Zagrożenie powodzią i erozją morską w warunkach zmiany klimatu a podejmowanie decyzji w obszarze przybrzeżnym

Transkrypt

1 Zagrożenie powodzią i erozją morską w warunkach zmiany klimatu a podejmowanie decyzji w obszarze przybrzeżnym Andrzej Cieślak Urząd Morski w Gdyni cieslak@umgdy.gov.pl

2 Przewidywane zmiany klimatyczne Wzrost poziomu morza; Silniejsze sztormy; Dłuższe okresy suszy; Wzrost opadów od 5% do nawet 40% (północny Bałtyk) wysłodenie; Wzrost temperatury wód morskich.

3 Przewidywane zagrożenia w strefie brzegowej Przelewy nad budowlami ochrony brzegu wskutek wzrostu poziomu morza Utrata osadów na przedpolu brzegu Większe siły od falowania (wzrost siły wiatru + zanik roślinności dennej) Większa sztormowość Zmiana układu transportu osadów (?) Wyższe poziomy wód gruntowych Większa niestabilność klifów Spiętrzenia sztormowe + wezbrania w rzekach

4 Coastal Erosion Blackgang, Isle of Wight

5 Winter storm, December 1990 Bonchurch, Isle of Wight Steephill Cove, Isle of Wight

6 Meeting the Challenge of Coastal Risk Management Pesaro, Regione Marche, Włochy, przed i po silnym sztormie

7 Podstawy koncepcyjne Długofalowa strategia ochrony brzegów morskich (50 lat z perspektywą do roku 2100) Podstawowe założenia 3 scenariusze WPM: optymistyczny 30cm/100years najb. prawdop. 60cm/years pesymistyczny 100cm/100 years Wzrost sztormowości (o 5 10%) Więcej wiatrów z sektora W do N

8

9

10

11 Podstawowe wyniki analizy Możliwe powodzie (do rzędnej +2.5 m npm) km2, w tym ponad 20% o unikalnych wartościach przyrodniczych w skali europejskiej lub krajowej ponad 7% intensywnie zurbanizowane i zindustrializowane Podwyższenie poziomu wód gruntowych w nisko położonych obszarach do m npm Utrata przynajmniej 120 km2 wskutek erozji morskiej Dodatkowe zagrożenia: duże osuwiska na klifach w wyniku spękania podczas długich okresów suszy i głębokiej penetracji wody Ok. 300 tys. ludzi w obszarze bezpośredniego ryzyka Dodatkowo ok mln. Ludzi dotkniętych pośrednio (miejsca pracy!)

12 Podstawowe decyzje Utrzymanie linii brzegowej 2000 wzdłuż wybranych odcinków brzegu (ok. 30% długości brzegu), kontrolowane odstąpienie na pozostałych odcinkach Kontrolowanie rozwoju zabudowy w pasie nadbrzeżnym celem uniknięcia: ścisku brzegowego niekontrolowanej zabudowy w obszarach zagrożenia powodzią, erozją, osuwiskami Poprawa praktyk budowlanych uwzględniająca możliwy wzrost poziomu morza i powodzie morskie Działania w wodach przybrzeżnych nie mogą obniżać bezpieczeństwa w strefie brzegowej

13 Instrumenty prawne Pas nadbrzeżny, składający się z Pasa technicznego (szer. 10m do 1km) obszar wzajemnego oddziaływania morza i lądu, przeznaczony do utrzymania właściwego poziomu bezpieczeństwa i stanu środowiska, Pas ochronny (szer. 100m do 2.5 km) obszar, w którym działalność człowieka może wpływać na stan pasa technicznego. Administracja morska odpowiedzialna za zarządzanie obszarem morskim, ochronę brzegu i wprowadzanie spraw oddziaływania morza do planów przestrzennych i projektów budowli.

14 Instrumenty prawne c.d. Pas nadbrzeżny ustawowo zdefiniowany jako obszar bezp. zagrożenia powodzią. Konieczna decyzja zwalniająca z zakazów obowiązujących w takich obszarach. Decyzja wydawana przez administrację morską. Wszystkie plany miejscowe, studia zag. przestrzennego itd. obejmujące pas nadbrzeżny muszą być uzgodnione przez administrację morską. Wszystkie pozwolenia budowlane, zmiany użytkowania terenu, pozwolenia wodnoprawne muszą być uzgodnione z administracją morską

15 Główne sprawy wprowadzane do planów i projektów przez administrację morską Plany zag. przestrzennego Poziom bezpieczeństwa zaplecza zapewniany przez system ochrony brzegu; Odsunięcia zabudowy/użytkowania (związane z systemami ochrony brzegu, ryzykiem osuwisk na klifach); Granice bezpiecznego inwestowania (na klifach); Oznaczenia obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią; Zapisy o poziomie zagrożenia powodzią i wzrostu poziomu wód gruntowych; Przestrzeń na systemy odwadniające;

16 Plany c.d. W miarę możności lokowanie nowej zabudowy poza obszarami ryzyka; Specjalne wymagania dla sposobów użytkowania znacząco zwiększających zagrożenie środowiska w przypadku powodzi; Minimalna wysokość obwałowań, obudowy kanałów; Najwyższy poziom podczyszczania wód opadowych i roztopowych; Specjalne wymagania dot. przekraczania linii brzegowej przez kable i rurociągi; Specjalne wymagania dot. lokalizacji pomostów, pirsów itp., ich użytkowania i związanej infrastruktury lądowej.

17 Decyzje zwalniające Poziom parteru (typowo nie mniej niż 2.5 m npm, ale czasem mniej, zależnie od lokalizacji); Dodatkowe zabezpieczenia przed zalaniem przez spiętrzenia sztormowe i wody gruntowe; Szczegóły lokalizacji przedsięwzięć; Wymagania dot. poziomu podczyszczania wód opadowych i roztopowych

18 Pozwolenia budowlane Wysokość systemów ochrony brzegów / ochrony p-powodziowej; Wysokość obudowy kanałów, budowli hydrotechnicznych i zapasu nośności umożliwiająca przyszłe zwiększenie wysokości; Poziom parteru; Specjalne rozwiązania dla ochrony budynków, placów magazynowych itp. Przed zalaniem gdy nastąpi awaria systemu ochrony, a także przed wysokimi poziomami wód gruntowych; Ochrona kanalizacji deszczowej przed zalaniem podczas spiętrzeń sztormowych.