W Y T Y C Z N E D O Z AW I E R AN I A U M Ó W C Y W I L N O P R AW N Y C H W SZKOLE GŁÓWNEJ HANDLOWEJ W WARSZAWIE

Transkrypt

1 Załącznik do pisma okólnego kanclerza nr 2 z dnia 18 stycznia 2018 r. W Y T Y C Z N E D O Z AW I E R AN I A U M Ó W C Y W I L N O P R AW N Y C H W SZKOLE GŁÓWNEJ HANDLOWEJ W WARSZAWIE I. U M O W Y C Y W I L N O P R A W N E 1. UMOWA ZLECENIA Umowa zlecenia to umowa nazwana, określona w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z ustawową definicją, przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej na rzecz dającego zlecenie. Umowa zlecenia, z mocy postanowień Kodeksu cywilnego, to także umowa o świadczenie usług, na podstawie których zleceniodawca zleca zleceniobiorcy wykonanie konkretnych czynności faktycznych. Umowa zlecenia jest umową starannego działania, co oznacza, że w wyniku jej wykonania nie musi powstać żaden konkretny rezultat. Istotne jest wykonywanie zleconych umową czynności. Wystarczy, aby zleceniobiorca dochował należytej staranności przy wykonywaniu zleconych mu czynności, w szczególności powtarzalnych lub stale wykonywanych w ciągu określonego czasu. Nie zlecamy zrobienia czegoś, a robienie czegoś. Zleceniobiorca ma swobodę co do czasu, miejsca i sposobu świadczenia usług będących przedmiotem zlecenia, chyba że strony określą szczegółowo te zasady w łączącej je umowie. Rozwiązanie umowy zlecenia może nastąpić w każdym czasie przez jednostronne oświadczenie woli (wypowiedzenie), chyba że w umowie zastrzeżono inaczej. Jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, wypowiadający powinien liczyć się z obowiązkiem naprawienia szkody. Zleceniobiorca odpowiada za szkody wyrządzone zleceniodawcy w pełnej ich wysokości. Umowa zlecenia nie zawiera elementu podporządkowania zleceniobiorcy poleceniom zleceniodawcy i obowiązku wykonywania pracy pod jego kierownictwem. 1

2 Umowa taka określa przedmiot zlecenia (czyli rodzaj wykonywanych czynności lub usług) i nie może polegać na pozostawaniu w dyspozycji zlecającego i wykonywaniu, stosownie do jego potrzeb, czynności zlecanych na bieżąco. Jeśli faktycznie jest inaczej, mamy do czynienia z umową o pracę, która też jest umową starannego działania. Przykładowy opis przedmiotu zlecenia: Obsługa organizacyjna i administracyjna projektu..., w następującym zakresie: przygotowanie i realizacja rekrutacji beneficjentów poprzez udzielanie informacji telefonicznych, umieszczanie aktualnych informacji na stronie internetowej... oraz prowadzenie zapisów, a także przyjmowanie i sprawdzanie kompletności dokumentów; sprawdzanie obecności beneficjentów na zajęciach i prowadzenie ewidencji list obecności; przygotowanie, wypełnienie i wydanie zaświadczeń o realizacji zajęć dla ich uczestników.. 2. UMOWA ZLECENIA NA PRZEPROWADZENIE ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH Umowa zlecenia na przeprowadzenie zajęć dydaktycznych zastępuje stosowane do 2017 r. umowy o prowadzenie zajęć oparte na konstrukcji umowy o dzieło. Umowa ta składa się z dwóch części postanowień związanych z przeprowadzeniem zajęć dydaktycznych w określonej liczbie godzin oraz postanowień dotyczących stworzenia utworów na potrzeby przeprowadzenia każdej z tych godzin i udzielenia Uczelni licencji do tych utworów. Wynagrodzenie w tej umowie składa się z dwóch elementów: 1) wynagrodzenia za samo przeprowadzenie zajęć dydaktycznych; 2) honorarium z tytułu udzielenia jednorazowej licencji do utworów stworzonych na potrzeby przeprowadzenia zajęć dydaktycznych. Umowa o prowadzenie zajęć dydaktycznych jest generalnie umową o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o zleceniu (por. m.in.: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 30 sierpnia 2012 r., sygn. akt III AUa 394/12; wyrok Sądu Najwyższego z 10 maja 2016 r., sygn. akt II UK 217/15; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 2013 r., sygn. akt II UK 115/13; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2012 r., sygn. akt II UK 187/11; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2013 r., II UK 103/13). Taka umowa może zawierać postanowienia związane ze skutkami stworzenia przez zleceniobiorcę 2

3 utworów w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Ma to wpływ na stawkę kosztów uzyskania przychodu w części dotyczącej honorarium autorskiego za te utwory. W związku z tym, do części umowy nie dotyczącej stworzenia utworów (m.in. prowadzenie zajęć w określonej liczbie godzin), stosuje się zwykłe koszty uzyskania przychodu w wysokości 20%. Do stworzenia utworów w rozumienia przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych dochodzi w związku z przygotowaniem m.in. programów kształcenia, materiałów dydaktycznych na zajęcia, testów, pytań egzaminacyjnych i innych form weryfikacji wiedzy oraz ich wykorzystaniem do prowadzenia zajęć. Rozporządzenie autorskimi prawami majątkowymi do tych utworów daje podstawę do zastosowania zwiększonych kosztów uzyskania przychodu w wysokości 50% (w części wynagrodzenia w umowie zlecenia na przeprowadzenie zajęć dydaktycznych stanowiącego honorarium za udzielenie licencji do tych utworów). Umowę zlecenia na prowadzenie zajęć dydaktycznych zastosować można do: 1) zajęć dydaktycznych na wszystkich rodzajach studiów, kursów i szkoleń wynagrodzenie w umowie składa się wówczas z: a) wynagrodzenia za prowadzenie zajęć w określonej liczbie godzin (koszty uzyskania 20%) min. 45 zł za godzinę (wynagrodzenie za każdą godzinę prowadzenia zajęć nie może być mniejsze niż minimalne wynagrodzenie asystenta za godzinę ponadwymiarową, określone w przepisach o wynagradzaniu nauczycieli akademickich wydanych na podstawie art. 151 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym /Dz. U. z 2017 r. poz. 2183, z późn. zm./), b) honorarium z tytułu udzielenia jednorazowej licencji do autorskich materiałów dydaktycznych, do którego mogą być zastosowane 50% koszty uzyskania przychodu 1 np. 100 zł za godzinę (jako sposób obliczenia łącznego honorarium przyjęto honorarium obliczane jako iloczyn liczby godzin przeprowadzonych zajęć i stawki jednostkowej honorarium); 2) zadań związanych z przeprowadzaniem egzaminów i innych form weryfikacji wiedzy (egzaminowanie, zaliczenia, egzamin dyplomowy) wynagrodzenie w umowie składa się wówczas z: 1 Tylko w przypadku, kiedy dochody uzyskiwane są z działalności wymienionej w art. 22 ust. 9b ustawy z dnia z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032, z późn. zm.); dokładniej omówione zostało to w przypisie nr 6 (i fragmencie wytycznych, do których zastosowano ten przypis). 3

4 a) wynagrodzenia za prowadzenie egzaminów (koszty uzyskania 20%) np. 30 zł za godzinę, b) honorarium z tytułu udzielenia jednorazowej licencji do opracowanych na potrzeby egzaminu autorskich pytań i innych form weryfikacji wiedzy (koszty uzyskania 50%) np. 30 zł za godzinę (jako sposób obliczenia łącznego honorarium przyjęto honorarium obliczane jako iloczyn liczby godzin przeprowadzonych egzaminów itp. i stawki jednostkowej honorarium). 3. UMOWA O DZIEŁO Umowa o dzieło to umowa nazwana, określona w Kodeksie cywilnym. Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła na rzecz zamawiającego, a zamawiający zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia. Umowa o dzieło jest umową rezultatu, tzn. w jej wyniku musi się pojawić materialny rezultat istniejący niezależnie od osoby twórcy. Przedmiotem umowy jest wykonanie indywidualnie oznaczonego dzieła (opisanego w specyfikacji dzieła stanowiącej załącznik do umowy), a wykonawca odpowiada za osiągnięcie konkretnego efektu (rezultatu) w postaci dzieła. Cechą umowy o dzieło jest znaczna swoboda i samodzielność wykonawcy w zakresie wykonywania umówionego dzieła. Wynagrodzenie za wykonane dzieło jest najczęściej wypłacane jednorazowo po wydaniu i przyjęciu dzieła, chyba że umowa przewiduje etapy lub części dzieła, podlegające osobnemu odbiorowi, i częściowe wynagrodzenie za te etapy lub części (uwaga: należy unikać takiego sposobu rozliczania umowy o dzieło, jeśli poszczególne etapy i części nie mają samodzielnego znaczenia dla zamawiającego). Wykonawca w ramach umowy o dzieło ponosi odpowiedzialność za wady wykonanego dzieła. Rozwiązanie umowy o dzieło może nastąpić, gdy dzieło jest wykonywane w sposób wadliwy, sprzeczny z umową, albo ma niedające się usunąć wady. Ponadto zamawiający może odstąpić od umowy na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym wtedy, gdy przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym. Przedmiotem umowy o dzieło może być wytworzenie nowych przedmiotów lub wytworów intelektu, jak i przerobienie, jednorazowa naprawa czy konserwacja 4

5 przedmiotów już istniejących. Dziełami są m.in.: przetłumaczenie tekstu, napisanie tekstu na określony temat, napisanie programu, instrukcji, wewnętrznego aktu prawnego, ekspertyzy, opinii te przypadki kiedy zamawiamy określony, dający się z góry przewidzieć rezultat istniejący później niezależnie od osoby wykonawcy. Ponadto dzieło może mieć charakter materialny lub niematerialny. O dziele mówimy wtedy, gdy posiada ono kilka typowych cech, tzn. może mieć charakter: 1) materialny bądź niematerialny (na potrzeby podatkowe i ubezpieczeniowe tylko jeśli da się je utrwalić w postaci określonych przedmiotów materialnych, tj. zdjęć, wideo, rysunków, protokołów; dzieło musi być postrzegalne); 2) przyszły (dzieło dopiero powstanie); 3) samoistny (po jego wykonaniu istnieje niezależnie od wykonawcy); 4) odróżniający się od innych przedmiotów; 5) obiektywnie pewny co do osiągnięcia. Przykładowy opis przedmiotu umowy o dzieło: W treści umowy: Wykonanie tłumaczenia na język angielski artykułu naukowego z zakresu nauk ekonomicznych pt..... W specyfikacji dzieła, stanowiącej załącznik do umowy, określić należy również szczegółowy opis dzieła, które ma powstać: Wykonanie tłumaczenia na język angielski artykułu naukowego z zakresu nauk ekonomicznych pt.... (tekst w j. polskim zawiera znaków) z wykorzystaniem specjalistycznego języka właściwego dla tej dyscypliny naukowej. Tłumaczenie musi zostać przygotowane z użyciem zasad i technik językowych właściwych dla języka angielskiego; wymagania edycyjne tekstu: nagłówek czcionka Arial, wielkość czcionki 14 pt, pogrubiona; tekst czcionka Arial, wielkość czcionki 13 pt, interlinia 1,5 wiersza.. Im bardziej szczegółowa specyfikacja, tym lepiej, poddający się weryfikacji przy odbiorze dzieła, rezultat umowy. Szczegółowy opis pomaga w zapewnieniu tego, że otrzymamy dokładnie to, co w wyniku zawarcia umowy zamówiliśmy od wykonawcy. 5

6 4. WARUNKI DODATKOWE A. Zawarcie umowy cywilnoprawnej nie może naruszać art Kodeksu pracy. Art. 22. Kodeksu pracy. 1. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem Zatrudnienie w warunkach określonych w 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w 1. (...). W związku z powyższym umowa cywilnoprawna nie może (ani w treści umowy ani w toku jej wykonywania) zawierać opisów (i działań) w rodzaju: 1) Codzienne sprzątanie w dni robocze od godziny 8 do 16 w budynku przy al. Niepodległości w Warszawie. Szczegółowy sposób wykonania prac będzie określał każdorazowo kierownik budynku, który będzie wydawał odpowiednie polecenia z tym związane. ; 2) Prowadzenie obsługi informatycznej SGH w dni robocze, w godzinach od 10 do 18 zgodnie z zakresem określonym przez Dyrektora Centrum Technologii Informatycznych.. W ww. przykładach spełnione są wszystkie trzy główne cechy charakterystyczne dla stosunku pracy: praca w wyznaczonym miejscu, wyznaczonym czasie, pod kierownictwem pracodawcy. B. Pracowników SGH nie można zatrudniać na podstawie umów cywilnoprawnych (zlecenie, dzieło), jeśli ci pracownicy na tej podstawie mieliby wykonywać pracę tego samego rodzaju, co wykonywana w ramach podstawowego stosunku pracy. Za takim stanowiskiem przemawia dotychczasowe orzecznictwo sądowe. Zatrudnianie własnych pracowników na podstawie umowy cywilnoprawnej do wykonywania pracy tego samego rodzaju, co określona w umowie o pracę, jest kontynuowaniem stosunku pracy w godzinach nadliczbowych (por. m.in. wyrok 6

7 Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 października 1994 r., sygn. akt: III AUr 865/94; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 1994 r., sygn. akt I PZP 13/94) i stanowić może obejście przepisów o czasie pracy i o prawie do odpoczynku. I I. U M O W Y Z P R Z E N I E S I E N I E M A U T O R S K I C H P R A W M A JĄ T K O W Y C H Rozróżnia się dwa typy umów tego rodzaju: 1) umowa o dzieło z przeniesieniem autorskich praw majątkowych, na podstawie której zamawiane jest dopiero dzieło, które ma zostać stworzone i które będzie jednocześnie utworem lub kilkoma utworami w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, do którego, lub których, autor przenosi na Szkołę Główną Handlową w Warszawie (SGH) autorskie prawa majątkowe (zawierana jest w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego i ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych); 2) umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych, którą zawiera się, gdy chce się, jako uczelnia, uzyskać prawo do korzystania z autorskich praw majątkowych do utworu, który w chwili zawierania umowy już istnieje (zawierana jest w oparciu o przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przy czym zastosowanie mają również przepisy Kodeksu cywilnego). Przedmiotem umowy jest odpowiednio stworzenie dzieła/utworu i nabycie autorskich praw majątkowych do niego albo nabycie autorskich praw majątkowych do utworu istniejącego. Utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. O utworze możemy mówić wówczas, gdy spełnione są łącznie następujące przesłanki: 1) jest przejawem działalności twórczej; 2) posiada indywidualny charakter ( piętno twórcy ); 3) ma ustaloną postać (formę). Przyjąć należy, że przesłanka twórczości (oryginalności) spełniona jest wówczas, gdy dzieło stanowi rezultat działalności o charakterze kreacyjnym, niesie w sobie nowe wartości. Jest ona zrealizowana, gdy w dziele występują nowe, wymyślone, stworzone przez twórcę elementy (por. m.in.: wyrok Sądu Najwyższego Izby Cywilnej z dnia 7

8 13 stycznia 2006 r., sygn. akt III CSK 40/05 2 ; z dnia 15 listopada 2002 r., sygn. akt II CKN 1289/00 3 ; z dnia 6 marca 2014 r., sygn. akt V CSK 202/13 4 ; z dnia 27 lutego 2009 r., sygn. akt V CSK 337/08 5 ). Przesłanka indywidualności jest spełniona, gdy dany rezultat działalności człowieka nie jest wynikiem pracy rutynowej lub szablonowej; zawiera oryginalne cechy odróżniające go od podobnych utworów, wedle najlepszej wiedzy autora nie powstał wcześniej i jest mało prawdopodobne stworzenie go w przyszłości przez inną osobę o podobnych kwalifikacjach (por. ww. orzecznictwo). Poprzez ustaloną formę należy rozumieć przybranie przez utwór jakiejkolwiek postaci (choćby nietrwałej), która umożliwia zapoznanie się z dziełem osobie innej niż twórca. Dla celów dowodowych utwory będące przedmiotem umowy z SGH muszą mieć jednak postać utrwaloną w sposób umożliwiający ich ponowne zaprezentowanie (przedstawienie) oraz udokumentowanie istnienia utworu na potrzeby ewentualnych kontroli. Należy więc w tym wypadku przyjąć, że utwór jest rzeczą istniejącą i utrwaloną. Wspomniane wyżej utwory, co do których SGH zawarła z twórcą (autorem) umowę z przeniesieniem autorskich praw majątkowych, powinny być odpowiednio ewidencjonowane oraz, w zależności od ich wartości, stanowić mogą zwiększenie majątku SGH, a wtedy także powinny być amortyzowane. Kwestie te będą w przyszłości uregulowane odrębnymi wewnętrznymi aktami prawnymi, a proces ewidencjonowania zautomatyzowany. Utwory będące własnością SGH powinny być archiwizowane w jednostce przyjmującej utwór, zgodnie z instrukcją archiwalną. Utworami mogą być, spełniające powyższe przesłanki, np.: 1) autorskie recenzje, opinie i ekspertyzy; 2) opracowania naukowe; 3) tłumaczenia naukowe; 4) autorskie materiały dydaktyczne; 2 Nie może być uznany za utwór i objęty ochroną prawa autorskiego taki przejaw ludzkiej aktywności umysłowej, któremu brak cech dostatecznie indywidualizujących, to jest odróżniających go od innych wytworów podobnego rodzaju i przeznaczenia. ; Charakter twórczości" i indywidualności mającego podlegać ochronie prawa autorskiego przedmiotu można oprzeć na argumentacji odnoszącej się do strony podmiotowej stosunku łączącego twórcę z jego dziełem (piętno osobiste, znamiona osobowości) albo na aspektach przedmiotowych, tj. odnoszących się do samego wytworu ludzkiego umysłu. W razie zastosowania drugiego testu, który trzeba uznać w świetle poglądów doktryny za lepiej uzasadniony, przyjmuje się, że rezultat wysiłku intelektualnego nie może być rutynowy, standardowy i typowy.. 3 Nie są przejawem indywidualnego ujęcia rozwiązania rutynowe, stosowane w podobnych sytuacjach, w szczególności wynikające z przyjętych w danej sytuacji reguł postępowania.. 4 Nie może być uznany za utwór i objęty ochroną prawa autorskiego taki przejaw ludzkiej aktywności umysłowej, któremu brak cech dostatecznie indywidualizujących, tj. odróżniających go od innych wytworów podobnego rodzaju i przeznaczenia.. 5 (...) dla oceny określonego dzieła referencyjnego przydatna jest koncepcja tzw. statystycznej jednorazowości, która zakłada badanie, czy takie samo lub bardzo podobne dzieło powstało już wcześniej oraz czy jest statystycznie prawdopodobne sporządzenie w przyszłości takiego samego dzieła przez inną osobę.. 8

9 5) autorskie programy; 6) autorski wykład o charakterze jednorazowym z wynagrodzeniem ryczałtowym; 7) skrypty; 8) podręczniki. Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu może się odbyć tylko raz tj. przedmiotem takiej umowy nie może być wygłaszanie już raz stworzonego i wygłoszonego wykładu, autorski program, który był już raz stworzony i zbyty, materiały dydaktyczne, które już raz zostały stworzone i są następnie corocznie wykorzystywane. Wprowadzanie modyfikacji i zmian do istniejących już wcześniej utworów, co do zasady, nie powoduje powstania nowego utworu (za wyjątkiem istotnych zmian powodujących w istocie powstanie nowego utworu). Taki w niewielkim stopniu zmodyfikowany utwór, również nie może być przedmiotem ponownej umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych. Utworami nie będą wszelkie czynności starannego działania, do których stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu, w szczególności przedmiotem praw autorskich nie są: 1) prowadzenie zajęć dydaktycznych w określonej liczbie godzin; 2) prowadzenie badań naukowych (przedmiotem praw autorskich nie może być samo prowadzenie badań, może być nim natomiast rezultat tych badań w postaci np. naukowego opracowania wyników badań); 3) promotorstwo prac dyplomowych i doktorskich; 4) egzaminowanie (utworem mogą być wyłącznie opracowane pytania egzaminacyjne i inne narzędzia weryfikacji efektów kształcenia); 5) przeprowadzanie egzaminu dyplomowego (utworem mogą być wyłącznie opracowane pytania egzaminacyjne); 6) prace o charakterze odtwórczym lub rutynowym. I I I. S T O S O W A N I E P R Z E P I S Ó W O Z A M Ó W I E N I A C H P U B L I C Z N Y C H Umowa, której wartość nie przekracza równowartości euro, powinna zawierać klauzulę następującej treści: Nie stosuje się ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1579, z późn. zm.), na podstawie art. 4 pkt 8 tej ustawy lub o treści równoważnej (zaznaczyć właściwą opcję na dole ostatniej strony umowy). 9

10 W takim przypadku należy stosować procedury określone w regulaminie zamówień publicznych do euro, obowiązującego w SGH. W przypadku zawierania umów cywilnoprawnych, których wartość przekracza kwotę wynikającą z przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych ( euro), należy stosować procedury określone w tej ustawie oraz wewnętrzne uregulowania prawne Uczelni. Pamiętać należy, że wartości zamówień tego samego rodzaju w skali uczelni podlegają sumowaniu dla określenia osiągnięcia progu zamówień publicznych. W przypadku, gdy wartość umowy ma przekroczyć próg euro tryb udzielenia zamówienia publicznego (zawarcia umowy) należy uzgodnić z działem właściwym ds. zamówień publicznych. Pomocy w zakresie stosowania przepisów o zamówieniach publicznych udziela dział właściwy ds. zamówień publicznych. I V. O B O W IĄ Z E K U B E Z P I E C Z EŃ SPOŁECZNYCH I U B E Z P I E C Z E N I A P O D A T K O W E G O 1. Umowy o dzieło Koszty uzyskania przychodu w przypadku standardowych umów o dzieło wynoszą 20% kwoty wynagrodzenia. Zaliczkę na poczet podatku dochodowego odprowadza się od kwoty wynagrodzenia pomniejszonej o 20%. Wykonawca powinien zdeklarować według jakiego progu podatkowego należy odprowadzić zaliczkę. Umowy o dzieło, co do zasady, nie są obciążone składkami na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne. Wyjątek stanowią umowy o dzieło zawierane z własnymi pracownikami (pracownikami SGH), od których uczelnia ma obowiązek naliczyć i odprowadzić zarówno składki na ubezpieczenia społeczne, jak i na ubezpieczenie zdrowotne. 2. Umowy zlecenia Koszty uzyskania przychodu w przypadku standardowych umów zlecenia wynoszą 20% kwoty wynagrodzenia. Zaliczkę na poczet podatku dochodowego odprowadza się od kwoty wynagrodzenia pomniejszonej o 20%. Zleceniobiorca powinien zdeklarować według jakiego progu podatkowego należy odprowadzić zaliczkę. 10

11 Umowy zlecenia, co do zasady, obciążone są wszystkimi składkami na ubezpieczenia społeczne oraz składką na ubezpieczenie zdrowotne. Wyjątek stanowią niektóre osoby posiadające inny tytuł do ubezpieczeń społecznych. Do wspomnianych wyjątków zalicza się (nie dotyczy osób zatrudnionych w SGH): 1) osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę poza SGH, jeśli składki odprowadzane są od wynagrodzenia w kwocie nie mniejszej niż minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązkowe jest ubezpieczenie zdrowotne, nieobowiązkowe ubezpieczenia społeczne; 2) emerytów i rencistów obowiązkowe są składka zdrowotna, składka emerytalna i rentowa, dobrowolne jest ubezpieczenie chorobowe, chyba że emeryt spełnia inne przesłanki do wyłączenia obowiązku ubezpieczeń społecznych; 3) uczniów i studentów do ukończenia 26. roku życia nie odprowadza się ani składki na ubezpieczenie zdrowotne, ani na ubezpieczenia społeczne; 4) osoby posiadające kilka umów zleceń z różnymi podmiotami (i nie ma innych tytułów do ubezpieczenia) tytułem do ubezpieczeń społecznych jest umowa, która została zawarta najwcześniej i trwa nadal; w przypadku kolejnych umów zleceń ubezpieczenia społeczne są dobrowolne; ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowe dla każdej umowy; od 1 stycznia 2016 r. osoba wykonująca umowę zlecenia, której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu będzie niższa od kwoty aktualnego minimalnego wynagrodzenia, spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, również z tych innych tytułów (np. innych umów zleceń), chyba że wskaże inne umowy zlecenia niż zawierana z SGH dające łącznie podstawę do ubezpieczeń społecznych nie niższą niż minimalne wynagrodzenie; składka na ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowa od każdej umowy zlecenia; 5) osoby prowadzące działalność gospodarczą, jeśli od tej działalności odprowadzają składki od co najmniej najniższej podstawy określonej dla osób prowadzących działalność gospodarczą (60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego) ubezpieczenia społeczne od umowy zlecenia są dobrowolne; składka na ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowa; 11

12 6) osoby zatrudnione na podstawie stosunku służbowego (np. sędziowie, żołnierze) obowiązkowe są wszystkie składki poza składką na ubezpieczenie chorobowe, która jest dobrowolna. 3. Umowy z przeniesieniem autorskich praw majątkowych (lub udzieleniem licencji do utworu) 1) Umowa o dzieło z przeniesieniem autorskich praw majątkowych Umowy o dzieło, co do zasady, nie są obciążone składkami na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne. Wyjątek stanowią umowy o dzieło zawierane z własnymi pracownikami (pracownikami SGH), od których Uczelnia ma obowiązek naliczyć i odprowadzić zarówno składki na ubezpieczenia społeczne, jak i na ubezpieczenie zdrowotne. Koszty uzyskania przychodu w przypadku rozporządzenia autorskimi prawami majątkowymi do utworu na rzecz SGH mogą wynieść 50% kwoty wynagrodzenia. Wykonawca/autor powinien zdeklarować według jakiego progu podatkowego należy odprowadzić zaliczkę. 2) Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych nie jest obciążana żadnymi składkami na ubezpieczenie społeczne i na ubezpieczenie zdrowotne, nawet jeśli jest zawierana z własnym pracownikiem. Koszty uzyskania przychodu w przypadku rozporządzenia autorskimi prawami majątkowymi do utworu na rzecz SGH mogą wynieść 50% kwoty wynagrodzenia. Wykonawca/autor powinien zdeklarować według jakiego progu podatkowego należy odprowadzić zaliczkę. 3) Umowa zlecenia na przeprowadzenie zajęć dydaktycznych z rozporządzeniem autorskimi prawami majątkowymi Umowa zlecenia na przeprowadzenie zajęć dydaktycznych z rozporządzeniem autorskimi prawami majątkowymi obciążona jest w całości składkami na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne na zasadach takich, jak zwykła umowa zlecenia. W części stanowiącej wynagrodzenie za prowadzenie zajęć dydaktycznych koszty uzyskania przychodu wynoszą 20%, natomiast w części stanowiącej 12

13 honorarium z tytułu udzielenia licencji do autorskich materiałów dydaktycznych koszty uzyskania przychodu mogą wynieść 50%. W związku ze zmianą przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, która weszła w życie 1 stycznia 2018 r. 6, istotnemu zawężeniu uległ krąg podmiotów uprawnionych do stosowania 50% kosztów uzyskania przychodu (do 31 grudnia 2017 r. nie było żadnych ograniczeń dotyczących podmiotów uprawnionych do stosowania 50% kosztów uzyskania przychodu). Od 1 stycznia 2018 r., poprzez dodanie w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nowego ust. 9b, 50% koszty uzyskania przychodu mogą być stosowane z tytułu rozporządzenia autorskimi prawami majątkowymi do utworów wyłącznie w przypadku uzyskiwania dochodów z działalności: a) twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, programów komputerowych, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa, b) badawczo-rozwojowej oraz naukowo-dydaktycznej, c) artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii, d) w dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów, kaskaderów, e) publicystycznej. W pozostałych przypadkach zastosowanie będą miały koszty uzyskania przychodu w wysokości 20%. Przykładami utworów, które mogą być przedmiotem tych umów są: 1) autorskie recenzje, opinie i ekspertyzy; 2) opracowania naukowe; 3) tłumaczenia naukowe; 4) autorskie materiały dydaktyczne; 5) autorskie programy; 6) autorski wykład o charakterze jednorazowym z wynagrodzeniem ryczałtowym; 6 Zmiana wprowadzona przepisami ustawy z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 2175). 13

14 7) skrypty; 8) podręczniki. 4. Obowiązek ubezpieczeniowy Obowiązek ubezpieczeniowy stwierdza się na podstawie oświadczenia zleceniobiorcy do celów ubezpieczeniowych, stanowiącego załącznik nr 9 do zarządzenia Rektora nr 6 z dnia 18 stycznia 2018 r. w sprawie zasad sporządzania i zawierania umów cywilnoprawnych oraz określenia wzorów niektórych umów. Jeżeli istnieje, oświadczenie należy niezwłocznie przekazać do Kwestury (działu właściwego ds. płac), wraz z wypełnionymi odpowiednio drukami ZUS-ZUA (ubezpieczenia społeczne) lub/i ZUS-ZZA (ubezpieczenie zdrowotne). Konieczne jest to do wykonania zgłoszenia do ubezpieczeń, którego Uczelnia dokonać musi w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania umowy (a nie dopiero wraz z wypłatą wynagrodzenia). Pomocy w ustaleniu istnienia obowiązku ubezpieczeniowego i wypełnianiu druków udzielają pracownicy działu właściwego ds. płac. W rachunku za wykonaną pracę należy zaznaczyć, według której stawki podatkowej ma zostać naliczona zaliczka na poczet podatku dochodowego. V. U S T A L A N I E W Y S O K OŚCI WYNA G R O D Z E N I A Ze względu na konieczność stosowania zasad wydatkowania środków publicznych, określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2077), zgodnie z którą wydatki powinny być dokonywane w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów, konieczne jest stosowanie podstawowych zasad ustalania wysokości wynagrodzeń wynikających z umów cywilnoprawnych umożliwiających gospodarne dysponowanie środkami Uczelni. Stawki wynagrodzenia określa się w szczególności na podstawie: 1) stosownych zarządzeń Rektora; 2) kalkulacji w umowach dotyczących studiów podyplomowych, kursów, szkoleń, działalności naukowo-badawczej i usługowej, w tym ekspertyz i opinii; 3) oferty rynkowej, jednak w wysokości nie większej niż do wysokości stawek określonych w budżetach. 14

15 Wysokość wynagrodzenia w przypadku powierzania wykonywania zadań na studiach pierwszego, drugiego i trzeciego stopnia osobom niebędącym pracownikami SGH określona jest we właściwych zarządzeniach Rektora. W przypadku umów z rozporządzeniem autorskimi prawami majątkowymi: 1) do utworów dydaktycznych stawkę wynagrodzenia proponuje dysponent środków w oparciu o posiadane środki; 2) do utworów naukowych stawkę wynagrodzenia proponuje dysponent środków w oparciu o posiadane środki, z uwzględnieniem obowiązujących w tym przedmiocie zarządzeń Rektora. W przypadku umów zlecenia, wysokość wynagrodzenia zależna jest od charakteru i rodzaju zlecanych czynności. Decyzję w sprawie wysokości wynagrodzenia podejmuje dysponent środków w oparciu o posiadane środki, z uwzględnieniem obowiązujących w tym przedmiocie zarządzeń Rektora. W przypadku zlecania osobom spoza SGH czynności o charakterze zbliżonym do wykonywanych przez pracowników SGH, podstawą ustalania wysokości wynagrodzenia powinno być średnie wynagrodzenie wypłacane pracownikom SGH w danej grupie lub na danym stanowisku. Wynagrodzenie nie powinno być niższe niż minimalna stawka godzinowa określona w przepisach o minimalnym wynagrodzeniu i wyższe niż średnia godzinowa stawka wynagrodzenia, o której mowa w zdaniu poprzednim. W przypadku umów o dzieło, wysokość wynagrodzenia zależna jest od charakteru i rodzaju zamówionego dzieła. Decyzję w sprawie wysokości wynagrodzenia podejmuje dysponent środków w oparciu o posiadane środki, z uwzględnieniem obowiązujących w tym przedmiocie zarządzeń Rektora. W przypadku zamawiania dzieła, podstawą ustalania wysokości wynagrodzenia powinno być średnie wynagrodzenie wypłacane pracownikom SGH w danej grupie lub na danym stanowisku za prace tego rodzaju. Dopuszcza się ustalenie stawek na podstawie rozeznania rynku przeprowadzonego w drodze skierowania co najmniej trzech zapytań do potencjalnych wykonawców, w szczególności, gdy stawki mogą znacząco odbiegać od stawek referencyjnych ustalonych przez Rektora w odrębnych zarządzeniach. Na stawki wynagrodzenia wyższe od określonych według powyższych zasad zgodę wyraża odpowiednio Rektor lub kanclerz. 15