Wpływ zmian klimatycznych i cyrkulacji wód na morfodynamikę brzegów Południowego Bałtyku
|
|
- Wanda Wróblewska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wpływ zmian klimatycznych i cyrkulacji wód na morfodynamikę brzegów Południowego Bałtyku prof. dr hab. Stanisław Musielak Uniwersytet Szczeciński, Wydział Nauk o Ziemi, Instytut Nauk o Morzu muss@univ.szczecin.pl 1. Wstęp Zmiany klimatyczne wpływają na cyrkulację wód u brzegów Południowego Bałtyku uaktywniając wiele czynników i złożonych procesów, których natężenie i kierunki zmieniają się w czasie i przestrzeni. Pulsacyjne zmiany ciśnienia i ruchy powietrza przemieszczającego się nad wodą i lądem, występujące w atmosferze, wywołują wiatr stanowiący główne źródło energii fal i prądów oraz wahań poziomu wody, a także procesy eoliczne, działające na plaży i wydmach nadmorskich. Obserwowane w strefie brzegowej zjawiska morfodynamiczne mają wiele uwarunkowań, wynikających z budowy geologicznej, morfologii brzegu i zmienności warunków hydrologiczno-meteorologicznych (Musielak, 2013). Nie udało się jednak stworzyć kompleksowego modelu funkcjonowania systemu strefy brzegowej, który uwzględniałby jej rozwój w czasie i przestrzeni, chociaż podejmowane były próby określenia występujących pomiędzy nimi zależności (Musielak, 1978; Massel, 1989; Pruszak, 1998; Zawadzka-Kahlau, 1999, 2012). Z tego względu konieczne jest prowadzenie dalszych badań oraz monitoringu zmian zachodzących w tej strefie i ich modelowanie, umożliwiające prognozowanie zdarzeń. Celem niniejszego referatu jest przedstawienie wpływu zjawisk i procesów wywoływanych przez zmiany klimatyczne na rozwój brzegów Południowego Bałtyku. Rozważania oparto na opublikowanych wynikach prac badawczych, prowadzonych w różnych ośrodkach naukowych, w tym przede wszystkim w Instytucie Nauk o Morzu Uniwersytetu Szczecińskiego. 2. Procesy hydrodynamiczne i ich rola w morfodynamicznym rozwoju brzegów Falowanie i prądy przybrzeżne oraz zmienność położenia powierzchni wody w strefie brzegowej, określane jako wahania poziomu morza, abrazja klifów i dna morskiego, transport osadów oraz ich akumulacja, to najważniejsze procesy, które przez ostatnie tysiąclecia formowały wybrzeże Południowego Bałtyku. Nakładały się one i przenikały nawzajem, dynamicznie oddziałując na strefę brzegową oraz dno morskie. Intensywnie je przekształcały (Musielak, 2006, 2013), wpływając na jego obecną postać i tworzyły różne rodzaje specyficznych form rzeźby. Prądy przybrzeżne, tj. wzdłużbrzegowe prądy energetyczne, powrotne prądy kompensacyjne (prostopadłe do brzegu), a także rozrywające prądy gradientalne, wywołane przez lokalne różnice stanów morza, odgrywają istotną rolę w morfodynamice strefy brzegowej, polegającą na przekształcaniu rzeźby i transporcie osadów (Furmańczyk, Musielak, 1999). 1
2 Za najważniejsze w akwenach mórz bezpływowych takich jak Bałtyk, uznaje się falowanie, będące procesem bardzo złożonym i zróżnicowanym z powodu dużej zmienności wywołujących je wiatrów. Krótkookresowe falowanie wiatrowe przekazuje największą ilość energii w kierunku dna, wpływając na intensywność ruchu osadów. Stwierdzono, że właśnie to falowanie decyduje o zmianach rzeźby przybrzeża i abrazji brzegu (Massel, 1989; Basiński i in., 1993). Fale przemieszczające się z obszarów głębokowodnych w kierunku lądu podlegają silnej transformacji wskutek intensywnego oddziaływania dna, co kończy się ich załamaniem. Zmniejszające się głębokości akwenu stanowią specyficzny filtr korygujący wysokość przemieszczających się fal i rozproszenie niesionej przez nie energii, tzw. stretacja (Musielak, 1978). Stwierdzić należy, że najbardziej znacząco na morfodynamikę brzegów wpływają wahania poziomu wody, powodujące przesuwanie się strefy załamywania fal i działania prądów przybrzeżnych w stronę lądu, co stwarza zagrożenie dla nadwodnej części strefy brzegowej, w tym erozję plaży, rozmywanie wydm, jak również niszczenie umocnień brzegowych (Musielak, 2006). 3. Wpływ wahań poziomu morza na morfodynamikę brzegów Przyczyną wahań poziomu morza jest eustatyczne podnoszenie lub obniżanie poziomu wody w oceanie światowym, będące zjawiskiem o charakterze globalnym, a także podnoszenie lub obniżanie lądu, wynikające z tendencji glacjoizostatycznych, występujących na obszarze Bałtyku w okresie polodowcowym (Mörner,1980; Rotnicki, Borzyszkowska, 1999; Uścinowicz, 2003). Zmiany w strefie przybrzeżnej mogą mieć charakter drgań okresowych (pływy, sejsze) lub nieokresowych (fale baryczne, wezbrania sztormowe, dopływ wód rzecznych). Podnoszenie się poziomu wody w strefie przybrzeżnej, wywołuje wzmożoną aktywność procesów abrazji, doprowadzając często do sytuacji katastrofalnych, takich jak przerwanie mierzei (Półwysep Helski), intensyfikacja procesów osuwiskowych na klifach (Jastrzębia Góra i Śliwno Bałtyckie), zanik plaży (Ustronie Morskie, Kołobrzeg) i powodzie sztormowe w miejscowościach nadmorskich (Musielak, 2013). Krótkookresowe wahania powierzchni wody w strefie brzegowej następują w przedziale czasowym od kilkunastu minut do kilku dni. Należą do nich oscylacje pośrednie pomiędzy falowaniem wiatrowym a wahaniami sezonowymi. Najważniejsze są zjawiska zwane wezbraniami sztormowymi. Każde podwyższenie powierzchni wody w strefie brzegu powoduje erozję, szczególnie widoczną podczas ekstremalnych sztormów (Musielak S., Wochna S., 2006). Przykładem tego procesu jest erozja brzegu Mierzei Bramy Świny, która nastąpiła pod wpływem wezbrania sztormowego r. Sezonowe zmiany położenia poziomu wód, zarejestrowane na mareografach w Świnoujściu, Kołobrzegu, Ustce, Władysławowie i Gdańsku, związane z napełnianiem akwenu Morza Bałtyckiego, ich średnich i ekstremalnych wartości, przeanalizowano za okres (Wolski i in., 2012). Stwierdzono, że amplitudy pomiędzy ekstremalnymi wartościami rocznymi na ww. stacjach pomiarowych nie różniły się znacząco i wynosiły: w Świnoujściu 3,03 m, w Kołobrzegu 2,77 m, w Ustce i Władysławowie 2,32 m oraz w Gdańsku 2,30 m. Podobnie jak krótkookresowe zmiany sztormowe, bezpośrednio wpływają one na przebieg procesów erozyjnych i akumulacyjnych zachodzących w strefie brzegowej w profilu plaży (Musielak S., 2006). W sezonach sztormowych (jesień-zima), gdy poziom 2
3 wód jest wysoki, zachodzi intensywne rozmywanie wzdłuż całego profilu poprzecznego brzegu. W czasie wiosenno-letnim, przy braku silniejszego falowania i niskim stanie wody, materiał osadowy jest akumulowany. Sezonowa zmienność szerokości plaży (rozmywanie w sezonie jesienno-zimowym i odbudowa w okresie wiosenno-letnim), zostanie pokazana na przykładzie wybranego odcinka Wybrzeża Trzebiatowskiego w rejonie Dziwnówka. Wieloletnie wahania poziomu morza są spowodowane głównie długookresowymi zmianami w przebiegu zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych, zachodzącymi w ciągu kilku, kilkunastu lub kilkudziesięciu lat. Podnoszenie się poziomu wody w strefie przybrzeżnej, zarówno w skali krótkookresowej jak i wieloletniej, powoduje zachwianie stabilności brzegu i pojawienie się procesów intensywnej erozji widocznej na brzegach klifowych i wydmowych. Stwarza ono również zagrożenie dla zlokalizowanej w tej strefie infrastruktury. Innymi negatywnymi zjawiskami wynikającymi z podnoszenia się poziomu morza są: powodzie sztormowe oraz wynoszenie materiału osadowego poza strefę brzegową, co osłabia odporność brzegu na procesy erozyjne. W referacie przedstawione zostaną przykłady zniszczenia infrastruktury strefy brzegowej spowodowane erozją zachodzącą podczas sztormów przy ekstremalnym położeniu poziomu morza. 4. Zakończenie Strefa brzegowa odgrywa ważną rolę nie tylko pod względem przyrodniczym, ale ma również duże znaczenie gospodarcze, gdyż na jej obszarze intensywnie rozwijają się różnorodne formy działalności człowieka. Jak wynika ze źródeł historycznych, antropopresja w strefie Południowego Bałtyku trwa z różnym natężeniem już od połowy XIX wieku. Obecnie na terenie polskiego wybrzeża, mającego powierzchnię około 2% terytorium kraju, mieszka ponad 1,8 mln ludzi (Dutkowski, 2006), a liczba ta znacznie zwiększa się wskutek wzmożonego ruchu turystycznego w okresie wakacyjnym, co nie pozostaje bez wpływu na stan środowiska. Procesy wywoływane przez zmiany klimatu (w tym wzrastający poziom morza), powodują m.in., cofanie się brzegów, co jest zjawiskiem naturalnym, natomiast działalność człowieka, zmierzająca do pozostawienia brzegu w niezmienionym położeniu jest postępowaniem wbrew prawom przyrody. W ostatnim czasie odnotowano olbrzymi postęp w badaniach procesów zachodzących w strefie brzegowej (Holland, Holma, 1996; Furmańczyk, Musielak, 1999; Uścinowicz, 2003; Karpiński i in., 2007; Pruszak i in., 2008; Wiśniewski, Wolski, 2009; Zawadzka-Kahlau, 1999, 2012), ale nadal prognozowanie zmian w dużym stopniu opiera się tylko na modelach prawdopodobieństwa. Działania zapobiegawcze, związane z problemem erozji wymuszają konieczność dokładnego rozpoznania i ciągłego rejestrowania zachodzących zmian. Pomocnym w tym względzie stał się rozwój nowoczesnych metod badawczych, w tym zastosowanie innowacyjnych technik pomiarowych, odbiorników działających w oparciu o Globalny System Nawigacji Satelitarnej (Global Navigation Satelite System GNSS), które umożliwiają ciągłą, powtarzalną i szybką rejestrację wybranych elementów strefy brzegowej we wszystkich porach roku, w różnych warunkach hydrometeorologicznych. Dzięki nowoczesnej aparaturze pomiarowej i skonstruowaniu zintegrowanych urządzeń skanowania laserowego LiDAR, można obecnie przeprowadzać precyzyjne pomiary rzeźby, pozwalające na tworzenie dokładniejszego niż do tej pory kartograficznego obrazu 3
4 zmian zachodzących zarówno w nadbrzeżu, jak i podbrzeżu (Dudzińska-Nowak, Wężyk, 2006). Jednakże nadal brakuje zsynchronizowania pomiarów z rejestracją czynników wywołujących te zmiany, takich jak wahania powierzchni wody w strefie przybrzeżnej. Istnieje potrzeba stałego monitorowania zjawisk klimatycznych, wpływających na procesy morfodynamiczne zachodzące wzdłuż całego polskiego wybrzeża oraz ich modelowania, a także prognozowania. Literatura Basiński T., Pruszak Z., Tarnowska M., Zeidler R., 1993, Ochrona brzegów morskich, Wydawnictwo IBW PAN, Gdańsk. Cieślak A., Strategia ochrony brzegów [w:] Furmańczyk K, (red.), ZZOP w Polsce stan obecny i perspektywy, Problemy erozji brzegu, INoM, Szczecin, Dudzińska-Nowak J., Wężyk P., 2006, Możliwości wykorzystania technologii LiDAR w badaniach strefy brzegowej [w:] Furmańczyk K, (red.), ZZOP w Polsce stan obecny i perspektywy, Brzeg morski zrównoważony, cz. 2, INoM, Szczecin, Dutkowski M., 2006, Społeczne i gospodarcze znaczenie zasobów i walorów polskiej strefy brzegowe [w:] Furmańczyk K, (red.), ZZOP w Polsce stan obecny i perspektywy, Brzeg morski zrównoważony, cz. 2, INoM, Szczecin, Furmańczyk K., 1994, Współczesny rozwój strefy brzegowej morza bezpływowego w świetle badań teledetekcyjnych południowych wybrzeży Bałtyku, Rozprawy i Studia, t. 161, Wydawnictwo Naukowe US, Szczecin. Furmańczyk K., Musielak S., 1999, Circulation system of the coastal zone and their role in South Baltic morphodynamic of the coast, Quatern. Studies in Poland, Spec. Issue 22, Poznań, Furmańczyk K., Musielak S., 2004, Typy i rodzaje brzegów. Stan i tendencje zmian brzegu, zagrożenia [w:] Cz. Koźmiński, B. Michalska (red)), Atlas zasobów i zagrożeń klimatycznych Pomorza, Akademia Rolnicza, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin. Holland K.T., Holman R.A., 1996, Field observation of beach cusps and swash motion, Marine Geology, Vol. 134, Kostrzewski A., Musielak S., 2008, Współczesna ewolucja rzeźby wybrzeża Południowego Bałtyku, [w:] Starkel L. i in.,(red), Współczesne przemiany rzeźby Polski, IGIGP UJ, Kraków, Kramarska R., Frydel J., Jegliński W., 2011, Zastosowanie metody naziemnego skaningu laserowego do oceny geodynamiki wybrzeża na przykładzie klifu Jastrzębiej Góry, Biuletyn PIG, Oddział Geologii Morza, Gdańsk. Massel S., 1989, Hydrodynamice of coastal zones, Wydawnictwo IBW PAN, Gdańsk. Miętus M., Filipiak J., Owczarek M., 2004, Klimat wybrzeża południowego Bałtyku. Stan obecny i perspektywy zmian [w:] Cyberski J., (red.), Środowisko polskiej strefy brzegowej południowego Bałtyku stan obecny i przewidywane zmiany w przededniu integracji europejskiej, GTN, Gdańsk, Mörner N.A.,1980, Eustasy and Geoid Changes as a Function of Core/man-the Changes, [w:] Mörner N.A., (red), Earth, Rheology, Isostasy and Eustasy, Willey, Toronto. Musielak S., 1978, Procesy litodynamiczne w strefie przyboju, Oceanologia, Nr 8,
5 Musielak S., 2006, Geneza i funkcjonowanie systemu przyrodniczego morskiej strefy brzegowej, [w:] Furmańczyk K., (red) ZZOP w Polsce, Brzeg morski zrównoważony, cz. 2, Uniwersytet Szczeciński, INoM, Szczecin, Musielak S., 2013, Procesy brzegowe na polskim wybrzeżu Bałtyku w świetle badań geologiczno-geomorfologicznych [w:] Cyberski J., (red), Ochrona wybrzeża w polityce morskiej państwa, Kaszubsko-Pomorska Szkoła Wyższa, Wejherowo, Pruszak Z., 1998, Dynamika brzegu i dna morskiego, IBW PAN, Gdańsk, Rosa B., 1963, O rozwoju morfologicznym wybrzeża Polski w świetle dawnych form brzegowych, Studia Societatis Stientiarum Torunensis, Sec. C, vol. V, Toruń. Rosa B., 1984, Rozwój brzegu i jego odcinki akumulacyjne, [w:] Augustowski B. (red.), Pobrzeże Bałtyku, GTN, Gdańsk, Rotnicki K., Borzyszkowska W., 1999, Przyspieszony wzrost poziomu morza i jego składowe na Polskim wybrzeżu Bałtyku w latach , [w:] Borówka R.K., i in. (red.) Ewolucja geosystemów nadmorskich południowego Bałtyku w latach , Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań-Szczecin, Wiśniewski B., Wolski T., 2009, Katalog wezbrań i obniżeń sztormowych poziomów morza oraz ekstremalne poziomy wód na polskim wybrzeżu, Wydawnictwo Naukowe Akademii Morskiej, Szczecin, Wolski T., Wiśniewski B., Musielak S., 2012, Zmiany położenia poziomu morza w strefie brzegowej i ich wpływ na rozwój polskich brzegów Bałtyku [w:] Furmańczyk K., (red) ZZOP w Polsce stan obecny i perspektywy, Zagrożenia i systemy ostrzegania, cz. 2, INoM, Szczecin, Uścinowicz Sz., 2003, The Southern Balic relative sea level changes, glacjo-izostatic rebound and shoreline displacement, Państwowy Instytut Geologiczny, Prace Specjalne, nr 10, Warszawa, Zawadzka-Kahlau E., 1999, Tendencje rozwojowe polskich brzegów Bałtyku Południowego, GTN, Gdańsk, Zawadzka-Kahlau E., 2012, Morfodynamika brzegów wydmowych południowego Bałtyku, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk,
Badanie i prognozowanie zmian brzegu morza bezpływowego.
Zakład Teledetekcji i Kartografii Morskiej Instytut Nauk o Morzu Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytet Szczeciński Badanie i prognozowanie zmian brzegu morza bezpływowego. (w pracach Zakładu Teledetekcji i
Bardziej szczegółowoSkala zjawisk abrazyjnych w minionym 20 leciu na przykładzie Mierzei Dziwnowskiej
Skala zjawisk abrazyjnych w minionym 20 leciu na przykładzie Mierzei Dziwnowskiej Kazimierz Furmańczyk, Joanna Dudzińska-Nowak Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk o Morzu Europejska Agencja Środowiska:
Bardziej szczegółowoMapy zagrożenia powodziowego od strony morza
Mapy zagrożenia powodziowego od strony morza Wyniki - Centrum Modelowania Powodzi i Suszy w Gdyni Monika Mykita IMGW PIB Oddział Morski w Gdyni 28.11.2012 r. Obszar działania CMPiS w Gdyni Obszar działania
Bardziej szczegółowoSkala zjawisk abrazyjnych w minionym 20 leciu na przykładzie Mierzei Dziwnowskiej
Skala zjawisk abrazyjnych w minionym 20 leciu na przykładzie Mierzei Dziwnowskiej Kazimierz Furmańczyk, Joanna Dudzińska-Nowak Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk o Morzu Europejska Agencja Środowiska:
Bardziej szczegółowoMofrolitodynamika plaży w rejonie Cypla Rewskiego
WPROWADZENIE Mofrolitodynamika plaży w rejonie Cypla Rewskiego mgr Alicja Hańćkowiak, dr Agnieszka Kubowicz-Grajewska Z pewnością każdy okoliczny mieszkaniec świadomy jest istnienia Cypla Rewskiego (Rys.1.).
Bardziej szczegółowoII Sympozjum Morskiej Geomorfologii Poziom Morza, linia brzegowa
II Sympozjum Morskiej Geomorfologii Poziom Morza, linia brzegowa I N S T Y T U T M O R S K I W G D A Ń S K U Gdańsk 2014 Zakład Oceanografii Operacyjnej, Instytut Morski w Gdańsku Stowarzyszenie Geomorfologów
Bardziej szczegółowoCharakterystyka wezbrań sztormowych wzdłuż polskiego wybrzeża Morza Bałtyckiego
Charakterystyka wezbrań sztormowych wzdłuż polskiego wybrzeża Morza Bałtyckiego Mgr Paweł Przygrodzki 12, mgr inż. Beata Letkiewicz 1 1 Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej PIB, Gdynia, Centrum Modelowania
Bardziej szczegółowoRAPORT Z WYKONANIA MAP ZAGROZ ENIA POWODZIOWEGO I MAP RYZYKA POWODZIOWEGO ZAŁĄCZNIK NR 2
Projekt: Informatyczny system osłony kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami Nr Projektu: POIG.07.01.00 00 025/09 RAPORT Z WYKONANIA MAP ZAGROZ ENIA POWODZIOWEGO I MAP RYZYKA POWODZIOWEGO ZAŁĄCZNIK NR
Bardziej szczegółowoInformacja o seminarium dyplomowym z zakresu meteorologii i klimatologii r.a. 2017/2018
KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII INSTYTUT GEOGRAFII WYDZIAŁ OCEANOGRAFII I GEOGRAFII Informacja o seminarium dyplomowym z zakresu meteorologii i klimatologii r.a. 2017/2018 SKŁAD OSOBOWY: Prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoWpływ znaczących sztormów na erozję wydmy w rejonie Dziwnowa
Wpływ znaczących sztormów na erozję wydmy w rejonie Dziwnowa Kazimierz Furmańczyk 1, Joanna Dudzińska-Nowak 1, Konrad Furmańczyk 2, Barbara Paplińska-Swerpel 3, Natalia Brzezowska 1 1 Uniwersytet Szczeciński
Bardziej szczegółowoCharakterystyki i związki temperatury wód u polskich brzegów Bałtyku
Charakterystyki i związki temperatury wód u polskich brzegów Bałtyku Prof. zw. dr hab. Józef Piotr Girjatowicz Uniwersytet Szczeciński, Wydział Nauk o Ziemi Polska, jak i polskie wybrzeże położone jest
Bardziej szczegółowoPakiet Roboczy 1 Sztormy Historyczne
Pakiet Roboczy 1 Sztormy Historyczne Joanna Dudzińska-Nowak Uniwersytet Szczeciński Instytut Nauk o Morzu Baza danych wezbrań sztormowych polskiego wybrzeża Bałtyku. Baza danych zniszczeń sztormowych polskiego
Bardziej szczegółowoOchrona brzegów morskich w Kołobrzegu. Przygotował: Adam Borodziuk
Ochrona brzegów morskich w Kołobrzegu Przygotował: Projekt pn.: Ochrona brzegów morskich w Kołobrzegu Dofinansowanie : Fundusz Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Ochrona
Bardziej szczegółowoZagrożenie powodzią i erozją morską w warunkach zmiany klimatu a podejmowanie decyzji w obszarze przybrzeżnym
Zagrożenie powodzią i erozją morską w warunkach zmiany klimatu a podejmowanie decyzji w obszarze przybrzeżnym Andrzej Cieślak Urząd Morski w Gdyni cieslak@umgdy.gov.pl Przewidywane zmiany klimatyczne Wzrost
Bardziej szczegółowoInformacja o seminarium licencjackim z zakresu meteorologii i klimatologii w ramach studiów I stopnia Geografia
WYDZIAŁ BIOLOGII, GEOGRAFII I OCEANOLOGII INSTYTUT GEOGRAFII Informacja o seminarium licencjackim z zakresu meteorologii i klimatologii w ramach studiów I stopnia Geografia KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII
Bardziej szczegółowoInstytut Budownictwa Wodnego Polskiej Akademii Nauk. Gdańsk Oliwa ul. Kościerska 7. www.ibwpan.gda.pl
Zakłady Naukowe IBW PAN 1. Zakład Mechaniki i Inżynierii Brzegów 2. Zakład Mechaniki Falowania i Dynamiki Budowli 3. Zakład Dynamiki Wód Powierzchniowych i Podziemnych 4. Zakład Geomechaniki Dyscypliny
Bardziej szczegółowoII Sympozjum Morskiej Geomorfologii Poziom Morza, linia brzegowa
II Sympozjum Morskiej Geomorfologii Poziom Morza, linia brzegowa INSTYTUT MORSKI W GDAŃSKU Gdańsk 2014 Zakład Oceanografii Operacyjnej, Instytut Morski w Gdańsku Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich ENVIA
Bardziej szczegółowoA U T O R E F E R A T
A U T O R E F E R A T 1. Imię i Nazwisko Jacek Tylkowski 2. Posiadane dyplomy 2004 Doktor Nauk o Ziemi w zakresie Geografii Fizycznej; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Geograficznych
Bardziej szczegółowoFalowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m
Ruchy wód morskich Falowanie Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m wysokości i 50-100 m długości.
Bardziej szczegółowoSystem Wczesnego Ostrzegania przed skutkami sztormów
System Wczesnego Ostrzegania przed skutkami sztormów Schemat i koncepcja działania Natalia Brzezowska Uniwersytet Szczecioski Instytut Nauk o Morzu Moduł obserwacji Moduł obserwacji, w którym gromadzone
Bardziej szczegółowoScenariusze zmian poziomu morza w polskiej strefie brzegowej
Scenariusze zmian poziomu morza w polskiej strefie brzegowej mgr Dawid Biernacik, mgr Bartosz Czernecki, mgr Ewa Jakusik, dr hab. Mirosław Miętus, prof. ndzw., mgr Michał Pilarski, mgr Robert Wójcik Zależność
Bardziej szczegółowoI. Obraz Ziemi. 1. sfery Ziemi 2. generalizacja kartograficzna. 3. siatka geograficzna a siatka kartograficzna. 4. podział odwzorowań kartograficznych
Zagadnienia do małej matury 2013/2014 z geografii klasy dwujęzycznej obejmują tematy określone w zagadnieniach do małej matury z geografii w brzmieniu załączonym na stronie internetowej szkoły, umieszczonych
Bardziej szczegółowoAnaliza wpływu orkanów Barbara i Aleks na morfologię wybrzeża klifowego wyspy Wolin
Paweł Terefenko 1, Dominik Paprotny 2, Andrzej Giza 1, Adam Kubicki 3, Marcin Winowski 4 1 Uniwersytet Szczeciński Instytut Nauk o Morzu 2 Delft University of Technology 3 GEO Ingenieurservice Nord-West,
Bardziej szczegółowoNowa typologia wód przejściowych i przybrzeżnych w Polsce. Wojciech Kraśniewski, Włodzimierz Krzymiński IMGW-PIB oddział Morski w Gdyni
Nowa typologia wód przejściowych i przybrzeżnych w Polsce Wojciech Kraśniewski, Włodzimierz Krzymiński IMGW-PIB oddział Morski w Gdyni JCWP i typy wód wg typologii z 2004 roku JCWP i typy wód wg typologii
Bardziej szczegółowoDOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ (1971-1995)
Słupskie Prace Geograficzne 2 2005 Dariusz Baranowski Instytut Geografii Pomorska Akademia Pedagogiczna Słupsk DOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ
Bardziej szczegółowoTYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 26 czerwca 2 lipca 2013 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna...2 2. Temperatury ekstremalne
Bardziej szczegółowoObciążenia, warunki środowiskowe. Modele, pomiary. Tomasz Marcinkowski
Obciążenia, warunki środowiskowe. Modele, pomiary. Tomasz Marcinkowski 1. Obciążenia środowiskowe (wiatr, falowanie morskie, prądy morskie, poziomy zwierciadła wody, oddziaływanie lodu) 2. Poziomy obciążeń
Bardziej szczegółowoCo powoduje zmiany poziomu morza?
Co powoduje zmiany poziomu morza? Zmiennośd poziomu wody jest bardzo istotna zwłaszcza w strefie przybrzeżnej. Nad polskim wybrzeżem Morza Bałtyckiego, wzrost poziomu wody o 1 m powoduje częściowe lub
Bardziej szczegółowoSeminaria projektu SatBałtyk semestr letni 2014 sala seminaryjna IO PAN, godz. 11:30
Seminaria projektu SatBałtyk semestr letni 2014 sala seminaryjna IO PAN, godz. 11:30 Data Referenci Tematyka wystąpienia lub temat referatu 19 02 2014 prof. Bogdan Woźniak, dr Dariusz Ficek (Instytut Fizyki
Bardziej szczegółowoInformacja o seminarium magisterskim z zakresu meteorologii i klimatologii w ramach MSU Geografia fizyczna
KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII INSTYTUT GEOGRAFII WYDZIAŁ OCEANOGRAFII I GEOGRAFII Informacja o seminarium magisterskim z zakresu meteorologii i klimatologii w ramach MSU Geografia fizyczna SKŁAD
Bardziej szczegółowoInformacja o ścieżce specjalizacyjnej z zakresu meteorologii i klimatologii w ramach MSU Geografia
WYDZIAŁ BIOLOGII, GEOGRAFII I OCEANOLOGII INSTYTUT GEOGRAFII Informacja o ścieżce specjalizacyjnej z zakresu meteorologii i klimatologii w ramach MSU Geografia KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII HISTORIA
Bardziej szczegółowoROZKŁAD MATERIAŁU Z GEOGRAFII W KLASACH II i III LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO POZIOM ROZSZERZONY (2014-2016)
ROZKŁAD MATERIAŁU Z GEOGRAFII W KLASACH II i III LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO POZIOM ROZSZERZONY (2014-2016) Malarz R., Więckowski M., Oblicza geografii, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 2012 (numer dopuszczenia
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Regionalne ćwiczenia terenowe Wybrzeże. Regional field classes - the Baltic coast. Kod Punktacja ECTS* 2
Geografia, I stopień studia stacjonarne semestr 6 Aktualizacja 2016/2017 KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Regionalne ćwiczenia terenowe Wybrzeże Regional field classes - the Baltic coast Kod Punktacja
Bardziej szczegółowoStosowane metody stabilizacji brzegu morskiego w aspekcie zachowania i odtwarzania plaż oraz trwałość stosowanych rozwiązań
Jastarnia 28.06.2010 r. Stosowane metody stabilizacji brzegu morskiego w aspekcie zachowania i odtwarzania plaż oraz trwałość stosowanych rozwiązań Marek Szmytkiewicz Instytut Budownictwa Wodnego PAN w
Bardziej szczegółowoRaport Specjalny z Rejsu Wielki Wlew do Bałtyku
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ - PIB Oddział Morski w Gdyni 81-342 GDYNIA Waszyngtona 42 tel. (+48) 58 628 81 00 fax (+48) 58 628 81 63 Raport Specjalny z Rejsu Wielki Wlew do Bałtyku Statek:
Bardziej szczegółowo2.2.6. Wskaźnik opisowy W10 Śmieci w morzu
Raport do Komisji Europejskiej dot. Wstępnej oceny stanu środowiska morskiego 133 2.2.6. Wskaźnik opisowy W10 Śmieci w morzu W10: Właściwość ani ilość znajdujących się w wodzie morskiej nie powodują szkód
Bardziej szczegółowoDane i produkty zintegrowanego systemu satelitarnej teledetekcji Morza Bałtyckiego- SatBałtyk.
Dane i produkty zintegrowanego systemu satelitarnej teledetekcji Morza Bałtyckiego- SatBałtyk. Mirosław Darecki Marek Kowalewski, Jerzy Dera, Mirosława Ostrowska, Bogdan Woźniak Instytut Oceanologii Polskiej
Bardziej szczegółowo2
1 2 3 4 5 6 7 8 9 Średnia liczba dni z opadem 30 mm w województwie pomorskim wynosi w półroczu ciepłym od 0,5 w części południowej i wschodniej województwa do 1,5 w części zachodniej. Najwięcej takich
Bardziej szczegółowoSpis treści. Symbole i oznaczenia 13. Przedmowa 19. Część I. Podstawy dynamiki płynów 23
Spis treści Symbole i oznaczenia 13 Przedmowa 19 Część I. Podstawy dynamiki płynów 23 1 Właściwości wody morskiej 25 1.1 Wprowadzenie................................. 25 1.2 Właściwości fizyczne wody morskiej.....................
Bardziej szczegółowoNajsłabsze odcinki Mierzei Dziwnowskiej
Niechorze, 6-8 październik 2010 Najsłabsze odcinki Mierzei Dziwnowskiej Natalia Brzezowska, Michał Łapioski, Daniel Kłosioski, Lech Geniusz, Kazimierz Furmaoczyk Etap 1: Pierwszy etap badań Stworzenie
Bardziej szczegółowoTYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 10 16 lipca 2013 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna...2 2. Temperatury ekstremalne w regionach
Bardziej szczegółowoOBSZARY BADAŃ NAUKOWYCH
OBSZARY BADAŃ NAUKOWYCH WYDZIAŁ NAWIGACYJNY KATEDRA NAWIGACJI... 3 Bezpieczeństwo na morzu... 3 Geodezyjno- kartograficzne podstawy nawigacji morskiej... 3 Kompleksowe badania wpływu warunków hydrometeorologicznych...
Bardziej szczegółowodynamika i ewolucja środowiska Przyrodniczego strefy nadmorskiej w polsce przyczyny, skutki, prognoza
Maciej Przewoźniak dynamika i ewolucja środowiska Przyrodniczego strefy nadmorskiej w polsce przyczyny, skutki, prognoza Istota strefy nadmorskiej Strefa nadmorska to strefa stałego, bezpośredniego oddziaływania
Bardziej szczegółowoOPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: GOSPODARKA WODNA
OPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: GOSPODARKA WODNA Nazwa kierunku studiów Nazwa jednostki Poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji Poziom kształcenia Profil kształcenia Tytuł zawodowy
Bardziej szczegółowoRozkład materiału z geografii kl. Ia i Ib zakres podstawowy, podręcznik OBLICZA GEOGRAFII 1
Rozkład materiału z geografii kl. Ia i Ib zakres podstawowy, podręcznik OBLICZA GEOGRAFII 1 Nr lekcji Temat lekcji 1. Zapoznanie z wymaganiami edukacyjnymi. Geografia jako nauka 2. Źródła informacji geograficznej
Bardziej szczegółowoOcena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca. Uczeń potrafi:
1. Geograficzny punkt widzenia 2. Mapa źródłem informacji geograficznej definiować pojęcia: geografia, środowisko przyrodnicze i geograficzne, wymienić elementy środowiska przyrodniczego. podać definicję
Bardziej szczegółowoTYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 3 9 lipca 2013r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne w regionach
Bardziej szczegółowoInstytut Morski w Gdańsku Gdańsk, ul. Abrahama 1, tel.(58) , fax.(58)
W G D A Ń S K U Instytut Morski w Gdańsku 80-307 Gdańsk, ul. Abrahama 1, tel.(58) 552 19 74, fax.(58) 552 46 13 e-mail: zhm@im.gda.pl Monitoring i badania dotyczące aktualnego stanu brzegu morskiego ocena
Bardziej szczegółowoZlodzenie polskiej strefy przybrzeżnej w zimie 2017/18 The Ice Winter 2017/18 on the Polish Baltic Sea Coast
Zlodzenie polskiej strefy przybrzeżnej w zimie 2017/18 The Ice Winter 2017/18 on the Polish Baltic Sea Coast Ida Stanisławczyk ida.stanislawczyk@imgw.pl Sezon zimowy 2017/18 na polskim wybrzeżu należał
Bardziej szczegółowoDr Michał Tanaś(http://www.amu.edu.pl/~mtanas)
Dr Michał Tanaś(http://www.amu.edu.pl/~mtanas) Cechy systemu wczesnego ostrzegania i monitoringu Zbieranie i analiza danych w czasie rzeczywistym Systemy przewidywania zjawisk Rozmieszczenie czujników
Bardziej szczegółowoTYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 17 23 kwietnia 2013 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna...2 2. Temperatury ekstremalne w regionach
Bardziej szczegółowoRZEŹBOTWÓRCZA DZIAŁALNOŚĆ MÓRZ. Działalność mórz zachodzi na wybrzeżu, które wyznacza zasięg działalności fal, prądów i pływów morskich.
RZEŹBOTWÓRCZA DZIAŁALNOŚĆ MÓRZ Działalność mórz zachodzi na wybrzeżu, które wyznacza zasięg działalności fal, prądów i pływów morskich. Możemy wyróżnić: Wybrzeża wynurzone, które powstają w czasie regresji
Bardziej szczegółowoDeszcze nawalne doświadczenia Miasta Gdańska
Deszcze nawalne doświadczenia Miasta Gdańska Kategorie deszczu wg Chomicza Deszcze nawalne wg klasyfikacji Chomicza oznaczają opady o współczynniku wydajności a od 5,66 do 64,00 Wraz ze wzrostem współczynnika
Bardziej szczegółowoPodsumowanie strategicznej oceny. oddziaływania na środowisko,program U OCHRONY BRZEGÓW MORSKICH" NA LATA 2004-2023
MINISTERSTWO INFRASTRUKTURY I ROZWOJU Podsumowanie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko,program U OCHRONY BRZEGÓW MORSKICH" NA LATA 2004-2023 Warszawa 2015 r. Akceptuje: MDP Spis treści 1. Podstawy
Bardziej szczegółowoTYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 7 13 listopada 2012 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne w regionach
Bardziej szczegółowoTYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 11 17 września 2013 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna...2 2. Temperatury ekstremalne w regionach
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania
1. Geograficzny punkt widzenia 2. Mapa źródłem informacji geograficznej definiować pojęcia: geografia, środowisko przyrodnicze i geograficzne, wymienić elementy środowiska przyrodniczego. podać definicję
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania Bliżej geografii Gimnazjum część 1
Przedmiotowy system oceniania Bliżej geografii Gimnazjum część 1 1. Geograficzny punkt widzenia 2. Mapa źródłem informacji geograficznej definiować pojęcia: geografia, środowisko przyrodnicze i geograficzne,
Bardziej szczegółowoTYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 24 30 lipca 2013 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna...2 2. Temperatury ekstremalne w regionach
Bardziej szczegółowoMATERIA Y INFORMACYJNE pod redakcj¹ prof. Kazimierza Furmañczyka
MATERIA Y INFORMACYJNE pod redakcj¹ prof. Kazimierza Furmañczyka Uniwersytet Szczeciñski Zak³ad Teledetekcji i Kartografii Morskiej PaŸdziernik 2011 www.micore.ztikm.szczecin.pl SYSTEM WCZESNEGO OSTRZEGANIA
Bardziej szczegółowoZlodzenie polskiej strefy przybrzeżnej w zimie 2015/2016 The Ice Winter 2015/2016 on the Polish Baltic Sea Coast
Zlodzenie polskiej strefy przybrzeżnej w zimie 2015/2016 The Ice Winter 2015/2016 on the Polish Baltic Sea Coast Ida Stanisławczyk ida.stanislawczyk@imgw.pl Sezon zimowy 2015/2016 na polskim wybrzeżu należał
Bardziej szczegółowoNazwa kierunku Marine and Coastal Geosciences (studia w języku angielskim)
Nazwa kierunku Marine and Coastal Geosciences (studia w języku angielskim) Tryb studiów stacjonarne Profil studiów ogólnoakademicki Wydział Wydział Nauk o Ziemi Opis kierunku Międzynarodowe, międzyuczelniane
Bardziej szczegółowoGroźne zjawiska pogodowe w Polsce występujące w okresie letniej pory roku
Dr hab. Halina Lorenc, Prof. ndzw. Groźne zjawiska pogodowe w Polsce występujące w okresie letniej pory roku W klimacie Polski od zawsze pojawiały się tzw. zjawiska ekstremalne na tle średnich warunków
Bardziej szczegółowoNaCoBeZU geografia klasa pierwsza
NaCoBeZU geografia klasa pierwsza Zagadnienie Geografia jako nauka Wyjaśnisz znaczenie terminu: geografia, środowisko przyrodnicze i geograficzne. Wymienisz źródła wiedzy geograficznej. Wymienisz elementy
Bardziej szczegółowoGeodezja i geodynamika - trendy nauki światowej (1)
- trendy nauki światowej (1) Glob ziemski z otaczającą go atmosferą jest skomplikowanym systemem dynamicznym stały monitoring tego systemu interdyscyplinarność zasięg globalny integracja i koordynacja
Bardziej szczegółowoKolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.
Rozkład materiału plan wynikowy Przedmiot: geografia Podręcznik: Oblicza geografii, Wydawnictwo Nowa Era Rok szkolny: 2018/19 Nauczyciel: Katarzyna Pierczyk Klas I poziom podstawowy Lp. Klasa I Temat lekcji
Bardziej szczegółowoGeomorfologia z elementami sedymentologii
Geomorfologia z elementami sedymentologii Badania w Zakładzie Geomorfologii koncentrują się na zagadnieniu Dynamika procesów geomorfologicznych w różnych strefach klimatycznych, jej zapis w rzeźbie i osadach
Bardziej szczegółowoWpływ zmiennego klimatu falowego na różnookresową zmienność nadwodnej części brzegu (plaży)
Wpływ zmiennego klimatu falowego na różnookresową zmienność nadwodnej części brzegu (plaży) Mgr Natalia Chrząstowska, prof. dr hab. inż. Zbigniew Pruszak Instytut Budownictwa Wodnego PAN w Gdańsku Brzeg
Bardziej szczegółowoTYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 31 października 6 listopada 2012 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne
Bardziej szczegółowoSusza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia
Susza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia Irena Otop IMGW-PIB Warszawa, 24.02.2016 r. Seminarium PK GWP PLAN PREZENTACJI 1. Wprowadzenia: definicja suszy i fazy rozwoju suszy 2. Czynniki cyrkulacyjne
Bardziej szczegółowoTYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 21 27 sierpnia 2013r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne w regionach
Bardziej szczegółowoOMÓWIENIE REALIZACJI PROJEKTU pt.
INSTYTUT BUDOWNICTWA WODNEGO POLSKIEJ AKADEMII NAUK OMÓWIENIE REALIZACJI PROJEKTU pt. BUDOWA SIECI TRANSFERU WIEDZY NT. KIERUNKÓW I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU BADAŃ W LABORATORIUM FALOWYM ORAZ IN SITU PRZY WYKORZYSTANIU
Bardziej szczegółowoTYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 14 20 sierpnia 2013r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne w regionach
Bardziej szczegółowoEksploracja Obszarów Polarnych i Górskich
Wykaz przedmiotów na dwuletnich studiach magisterskich uzupełniających o specjalności: Wydział prowadzący: Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego / Instytut Geofizyki PAN / Instytut Oceanologii PAN
Bardziej szczegółowoFunkcjonowanie i kształtowanie środowiska przyrodniczego
specjalność Funkcjonowanie i kształtowanie Studia stacjonarne II stopnia (2-letnie magisterskie) www.geom.geo.uj.edu.pl Zakład Geomorfologii Zakład Geografii Fizycznej www.geo.uj.edu.pl/zakłady/gfk www.gleby.geo.uj.edu.pl
Bardziej szczegółowoTYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 6 czerwca 13 czerwca 2017 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCHY KOMPETENCJI. Zpoznanie z budową atmosfery i jej pionową stratyfikacją
I. KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: METEOROLOGIA. Kod przedmiotu: Hd. Jednostka prowadząca: Wydział Nawigacji i Uzbrojenia Okrętowego 4. Kierunek: Nawigacja 5. Specjalność: Wspecjalności na kierunku
Bardziej szczegółowoMapy Zagrożenia (powodzią sztormową)
Mapy Zagrożenia (powodzią sztormową) Joanna Dudzińska-Nowak Uniwersytet Szczeciński Instytut Nauk o Morzu Mapa zagrożenia powodziowego opracowanie kartograficzne prezentujące przestrzenny zasięg strefy
Bardziej szczegółowoKolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.
Rozkład materiału plan wynikowy Przedmiot: geografia Podręcznik: Oblicza geografii, Wydawnictwo Nowa Era Rok szkolny: 2017/18 Nauczyciel: Katarzyna Pierczyk Klas I poziom podstawowy Lp. Klasa I Temat lekcji
Bardziej szczegółowoObszar badawczy i zadania geodezji satelitarnej
Obszar badawczy i zadania geodezji satelitarnej [na podstawie Seeber G., Satellite Geodesy ] dr inż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczecinie cirm.am.szczecin.pl Literatura: 1. Januszewski J., Systemy
Bardziej szczegółowoZagrożenie zalania Mierzei Messyńskiej wodami Zatoki Gdańskiej
Zagrożenie zalania Mierzei Messyńskiej wodami Zatoki Gdańskiej Mgr Magdalena Stella Instytut Budownictwa Wodnego PAN w Gdańsku Naturalną ochronę brzegów morskich, a także przybrzeżnych obszarów depresyjnych
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania Bliżej Geografii Gimnazjum część 1
Przedmiotowy system oceniania Bliżej Geografii Gimnazjum część 1 Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca DZIAŁ 1. MAPA 1. Geograficzny punkt widzenia
Bardziej szczegółowoTYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 8-14 stycznia 2014r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne w regionach
Bardziej szczegółowoDynamika form Mierzei Łebskiej w świetle analiz danych teledetekcyjnych
Dynamika form Mierzei Łebskiej w świetle analiz danych teledetekcyjnych Radosław Wróblewski 1,2, Łukasz Sławik 3 1 Katedra Geomorfologii i Geologii Czwartorzędu, Uniwersytet Gdański 2 Pracownia Geomorfologii
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z geografii Bliżej geografii - klasa II
Wymagania edukacyjne z geografii Bliżej geografii - klasa II Tematy lekcji 1. Położenie Polski 2. Przeszłość geologiczna Polski 3. Lądolód i polskie pojezierza 4. Od Bałtyku po szczyty Tatr 5. Bogactwo
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 28 marca 2003 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Program ochrony brzegów morskich
Kancelaria Sejmu s. 1/5 USTAWA z dnia 28 marca 2003 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Program ochrony brzegów morskich Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2003 r. Nr 67, poz. 621; Art. 1. 1. Ustanawia
Bardziej szczegółowoWyznaczanie obszarów zagrożonych powodzią - realizacja założeń Dyrektywy Powodziowej w ramach projektu ISOK. Monika Mykita
Wyznaczanie obszarów zagrożonych powodzią - realizacja założeń Dyrektywy Powodziowej w ramach projektu ISOK. Monika Mykita 13.04.2012 Główne zadania Centrum Modelowania Powodziowego w ramach projektu ISOK
Bardziej szczegółowoPROBLEMY GEOLOGICZNO- INŻYNIERSKIE W POSADOWIENIU FARM WIATROWYCH NA OBSZARACH MORSKICH RP
PROBLEMY GEOLOGICZNO- INŻYNIERSKIE W POSADOWIENIU FARM WIATROWYCH NA OBSZARACH MORSKICH RP 28 lutego 2017 r., Warszawa dr Zbigniew Frankowski dr Regina Kramarska Zakres prezentacji 1. Materiały archiwalne
Bardziej szczegółowoSENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VIII KADENCJA
SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VIII KADENCJA Warszawa, dnia 25 września 2015 r. Druk nr 1092 MARSZAŁEK SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Pan Bogdan BORUSEWICZ MARSZAŁEK SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Bardziej szczegółowoWyrobiska poczerpalne w Zatoce Puckiej
Wyrobiska poczerpalne w Zatoce Puckiej K. Szefler, R. Opioła, S. Rudowski, L. Kruk-Dowgiałło Instytut Morski w Gdańsku Prace czerpalne na Zatoce Puckiej w latach 1989-1997 Prace czerpalne prowadzone były
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI GEOGRAFIA JAKO NAUKA 9
GEOGRAFIA JAKO NAUKA 9 I PLANETA ZIEMIA. ZIEMIA JAKO CZĘŚĆ WSZECHŚWIATA 1. Pierwotne wyobrażenia o kształcie Ziemi i ich ewolucja 11 2. Wszechświat. Układ Słoneczny 12 3. Ruch obrotowy Ziemi i jego konsekwencje
Bardziej szczegółowoKolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.
Rozkład materiału plan wynikowy Przedmiot: geografia Podręcznik: Oblicza geografii, Wydawnictwo Nowa Era Rok szkolny: 2015/16 Nauczyciel: Katarzyna Pierczyk Klas I poziom podstawowy Lp. Klasa I Temat lekcji
Bardziej szczegółowoEwelina Henek, Agnieszka Wypych, Zbigniew Ustrnul. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy (IMGW-PIB)
Ewelina Henek, Agnieszka Wypych, Zbigniew Ustrnul Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy (IMGW-PIB) IT SYSTEM GŁÓWNE KOMPONENTY SYSTEMU ISOK: Dane LIDAR (4- punktów/m ; >00
Bardziej szczegółowoOchrona brzegu morskiego Wybrzeża Środkowego Urzędu Morskiego w Słupsku w latach 2005-2006
Ochrona brzegu morskiego Wybrzeża Środkowego Urzędu Morskiego w Słupsku w latach 2005-2006 Jednym ze statutowych zadań urzędów morskich jest ochrona brzegów polskiego wybrzeża. Na Wybrzeżu Środkowym administrowanym
Bardziej szczegółowoTYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 19 25 września 2012 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne w regionach
Bardziej szczegółowoChronologia holoceńskiej transgresji Bałtyku w rejonie Mierzei Łebskiej
Chronologia holoceńskiej transgresji Bałtyku w rejonie Mierzei Łebskiej Późny plejstocen i holocen polskiego brzegu i polskiej strefy ekonomicznej Bałtyku w świetle statystycznych analiz dat radiowęglowych
Bardziej szczegółowoTYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY
INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 17 23 lipca 2013 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna...2 2. Temperatury ekstremalne w regionach
Bardziej szczegółowoBałtyckie Centrum Badawczo-Wdrożeniowe Gospodarki Morskiej i jego rola we wzmacnianiu innowacyjności Pomorza Zachodniego.
Bałtyckie Centrum Badawczo-Wdrożeniowe Gospodarki Morskiej i jego rola we wzmacnianiu innowacyjności Pomorza Zachodniego. KONCEPCJA STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ CENTRUM Zakład b-r górnictwa morskiego Prowadzenie
Bardziej szczegółowoPROBLEMATYKA KLASYFIKACJI TYPOLOGICZNEJ WÓD W OBRĘBIE POLSKICH OBSZARÓW MORSKICH RP
PROBLEMATYKA KLASYFIKACJI TYPOLOGICZNEJ WÓD W OBRĘBIE POLSKICH OBSZARÓW MORSKICH RP Włodzimierz Krzymiński Magdalena Kamińska Oddział Morski IMGW w Gdyni Lidia Kruk-Dowgiałło Instytut Morski w Gdańsku
Bardziej szczegółowo