ZLEWNIA RZEKI WISŁOK DZIEDZICTWEM NARODOWYM

Transkrypt

1 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie ZLEWNIA RZEKI WISŁOK DZIEDZICTWEM NARODOWYM Dziękuję Panu Tomaszowi Rybakowi i Pawłowi Soczkowi za pomoc w opracowaniu prezentacji i udostępnienie materiałów. Rymanów, Marzec 2010 r.

2 Rzeka Wisłok podstawowe dane. Źródła rzeki: Beskid Niski Kanasiówka (Baba). Długość rzeki 219,65 km. Powierzchnia zlewni 3538,43 km2. Kilometr aż ujścia na Wiśle 90,92 km.

3 IDENTYFIKACJA PRESJI W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM - WODY POWIERZCHNIOWE - Duże ujęcia wód powierzchniowych. Punktowe źródła emisji zanieczyszczeń do wód komunalne i przemysłowe oczyszczalnie ścieków Obszarowe źródła zanieczyszczeń spływy powierzchniowe z obszarów rolniczych, obszary nieskanalizowane z nieuporządkowaną gospodarkąściekową, niekontrolowana emisja nieoczyszczonych ścieków komunalnych. Obszarowe źródła zanieczyszczeń tereny miejskie i przemysłowe emisja zanieczyszczonych wód opadowych. W centralnej częś ęści województwa zlokalizowane sąs jedne z najbardziej znaczących cych źródeł presji w województwie

4 Przykład obszarowych źródeł zanieczyszczeń

5 Zanieczyszczenia emitowane przez PZW.

6 IDENTYFIKACJA PRESJI W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM - POBOR WÓD POWIERZCHNIOWYCH cele produkcyjne nawodnienia w rolnictwie i leśnictwie eksploatacja sieci wodociągowej hm 3 /rok

7 IDENTYFIKACJA PRESJI W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM ZNACZĄCE UJĘCIA WÓD POWIERZCHNIOWYCH

8 IDENTYFIKACJA PRESJI W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM - EMISJA ŚCIEKÓW DO WÓD POWIERZCHNIOWYCH Emisja ścieków w latach przemy słowe komunalne hm 3 /rok

9 IDENTYFIKACJA PRESJI W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM - EMISJA ŚCIEKÓW DO WÓD POWIERZCHNIOWYCH Lokalizacja komunalnych i przemysłowych oczyszczalni ścieków w województwie podkarpackim

10 IDENTYFIKACJA PRESJI W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM - EMISJA ŚCIEKÓW DO WÓD POWIERZCHNIOWYCH Ładunki zanieczyszczeń odprowadzone w oczyszczonych ściekach komunalnych w latach BZT5 azot ogólny f osf or ogólny Mg/rok

11 MONITORING JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH RAMOWA DYREKTYWA WODNA 2000/60/WE PODSTAWOWY DOKUMENT, KTÓREGO GŁÓWNYM CELEM JEST OSIĄGNIĘCIE DOBREGO STANU WÓD Jednym z zasadniczych narzędzi służących do osiągnięcia celów RDW jest monitoring, który powinien zapewniać spójny i kompleksowy przegląd stanu wód w obrębie każdego dorzecza. Założenia nowego systemu monitoringu wód powierzchniowych: podział wód na jednolite i scalone części wód, trzy formy monitoringu wód: diagnostyczny, operacyjny i badawczy, uwzględnienie typu morfologicznego cieku przy ocenie jego stanu, oparcie ocen stanu na wskaźnikach biologicznych, nowe rozmieszczenie punktów pomiarowych, dynamiczny charakter monitoringu,

12 Cytat ze strony internetowej RZGW Kraków Priorytetowym celem polityki wodnej jest osiągnięcie dobrego stanu wszystkich wód powierzchniowych i podziemnych do roku Oznacza to, że do roku 2015 należy doprowadzić wody do stanu bliskiego naturalnemu, czyli jak najmniej zakłóconemu przez działalność człowieka. Stan bliski naturalnemu oznacza czystą wodę płynącą w naturalnie ukształtowanym korycie tworzące środowisko wodne umożliwiające niezakłócone życie biologiczne organizmom zależnym od wody rybom, bezkręgowcom i roślinom.

13 MONITORING JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH - KLASYFIKACJA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH - Od 2004 roku WIOŚ realizuje zupełnie nowy, dostosowywany do RDW model monitoringu, który umożliwia: ocenę ogólną jakości wód w rzekach wg nowej 5-stopniowej klasyfikacji, (przed 2004 rokiem były 3 KLASY), ocenę poziomu azotanów i wskaźników eutrofizacji w badanych wodach, ocenę przydatności wód w rzekach do bytowania ryb w warunkach naturalnych, ocenę przydatności wód w rzekach do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, Sieć monitoringowa, ulegała w kolejnych latach licznym modyfikacjom, jednak najważniejsze dla oceny przekroje zostały zachowane w nowej sieci.

14 MONITORING JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH - KLASYFIKACJA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH - KLASYFIKACJA OGÓLNA Wody powierzchniowe podzielone zostały na 5 klas jakości, kryterium kwalifikującym jest spełnianie wymagań dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. Klasa I - wody bardzo dobrej jakości Klasa II - wody dobrej jakości Klasa III - wody zadowalającej jakości Klasa IV - wody niezadowalającej jakości Klasa V - wody złej jakości:

15 SIEĆ POMIAROWA MONITORINGU JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH W ZLEWNI RZEKI WISŁOK W LATACH Strug-Biała, monit. operacyjny i rybny Wisłok Dąbrówki, monit. operacyjny i rybny Wisłok Tryńcza, monit. diagnostyczny, operacyjny, i rybny Cieki monitorowane w zlewni Wisłoka w latach : Wisłok Dobrzechów, monit. operacyjny Wisłok Zwięczyca, monit. Diagnostyczny, operacyjny, wodociągowy i rybny Wisłok 7 ppk, Stobnica 2 ppk Strug 2 ppk, Lublica 1 ppk, Mrowla (Czarna) 1 ppk, Lubatówka 1 ppk, Iwoniczanka 1 ppk, Morwawa 1 ppk, Golcówka 1 ppk, Mikośka 1 ppk, Sawa 1 ppk, Jodłówka 1 ppk, Mleczka 1 ppk, Marcinek 1 ppk, Ślączka 1 ppk, Leszczynka 1 ppk, Odrzechowski 1 ppk Różanka 1 ppk, Dop. spod G. Czarnej 1 ppk, Zb. Besko 1 ppk,

16 WSTĘPNA KLASYFIKACJA STANU EKOLOGICZNEGO WÓD RZECZNYCH W ZLEWNI WISŁOKA W LATACH UWAGA! Prezentowana wstępna klasyfikacja stanu ekologicznego wód jest przybliżona i będzie weryfikowana w miarę uzyskiwania wyników klasyfikacji stanu pozostałych badanych w 2009 r. elementów biologicznych

17 KLASYFIKACJA STANU CHEMICZNEGO WÓD RZECZNYCH W ZLEWNI WISŁOKA W LATACH Badania monitoringowe jakości wód Wisłoka i Sawy nie wykazują zanieczyszczenia substancjami priorytetowymi stan chemiczny wód w zlewni oceniono jako DOBRY

18 OCENA EUTROFIZACJI WÓD W ZLEWNI WISŁOKA SPOWODOWANEJ ODPROWADZANIEM DO WÓD ZANIECZYSZCZEŃ ZE ŹRÓDEŁ KOMUNALNYCH ZA LATA

19 MONITORING JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH - Ocena przydatności wód do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia Ocena jakości wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia w 2006 roku Dla oceny przydatności wód powierzchniowych do celów pitnych stosuje się trzy kategorie jakości wód: Wisłok ujęcie w Zwięczycy kategoria A1 woda wymagająca prostego uzdatniania fizycznego, w szczególności filtracji oraz dezynfekcji, kategoria A2 woda wymagająca typowego uzdatniania fizycznego i chemicznego, w szczególności utleniania wstępnego, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji oraz dezynfekcji, Wisłoka ujęcie w Mielcu kategoria A3 woda wymagająca wysokoefektywnego uzdatniania fizycznego i chemicznego, w szczególności utleniania, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji, adsorpcji na węglu aktywnym oraz dezynfekcji.

20 JAKOŚĆ WÓD POWIERZCHNIOWYCH W ZLEWNI RZEKI WISŁOK PRZEZNACZONYCH DO SPOŻYCIA W 2009 R. (wg rozporządzenia MŚ z dnia r. Dz. U. Nr 204, poz. 1728) DORZECZE WISŁY Zlewnia nr 226*: WISŁOK

21 JAKOŚĆ WÓD POWIERZCHNIOWYCH W ZLEWNI RZEKI WISŁOK PRZEZNACZONYCH DO SPOŻYCIA W 2009 R. Zła jakość wód do celów pitnych (wody poza kategorią) na ujęciu wody w Zwięczycy utrzymuje się już od kilku lat i stanowi poważny problem dla miasta Rzeszowa wysokie koszty uzdatniania wody rz. WISŁOK, ujęcie w ZWIĘCZYCY - WODY POZA KATEGORIĄ Górna część zlewni Wisłoka, w tym Zb. Besko - wody kategorii A2 W 2009 r. w Przysietnicy odnotowano poprawę jakości wód potoku Dopływ spod Góry Czarnej z kategorii non (2008 r.) do kategorii A3

22 MONITORING JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH - Ocena przydatności wód do bytowania ryb w warunkach naturalnych Celem jest ochrona lub poprawa jakości wód będących naturalnym środowiskiem życia ryb i wód, które w przypadku zmniejszenia lub wyeliminowania zanieczyszczenia, mogą stać sięśrodowiskiem życia ryb oraz ochrona zdrowia konsumenta ryb. Zgodnie z wykazami użytkowymi wód, opracowanymi dla Regionu Wodnego Górnej Wisły, wody rzek województwa podkarpackiego przeznaczone są do bytowania ryb łososiowatych i karpiowatych. Złota II ciek badany dla oceny rybnej w 2008 r. Potok Tarlaka ciek badany dla oceny rybnej w 2008 r.

23 OCENA PRZYDATNOŚCI WÓD W ZLEWNI RZEKI WISŁOK DO BYTOWANIA RYB W WARUNKACH NATURALNYCH W LATACH Badania przydatności wód do bytowania ryb prowadzone w latach wskazują, że w ok. 90 % wody województwa są nieprzydatne do bytowania ryb. Przydatność wód do bytowania ryb stwierdza się w górnych odcinkach dużych rzek podkarpacia tj. Wisłoki, Wisłoka i Sanu oraz w potokach górskich. W latach przydatność wód do bytowania ryb w zlewni Wisłoka, stwierdzono tylko w górnym odcinku rzeki Wisłok przekrój Rudawka Rymanowska

24

25

26

27 MONITORING JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH PODSUMOWANIE W rejonie powiatu rzeszowskiego zlokalizowane są obiekty będące źródłem największych presji wywieranych na środowisko wodne województwa. Zarówno w województwie, jak i w rejonie powiatu rzeszowskiego trwają prace związane z poprawą jakości wód powierzchniowych realizacja Krajowego Programu Ścieków Komunalnych, Monitoring wód powierzchniowych uległ w ostatnich latach gruntownym zmianom w związku z wdrażaniem RAMOWEJ DYREKTYWY WODNEJ; ograniczona została liczba punktów pomiarowych, przypisano im różne funkcje co do oceny stanu wód, Na podstawie prowadzonych badań stwierdza się, że jakość wód powierzchniowych w centralnej części województwa jest niezadowlająca i wypada niekorzystnie w skali całego województwa, Główny problem powiatu rzeszowskiego stanowi zła jakość wód (zły stan sanitarny) rzeki Wisłok dopływających do ujęcia w Zwięczycy (wody poza kategorią).

28 Rzeka Wisłok, perła Europy?

29

30

31

32

33

34 Pstrąg potokowy (Salmo trutta m. fario).

35 Fauna górnej zlewni rzeki Wisłok

36 Czaszka wilka (Canis lupus)

37 Nadobnica alpejska (Rosalia alpina ) pl.wikipedia.org

38 Pluszcz (Cinclus cinclus) forum.przyroda.org

39 Orlik krzykliwy (Aquila pomarina) cudnatury.blox.pl

40 Puszczyk uralski (Strix uralensis)

41 Niepylak apollo (Parnassius apollo) plfoto.com

42 Zapora Besko bariera od 1978 r., wys. 38 m.

43 Wisłok w Besku bezpański zaniedbany próg.

44 Tabor w Rymanowie Zdroju z barierami.

45 Wycinka drzew w okresie wiosny w dolinie Wisłoczka.

46

47 Bariera spowodowana przepustami i erozją.

48 Tak się upiększa Wisłok w Krośnie

49 Ciąg dalszy prac w Krośnie.

50 Meliorowanie Lubatówki w Krośnie

51 Rzeka wysypiskiem śmieci.

52

53 Budowa zapory i sztucznego zbiornika wodnego na rzece Wisłok. Cele i funkcje Zapewnienie wody dla ujęcia WSK PZL Rzeszów; Zapewnienie wody dla MPWiK sp. z o.o. Rzeszów dla ujęć na lewym brzegu rzeki Wisłok w Zwięczycy Turystyka i rekreacja Średni roczny przepływ wody 17,8m3/s Minimalny obserwowal ny 1,10m3/s Maksymalny obserwowal ny 1200 m3/s Widok zapory od strony Zalewu

54

55 W latach i przeprowadzono na zaporze i zalewie w Rzeszowie szereg prac modernizacyjnych mających ogólnie na celu pogłębienie zbiornika. Usunięto w sumie 550 tyś. m 3 mułu. Były to następujące działania:

56 2. Zwężenie misy obiektu przy ujściu rzeki Strug do zbiornika Rzeka Strug

57 3. Budowa kamiennych grobli w wybranych punktach na zbiorniku

58 Skutki działalności Wisłoka przez 30 lat istnienia zbiornika w Rzeszowie. Tempo zarastania zalewu

59 Tempo zarastania zalewu Widok ogólny zalewu w roku jego powstania (1973 r.)

60 Tempo zarastania zalewu Stan zalewu po 7 latach eksploatacji (1985r.)

61 Tempo zarastania zalewu Rzeszowski zalew w 2000 r.

62 Tempo zarastania zalewu Zalew Na Wisłoku w Rzeszowie- stan obecny 2008r. źródło.

63 Fakty w liczbach 1973r. 68,2 ha 2003r. 41,6 ha 26,6 ha = - 42%

64 Założenia i realia

65 Główny nurt przepływu rzeki przez zalew

66 Rozkwit mikro i makroflory na płyciznach zalewu

67 Wycieczka doliną Wisłoka w proponowanym obszarze Natura 2000

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77 Rezerwat przyrody Lisia Góra nadrzeczna ozdoba Rzeszowa

78 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ ZACHĘCAMY DO ODWIEDZENIA NASZEJ STRONY INTERNETOWEJ