Scenariusz zajęć edukacyjnych nr 1.7 Temat zajęć: Konsument w gospodarce rynkowej podmiot manipulowany czy chroniony?

Transkrypt

1 Strona1 Monika Płaziak Scenariusz zajęć edukacyjnych nr 1.7 Temat zajęć: Konsument w gospodarce rynkowej podmiot manipulowany czy chroniony? 1. Cele lekcji: Uczeń: zna prawa konsumenta (ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, informacji, ochrony interesu ekonomicznego, odszkodowania i ułatwień w ich dochodzeniu, reprezentacji swoich interesów), wskazuje instytucje i organizacje służące ochronie prawa konsumenckiego (Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Europejskie Centrum Konsumenckie, Stowarzyszenie Konsumentów Polskich, Federacja Konsumentów), wie, na czym polega reklamacja, znajduje w internecie wzory protokołów reklamacyjnych, potrafi sporządzić protokół reklamacyjny, wie, jakie uprawnienia daje konsumentowi gwarancja i umie te uprawnienia wykorzystać, zna zasady robienia zakupów w internecie, jest świadomym konsumentem, znającym techniki manipulacji. 2. Metody i techniki: pogadanka połączona z obserwacją (prezentacją multimedialną), dyskusja, ćwiczenia praktyczne.

2 Strona2 3. Środki dydaktyczne: prezentacja multimedialna Prawa konsumenta, instytucje wspierające konsumenta, zasady reklamacji, wzory protokołów reklamacyjnych (po 4 wzory wydrukowane dla każdego ucznia lub przesłane uczniom na skrzynkę mailową), komputer i rzutnik multimedialny. 4. Typ lekcji: realizacja nowego materiału. 5. Formy organizacji pracy: praca: zbiorowa i indywidualna. 6. Literatura, materiały źródłowe, strony internetowe: 1. Kodeks cywilny, art (Dz.U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93). 2. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, art Rachwał T., 2004, Podstawy przedsiębiorczości, Nowa Era, Warszawa. 4. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, (data odczytu: ). 7. Kontrola uczniów: Kontrola uczniów polega na: - sprawdzeniu zadania domowego z lekcji 1.6, dotyczącego kompetencji emocjonalnych w odniesieniu do osoby przedsiębiorczej. Chętni uczniowie mogą przeczytać swoje opracowania z tabeli zamieszczonej w karcie pracy. 8. Nawiązanie do lekcji: Nawiązaniem do lekcji jest omówienie zadania domowego z poprzednich zajęć. Nauczyciel podkreśla, że osoba o kompetencjach przedsiębiorczych powinna być nie tylko świadomym przedsiębiorcą, ale także świadomym konsumentem. W tym celu powinna wykorzystywać wiedzę na temat praw konsumenckich, znajomość instytucji służących konsumentom oraz swoje predyspozycje osobowościowe.

3 Strona3 9. Przebieg lekcji: 1. Czynności organizacyjne. 2. Nawiązanie do lekcji, podanie tematu i celu lekcji. 3. Nauczyciel wprowadza pojęcie konsument. Najpierw uczniowie podają swoje propozycje, prowadzące do sformułowania potocznej definicji konsumenta, czyli osoby (klienta) nabywającej towary i usługi. Następnie nauczyciel podaje definicję zgodną z Kodeksem cywilnym: Konsument to osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Nauczyciel podkreśla, że termin konsument występuje też w Konstytucji RP, gdzie ma znaczenie osoba kupująca towar na własny użytek. Nauczyciel podkreśla, że dokonując zakupów towaru czy usługi jako konsumenci zawieramy ze sprzedawcą (usługodawcą) umowę. Dotyczy to zarówno kupna ciastka w cukierni, jak i zakupu domu od dewelopera. Umowy mogą mieć różne formy: umowa ustna (np. zakup książki czy zlecenie naprawy telewizora), umowa pisemna (np. umowa usługi turystycznej, umowa o świadczenie usług bankowych), umowa w formie aktu notarialnego (np. zakup działki budowlanej). Bardzo często występuje tzw. umowa adhezyjna, czyli taka umowa, która nie jest spisana na papierze i nie jest negocjowana. Polega ona na tym, że sprzedawca (usługodawca) proponuje swoje usługi na podstawie wzorca umowy, który może zostać przez konsumenta w całości przyjęty lub odrzucony (np. umowa dotycząca przewozu środkami komunikacji miejskiej klient przyjmuje warunki albo ich nie przyjmuje i wówczas na przykład wybiera innego przewoźnika, własny samochód lub idzie pieszo). Jednakże często w sklepach, zwłaszcza małych sklepikach, możemy warunki umowy zmienić, targując się ze sprzedawcą o niższą cenę. Nauczyciel podsumowuje powyższą pogadankę stwierdzeniem, że nawet kupując bułkę zawieramy ze sprzedawcą umowę. 4. Nauczyciel zadaje pytanie rozpoczynające dyskusję: Czym powinien charakteryzować się świadomy konsument? Uczniowie podają swoje propozycje, wśród których powinny paść sformułowania: Powinien znać swoje prawa. Powinien wiedzieć, gdzie zwrócić cię o pomoc. Powinien umieć złożyć reklamację. Powinien być świadom technik manipulacji i reklamy oddziałujących na konsumenta.

4 Strona4 W celu rozwinięcia 3 pierwszych haseł z powyższej listy nauczyciel dokonuje krótkiej prelekcji wspomaganej prezentacją multimedialną pt. Prawa konsumenta, instytucje wspierające konsumenta, zasady reklamacji (załącznik 1 w osobnym pliku). Prezentacja zawiera: wyszczególnienie praw konsumenta (ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, informacji, ochrony interesu ekonomicznego konsumenta, odszkodowania i ułatwień w ich dochodzeniu, reprezentacji swoich interesów); omówienie możliwości odstąpienia od umowy zakupu oraz zasady i proces reklamacji towarów w związku z niezgodnością towaru (usługi) z umową, a także możliwości, jakie daje konsumentowi gwarancja; wyszczególnienie instytucji, do których konsument może się zwrócić o pomoc w sytuacjach, kiedy zostały naruszone jego prawa. 5. Po zakończeniu prezentacji nauczyciel pyta uczniów, czy w ich rodzinach często robi się zakupy w sieci. Uczniowie mogą podać przykłady towarów lub usług, które najczęściej nabywają przez internet. Następnie nauczyciel podaje najważniejsze informacje i ostrzeżenia dotyczące zakupów w sieci (uczniowie mogą tutaj komentować i pomagać nauczycielowi): Zakupy przez internet powinny być ostrożne. Przede wszystkim należy przeczytać wszystkie informacje dotyczące towaru, form płatności i przesyłki. Kupując przez internet, jesteśmy bardziej chronieni, gdyż możemy zrezygnować z zakupu do 10 dni od daty dostarczenia (odebrania) towaru, a sprzedawca ma obowiązek zwrócić nam pieniądze do 14 dni. W związku z rezygnacją nie ponosimy żadnych dodatkowych kosztów (chyba, że towar już otrzymaliśmy, wtedy zwracamy go na własny koszt). W pewnych sytuacjach nie mamy prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość. Nie możemy zwrócić płyt, kaset, nagrań audiowizualnych oraz zapisanych na nośnikach programów komputerowych, jeśli usunęliśmy ich oryginalne opakowania. Tak samo jest w przypadku prenumeraty prasy, usług w zakresie gier i zakładów wzajemnych oraz świadczeń, które nie mogą być zwrócone (np. bilet na przedstawienie, które już się odbyło, a my z jakiegoś powodu nie poszliśmy na nie) lub takich umów, których przedmiot szybko ulega zepsuciu (np. świeże owoce). 6. W końcowej części lekcji nauczyciel podaje pytanie do dyskusji: Czy zdajecie sobie sprawę, że jako konsumenci jesteście dla sprzedawców i producentów przedmiotem manipulacji?. Uczniowie powinni podać przykłady z życia codziennego, taki jak: nieuczciwe promocje gdy cena jest obniżona od zawyżonej ceny wyjściowej; inna cena na metce, a inna na rachunku; eksponowanie na półkach droższych towarów; działania wpływające na zmysły klienta w celu podsycenia chęci zakupu, np.

5 Strona5 muzyka i zapach; przestawianie towarów w przestrzeni sklepu, aby klient musiał ich szukać, a przy okazji natrafił na inne towary, które zechce kupić; nieuczciwa reklama, która nie odpowiada rzeczywistości, np. nierealne działanie kosmetyków; lustra poprawiające optycznie sylwetkę. 7. W podsumowaniu lekcji uczniowie wspólnie wymieniają zasady świadomego robienia zakupów: Sprawdzamy ceny na metce i rachunku. Zachowujemy rachunek (oraz kartę gwarancyjną i instrukcję obsługi). Pamiętamy, że towar zakupiony w sklepie możemy zwrócić tylko, jeżeli zgodzi się na to sprzedawca, formalnie nie mamy takiego prawa. Możemy jedynie oddać go do reklamacji. Jeżeli towar posiada usterkę, do 2 lat od zakupu nie wahamy się go oddać do reklamacji (pamiętamy, żeby tę usterkę zgłosić do 2 miesięcy od jej wykrycia). Pamiętamy, że to my (a nie sprzedawca) decydujemy o formie załatwienia reklamacji, czyli wybieramy albo naprawę, albo wymianę towaru na nowy! Oddania pieniędzy za zwrotem produktu możemy żądać, gdy towar był już naprawiany lub gdy naprawa i wymiana jest niemożliwa albo kosztowna. Kupując przez internet, możemy zwrócić towar do 10 dnia od momentu otrzymania przesyłki (odebrania jej) i nic nas to nie kosztuje, chyba że już otrzymaliśmy towar wówczas zwracamy go na swój koszt (Uwaga! Nie każdy towar zakupiony w internecie możemy oddać!). Sprzedawca ma obowiązek zwrócić pieniądze do 14 dni. Nie dajmy się zmanipulować ani technikom sprzedaży, ani reklamie i kupujmy to, co nam potrzebne. W końcu wydajemy własne pieniądze!!! Powyższe podsumowanie jest zarazem wprowadzeniem do kolejnej lekcji dotyczącej wpływu reklamy na decyzje konsumenta. 10. Zadanie domowe: 1. Na podstawie uzyskanych wzorów sporządź protokoły reklamacyjne dowolnie wybranych towarów. Uwaga: Nauczyciel może przesłać wzory protokołów na skrzynkę mailową (załącznik 2), ale uczniowie przynoszą na następną lekcję uzupełnione i wydrukowane protokoły. Zadanie może mieć opcję tylko z jednym rodzajem protokołu, na podstawie wzoru wybranego przez ucznia. 2. Odszukaj w internecie strony organizacji konsumenckich, a następnie zanotuj w zeszycie, w jakich sytuacjach problemowych te instytucje mogą pomóc konsumentom.

6 Strona6