Spin-offy i startupy w nauce

Transkrypt

1 Instytut Ekonomii Spin-offy i startupy w nauce dr hab. Jarosław Korpysa Centrum Przedsiębiorczości WNEiZ , Warszawa

2 Zapraszam do lektury

3 Spin off przedmiot komercjalizacji Jednostka wyodrębniona z uczelni macierzystej, w której następuje jednoczesny transfer wiedzy i technologii z nauki do biznesu(helm, Mauroner, Dowling, Pöhlmann 2013) Jednostka wyodrębniona z uczelni macierzystej, w której następuje tylko proces komercjalizacji technologii (Muller, 2010) Jednostka wyodrębniona z uczelni macierzystej, w której następuje tylko proces komercjalizacji wiedzy (Wright, Clarysse, Mosey, 2012) 3

4 Spin off - założyciele Twórcami są byli lub obecni naukowcy (Fryges i Wright 2011) Twórcami są byli lub obecni naukowcy + studenci (McQueen, Wallmar, 2008) Twórcami są byli lub obecni naukowcy + studenci + absolwenci uczelni (Lejpras, Stephan, 2011) 4

5 Definicja Działalność gospodarczą, założona przez byłych lub obecnych naukowców w celu komercjalizacji pozyskanej podczas pracy na uczelni wiedzy i technologii Przekształcania badań i potencjału instytucji naukowej w produkty i usługi rynkowe 5

6 Efekty Stworzenie nowych produktów, usług, technologii, systemów organizacji i zarządzania, Udoskonalenie produktów, usług, technologii, systemów organizacji zarządzania, Adaptacja rezultatów badań naukowych na potrzeby stworzenia licencji, patentu, Budowanie trwałej relacji pomiędzy nauką a otoczeniem biznesu, Tworzenie wzorców postaw i zachowań proprzedsiębiorczych ukierunkowanych na wykorzystywanie przez naukowców szans biznesowych. 6

7 Modele Indywidualne cechy przedsiębiorcze Dostrzeżenie i wykorzystanie szans Wsparcie uczelni (infrastrukturalnie finansowo) SPIN OFF (innowacyjny produkt) E. Rasmussen, Ø. Moen, M. Gulbrandsen (2006). Initiatives to promote commercialization of university knowledge. Technovation, 26, s

8 Modele Badania stosowane Koncepcja biznesowa Analiza opłacalności Spin off (innowacyjny produkt) Kultura przedsiębiorcza uczelni S. Elpida, K. Galanakis, I. Bakouros, S. Platias (2010). The spin-off chain. Journal of Technology Management & Innovation, 5(3), s

9 Modele wiedza jawna i ukryta szanse wizja rozwój technologiczny spin off K. Hindle, J. Yencken (2004). Public research commercialisation, entrepreneurship and new technology based firms: an integrated model. Technovation, 24(10), s

10 Wyniki Badań

11 Podstawowa charakterystyka - przedsiębiorstwo Okres działania firmy w większości dłużej niż 5 lat Dominujący profil działalności usługowy 58,22% produkcyjny 28,31% Dominująca sekcja PKD handlowy 13,47% sekcja M (działalność profesjonalna, naukowa i techniczna) sekcja K (działalność finansowa i ubezpieczeniowa) sekcja S (pozostała działalność usługowa). Forma prawna jednoosobowa działalność (55%) sp. z o.o. (22,74%) Dominującyobszar działania rynek krajowy (35,60%) lokalny (34,36%) Liczba osób zatrudnionych Województwo (siedziba firmy) Wielkość przychodów 39,18% 0 pracowników 46,77% 1 5 pracowników 9,08% 6 9 pracowników mazowieckie(17,68%), małopolskie (12,48%) najwięcejpodmiotów (48,70%) do 100 tys. zł

12 Podstawowa charakterystyka właściciel Wyszczególnienie Liczba firm N = 809 Procent firm Wyszczególnienie Liczba firm N = 809 Procent firm płeć dziedzina nauki Kobiety ,53 nauki ekonomiczne ,34 Mężczyźni ,47 nauki techniczne ,16 wiek nauki humanistyczne 53 6,55 do 30 lat 69 8,53 nauki medyczne i farmaceutyczne 73 9, lat ,25 nauki biologiczne 59 7, lat ,95 nauki chemiczne 19 2,35 powyżej 55 lat ,27 nauki rolnicze 37 4,57 stopień naukowy inne* 30 3,71 mgr ,32 okres pracy na uczelni dr ,28 poniżej roku 28 3,46 dr hab , lat ,55 prof. dr hab. 60 7,42 powyżej 5 lat do 10 lat ,51 powyżej 10 lat do 20 lat ,91 powyżej 20 lat ,56

13 Determinanty egzogeniczne procesu tworzenia akademickich spin off Konkurencja Regulacje prawne Dostęp do uczelnianej infrastruktury badawczej System podatkowy Możliwość uzyskania zewnętrznego finasowania Sytuacja gospodarcza kraju Wpływ rodziny znajomych Inne wsparcie uczelni niż dostęp do infrasturkury Inne 13,51% 10,14% 9,14% 1,48% 30,21% 27,38% 44,59% 54,80% 53,53% 0,00% 20,00% 40,00% 60,00% istotny i bardzo istotny

14 Determinanty endogeniczne procesu tworzenia akademickich spin off Wiedza i doświadczenie zgodne z profilem firmy Umiejętność wykorzystywania szans rynkowych Skłonność do podejmowania ryzyka Wiek przedsiębiorcy Możliwość finansowania procesu Możliwość uzyskania większego dochodu niż z Posiadany tytuł naukowy Płeć przedsiębiorcy Brak/niewielka satysfakcja z pracy na uczelni Inne 1,36% 13,84% 12,11% 11,39% 39,55% 37,82% 35,22% 31,64% 31,39% 29,54% 0,00% 20,00% 40,00% 60,00%

15 Finansowanie procesu tworzenia akademickich firm spin off Środki własne 89,86% Środki z UE Pożyczki, kredyty Współfinansowanie z innymi przedsiębiorstwami Środki z budżetu państwa Venture capital (anioły biznesu, seed capital) Środki z uczelnie 11,62% 8,26% 5,56% 5,44% 3,58% 2,22% 0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00%

16 Determinanty egzogeniczne procesu funkcjonowania spin off Sytuacja gospodarcza Regulacje prawne Konkurencja Współpraca z uczelnią macierzystą (w tym dostęp do System podatkowy Pomoc rodziny, znajomych Możliwości pozyskania finansowania Współpraca z jed. samorządowymi i lokalnymi Współpraca z innymi jednostkami naukowo Inne 16,93% 15,82% 10,51% 5,32% 1,32% 45,44% 43,14% 34,44% 30,16% 61,43% 0,00% 20,00% 40,00% 60,00%

17 Wpływ instytucji B+R na proces funkcjonowania akademickich firm spin off Duży wpływ Wpływ umiarkowany Nie ma wpływu Parki naukowe, technologiczne, przemysłowe 3,46 % 13,35 % 83,19 % Centra transferu technologii 3,96 % 19,16 % 76,89 % Klastry 5,81 % 12,73 % 81,33 % Akademickie inkubatory przedsiębiorczości 1,11 % 7,91 % 90,98 % Średnia ocen 3,59 % 13,29 % 83,10 %

18 Determinanty endogeniczne procesu funkcjonowania spin off Wiedza i doświadczenie naukowe Posiadanie kapitału finansowego Staż pracy na uczelni Własna infrastruktura badawcza Cechy osobiste Tytuł naukowy Wiek właściciela Płeć Inne 39,21% 39,18% 29,91% 18,17% 17,55% 12,86% 1,85% 59,70% 92,45% 0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00% 90,00%100,00%

19 Lokalizowanie wiedzy w akademickich mikroprzedsiębiorstwach spin off Przedsiębiorstwo przeprowadziło audyt technologiczny Przedsiębiorstwo przeprowadziło analizę konkurencji Przedsiębiorstwo prowadziło analizę potrzeb klientów Przedsiębiorstwo prowadziło analizę potrzeb kształcenia ustawicznego 30,63% 50,68% 55,13% 82,32% 69,37% 49,32% 44,87% 17,68% 0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% Tak Nie

20 Kształcenie ustawiczne w akademickich mikroprzedsiębiorstwach spin off Właściciel uczestniczył w treningach, szkoleniach 66,38% 33,62% Pracownicy uczestniczyli w treningach, szkoleniach 38,32% 61,68% Firma zaangażowana była w realizację projektu badawczego krajowego Firma zaangażowana była w realizację projektu badawczego zagranicznego 24,97% 14,83% 75,03% 85,17% 0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% Tak Nie

21 Cechy przedsiębiorcze właścicieli akademickich mikroprzedsiębiorstw spin off Właściwości Ranga Skłonność do podejmowanie ryzyka 3,65 Umiejętność identyfikacji wykorzystywania potencjalnych szans rynkowych 3,58 Kreatywność i innowacyjność 3,3 Odporność na stres 3,16 Otwartość na zmiany 3,05 Współdziałanie w osiąganiu celów 3,03 Elastyczność w działaniu 2,99 Etyczne postępowanie 2,86 Dążenie do rezultatów 2,7 Przywództwo 2,55 Komunikowanie się, łatwość nawiązywania kontaktów 2,55 Delegowanie uprawnień decyzyjnych 2,52 Sumienność i rzetelność 2,51

22 Innowacyjna działalność akademickich mikroprzedsiębiorstw spin off Nie; 51,79% Tak ; 48,21%

23 Rodzaje innowacji akademickich mikroprzedsiębiorstw spin off Organizacyjna 17,44% 82,56% Marketingowa 18,21% 81,79% Procesowa 31,79% 68,21% Produktowa 71,32% 28,68% 0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00% 90,00% 100,00% TAK NIE

24 Źródła wiedzy dla działalności innowacyjnej Inspiracja i pomysły właściciela firmy 71,55% Wyniki własnych prac badawczo rozwojowych 51,66% Informacje od klientów kreujących pomysły na produkty i usługi 31,22% Inspiracja i pomysły pracowników firmy 17,96% Zakup od innych przedsiębiorstw targi, seminaria, konferencje 7,23% 6,54% 0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00%

25 Główne motywy podejmowania działalności innowacyjnej przez akademickie mikroprzedsiębiorstwa spin off Możliwość finansowania tworzenia innowacji Poprawa jakości produktu Dostęp do infrastruktury badawczej Wykwalifikowana kadra Chęć ograniczenia ryzyka Wymagania klientów Doświadczenie w realizacji badań naukowych Wymagania konkurencji Ochrona prawna rozwiązania Zasoby innych przedsiębiorstw Inne Preferencje podatkowe 21,82% 15,19% 7,93% 1,47% 1,38% 53,54% 49,23% 46,91% 39,01% 35,71% 34,36% 32,87% 0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

26 Główne motywy braku podejmowania działalności innowacyjnej przez akademickie mikroprzedsiębiorstwa spin off Brak wymagań rynkowych 79,35% Wysokie koszty tworzenia/wdrożenia innowacji 57,84% Brak dostępu do finansowania 45,99% Czasochłonność 37,08% Niedostateczny poziom wiedzy w zakresie sposobu 30,42% Brak odpowiedniej oferty ze strony jednostek naukowo 27,81% Brak wykwalikowanej kadry 5,81% Niechęć do tworzenia/implementacji nowości 4,45% Niechęć do podejmowania ryzyka 4,33% Niewłaściwe regulacje prawne, w tym również dotyczące 3,46% Inne 1,77% 0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00%

27 Szanse przedsiębiorcze dla spin off Sytuacja gospodarcza 59,70% Możliwość otrzymania zewnętrznego Możliwość wejścia na nowe rynki zbytu Liberalizacji przepisów podatkowych Możliwość pozyskania wykwalifikowanej kadry Przyjazne procedury związane z obługą 34,52% 32,76% 32,50% 31,21% 24,47% Współpraca z jednostkami naukowo-badawczymi 12,36% Inne 2,84% 0,00% 20,00% 40,00% 60,00%

28 Bariery rozwoju przedsiębiorczości dla spin off Obowiązki naukowo-dydaktyczne Utrudniony dostęp do zewnętrznego finansowania Wysokie koszty pracy Przepisy podatkowe Brak własnej infrastruktury badawczej Biurokracja, związana z obsługą przedsiębiorców Niskie kompetencje pracowników Trudności w nawiązaniu współpracy z ośrodkami Konflikt moralny pomiędzy byciem Inne 10,38% 9,02% 8,90% 6,80% 1,60% 21,14% 34,61% 34,61% 45,86% 54,39% 0,00% 20,00% 40,00% 60,00%

29

30 Kilka faktów Pomysł (2009), Problem wyceną praw własności oraz praw intelektualnych, Centrum Transferu Technologii Morskich (2010), Zgoda Ministerstwa Skarbu Państwa oraz Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (250 tys. Euro), kwota 3,5 mln zł. (2 lata), październik 2013 dr Piotr Wołejsza pracownik Akademii Morskiej w Szczecinie, Wydziału Nawigacyjnego, Katedry Geoinformatyki (od 2007 r. do dziś). Kapitan żeglugi wielkiej zakłada przedsiębiorstwo (formalnie).

31 Kilka faktów Uzyskane finansowanie dla przedsiębiorstwa zostało udzielone z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (POIG) , na działanie związanie z inicjowaniem działalności innowacyjnej (Działanie 3.1.), Głównym produktem, który oferuje firma jest system NAVDEC, który wspomaga decyzje nawigatora w sytuacji kolizyjnej, wskazując najlepsze rozwiązanie dla konkretnej sytuacji nawigacyjnej, 77 tys. statków i miliony jachtów morskich,

32 Sukcesy SME Instrument Horyzont , Inicjator Innowacji Newsweek 2015, II miejsce w polskiej edycji konkursu Galileo Masters 2014, II miejsce w ogólnoeuropejskiej kategorii University Challenge (wśród ponad 400 aplikacji zgłoszonych z 26 krajów), czerwiec 2014 roku nagrodzono dr Wołejszę Zachodniopomorskim Noblem Nauki w dziedzinie nauk o morzu, kwiecień 2014 finalista konkursu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz TVP SA Polski Wynalazek 2014 roku,

33 Szanse prowadzenie badań rozwojowych w zakresie udoskonalenia produktu, wykorzystywanie wiedzy i doświadczenia właściciela i pracowników, udział w prestiżowych targach, konferencjach branżowych i konkursach, udział w projektach badawczych, publikowanie artykułów dotyczących systemu NAVDEC w znanych czasopismach, kształcenie ustawiczne właściciela i pracowników w zakresie aspektów zarządzania przedsiębiorstwem, prace związane z uzyskaniem patentu krajowego, europejskiego, a także z uzyskaniem rekomendacji IMO.

34 Model procesu przedsiębiorczego akademickich spin off

35 Instytut Ekonomii Dziękuję za uwagę!