Wrażliwość badaczy i dotkliwość eksperymentu: czy zmienia je świadomość społeczna?

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wrażliwość badaczy i dotkliwość eksperymentu: czy zmienia je świadomość społeczna?"

Judyta Ciesielska
6 lat temu
Przeglądów:

Elżbieta Kompanowska-Jezierska KKE, PolLASA, IMDiK im M.

Brak danych z lat minionych oraz z początków funkcjonowania LKE w Polsce Zmiana skali oceny dotkliwości

1 Wrażliwość badaczy i dotkliwość eksperymentu: czy zmienia je świadomość społeczna? The sensitivity of researchers and the severity of experiment: does social awareness influence them? Elżbieta Kompanowska-Jezierska KKE, PolLASA, IMDiK im M. Mossakowskiego PAN 13 kwietnia 2018, IMDiK PAN, Warszawa Źródła trudności w obiektywnej, mierzalnej ocenie Brak danych z lat minionych oraz z początków funkcjonowania LKE w Polsce Zmiana skali oceny dotkliwości oraz zmiana sposobu sprawozdawania Brak danych z innych obszarów poza UE Dostępne ujednolicone dane z UE to kilka ostatnich lat (2-5) Większość sprawozdań przygotowanych w językach narodowych 1

2 Źródła postępu Badacze Nacisk poprzez świadomość i wiedzę - często blokowany poprzez tradycyjne podejście do badań (konserwatyzm) Świadomość społeczna pojęcie socjologiczne wprowadzone przez Émile Opinia Durkheima publiczna oznaczające zbiór wyobrażeń, symboli, pojęć, opinii, poglądów i przesądów, wspólnych dla olbrzymiej większości danej społeczności. Generalnie mniejsza świadomość ale silniejsza grupa nacisku - Zmiany inicjowane przez dobrze zorganizowane organizacje broniące praw zwierząt Legislacja w USA etyczna odpowiedzialność wobec zwierząt Pierwsze prawo dotyczące ochrony zwierząt przyjęto w 1893 roku, tzw. 28-Hour Law przeciwko okrucieństwu w stosunku do zwierząt, głównie hodowlanych W 1966 The Animal Welfare Act zakazywał sprzedaży zwierząt towarzyszących do badań i wymagał rejestracji ośrodków badawczych i licencjonowania sprzedawców zwierząt Kolejne zmiany w 1985 (The Health Research Extension Act zwierzęta używane w badaniach biomedycznych i behawioralnych) i 1993 r. (Health Research Extension Act) wprowadzały pogłębione standardy zgodnie z zasadami Russell a and Burch a monitorowanie procedur, minimalizacja bólu i dystresu, poszukiwanie metod alternatywnych, szkolenie personelu etc. Zwierzęta laboratoryjne pierwsze regulacje w 1963 r. (6 modyfikacji pomiędzy 1965 a 1995 r.), - ochroną objęto psy, koty, króliki, chomiki, świnki morskie i małpy (inne stałocieplne włączane decyzją sekretarza Rolnictwa). Szczury, myszy (łącznie 90-95% zw. używanych w badaniach) i ptaki włączono skutecznie dopiero w 2004 r. The Laboratory Rat, edited by Auckow, Weisbroth & franklin, nd ed. 2

Legislacja w Wielkiej Brytanii Najstarsze ustawodawstwo w tej dziedzinie; z inicjatywy Królewskiej Akademii Nauk i Parlamentu; konieczne otrzymanie licencji wymaga podania powodów, metodyki i

3 Legislacja w Wielkiej Brytanii Najstarsze ustawodawstwo w tej dziedzinie; z inicjatywy Królewskiej Akademii Nauk i Parlamentu; konieczne otrzymanie licencji wymaga podania powodów, metodyki i przewidywanych osiągnięć eksperymentu - Pierwsze Przepisy 1876 r. Królewska Komisja ds. Wiwisekcji (Cruelty of Animals Act) POSTU- LATY Ruchu Przeciw Wiwisekcji F. COBBE Julian Walawski, Zw. Lab. Tom V, nr 1, 1967 Legislacja w Wielkiej Brytanii cd. Powołano UFFAW - University Federation for Animal Welfare dbać o dobro i dobrostan zw. doświadczalnych Animal (Scientific Procedure) Act z 1986 licencje: osobne dla osób i projektów i ośrodków, nadzór nad badaniami, dbanie o dobrostan zwierząt, zbieranie i publikowanie danych statystycznych; próg graniczny bólu to ukłucie igłą; obejmował głowonogi i formy larwalne oraz embrionalne; rozmnażanie to też regulowana procedura o ile zakłada ingerencję w genom Następny to obejmująca WB jako państwo członkowskie EU Dyrektywa 2010/63/EU wdrożona w styczniu 2013 r. 3

Pomiędzy 2005 a 2013 liczba procedur wzrosła o 42%, głównie w związku tworzeniem zwierząt genetycznie modyfikowanych (88% tego wzrostu) https://www.gov.

4 Legislacja i statystyki w Wielkiej Brytanii cd. Pomiędzy rokiem 1945 a 1971, liczba eksperymentów/procedur wzrosła z 1.18 miliona do 5.61 milionów; następnie malała osiągając w 1986 r. liczbę 3.11 milionów. Od roku 1988 zanotowano kolejny spadek do 2.62 milionów w 2001 r. Pomiędzy 2005 a 2013 liczba procedur wzrosła o 42%, głównie w związku tworzeniem zwierząt genetycznie modyfikowanych (88% tego wzrostu) nt_data/file/537708/scientific-p Losy Polski i świadomości społeczeństwa z zeszytów Zwierzęta Laboratoryjne Polska w okresie 20-lecia międzywojennego: 4

5 Losy Polski i świadomości społeczeństwa z zeszytów Zwierzęta Laboratoryjne Polska w okresie 20-lecia międzywojennego: Niestety akty normatyw -ne nie zostały wydane Upubliczniano wyroki sądów grodzkich dotyczące takich wykroczeń! Ludwik Cendrzak, Tom V, nr 1, 1967 Losy Polski i świadomości społeczeństwa z zeszytów Zwierzęta Laboratoryjne Polska w okresie socjalizmu: Ludwik Cendrzak, Tom V, nr 1,

6 Polska w okresie socjalizmu: Kierownik placówki ma obowiązek kontroli doświadczeń Ludwik Cendrzak, Tom V, nr 1, 1967 Polska w okresie socjalizmu: Ludwik Cendrzak, Tom V, nr 1,

7 Komitet Nauk Weterynaryjnych PAN opracował program dwuletniego szkolenia dla lek. wet. Jerzy Preibisch, Zwierzęta Laboratoryjne, 1963 rok II, Tom I Losy Polski i świadomości społeczeństwa z zeszytów Zwierzęta Laboratoryjne Polska w okresie socjalizmu: W 1960 r. ankieta UNESCO ujawniła tragiczną rozbieżność pomiędzy pomiędzy postulatami współczesnej nauki eksperymentalnej a stanem faktycznym (Feliks Luszewski) 90% placówek kupuje zw. Od przypadkowych hodowców i dostawców; wątpliwą jakość zastępowano ilością. Wnioski: 1) szkolenie personelu 5) opracowanie nowych typów klatek 6) opieka weterynaryjna nad zw. lab. powstaje Komisja Problemowa ds. Zwierząt Laboratoryjnych; 3 Wydziały PAN - Nauk Biologicznych, Rolniczych i Leśnych, Medycznych. Postulaty: dokształcanie kadr i powstanie profesjonalnych zakładów hodowli dzięki ankiecie UNESCO nawiązano kontakt z Międzynarodową Organizacją dla Zwierząt Laboratoryjnych (ICLA) to pierwsza organizacja międzynarodowa powstała po II Wojnie Światowej z inicjatywy UNESCO w 1956 roku Polska jej członkiem od 1960 r. lub od 1962 r. (różne dane). 7

8 ICLA Przedstawiciele państw europejskich ale także ZSRR, Indii, Australii; w 1962 r. wszedł przedstawiciel USA Przegląd liczby zw. wyhodowanych w różnych krajach i sposób ich wykorzystania Wydawano Biuletyn pierwszy w 1957 r. wysyłany nieodpłatnie do zainteresowanych osób i instytucji na świecie!!! Organizacja Konferencji, szkoleń, fundowanie stypendiów na szkolenia Inicjatywa tworzenia narodowych organizacji ds. zw. lab. w 1956 r. istniały 3 a w 1965 już 15! A. Drząszcz, Zw. Lab. Tom III, z 2, 1965 Statystyki prowadzone dzięki aktywności ICLA Liczba wykorzystanych rocznie zwierząt w 1965 r.: Czechosłowacja: myszy szczurów kotów psów Węgry brak zainteresowania i danych Rumuńska Republika Ludowa: myszy szczurów świnek morskich Bułgarska Republika Ludowa: brak danych Antoni Drząszcz, Zw. Lab. Tom III z. 2, 1965 oraz Julian Walawski Wz. Lab. Tom V, nr 1,

Zużycie zwierząt w Polsce w 1959 roku 2015, n=177 374 Wszystkie gatunki!

9 Zużycie zwierząt w Polsce w 1959 roku 2015, n= Wszystkie gatunki!!! 2016, n= I Instytuty Resortowe + Uczelnie Wyższe + Zakłady i Instytuty PAN II Zakłady Farmaceutyczne i Chemiczne III Zakłady Lecznictwa bez Ak. Med.. Antoni Drząszcz, Zwierzęta Laboratoryjne, Tom I rok I, 1963 Zużycie zwierząt w Polsce w latach r , n= Wszystkie gatunki!!! 2016, n= W latach 70-tych jeszcze zalecano robienie testów toksykologicznych na małpach Remigiusz Fitko, Zw. Lab. Tom VII, 2, 1969; Alina Czarnomska, Zw. Lab. Tom 13, 1976 oraz Remigiusz Fitko, Tom 13,

Legislacja w Polsce na przestrzeni ostatnich lat System prawnej i etycznej ochrony zwierząt wykorzystywanych w nauce i dydaktyce, oparty na

THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 22 September 2010 on the protection of animals used for scientific purposes) od 27 maja 2015

10 Legislacja w Polsce na przestrzeni ostatnich lat System prawnej i etycznej ochrony zwierząt wykorzystywanych w nauce i dydaktyce, oparty na ustawach z 1999 i 2005 roku 2010 rok rozpoczęcie prac nad wdrożeniem Dyrektywy 2010/63/EU Parlamentu Europejskiego (DIRECTIVE 2010/63/EU OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 22 September 2010 on the protection of animals used for scientific purposes) od 27 maja 2015 r. obowiązuje Ustawa (wydana 15 stycznia 2015 r.) o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych i edukacyjnych (Dz. U. poz. 266) 10

11 Uwaga! Liczba doświadczeń liczbie zwierząt objętych daną procedurą!!! 11

12 Klasyfikacja dotkliwości procedur według Ustawy z 2015 roku Liczba zwierząt wykorzystanych w procedurach w odniesieniu do kategorii dotkliwości (lata ) * Gatunek /stopień dotkliwości Terminalna, bez odzyskania przytomności Łagodna Umiarkowana Dotkliwa Mysz domowa Szczur wędrowny Świnka morska (kawia domowa) Królik europejski Kot domowy Pies domowy Świnia domowa Owca Gatunki z rzędu naczelnych Kura domowa Inne ryby (w tym wskazany wyżej pstrąg tęczowy) Suma zwierząt wykorzystanych w danym roku ogółem (zawiera również niewyszczególnione wyżej gatunki) , n= , n= * Opracowała Justyna Knosała; na podstawie danych publikowanych przez ministra właściwego ds. nauki w BIP 12

13 Analiza dystrybucji stopnia dotkliwości procedur, którą objęte były zwierzęta w wybranych krajach w latach Słowacja 2014 Słowacja 2015 Słowacja 2016 abs % abs % abs % terminalna łagodna umiarkowana dotkliwa łącznie Szwecja 2014 Szwecja 2015 Szwecja 2016 abs % abs % abs % W Bryt 2014 W Bryt 2015 W Bryt 2016 abs % abs % abs % podprogowe terminalna łagodna umiarkowana dotkliwa łącznie Świadomość społeczna a dystrybucja dotkliwości procedur? Rok 2014, % Rok 2015, % Bułgaria Słowacja Szwecja Dania Wielka Brytania Stopień dotkliwości procedur 1. Terminalna 2. Łagodna 3. Umiarkowana 4. Dotkliwa Udział % w Polsce Bułgaria Słowacja Szwecja Dania Wielka Brytania 13

Podobne dokumenty

Poniedziałek TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK. Przerwa Obiadowa.

Poniedziałek TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK. Przerwa Obiadowa. Y 2015-09-21 8:00-9:30 Panel I (Prawo). Wykład nr 1. Obowiązujące przepisy krajowe w zakresie pozyskiwania i hodowli zwierząt, opieki nad zwierzętami i wykorzystywania zwierząt do celów naukowych lub edukacyjnych.