PLUSK jako narzędzie wspomagające procesy planowania w gospodarce wodnej Małgorzata Owsiany Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie

Transkrypt

1 PLUSK jako narzędzie wspomagające procesy planowania w gospodarce wodnej Małgorzata Owsiany Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie Konferencja otwierająca Projekt - Zakopane, 13 maja 2010 r. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska-Republika Słowacka / Projekt spolufinancovaný Európskou úniou z Európskeho fondu regionálneho rozvoja v rámci Programu cezhraničnej spolupráce Poľská republika Slovenská republika

2 PLUSK narzędziem wymiany informacji na potrzeby dyrektyw UE DYREKTYWA 2000/60/WE RAMOWA DYREKTYWA WODNA (23) Niezbędne są wspólne zasady w celu koordynacji wysiłków podejmowanych przez Państwa Członkowskie w celu poprawy ochrony wód Wspólnoty w aspekcie ilościowym i jakościowym, wspierania zrównoważonego korzystania z wód, wkładu w uregulowanie problemów wód transgranicznych, ochrony ekosystemów wodnych oraz ekosystemów lądowych i terenów podmokłych bezpośrednio od nich zależnych, a także dla zabezpieczenia i rozwijania potencjalnych sposobów korzystania z wód Wspólnoty. (23) Sú potrebné všeobecne uznané princípy na koordináciu úsilia členských štátov v zlepšovaní ochrany vôd spoločenstva z hľadiska ich množstva a kvality, na podporu trvalo udržateľného využívania vôd, pre prispievanie k riešeniu problémov cezhraničných vôd, pre ochranu vodných ekosystémov a suchozemských ekosystémov a mokradí priamo závislých od nich, pre zaistenie a rozvoj potenciálneho využívania vôd spoločenstva. Preambuła WFD

3 PLUSK narzędziem wymiany informacji na potrzeby dyrektyw UE (14) Sukces niniejszej dyrektywy jest uzależniony od ścisłej współpracy i spójnych działań na poziomie wspólnotowym, Państw Członkowskich oraz lokalnym, jak również od informacji, konsultacji i zaangażowania opinii publicznej, w tym użytkowników. (33) Powinno się dążyć do osiągnięcia dobrego stanu wód w każdym dorzeczu, tak aby działania w odniesieniu do wód powierzchniowych i wód podziemnych należących do tego samego systemu ekologicznego, hydrologicznego i hydrogeologicznego były skoordynowane. (14) Úspech tejto smernice závisí od úzkej spolupráce a zosúladenia postupu na úrovni spoločenstva, členského štátu a na miestnej úrovni, ako aj od informovanosti, konzultácií a angažovanosti verejnosti, vrátane užívateľov. (33) Cieľ dosiahnuť dobrý stav vôd sa má sledovať v každom povodí tak, aby opatrenia týkajúce sa povrchových a podzemných vôd patriacich do toho istého ekologického, hydrologického a hydrogeologického systému boli koordinované. Preambuła WFD

4 PLUSK narzędziem wymiany informacji na potrzeby dyrektyw UE DYREKTYWA 2007/60/WE DYREKTYWA POWODZIOWA (6) Skuteczne zapobieganie powodziom i ograniczanie ich skutków wymaga nie tylko koordynacji między Państwami Członkowskimi, ale także współpracy z państwami trzecimi. Jest to zgodne z dyrektywą 2000/60/WE oraz międzynarodowymi zasadami zarządzania ryzykiem powodziowym opracowanymi głównie w Konwencji ONZ o ochronie i użytkowaniu cieków transgranicznych i jezior międzynarodowych, zatwierdzonej decyzją Rady 95/308/WE i kolejnymi umowami w sprawie jej stosowania. (6) Okrem koordinácie medzi členskými štátmi je pre účinnú prevenciu povodní a zmierňovanie následkov po povodniach potrebná spolupráca s tretími krajinami. Je to v súlade so smernicou 2000/60/ES a medzinárodnými zásadami v oblasti manažmentu povodňových rizík vypracovaných najmä v rámci dohovoru Organizácie Spojených národov o ochrane a využití cezhraničných vodných tokov a medzinárodných jazier, ktorý Rada schválila rozhodnutím 95/308/ES, a v súlade s nadväzujúcimi dohodami o jeho uplatňovaní. Preambuła WFD

5 PLUSK narzędziem wymiany informacji na potrzeby dyrektyw UE KOORDYNACJA DYREKTYW UE Państwa Członkowskie zobowiązane są podawać do publicznej wiadomości dokumenty planistyczne związane z Ramową Dyrektywą Wodną oraz Dyrektywą Powodziową. Udostępnienie wszystkich dokumentów planistycznych, jak również proces sprawozdawczy z wdrażania Dyrektyw musi być skoordynowany dla obszarów dorzeczy w układzie hydrograficznym, a więc pomiędzy państwami posiadającymi wspólne zlewnie transgraniczne. Členské štáty sú povinné uverejňovať dokumenty s plánmi spojené s Rámcovou smernicou o vode. Uverejňovanie všetkých dokumentov s plánmi a aj proces reportovania implementácie smerníc by malo byť koordinované podľa hydrografického systému, to znamená medzi štátmi, ktoré majú spoločné cezhraničné povodia.

6 PLUSK narzędziem wymiany informacji na potrzeby dyrektyw UE Cele Projektu PLUSK Celem Projektu jest poprawa dostępności informacji o stanie wód, w tym zlikwidowanie barier wynikających z granicy państwowej oraz zwiększenie odpowiedzialności za decyzje związane z kształtowaniem stanu środowiska wodnego i sposobem użytkowania wód. W ramach realizacji Projektu powstanie m.in. dwujęzyczny portal internetowy, który będzie przetwarzał, prezentował i udostępniał informacje o środowisku oraz wyniki prac planistycznych realizowanych w ramach wdrażania RDW i DP jednostkom związanym bezpośrednio z planowaniem w gospodarce wodnej. Cieľom Projektu je sprístupniť informácie o stave vody a tým aj zrušiť bariéry vyplývajúce zo štátnych hraníc a zväčšiť zodpovednosť za rozhod-nutia spojené s formovaním stavu vodného prostredia a spôsobom využívania vody. V rámci realizácie Projektu bude utvorený medzi inými dvojjazyčný internetový portál, ktorý bude spracovávať, prezentovať a uverejňovať informá-cie o prostredí a výsledky plánovania realizovaného v rámci implementácie Rámcovej smernice o vode a Povodňovej smernice jednotkám bez-prostredne spojeným s plánovaním manažmentu povodí.

7 PLUSK narzędziem wymiany informacji na potrzeby dyrektyw UE

8 PLUSK narzędziem wymiany informacji na potrzeby dyrektyw UE RAMOWA DYREKTYWA WODNA ZAKRES WYMIANY INFORMACJI 1. Zlewnie polsko-słowackich wód granicznych będące przedmiotem wspólnych działań 1. Povodia slovensko-poľských hraničných vôd, ktoré sú predmetom spoločných 1. Povodia slovensko-poľských hraničných vôd, ktoré sú predmetom spoločných činností

9 PLUSK narzędziem wymiany informacji na potrzeby dyrektyw UE ZAKRES WYMIANY INFORMACJI RAMOWA DYREKTYWA WODNA (cd) 2. Charakterystyka zlewni określenie wpływu działalności człowieka na stan wód 2.1. Części wód powierzchniowych: typologia, warunki referencyjne, interkalibracja, schematy klasyfikacji stanu i ocena stanu 2.2. Przegląd wpływu działalności człowieka na stan wód powierzchniowych 2.3. Części wód podziemnych 2.4. Analiza ekonomiczna użytkowania wód 2. Charakteristiky povodí zhodnotenie dopadu ľudskej činnosti na stav vôd 2.1. Vodné útvary povrchových vôd: typológia, referenčné podmienky, interkalibrácia, klasifikačné schémy a hodnotenie stavu 2.2. Analýza vplyvov a dopadov ľudskej činnosti na stav povrchových vôd 2.3. Vodné útvary podzemných vôd 2.4. Ekonomická analýza využívania vôd

10 PLUSK narzędziem wymiany informacji na potrzeby dyrektyw UE ZAKRES WYMIANY INFORMACJI RAMOWA DYREKTYWA WODNA (cd) 4. Program monitoringu polsko-słowackich granicznych części wód oraz obszarów chronionych zgodnie z WFD 5. Ocena stanu polsko-słowackich granicznych części wód oraz obszarów chronionych -- Ocena stanu/potencjału wód -- Hydromorfologiczne elementy jakości 4. Program monitorovania slovensko-poľských hraničných vodných útvarov a chránených území v súlade s WFD 5. Hodnotenie stavu slovensko-poľských hraničných vodných útvarov a chránených území -- Hodnotenie stavu vôd -- Hydromorfologické prvky kvality

11 PLUSK narzędziem wymiany informacji na potrzeby dyrektyw UE ZAKRES WYMIANY INFORMACJI RAMOWA DYREKTYWA WODNA (cd) 6. Plany gospodarowania wodami w dorzeczu oraz programy działań 7. Proces konsultacji społecznych zgodnie z WFD 8. Monitoring realizacji planów gospodarowania wodami i programów działań 6. Plány vodohospodárskeho manažmentu povodí a programy opatrení 7. Proces konzultovania s verejnoťou podľa WFD 8. Monitoring realizácie plánov manažmentu povodí a programov opatrení

12 PLUSK narzędziem wymiany informacji na potrzeby dyrektyw UE ZAKRES WYMIANY INFORMACJI INNE DYREKTYWY Dyrektywa Zapis Odniesienie do Raportu DYREKTYWA RADY 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych 2 DYREKTYWA RADY 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi 3 DYREKTYWA RADY 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego Ar. 5 Do celów ust. 2 Państwa Członkowskie do dnia 31 grudnia 1993 r. określają obszary wrażliwe, zgodnie z kryteriami ustanowionymi w załączniku II. Art.13 Każde Państwo Członkowskie co trzy lata publikuje sprawozdanie w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, mając na celu powiadamianie konsumentów. Każde sprawozdanie zawiera co najmniej wszystkie poszczególne dostawy wody przekraczające średnio m3 dziennie lub zaopatrujące ponad osób. Art. 10 Państwa Członkowskie w odniesieniu do czteroletniego okresu następującego po notyfikacji niniejszej dyrektywy oraz w odniesieniu do każdego kolejnego czteroletniego okresu przedkładają Komisji sprawozdanie zawierające informacje określone w załączniku V. Dla każdej części wód (powierzchniowych i podziemnych) należy podać typ obszaru chronionego obszary wrażliwe; stan jakości Dla każdej części wód (powierzchniowych i podziemnych) należy podać typ obszaru chronionego woda przeznaczona do spożycia; stan jakości Dla każdej części wód (powierzchniowych i podziemnych) należy podać typ obszaru chronionego OSN; stan jakości

13 PLUSK narzędziem wymiany informacji na potrzeby dyrektyw UE 4 DYREKTYWA 2006/7/WE z dnia 15 lutego 2006 r. dotycząca zarządzania jakością wody w kąpieliskach Art. 13 Państwa członkowskie przekazują Komisji wyniki kontroli oraz ocen jakości wody dla każdego kąpieliska, jak również opis podjętych istotnych środków zarządzania. Państwa członkowskie przekazują te informacje dotyczące poprzedniego sezonu kąpielowego corocznie, do dnia 31 grudnia. Dla każdej części wód (powierzchniowych i podziemnych) należy podać typ obszaru chronionego kąpielisko; stan jakości 5 DYREKTYWA 2006/113/WE z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie wymaganej jakości wód, w których żyją skorupiaki DYREKTYWA 2006/44/WE z dnia 6 września 2006 r. w sprawie jakości wód słodkich wymagających ochrony lub poprawy w celu zachowania życia ryb Art. 14 Co trzy lata Państwa Członkowskie przekazują Komisji informacje dotyczące wykonywania niniejszej dyrektywy w formie sprawozdania sektorowego, które obejmuje również inne stosowne dyrektywy wspólnotowe. Dla każdej części wód (powierzchniowych i podziemnych) należy podać typ obszaru chronionego miejsca chronione ze względu na gatunki mające znaczenie ekonomiczne; stan jakości

14 PLUSK narzędziem wymiany informacji na potrzeby dyrektyw UE 6 DYREKTYWA RADY 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory Art. 4 Na podstawie kryteriów. każde Państwo Członkowskie proponuje wykaz terenów, wskazując, które typy siedlisk przyrodniczych z i które gatunki są rodzime w odniesieniu do terytorium, na którym tereny się znajdują. Niniejszy wykaz zostaje przekazany Komisji w ciągu trzech lat od notyfikacji niniejszej dyrektywy, wraz z informacją na temat każdego terenu. Dla każdej części wód (powierzchniowych i podziemnych) należy podać typ obszaru chronionego Natura DYREKTYWA RADY Art. 4 Państwa Członkowskie dokonują Dla każdej części ci wód z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa klasyfikacji przede wszystkim najbardziej odpowiednich obszarów pod względem liczby i powierzchni jako obszarów specjalnej ochrony dla zachowania tych gatunków, z uwzględnieniem wymogów ich ochrony w ramach morskiego i lądowego obszaru geograficznego. (powierzchniowych i podziemnych) należy podać typ obszaru chronionego Natura Prawo krajowe i lokalne Obszary chronione na mocy prawa lokalnego i krajowego, na przykład parki narodowe, park krajobrazowe itp.. Zgodnie z wymaganiami kart raportowych KE, Dla każdej części wód (powierzchniowych i podziemnych) należy podać typ obszaru chronionego na podstawie prawa krajowego i lokalnego

15 PLUSK narzędziem wymiany informacji na potrzeby dyrektyw UE DYREKTYWA POWODZIOWA ZAKRES WYMIANY INFORMACJI 1. Wstępna ocena ryzyka powodziowego m.in. mapy obszaru dorzecza zawierające granice dorzeczy, zlewni ukazujące topografię i zagospodarowanie przestrzenne; 2. Mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego 3. Plany zarządzania ryzykiem powodziowym 1. Predbežné hodnotenie povodňového rizika mapy správneho územia povodia na ktorých sú zobrazené hranice povodí, čiastkových povodí s uvedením topografie a využitia územia; 2. Mapy povodňového ohrozenia a mapy povodňového rizika 3. Plány manažmentu povodňového rizika

16 PLANOWANIE WG POLSKIEGO PRAWA WODNEGO Jednym z instrumentów zarządzania gospodarką wodną wg polskiego Prawa wodnego jest planowanie w gospodarowaniu wodami. Planowanie to służy programowaniu i koordynowaniu działań mających na celu: osiągnięcie lub utrzymanie co najmniej dobrego stanu wód oraz ekosystemów od wody zależnych poprawę stanu zasobów wodnych poprawę możliwości korzystania z wód zmniejszanie ilości wprowadzanych do wód lub do ziemi substancji i energii mogących negatywnie oddziaływać na wody poprawę ochrony przeciwpowodziowej

17 PLANOWANIE WG POLSKIEGO PRAWA WODNEGO Planowanie w gospodarowaniu wodami obejmuje następujące dokumenty planistyczne: plany gospodarowania wodami dla 10 wyznaczonych w Polsce obszarów dorzeczy program wodno-środowiskowy kraju plan ochrony przeciwpowodziowej oraz przeciwdziałania skutkom suszy na obszarze kraju plany ochrony przeciwpowodziowej dla regionów wodnych warunki korzystania z wód dla regionów wodnych oraz sporządzane w miarę potrzeby warunki korzystania z wód zlewni

18 PLANOWANIE WG POLSKIEGO PRAWA WODNEGO WARUNKI KORZYSTANIA Z WÓD DLA REGIONÓW WODNYCH / ZLEWNI Celem opracowywania warunków regionu wodnego (zlewni rzecznej) jest: stworzenie narzędzi wspomagających wdrażanie polityki wodnej kraju, a w szczególności Planów gospodarowania wodami oraz Programu wodno-środowiskowego kraju określenie uwarunkowań i ograniczeń dla decyzji administracyjnych związanych korzystaniem z wód, a w szczególności pozwoleń wodnoprawnych określenie uwarunkowań i ograniczeń dla dokumentów planistycznych związanych z zagospodarowaniem przestrzennym.

19 PLANOWANIE WG POLSKIEGO PRAWA WODNEGO WARUNKI KORZYSTANIA Z WÓD DLA REGIONÓW WODNYCH / ZLEWNI Warunki korzystania z wód regionu wodnego oraz warunki korzystania z wód zlewni - kierując się ustaleniami planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza - opracowuje i ustala w drodze aktu prawa miejscowego dyrektor RZGW (Art. 120 PW). Warunki korzystania z wód regionu - jako jeden z podstawowych dokumentów planistycznych w gospodarowaniu wodami (Art. 113 PW) - powinny zostać opracowane dla wszystkich 21 regionów wodnych. Warunki korzystania z wód zlewni powinny zostać sporządzone dla obszarów, dla których, w wyniku ustaleń planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza konieczne jest określenie szczególnych zasad ochrony zasobów wodnych, a zwłaszcza ich ilości i jakości, w celu osiągnięcia dobrego stanu wód (Art. 116 PW).

20 PLANOWANIE WG POLSKIEGO PRAWA WODNEGO WARUNKI KORZYSTANIA Z WÓD DLA REGIONÓW WODNYCH / ZLEWNI Warunki są narzędziem wspomagającym proces zarządzania zasobami wodnymi i kształtowania sposobu ich użytkowania! zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju regionu,! z uwzględnieniem potrzeb wynikających z realnego i uzasadnionego interesu publicznego! oraz zapewnieniem wszystkich wykonalnych działań w celu złagodzenia niekorzystnego wpływu korzystania z wód na ich stan

21 PLANOWANIE WG POLSKIEGO PRAWA WODNEGO WARUNKI KORZYSTANIA Z WÓD DLA REGIONÓW WODNYCH / ZLEWNI Art Prawa wodnego 1. Warunki korzystania z wód regionu wodnego określają: 1) szczegółowe wymagania w zakresie stanu wód wynikające z ustalonych celów środowiskowych; 2) priorytety w zaspokajaniu potrzeb wodnych; 3) ograniczenia w korzystaniu z wód na obszarze regionu wodnego lub jego części albo dla wskazanych jednolitych części wód niezbędne dla osiągnięcia ustalonych celów środowiskowych, w szczególności w zakresie: a) poboru wód powierzchniowych lub podziemnych, b) wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, c) wprowadzania substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego do wód, do ziemi lub do urządzeń kanalizacyjnych, d) wykonywania nowych urządzeń wodnych.

22 PLANOWANIE WG POLSKIEGO PRAWA WODNEGO WARUNKI KORZYSTANIA Z WÓD DLA REGIONÓW WODNYCH / ZLEWNI Art Prawa wodnego 2. Przy sporządzaniu warunków korzystania z wód regionu uwzględnia się: 1) ustalenia planów zagospodarowania przestrzennego 2) ustalenia zawarte w dokumentacjach hydrogeologicznych dotyczących w szczególności ustalenia zasobów wód podziemnych oraz określenia warunków hydrogeologicznych w związku z ustanawianiem obszarów ochronnych zbiorników wód podziemnych. Art Prawa wodnego Art Prawa wodnego 2. Warunki korzystania z wód zlewni zawierają odpowiednio dane, o których mowa w art. 115

23 WARUNKI KORZYSTANIA Z WÓD DLA REGIONÓW WODNYCH / ZLEWNI ZAKRES WARUNKÓW REGIONU WODNEGO 1. Uwarunkowania w zakresie korzystania z wód regionu wodnego 2. Kierunki rozwoju w zakresie korzystania z wód regionu wodnego 3. Ograniczenia w korzystaniu z wód na obszarze regionu wodnego lub jego części niezbędne dla osiągnięcia ustalonych celów środowiskowych 4. Obszary priorytetowe w zaspokajaniu potrzeb wodnych 5. Analiza zasadności opracowania warunków korzystania dla wybranych zlewni w ramach regionu wodnego

24 WARUNKI KORZYSTANIA Z WÓD ZLEWNI WARUNKI MIERZALNE Pobory wód W przypadku zamierzonego poboru z wód powierzchniowych rzecznych powinny być spełnione dwa ograniczenia: wiążące wielkość poboru wody z zasobami dyspozycyjnymi zwrotnymi oraz wiążące wielkość zużycia bezzwrotnego (strat wody) z zasobami dyspozycyjnymi bezzwrotnymi Zrzuty ścieków Ścieki odprowadzane do wód powinny spełniać wymagania określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać ścieki odprowadzane do wód lub ziemi ale również wielkości zrzutu powinny być określane w stosunku do chłonności odbiornika

25 WARUNKI KORZYSTANIA Z WÓD DLA REGIONÓW WODNYCH / ZLEWNI Podstawą dla formułowania warunków korzystania z wód są wyniki ilościowego jakościowego bilansu wodnogospodarczego oraz wyniki wykonanych w ramach wdrażania RDW analiz i opracowań Podstawę pierwszych warunków korzystania z wód będą stanowiły wyniki następujących bilansów: dla regionu wodnego statyczny bilans ilościowy wód powierzchniowych i wód podziemnych z uwzględnieniem wzajemnych powiązań statyczny bilans jakościowy wód powierzchniowych w przekrojach zamykających przekroje monitoringowe dla zlewni rzecznej dynamiczny bilans ilościowy wód powierzchniowych i wód podziemnych z uwzględnieniem wzajemnych powiązań statyczny bilans jakościowy wód powierzchniowych w postaci profili hydrochemicznych

26 WARUNKI KORZYSTANIA Z WÓD DLA REGIONÓW WODNYCH / ZLEWNI BILANS WODNOGOSPODARCZY rachunek obejmujący ilościowe i jakościowe porównanie zasobów wód z potrzebami wodnymi użytkowników oraz kształtowanie i rozrząd tych zasobów z uwzględnieniem potrzeb użytkowników, ich ważności oraz wymagań środowiska przyrodniczego

27 BILANS WODNOGOSPODARCZY - użytkowanie wód

28 BILANS WODNOGOSPODARCZY - użytkowanie wód

29 BILANS WODNOGOSPODARCZY wyniki analiz wody powierzchniowe

30 BILANS WODNOGOSPODARCZY wyniki analiz wody podziemne

31 BILANS WODNOGOSPODARCZY analiza zasobów ilościowych

32 BILANS WODNOGOSPODARCZY analiza zasobów ilościowych

33 BILANS WODNOGOSPODARCZY analiza zasobów jakościowych

34 BILANS WODNOGOSPODARCZY model matematyczny dedykowany Model uwzględnia obszarową strukturę systemu wodnogospodarczego (układ sieci rzecznej, lokalizację punktów poboru wody i zrzutu ścieków, pracę obiektów hydrotechnicznych) Umożliwia użytkownikowi prowadzenie analiz wariantowych Analizy mogą być wykonywane z określonym krokiem czasowym

35 PLUSK korzyści dla użytkowników

36 PLUSK korzyści dla użytkowników

37 Dziękuję za uwagę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska-Republika Słowacka / Projekt spolufinancovaný Európskou úniou z Európskeho fondu regionálneho rozvoja v rámci Programu cezhraničnej spolupráce Poľská republika Slovenská republika