzięć w ramach GPR. Aktualizacja Programu przyjmowana będzie poprzez podjęcie stosownej uchwały Rady Miejskiej. Zatwierdzony dokument, a także kolejne sprawozdania i ewentualne aktualizacje, zostaną umieszczone na stronie internetowej Urzędu Miejskiego. XV.2. Monitoring oraz raportowanie realizacji programu Istotą monitoringu jest gromadzenie, opracowywanie i przekazywanie informacji przydatnych w zarządzaniu rewitalizacją i wdrażaniu programu. Głównymi obszarami monitorowania i ewaluacji programu będzie realizacja działań i projektów uwzględnionych w ramach niniejszego programu oraz przełożenie uzyskanych wyników na osiąganie przyjętych celów. Ze względu na długi horyzont czasowy objęty dokumentem, GPR stanowi dokument otwarty, co oznacza, iż poddawany będzie systematycznej, okresowej analizie i ocenie oraz będzie w razie potrzeby aktualizowany w zakresie dostosowania do zmieniających się uwarunkowań. Analiza, ocena str

105 Zarządzanie Gminnym Programem Rewitalizacji i aktualizacja programu odbywać się będzie w oparciu o zasadę współpracy z zainteresowanymi partnerami uczestniczącymi w programie. Proces monitorowania polegać będzie na systematycznym obserwowaniu zmian zachodzących w ramach poszczególnych działań oraz celów wytyczonych w programie. Do tego opracowany został wzór karty raportu monitoringowego (Załącznik nr 1). Komórką odpowiedzialną za prowadzenie monitoringu będzie Referat Promocji Gminy, Pozyskiwania Środków Pozabudżetowych i Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi. Jego głównym zadaniem będzie pozyskiwanie niezbędnych danych monitoringowych od podmiotów realizujących poszczególne przedsięwzięcia w ramach programu, a następnie przetwarzanie ich i przygotowywanie raportu o stanie realizacji programu. W cyklu dwuletnim zwoływane będzie spotkanie robocze powołanego przez Burmistrza Zespołu Zadaniowego ds. GPR, podczas którego na podstawie przygotowanych raportów z realizacji programu weryfikowane i analizowane będą wszystkie aspekty związane z wdrażaniem GPR, zgodnie z poniższą tabelą. Tabela 20 Etapy monitoringu i ewaluacji Etap Zadanie Wyniki i procedury Podmiot realizujący Zbieranie danych i informacji Przygotowanie raportu zbiorczego Ocena wyników Informacja o stopniu realizacji GPR Źródło: opracowanie własne Przygotowanie i przekazanie danych o projektach 1. Uporządkowanie, przetworzenie i analiza danych oraz ich archiwizacja 2. Zestawienie otrzymanych danych w raporcie zbiorczym 1. Ocena porównawcza osiągniętych wyników z założeniami 2. Ocena rozbieżności pomiędzy założeniami a rezultatami 3. Poszukiwanie i określenie przyczyn zaistniałej sytuacji Zapoznanie się z oceną wyników monitoringu GPR Opracowany raport monitoringowy z realizacji poszczególnych projektów z okresu 2 lat. Zbiorczy raport z okresu dwóch 2 lat. Określenie stopnia wykonania przyjętych zapisów GPR. W przypadku stwierdzenia znacznych rozbieżności przygotowanie propozycji działań naprawczych, wraz z ewentualnym wnioskiem o konieczności aktualizacji dokumentu. Akceptacja raportu wraz z ewentualnym uruchomieniem procedury aktualizującej GPR (powołanie Zespołu ds. Aktualizacji GPR) Podmioty realizujące poszczególne projekty Referat Promocji Gminy, Pozyskiwania Środków Pozabudżetowych i Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi Powołany przez Burmistrza Zespół Zadaniowy ds. GPR Burmistrz Miasta i Gminy Alwernia / Rada Miejska str

106 Zarządzanie Gminnym Programem Rewitalizacji Graficznie proces monitoringu i ewaluacji przedstawiono na poniższym schemacie. Wykres 1 Graficzna prezentacja etapów monitoringu i ewaluacji Zbieranie danych i informacji Przygotowanie raportu zbiorczego Ocena wyników Informacja o stopniu realizacji GPR Przygotowanie i przekazanie danych o projektach Źródło: opracowanie własne 1. Uporządkowanie, przetworzenie i analiza danych oraz ich archiwizacja 2. Zestawienie otrzymanych danych w raporcie zbiorczym W skład Zespołu Zadaniowego wejdą przedstawiciele: 1. Ocena porównawcza osiągniętych wyników z założeniami 2. Ocena rozbieżności pomiędzy założeniami a rezultatami 3. Poszukiwanie i określenie przyczyn zaistniałej sytuacji Zapoznanie się z oceną wyników monitoringu LPR Urzędu Miejskiego w Alwerni, Jednostek organizacyjnych. XV.3. Ewaluacja realizacji programu W szerokim aspekcie ewaluacja dotyczy realizacji GPR oraz jej wpływu na życie gospodarcze gminy. Ewaluacja musi także odpowiadać na pytanie, w jakim stopniu Program rozwiązuje realne problemy miasta i jego mieszkańców. W wąskim aspekcie ewaluacja koncentruje się na realizacji poszczególnych elementów Programu, przy czym kryteriami oceny zapisów GPR są: Wskaźniki realizacji celów i projektów, rozwiązywanie problemów (wyzwań przyjętych w rozdziale Cele i zdania GPR). W poniższej tabeli zebrane zostały wskaźniki rekomendowane do monitorowania realizacji GPR. str

107 Zarządzanie Gminnym Programem Rewitalizacji Tabela 21 Wskaźniki rekomendowane Kierunek działania Projekty Cel projektu Wskaźniki produktu Źródło pomiaru PO-I) Poprawa warunków życia mieszkańców i wspieranie rozwoju społecznego i gospodarczego poprzez ożywienie infrastrukturalne i urbanistyczne K1 Modernizacja infrastruktury technicznej, K2 -- Odnowa urbanistyczna obszarów wiejskich i uatrakcyjnienie przestrzeni publicznej, K3 -- Budowa i modernizacja infrastruktury sportowo-rekreacyjnej i kulturalnej, K4 -- Działania prowadzące do zachowania dziedzictwa kulturowego i historycznego gminy, K5 -- Rozwiązania systemowoinfrastrukturalne dla poprawy jakości środowiska naturalnego. Rewitalizacja budynku Domu Ludowego w Kwaczale polegająca na rozbudowie, Liczba wybudowanej / przebudowie i remoncie budynku zmodernizowanej infrastruktury oraz adaptacja pomieszczeń po Poprawa jakości infrastruktury publicznej 5 szt. ośrodku zdrowia na wychowania przedszkolnego pomieszczenia przeznaczone dla Poprawa dostępności do instytucji przedszkola samorządowego Rozbudowa przedszkola w publicznych o znaczeniu historycznym Aktywizacja społeczna mieszkańców Liczba obiektów dostosowanych na Brodłach Rozwój infrastruktury sportoworekreacyjnej potrzeby opieki senioralnej 1 szt. Liczba obiektów wybudowanych / Rewitalizacji terenu Klubu Poprawa dostępności infrastruktury opieki zmodernizowanych infrastruktury Sportowego Unia Kwaczała senioralnej sportowo-rekreacyjnej 2 szt. Utworzenie domu opieki społecznej Liczba wspartych przedsiębiorstw -- 1 szt. Brodła moja mała Ojczyzna PO-II) Aktywizacja gospodarcza terenu rewitalizowanego Raport monitoringowy z realizacji zadania ujętego w Gminnym Programie Rewitalizacji K6 -- Wspieranie przedsiębiorczości Promocja gospodarcza gminy Alwernia Raport lokalnej, K7 -- Tworzenie warunków infrastrukturalno-systemowych Rozbudowa przedsiębiorstwa poprzez otwarcie nowego sklepu spożywczo-przemysłowego Rozwój i systematyzacja instrumentów wspierających rozwój działalności gospodarczej Liczba utworzonych miejsc pracy 2 osoby monitoringowy z realizacji zadania ujętego w Gminnym sprzyjających nowym inwestycjom, Utworzenie nowych miejsc pracy Programie str

108 Zarządzanie Gminnym Programem Rewitalizacji Kierunek działania Projekty Cel projektu Wskaźniki produktu Źródło pomiaru K8 -- Poprawa sytuacji na lokalnym rynku Liczba wspartych przedsiębiorstw 1 pracy poprzez podnoszenie atrakcyjności Stworzenie Strategii Promocji szt. gospodarczej gminy, Gospodarczej gminy Alwernia K9 -- Podnoszenie atrakcyjności Liczba opracowanych dokumentów o turystycznej gminy. charakterze strategicznym 1 szt. PO-III) Wyrównanie szans życiowych, przeciwdziałanie negatywnym procesom społecznym oraz kształtowanie tożsamości mieszkańców Liczba obiektów wybudowanych / K10 -- Wyrównywanie szans oraz Hartuj ciało, hartuj umysł zmodernizowanych infrastruktury neutralizowanie zjawisk dezintegracji sportowo-rekreacyjnej 5 szt. społecznej i emigracji mieszkańców, Rozwój kompetencji dzieci i młodzieży Liczba utworzonych stałych grup K11 -- Przeciwdziałanie patologiom, (społecznych, matematycznoprzyrodniczych) Fokus-pokus magia rodziców społecznych aktywnie zjawiskom wykluczenia społecznego i mocą dzieci uczestniczących w życiu społecznym ubożenia mieszkańców, Rozwój postaw i inicjatyw 2 szt. K12 -- Wzmacnianie postaw i inicjatyw prospołecznych Liczba zrealizowanych programów prospołecznych, Poprzez doświadczenie do Aktywizacja społeczna edukacyjnych dla dzieci i młodzieży K13 -- Wykorzystanie i wzmocnienie wiedzy Rozwój poczucia identyfikacji i związku z 5 szt. istniejącego potencjału edukacyjnego, miejscem zamieszkania wśród dzieci i Liczna zrealizowanych kampanii K14 -- Przeciwdziałanie zjawiskom Młodzieżowa rada Sołecka młodzieży społecznych 2 szt. bezrobocia i bierności zawodowej, Rozwój dostępności kultury masowej Liczba zrealizowanych imprez o K15 -- Wzmacnianie identyfikacji Muzeomania Poprawa jakości środowiska na obszarach sportowo-rekreacyjnych 10 szt. mieszkańców z gminą, wiejskich Zagospodarowanie czasu K16 -- Wspieranie sektora organizacji Liczba zrealizowanych imprez wolnego dzieci i młodzieży z pozarządowych społeczno-kulturalnych 10 szt. terenu sołectwa Okleśna Raport monitoringowy z realizacji zadania ujętego w Gminnym Programie Rewitalizacji str

109 Zarządzanie Gminnym Programem Rewitalizacji Kierunek działania Projekty Cel projektu Wskaźniki produktu Źródło pomiaru K17 -- Aktywizacja środowisk dziecięcych i młodzieżowych Społeczna kampania edukacyjna promująca wśród mieszkańców postawy prośrodowiskowe Źródło: opracowanie własne W obszarze wpływu programu na rewitalizację wyznaczonych obszarów gminy ewaluacja musi uwzględnić następujące aspekty: poprawę jakości życia mieszkańców, poprawę warunków mieszkaniowych, poprawa jakości środowiska, poprawę struktury społecznej, zwiększenie dostępności miejsca pracy, poprawa poziomu wykształcenia mieszkańców, poprawa wyposażenie w infrastrukturę społeczną i kulturalną. Przewiduje się przeprowadzenie ewaluacji śródokresowej (po roku 2018 i na zakończenie realizacji GPR). Sposób jej przeprowadzenia będzie analogiczny jak procedura monitoringu. W proces ewaluacji zostaną włączeni przedstawiciele środowisk gospodarczego, pozarządowego i mieszkańcy gminy. Sposób wyłaniania przedstawicieli poszczególnych środowisk będzie analogiczny jak przy wyborze członków Zespołu Zadaniowego. str

110 Zarządzanie Gminnym Programem Rewitalizacji XV.4. Raporty Podstawowym dokumentem w procesie monitoringu jest raport monitoringowy z realizacji GPR. Dokument ten będzie powstawał w oparciu o dane uzyskane na temat realizacji poszczególnych działań i projektów, uzyskiwane w formie raportu monitoringowego (Załącznik nr 2). Odpowiedzialnym za raportowanie będzie Referat Promocji Gminy, Pozyskiwania Środków Pozabudżetowych i Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi. W cyklach dwuletnich będzie on przygotowywał raport o stanie realizacji programu przekazywany Burmistrzowi. Raport ten, poprzez odpowiednie wskaźniki, wskazywać będzie stan realizacji programu. Będzie to podstawa do podejmowania ewentualnych działań korygujących. Raport monitoringowy z realizacji programu sporządzany będzie w cyklach dwuletnich, w terminie do końca kwietnia roku następującego po okresie będącym przedmiotem monitorowania (przy założeniu, iż w terminie do końca lutego następowało będzie zebranie kart raportu monitoringowego dla poszczególnych projektów). Zasadniczym okresem monitorowania jest rok kalendarzowy. Raporty monitoringowe podlegają opiniowaniu przez Burmistrza i powołany przez niego Zespół Zadaniowy ds. GPR, a następnie zostają zatwierdzone przez Radę Miejską. Na podstawie informacji zawartych w raportach Burmistrz podejmuje działania mające na celu usunięcie ewentualnych nieprawidłowości. Raporty monitoringowe stanowią ponadto podstawę do wszelkich prac aktualizujących GPR, w tym także przedłużających okres jego obowiązywania na kolejne lata. W razie wydłużenia obowiązywania Programu analogicznemu wydłużeniu ulegnie okres sporządzania raportów monitoringowych. XV.5. Polityka promocji GPR Dla procesu wdrażania Gminnego Programu Rewitalizacji bardzo istotna jest ścisła współpraca wszystkich stron procesu rewitalizacji, tj. wydziałów i jednostek organizacyjnych Urzędu Miejskiego, wspólnot mieszkaniowych zlokalizowanych na terenie obszaru wsparcia, podmiotów gospodarczych i organizacji społecznych, a także mieszkańców gminy. Zasadniczym celem polityki promocji, jest rozwój zaangażowania społeczności lokalnej w proces rewitalizacji, jej udziału w decyzjach oraz odpowiedzialności za powodzenie realizacji programu. Prawidłowo realizowana polityka promocji programu rewitalizacji powinna: wyjaśniać mieszkańcom korzyści płynących z procesu rewitalizacji, udostępniać stronom rewitalizacji i partnerom informacje o celach i problemach rewitalizacji, pobudzać partnerów programu do wyrażania własnych opinii, str

111 Zarządzanie Gminnym Programem Rewitalizacji zachęcać do przedstawiania własnych projektów, które mogłyby być współfinansowane ze środków unijnych po wcześniejszym włączeniu ich do programu rewitalizacji. W związku z powyższym, konieczne jest systematyczne przekazywanie informacji o podejmowanych działaniach i osiąganych rezultatach. Podstawowe obszary, wokół których będzie koncertować się promocja to komunikacja dwustronna i współpraca władz gminy ze społecznościami lokalnymi (obszarów objętych rewitalizacją). Założenie to będzie realizowane poprzez następujące działania: informowanie o postępach we wdrażaniu programu mieszkańcy będą mieli możliwość uzyskania informacji o aktualnym stanie programu rewitalizacji bezpośrednio w Urzędzie Miejskim poprzez strony internetowe na których zamieszczane będą na bieżąco najbardziej aktualne informacje związane z wdrażaniem GPR, udostępnianie zainteresowanym mediom lokalnym informacji o wdrażanych projektach, publikacja na stronach internetowych okresowych sprawozdań z wdrażania Gminnego Programu Rewitalizacji lub - jeśli będą niezbędne - wprowadzanych zmian i aktualizacji. str

112 INDEKSY I SPISY str

113 Indeksy i spisy XVI. Indeksy i spisy XVI.1. Spis map Mapa 1 Poziom natężenia zjawisk kryzysowych na terenie gminy na podstawie badania ankietowego uzyskany z wykorzystaniem obliczeń taksonomicznej miary rozwoju Mapa 2 Rozmieszczenie przestrzenne negatywnych zjawisk w sferze społecznej na terenie gmin Alwernia Mapa 3 Rozmieszczenie przestrzenne negatywnych zjawisk w sferze przestrzennej na terenie gmin Alwernia Mapa 4 Rozmieszczenie przestrzenne negatywnych zjawisk w sferze gospodarczej na terenie gmin Alwernia Mapa 5 Poziom natężenia degradacji sfery przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej, środowiskowej i gospodarczej na terenie gminy na podstawie badania ankietowego uzyskany z wykorzystaniem obliczeń taksonomicznej miary rozwoju Mapa 6 Obszar zdegradowany Mapa 7 Lokalizacja projektów w przestrzeni na planie obszaru rewitalizacji gminy Alwernia (uzupełnienie po zakończeniu konsultacji) Mapa 8 Mapa poglądowa obszaru rewitalizacji w miejscowości Kwaczała Mapa 9 Mapa poglądowa obszaru rewitalizacji w miejscowości Okleśna Mapa 10 Mapa poglądowa obszaru rewitalizacji w miejscowości Brodła Mapa 11 Mapa poglądowa obszaru rewitalizacji w miejscowości Poręba Żegoty XVI.2. Spis tabel Tabela 1 Macierz strategii dla obszaru zdegradowanego Tabela 2 Zależność pomiędzy projektami, kierunkami działania i priorytetem operacyjnym I Tabela 3 Zależność pomiędzy projektami, kierunkami działania i priorytetem operacyjnym II Tabela 4 Zależność pomiędzy projektami, kierunkami działania i priorytetem operacyjnym III Tabela 5 Taksonomiczna miara rozwoju sołectw dla pytań ankiety dotyczących sfery społecznej str

114 Indeksy i spisy Tabela 6 Zestawienie sołectw, w których zarejestrowano przekroczenia wskaźników wyznaczonych dla sfery przestrzennej Tabela 7 Zestawienie sołectw, w których zarejestrowano przekroczenia wskaźników wyznaczonych dla sfer przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej i środowiskowej Tabela 8 Taksonomiczna miara rozwoju sołectw na podstawie odpowiedzi do pytań ankiety dotyczących sfery przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej, środowiskowej i gospodarczej Tabela 9 Powierzchnia i liczba ludności obszaru rewitalizacji Tabela 10 Podsumowanie konsultacji na etapie diagnozy. Problemy zgłoszone przez strony procesu rewitalizacji podczas spotkań warsztatowych Tabela 10 Identyfikacja czynników analizy SWOT oraz określenie ich ważności (cz. 1) Tabela 11 Identyfikacja czynników analizy SWOT oraz określenie ich ważności (cz. 2) Tabela 12 Wyniki obliczeń dla analizy SWOT / TOWS. Zestawienie zbiorcze Tabela 13 Macierz strategii dla obszaru zdegradowanego Tabela 14 Kryteria oceny projektów rewitalizacji Tabela 15 Lista i opis projektów podstawowych, realizowanych w ramach GPR Tabela 16 Lista i opis projektów rezerwowych, realizowanych w ramach GPR Tabela 17 Tabela finansowania GPR Tabela 18 Działania zaradcze dla zdiagnozowanych ryzyk Tabela 19 Etapy monitoringu i ewaluacji Tabela 20 Wskaźniki rekomendowane XVI.3. Spis wskaźników Wskaźnik 1 Dynamika zmiany liczby mieszkańców poszczególnych sołectwach w latach Wskaźnik 2 Dynamika zmiany liczby osób bezrobotnych w poszczególnych sołectwach w latach Wskaźnik 3 Liczba bezrobotnych w poszczególnych sołectwa w przeliczeniu na tysiąc mieszkańców w latach Wskaźnik 4 Udział długotrwale bezrobotnych w liczbie bezrobotnych w poszczególnych sołectwach w latach str

115 Indeksy i spisy Wskaźnik 5 Liczba przestępstw w przeliczeniu na jednego mieszkańca w poszczególnych sołectwach w latach Wskaźnik 6 Zmiana liczby przestępstw w stosunku do zmiany liczby mieszkańców w poszczególnych sołectwach w latach Wskaźnik 7 Liczba Niebieskich Kart w poszczególnych sołectwach w latach w przeliczeniu na 1000 mieszkańców Wskaźnik 8 Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z tytułu uzależnień w poszczególnych sołectwach w latach Wskaźnik 9 Liczba osób / rodzin korzystających z pomocy MOPS w Alwerni w przeliczeni na mieszkańców w latach Wskaźnik 10 Liczba imprez w sołectwach w przeliczeniu na jednego mieszkańca Wskaźnik 10 Liczba nadzorów kuratorskich w poszczególnych sołectwach w przeliczeniu na 1000 mieszkańców w latach Wskaźnik 11 Budynki podłączone do sieci kanalizacyjnej Wskaźnik 12 Zestawienie ściągalności podatku od nieruchomości [%] Wskaźnik 13 Dynamika zmiany powierzchni lokali mieszkaniowych oddanych do użytku w latach Wskaźnik 14 Placówki przedszkolne wymagające nakładów inwestycyjnych dostosowujących je do wymagań prawnych Wskaźnik 15 Dynamika dowozu dzieci do przedszkoli na terenie gminy Alwernia Wskaźnik 16 Liczba firma aktywnie działających w poszczególnych sołectwach w latach w przeliczeniu na tysiąc mieszkańców XVI.4. Spis wykresów Wykres 1 Graficzna prezentacja etapów monitoringu i ewaluacji str

116 Załączniki XVII. Załączniki XVII.1. rewitalizacji Raport monitoringowy realizacji zadania ujętego w programie 1. Zadanie: Nr Nazwa Zadania 2. Instytucja odpowiedzialna za wykonanie zadania (sporządzająca sprawozdanie): 3. Partnerzy: 4. Beneficjenci zadania: 5. Realizacja zadania w okresie od. do.. 6. Opis realizacji zadania: Opis realizacji zadania (z wyszczególnieniem działań wszystkich wykonawców w danym okresie) Źródła finansowania Poniesione koszty (w zł) RAZEM 7. Wskaźniki realizacji zadania wg tabeli: Nazwa wskaźnika produktu / rezultatu Wartość Imię i nazwisko osoby wypełniającej kartę Nr telefonu Adres str

117 Załączniki XVII.2. Raport monitoringowy realizacji GPR Spis zawartości raportu monitoringowego: 1. Metodologia przeprowadzenia monitoringu GPR. 2. Analiza osiągniętych wskaźników poszczególnych projektów. a. wyliczenia matematyczne stopnia realizacji GPR pod względem rzeczowym, gdzie oraz stopień realizacji wskaźników produktu = wartość uśrednionego wskaźnika produktu wszystkich projektów / liczba projektów stopień realizacji wskaźników rezultatu = wartość uśrednionego wskaźnika rezultatu wszystkich projektów / liczba projektów 3. Analiza wykonania finansowego projektów. a. wyliczenia matematyczne stopnia realizacji GPR pod względem finansowym, gdzie wskaźnik finansowy realizacji = wartość środków finansowych wydatkowanych na realizację wszystkich projektów / wartość środków finansowych zaplanowanych w GPR na realizację wszystkich projektów * 100% 4. Analiza osiągniętych wskaźników GPR w kontekście zakładanych celów. 5. Wpływ czynników wewnętrznych i zewnętrznych na sytuację obszarów lista uwzględnionych w GPR. 6. Podsumowanie i rekomendacje. str

118 Załączniki XVII.1. Mapy poglądowe obszaru rewitalizacji na obszarze poszczególnych miejscowości Mapa 8 Mapa poglądowa obszaru rewitalizacji w miejscowości Kwaczała Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem str

119 Załączniki Mapa 9 Mapa poglądowa obszaru rewitalizacji w miejscowości Okleśna Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem str

120 Załączniki Mapa 10 Mapa poglądowa obszaru rewitalizacji w miejscowości Brodła Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem str

121 Załączniki Mapa 11 Mapa poglądowa obszaru rewitalizacji w miejscowości Poręba Żegoty Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem str