WPŁYW WIELKOŚCI DODATKU HYDROŻELU NA ZMIANY UWILGOTNIENIA I TEMPO PRZESYCHANIA GLEBY PIASZCZYSTEJ W WARUNKACH LABORATORYJNYCH
|
|
- Sylwia Czech
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 WPŁYW WIELKOŚCI DODATKU HYDROŻELU NA ZMIANY UWILGOTNIENIA I TEMPO PRZESYCHANIA GLEBY PIASZCZYSTEJ W WARUNKACH LABORATORYJNYCH Piotr Leciejewski Abstrakt Deficyt wody w glebie to poważny problem w rolnictwie, ogrodnictwie, a także gospodarce leśnej. Zastosowanie superabsorbentów polimerowych jest jednym z możliwych rozwiązań tego problemu. Poniższe doświadczenie miało na celu oznaczenie wpływu różnych dawek hydrożelu (0,5, 1,0, 2,0, 4,0, 6,0 gramów hydrożelu na litr gleby) na wilgotność i tempo przesychania gleby piaszczystej. Doświadczenie przeprowadzano w warunkach laboratoryjnych przy stałej temperaturze i wilgotności powietrza. Oznaczenia wilgotności gleby wykonano przy pomocy dielektrycznego pomiaru wilgotności z zastosowaniem reflektrometrii domenowo-czasowej (TDR). Przy bardzo małych dodatkach hydrożelu 0,5 g/dm 3 nie zaobserwowano wpływu superabsorbentów na poprawę właściwości wilgotnościowych gleby. Gleby z dodatkiem najwyższych dawek hydrożelu (4 i 6 g/dm 3 ) przesychały wolniej w stosunku do próbki kontrolnej bez dodatku hydrożelu. THE INFLUENCE OF THE HYDROGEL ADDITION ON THE CHANGES OF THE SANDY SOIL S MOISTURE AND THE DYNAMICS OF SOIL DRYING IN THE LABORATORY CONDITIONS Abstract The deficit of the water in the soil is a serious problem in agriculture, horticulture and forestry. The application of the hydrogel poliacrylamide (PAM) is one of the possible solutions to the problem. The goal of this study was to investigate the influence of different hydrogel dosages (0,5, 1,0, 2,0, 4,0, 6,0 grams per liter of the soil) on the sandy soil s moisture and the dynamics of soil drying. The experiment was carried out in laboratory conditions with the constant air temperature and humidity. The moisture of the soil was measured by the use of the domain reflectometry (TDR). The obtained results proved that, the dose of 0,5 g/l hydrogel did not have an influence on the improvement of soil moisture properties. However, soil treated with the dosage of 4 and 6 g/l 316 P. Leciejewski WPŁYW WIELKOŚCI DODATKU HYDROŻELU...
2 dried slower in comparison with the sample of the soil without the addition of the hydro gel. Wstęp Obserwowana zbyt mała ilość wody w glebie, uwidaczniająca się zwłaszcza w ostatnich latach, powoduje wzrost zainteresowania zagadnieniami poprawy właściwości sorpcyjnych gleb (Mellouli i in. 1998). Szczególne znaczenie ma to w początkowym okresie wegetacyjnym. Długie okresy bezdeszczowe we wstępnej fazie kiełkowania i wzrostu roślin mogą negatywnie wpływać na udatność i jakość materiału siewnego (Rolbiecki i in. 2004, Skowera i Puła 2004). Uważa się, że zastosowanie superabsorbentów polimerowych hydrożeli jako dodatku do gleby, może rozwiązać ten problem. Superabsorbenty pochłaniają, bowiem znaczne ilości wody i oddają ją w taki sposób, aby była dostępna dla roślin. Superabsorbenty polimerowe, wykorzystywane od lat 60. ubiegłego wieku w różnych gałęziach przemysłu chemicznego i farmaceutycznego, znalazły zastosowanie także w rolnictwie i ogrodnictwie (Kościk i Kowalczyk-Juśko 1998). Obecnie prowadzone są doświadczenia nad możliwością wykorzystania hydrożeli w leśnictwie, zwłaszcza w szkółkarstwie leśnym. Zastosowanie superabsorbentów w tej dziedzinie wymaga dodatkowych badań, m.in. w celu określenia ich przydatności oraz opłacalności użycia. Celem niniejszego doświadczenia było określenie wpływu dodatku hydrożelu do gleby na tempo jej przesychania. W ramach pomiarów oznaczono różnice wilgotności pomiędzy poszczególnymi próbkami w ciągu, czternasto-dniowego okresu pomiarowego. Materiał Badaniom poddano glebę ze szkółki leśnej w Julinku (oznaczonej jako piasek słabo gliniasty) dla której określono skład granulometryczny, gęstość, zawartość części organicznych próchnicy oraz skład chemiczny. Oznaczenia wilgotności gleby wykonano przy pomocy dielektrycznego pomiaru wilgotności z zastosowaniem reflektrometrii domenowo czasowej (TDR Time Domain Reflectometry). Metoda polega na ocenie objętościowej wilgotności gleby w oparciu o pomiar jej względnej przenikalności elektrycznej (Malicki 1993 i 1996). Do pomiarów wykorzystano laboratoryjny system monitorowania parametrów fizykochemicznych gleb i gruntów, w całości zaprojektowany i wykonany w Instytucie Agrofizyki PAN w Lublinie, składający się z: urządzenia pomiarowego MIDL Multi Interface Data Loger i sond laboratoryjnych LP/ms Laboratory mini Probe for soil moisture and salinity (Skierucha 1999, Skierucha i in. 2004a i b). Do doświadczenia wykorzystano Super Absorbent Plus hydrożel wyprodukowany przez firmę TerraPlus Sp. z.o.o., Kraków ul Grzegórzecka 79 (505) (fot. 1). Super Absorbent Plus posiada pozytywną ocenę Państwowego Zakładu Higieny. Według danych producenta jest nietoksyczny, ekologiczny, a po 7 8 latach ule- Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej R. 10. Zeszyt 2 (18) /
3 ga degradacji. Hydrożel jest drobnokrystalicznym usieciowionym poliakrylanem potasowym o barwie kremowo-białej, zawartości wody do 15% i ph 6,0 6,8. Po zmieszaniu z wodą tworzy on hydroaktywny żel (fot. 2) (Kowalski 2002). 1 gram czystego polimeru Super Absorbent Plus pochłania średnio 290 (od 270 do 310) cm3 wody destylowanej (Sady i in. 2002). Fot. 1. Superabsorbent w postaci suchej (fot. P. Leciejewski) Photo 1. Dried superabsorbent Fot. 2. Uwodniony superabsorbent (fot. P. Leciejewski) Photo 2. Hydrated superabsorbent 318 P. Leciejewski WPŁYW WIELKOŚCI DODATKU HYDROŻELU...
4 Metody Do oznaczeń pobrano z kwatery nr 5 szkółki leśnej w Julinku 24 nienaruszone monolity glebowe do głębokości 35 cm w plastikowych cylindrach (w 4 rzędach po 6 cylindrów). W 20 cylindrach wierzchnią warstwę gleby (do głębokości 15 cm) losowo wymieszano z hydrożelem w ilości 0,5; 1; 2; 4 i 6 gramów na litr gleby (po 4 cylindry dla każdego dodatku hydrożelu). Jako wariant kontrolny pozostawiono 4 cylindry bez dodatku hydrożelu, w których również wymieszano wierzchnią warstwę gleby. Od spodu, w celu zachowania infiltracji i ograniczenia możliwości przesuszania w warunkach komory klimatyzacyjnej, cylindry zabezpieczono geowłókniną. W każdym cylindrze umieszczono sondy glebowe do pomiaru wilgotności na głębokości 3, 8, 13 i 23 cm. Z każdego wariantu wybrano po jednym cylindrze, tworząc 4 grupy. Każdą z grup poddawano 24-godzinnemu nawodnieniu i następnie umieszczano je w komorze klimatyzacyjnej na okres 15 dni w stałej wilgotności powietrza 40% i temperaturze +26 C. Pomiar wilgotności gleby wykonywano co godzinę przez 15 dni za pomocą aparatury TDR (fot. 3). Na podstawie wyników pomiarów wilgotności wyznaczono krzywe przesychania gleby jako średnie z 4 powtórzeń we wszystkich wariantach doświadczenia dla czterech poziomów profilu glebowego, na których wykonywano pomiar wilgotności. Następnie w analogicznym schemacie przeprowadzono porównanie tempa przesychania gleby. W celu oznaczenia tempa przesychania obliczono (dla każdego wariantu doświadczenia) procentowy spadek wilgotności w kolejnych dniach pomiaru, w stosunku do wilgotności gleby z pierwszego dnia pomiaru przyjętej za 100%. Fot. 3. Komora klimatyczna z monolitami glebowymi wzbogaconymi różnymi dawkami hydrożelu, podłączonymi do miernika TDR (fot. P. Leciejewski) Photo 3. Conditioning chamber with soil monoliths enrichment in different hydrogel dosage connected to TDR system Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej R. 10. Zeszyt 2 (18) /
5 Do opracowania wyników badań wykorzystano analizę wariancji, test HSD Tukeya wszystkie analizy wykonano przy poziomie istotności α = 0,05. Wyniki badań poddane analizie testem HSD Tukeya przedstawiono w tabeli jako szereg homogeniczny. Szereg homogeniczny to analiza statystyczna pozwalająca na określenie, które średnie wartości istotnie statystycznie różnią się od siebie. Różnice te obrazuje kolumna X-ów w tabelach z wartościami średnich. Jeśli X-y nie zachodzą na siebie, odpowiadające im średnie są statystycznie istotnie różne. Do analiz statystycznych użyto programów MS Excel i Statgraphics Plus 4.1. Wyniki badań Zmiany uwilgotnienia gleby na różnych głębokościach profilu glebowego Średnią wilgotność gleby na różnych głębokościach (3, 8, 13, 23 cm) w okresie 15 dni pomiarów, dla wszystkich wariantów doświadczenia przedstawiono na rycinie 1 i w tablicy 1. Analiza wpływu wielkości dawki i głębokości na średnią wilgotność gleby potwierdza brak istotnego wpływu najmniejszych dawek hydrożelu na zwiększenie uwilgotnienia gleby. Jak wynika z powyższych badań, wilgotność gleby jest ściśle związana z głębokością, na której wykonywano pomiary. Wraz z głębokością (niezależnie od dawki hydrożelu) wzrastała średnia wilgotność gleby, czego dowodem są statystycznie istotne różnice pomiędzy wilgotnością oznaczaną na głębokościach 3, 8 i 13 cm, czyli w strefie gleby wymieszanej z hydrożelem. Średnia wilgotność na głębokości 23 cm (w strefie poniżej warstwy wymieszanej z hydrożelem) istotnie różniła się tylko od wilgotności oznaczanej na głębokościach 3 i 8 cm. 24,0 22,0 Wilgotność gleby (% obj.).. 20,0 18,0 16,0 14,0 3 cm 8 cm 13 cm 23 cm 12,0 10,0 Ryc. 1. Średnia wilgotność objętościowa gleby na różnych głębokościach profilu glebowego dla poszczególnych wariantów doświadczenia Fig. 1. Average volumetric moisture on different soil profile depth for each experiment variant 320 P. Leciejewski WPŁYW WIELKOŚCI DODATKU HYDROŻELU...
6 Tab. 1. Statystycznie istotne różnice średnich wartości wilgotności na różnych głębokościach profilu glebowego dla wszystkich wariantów doświadczenia (p = 0,0000, α = 0,05) Tab. 1. Statistically significant differences in average moisture values on different soil profile depth for all experiment variant (p = 0,0000, α = 0,05) Głębokość pomiaru (cm) Średnia wilgotność gleby (% objętościowy) Błąd standardowy Statystyczna istotność różnic 3 14,9 0,2927 X 8 16,8 0,2927 X 13 17,6 0,2927 X 23 18,3 0,2927 X Wpływ wielkości dodatku hydrożelu na tempo przesychania gleby Na wykresach (ryc. 2 i 3) przedstawiono krzywe przesychania gleby jako średnie z 4 powtórzeń dla wszystkich wariantów doświadczenia laboratoryjnego (z dodatkiem hydrożelu w ilości 0,5; 1; 2; 4 i 6 g/dm 3 oraz dla grupy kontrolnej bez dodatku hydrożelu) dla czterech poziomów profilu glebowego, na których wykonywano pomiar wilgotności. Na wykresie (ryc. 2) zobrazowano zmiany uwilgotnienia gleby [w % obj.] w okresie 15 kolejnych dni. Natomiast na wykresie (ryc. 3) przedstawiono tempo przesychania gleby jako procentowy spadek wilgotności w kolejnych dniach okresu badawczego w stosunku do wilgotności zmierzonej na początku okresu przyjętej za 100%. Zmiany uwilgotnienia i tempo przesychania gleby na głębokości 3 cm Analiza krzywych przesychania gleby na głębokości 3 cm potwierdza znaczący wpływ superabsorbenta na średnią wilgotność gleby w tej warstwie, czego wyrazem jest wyższa wartość badanej cechy przy wszystkich wariantach z dodatkiem hydrożelu 0,5; 1; 2; 4 i 6 g/dm 3 w porównaniu z kontrolą bez dodatku hydrożelu. Najbardziej skuteczną okazała się w tym zakresie najwyższa dawka hydrożelu, przy której zanotowano ponad 60% wzrost średniej wilgotności gleby w analizowanym okresie. Pozostałe dawki miały mniejszy wpływ na dynamikę przesychania (ryc. 2). Porównanie krzywych tempa przesychania gleby wykazało, że początkowo dla wariantów 0,5; 4 i 6 g/dm 3 utrata wilgotności była wysoka. Mniejszym tempem przesychania w tym czasie charakteryzowała się gleba w wariancie z dodatkiem hydrożelu 1 i 2 g/dm 3. W trzecim i czwartym dniu największy spadek wilgotności odnotowano przy dodatku hydrożelu 0,5 g/dm 3 i w wariancie kontrolnym. W dalszym okresie obserwowano spowolnienie tempa przesychania gleb wzbogaconych w hydrożel w porównaniu do gleby bez dodatku hydrożelu. W dziesiątym dniu zanotowano zmiany tempa przesychania dla wariantów 1 i 6 g/dm 3. W pierwszym przypadku był to spadek tempa przesychania, który utrzymał się do końca okresu po- Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej R. 10. Zeszyt 2 (18) /
7 miarowego. Przy najwyższej dawce hydrożelu zanotowano tylko chwilowy, jednodniowy wzrost utraty wilgotności. Nie stwierdzono natomiast zmian tempa przesychania dla pozostałych wariantów doświadczenia (ryc. 3). Wilgotność gleby (% obj.).. 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 Ryc. 2. Krzywe przesychania gleby na głębokości 3 cm w kolejnych 15 dniach pomiaru Fig. 2. The soil drying curves on 3 cm depth in following 15 days measurement 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% Ryc. 3. Tempo przesychania gleby na głębokości 3 cm w kolejnych 15 dniach pomiaru Fig. 3. The dynamics of soil drying on 3 cm depth in following 15 days measurement Zmiany uwilgotnienia i tempo przesychania gleby na głębokości 8 cm Wpływ superabsorbenta na średnią wilgotność gleby zmienia się wraz z głębokością profilu glebowego, co potwierdza krzywa przesychania gleby na głębokości 8 cm. Wzrost uwilgotnienia gleby o 8, 16 i 33% zanotowano w tym przypadku tylko dla najwyższych dodatków hydrożelu 2; 4 i 6 g/dm 3. Krzywe przesychania gleby uzyskane na podstawie pomiarów wilgotności gleby w pozostałych wariantach doświadczenia nie różniły się między sobą (ryc. 4). Powyższe zależności potwierdza analiza tempa przesychania. W pierwszym dniu najniższą utratę wilgotności zaob- 322 P. Leciejewski WPŁYW WIELKOŚCI DODATKU HYDROŻELU...
8 serwowano w glebie z dodatkiem hydrożelu w dawce 2 g/dm 3, w pozostałych wariantach spadek wilgotności był zbliżony. Począwszy od drugiego dnia pomiarów najwyższym tempem przesychania charakteryzowały się próbki gleby w wariantach 2 i 0,5 g/dm 3, a najniższym w wariantach 4 i 6 g/dm 3. Od czwartego dnia utrata wilgotności gleby w wariantach kontrolnym oraz 1 i 2 g/dm 3 były bardzo zbliżone do siebie. Począwszy od dziesiątego dnia zaobserwowano natomiast łagodny wzrost tempa przesychania dla dawki 4 i 6 g/dm 3 w porównaniu do pozostałych wariantów doświadczenia (ryc. 5). Wilgotność gleby (% obj.).. 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 Ryc. 4. Krzywe przesychania gleby na głębokości 8 cm w kolejnych 15 dniach pomiaru Fig. 4. The soil drying curves on 8 cm depth in following 15 days measurement 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% Ryc. 5. Tempo przesychania gleby na głębokości 8 cm w kolejnych 15 dniach pomiaru Fig. 5. The dynamics of soil drying on 8 cm depth in following 15 days measurement Zmiany uwilgotnienia i tempo przesychania gleby na głębokości 13 cm Wzbogacenie gleby w najwyższe dawki hydrożelu korzystnie wpływa na poprawę jej właściwości wilgotnościowych, co pokazuje krzywa przesychania gleby Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej R. 10. Zeszyt 2 (18) /
9 na głębokości 13 cm (ryc. 6). Dawki hydrożelu 4 i 6 g/dm 3 wywołały największy wzrost wilgotności w porównaniu do kontroli. W przeciwieństwie do nich dodatek 1 g/dm 3 nie zwiększył uwilgotnienia gleby. Natomiast dodatek 2 g/dm 3 początkowo wywołał największą utratę wilgotności, która później uległa spowolnieniu i począwszy od piątego dnia pomiarów była porównywalna z wilgotnością odnotowywaną przy dodatku 0,5 g/dm 3. Jak wynika z porównania tempa przesychania gleby na głębokości 13 cm w okresie 15 dni obserwacji najkorzystniejsza była dawka 6 g/dm 3. W tym wariancie zaobserwowano najniższe tempo przesychania gleby, nieco wyższym i zbliżonym do siebie tempem utraty wody charakteryzowały się próbki gleby z dodatkiem hydrożelu w dawce 0,5; 2 i 4 g/dm 3. Najszybszą utratę wilgotności zanotowano dla wariantu kontrolnego bez dodatku hydrożelu oraz po początkowym spowolnieniu dla wariantu 1 g/dm 3 (ryc. 7). Wilgotność gleby (% obj.).. 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 Ryc. 6. Krzywe przesychania gleby na głębokości 13 cm w kolejnych 15 dniach pomiaru Fig. 6. The soil drying curves on 13 cm depth in following 15 days measurement 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% Ryc. 7. Tempo przesychania gleby na głębokości 13 cm w kolejnych 15 dniach pomiaru Fig. 7. The dynamics of soil drying on 13 cm depth in following 15 days measurement 324 P. Leciejewski WPŁYW WIELKOŚCI DODATKU HYDROŻELU...
10 Zmiany uwilgotnienia i tempo przesychania gleby na głębokości 23 cm Dodatek hydrożelu do gleby wpływa także na warunki wilgotnościowe na głębokości 23 cm (w strefie bez dodatku hydrożelu), o czym świadczy wyższa wilgotność próbek gleby we wszystkich wariantach z dodatkiem hydrożelu w porównaniu z kontrolą (ryc. 8). Jak pokazuje krzywa przesychania, wilgotność gleby w tej warstwie, w okresie pierwszych pięciu dni pomiarów charakteryzowała się dużą zmiennością, zwłaszcza w przypadku wariantów 1 i 6 g/dm 3. Wilgotność gleby (% obj.).. 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 Ryc. 8. Krzywe przesychania gleby na głębokości 23 cm w kolejnych 15 dniach pomiaru Fig. 8. The soil drying curves on 23 cm depth in following 15 days measurement Najwyższą wilgotność w początkowym okresie pomiarów odnotowano dla gleby w wariancie 1 g/dm 3. W czwartym dniu zaobserwowano zmianę tej tendencji i w ostatnim analizowanym okresie próbka gleby charakteryzowała się wilgotnością najniższą w porównaniu do pozostałych wariantów z hydrożelem i tylko nieco wyższą od kontroli. Obserwacje te potwierdza analiza tempa przesychania (ryc. 9) próbki w wariancie 1 g/dm 3. Było ono początkowo najniższe, potem gwałtownie wzrosło i osiągało wartości najwyższe w stosunku do pozostałych wariantów z dodatkiem hydrożelu. W efekcie w ostatnim dniu pomiarów odnotowano prawie 67% ubytek wody z tej próbki. Równie wysokim tempem przesychania charakteryzowała się gleba bez dodatku hydrożelu, dla której zanotowano prawie 72% ubytek wody w ostatnim dniu pomiaru. Gleba z dodatkiem 6 g/dm 3 miała najniższą wilgotność (27%) w pierwszym dniu pomiaru, o ponad 3% niższą niż dawka 4 g/dm 3, ale dzięki bardzo wolnemu tempu przesychania pod koniec okresu zaobserwowano tylko 45% ubytek wody. Średnim i porównywalnym do dawki 2 i 4 g/dm 3 tempem przesychania w analizowanym okresie pomiarowym charakteryzowała się gleba z dodatkiem 0,5 g/dm 3 hydrożelu, średnia wilgotność oraz procentowy ubytek wody na końcu okresu badawczego nie odbiegał od wyników uzyskanych przy najwyższych dodatkach hydrożelu. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej R. 10. Zeszyt 2 (18) /
11 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% Ryc. 9. Tempo przesychania gleby na głębokości 23 cm w kolejnych 15 dniach pomiaru Fig. 9. The dynamics of soil drying on 23 cm depth in following 15 days measurement Dyskusja Analiza wyników badań laboratoryjnych pomiaru wilgotności gleby w ciągu kolejnych 15 dni pomiarów pozwoliła dokonać porównania tempa przesychania gleby bez dodatku i z różnymi dodatkami hydrożelu, na wszystkich badanych głębokościach. Dodatek hydrożelu istotnie wpłynął na wzrost uwilgotnienia gleby oraz spowolnił ubytek wody na wszystkich badanych głębokościach profilu glebowego w ciągu całego okresu pomiarowego. Wraz ze wzrostem głębokości, na której wykonywano oznaczenia, istotnie zwiększała się średnia wilgotność gleby. Tendencja ta zaznaczyła się wyraźnie także na głębokości 23 cm w strefie poniżej warstwy wymieszanej z hydrożelem. Można, więc stwierdzić, że hydrożel nie odcina dostępu wody do głębszych warstw gleby, nie zubaża jej, a nawet zwiększa uwilgotnienie gleby poniżej strefy swojego działania (Pierzgalski i Ptach 1999a i b). Zastosowanie polimerów pozwala utrzymać właściwą wilgotność w strefie korzeniowej gleby piaszczystej i zmniejsza straty wody spowodowane jej przepływem w głąb profilu glebowego. Zaznaczyła się też tendencja korzystniejszego wpływu wyższych dawek superabsorbenta na wilgotność gleby i zmniejszenie procentowej utraty wody mierzonej na końcu okresu pomiarowego, w porównaniu do grupy kontrolnej. Powyższe obserwacje potwierdzają wyniki badań przedstawione w opracowaniu dotyczącym tempa wysychania podłoży szklarniowych w zależności od udziału w nich hydrożelu (w dawce 0; 2; 4 i 6 g/dm 3 ) (Martyn i Onuch-Amborska 1998). Podłoża z dodatkiem hydrożelu charakteryzowały się nie tylko wyższym uwilgotnieniem i zdecydowanie dłuższym zatrzymywaniem wody w glebie, ale również wolniejszym średnio o 2 4 dni tempem wysychania, w porównaniu z podłożami bez dodatku hydrożelu. Podłoża z dodatkiem hydrożelu charakteryzują się wyższą 326 P. Leciejewski WPŁYW WIELKOŚCI DODATKU HYDROŻELU...
12 kapilarną, a także całkowitą pojemnością wodną. Hydrożel obniżył gęstość podłoży, czym przyczyniał się do wzrostu spulchnienia badanych podłoży ogrodniczych. Superabsorbenty charakteryzujące się wysoką zdolnością absorbowania wody, zwiększają pojemność wodną podłoża. Efekt ten może być związany z przerwaniem wertykalnych mikroporów w podłożu, co ogranicza parowanie wody, przy jednoczesnym zachowaniu porowatości (Hetman i Pogroszewska 1996, Pogroszewska 1998). Według innych doniesień opisujących wpływ różnych dawek polimerów hydrofilowych (0; 0,1; 0,2; 0,3 i 0.4%) na wzrost sadzonek ogórka, zdolność zatrzymywania wody w glebie wzrasta wraz ze zwiększeniem dawki polimeru. Przy czym im dłuższy okres suszy, tym efektywniejsze są wyższe dawki polimerów (Al-Harbi i in. 1999). Gleby z wyższym stężeniem hydrożelu przesychają wolniej nawet, gdy ich wilgotność w początkowym okresie jest mniejsza (Martyn i Onuch-Amborska 1998). Po pewnym czasie zyskują one wyższą wilgotność niż gleby bez dodatku hydrożelu. Przy bardzo małych dodatkach hydrożelu nie obserwuje się jednak istotnego wpływu superabsorbentów na wilgotność gleby. Wnioski Hydrożel zwiększył zasoby wodne w badanej warstwie 0 23 cm profilu glebowego. Nie ograniczył przepływu wody do głębszych warstw gleby, a nawet istotnie zwiększył uwilgotnienie gleby poniżej warstwy, do której został wprowadzony. Gleba wzbogacona dodatkiem hydrożelu cechowała się niższym tempem przesychania, co ogranicza ubytek wody dostępnej dla roślin zarówno w warunkach krótkotrwałego deficytu wody, np.: między kolejnymi nawodnieniami, jak również w czasie długotrwałej suszy na powierzchniach nienawadnianych. Literatura Al-Harbi A.R., Al-Omran A.M., Shalaby A., Choudhary M.I Efficacy of a hydrophilic polymer declines with time in greenhouse experiments. Horticultural Science 34, 2: Hetman J., Pogroszewska E Wpływ Akrygelu RP na korzenienie się i wzrost sadzonek skrzydłokwiatu odmiany Castor otrzymanych w warunkach in vitro. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 429: Kościk B., Kowalczyk-Juśko A Zastosowanie żelu Aqua Terra jako dodatku do podłoża w uprawie tytoniu papierosowego jasnego. Zeszyty problemowe postępów nauk rolniczych 461: Kowalski T Opinia o potencjalnych możliwościach wykorzystania w leśnictwie kondycjonera glebowego (hydrożelu) SUPER ABSORBENT PLUS Kraków, maszynopis. Kremper R., Rajkai K Comparison of effluent and TDR breakthrough curves Of electrical conductivity in a laboratory column experiment. Acta Agrophysica 4, 1: Malicki M.A Wpływ fizycznych właściwości gleby na elektryczne parametry układu elektrody/gleba w aspekcie pomiaru jej wilgotności i zasolenia. Acta Agrophysica, rozprawa habilitacyjna, Instytut Agrofizyki PAN w Lublinie. Malicki M.A Elektryczny pomiar wilgotności i zasolenia gleby z zastosowaniem techniki reflektometrycznej (TDR). Zeszyty Problemowe Postępu Nauk Rolniczych 429: Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej R. 10. Zeszyt 2 (18) /
13 Martyn W., Onuch-Amborska J Ocena tempa wysychania podłoży ogrodniczych w zależności od udziału w nich hydrożelu. Zeszyty problemowe postępów nauk rolniczych 461: Mellouli H.J., Hartmannb R., Gabriels D., Cornelis W.M The use of olive mill effluents ( margines ) as soil conditioner mulch to reduce evaporation losses. Soil & Tillage Research 49: Pierzgalski E., Ptach W. 1999a. Water saving techniques in subsurface irrigation. Int. Conf. New Approaches in Irrigation, Drainage and Flood Control Management. ICID, Bratislava, Slovak Republic. Pierzgalski E., Ptach W. 1999b. Zmniejszanie zużycia wody i nawozów oraz zanieczyszczenia wód podziemnych poprzez zastosowanie przesłon w nawodnieniach wgłębnych. Sprawozdanie z grantu KBN: 69. Pogroszewska E Ocena przydatności Akrylgelu-rp, stosowanego jako komponent podłoża do korzenienia sadzonek skrzydłokwiatu (Spathiphyllum) ex vitro. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 461: Rolbiecki S., Rolbiecki R., Rzekanowski C Wpływ zróżnicowanych warunków wodnych na plonowanie truskawki na luźnej glebie piaszczystej. Acta Agrophysica 3, 1: Sady W., Domagała-Światkiewicz I., Gustkowicz M Ocena właściwości fizyko-chemicznych oraz stopnia uwalniania składników pokarmowych z nawozowych preparatów polimerowych w warunkach laboratoryjnych. Opracowanie na zlecenie firmy TerraPlus Sp. z.o.o. Kraków, ul. Grzegorzecka 79(505), maszynopis. Skierucha W Wpływ temperatury na przenikalność dielektryczną gleby w aspekcie reflektometrycznego (TDR) pomiaru jej wilgotności objętościowej. Acta Agrophysica 22: Skierucha W., Malicki M.A. 2004a. TDR method for the measurement of water content and salinity of porous media. Monografia. Instytut Agrofizyki PAN, Lublin. Skierucha W., Malicki M.A. 2004b. Zintegrowany przełącznik mikrofalowy w systemie automatycznego pomiaru wilgotności gleby metoda TDR. Acta Agrophysica 4, 3: Skowera B., Puła J Skrajne warunki pluwiotermiczne w okresie wiosennym na obszarze Polski w latach Acta Agrophysica 3, 1: Piotr Leciejewski Katedra Użytkowania Lasu Wydział Leśny SGGW w Warszawie 328 P. Leciejewski WPŁYW WIELKOŚCI DODATKU HYDROŻELU...
WYKORZYSTANIE METODY TDR DO CIĄGŁEGO POMIARU ZMIAN WARUNKÓW WILGOTNOŚCIOWYCH I TERMICZNYCH W PROFILU GLEBOWYM
strony:makieta 1 10/6/2009 8:56 AM Strona 235 WYKORZYSTANIE METODY TDR DO CIĄGŁEGO POMIARU ZMIAN WARUNKÓW WILGOTNOŚCIOWYCH I TERMICZNYCH W PROFILU GLEBOWYM Piotr Leciejewski Streszczenie W opracowaniu
WPŁYW ZASTOSOWANIA HYDROŻELU ZEBA SP NA STAN UWILGOTNIENIA GLEBY PIASZCZYSTEJ EFFECT OF APPLICATION OF HYDROGEL ZEBA SP ON SANDY SOIL MOISTURE
INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Wpływ zastosowania hydrożelu... Nr 3/III/2012, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 155 166 Komisja Technicznej
ANALIZA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY CECHAMI DIELEKTRYCZNYMI A WŁAŚCIWOŚCIAMI CHEMICZNYMI MĄKI
Inżynieria Rolnicza 5(103)/2008 ANALIZA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY CECHAMI DIELEKTRYCZNYMI A WŁAŚCIWOŚCIAMI CHEMICZNYMI MĄKI Deta Łuczycka, Leszek Romański Instytut Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy
Zamiana punktowych danych wilgotności objętościowej gleby na rozkłady powierzchniowe
Ewa Borecka-Stefańska, Amadeusz Walczak, Anna Daniel, Małgorzata Dawid, Grzegorz Janik Instytut Kształtowania i Ochrony Środowiska Centrum Kształcenia na Odległość Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Wpływ promieniowania na wybrane właściwości folii biodegradowalnych
WANDA NOWAK, HALINA PODSIADŁO Politechnika Warszawska Wpływ promieniowania na wybrane właściwości folii biodegradowalnych Słowa kluczowe: biodegradacja, kompostowanie, folie celulozowe, właściwości wytrzymałościowe,
Wpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego
Wpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego Dr inż. Janusz Turbiak Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Raport z badań dotyczący
Raport z badań dotyczący testów palności drewna sosnowego zabezpieczonego preparatem DELTA Hydrolasur 5.10. Zleceniodawca: CHEMAR S.C. J. Heliński i Spółka Brużyczka Mała 49 95-070 Aleksandrów Łódzki Zlecenie
Wyjątkowość tej sondy polega na możliwości pomiaru przewodności elektrycznej wody glebowej (ECp), czyli wody dostępnej bezpośrednio dla roślin.
SONDA WILGOTNOŚCI, TEMPERATURY I EC GLEBY WET-2 Kalibracje dla typowych gleb oraz podłoży bezglebowych jak perlit, kokos czy wełna mineralna. Numer katalogowy: N/A OPIS Kontrola wilgotności i zawartości
EKSTENSYWNE UŻYTKOWANIE ŁĄKI A JAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH
EKSTENSYWNE UŻYTKOWANIE ŁĄKI A JAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH Dr hab Irena Burzyńska Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Laboratorium Badawcze Chemii Środowiska e-mail iburzynska@itepedupl 1 WSTĘP Sposób użytkowania
WPŁYW OBRÓBKI TERMICZNEJ ZIEMNIAKÓW NA PRĘDKOŚĆ PROPAGACJI FAL ULTRADŹWIĘKOWYCH
Wpływ obróbki termicznej ziemniaków... Arkadiusz Ratajski, Andrzej Wesołowski Katedra InŜynierii Procesów Rolniczych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie WPŁYW OBRÓBKI TERMICZNEJ ZIEMNIAKÓW NA PRĘDKOŚĆ
WPŁYW ZABIEGÓW AGROTECHNICZNYCH NA RETENCJONOWANIE WODY W GLEBIE
UNIWERSYTET ROLNICZY im. Hugona Kołłątaja w Krakowie WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I GEODEZJI KATEDRA MELIORACJI I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA WPŁYW ZABIEGÓW AGROTECHNICZNYCH NA RETENCJONOWANIE WODY W GLEBIE
BŁĘDY OKREŚLANIA MASY KOŃCOWEJ W ZAKŁADACH SUSZARNICZYCH WYKORZYSTUJĄC METODY LABORATORYJNE
Inżynieria Rolnicza 5(103)/2008 BŁĘDY OKREŚLANIA MASY KOŃCOWEJ W ZAKŁADACH SUSZARNICZYCH WYKORZYSTUJĄC METODY LABORATORYJNE Zbigniew Zdrojewski, Stanisław Peroń, Mariusz Surma Instytut Inżynierii Rolniczej,
Temat: Badanie Proctora wg PN EN
Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Technologia robót drogowych Temat: Badanie wg PN EN 13286-2 Celem ćwiczenia jest oznaczenie maksymalnej gęstości objętościowej szkieletu gruntowego i wilgotności optymalnej
Wykorzystaniem biowęgla jako podłoża w produkcji szklarniowej ogórka i pomidora
Agnieszka Medyńska-Juraszek, Irmina Ćwieląg-Piasecka, Magdalena Dębicka 1, Piotr Chohura, Cecylia Uklańska Pusz 2 1 Instytut Nauk o Glebie i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu ul.
NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK 1 (145) 2008 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (145) 2008 Zbigniew Owczarek* NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH
ZWIĄZKI MIĘDZY CECHAMI ELEKTRYCZNYMI A AKTYWNOŚCIĄ WODY ŚRUTY PSZENICZNEJ
Inżynieria Rolnicza 6(115)/2009 ZWIĄZKI MIĘDZY CECHAMI ELEKTRYCZNYMI A AKTYWNOŚCIĄ WODY ŚRUTY PSZENICZNEJ Deta Łuczycka Instytut Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Streszczenie.
Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCLVI (2004)
Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCLVI (2004) IWONA DOMAGAŁA-ŚWIĄTKIEWICZ 1, WŁODZIMIERZ SADY 1, PIOTR MURAS 2 OCENA PRZYDATNOŚCI NAWOZOWYCH PREPARATÓW POLIMEROWYCH I AQUA FLO W UPRAWIE ROŚLIN OGRODNICZYCH
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, Warszawa PRODUKT KRAJOWY BRUTTO W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W LATACH
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania 20.12.2017 r. Kontakt: e-mail: sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464 23 15 faks 22 846 76 67 Internet:
Możliwość zastosowania biowęgla w rolnictwie, ogrodnictwie i rekultywacji
Agnieszka Medyńska-Juraszek, Irmina Ćwieląg Piasecka, Magdalena Dębicka, Piotr Chohura, Cecylia Uklańska-Pusz, Wojciech Pusz 1, Agnieszka Latawiec, Jolanta Królczyk 2 1 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
SKUTKI SUSZY W GLEBIE
SKUTKI SUSZY W GLEBIE Zakrzów, 20 lutego 2019 r. dr hab. inż. Marek Ryczek, prof. UR atmosferyczna glebowa (rolnicza) hydrologiczna rośliny wilgotność gleba zwięzłość struktura gruzełkowata zasolenie mikroorganizmy
GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW
UTYLIZACJA OSADÓW Ćwiczenie nr 4 GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU A. Grawitacyjne zagęszczanie osadów: Zagęszczać osady można na wiele różnych sposobów. Miedzy innymi grawitacyjnie
Iniekcja doglebowa hydrożelu. Sposób na zwiększenie wydajności istniejących plantacji drzew i krzewów.
Iniekcja doglebowa hydrożelu Sposób na zwiększenie wydajności istniejących plantacji drzew i krzewów. Co to jest iniekcja hydrożelu? Zabieg iniekcji polega na wstrzyknięciu/aplikacji bezpośrednio do systemu
WYNIKI DWULETNICH OBSERWACJI ZMIAN WARUNKÓW HYDROLOGICZNYCH W LESIE ŁĘGOWYM
WYNIKI DWULETNICH OBSERWACJI ZMIAN WARUNKÓW HYDROLOGICZNYCH W LESIE ŁĘGOWYM Paweł Rutkowski, Marcin Gorzelańczyk Abstrakt W pracy przedstawiono wyniki obserwacji zmian poziomu wód gruntowych, prowadzonych
S P R A W O Z D A N I E Z B A D A N I A
S P R A W O Z D A N I E Z B A D A N I A. Temat badania: Ocena wpływu zastosowania różnych regulatorów wzrostu w rzepaku ozimym w fazach BBCH 2-7 2. Zleceniodawca: Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka
CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH W REJONIE DOŚWIADCZEŃ ŁĄKOWYCH W FALENTACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. specj. (17) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 15 22 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH
OCENA SKUTKÓW ZMIAN ZASILANIA W OPTOELEKTRONICZNYM SYSTEMIE POMIARU WILGOTNOŚCI GLEBY
InŜynieria Rolnicza 4/2006 Paweł Tomiak, Leszek Piechnik Instytut InŜynierii Rolniczej Akademia Rolnicza we Wrocławiu OCENA SKUTKÓW ZMIAN ZASILANIA W OPTOELEKTRONICZNYM SYSTEMIE POMIARU WILGOTNOŚCI GLEBY
Określenie wpływu dodatku bentonitu na polepszenie właściwości geotechnicznych osadów dennych Zbiornika Rzeszowskiego.
UNIWERSYTET ROLNICZY im. H. KOŁŁĄTAJA W KRAKOWIE Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Sprawozdanie z uczelnianego konkursu na projekty finansowane z dotacji celowej na prowadzenie badań naukowych lub
PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 14/12
PL 218561 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 218561 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 393413 (51) Int.Cl. G01N 27/02 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:
Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce
Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce Rok: 2015; okres: 09 (21.VI - 20.VIII) Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, zgodnie z wymogami Obwieszczenia
AKTUALIZACJA ZALECEŃ NAWOZOWYCH DLA SZKÓŁEK LEŚNYCH
Kraków jesień 2010r. Szanowni Panowie Nadleśniczowie Nadleśnictw terenu RDLP Katowice, Kraków, Lublin, Łódź, Radom Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Krakowie przedstawia ofertę Pracowni
WPŁYW METOD I PARAMETRÓW SUSZENIA NA ZMIANY BARWY SUSZÓW OWOCOWO-WARZYWNYCH
Inżynieria Rolnicza 1(99)/2008 WPŁYW METOD I PARAMETRÓW SUSZENIA NA ZMIANY BARWY SUSZÓW OWOCOWO-WARZYWNYCH Bogusława Łapczyńska-Kordon Katedra Inżynierii Mechanicznej i Agrofizyki, Akademia Rolnicza w
3. Warunki hydrometeorologiczne
3. WARUNKI HYDROMETEOROLOGICZNE Monitoring zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych jest jednym z najważniejszych zadań realizowanych w ramach ZMŚP. Właściwe rozpoznanie warunków hydrometeorologicznych
WPŁYW WILGOTNOŚCI SORPCYJNEJ NA PRZEWODNOŚĆ CIEPLNĄ BETONÓW KOMÓRKOWYCH
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK nr 4 (128) 2003 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 4 (128) 2003 Andrzej Bobociński* WPŁYW WILGOTNOŚCI SORPCYJNEJ NA PRZEWODNOŚĆ CIEPLNĄ BETONÓW
Zjawisko dopasowania w sytuacji komunikacyjnej. Patrycja Świeczkowska Michał Woźny
Zjawisko dopasowania w sytuacji komunikacyjnej Patrycja Świeczkowska Michał Woźny 0.0.0 pomiar nastroju Przeprowadzone badania miały na celu ustalenie, w jaki sposób rozmówcy dopasowują się do siebie nawzajem.
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 14 w Opolu. Edukacyjna Wartość Dodana
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 14 w Opolu Edukacyjna Wartość Dodana rok szkolny 2014/2015 Edukacyjna Wartość Dodana (EWD) jest miarą efektywności nauczania dla szkoły i uczniów, którzy do danej placówki
ĆWICZENIE 10 MATERIAŁY BITUMICZNE
ĆWICZENIE 10 MATERIAŁY BITUMICZNE 10.1. WPROWADZENIE Tab. 10.1. Cechy techniczne asfaltów Lp. Właściwość Metoda badania Rodzaj asfaltu 0/30 35/50 50/70 70/100 100/150 160/0 50/330 Właściwości obligatoryjne
Wybrane aspekty badania długoterminowych cykli zmian zapasu wody glebowej w drzewostanach jednowiekowych oraz interpretacji ich wyników
Prof. dr hab. inż. Józef Suliński, dr inż. Rafał Starzak Zakład Inżynierii Leśnej, Instytut Ochrony Ekosystemów Leśnych, Wydział Leśny Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie Wybrane aspekty
ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G
PRACE instytutu LOTNiCTWA 221, s. 115 120, Warszawa 2011 ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G i ROZDZiAŁU 10 ZAŁOżEń16 KONWENCJi icao PIotr
SPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Nano-Gro w badaniach rolniczych na rzepaku ozimym w Polsce w latach 2007/2008 (badania rejestracyjne, IUNG Puławy)
Nano-Gro w badaniach rolniczych na rzepaku ozimym w Polsce w latach 2007/2008 (badania rejestracyjne, IUNG Puławy) Celem badań było określenie wpływu stymulatora wzrostu Nano-Gro na wzrost, rozwój, plonowanie
ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI GLEBY W WARSTWIE ORNEJ POD WPŁYWEM NACISKÓW KÓŁ AGREGATÓW CIĄGNIKOWYCH
Inżynieria Rolnicza 1(99)/2008 ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI GLEBY W WARSTWIE ORNEJ POD WPŁYWEM NACISKÓW KÓŁ AGREGATÓW CIĄGNIKOWYCH Małgorzata Powałka Katedra Organizacji i Inżynierii Produkcji, Szkoła Główna Gospodarstwa
ZALEŻNOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA DYFUZJI WODY W KOSTKACH MARCHWI OD TEMPERATURY POWIETRZA SUSZĄCEGO
Inżynieria Rolnicza 5(13)/211 ZALEŻNOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA DYFUZJI WODY W KOSTKACH MARCHWI OD TEMPERATURY POWIETRZA SUSZĄCEGO Marian Szarycz, Krzysztof Lech, Klaudiusz Jałoszyński Instytut Inżynierii Rolniczej,
Leszek ŁABĘDZKI, Bogdan BĄK, Ewa KANECKA-GESZKE, Karolina SMARZYNSKA, Tymoteusz BOLEWSKI
MONITOROWANIE I PROGNOZOWANIE DEFICYTÓW I NADMIARÓW WODY W ROLNICTWIE W POLSCE Z WYKORZYSTANIEM WSKAŹNIKÓW STANDARYZOWANEGO OPADU SPI I WILGOTNOŚCI GLEBY SMI Leszek ŁABĘDZKI, Bogdan BĄK, Ewa KANECKA-GESZKE,
Testowanie hipotez statystycznych.
Statystyka Wykład 10 Wrocław, 22 grudnia 2011 Testowanie hipotez statystycznych Definicja. Hipotezą statystyczną nazywamy stwierdzenie dotyczące parametrów populacji. Definicja. Dwie komplementarne w problemie
w badaniach rolniczych na pszenicy ozimej w Polsce w latach 2007/2008 (badania rejestracyjne, IUNG Puławy)
Nano-Gro w badaniach rolniczych na pszenicy ozimej w Polsce w latach 2007/2008 (badania rejestracyjne, IUNG Puławy) Importowany ze Stanów Zjednoczonych na rynek polski w 2007 r. innowacyjny stymulator
Wprowadzenie do statystyki dla. chemików testowanie hipotez
chemików testowanie hipotez Michał Daszykowski, Ivana Stanimirova Instytut Chemii Uniwersytet Śląski w Katowicach Ul. Szkolna 9 40-006 Katowice E-mail: www: mdaszyk@us.edu.pl istanimi@us.edu.pl http://www.sites.google.com/site/chemomlab/
BADANIE PARAMETRÓW PROCESU SUSZENIA
BADANIE PARAMETRÓW PROCESU SUSZENIA 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie budowy i zasady działania suszarki konwekcyjnej z mikrofalowym wspomaganiem oraz wyznaczenie krzywej suszenia dla suszenia
Tytuł prezentacji. Możliwość wykorzystania biowęgla w rekultywacji gleb zanieczyszczonych. metalami ciężkimi
Agnieszka Medyńska-Juraszek, Irmina Ćwieląg-Piasecka 1, Piotr Chohura 2 1 Instytut Nauk o Glebie i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu ul. Grunwaldzka 53, 50-357 Wrocław 2 Katedra
Emerytury nowosystemowe wypłacone w grudniu 2018 r. w wysokości niższej niż wysokość najniższej emerytury (tj. niższej niż 1029,80 zł)
Emerytury nowosystemowe wypłacone w grudniu 18 r. w wysokości niższej niż wysokość najniższej emerytury (tj. niższej niż 9,8 zł) DEPARTAMENT STATYSTYKI I PROGNOZ AKTUARIALNYCH Warszawa 19 1 Zgodnie z art.
Wyniki dotyczące badanego okresu potwierdziły
gospodarstw rolnych według PL FADN Badania rachunkowości rolnej gospodarstw rolnych w ramach systemu PL FADN umożliwiają wgląd w sytuację produkcyjno-finansową towarowych gospodarstw rolnych. Szczególnie
1. Udział dochodów z działalności rolniczej w dochodach gospodarstw domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego w 2002 r.
1 UWAGI ANALITYCZNE 1. Udział dochodów z działalności rolniczej w dochodach gospodarstw domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego w 2002 r. W maju 2002 r. w województwie łódzkim było 209,4 tys. gospodarstw
dr inż. Bogdan Bąk, prof. dr hab. inż. Leszek Łabędzki
MONITORING AND SHORT-TERM AGRO-HYDRO-METEOROLOGICAL FORECASTING FOR OPERATIONAL PLANNING OF SUBIRRIGATION AND DRAINAGE MONITORING I KRÓTKOTERMINOWE PROGNOZOWANIE AGRO-HYDRO-METEOROLOGICZNE NA POTRZEBY
Doświadczenia polowe w Kampanii 2017/2018 w Nordzucker Polska SA
Doświadczenia polowe w Kampanii 2017/2018 w Nordzucker Polska SA Pokampanijna Konferencja Techniczno Surowcowa STC 21-23.02.2018 Tematyka i zakres doświadczeń ścisłych i demonstracji CHE OPA NZP zakres
PORÓWNANIE WRASTANIA KORZENI SADZONEK SOSNY ZWYCZAJNEJ I DĘBU BEZSZYPUŁKOWEGO W KASETACH STYROPIANOWYCH
1 1,2 1 Jakub Ptak, Wojciech Wesoły, Maria Hauke-Kowalska 1) Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Hodowli Lasu 2) Wyższa Szkoła Zarządzania Środowiskiem w Tucholi PORÓWNANIE WRASTANIA KORZENI SADZONEK
Regulacja dwupołożeniowa (dwustawna)
Regulacja dwupołożeniowa (dwustawna) I. Wprowadzenie Regulacja dwustawna (dwupołożeniowa) jest często stosowaną metodą regulacji temperatury w urządzeniach grzejnictwa elektrycznego. Polega ona na cyklicznym
WPŁYW TEMPERATURY NA CECHY DIELEKTRYCZNE MIODU
Inżynieria Rolnicza 9(134)/2011 WPŁYW TEMPERATURY NA CECHY DIELEKTRYCZNE MIODU Deta Łuczycka, Antoni Szewczyk, Krzysztof Pruski Instytut Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Streszczenie:
Spis treści - autorzy
Przedmowa Chemia rolna jest odrębną dyscypliną nauki utworzoną w połowie XIX w., która ukształtowała się wraz z opublikowaniem pierwszych podręczników z zakresu nawożenia oraz rozpoczęciem eksploatacji
Średnia zawartość białka w ziarnie, z wszystkich wariantów agrotechniki wynosiła 12,3 % sm. Wyższa była po rzepaku ozimym w obydwóch terminach siewu
PSZENICA OZIMA W tabelach 1-2 przedstawiono porównanie plonowania pszenicy ozimej w latach 2009-2011 w województwie i w Głubczycach, a w tabeli 3 w - Głubczycach w ostatnim roku w różnych wariantach agrotechnicznych,
Testy nieparametryczne
Testy nieparametryczne Testy nieparametryczne możemy stosować, gdy nie są spełnione założenia wymagane dla testów parametrycznych. Stosujemy je również, gdy dane można uporządkować według określonych kryteriów
Rzepak ozimy prawidłowe prowadzenie plantacji jesienią
Rzepak ozimy prawidłowe prowadzenie plantacji jesienią Rzepak ozimy to roślina wymagająca profesjonalnego podejścia od momentu siewu do zbioru. Okres wegetacyjny trwa ok. 11 miesięcy (czasami nawet 12
Warunki techniczne wykonywania nasypów.
Piotr Jermołowicz - Inżynieria Środowiska Szczecin Warunki techniczne wykonywania nasypów. 1. Przygotowanie podłoża. Nasyp powinien być układany na przygotowanej i odwodnionej powierzchni podłoża. Przed
Informacja sygnalna. Rynek nieruchomości mieszkaniowych w Katowicach oraz w niektórych miastach aglomeracji śląskiej III kwartał 2016 r.
Listopad 216 r. Rynek nieruchomości mieszkaniowych w Katowicach oraz w niektórych miastach aglomeracji śląskiej III kwartał 216 r. NBP Oddział Okręgowy w Katowicach Katowice, 216 r. Synteza Synteza Informację
Informacja sygnalna. Rynek nieruchomości mieszkaniowych w Katowicach oraz w niektórych miastach aglomeracji śląskiej II kwartał 2016 r.
Sierpień 216 r. Rynek nieruchomości mieszkaniowych w Katowicach oraz w niektórych miastach aglomeracji śląskiej II kwartał 216 r. NBP Oddział Okręgowy w Katowicach Katowice, 216 r. Synteza Synteza Informację
1. Jednoczynnikowa analiza wariancji 2. Porównania szczegółowe
Zjazd 7. SGGW, dn. 28.11.10 r. Matematyka i statystyka matematyczna Tematy 1. Jednoczynnikowa analiza wariancji 2. Porównania szczegółowe nna Rajfura 1 Zagadnienia Przykład porównania wielu obiektów w
" WPŁYW ZRÓśNICOWANEJ UPRAWY PRZEDZIMOWEJ POD BURAKI CUKROWE NA RESPIRACJĘ GLEBY "
" WPŁYW ZRÓśNICOWANEJ UPRAWY PRZEDZIMOWEJ POD BURAKI CUKROWE NA RESPIRACJĘ GLEBY " Mgr inŝ. Tymoteusz Bolewski Dr hab. inŝ. Zygmunt Miatkowski Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Kujawsko-Pomorski Ośrodek
KWANTYFIKACJA EFEKTÓW CZYNNEJ OCHRONY BIORÓŻNORODNOŚCI SIEDLISK TRAWIASTYCH WSCHODNIEJ LUBELSZCZYZNY NA PODSTAWIE AKTYWNOŚCI ENZYMÓW GLEBOWYCH
KWANTYFIKACJA EFEKTÓW CZYNNEJ OCHRONY BIORÓŻNORODNOŚCI SIEDLISK TRAWIASTYCH WSCHODNIEJ LUBELSZCZYZNY NA PODSTAWIE AKTYWNOŚCI ENZYMÓW GLEBOWYCH ELŻBIETA JOLANTA BIELIŃSKA ZAKŁAD BIOLOGII GLEBY INSTYTUT
Grawitacyjne zagęszczanie osadu
Grawitacyjne zagęszczanie osadu Wprowadzenie Zagęszczanie grawitacyjne (samoistne) przebiega samorzutnie w np. osadnikach (wstępnych, wtórnych, pośrednich) lub może być prowadzone w oddzielnych urządzeniach
HYDROGELE W PRZESTRZENI MIEJSKIEJ
HYDROGELE W PRZESTRZENI MIEJSKIEJ HYDROGELE W PRZESTRZENI MIEJSKIEJ I. CZYM SĄ HYDROGELE II. HYDROGELE W NASADZENIACH MIEJSKICH III. HYDROGELE W ZIELENI MIEJSKIEJ VI. HYDROGELOWA INIEKCJA DOGLEBOWA V.
BADANIA RZECZYWISTYCH KOSZTÓW OBSŁUGI TECHNICZNEJ NOWOCZESNYCH KOMBAJNÓW ZBOŻOWYCH. Wstęp
Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCXLIII (2002) ZENON GRZEŚ BADANIA RZECZYWISTYCH KOSZTÓW OBSŁUGI TECHNICZNEJ NOWOCZESNYCH KOMBAJNÓW ZBOŻOWYCH Z Instytutu Inżynierii Rolniczej Akademii Rolniczej
, a ilość poziomów czynnika A., b ilość poziomów czynnika B. gdzie
Test Scheffego, gdzie (1) n to ilość powtórzeń (pomiarów) w jednej grupie (zabiegu) Test NIR Istnieje wiele testów dla porównań wielokrotnych opartych o najmniejszą istotna różnicę między średnimi (NIR).
Spis treści. ARCHITEKTURA KRAJOBRAZU cz. 4 ROŚLINY OZDOBNE
Spis treści ROZDZIAŁ I ZNACZENIE ROŚLIN OZDOBNYCH... 9 1. Funkcje roślinności...10 2. Walory dekoracyjne roślin... 12 3. Podstawowe grupy roślin stosowanych w architekturze krajobrazu...16, ROZDZIAŁ II
WPŁYW ABSORBENTU I BIOSTYMULATORA NA ZMIANY WYBRANYCH FIZYCZNYCH WŁAŚCIWOŚCI GLEBY
Inżynieria Rolnicza 8(96)/2007 WPŁYW ABSORBENTU I BIOSTYMULATORA NA ZMIANY WYBRANYCH FIZYCZNYCH WŁAŚCIWOŚCI GLEBY Tomasz Piskier Katedra Agroinżynierii, Politechnika Koszalińska Streszczenie. W jednoczynnikowym
ANNALES. Stanisław Włodek, Andrzej Biskupski, Jan Pabin. Modelowe badania wpływu zagęszczenia gleby na gospodarkę wodną warstwy uprawnej
ANNALES UNIVERSITATIS VOL. LIX, Nr 2 MARIAE LUBLIN * CURIE- S K Ł O D O W S K A POLONIA SECTIO E 2004 Zakład Technik Uprawy Roli i Nawożenia, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa ul. Łąkowa 2, 55-220
PRZECIWZUŻYCIOWE POWŁOKI CERAMICZNO-METALOWE NANOSZONE NA ELEMENT SILNIKÓW SPALINOWYCH
PRZECIWZUŻYCIOWE POWŁOKI CERAMICZNO-METALOWE NANOSZONE NA ELEMENT SILNIKÓW SPALINOWYCH AUTOR: Michał Folwarski PROMOTOR PRACY: Dr inż. Marcin Kot UCZELNIA: Akademia Górniczo-Hutnicza Im. Stanisława Staszica
Metody pomiaru wilgotności gleby
Metody pomiaru wilgotności gleby Dr Krzysztof Klamkowski, doc. dr hab. Waldemar Treder Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach Postępujące ograniczanie zasobów przydatnej dla potrzeb rolniczych
Zapytanie ofertowe E-Test Sp. z o.o. nr 1/2017
Motycz, 19.01.2017 Zapytanie ofertowe E-Test Sp. z o.o. nr 1/2017 na wybór wykonawcy usługi polegającej na opracowaniu, wykonaniu prototypu oraz wykonaniu technicznych badań nowego lub znacząco ulepszonego
RHEOTEST Medingen Reometr RHEOTEST RN: Zakres zastosowań Smary
RHEOTEST Medingen Reometr RHEOTEST RN: Zakres zastosowań Smary Zadania pomiarowe w pracach badawczo-rozwojowych Właściwości reologiczne materiałów smarnych, które determinuje sama ich nazwa, mają główny
Przydatność przewodności elektrycznej gleby (EC) do oceny jej uziarnienia na polu uprawnym
Przydatność przewodności elektrycznej gleby (EC) do oceny jej uziarnienia na polu uprawnym Michał Stępień (1), Dariusz Gozdowski (2), Stanisław Samborski (1), Elżbieta Bodecka (1) (1) Katedra Agronomii
GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW
PRZERÓBKA I UNIESZKODLIWIANIE OSADÓW ŚCIEKOWYCH Ćwiczenie nr 4 GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Proces zagęszczania osadów, który polega na rozdziale fazy stałej od ciekłej przy
Monitoring i prognoza deficytu i nadmiaru wody na obszarach wiejskich
Monitoring i prognoza deficytu i nadmiaru wody na obszarach wiejskich Leszek Łabędzki Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Kujawsko-Pomorski Ośrodek Badawczy w Bydgoszczy www.itp.edu.pl Program Wieloletni
Roczny raport jakości powietrza z uwzględnieniem pyłów PM1, PM2,5 oraz PM10 dla czujników zlokalizowanych w gminie Proszowice
Roczny raport jakości powietrza z uwzględnieniem pyłów PM1, PM2,5 oraz PM dla czujników zlokalizowanych w gminie Proszowice Spis treści 1. Charakterystyka gminy oraz lokalizacja czujników... 3 2. Dopuszczalne
MATEMATYCZNY MODEL PĘTLI HISTEREZY MAGNETYCZNEJ
ELEKTRYKA 014 Zeszyt 1 (9) Rok LX Krzysztof SZTYMELSKI, Marian PASKO Politechnika Śląska w Gliwicach MATEMATYCZNY MODEL PĘTLI ISTEREZY MAGNETYCZNEJ Streszczenie. W artykule został zaprezentowany matematyczny
WPŁYW ZRYWKI DREWNA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI FIZYKO-MECHANICZNE GLEBY LEŚNEJ
Inżynieria Rolnicza 1(110)/2009 WPŁYW ZRYWKI DREWNA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI FIZYKO-MECHANICZNE GLEBY LEŚNEJ Jacek Pisarski, Marek Śnieg, Jan Jurga Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie,
Zalecenia nawozowe dla chryzantemy wielkokwiatowej uprawianej w pojemnikach na stołach zalewowych
INSTYTUT OGRODNICTWA ZAKŁAD UPRAWY I NAWOŻENIAROSLIN OGRODNICZYCH Pracownia Uprawy i Nawożenia Roślin Ozdobnych 96-100 Skierniewice, ul. Rybickiego 15/17 tel./fax: 46 845547 e-mail: Jacek.Nowak@inhort.pl
REGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA LEŚNY KOMPLEKS PROMOCYJNY LASY BESKIDU ŚLĄKSIEGO RAPORT KWARTALNY II/2014
REGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA LEŚNY KOMPLEKS PROMOCYJNY LASY BESKIDU ŚLĄKSIEGO RAPORT KWARTALNY II/2014 Katowice-Kraków 2014 1. Warunki pogodowe w 2 kwartale 2014 roku Średnia kwartalna
BADANIA PORÓWNAWCZE PAROPRZEPUSZCZALNOŚCI POWŁOK POLIMEROWYCH W RAMACH DOSTOSOWANIA METOD BADAŃ DO WYMAGAŃ NORM EN
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK nr 1 (137) 2006 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (137) 2006 ARTYKUŁY - REPORTS Anna Sochan*, Anna Sokalska** BADANIA PORÓWNAWCZE PAROPRZEPUSZCZALNOŚCI
Badania biegłości przez porównania międzylaboratoryjne z zakresu oceny środowisk cieplnych na stanowiskach pracy
Badania przez porównania międzylaboratoryjne z zakresu oceny środowisk cieplnych na stanowiskach pracy Organizator Cel porównań międzylaboratoryjnych Uczestnicy badań Termin realizacji Badań Miejsce badań
REGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA LEŚNY KOMPLEKS PROMOCYJNY LASY BESKIDU ŚLĄKSIEGO RAPORT KWARTALNY I/2015
EGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOOLOGICZNEJ LEŚNICTWA LEŚNY KOMPLEKS POMOCYJNY LASY BESKIDU ŚLĄKSIEGO APOT KWATALNY I/2015 Katowice-Kraków 2015 1. Warunki pogodowe w 1 kwartale 2015 roku Średnia kwartalna
MONITORING NIEDOBORU I NADMIARU WODY W ROLNICTWIE NA OBSZARZE POLSKI
MONITORING NIEDOBORU I NADMIARU WODY W ROLNICTWIE NA OBSZARZE POLSKI dr inż. Bogdan Bąk prof. dr hab. inż. Leszek Łabędzki Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Kujawsko-Pomorski Ośrodek Badawczy w Bydgoszczy
Badanie stanu fizycznego zanieczyszczenia wód w gminie Raba Wyżna.
Badanie stanu fizycznego zanieczyszczenia wód w gminie Raba Wyżna. Zanieczyszczenie wód - niekorzystne zmiany właściwości fizycznych, chemicznych i bakteriologicznych wody spowodowane wprowadzaniem w nadmiarze
WPŁYW PRZEBIEGU MECHANICZNEGO DOJU KRÓW NA ZAWARTOŚĆ KOMÓREK SOMATYCZNYCH W MLEKU PRZY ZMIENNEJ SILE NACIĄGU GUM STRZYKOWYCH W KUBKU UDOJOWYM
Inżynieria Rolnicza 4(122)/2010 WPŁYW PRZEBIEGU MECHANICZNEGO DOJU KRÓW NA ZAWARTOŚĆ KOMÓREK SOMATYCZNYCH W MLEKU PRZY ZMIENNEJ SILE NACIĄGU GUM STRZYKOWYCH W KUBKU UDOJOWYM Aleksander Krzyś, Józef Szlachta,
Matematyka i statystyka matematyczna dla rolników w SGGW WYKŁAD 11 DOŚWIADCZENIE JEDNOCZYNNIKOWE W UKŁADZIE CAŁKOWICIE LOSOWYM PORÓWNANIA SZCZEGÓŁOWE
WYKŁAD 11 DOŚWIADCZENIE JEDNOCZYNNIKOWE W UKŁADZIE CAŁKOWICIE LOSOWYM PORÓWNANIA SZCZEGÓŁOWE Było: Przykład. W doświadczeniu polowym załoŝonym w układzie całkowicie losowym w czterech powtórzeniach porównano
Kondycja ekonomiczna drzewnych spółek giełdowych na tle innych branż
Annals of Warsaw Agricultural University SGGW Forestry and Wood Technology No 56, 25: Kondycja ekonomiczna drzewnych spółek giełdowych na tle innych branż SEBASTIAN SZYMAŃSKI Abstract: Kondycja ekonomiczna
Woltamperometryczne oznaczenie paracetamolu w lekach i ściekach
Analit 6 (2018) 45 52 Strona czasopisma: http://analit.agh.edu.pl/ Woltamperometryczne oznaczenie lekach i ściekach Voltammetric determination of paracetamol in drugs and sewage Martyna Warszewska, Władysław
ZMIENNOŚĆ SORPCYJNOŚCI BETONU W CZASIE
Wojciech KUBISSA 1 Roman JASKULSKI 1 ZMIENNOŚĆ SORPCYJNOŚCI BETONU W CZASIE 1. Wprowadzenie O trwałości konstrukcji wykonanych z betonu zbrojonego w szczególnym stopniu decyduje ich odporność na penetrację
WPŁYW CECH FIZYCZNYCH SUROWCÓW ROŚLINNYCH NA JAKOŚĆ I ENERGOCHŁONNOŚĆ WYTWORZONYCH BRYKIETÓW
WPŁYW CECH FIZYCZNYCH SUROWCÓW ROŚLINNYCH NA JAKOŚĆ I ENERGOCHŁONNOŚĆ WYTWORZONYCH BRYKIETÓW Ignacy Niedziółka, Beata Zaklika, Magdalena Kachel-Jakubowska, Artur Kraszkiewicz Wprowadzenie Biomasa pochodzenia
Weryfikacja hipotez statystycznych, parametryczne testy istotności w populacji
Weryfikacja hipotez statystycznych, parametryczne testy istotności w populacji Dr Joanna Banaś Zakład Badań Systemowych Instytut Sztucznej Inteligencji i Metod Matematycznych Wydział Informatyki Politechniki
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Produkcji. Notatka Informacyjna. Efektywność wykorzystania energii w latach 2002-2012
Materiał na konferencję prasową w dniu 23 lipca 2014 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Produkcji Notatka Informacyjna Efektywność wykorzystania energii w latach 2002-2012 Efektywność energetyczna
ĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA
ĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA 1. Oznaczanie słabych kwasów w sokach i syropach owocowych metodą miareczkowania konduktometrycznego Celem ćwiczenia jest ilościowe oznaczenie zawartości słabych kwasów w sokach
INFORMACJA O SYTUACJI NA RYNKU PRACY W POWIECIE OPOLSKIM I MIEŚCIE OPOLU ZA ROK 2002
POWIATOWY URZĄD PRACY W OPOLU ul. mjr Hubala 21, 45-266 Opole tel. 44 22 929, fax 44 22 928, e-mail: opop@praca.gov.pl INFORMACJA O SYTUACJI NA RYNKU PRACY W POWIECIE OPOLSKIM I MIEŚCIE OPOLU ZA ROK 2002