Pytania i odpowiedzi

Transkrypt

1 Pytania i odpowiedzi Kwiecień 2018 r. Kontekst Dlaczego UE negocjuje umowę handlową z Meksykiem?... 3 Jak duży jest rynek meksykański? Jaka jest skala wymiany handlowej między UE a Meksykiem?... 4 Jakie są wady obecnej umowy handlowej między UE a Meksykiem?... 4 Jaka jest wartość dodana nowej umowy handlowej?... 4 Czego UE i Meksyk oczekują od umowy?... 5 Spis treści... 5 Jakie są w skrócie główne cele umowy?... 5 Co będzie oznaczała umowa dla handlu towarami?... 7 Co będzie oznaczała umowa dla handlu usługami?... 7 Wpływ... 8 Korzyści... 8 Które sektory skorzystają w największym stopniu?... 8 Obawy... 8 W jaki sposób umowa przyniesie korzyści małym przedsiębiorstwom, a nie wyłącznie dużym?... 8 Jakie korzyści odniosą europejscy konsumenci?... 9 Jakie korzyści przyniesie umowa unijnym społecznościom rolniczym?... 9 W jaki sposób umowa pomoże unijnym producentom żywności i napojów wprowadzać do obrotu ich wyróżniające się produkty regionalne (objęte oznaczeniem geograficznym)? W jaki sposób umowa przyczyni się do otwarcia meksykańskiego rynku zamówień publicznych? W jaki sposób umowa wesprze sektor kreatywny oraz innowatorów i artystów w Europie? W jaki sposób umowa będzie sprzyjała prowadzeniu inwestycji na większą skalę pomiędzy UE a Meksykiem?

2 W jaki sposób umowa pomoże w przestrzeganiu praw człowieka w Meksyku? W jaki sposób umowa zapewni ochronę europejskich norm, w tym norm w zakresie bezpieczeństwa żywności? W jaki sposób umowa pomoże zwalczać korupcję? W jaki sposób umowa zapewni ochronę praw pracowniczych w UE i Meksyku? A jaki będzie wpływ umowy na środowisko? W jaki jeszcze sposób umowa będzie wspierać zrównoważony rozwój? Czy umowa zmusi rządy państw członkowskich UE do prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych lub zniesienia monopoli państwowych? Czy umowa zawiera odniesienie do zasady ostrożności? Czy rozdział dotyczący zrównoważonego rozwoju będzie możliwy do wyegzekwowania na drodze prawnej? W jaki sposób umowa wpłynie na usługi publiczne w Europie? W jaki sposób umowa zapewni zachowanie prawa rządów do wprowadzania regulacji leżących w interesie publicznym? Dlaczego UE dąży do rozwiązywania wszelkich sporów wokół inwestowania, które mogą wystąpić w kontaktach z Meksykiem, za pośrednictwem systemu trybunałów inwestycyjnych? Proces Kto podjął decyzję o rozpoczęciu negocjacji w sprawie umowy handlowej z Meksykiem? W jakim stopniu wybrane rządy i wybrani posłowie do Parlamentu Europejskiego będą kontrolować cały proces? W jaki sposób Komisja stara się, aby każdy mógł obserwować przebieg rozmów? W jaki sposób Komisja zapewniła wysłuchanie wszystkich osób zainteresowanych umową? Kiedy rozpoczęły się negocjacje w celu aktualizacji umowy między UE a Meksykiem? Kiedy się zakończą? Co się stanie po zakończeniu negocjacji? Do kogo należy decydujący głos w sprawie zawarcia umowy?

3 Kontekst Dlaczego UE negocjuje umowę handlową z Meksykiem? Świat zdążył się zmienić od czasu wejścia w życie umowy ogólnej między UE i Meksykiem w 2000 r. Unia Europejska: ma 13 nowych państw członkowskich; rozwinęła swój jednolity rynek; wprowadziła euro. Meksyk: stał się jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się gospodarek na świecie; odnotował wzrost produkcji na mieszkańca o prawie 20 proc. w ujęciu realnym; przystąpił do OECD. W 1997 r. Unia Europejska i Meksyk podpisały Umowę o partnerstwie gospodarczym oraz koordynacji politycznej i współpracy. Zawierała ona część dotyczącą handlu, która zaowocowała głównie ograniczeniem barier w handlu towarami. Umowa ta weszła w życie w 2000 r. Część umowy dotycząca handlu usługami weszła w życie w 2001 r. Po blisko 20 latach nadszedł czas na zaktualizowanie tej umowy. Wymiana handlowa między UE i Meksykiem już przynosi znaczące wyniki: handel towarami wyniósł 62 mld euro w 2017 r. handel usługami osiągnął wartość 15 mld euro w 2016 r. Jako dynamicznie rozwijająca się gospodarka wschodząca w państwie liczącym 128 mln mieszkańców Meksyk oferuje przedsiębiorstwom europejskim ogromne możliwości zwiększenia eksportu. Eksportowane z UE towary i usługi o wartości 1 mld euro przekładają się każdorazowo na około 14 tys. miejsc pracy w Europie. Im więcej Europa eksportuje, tym więcej miejsc pracy może zachować i stworzyć. 3

4 Jak duży jest rynek meksykański? Jaka jest skala wymiany handlowej między UE a Meksykiem? Jak podaje Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Meksyk jest drugą co do wielkości gospodarką w Ameryce Łacińskiej i 15. co do wielkości gospodarką na świecie w ujęciu nominalnym. Promuje podobne wartości co UE, m.in. otwarty i sprawiedliwy handel oparty na międzynarodowych regułach. UE jest trzecim co do wielkości partnerem handlowym Meksyku. Meksyk jest drugim co do wielkości po Brazylii partnerem handlowym UE w Ameryce Łacińskiej. Przedsiębiorstwa unijne dokonały eksportu do Meksyku... towarów o wartości 38 mld euro w 2017 r. usług o wartości 10 mld euro w 2016 r. oraz dokonały importu z Meksyku... towarów o wartości 24 mld euro w 2017 r. usług o wartości 5 mld euro w 2016 r. Przedsiębiorstwa z UE mogłyby eksportować i importować więcej towarów i usług do i z Meksyku, gdyby było to łatwiejsze. Jakie są wady obecnej umowy handlowej między UE a Meksykiem? Umowa handlowa między UE a Meksykiem z 2000 r. przyniosła wiele korzyści przedsiębiorstwom z UE. Nie reguluje ona jednak niektórych nowych i ważnych kwestii handlowych i inwestycyjnych, mających znaczenie z obecnej perspektywy, w taki sam sposób jak inne umowy zawarte przez UE lub Meksyk od 2000 r. Po obu stronach istnieje zatem niewykorzystany potencjał do intensywniejszej wymiany handlowej i zwiększonych inwestycji. Niewykorzystany potencjał oznacza: wyższe ceny; mniejszy wybór i mniej innowacji dla konsumentów w UE i Meksyku; utracone możliwości tworzenia miejsc pracy związanych z eksportem, które są średnio lepiej płatne. Jaka jest wartość dodana nowej umowy handlowej? Zaktualizowana umowa ma jeszcze bardziej ułatwić eksport na rynki drugiej strony i dokonywanie na nich inwestycji poprzez: 4

5 zniesienie barier pozataryfowych, takich jak: o ograniczenia na rynku meksykańskim dla produktów żywnościowych pochodzących z UE, o problemy w zakresie ochrony europejskich praw własności intelektualnej w Meksyku; obniżenie taryf celnych w odniesieniu do większej liczby produktów głównie towarów rolnych; ochronę oznaczeń geograficznych wyróżniające się produkty spożywcze i napoje z określonych regionów w UE; otwarcie nowych rynków w obszarze usług i zamówień rządowych; ochronę europejskich inwestycji w Meksyku. Czego UE i Meksyk oczekują od umowy? UE oczekuje od Meksyku usunięcia niepotrzebnych barier utrudniających import europejski, tak aby przedsiębiorstwa z UE mogły eksportować więcej towarów i usług. Nasze wspólne cele są następujące: wzajemne otwarcie rynków dla towarów, usług i inwestycji; promowanie szerzej zakrojonej integracji gospodarczej; zwiększenie konkurencyjności; zapewnienie wysokiego poziomu ochrony praw własności intelektualnej; wyeliminowanie i ograniczenie niepotrzebnych barier w handlu oraz zapobieganie im; zacieśnienie współpracy pomiędzy UE a Meksykiem; przyczynianie się do realizacji przez UE i Meksyk wspólnych celów w zakresie praw pracowniczych i ochrony środowiska naturalnego (zrównoważony rozwój); określenie reguł handlu światowego zgodnie z naszymi wysokimi standardami i wspólnymi wartościami takimi jak demokracja i rządy prawa. Poza tymi celami zawarcie nowej zaktualizowanej umowy stanowiłoby wyraźny sygnał dla całego świata, że Meksyk i UE sprzeciwiają się protekcjonizmowi. Spis treści Jakie są w skrócie główne cele umowy? 1. Zniesienie taryf celnych Wysokie cła nakładane przez Meksyk w niektórych sektorach sprawiają, że unijne produkty w Meksyku są droższe, a tym samym mniej atrakcyjne dla konsumentów na tamtejszych rynkach. 5

6 Meksyk nakłada wysokie taryfy celne na przywóz z UE produktów, takich jak: żywność i inne produkty rolne produkty rybołówstwa Na mocy umowy Meksyk zniesie prawie wszystkie wspomniane taryfy i w rezultacie: wzrośnie konkurencyjność unijnych produktów w Meksyku; unijnym producentom i eksporterom będzie łatwiej sprzedawać towary w Meksyku. Umowa handlowa z Meksykiem mogłaby znacznie ułatwić producentom unijnym wywóz ich towarów do Meksyku oraz przyczynić się do stopniowego znoszenia taryf celnych o wartości ponad 100 mln euro rocznie. 2. Zniesienie pozataryfowych barier w handlu Zasady i przepisy niezgodne z międzynarodowymi umowami, normami lub utrwalonymi praktykami mogą stanowić przeszkody dla eksporterów z UE, skutkując dodatkowymi kosztami przestrzegania przepisów. Większość norm unijnych wywodzi się z norm międzynarodowych, od których normy meksykańskie jednak często się różnią. Sprawia to trudności eksporterom unijnym i naraża ich na koszty, ponieważ muszą oni tworzyć odrębne linie produkcyjne dla rynku meksykańskiego. Umowa zaowocuje ulepszeniami w ponad 25 obszarach, w których bariery w handlu przysparzają trudności unijnym eksporterom i importerom. Meksyk dostosuje swoje normy do norm unijnych, co: ułatwi przedsiębiorstwom z UE wywóz do Meksyku; zapewni lepsze przestrzeganie norm międzynarodowych. 3. Pokazanie opinii publicznej na świecie, że UE i Meksyk odrzucają protekcjonizm W czasach, gdy nasilają się naciski o charakterze protekcjonistycznym, umowa handlowa pomiędzy UE a Meksykiem stanowiłaby wyraźny sygnał dla świata, że te dwie gospodarki: odrzucają protekcjonizm; sprzyjają działalności gospodarczej i wymianie handlowej opartym na uczciwych zasadach i wysokich standardach. 6

7 Co będzie oznaczała umowa dla handlu towarami? UE oczekuje, że Meksyk: zniesie pozostałe cła przywozowe na towary europejskie; usunie przeszkody dla eksportu UE, takie jak niejasne zasady i przepisy. Oczekuje się, że ułatwienie eksportu do Meksyku będzie korzystne dla wszystkich przedsiębiorstw z UE, a przede wszystkim dla tych produkujących i sprzedających: produkty rolno-spożywcze maszyny paliwa mineralne i produkty pokrewne produkty lecznicze środki transportu Co będzie oznaczała umowa dla handlu usługami? Umowa ułatwi przedsiębiorstwom z UE sprzedaż usług w Meksyku. Oczekuje się, że skorzystają na niej w szczególności przedsiębiorstwa działające w następujących sektorach: usługi dla biznesu usługi finansowe telekomunikacja transport Zasadniczo umowa uniemożliwi UE i Meksykowi dyskryminację usługodawców drugiej strony. Umowa: zapewni UE lub Meksykowi możliwość regulowania swoich rynków usług w niedyskryminacyjny sposób; nie wpłynie na usługi publiczne, takie jak opieka zdrowotna czy edukacja. Umowa nie zmieni ani nie naruszy przepisów UE i Meksyku bez względu na to, czy mają one zastosowanie do zagranicznych czy krajowych usługodawców dotyczących: BHP norm środowiskowych wymogów dotyczących kwalifikacji praw pracowniczych warunków pracy 7

8 Wpływ Korzyści Które sektory skorzystają w największym stopniu? Z aktualizacji tej umowy skorzystają, pośrednio lub bezpośrednio, wszystkie przedsiębiorstwa prowadzące handel między Meksykiem a UE. Niektóre sektory mogą jednak odnieść większe korzyści, w tym sektory produkujące: żywność i napoje, ponieważ nastąpi obniżenie taryf, a sprzedaż podróbek niektórych wyróżniających się regionalnych produktów spożywczych i napojów z UE takich jak szynka parmeńska, włoskie prosecco i irlandzka whisky, stanie się w Meksyku nielegalna; samochody i części samochodowe producenci będą mieli większą pewność, ponieważ będą nadal mogli prowadzić wywóz zgodnie z normami międzynarodowymi; maszyny, ponieważ przedsiębiorstwa w UE będą mogły korzystać z bardziej wyrównanych warunków działania; wyroby medyczne; produkty farmaceutyczne, ponieważ reguły pochodzenia zostaną udoskonalone. Obawy W jaki sposób umowa przyniesie korzyści małym przedsiębiorstwom, a nie wyłącznie dużym? Dla mniejszych eksporterów nawet mniejsze bariery stanowią niewspółmiernie duże obciążenie, ponieważ nie mają oni czasu ani zasobów, aby je pokonać. Dlatego też UE pragnie, aby poświęcono im osobny rozdział w umowie. UE pragnie, by umowa: ułatwiła eksporterom zdobywanie informacji na temat przepisów meksykańskich mających zastosowanie do ich produktów; zwiększyła przejrzystość meksykańskich regulacji; skutkowała uproszczeniem meksykańskich procedur celnych. Udoskonalenia takie będą szczególnie przydatne dla małych przedsiębiorstw. Dzięki nowej zaktualizowanej umowie handlowej między UE a Meksykiem: dojdzie do zacieśnienia współpracy w ramach istniejących wspólnych projektów; 8

9 powstaną nowe sposoby i programy, by pomóc małym przedsiębiorstwom zwiększyć wielkość wywozu. Małe przedsiębiorstwa odniosą korzyści dzięki: niższym kosztom wynikającym ze zniesienia barier pozataryfowych uproszczonym wymogom dotyczącym reguł pochodzenia bliższej współpracy między UE a Meksykiem zbliżeniu norm UE i Meksyku Jakie korzyści odniosą europejscy konsumenci? Umowa powinna sprawić, że meksykańskie produkty w sklepach stanieją, i zapewnić konsumentom w UE większy wybór produktów. Konsumenci to także pracownicy, tak więc będą mogli również korzystać z silnej gospodarki unijnej i możliwości zatrudnienia związanego z wywozem. Jakie korzyści przyniesie umowa unijnym społecznościom rolniczym? Unijne społeczności rolnicze odniosą korzyści dzięki łatwiejszemu dostępowi do rynku meksykańskiego i większym możliwościom sprzedaży własnych produktów na rynku meksykańskim liczącym 128 mln konsumentów. Meksykańscy konsumenci lubią wysokiej jakości produkty europejskie, takie jak ser, drób, wieprzowina, żywność przetworzona i czekolada. Meksyk usunie wysokie taryfy celne na kluczowe produkty spożywcze z UE, takie jak: makaron (obecnie cło wynosi do 20 proc.), czekolada i wyroby cukiernicze (cła przekraczają 20 proc.), sery pleśniowe (do 20 proc.), jabłka i brzoskwinie w puszkach (do 20 proc.), praktycznie wszystkie produkty z wieprzowiny (do 45 proc.) i istotne z ekonomicznego punktu widzenia produkty drobiowe (do 100 proc.). Jeśli chodzi o inne produkty, umowa zapewni istotny dostęp do nowego rynku w ramach kontyngentów rocznych, np.: Produkt UE Mleko w proszku Obecna stawka cła nakładana przez Meksyk do 50 proc. Wielkość kontyngentu taryfowego na poziomie 0 proc. dla produktów UE ton Pozostałe sery do 45 proc ton Świeże i przetworzone do 45 proc ton 9

10 sery Meksyk i UE są zgodne co do konieczności wyeliminowania innych barier handlowych, takich jak niejasne zasady i przepisy w Meksyku, aby ułatwić unijnym producentom eksport do Meksyku. Unijni producenci wyróżniających się regionalnych produktów spożywczych i napojów również mogą odnieść korzyści, ponieważ sprzedaż podróbek tych produktów stanie się nielegalna w Meksyku (zob. niżej). W jaki sposób umowa pomoże unijnym producentom żywności i napojów wprowadzać do obrotu ich wyróżniające się produkty regionalne (objęte oznaczeniem geograficznym)? UE jest głównym producentem wyróżniających się regionalnych produktów spożywczych i napojów, takich jak szynka parmeńska, parmezan, włoskie prosecco i irlandzka whiskey. Produkty te mają szczególny status znany jako oznaczenie geograficzne, które informuje konsumentów, że są to produkty oryginalne. Status ten pozwala również producentom unijnym uzyskać premię za jakość ich produktów oraz gwarantuje, że nie będą one podrabiane za granicą. W ramach istniejącej umowy z Meksykiem ochroną objętych jest już około 100 napojów spirytusowych z UE z oznaczeniami geograficznymi. Na mocy nowej umowy handlowej UE oczekuje, że Meksyk będzie chronił dodatkowo 340 europejskie oznaczenia geograficzne dotyczące win i produktów spożywczych. Oznacza to, że jedynie produkty wytworzone w UE będą mogły być sprzedawane w Meksyku pod daną nazwą. Dzięki temu: europejscy producenci i eksporterzy uzyskają wsparcie; konsumenci w Meksyku będą pewni, że kupują oryginalne produkty europejskie. W jaki sposób umowa przyczyni się do otwarcia meksykańskiego rynku zamówień publicznych? Meksykański rynek zamówień rządowych jest wart około 30 mld euro w skali roku. W ramach nowej umowy Meksyk zgodził się: zwiększyć liczbę przetargów, w których mogą wziąć udział oferenci europejscy; ułatwić europejskim przedsiębiorstwom składanie ofert w organizowanych w tym kraju zamówieniach publicznych; 10

11 rozpatrywać oferty składane przez przedsiębiorstwa z UE na równi z ofertami przedsiębiorstw meksykańskich; zapewnić przewidywalne i przejrzyste procedury udzielania zamówień publicznych. Meksyk zobowiązał się do podjęcia negocjacji ze stanami meksykańskimi, aby umożliwić przedsiębiorstwom z UE udział w przetargach na poziomie poszczególnych stanów do czasu podpisania umowy. W jaki sposób umowa wesprze sektor kreatywny oraz innowatorów i artystów w Europie? Zarówno UE, jak i Meksyk dysponują sprawnymi systemami ochrony praw własności intelektualnej i ich egzekwowania obejmującymi m.in.: znaki towarowe patenty wzory i modele tajemnice handlowe Nowa umowa potwierdza przepisy prawne dotyczące własności intelektualnej przyjęte w UE i Meksyku. Umowa ma także wspierać Meksyk w przestrzeganiu norm międzynarodowych, w szczególności w zakresie ochrony praw autorskich. W jaki sposób umowa będzie sprzyjała prowadzeniu inwestycji na większą skalę pomiędzy UE a Meksykiem? Umowa ułatwi przedsiębiorstwom z UE i Meksyku inwestowanie na rynkach drugiej strony, w związku z czym więcej meksykańskich przedsiębiorstw będzie mogło inwestować lub rozpocząć produkcję w UE. Umowa będzie również regulowała kwestię ładu korporacyjnego. Celem jest przyciąganie inwestycji i tworzenie sprzyjających warunków poprzez zwiększenie zaufania inwestorów i poprawę konkurencyjności. Dzięki temu inwestorzy będą mogli optymalnie korzystać z możliwości, jakie stwarza ta umowa. UE zobowiązuje się stosować swoje nowe podejście i rozwiązywać spory związane z ochroną inwestycji poprzez system trybunałów inwestycyjnych. System sądów ds. inwestycji pomoże stworzyć bardziej przewidywalne warunki działania dla inwestorów. 11

12 W jaki sposób umowa pomoże w przestrzeganiu praw człowieka w Meksyku? Umowa handlowa jest częścią bardziej kompleksowej umowy ogólnej między UE a Meksykiem, która przyczyni się do zacieśnienia współpracy i stworzy warunki do prowadzenia regularnych spotkań na wysokim szczeblu między UE a Meksykiem poświęcone prawom człowieka, bezpieczeństwu i sprawiedliwości. UE będzie nadal wspierała realizowane przez organizacje pozarządowe projekty, które mają na celu propagowanie praw człowieka, spójności społecznej i bezpieczeństwa w Meksyku, a także podkreślają rolę społeczeństwa obywatelskiego. Nowa umowa pozwoli UE i Meksykowi omówić szereg zagadnień takich jak prawa człowieka ze społeczeństwem obywatelskim reprezentowanym m.in. przez: związki zawodowe działaczy na rzecz ochrony środowiska naturalnego grupy zajmujące się ochroną praw człowieka stowarzyszenia przedsiębiorców dziennikarzy ośrodki akademickie i analityczne W ten sposób UE uzyska więcej możliwości omawiania kwestii praw człowieka z Meksykiem niż dotychczas. W jaki sposób umowa zapewni ochronę europejskich norm, w tym norm w zakresie bezpieczeństwa żywności? Podobnie jak wszystkie umowy handlowe zawarte przez UE umowa z Meksykiem nie będzie miała wpływu na europejskie normy dotyczące produktów, w tym produktów spożywczych i rolnych, i będzie chronić prawo UE do stosowania własnych norm odnoszących się do towarów i usług sprzedawanych w Europie. Wszystkie towary importowane z Meksyku będą musiały być zgodne z unijnymi przepisami w zakresie: norm technicznych dotyczących produktów bezpieczeństwa konsumentów ochrony środowiska zdrowia zwierząt i roślin 12

13 bezpieczeństwa żywności oraz organizmów zmodyfikowanych genetycznie (GMO) UE i Meksyk prowadzą rozmowy, które owocują zacieśnieniem współpracy w ramach kilku organów ustanawiających normy w takich obszarach jak: produkty lecznicze przemysł chemiczny Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna Kodeks Żywnościowy, tj. normy ustalone przez Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) i Światową Organizację Zdrowia Jako że normy unijne są już zgodne z normami międzynarodowymi, oznacza to ułatwienia dla przedsiębiorstw z UE prowadzących eksport do Meksyku. W jaki sposób umowa pomoże zwalczać korupcję? Nowa umowa handlowa między UE a Meksykiem jest częścią bardziej kompleksowej umowy ogólnej na rzecz zapobiegania i zwalczania korupcji. Obie strony zobowiązują się do: uznania przekupstwa wśród urzędników rządowych za przestępstwo; rozważenia uznania przekupstwa wśród przedsiębiorców za przestępstwo; pociągania do odpowiedzialności osoby fizyczne lub przedsiębiorstwa, które stosują praktyki korupcyjne. Ponadto UE i Meksyk będą zapobiegać korupcji poprzez: wdrażanie kodeksów postępowania dla urzędników państwowych i ich egzekwowanie; zachęcanie przedsiębiorstw do: o szkolenia swoich pracowników w zakresie etyki, o prowadzenia audytów i publikowania swoich sprawozdań finansowych. UE i Meksyk będą walczyć ze zjawiskiem prania pieniędzy poprzez: każdorazowe ujawnianie tożsamości osoby będącej rzeczywistym właścicielem rachunku bankowego, funduszu powierniczego lub funduszu ( właściciel ekonomiczny ); udzielanie organom podatkowym, sądowym i innym właściwym organom dostępu do takich informacji. 13

14 Umowa ogólna pozwala społeczeństwu obywatelskiemu rozliczać UE i Meksyk z wypełniania swoich zobowiązań w ramach umowy. W jaki sposób umowa zapewni ochronę praw pracowniczych w UE i Meksyku? W UE obowiązują surowe przepisy chroniące prawa pracowników. UE i Meksyk są zgodne co do tego, że nowa umowa handlowa musi chronić istniejące prawa i nie może ich ograniczać ani osłabić. W umowie zakazuje się każdej ze stron niewłaściwego wspierania handlu i inwestycji poprzez: odstępstwa od przepisów prawa pracy nieegzekwowanie przepisów prawa pracy Zapewniając liberalizację handlu, która idzie w parze z poszanowaniem praw pracowniczych, możemy mieć wpływ na proces globalizacji. Nowa umowa zawierająca postanowienia dotyczące zrównoważonego rozwoju będzie miała pozytywny wpływ na propagowanie i poszanowanie praw człowieka, ponieważ będzie wspierać Meksyk przy: wdrażaniu podstawowych norm pracy określonych przez Międzynarodową Organizację Pracy (MOP); ratyfikowaniu podstawowej konwencji MOP dotyczącej prawa organizowania się i prowadzenia rokowań zbiorowych. A jaki będzie wpływ umowy na środowisko? Przed rozpoczęciem negocjacji Komisja przeprowadziła ocenę skutków. W opublikowanym w 2016 r. badaniu przeanalizowano potencjalny wpływ umowy na środowisko naturalne, społeczeństwo i gospodarkę. Badanie pokazało, że umowa: spowodowałaby wzrost wymiany handlowej w sektorze technologii ekologicznych. Pozwoliłoby to zrekompensować wszelkie negatywne skutki dla środowiska naturalnego, takie jak zwiększenie ilości odpadów i wykorzystanie zasobów; przyniosłaby korzyści mniej energochłonnym i wytwarzającym mniej emisji sektorom oraz przyczyniłaby się do ewolucji produkcji w kierunku bardziej ekologicznych sektorów zarówno w UE, jak i w Meksyku; nie spowodowałaby wzrostu zapotrzebowania na energię; 14

15 nie spowodowałaby wzrostu importu zasobów naturalnych. UE i Meksyk uzgodniły, że zawarta pomiędzy nimi umowa handlowa musi wzmacniać istniejące przepisy dotyczące ochrony środowiska naturalnego, a nie je ograniczać czy osłabiać. Umowa zakazuje każdej ze stron równania w dół. Oznacza to, że strony nie mają prawa nadmiernie sprzyjać rozwojowi handlu i inwestycji poprzez: stosowanie odstępstw od przepisów prawa ochrony środowiska naturalnego nieegzekwowanie przepisów prawa ochrony środowiska naturalnego Komisja Europejska zleciła niezależnemu wykonawcy przeprowadzenie oceny wpływu na zrównoważony rozwój umowy handlowej między UE i Meksykiem. Ocena ta pozwala bardziej szczegółowo przeanalizować potencjalny wpływ umowy na środowisko naturalne, społeczeństwo i gospodarkę. W ramach przeprowadzanej oceny wykonawca organizuje warsztaty w celu zebrania opinii zainteresowanych stron. Ocena pokazuje negocjatorom UE, jakie ewentualne działania będzie trzeba przewidzieć w umowie, by zrekompensować możliwe negatywne skutki dla środowiska naturalnego i by umowa wpisywała się w unijną politykę ochrony środowiska. W jaki jeszcze sposób umowa będzie wspierać zrównoważony rozwój? Nowa umowa handlowa obejmuje zobowiązania dotyczące: promowania zrównoważonego zarządzania łowiskami i lasami; ochrony różnorodności biologicznej; zwalczania nielegalnego handlu zwierzętami zagrożonymi wyginięciem. W nowej umowie handlowej UE i Meksyk zobowiązują się: współpracować w zakresie zagadnień środowiska naturalnego i praw pracowniczych, które są powiązane z handlem; wprowadzić w życie wszystkie wielostronne umowy środowiskowe, które podpisały, w tym porozumienie klimatyczne z Paryża. UE i Meksyk uzgodniły również promowanie różnych innych inicjatyw, takich jak: zachęcanie przedsiębiorstw do współpracy: o w sposób odpowiedzialny, z poszanowaniem dla środowiska naturalnego i praw pracowniczych, o w sposób rozliczalny, poprzez otwarte informowanie o miejscu nabywania surowców do wytworzenia swoich produktów; 15

16 sprawiedliwy handel, a także promowanie handlu produktami przyjaznymi dla środowiska naturalnego, takimi jak kakao i kawa produkowane w sposób zrównoważony; efektywność energetyczna oraz stosowanie technologii przyjaznych dla klimatu; przyjaznych dla klimatu. Czy umowa zmusi rządy państw członkowskich UE do prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych lub zniesienia monopoli państwowych? Nie. Umowa NIE zobowiąże rządów państw członkowskich UE do: prywatyzacji żadnych istniejących przedsiębiorstw ani monopoli państwowych; pozbawienia przedsiębiorstw lub monopoli państwowych praw lub przywilejów; obniżenia standardu usług publicznych. UE pragnie, by przedsiębiorstwa europejskie mogły sprzedawać produkty lub świadczyć usługi na rzecz meksykańskiego przedsiębiorstwa państwowego bez jakiejkolwiek dyskryminacji. Czy umowa zawiera odniesienie do zasady ostrożności? Tak. Zasada ostrożności jest również zapisana w traktatach UE, a umowy handlowe UE muszą być zgodne z tymi traktatami. UE czuwa nad tym, by wszystkie umowy handlowe, których jest sygnatariuszem: w żadnym stopniu nie naruszały prawa do wprowadzania regulacji w oparciu o zasadę ostrożności; były zgodne z istniejącymi przepisami UE dotyczącymi bezpieczeństwa żywności i innego rodzaju prawem wtórnym, które obejmuje zasadę ostrożności. Czy rozdział dotyczący zrównoważonego rozwoju będzie możliwy do wyegzekwowania na drodze prawnej? Tak. Rozdział umowy dotyczący zrównoważonego rozwoju obejmuje takie kwestie, jak: prawa pracownicze środowisko zmiana klimatu Zobowiązania zawarte w tym rozdziale będą możliwe do wyegzekwowania na drodze prawnej poprzez system rozstrzygania sporów obejmujący: zewnętrzny przegląd dokonywany przez niezależny zespół ekspertów; 16

17 rolę społeczeństwa obywatelskiego, w tym przedstawicieli pracowników i związków zawodowych, na wszystkich etapach; wiedzę ekspercką organów międzynarodowych, takich jak Międzynarodowa Organizacja Pracy. W jaki sposób umowa wpłynie na usługi publiczne w Europie? Umowa nie wpłynie na usługi publiczne. Żadna z umów handlowych, których sygnatariuszem jest UE, nie zmusza rządów do prywatyzacji ani deregulacji jakichkolwiek usług publicznych, czy to na poziomie lokalnym, czy krajowym. Umowa pomiędzy UE a Meksykiem nie różni się w tym zakresie. Rządy państw członkowskich UE wciąż będą mogły znacjonalizować wszelkie usługi świadczone przez podmioty prywatne. Musiałyby, oczywiście, przestrzegać przepisów krajowych i unijnych, np. dotyczących warunków przedterminowego wypowiedzenia umowy czy zapłaty odszkodowania za wywłaszczenie. Umowy handlowe, których sygnatariuszem jest UE, nie wpływają na zdolność państwa do regulowania swoich rynków usług. Ich celem jest powstrzymanie rządów przed dyskryminowaniem usługodawców ze względu na ich przynależność państwową. Umowa pomiędzy UE a Meksykiem nie zmieni przepisów, których muszą przestrzegać dostawcy zarówno zagraniczni, jak i krajowi w dziedzinie: ochrony zdrowia i bezpieczeństwa ludzi organizacji systemów edukacji dystrybucji wody ochrony środowiska naturalnego Niektóre z państw członkowskich UE postanowiły zezwolić usługodawcom spoza UE na świadczenie prywatnych usług edukacyjnych i zdrowotnych. Inne ustanowiły wyraźny zakaz wobec takich usługodawców. Bez względu na to, co postanowią poszczególne państwa członkowskie, ani umowa handlowa z Meksykiem, ani Traktat z Lizbony nie ograniczają: zdolności państw członkowskich UE do regulowania lub dostarczania usług świadczonych w interesie ogólnym, takich jak usługi energetyczne i wodne; zdolności UE do regulowania takich usług w sposób niedyskryminujący. 17

18 W jaki sposób umowa zapewni zachowanie prawa rządów do wprowadzania regulacji leżących w interesie publicznym? Umowa nie wpłynie na prawo UE ani Meksyku do: regulowania kwestii ochrony zdrowia publicznego, środowiska naturalnego lub pracowników; świadczenia usług publicznych. Żadna z umów handlowych, których sygnatariuszem jest UE, nie zmusza rządów do prywatyzacji ani deregulacji jakichkolwiek usług publicznych, czy to na poziomie lokalnym, czy krajowym. Umowa pomiędzy UE a Meksykiem nie różni się w tym zakresie. Umowa umożliwi UE i Meksykowi współpracę na zasadzie dobrowolności w zakresie niektórych kwestii regulacyjnych. Współpraca będzie miała zastosowanie wyłącznie do ogólnych przepisów prawa Unii lub tych, które wpływają na handel lub inwestycje. Nie obejmie ona przepisów państw członkowskich UE. Dlaczego UE dąży do rozwiązywania wszelkich sporów wokół inwestowania, które mogą wystąpić w kontaktach z Meksykiem, za pośrednictwem systemu trybunałów inwestycyjnych? UE dąży do tego, aby włączyć swoje nowe podejście do ochrony inwestycji i rozstrzygania sporów, tj. korzystanie z systemu sądów ds. inwestycji, do wszystkich nowo zawieranych umów o handlu. System sądów ds. inwestycji: ustanawia stały trybunał dla każdej umowy handlowej UE wraz z partnerem handlowym; posiada wysoko wykwalifikowanych sędziów, losowo przydzielanych do każdej sprawy; pozwala unikać konfliktów interesów poprzez uniemożliwianie łączenia funkcji sędziego z wykonywaniem zawodu prawnika specjalizującego się w inwestycjach; obejmuje prawo do odwołania się od wyroków, a także możliwość uchylenia orzeczeń sądowych; gwarantuje, że wszystkie dokumenty są dostępne w internecie, a wszystkie przesłuchania można śledzić na żywo dzięki transmisji internetowej. UE przewidziała już system sądów ds. inwestycji w umowach z Kanadą i Wietnamem. Podobnie jak Kanada, Meksyk posiada niezależne, bezstronne sądownictwo. 18

19 UE postrzega uwzględnienie systemu sądów ds. inwestycji w umowach handlowych jako krok w kierunku wyższego celu, jakim jest stworzenie publicznego, międzynarodowego sądu ds. inwestycji, w którym: orzekaliby wysoko wykwalifikowani sędziowie; stosowane byłyby przejrzyste metody pracy. Międzynarodowy sąd ds. inwestycji zastąpiłby obecne liczne prywatne uzgodnienia dotyczące arbitrażu, które są zawarte w tysiącach dwustronnych umów handlowych na całym świecie. Stanowi to kolejny istotny krok w kierunku kształtowania globalizacji i zapewnienia sprawiedliwego systemu opartego na zasadach i najwyższych normach. Proces Kto podjął decyzję o rozpoczęciu negocjacji w sprawie umowy handlowej z Meksykiem? Decyzję o rozpoczęciu negocjacji podjęły państwa członkowskie UE spotykające się jako Rada Unii Europejskiej. W dniu 23 maja 2016 r. Rada Unii Europejskiej przyjęła wytyczne negocjacyjne często określane jako mandat tak by zastąpić umowę ogólną między UE a Meksykiem z 2000 r. zaktualizowaną umową. Rządy państw członkowskich UE zleciły Komisji Europejskiej prowadzenie negocjacji w imieniu UE. W mandacie określono cele, jakie strony pragną osiągnąć. UE i Meksyk odbyły pierwszą rundę negocjacji w czerwcu 2016 r. W jakim stopniu wybrane rządy i wybrani posłowie do Parlamentu Europejskiego będą kontrolować cały proces? Komisja Europejska prowadzi negocjacje w imieniu UE zgodnie z wytycznymi przekazanymi jej przez rządy 28 państw członkowskich UE. Komisja zawsze dbała o to, by zapewnić państwom członkowskim UE oraz Parlamentowi Europejskiemu możliwość rozliczania jej na bieżąco z przebiegu negocjacji. Cecilia Malmström, komisarz UE do spraw handlu, oraz negocjatorzy Komisji: współpracują z państwami członkowskimi UE nad przygotowaniem negocjacji i tekstów negocjowanych dokumentów; 19

20 składają sprawozdania z przebiegu negocjacji podczas posiedzeń rządów państw członkowskich zebranych w Radzie; na bieżąco informują Parlament Europejski o postępach; występują przed Komisją Handlu Międzynarodowego Parlamentu Europejskiego. Od stycznia 2016 r. odbyło się 13 spotkań ze wszystkimi państwami członkowskimi UE oraz 10 spotkań z Komisją Handlu Międzynarodowego przy Parlamencie Europejskim. Parlament Europejski powołał również specjalną grupę monitorującą, która ma za zadanie obserwować przebieg negocjacji. W jaki sposób Komisja stara się, aby każdy mógł obserwować przebieg rozmów? W toku negocjacji Komisja prowadzi regularne spotkania w celu wymiany informacji z: rządami państw członkowskich UE Parlamentem Europejskim organizacjami społeczeństwa obywatelskiego Na swojej stronie internetowej Komisja publikuje: sprawozdania z rund negocjacyjnych teksty unijnych wniosków przedłożonych Meksykowi komunikaty prasowe informacje dotyczące kontekstu negocjacji Ponadto Komisja: organizuje konferencje prasowe z dziennikarzami; organizuje dialogi obywatelskie w państwach członkowskich UE; korzysta z mediów społecznościowych takich jak Twitter. 20

21 W jaki sposób Komisja zapewniła wysłuchanie wszystkich osób zainteresowanych umową? Komisja regularnie składa sprawozdania rządom państw członkowskich UE i na bieżąco informuje Parlament Europejski o postępach w negocjacjach. Komisja Europejska odbyła także liczne spotkania z przedstawicielami wielu z ponad 460 organizacji społeczeństwa obywatelskiego zaangażowanych w jej obecny dialog na temat polityki handlowej. Tego rodzaju organizacje non-profit z siedzibą w UE obejmują: związki zawodowe organizacje konsumentów stowarzyszenia pracodawców stowarzyszenia przedsiębiorców organizacje rolnicze organizacje ekologiczne organizacje działające na rzecz dobrostanu zwierząt grupy wyznaniowe ośrodki analityczne grupy środowiskowe Spotkania te umożliwiają wysłuchanie opinii szeregu różnorodnych podmiotów, które mają możliwość przedstawienia swojego stanowiska w sprawie negocjacji. Podczas spotkań Komisja przekazuje społeczeństwu obywatelskiemu aktualne informacje dotyczące negocjacji i zapoznaje się z jego uwagami. W 2015 r. Komisja Europejska wydała nowe wytyczne dotyczące przejrzystości. Od tego czasu Komisja upublicznia wszystkie nowe dokumenty negocjacyjne przedkładane podczas rozmów. Komisja Europejska zachęca do kontaktu. Każda organizacja zainteresowana negocjacjami może spotkać się z urzędnikami, aby przedstawić swoje poglądy i opinie. Kiedy rozpoczęły się negocjacje w celu aktualizacji umowy między UE a Meksykiem? Kiedy się zakończą? Negocjacje rozpoczęto w 2016 r. W kwietniu br. UE i Meksyk osiągnęły porozumienie co do zasady. Zamiarem dwóch stron jest uzgodnienie ostatecznego brzmienia porozumienia do końca 2018 r. Co się stanie po zakończeniu negocjacji? Po zakończeniu negocjacji tekst umowy zostanie w UE: 21

22 ogłoszony na stronie internetowej Komisji Europejskiej; przetłumaczony na wszystkie języki urzędowe UE; sprawdzony przez prawników lingwistów; wysłany do zatwierdzenia państwom członkowskim UE, Parlamentowi Europejskiemu oraz, w stosownych przypadkach, parlamentom narodowym. Do kogo należy decydujący głos w sprawie zawarcia umowy? Umowa handlowa z Meksykiem jest częścią bardziej kompleksowej umowy ogólnej obejmującej obszary, za które odpowiadają wspólnie UE i państwa członkowskie, a nie tylko UE. Oznacza to tzw. porozumienie mieszane w przeciwieństwie do umowy zawieranej wyłącznie przez UE. Po zakończeniu negocjacji takie porozumienie mieszane musi następnie zostać zatwierdzone przez: rządy państw członkowskich UE Parlament Europejski parlamenty narodowe państw członkowskich oraz, w stosownych przypadkach, parlamenty regionalne W Meksyku takie porozumienie zatwierdza Senat. 22