Gospodarka ziemią 12 Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców

Transkrypt

1 Nr 5/2004 (86) Biuletyn informacyjny wydawany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Redagowany pod kierunkiem Małgorzaty Książyk przy współpracy z kolegium redakcyjnym w składzie: Przewodnicząca Maria Zwolińska Radca Generalny Członkowie Jan Bielański, Dariusz Goszczyński, Waldemar Guba, Radosław Iwański, Lech Kempczyński, Dariusz Nieć, Sławomir Nosowicz, Bożena Nowicka, Antoni Radzewicz, Leszek Ratajczak, Bożena Rynkowska, Aleksandra Szelągowska, Tadeusz Szkamruk, Wojciech Wojtyra, Małgorzata Piotrowska Opracowywany przez zespół w składzie: Ewa Woicka Bekas, Ewa Jaroszewicz, Mariola Marczak ul. Wspólna 30, Warszawa, tel , , fax Podpisano do druku: r. Łączność z czytelnikami: Biuro Prasowe MRiRW ul. Wspólna Warszawa, Zespół prasowy ARiMR Al. Jana Pawła II nr Warszawa Wersja internetowa ( ISSN Spis treści: Prosto z gabinetu Bezpieczeństwo żywności i weterynaria 5 Sprzedaż bezpośrednia Wspólna organizacja rynków rolnych 7 Znakowania środków spożywczych i dozwolonych substancji dodatkowych Infrastruktura wsi i komunikacja społeczna 9 Projekt Ustawy o Jednostkach Doradztwa Rolniczego 10 Zmiany w systemie ubezpieczenia społecznego rolników Gospodarka ziemią 12 Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców Agencja Nieruchomości Rolnych 14 Nowe zasady obrotu ziemią rolną Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 16 Zwiększanie zdolności absorpcyjnych beneficjentów programów unijnych 19 Kontrola na miejscu metodą foto 20 Przyszłość transferu baz danych 21 Zdalny dostęp do baz danych IACS 22 Ustawa o Systemie Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt 23 Wspomaganie rolnictwa ekologicznego 24 Wytyczne krajowe dla realizacji płatności bezpośrednich do gruntów rolnych w 2004 r. 24 Pytania o płatności 26 Przygotowanie kadr do zarządzania Funduszami Strukturalnymi 27 Liczby i fakty 28 Oprocentowanie kredytów inwestycyjnych i klęskowych udzielonych do końca 2002 r. 29 Oprocentowanie kredytów inwestycyjnych i klęskowych udzielanych przez Banki od r. 30 Adresy i numery telefonów Oddziałów Regionalnych ARiMR 31 Wniosek o wpis do ewidencji producentów 35 Wniosek o przyznanie płatności bezpośrednich do gruntów rolnych lub o przyznanie płatności z tytułu wsparcia działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania Biuletyn Informacyjny otrzymują: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, posłowie i senatorowie, Kancelaria Prezydenta, wojewodowie, marszałkowie, starostwa, urzędy gmin, Ośrodki Doradztwa Rolniczego, Izby Rolnicze, banki współpracujące z ARiMR, Duszpasterstwo Rolników, szkoły i uczelnie rolnicze, instytuty i biblioteki rolnicze, Rada Gospodarki Żywnościowej. 1

2 WOJCIECH OLEJNICZAK Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi W ielokrotnie wymieniana od wielu miesię cy data 1 maja 2004 roku jest już za na mi. Nowa Unia Europejska liczy od teraz 25 państw, które zamieszkuje ponad 455 mln lud ności. Nie ma już barier celnych i dopłat do eks portu kierowanego do Polski. Stwarza to ogromne szanse dla naszego eksportu i to nie tylko na ry nek dotychczasowych państw członkowskich, ale także, o czym często zapominamy, na rynki państw, z którymi wspólnie weszliśmy do Unii Europejskiej. Warto podkreślić, że mamy bardzo nowoczesny przemysł przetwórczy. Dotychczasowi członko wie Unii Europejskiej inwestowali w niego dwadzieścia, trzydzieści lat temu. Zmiany w Polsce to okres ostatnich kilku lat. Jeszcze kilka miesięcy temu mieliśmy zaledwie ponad dwieście zakładów przetwórczych dostosowanych do wymogów Unii Europejskiej. W chwili obecnej jest ich blisko ty siąc siedemset, a kolejne mają przyznane okresy przejściowe, od pół roku do trzech lat. Ogromny wysiłek tych zakładów, mądre wykorzystanie dostępnych środków, w tym pochodzących z progra mu Sapard, przyniosło oczekiwane efekty. Już dziś wielu konsumentów w całej poszerzonej Unii Europejskiej poszukuje polskich produktów mleczarskich i mięsnych. Nasza żywność jest coraz bar dziej znana i ceniona. Wraz z przystąpieniem do Wspólnoty zakończył się pewien etap prac związanych z naszym dosto sowaniem. Obejmując urząd ministra dziesięć miesięcy temu obiecałem, że zdążymy z dostosowa niami i że poradzimy sobie z wykorzystaniem środków z programu Sapard. Dziś wiadomo, że wszy stkie brakujące ustawy ponad dwadzieścia zostały już podpisane przez Prezydenta RP. Wydaliśmy setki rozporządzeń, ostatnie z nich będą publikowane sukcesywnie. Ta ogromna praca została ukoń czona z sukcesem. Również w pełni został wykorzystany Sapard, a nawet zabrakło środków. Dzięki podjętym decyzjom zostaną one uzupełnione. Zakończyliśmy jeden etap i już rozpoczynamy następny przygotowanie się do wykorzystania znacz nie większych środków, które będą trafiać na polską wieś. Dziś nie ma już podziału na tych, którzy chcieli przystąpienia do Unii Europejskiej i tych, którzy byli temu przeciwni. Aktualnie najważniej szym zadaniem jest to, aby rolnicy występowali o nadanie numeru identyfikacyjnego, a następnie o dopłaty bezpośrednie. To samo dotyczy samorządów, które coraz lepiej przygotowane, mają szan se na znaczne przyspieszenie rozwoju zarządzanych przez siebie terenów. Wszystkie dostępne środki nie są wirtualne, ale też nie spadną z nieba. Trzeba o nie wystąpić i bardzo dobrze przygoto wać się do ich racjonalnego wykorzystania. Dopiero wówczas będziemy mogli mówić, że nie zmar nowaliśmy szansy, jaka była nam dana. Aby tak się stało musimy wszyscy, na każdym poziomie, w każdej instytucji, czy związku bardzo mocno wziąć się do pracy i stworzyć jak najlepsze warun ki dla rozwoju kolejnym pokoleniom zamieszkującym obszary wiejskie. 2

3 Prosto z gabinetu Spotkanie z przedstawicielami Stowarzyszenia Polskich Producentów Maszyn i Urządzeń dla Rolnictwa inister Wojciech Olejniczak spotkał Msię w dniu 22 kwietnia br. z przed stawicielami Stowarzyszenia Polskich Producentów Maszyn i Urządzeń dla Rolnictwa w Bydgoszczy, wnioskujący mi o wprowadzenie 7% przejściowej do końca br. stawki podatku VAT na maszy ny i urządzenia rolnicze. Spotkanie mia ło na celu zachęcenie rolników do pod jęcia rozliczania podatku VAT w ramach prowadzonej działalności rolniczej, a tak że omówienie problemów mogących po jawić się na rynku maszyn i urządzeń rolniczych, z uwagi na przewidywany wzrost cen stali i wprowadzenia 22% stawki podatku VAT na maszyny rolnicze. Wojciech Olejniczak poinformował zebranych o przeznaczeniu na realizację zadań w ramach Programu SAPARD do datkowych środków, umożli wiających Agencji Restruktu ryzacji i Modernizacji Rolnic twa kontynuowanie zawierania umów z rolnikami, którzy zło żyli wnioski o dofinansowanie z tego programu. Minister zwró cił się także do przedstawicie li Stowarzyszenia o włączenie się w przekazywanie wiedzy rolnikom m.in. w zakresie ko rzyści płynących z rozliczania podatku VAT na zasadach ogólnych. Przedstawiciele Sto warzyszenia zaprosili mini stra na targi maszyn rolniczych w Minikowie. Ustalono także, iż następne spotkanie odbę dzie się w MRiRW na przeło mie czerwca i lipca br. w ce lu omówienia sytuacji na rynku maszyn i urządzeń rolniczych. Po tym spotkaniu minister Wojciech Olejniczak złożył wizytę w zakładach URSUS Spółka zoo, gdzie obejrzał wszy stkie modele produkowanych ciągników oraz linie produkcyjne. Podczas rozmów z Zarządem Spółki mówiono o sposobach przekazywania informacji i współpracy z rolnikami. Jednym z tematów był tak że udział spółki URSUS w wykorzysty waniu środków pochodzących z fundu szy przedakcesyjnych i strukturalnych. Porozumienie o prowadzeniu muzeum w Szreniawie uzeum Narodowe Rolnictwa i Prze Mmysłu Rolno Spożywczego w Szre niawie będzie jednostką prowadzoną wspólnie przez Ministra Rolnictwa i Roz woju Wsi oraz Marszałka Województwa Wielkopolskiego. 29 kwietnia porozu mienie w tej sprawie podpisali minister Wojciech Olejniczak oraz marszałek Ste fan Mikołajczak. W uroczystości uczest niczyła także minister edukacji narodo wej i sportu Krystyna Łybacka oraz poseł SLD Stanisław Stec, którzy bardzo moc no wspierali tę inicjatywę. Muzeum otrzyma w tym roku z Budżetu Państwa kwotę 1 miliona złotych. Mam nadzieję, że przy znane pieniądze pomogą w rozwoju i prowadzeniu tej jednostki, tak aby mo gła godnie prezentować historyczny dorobek pol skiego rolnictwa powie dział po podpisaniu do kumentu minister Woj ciech Olejniczak. Marszałek Stefan Miko łajczak podkreślił, że muzeum w Szre niawie jest jednostką o charakterze po nadregionalnym, a podpisane porozu mienie jest pierwszym dokumentem z dziedziny rozwoju kultury podpisa nym przez Ministra Rolnictwa i samorząd. W muzeum w Szreniawie można nie tylko oglądać maszyny, narzędzia i sprzęt rolniczy, ale poznać także sposób życia dawnych mieszkańców wsi i klimat to warzyszący poszczególnym okresom hi storycznym. Kultywowane są tu tradycje wypieku chleba, przetwarzania płodów rolnych, a także kuchni polskiej. 3

4 Prosto z gabinetu Otwarcie weterynaryjnego punktu kontroli granicznej na Okęciu raniczny Posterunek Kontroli Wete Grynaryjnej w Porcie Lotniczym War szawa Okęcie został już otwarty. 26 kwietnia symbolicznego przecięcia wstę gi dokonali: minister rolnictwa i rozwo ju wsi Wojciech Olejniczak oraz pierw szy radca w Przedstawicielstwie Komi sji Europejskiej w Polsce John O Rour ke. Budowa posterunku realizowana była przez Departament Bezpieczeń stwa Żywności i Wete rynarii, w ramach pro gramu Phare PL Urzędy Kontroli Gra nicznej, faza II. Inwestycja sfinanso wana została ze środ ków bezzwrotnej pomo cy Unii Europejskiej w wysokości 1 mln eu ro oraz ze środków pol skich w wysokości oko ło 320 tys. zł. Graniczny Posterunek Kontroli We terynaryjnej w Porcie Lotniczym War szawa Okęcie jest jedynym posterun kiem na terenie Polski, w którym będą odprawiane przesyłki produktów po chodzenia zwierzęcego i przesyłki zwierząt transportowanych drogą po wietrzną. Podczas dzisiejszej ceremonii mini ster Wojciech Olejniczak wyraził za dowolenie otwarcia Granicznego Po sterunku Kontroli Weterynaryjnej. Pod kreślił, że posterunek ten spełnia wszelkie wymogi Unii Europejskiej. Ży czył granicznym lekarzom weterynarii dobrej i przynoszącej zadowolenie pra cy w nowych warunkach, na przyszłej granicy UE. Telefoniczny Punkt Informacyjny ARR gencja Rynku Rolnego uruchomiła ATelefoniczny Punkt Informacyjny. Wszyscy zainteresowani mechanizma mi interwencji na rynkach rolnych Unii Europejskiej, mogą uzyskać szczegóło we informacje pod numerem (022) , w dni robocze, od godz do godz Uroczystego otwarcia punktu doko nał Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Wojciech Olejniczak, który osobiście przeciął wstęgę. Towarzyszył mu prezes Agencji Rynku Rolnego Zbigniew Izdeb ski, wraz z zarządem ARR. Punkt działa sprawnie; został oddany do użytku 5 maja, wkrótce po ostatnich testach. Zainstalowano sie dem komputerowych stacji roboczych, obsługa korzy sta z własnej centralki tele fonicznej i stałego łącza in ternetowego. Tworzona jest lista najczęściej zadawa nych pytań. Dokładnych odpowiedzi udzielają dy rektorzy poszczególnych wydziałów Agencji. 4 Polska żywność w Irlandii łówne uroczystości związane z przy Gstąpieniem nowych państw do Unii Europejskiej odbywały się w Irlandii, która w tym półroczu przewodniczy Wspólnocie. Z tej okazji zorganizowane zostały w Dublinie Targi Europejskie, które stały się okazją do zaprezentowania rodzimych produktów rolno spożyw czych przez nowych członków. Rów nolegle, w 10 regionach Irlandii, odby wały się powitania poszczególnych państw. W ramach tej szeroko zakro jonej imprezy The Day of Welcomes Polsce przypadło w udziale miasto Let terkenny na północy kraju. W obydwu tych wydarzeniach uczestniczyły 22 firmy z Polski: Ł MEAT Łuków S.A., Smak, Jawo, Polmos Wratislavia Wro cław, Sokołów S.A., Cedrob S.A., Go mar, Morliny, Lazur, ABW, Duda ZM, Drop S.A., Solidarność, Odra S.A., Przedsiębiorstwo Pszczelarskie Apipol Kraków, CD, Spomlek, OSM Kalisz, Vie Vita Sp. z o.o., OSM Krasnystaw, Mokate, Mamut. Zainteresowanie polskimi produkta mi spożywczymi przeszło najśmielsze oczekiwania organizatorów. Stoiska z produktami mięsnymi, wyrobami mlecznymi, sokami i napojami alkoho lowymi były oblegane przez cały czas trwania prezentacji. Ogromnym zain teresowaniem cieszył się różne rodza je pierogów. Sądząc po zainteresowaniu można uznać, że polska żywność smakuje. We dług informacji przekazanych przez stronę irlandzką w imprezie wzięło udział ponad 120 tys. osób. Także han dlowcy odwiedzający polskie stoiska podkreślali wysoką jakość prezentowa nych produktów, znakomite walory sma kowe i wyrażali chęć nawiązania współ pracy z polskimi producentami.

5 Bezpieczeństwo żywności i weterynaria Sprzedaż bezpośrednia M inister Rolnictwa i Rozwoju Wsi podpisał rozporządzenie o sprze daży bezpośredniej. Przepisy rozporządzenia regulują m.in. następu jące kwestie: zakres, obszar i wymagania wetery naryjne dla miejsc prowadzenia sprze daży bezpośredniej w odniesieniu do po szczególnych produktów; wielkości produkcyjne dla poszcze gólnych grup produktów przeznaczo nych do sprzedaży bezpośredniej; wymagania weterynaryjne przy pro dukcji i dla produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprze daży bezpośredniej. Projekt rozporządzenia określa 11 ro dzajów działalności, które mogą być przedmiotem produkcji i sprzedaży bez pośredniej. Są to następujące rodzaje działalności: rozbiór, przechowywanie i sprze daż świeżego mięsa wołowego, wie przowego, baraniego, koziego, końskie go zwanego dalej "mięsem czerwonym" oraz świeżego mięsa drobiowego prze znaczonego dla ostatecznego konsu menta; produkcja i sprzedaż wyrobów z mię sa czerwonego, drobiowego, mięsa króli ków i zwierząt łownych, utrzymywa nych na fermach oraz mięsa zwierząt łownych z tym, że w przypadku: mięsa mielonego jeżeli proces mie lenia i pakowanie są wykonywane w obecności ostatecznego konsumen ta, nabywającego je w celach niezwią zanych z wykonywaniem działalności gospodarczej, i z kawałków mięsa przez niego wybranych, surowych wyrobów mięsnych je żeli ich pakowanie jest wykonywane w obecności ostatecznego konsumen ta i dotyczy wyrobów przez niego wy branych; produkcja i sprzedaż produktów mięsnych, w tym gotowych posiłków (potraw) wyprodukowanych z mięsa; ubój drobiu w gospodarstwie rol nym, z zachowaniem przepisów o ochronie zwierząt oraz o zwalcza niu chorób zakaźnych zwierząt i ochro nie zdrowia zwierząt oraz przechowywanie i sprzedaż tuszek drobiowych w punk tach sprzedaży znajdują cych się na terenie gospo darstw rolnych, sprzedaż przez producenta na targo wiskach lub do punktów sprzedaży detalicznej poło żonych najbliżej gospodar stwa rolnego; patroszenie, odgławianie, porcjowanie, filetowanie i odskórzanie ryb oraz ich sprzedaż do punktów sprzedaży detalicznej lub bez pośrednio ostatecznemu konsumento wi, wykonywane przez uprawnionego do rybactwa w rozumieniu przepisów o rybactwie śródlądowym lub przez wykonującego rybołówstwo morskie w rozumieniu przepisów o rybołów stwie morskim; produkcja lub sprzedaż wędzonych, smażonych oraz grillowanych ryb, tu szek i filetów rybnych; sprzedaż ryb, mięczaków i skorupia ków do punktów sprzedaży detalicznej lub bezpośrednio ostatecznemu konsu mentowi, prowadzoną przez uprawnio nego do rybactwa w rozumieniu prze pisów o rybactwie śródlądowym lub przez wykonującego rybołówstwo mor skie w rozumieniu przepisów o rybołów stwie morskim; produkcja produktów mlecznych w gospodarstwie i ich sprzedaż; sprzedaż mleka surowe go, pozyskanego w gospo darstwie rolnym producenta; sprzedaż grubej zwierzy ny łownej nieoskórowanej lub niewypatroszonej drob nej zwierzyny łownej, po od strzeleniu wykonanym, zgo dnie z prawem łowieckim, w ramach pozwolenia na polowanie i rozbiór grubej zwierzyny łownej oraz przechowywanie i sprzedaż dziczyzny albo mięsa ostatecznemu konsumento wi, do punktów sprzedaży detalicznej lub w miejscach sprzedaży bezpośre dniej, przyległej do pomieszczenia roz bioru, położonych najbliżej obwodu ło wieckiego, w którym pozyskano tę zwie rzynę; ubój w gospodarstwie rolnym pro ducenta królików i zwierząt łownych, utrzymywanych na fermach z zacho waniem przepisów o ochronie zwierząt oraz o ochronie zdrowia zwierząt i zwalczaniu chorób zakaźnych zwie rząt oraz sprzedaż ich mięsa ostatecz nemu konsumentowi, na targowiskach lub do punktów sprzedaży detalicz nej, położonych najbliżej gospodar stwa rolnego. Oznacza to, że objęte tymi przepisa mi są ww. rodzaje działalności, ale pod warunkiem, że nie zostaną przekroczo ne limity produkcji, ustalone dla nie których z nich. Limity produkcyjne dla działalności związanej ze sprzedażą bezpośrednią wynoszą w przypadku: rozbioru mięsa czerwonego lub pro dukcji z tego mięsa nieprzetworzonych produktów 3,5 tony tygodniowo pro duktów lub mięsa bez kości lub rów noważną ilość mięsa z kością; rozbioru mięsa drobiowego lub pro dukcji z tego mięsa nieprzetworzonych produktów 1,5 tony tygodniowo pro duktów lub mięsa bez kości lub równo ważną ilość mięsa z kością; przetworzonych produktów mię snych 4,5 tony tych produktów tygo dniowo; rozbioru mięsa grubej zwierzyny łownej i jego sprzedaży lub sprzedaży niewypatroszonej drobnej zwierzyny łownej 200 kg mięsa drobnej zwierzy ny łownej tygodniowo albo 800 kg mię sa grubej zwierzyny łownej miesięcznie; uboju królików i zwierząt łownych utrzymywanych na fermach i sprzedaży 5

6 Bezpieczeństwo żywności i weterynaria ich mięsa 200 kg mięsa tygodniowo al bo mięsa z jednej sztuki grubej zwierzy ny łownej o masie powyżej 200 kg; uboju drobiu 200 sztuk tygodnio wo, w gospodarstwie rolnym producen ta, którego roczna produkcja nie prze kracza 10 tysięcy sztuk drobiu. Dodatkowo, jeżeli rozbioru mięsa lub produkcji przetworów mięsnych lub wyrobów mięsnych, niepoddanych obróbce termicznej, dokonuje się w tym samym zakładzie (zakład zintegrowany), to suma wielkości pozyskanego mięsa lub wyrobów lub przetworów mięsnych nie może przekraczać łącznie 4,5 tony tygodniowo. Jeżeli w zakładach wielkości produk cji są większe niż limity, to mają zasto sowanie przepisy: w sprawie szczegółowych warun ków weterynaryjnych, wymaganych przy uboju zwierząt rzeźnych oraz rozbio rze i wprowadzaniu na rynek mięsa tych zwierząt w odniesieniu do rozbioru; w sprawie szczegółowych warun ków weterynaryjnych, wymaganych przy przetwórstwie mięsa zwierząt rzeźnych oraz składowaniu i transporcie przetwo rów z tego mięsa w odniesieniu do przetwórstwa mięsa. Wymagania strukturalne dla pomie szczeń produkcji i sprzedaży bezpośre dniej są następujące: konstrukcja, wymiary, użyte materia ły budowlane oraz rozmieszczenie po mieszczeń powinny umożliwiać prze strzeganie zasad higieny w procesie pro dukcji oraz ułatwiać ich czyszczenie i dezynfekcję; wyposażenie pomieszczeń musi za pewniać ochronę przed gromadzeniem Notatki: się zanieczyszczeń i umożliwiać stoso wanie dobrej praktyki higienicznej; pomieszczenia zabezpiecza się przed dostępem owadów i gryzoni; ściany, posadzki, sufity i drzwi w miej scu produkcji i sprzedaży powinny być w dobrym stanie technicznym, niena siąkliwe i nieprzepuszczalne oraz łatwe do mycia i dezynfekcji. W pomieszczeniach powinny znajdo wać się: wentylacja, wykluczająca powsta wanie skroplin na ścianach i sufitach oraz na powierzchni urządzeń; naturalne lub sztuczne oświetlenie nie powodujące zmiany barw; bieżąca ciepła i zimna woda, speł niająca wymagania wody przeznaczo nej do spożycia przez ludzi, w ilości wy starczającej do celów produkcyjnych i sanitarnych, przy czym lód używany do produkcji lub przechowywania pro duktów pozyskuje się wyłącznie z takiej wody. Przepisów pkt 1 i 4 nie stosuje się do statków rybackich. W miejscu prowadzenia działalno ści związanej ze sprzedażą bezpośrednią zapewnia się: wyodrębnione pomieszczenia lub miejsca na sprzęt i środki do czyszcze nia oraz dezynfekcji; toaletę spłukiwaną wodą, której drzwi wejściowe nie otwierają się bez pośrednio do pomieszczenia, w którym są produkty pochodzenia zwierzęcego lub toalety zlokalizowane w pobliżu po mieszczeń produkcyjnych lub sprzeda ży, zaopatrzone w naturalną lub me chaniczną wentylację; co najmniej jedną umywalkę prze znaczoną do mycia rąk, z ciepłą i zim ną wodą, zaopatrzoną w środki do my cia rąk i ich higienicznego suszenia; utrzymywanie miejsc w czystości poprzez właściwe mycie i dezynfekcję. Prowadzenie działalności związanej ze sprzedażą bezpośrednią, może nastą pić po spełnieniu warunków weteryna ryjnych, określonych w rozporządzeniu i po uzyskaniu, na wniosek podmiotu, zgody powiatowego lekarza weterynarii na prowadzenie tej działalności. Prowadzenie sprzedaży bezpośre dniej na terenie powiatu przyległego do powiatu, w którym prowadzona jest produkcja środków spożywczych po chodzenia zwierzęcego, jest możliwe po uzyskaniu zgody na prowadzenie tej sprzedaży, wydanej w drodze decyzji, przez powiatowego lekarza weteryna rii właściwego ze względu na miejsce sprzedaży, na wniosek podmiotu, do którego dołącza się kopię decyzji wy danej przez powiatowego lekarza we terynarii właściwego dla miejsca produk cji, wyrażającej zgodę na prowadzenie działalności, związanej ze sprzedażą bezpośrednią. Dodatkowo określono wymóg, że w punkcie sprzedaży, znajdującym się na terenie gospodarstwa rolnego, w miej scach przyległych do miejsca produkcji, w halach targowych i na targowiskach, oferowane do sprzedaży i sprzedawane mogą być wyłącznie produkty własne, wytworzone przez podmiot prowadzą cy działalność w zakresie produkcji i sprzedaży bezpośredniej. DEP. BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI I WETERYNARII TEL:

7 Wspólna organizacja rynków rolnych Znakowanie środków spożywczych i dozwolonych substancji dodatkowych D nia 29 marca br., w porozumie niu z Ministrem Zdrowia, podpi sano Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniające rozporządzenie w sprawie znakowania środków spożywczych i dozwolonych substancji dodatkowych (Dz. U. Nr 58, poz. 563). Rozporządzenie to wprowa dza zmiany do rozporządzenia Mini stra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie znakowania środków spożywczych i dozwolonych substancji dodatkowych (Dz.U. Nr 220, poz. 1856). Zmiany wynikają m.in. z ko nieczności implementacji do prawa pol skiego regulacji UE dokonanych w usta wie 22 stycznia 2004 r. o wyrobie i roz lewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wi na (Dz. U. Nr 34, poz. 292). W ustawie określona została definicja Polskiego Wina oraz Polskiego Wina aromaty zowanego, zgodnie z postanowienia mi zawartymi w Traktacie Akcesyjnym. Zgodnie z regulacjami prawnymi Unii Europejskiej Polskie Wino zostało za liczone do grupy wyrobów winiarskich innych niż wino gronowe. Z uwagi na powyższe zmiany, nie zbędne było uregulowanie zasad ozna kowania fermentowanych napojów wi niarskich, a zwłaszcza zasady posługiwa nia się wyrazem wino w oznakowaniu tych wyrobów winiarskich. Generalną zasadą prawa Unii Europejskiej w tym zakresie, jest uznawanie za wino gro nowe produktu, otrzymywanego tylko i wyłącznie w wyniku fermentacji świe żych winogron lub moszczu gronowe go. Obok tej generalnej zasady, prawo Unii Europejskiej przewiduje dwa wy jątki dotyczące używania wyrazu wi no w połączeniu z nazwą owocu oraz używania wyrazu wino w połączeniu z nazwą państwa. Oba te wyjątki są szczegółowo ure gulowane dla rozróżnienia fermentowanych napojów winiarskich, wina (gronowe go) i innych wyrobów grono wych. Rozporządzenie zmienia jące rozporządzenie w spra wie znakowania środków spożywczych i dozwolonych substancji dodatkowych wprowadza te zasady do pra wa polskiego i reguluje zasady znako wania fermentowanych napojów wi niarskich produkowanych obecnie w Polsce. W rozporządzeniu wprowadzono również wymagania dotyczące znako wania miodu ujęte w Dyrektywie Rady 2001/110/WE z dnia 20 grudnia 2001r. dotyczącej miodu. Ww. dyrektywa zobowiązuje do ujed nolicenia prawa dotyczącego jakości handlowej miodu i jego znakowania, aby nie występowały różnice pomię dzy narodowym prawodawstwem w sprawie definicji miodu, różnych ty pów miodu oraz wymagań dotyczących jego jakości handlowej, co ma zapo biegać nieuczciwej konkurencji. Ze względu na ścisły związek pomię dzy jakością miodu i jego pochodze niem, konieczna pełna informacja przed stawiona w taki sposób, by konsument nie był wprowa dzany w błąd odnośnie jako ści produktu oraz miejsca je go pochodzenia. Niezbędne jest umieszczenie na etykie cie informacji dotyczącej po chodzenia miodu (z nektaru roślin, ze spadzi oraz określe niem rośliny, stanowiącej po żytek) co jest związane ze szczegółowymi wymagania mi, co do jakości handlowej miodu, a więc podanie pełnej nazwy ty pu i odmiany miodu. Ponadto niezbęd ne jest, aby na etykiecie zawarta była na zwa państwa pochodzenia, w którym miód został zebrany, a w przypadku gdy miód pochodzi z więcej niż jedne go państwa członkowskiego lub pań stwa trzeciego, konieczne jest umie szczenie dodatkowych informacji. Pozostałe zmiany zapisów mają głów nie charakter porządkowy i są ściśle związane z uwagami dotyczącymi prze pisów rozporządzenia, jakie napłynęły od uczestników obrotu oraz sugestiami Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej oraz Komisji Europejskiej. Dotyczą m.in.: wyłączenia dwutlenku siarki z po dawania w wykazie substancji dodatko wych dla wyrobów winiarskich, gdyż dwutlenek siarki znajduje się w tych produktach na zasadzie carry over, zmiany zgodnie z sugestią Komi sji UE wyrażenia pakowany w atmo sferze modyfikowanej na pakowany w atmosferze ochronnej oraz uściśle nia, że wykaz składników dotyczy mo mentu użycia składników do wyrobu, a nie finalnego produktu, dopuszczenia w przypadku lodów, majonezu oraz przypraw w płynie ozna czania zawartości netto, w jednostkach masy albo jednostkach objętości, uporządkowania kolejności poda wania informacji o wartości odżywczej, uściślenia wymagań odnoszących się do oznakowania produktów sprze dawanych bez opakowań w przypadku produktów drobiowych, a odstąpienie 7

8 Wspólna organizacja rynków rolnych od podawania odmian w przypadku owoców i warzyw zgodnie z rozporzą dzeniami UE w sprawie jakości handlo wej poszczególnych rodzajów owoców i warzyw, odstąpienia od podawania procen towej zawartości tłuszczu w przypadku mleka i przetworów mlecznych, jeżeli taka informacja została zawarta w ozna kowaniu wartości odżywczej, uściślenia przepisu określającego podawanie informacji w zakresie wyro bów czekoladowych, przemysłu cu krowniczego oraz usunięcie wymagań dotyczących nazewnictwa związane go z wdrożeniem w czasie przedakce syjnym określonych w rozporządzeniu 2991/94 dotyczącym normy dla tłu szczów do smarowania. W rozporządzeniu został utrzymany termin 1 stycznia 2005 r. wyznaczający zakończenie wprowadzania do obrotu środków spożywczych i dozwolonych substancji dodatkowych w opakowa niach z oznakowaniem nie spełniają cym wymagań rozporządzenia. 32 otrzymał brzmienie: 32. Środki spożywcze i dozwolo ne substancje dodatkowe w opakowa niach jednostkowych oznakowane zgo dnie z dotychczasowymi przepisami Notatki: mogą być wprowadzane do obrotu w tych opakowaniach, wyłącznie na rynek krajowy lub wywożone do państw niebędących członkami Unii Europej skiej, do czasu wyczerpania zapasów, jednak nie dłużej niż do dnia 1 stycz nia 2005 r. Podkreślić należy, że w 3 ww. roz porządzenia wprowadzono również okresy przejściowe w odniesieniu do oznakowania opakowań soków, prze tworów owocowych takich jak dżemy, marmolady, miodu, produktów zawie rających chininę i kofeinę oraz środ ków spożywczych, w których składzie znajduje się mięso (zmiana definicji mięsa), czekolady i kakao oraz produk tów przemysłu cukrowniczego, stosow nie do odpowiednich dyrektyw UE. Prze pisy te przewidują wprowadzanie do obrotu środków spożywczych w opako waniach z oznakowaniem nie w pełni odpowiadającym wymaganiom rozpo rządzenia do czasu wyczerpania zapa sów opakowanych ww. grup środków spożywczych. Przepisy przejściowe w obecnej po staci będą stanowić punkt odniesienia dla służb kontrolnych, które nie mogą kwestionować pozostających w swo bodnym przepływie towarów należą cych do ww. grupy asortymentowej, je żeli ich oznakowanie spełnia wymaga nia odpowiadające wymaganiom okre ślonym w odpowiednich przepisach dy rektyw przywołanych w odnośnikach projektu rozporządzenia. Przepisy 3 są przepisami szczegółowymi i w znacz nej części technicznymi, a w odniesie niu do 3 ust. 3 7 dotyczą dyrektyw, które w UE utraciły moc. Praktycznie odstępstwa, zawarte w dy rektywach przywołanych w odnośni kach rozporządzenia będą obowiązy wać od dnia przystąpienia Rzeczpospo litej Polskiej do Unii Europejskiej oraz będą miały zastosowanie jedynie do produktów wprowadzanych z innych Państw Członkowskich UE. Bez zapew nienia możliwości wprowadzania na rynek krajowy wyrobów z innych Państw Członkowskich oznakowanych zgodnie z wymaganiami określonymi w tych dy rektywach, Polska będzie narażona na skargi do Europejskiego Trybunału Spra wiedliwości, z uwagi na ograniczanie swobodnego przepływu towarów. Przepisy rozporządzenia weszły w ży cie po upływie 14 dni od dnia ogłosze nia tj. 23 kwietnia br. DEP. WSPÓLNEJ ORGANIZACJI RYNKÓW ROLNYCH TEL:

9 Infrastruktura wsi i komunikacja społeczna Projekt Ustawy o Jednostkach Doradztwa Rolniczego R ada Ministrów 16 marca 2004r. przyjęła projekt ustawy o jednost kach doradztwa rolniczego, który następnie został przekazany do Parla mentu wraz z projektami podstawo wych aktów wykonawczych. Obecnie trwają prace parlamentarne nad projek tem ustawy w Sejmowej Komisji Rolnic twa i Rozwoju Wsi. Ustawa regulująca funkcjonowanie jednostek doradztwa rolniczego ocze kiwana jest w środowisku rolniczym od wielu lat. Trwające przemiany społecz no gospodarcze, oraz działania związa ne z przygotowaniem polskiego sekto ra rolnego do struktur europejskich zmu szają do poszukiwania dla jednostek doradztwa rolniczego nowych form działania bardziej efektywnych i pro fesjonalnych a jednocześnie elastycznie dostosowujących się do potrzeb i ocze kiwań rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich. W związku z wy mogami integracji z Unią Europejską, na leży dostosować działalność doradz twa rolniczego do oczekiwań i potrzeb naszego rolnictwa. Projekt ustawy o jednostkach doradz twa rolniczego powołuje państwowe jed nostki doradztwa rolniczego na bazie istniejących wojewódzkich ośrodków doradztwa rolniczego i ich oddziałów, a także na bazie jednostek organizacyj nych Krajowego Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiej skich. Obecna struktura organizacyjna wo jewódzkich ośrodków doradztwa rolni czego i regionalnych centrów doradztwa rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich powoduje, że w jednym województwie działa regionalne centrum podległe Mi nistrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz wojewódzki ośrodek doradztwa rolni czego podległy właściwemu miejscowo wojewodzie. Nierównomierny podział terytorialny sprawiający, że w jednym województwie działają nawet trzy ośrodki doradztwa rolni czego, oraz niejasne powiąza nia kompetencyjne skutkują małą efektywnością działania doradców rolniczych. Brak również podstaw prawnych do koordynacji działań podej mowanych przez ośrodki w poszczególnych woje wództwach a w szczególno ści brakuje powiązań pomię dzy jednostkami podległymi Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi a działalnością jednostek podległych wojewodzie. Projekt ustawy zakłada uporządko wanie istniejącego systemu doradztwa rolniczego. Na bazie istniejących ośrodków do radztwa rolniczego powstanie 16 woje wódzkich ośrodków doradztwa rolni czego o zasięgu terytorialnym tożsamym z obszarem danego województwa. Wo jewódzkie ośrodki doradztwa rolnicze go podlegać będą właściwemu teryto rialnie wojewodzie. Projekt ustawy prze widuje również utworzenie Centrum Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Brwi nowie, nadzorowanego przez ministra właściwego do spraw rozwoju wsi, które będzie koordynować działania wszyst kich wojewódzkich ośrodków doradztwa rolniczego. Odziały Krajowe go Centrum Doradztwa Roz woju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich w Poznaniu i Kra kowie zostaną zlikwidowane natomiast Regionalne Centra Doradztwa Rozwoju Rolnic twa i Obszarów Wiejskich oraz wszystkie jednostki do radztwa rolniczego podległe wojewodom zostaną prze kształcone w wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego. W ten sposób w jednym województwie będzie działał jeden ośrodek doradztwa rolniczego z odpowiednią strukturą tere nową. Projekt ustawy o jednostkach do radztwa rolniczego gwarantuje współ pracę ośrodków doradztwa z jednostka mi samorządu terytorialnego oraz uwzględnianie w swoich działaniach kierunków rozwoju wyznaczonych w re gionalnych i lokalnych programach roz woju rolnictwa i obszarów wiejskich, ustalanych przez właściwe organy samo rządu terytorialnego. Projekt zakłada również utworzenie w strukturach ośrod ków doradczych Powiatowych Zespo łów Doradztwa Rolniczego, które jako podstawowe komórki organizacyjne bę dą rozpoznawały indywidualne potrze by rolników i innych mieszkańców ob szarów wiejskich i rozwiązywały ich problemy. Taka struktura organizacyjna oraz pozostawienie jednostek doradz twa rolniczego w gestii wojewodów umożliwi równoczesne, indywidualne podejście do problemów rolników i in nych mieszkańców obszarów wiejskich oraz sprawną realizację spójnej polity ki rolnej państwa i kontrolę procesów do stosowawczych do standardów Unii Eu ropejskiej. Projekt ustawy przewiduje utworze nie przy jednostkach doradztwa rolni czego Rad Społecznych Doradztwa Rol niczego, jako organów opiniodawczo doradczych dyrektora jednostki. W skład Rady wchodzić będą przedstawiciele administracji państwowej, izb rolni czych, samorządu terytorialnego, orga nizacji związkowych i społeczno za wodowych rolników, szkół wyższych i jednostek badawczo rozwojowych. Powołanie przy jednostkach doradztwa rolniczego Rad Społecznych Doradz twa Rolniczego stanowi proces uspo łecznienia doradztwa, przybliżenia go do potrzeb odbiorców i zapewnienie 9

10 Infrastruktura wsi i komunikacja społeczna im możliwości oddziaływania i wpływa nia na pracę jednostek doradztwa rol niczego. Do kompetencji jednostek doradz twa rolniczego będzie należało między innymi: wspieranie rozwój przedsiębiorczo ści, modernizacja gospodarstw rolnych, poprawa jakości artykułów rolnych, udzielanie rolnikom i przedsiębior com rolnym pomocy w pozyskiwa niu środków pomocowych pocho dzących z funduszy UE lub instytu cji krajowych i zagranicznych, w szczególności pomoc w sporzą dzaniu dokumentacji niezbędnej do uzyskania takich środków, podejmowanie działań na rzecz zachowania dziedzictwa kulturo wego i przyrodniczego wsi, realizowanie zadań, przyczy niających się do podnoszenia wie dzy i kwalifikacji zawodowych rol ników i mieszkańców obszarów wiej skich, upowszechnianie rozwoju agrotu rystyki i turystyki wiejskiej, prowadzenie działalności wydawni czej w zakresie doradztwa rolniczego. Nieco odmienne zadania realizować będzie Centrum Doradztwa, które pra cując na rzecz wojewódzkich ośrod ków doradztwa rolniczego będzie przy gotowywać i ujednolicać działania ośrodków doradztwa w zakresie reali zacji ich zadań, opracowywać analizy i prognozy w zakresie doradztwa rolni czego, prowadzić szkolenia pracowni ków ośrodków doradztwa rolniczego, prowadzić działalność wydawniczą w zakresie doradztwa rolniczego. Jednostki doradztwa rolniczego współ pracować będą przy realizacji zadań z Agencją Restrukturyzacji i Moderniza cji Rolnictwa, Agencją Rynku Rolnego, Agencją Nieruchomości Rolnych, zagra nicznymi instytucjami doradztwa rolni czego i zagranicznymi instytucjami wspo magającymi rozwój gospodarstw rolnych, placówkami oświatowymi, organizacjami wspierającymi rozwój przedsiębiorczo ści, organami administracji rządowej, jed nostkami samorządu terytorialnego, izba mi rolniczymi, związkami zawodowymi, społeczno zawodowymi organizacjami rolników i środkami masowego przekazu. Zaproponowane w projekcie ustawy rozwiązania spowodują: uporządkowanie i ujednolicenie do tychczasowej struktury jednostek do radztwa rolniczego, systemowe, instytucjonalne powiąza nie zadań Centrum Doradztwa Rolni czego z zadaniami szesnastu wojewódz kich ośrodków doradztwa rolniczego, zapewnienie bardziej efektywnego, bezpłatnego i ogólnodostępnego do radztwa dla rolników i mieszkańców obszarów wiejskich. Wprowadzona regulacja pozytywnie wpłynie na rynek pracy, gdyż w swym zakresie obejmie m.in. dokształcanie i do skonalenie zawodowe rolników oraz in nych mieszkańców wsi. Ułatwi to znale zienie pracy poza rolnictwem i zdoby wanie alternatywnych lub dodatkowych źródeł dochodu dla rolników oraz innych mieszkańców obszarów wiejskich. Wejście w życie ustawy nie spowo duje żadnych dodatkowych skut ków finansowych dla budżetu pań stwa, poza koniecznością dokona nia zmian w klasyfikacji wydatków budżetowych. Stworzenie efektywnej jednorod nej struktury doradztwa rolniczego wesprze politykę rolną państwa oraz zadania z zakresu Wspólnej Polity ki Rolnej Unii Europejskiej, w tym wdrożenie unijnego Zunifikowane go Systemu Rachunkowości Rolnej, Zintegrowanego Systemu Zarządza nia i Kontroli (IACS), wykorzystania in strumentów strukturalnych Unii Europej skiej oraz pomocy dla rolnictwa i ob szarów wiejskich wspomaganej przez system doradztwa rolniczego. Warun kiem wykorzystania szans rozwoju pol skich gospodarstw rolnych oraz obsza rów wiejskich jest efektywne zarządza nie działaniami jednostek doradztwa rolniczego. Proponowane w projekcie ustawy o jednostkach doradztwa rolni czego rozwiązania prawne organizują doradztwo rolnicze tak, aby jednostki doradztwa działały w pełni efektywnie i realizowały w sposób satysfakcjonują cy cele, do których zostały powołane. DEP. INFRASTRUKTURY WSI I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ TEL.: Zmiany w systemie ubezpieczenia społecznego rolników U stawa, która weszła w życie z dniem 2 maja 2004 r. wprowa dza szereg zmian dotyczących racjonalizacji zasad podlegania ubezpie czeniu. Zmiany zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym rolników Rozszerzono krąg osób podlegają cych ubezpieczeniu społecznemu rolni 10 ków o osoby, których pobyt w Polsce ma charakter stały (tj. posiadających wi zę lub kartę stałego pobytu wydanej w związku z uzyskaniem zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub ze zwolenia na osiedlenie się na terytorium RP), a także o obywateli państw człon kowskich UE na zasadach określonych w przepisach Unii Europejskiej w zakre sie koordynacji systemów zabezpiecze nia społecznego. Uszczelnienie systemu, poprzez wykluczenie części osób, prowadzących działalność pozarolniczą, spośród korzy stających z ubezpieczenia społecznego rolników. W ubezpieczeniu społecznym rolników pozostaną tylko ci rolnicy i do mownicy, których pozarolnicza działal ność gospodarcza opodatkowana jest zry czałtowanym podatkiem dochodowym, a roczna kwota należnego podatku docho dowego od tej działalności nie przekra

11 Infrastruktura wsi i komunikacja społeczna cza kwoty 2528 zł. Natomiast rolnicy lub domownicy, którzy dopiero mają zamiar podjąć równolegle z pracą w gospodar stwie rolnym pozarolniczą działalność gospodarczą, muszą legitymować się co najmniej 3 letnim nieprzerwanym okre sem podlegania obowiązkowemu ubez pieczeniu społecznemu rolników przed dniem podjęcia tej działalności. Uszczelnienie systemu zastosowa no także poprzez weryfikację listy i roz miarów działów specjalnych produkcji rolnej, których prowadzenie wymaga korzystania z ubezpieczenia społecz nego rolników. Ustawa w przepisach przejściowych wprowadza obowiązek weryfikacji ubez pieczonych do 30 września 2004 r. Ograniczono możliwości ubezpie czenia na wniosek dla rolników i do mowników podlegających ubezpiecze niu powszechnemu (ZUS), jedynie do ubezpieczenia dającego prawo do jed norazowego odszkodowania z tytułu wy padku przy pracy rolniczej. Uniemożli wiono jednocześnie ubezpieczanie się od wypadku przy pracy rolniczej emerytom i rencistom, wymagającym stałej opieki. Zmiany zasad przyznawania i wypłat świadczeń Wydłużono okres pobierania zasił ku chorobowego z 6 miesięcy do 1,5 ro ku dla ubezpieczonych rokujących odzyskanie zdolności do pracy w gospo darstwie rolnym w tym okresie. Rozszerzono katalog świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników o rolniczą rentę szkoleniową dla rolni ków, którzy trwale utracili zdolność do pracy w gospodarstwie rolnym. Wykluczono możliwość wypłaty jed norazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej dla osób nieubezpieczonych. Zniesiono zasadę zaliczania lat po bierania okresowej renty rolniczej do uprawnień emerytalno rentowych. W zamian wprowadzono możliwość dobrowolnego ubezpieczenia w czasie pobierania renty. Osobom, które z takiej możliwości skorzystają, okres pobiera nia renty zaliczy się zarówno do prawa jak i wysokości emerytury lub renty. Wyeliminowano z katalogu świad czeń możliwość wypłaty renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy przez okres jednego roku od odzyskania zdol ności do pracy, jeżeli uprawniony za przestał prowadzenia działalności rol niczej, a nie został objęty innym ubez pieczeniem społecznym. Zaostrzono kryteria wypłacania czę ści uzupełniającej świadczenia emery talno rentowego, finansowanej w cało ści z budżetu państwa, w przypadku nie zaprzestania prowadzenia działal ności rolniczej, ograniczając je wyłącz nie do przypadków szczególnych. Zmiany zasad opłacania składek Zastosowano przepisy Ordynacji podatkowej do zapisów dotyczących wymiaru, poboru, dochodzenia oraz umarzania składek. Zniesiono dotychczasową ulgę w opłacaniu składki na ubezpieczenie emerytalno rentowe za domownika na stępcę, na którego rolnik zobowiązał się przenieść własność gospodarstwa z chwilą nabycia prawa do emerytury lub renty rolniczej. Obciążono podwójną składką na ubezpieczenie rolników i domowników prowadzących jednocześnie działal ność rolniczą i gospodarczą, którzy z ra cji dokonanego wyboru pozostają nadal w ubezpieczeniu społecznym rolników, bez wpływu na wysokość przyszłych świadczeń z ubezpieczenia. Zmiany w organizacji i sprawach finansowych Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, jako instytucja realizują ca ubezpieczenie społeczne rolników z dniem wejścia ustawy w życie tj. 2 ma ja 2004 r. przechodzi z kompetencji mi nistra właściwego do spraw rozwoju wsi, pod nadzór ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Nadano status państwowych fundu szy celowych następującym funduszom KRUS: emerytalno rentowemu, admi nistracyjnemu oraz prewencji i rehabi litacji. Zlikwidowano fundusz rezerwowy KRUS w celu uniemożliwienia łączenia środków budżetowych ze środkami fun duszu składkowego. Powiększono odpisy z funduszu składkowego na fundusz prewencji i re habilitacji oraz na fundusz administra cyjny odpowiednio z 1% do 5% oraz z 4,5% do 9%. Zwiększono nadzór nad funduszem składkowym: wprowadzono do składu Rady Nadzorczej Funduszu Składkowego przedstawicieli ministrów: właściwego do spraw finansów publicznych, właści wego do spraw rozwoju wsi i właściwe go do spraw zabezpieczenia społeczne go. W skład Rady wejdzie pięciu przed stawicieli Rady Rolników i czterech przedstawicieli administracji rządowej. przekazano ministrowi właściwe mu do spraw zabezpieczenia społecz nego kompetencji w zakresie nadania statutu Funduszowi Składkowemu. pozostawiono ministrowi właści wemu do spraw zabezpieczenia spo łecznego inicjatywę w kształtowaniu wysokości świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macie rzyńskiego (jednorazowego odszkodo wania i zasiłku chorobowego) w drodze rozporządzenia. zniesiono obowiązek porozumie wania się z Radą Rolników w kwestii kandydatury na Prezesa KRUS; minister właściwy do spraw zabezpieczenia spo łecznego wnioskując do Prezesa Rady Ministrów o powołanie Prezesa KRUS, ograniczy się jedynie do zasięgnięcia opinii tej Rady; taka sama procedura obowiązywać będzie w kwestii odwo łania Prezesa KRUS. Ograniczono liczbę członków Rady Rolników z pięćdziesięciu do dwudzie stu pięciu osób. Dostosowanie ustawy do postanowień Konstytucji RP Upoważnia się ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego do wydania zgodnych z Konstytucją RP 5 ak tów wykonawczych, które dotychczas były wydane w postaci niekonstytucyj nych zarządzeń Ministra Rolnictwa i Go spodarki Żywnościowej lub Prezesa KRUS i które w większości utraciły moc. Inne zmiany Wprowadzono przepisy, wykonujące wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 maja 2000 r. (Dz.U. Nr 45, poz. 531). Powyższe przepisy dotyczą usta lania wysokości części składkowej eme rytury i renty rolniczej w taki sposób, aby okresy działalności kombatanckiej i służ by wojskowej, zaliczane były do wyso kości części składkowej na takich sa mych zasadach jak inne okresy ubezpie czeniowe rolne, za które opłacona została ustawowa składka na ubezpie czenie społeczne rolników, tj. po 1% emerytury podstawowej za każdy rok. Przedstawione wyżej rozwiązania wprowadzają tylko część zmian prze widzianych w ustawie. Ponadto, zapro ponowano wiele zmian porządkujących system, które pozwolą ograniczyć wy datki budżetu państwa. DEP. INFRASTRUKTURY WSI I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ TEL:

12 Gospodarka ziemią Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców N abywanie nieruchomości przez cudzoziemców regulują przepisy ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzo ziemców (jedn. tekst Dz. U. z 1996 r. Nr 54, poz. 245 z pózn. zm.). Zgodnie z tymi przepisami zakup nie ruchomości przez cudzoziemców musi być poprzedzony zezwoleniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, a w przypadku nieruchomości rolnych niezbędna jest również zgoda Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Powyższa ustawa nie określa kryte riów, jakimi ma się kierować Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi przy wydawa niu zgody na sprzedaż ziemi cudzo ziemcom. W celu ujednolicenia postępowania w tym zakresie przyjęto jednak zasadę, że zgoda na taką sprzedaż może być wy dana tylko wtedy, jeżeli cudzoziemiec deklaruje użytkowanie nabywanych gruntów zgodnie z ich przeznaczeniem w planie zagospodarowania przestrzen nego. Uprzywilejowane w otrzymywaniu zezwoleń na nabycie nieruchomości w przypadku osób fizycznych będą oso by polskiej narodowości lub polskiego pochodzenia oraz małżonkowie obywa teli polskich, a także osoby zamieszku jące na stałe w Polsce na podstawie tzw. karty stałego pobytu. Zgoda Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi wydawana jest w formie postano wienia i podlega kontroli sądowej. W 2003 r. do Ministra Rolnictwa i Roz woju Wsi wpłynęło 248 wniosków (Ta bela 1). Po ich rozpatrzeniu Minister Rolnic twa i Rozwoju Wsi w 179 przypadkach 12 wyraził zgodę na wydanie zezwolenia na nabycie nieruchomości rolnych przez cudzoziemców o łącznym obszarze 479,83 ha, co daje średnio na jedno zezwolenie 2,60 ha. Zbywającymi grunty rolne były najczę ściej osoby fizyczne, w wielu przypadkach spokrewnione z wnioskodawcami. W przypadku wniosków osób prawnych zgoda była wydawana wówczas, gdy osoby te deklarowały podję cie lub aktywizację działal ności gospodarczej na ob szarach wiejskich i zwięk szenie zatrudnienia np. poprzez prowadzenie spe cjalistycznej produkcji ro ślinnej lub zwierzęcej, budowę zakła dów przetwórstwa spożywczego, itp. Niektóre wnioski poparte były pozy tywnymi opiniami wydanymi przez organy samorządu gminnego oraz miej scowe Izby Rolnicze. Najwięcej wniosków na zakup nieru chomości rolnych złożyli w 2003 r. oby watele Niemiec 109, Holandii 36, Au strii 17 oraz Francji 13. Największym zainteresowaniem cu dzoziemców cieszyły się grunty rolne położone w województwach: zacho dniopomorskim, dolnośląskim, mało polskim, śląskim i pomorskim. Tabela 1 Zgody na nabycie akcji lub udziałów w spółkach Na podstawie art. 3 e ust. 1 pkt. 1 i 2 ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, Minister Rolnic twa i Rozwoju Wsi w 2003 r. rozpa trzył 63 wnioski (osoby fizyczne i pra wne) o wyrażenie zgody na nabycie ak cji lub udziałów w spółkach, które były właścicielami lub użytkownikami wie czystymi nieruchomości rolnych o łącz nej powierzchni 3387,77 ha. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzył pozytywnie 42 wnioski i wy raził zgodę na nabycie przez cudzo ziemców udziałów lub akcji w spół kach, które dysponowały gruntami rol nymi o powierzchni 1305,38 ha. W przypadku nabywania akcji lub udziałów przez cudzoziemców w spół kach prawa handlowego lub jednoosobo wych spółkach Skarbu Państwa, zgody wyrażane były przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi wówczas, gdy cudzozie miec występował jako inwestor strate giczny i gwarantował rolnicze wykorzy stanie gruntu, zwiększenie miejsc zatru dnienia itp. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie wyraził zgody na zakup akcji w 9 spół kach, które dysponowały gruntami rol nymi o powierzchni 1642,38 ha. Pozostałe 12 wniosków dotyczyło spółek dysponujących nieruchomościa mi o powierzchni 440,01ha, co jednak nie wymagało uzyskania zgody Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na wydanie ze zwolenia przez Ministra Spraw Wewnę trznych i Administracji, gdyż nie były to nieruchomości rolne. Najwięcej zgód Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na zakup nieruchomości rolnych akcji lub udziałów w spółkach uzyskali w 2003 r. obywatele Niemiec Rozpatrzone wnioski o nabycie nieruchomości Rozstrzygnięcie MRiRW Liczba wniosków Powierzchnia gruntów w ha Zgoda ,83 Brak zgody ,77 Niewłaściwość MRiRW ,60 Wnioski ogółem ,20 22, Holandii 11, USA 8 i Francji 5. Największym zainteresowaniem cu dzoziemców cieszyły się akcje lub udziały w spółkach posiadających grun ty położone w województwach mało polskim, dolnośląskim, podkarpackim, wielkopolskim i zachodniopomorskim. Szczegółowe dane dotyczące wnio sków o nabycie akcji lub udziałów w spół kach przedstawia tabela 2.

13 Gospodarka ziemią Tabela 2 Dane o wydanych zgodach w latach Minister Spraw Wewnętrznych i Ad ministracji w okresie przeka zał do rozpatrzenia Ministrowi Rolnic twa i Rozwoju Wsi 2326 wniosków cu dzoziemców (osób fizycznych i prawnych o nabycie ogółem 18152,7 ha gruntów oraz 441 wniosków o nabycie akcji lub udziałów w spółkach, które były właści cielami bądź wieczystymi użytkownika mi nieruchomości rolnych o nabycie Tabela 3 Rok Odpowiedzi na wnioski o nabycie akcji lub udziałów w spółkach Rozstrzygnięcie MRiRW Liczba wniosków Powierzchnia gruntów w ha Zgoda ,38 Brak zgody ,38 Niewłaściwość MRiRW ,01 Wnioski ogółem ,77 Zgody na nabycie nieruchomości Liczba wniosków Obszar gruntów w ha objętych wnioskiem Dane dotyczące liczby wniosków oraz wyrażonych przez Ministra Rol nictwa i Rozwoju Wsi zgód na wydanie zezwolenia przez Ministra Spraw We wnętrznych i Administracji na nabycie nieruchomości przez cudzoziemców w latach przedstawia Tabe la 3, a dane dotyczące nabycia akcji lub udziałów w spółkach, będących właścicielami bądź wieczystymi użyt kownikami nieruchomości rolnych przedstawia Tabela 4. Obszar gruntów Liczba wyda rolnych, na który nych zgód wydano zgodę wha , ,20 2 3, ,10 2 6, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,82 Razem , ,23 Tabela 4 Rok Liczba wniosków o nabycie udziałów lub akcji gruntów w spółkach tej ustawy, zezwolenie na nabycie nieru chomości przez cudzoziemca wydawa ne będzie w drodze decyzji administra cyjnej przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, jeżeli sprzeciwu nie wnie sie Minister Obrony Narodowej, a w przy padku nieruchomości rolnych, jeżeli sprzeciwu nie wniesie również minister właściwy do spraw rozwoju wsi. Sprzeciw taki może być wyrażany w drodze postanowienia w ciągu 14 dni od dnia doręczenia wystąpienia mi nistra właściwego do spraw wewnętrz nych. W szczególnie uzasadnionych przypadkach minister właściwy do spraw wewnętrznych będzie mógł na wniosek organu, któremu przysługuje prawo sprzeciwu, przedłużyć czas na jego wniesienie do dwóch miesięcy od dnia wystąpienia ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Nie będą więc wydawane przez Mi nistra Rolnictwa i Rozwoju Wsi decyzje Zgody na nabycie udziałów lub akcji w spółkach Obszar gruntów w ha objętych wnioskami Liczba zgód Obszar gruntów rolnych posiadanych przez spółki zbywające udziały lub akcje, na które wydano zgodę , , , , , , , , , , , , , ,38 Razem , ,71 ogółem 40240,78 ha. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wydał zgody na nabycie nieruchomości rolnych o obszarze 2655,23 ha w odniesieniu do 1099 wnio sków oraz wyraził zgodę na nabycie ak cji lub udziałów w spółkach posiadających nieruchomości rolne o obszarze 5211,71 ha, uwzględniając 250 wniosków. Notatki: Nowelizacja ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców Dnia 20 lutego 2004 r. Sejm RP uch walił ustawę o zmianie ustawy o nabywa niu nieruchomości przez cudzoziemców oraz ustawy o opłacie skarbowej. Zgodnie ze zmienionym art. 1 ust. 1i 1a w każdej sprawie dotyczącej nabycia przez cudzoziemców nieruchomości rolnych albo akcji lub udziałów w spół kach, co przyspieszy wydawanie przez MSWiA niezbędnych zezwoleń. MARCIN ŚWITKA DEPARTAMENT GOSPODARKI ZIEMIĄ TEL.:

14 AGENCJA NIERUCHOMOŚCI ROLNYCH Nowe zasady obrotu ziemią rolną Informacja dla osób zamierzających sprzedać lub kupić nieruchomość rolną na rynku prywatnym W lipcu ubiegłego roku zmieniły się zasady obrotu nieruchomo ściami rolnymi. Na podstawie ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz.U. Nr 64, poz. 592) w stosunku do części umów przenoszących własność nieru chomości rolnych Agencji Nierucho mości Rolnych (ANR) przysługuje pra wo pierwokupu (do umów sprzedaży) lub prawo nabycia powszechnie nazy wane prawem wykupu (do innych umów, np. darowizny). Oznacza to, że w sytuacjach określonych w ustawie, Agencja może wstąpić w miejsce na bywcy i nabyć nieruchomość za cenę lub równowartość pieniężną określoną wcześniej przez zbywcę i nabywcę w umowie. Uprawnienia ANR wyłą czone są m.in. przy umowach zawiera nych pomiędzy osobami bliskimi, tj. głównie w obrębie rodziny, a także je żeli nabywca jest rolnikiem indywidu alnym powiększającym gospodarstwo rodzinne do powierzchni nie przekra czającej 300 ha użytków rolnych. Jeżeli okolicznością wyłączającą pra wo pierwokupu lub wykupu ANR jest powiększanie przez nabywcę gospo darstwa rodzinnego, konieczne jest ze branie i przedłożenie u notariusza do wodów potwierdzających, iż jest on rol nikiem indywidualnym prowadzącym gospodarstwo rodzinne. Są to: dowód potwierdzający osobiste pro wadzenie gospodarstwa rolnego, którym jest oświadczenie prowadzącego to go spodarstwo, poświadczone przez wój ta (burmistrza, prezydenta miasta), dowód potwierdzający posiadanie teoretycznych kwalifikacji rolniczych (świadectwo lub dyplom ukończenia szkoły z uzyskanym tytułem zawodo wym, albo dyplom uzyskania tytułu za wodowego, lub dyplom potwierdzają cy kwalifikacje zawodowe) lub prak tycznych kwalifikacji (oświadczenie o osobistym prowadzeniu gospodar stwa rolnego lub pracy w gospodar stwie rolnym przez okres co najmniej 5 lat poświadczone przez wójta /burmi strza/prezydenta miasta, lub świadectwo pracy), dowód potwierdzający zamieszkanie, tj. dokument określający zamieszkanie na pobyt stały w rozumieniu ustawy o ewi dencji ludności i dowodach osobistych, najczęściej dowód osobisty lub odpo wiednie zaświadczenie, dowód potwierdzający powierzch nię użytków rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rodzinnego (do tyczy gruntów własnych i dzierżawio nych), tj. oświadczenie nabywcy po świadczone przez wójta (burmistrza, pre zydenta miasta), w którym podaje się miejsce położenia nieruchomości i ogól ną powierzchnię gospodarstwa w ha, w tym powierzchnię użytków rolnych, dowód potwierdzający łączną po wierzchnię użytków rolnych stanowią cych własność i dzierżawionych przez nabywcę, tj. oświadczenie nabywcy o wszelkich nieruchomościach rolnych, posiadanych przez nabywcę (własność i dzierżawa), niezależnie od ich miej sca położenia i liczby gospodarstw. Jeżeli zbywca i nabywca są osobami bliskimi, bądź nabywca jest rolnikiem indywidualnym powiększającym gospo darstwo rodzinne do powierzchni nie przekraczającej 300 ha użytków rolnych, i przedłoży u notariusza ww. dokumen ty (ustawa określa również inne przy padki, kiedy uprawnienia ANR są wyłą czone, występują one jednak stosunko wo rzadko), to strony mogą zawrzeć umowę bez przeprowadzania jakiejkol wiek dodatkowej procedury. Jeżeli jed nak do nieruchomości rolnej, której wła sność jest przenoszona, ANR przysługu je prawo pierwokupu lub wykupu, to: w przypadku umowy sprzedaży strony umowy zawierają u notariusza tzw. warunkową umowę sprzedaży, która przekazywana jest przez sprzedającego lub notariusza terenowej jednostce ANR (oddział terenowy, filia) właściwej według miejsca położenia nieruchomości. Agen cja musi podjąć decyzję o skorzystaniu z prawa pierwokupu w ciągu trzydziestu dni. Jeżeli nie korzysta z uprawnienia do nabycia, to przed upływem tego okresu informuje sprzedającego i notariusza o rezygnacji, który sporządził umowę warunkową. Brak jakiejkolwiek odpo wiedzi ANR w okresie 30 dni od otrzy mania warunkowej umowy oznacza rów nież rezygnację z prawa pierwokupu. Niewykonanie pierwokupu przez ANR umożliwia stronom zawarcie u notariu sza ostatecznej umowy sprzedaży. Je żeli natomiast Agencja zamierza korzy stać ze swego uprawnienia, to przed upływem 30 dniowego okresu, składa u dowolnego notariusza oświadczenie o nabyciu nieruchomości w formie aktu notarialnego, a następnie informuje sprze dającego i notariusza, który sporządził warunkową umowę sprzedaży, o rezygna cji z pierwokupu. Oświadczenie to sta nowi podstawę wpisu prawa własności na rzecz Agencji w księdze wieczystej. w przypadku innych umów przeno szących własność (np. darowizna, wnie sienie nieruchomości rolnej aportem do spółki, zamiana, umowy działowe) strony umowy nie zawierają z reguły u notariusza umowy warunkowej, lecz od razu ostateczną. W treści takiej umo wy zamieszcza się zastrzeżenie o prawie nabycia nieruchomości przez Agencję na podstawie przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego (tzw. prawo wykupu). Podobnie jak w przypadku realizacji prawa pierwokupu, Agencja może zło żyć notarialne oświadczenie o nabyciu nieruchomości w okresie trzydziestu dni od otrzymania aktu notarialnego umo wy przenoszącej własność. ANR otrzymuje informacje o umo wach przenoszących własność nieru chomości rolnych, w odniesieniu, do których przysługuje jej prawo do naby cia. Uprawnienia do pierwokupu lub wykupu nie przysługują Agencji m.in. w przypadku przeniesienia własności pomiędzy osobami bliskimi (głównie w obrębie rodziny), a także gdy nabyw cą jest rolnik indywidualny powiększa jący gospodarstwo rodzinne do po wierzchni nie przekraczającej 300 ha użytków rolnych. Celowość zastoso wania pierwokupu lub wykupu anali zowana jest przez Agencję zwłaszcza pod kątem możliwości przeznaczenia nabytego gruntu na powiększenie go spodarstw rodzinnych. Agencja nie na bywa nieruchomości, które ze wzglę du na swój charakter (np. siedliska rol nicze), powierzchnię (małe obszarowo, 14

15 AGENCJA NIERUCHOMOŚCI ROLNYCH np. poniżej 1 ha) lub inne cechy (np. od wielu lat nie użytkowane rolniczo), nie mają istotnego znaczenia dla realizacji celów ustawy. Do końca ubiegłego roku do ANR wpłynęło ok. 30 tys. umów. Najwięcej do Oddziału Terenowego w Opolu (po nad 6 tys.), Rzeszowie i Warszawie (po ponad 3 tys.), a najmniej do Filii w Pi le i Oddziału Terenowego w Gorzowie Wlkp. (po ok. 300) oraz do Filii w Zie lonej Górze (ponad 400). Przeciętna powierzchnia nieruchomości z przeka zanych umów wynosi ok. 2 ha, a około 25% umów dotyczy nieruchomości o powierzchni większej niż 1 ha. ANR złożyła w 2003 r. 16 notarialnych oświadczeń o nabyciu nieruchomości na podstawie przepisów ustawy. Łączna po wierzchnia nieruchomości będących przedmiotem tych oświadczeń wyniosła 558 ha, a łączna wartość tys. zł. Na byte nieruchomości, po formalnym prze jęciu, przeznaczane są przede wszystkim do sprzedaży lub dzierżawy w trybie prze targów ograniczonych organizowanych dla rolników indywidualnych powiększa jących gospodarstwa rodzinne. Korzystanie z prawa pierwokupu i wykupu w ubiegłym roku ograniczo ne było wielkością środków finanso wych, jakie oddziały terenowe Agen cji mogły przeznaczyć na te cele. Na leży podkreślić, że ustawa weszła w życie , w związku z czym wydatki związane z realizacją nowych przepisów nie mogły być uwzględnio ne w planie finansowym Agencji. W na stępnych latach, Agencja będzie częściej korzystała z prawa do nabywania nie ruchomości. W roku 2004 planujemy przeznaczyć na realizację prawa pier wokupu i wykupu 22 mln zł, co po zwoli nabyć ok. 6 tys. ha gruntów. Niemal 75% umów przekazanych do ANR dotyczyło nieruchomości o po wierzchni mniejszej niż 1 ha, przy czym wiele z nich utraciło charakter rolny (siedliska rolnicze służące wyłącznie celom mieszkaniowym, działki prze znaczone pod taką zabudowę, działki nabywane z zamiarem wykorzystania re kreacyjnego). Nieruchomości takie nie są obiektem zainteresowania Agencji, ponieważ nie mają znaczenia dla rea lizacji celów ustawy. Umowy dotyczą ce mienia tego typu przekazywane są do ANR najczęściej z powodu wygaśnię cia planów zagospodarowania prze strzennego, przez co tereny niezabu dowane traktuje się formalnie jako nie ruchomości rolne. Konieczność informowania Agencji o umowach dotyczących małych obsza rowo nieruchomości prowadzi do niepo trzebnego zaangażowania sił i środków, a związane z tym wydłużenie procedu ry sprzedaży wzmaga krytykę ustawy, zwłaszcza ze strony środowisk związa nych z rynkiem nieruchomości. W tej sytuacji, Agencja wystąpiła z propozycją zmiany w ustawie; prawo pierwokupu i wykupu przysługiwałoby jej jedynie w stosunku do umów przenoszących własność nieruchomości rolnych o po wierzchni przekraczającej 1 ha. SEKCJA NABYWANIA NIERUCHOMOŚCI ANR TEL.: w. 406 Warszawa Warszawa, Plac Bankowy 2 tel. (0 22) woj.: mazowieckie, łódzkie FILIA Łódź, ul. Północna 27/29 tel. (0 42) Bydgoszcz Bydgoszcz, ul. Hetmańska 38 tel. (0 52) woj.: kujawsko pomorskie Gdańsk Gdańsk, ul. Powstańców W wy 28 tel. (0 58) woj.: pomorskie Gorzów Wlkp Gorzów Wlkp., ul. Jagiellończyka 8 tel. (0 95) woj.: lubuskie FILIA Zielona Góra, ul. Lwowska 25 tel. (0 68) Lublin Lublin, ul. Karłowicza 4 tel. (0 81) woj.: lubelskie Olsztyn Olsztyn, ul. Głowackiego 6 tel. (0 89) woj.: warmińsko mazurskie, podlaskie Adresy i numery telefonów oddziałów terenowych ANR FILIA Suwałki, ul. Sportowa 22 tel. (0 87) Opole Opole, ul. 1 ego Maja 6 tel. (0 77) woj.: opolskie, śląskie, małopolskie Poznań Poznań, ul. Fredry 12 tel. (0 61) woj.: wielkopolskie FILIA Piła, ul. Motylewska 7 tel. (0 67) Rzeszów Rzeszów, ul. 8 ego Marca 13 tel. (0 17) woj.: podkarpackie, świętokrzyskie Szczecin Szczecin, ul. Wały Chrobrego 4 tel. (0 91) woj.: zachodnio pomorskie FILIA Koszalin, ul. Partyzantów 15a tel. (0 94) Wrocław Wrocław, ul. Mińska 60 tel. (0 71) woj.: dolnośląskie 15

16 Zwiększanie zdolności absorpcyjnych beneficjentów programów unijnych P o doświadczeniach z realizacją Programu SAPARD, a przed pla nowanym rozpoczęciem wdraża nia programów UE będących w zakre sie działania ARiMR (PROW, SOP, płat ności bezpośrednie itd.) wydaje się, że należy powrócić do kwestii czynników zwiększających absorpcje środków UE na poziomie beneficjentów. Celem ko lejnych artykułów będzie zatem wstęp na prezentacja problematyki związanej z mechanizmami wspierania wniosko dawców poprzez system doradztwa pu blicznego i prywatnego w za kresie: Umiejętności poruszania się po nowym w warunkach pol skich systemie wsparcia, który będzie wymagał od potencjal nego beneficjenta wyboru dzia łań najbardziej korzystnych ekonomicznie z jego punktu widzenia. Z punktu widzenia doradztwa rolniczego oznacza to odejście od metod dorad czych skierowanych na grupy na rzecz pracy z poszczególny mi beneficjantami i dopasowy wania katalogu dostępnych działań w celu zwiększenia korzyści dla okre ślonego odbiorcy. Problemu technicznego, czyli kwe stia wypełnienia wniosków, przygotowa nia wymaganych dokumentów (np. bi znes planów). Rodzi się pytanie czy po trzeba powstania nowych usług stworzy czy też być może już stworzyła nowy zawód specjalisty do spraw pozyskiwa nia funduszy unijnych? W tym artykule uwaga zostanie skon centrowana na charakterystyce benefi cjentów i jej wpływu na funkcjonowa nie instytucji doradczych w Polsce, przykładowej prezentacji instytucji wspierających wnioskodawców w pań stwach UE oraz postawieniu pytań, co do systemu wspierania beneficjentów w warunkach polskich w kontekście form wspierania rozwoju wsi i obszarów wiejskich wdrażanych w latach wdrażanych przez ARiMR. Charakterystyka beneficjentów W trakcie wdrażanie programów przedakcesyjnych w Polsce odnotowa no już trudności w obsłudze beneficjen tów tychże programów. Obok już istnie jących służb doradczych (np. Ośrodki Doradztwa Rolniczego) pojawiły się no we podmioty, których jakość usług na rzecz klientów ubiegających o wsparcie z programów unijnych weryfikowana była w praktyce przez samych wniosko dawców. Było to zjawisko naturalne i wy magające czasu na ukształtowanie się nowego rynku usług powstającego w od powiedzi na bodźce w postaci nowego systemu wsparcia wymagającego znajo mości procedur określonych w doku mentach programowych, takich jak pro gram SAPARD czy programy Phare na rozwój przedsiębiorczości. Formy wsparcia, za które odpowiadać ma ARiMR w latach skiero wane są do odbiorców, których można podzielić na dwie kategorie: Odbiorcy aktywni (przedsiębiorcy, samorządy) Działania dla nich prze znaczone wymagają udziału własnego, przygotowania wniosku, biznes planu, czyli dotyczą przedsięwzięć prorozwo jowych. Doświadczania SAPARD u i pro gramów Phare dla przedsiębiorczości, gdzie środki, pomimo wcześniejszych obaw, zostały lub prawdopodobnie bę dą wykorzystane w całości są pozytyw ne. Pozostaje pytanie, na które odpo wiedź przyniosą najbliższe lata, czy przy znacznie zwiększonych środkach unij nych beneficjenci będą w stanie je wy korzystać, biorąc pod uwagę koniecz ność znacznego wkładu finansowego w projekt inwestycyjny. Odbiorcy bierni (rolnicy) Działa nia, które należą się rolnikom bez ich wła snego udziału finansowego z racji speł niania kryteriów dostępu określonych w programach unijnych. Problemem jest brak tradycji wśród tej grupy aktywnego poszukiwania informacji o dostępnych dla nich formach wsparcia. Rola doradztwa w zwiększaniu zdolności absorpcyjnych potencjalnych beneficjentów programów UE Rola doradztwa w zwiększa niu zdolności absorpcyjnych omówiona zostanie w kontek ście działań na rzecz wsi i rol nictwa zarządzanych przez ARiMR w charakterze: agencji płatniczej i wdra żającej, tylko agencji płatniczej ARiMR zleci pełnienie funkcji wdraża jących innym instytucjom, jak Fundacja Programów Pomocowych dla Rolnic twa (FAPA), czy Urzędów Marszałkow skich. Ponadto należy wyróżnić dwie formy wsparcia doradczego dla beneficjentów: Doradztwo indywidualne w zakre sie umiejętności optymalnego doboru działań z różnych programów z punk tu widzenia uzyskania przez beneficjen ta maksymalnego poziomu wsparcia. Wypełnianie wniosku pod konkret ne działanie. Rozróżnienie to ma kluczowe zna czenie. O ile kwestia płacenia za usłu gę wypełniania wniosku jest już po wszechnie akceptowana na rynku, o tyle pierwsza forma doradztwa in dywidualnego w zakresie umiejętno ści optymalnego doboru działań chyba jeszcze nie do końca została rozpozna na przez rynek. W przypadku odbior 16

17 ców aktywnych problem jest mniej istot ny. Natomiast dla odbiorców biernych kwestia takiego doradztwa ma kluczo we znaczenie. Podmiot ARiMR ODR FAPA Prywatne firmy do radcze Szkolenie Tak, bezpłatne Tak, bezpłatne Tak, bezpłatne Tak, jako dzia łalność komer cyjna Doradztwo indywidual ne umiejętność opty malnego doboru dzia łań do potrzeb danego odbiorcy Należy wątpić czy wo bec ilości zadań w sto sunku do liczby perso nelu, pracownicy ARiMR będą mieli czas na pełnienie tej funkcji Tak pytanie czy wo bec liczby rolników na jednego doradcę ODR, funkcja ta może być wykonywana w efek tywny sposób dla wszy stkich rolników Nie Tak, jako działalność komercyjna W tabeli powyższej pominięto tak istot nych aktorów, jak organizacje rolnicze np. Izby Rolnicze czy samorządy, które bardzo aktywnie włączają się w obsłu gę społeczności wiejskich w zakresie funduszy unijnych. Wynika to z trudno ści w określeniu zakresu ich działania. Czy na przykład Izby Rolnicze i samo rządy ograniczać się będą tylko do płat ności bezpośrednich, czy też wchodzić będą w działania prorozwojowe? Czy ich działalność ograniczać się będzie tylko do informowania poprzez szkole nia, czy też może zaangażują się w bez pośrednią pomoc mieszkańcom wsi po za obszarem płatności bezpośrednich? Czy będą za to pobierać opłaty (w przy padku samorządów byłaby to rzecz ra czej trudna do pogodzenia z charakterem prawnym samorządów)? Jak widać zatem co do systemu doradztwa dla beneficjen tów pozostaje jeszcze wiele pytań bez od powiedzi, jeśli chodzi o rolę pełnioną przez różnych aktorów działających na obszarach wiejskich. Niemniej jednak biorąc pod uwagę dwie kategorie odbiorców należy posta wić kilka zasadniczych pytań dotyczą cych funkcjonowania systemu doradz twa w zakresie programów wdrażanych przez ARiMR w latach : Obsługa techniczna wypełnianie wniosków Nie wbrew procedurom UE Tak Nie Tak, jako działalność komercyjna System finanso wania Finansowanie pu bliczne, z abso lutnym zakazem pobierania opłat od beneficjentów Finansowanie pu bliczne, czy podobnie jak w SAPARDzie możliwość po bierania opłat od beneficjentów? Finansowanie tyl ko publiczne 1. Płatne przez beneficjentów 2. O ile płatne poprzez działa nie SOP Doradz two ze środków UE, bezpłatne dla beneficjentów. W jakim stopniu wpływ na rozwój rynku doradztwa będą miały działania Szkolenia i Doradztwo SPO Rol nictwo? Czy będzie on taki sam dla działań SPO obejmujących działania prorozwojowe (np. Inwestycje w gospo darstwach ), PROW u (np. Renty struk turalne, ONW czy Zalesianie ) czy też płatności bezpośrednich? Działania SPO skierowane są do kategorii aktyw nych, natomiast PROW i płatności bez pośrednie adresowane są do wszystkich spełniających kryteria ubiegania się o te formy pomocy. Z faktu rozróżnienia dwóch katego rii odbiorców i dostosowania dla nich różnych instrumentów pomocy wyni kają ważne konsekwencje praktyczne: Określenie kanałów dystrybucji infor macji. Grupa aktywna (dodatkowo za chęcona przykładami inwestycji finan sowanych z programu SAPARD czy też wsparcia przez kredyty branżowe udzie lane w ramach pomocy krajowej przez ARiMR) sama będzie poszukiwać infor macji. Pracownicy ARiMR wciąż odbie rają sygnały od odbiorców już poszuku jących informacji o działaniach SPO Rolnictwo w kontekście planowanych inwestycji. Natomiast rodzi się pytanie jak dotrzeć do odbiorców biernych, nie poszukujących informacji na własną rę kę. Ich pasywność stanowi duże zagro żenie dla zdolności absorpcyjnych dla płatności, które rolnicy otrzymywać bę dą na podstawie statusu zawodowego (warunkiem jest złożenie wniosku, z wy maganymi załącznikami, bez udziału finansowego rolnika). Oczywiście moż na zrozumieć obawy przed trudnościa mi w dostępie do tych form płatności spowodowanymi uciążliwymi proce durami administracyjnymi, z nowymi w warunkach polskich wymaganiami. Ale należy pamiętać, że korzystanie z nich jest dobrowolne, i nie ma żad nej formy zmuszenia rolnika do np. zło żenia wniosku o płatność bezpośre dnią. Biorąc pod uwagę wielość róż nych form płatności i ich nowość na gruncie polskim, kwestia określenia sku tecznych kanałów dystrybucji informa cji dla odbiorców biernych ma znacze nie kluczowe. Metody pracy z dwiema kategoriami potencjalnych odbiorców. Biorąc pod uwagę wielość form wsparcia koniecz ne jest odejście od szkoleń masowych (ich uczestnicy reprezentują różne gru py społeczne, specjalizacje produkcji rolniczej) na rzecz koncentracji na gru pach mających podobne interesy eko nomiczne (np. szkolenia dla producen tów mleka czy bydła, jak było to w szko leniach realizowanych w programie SAPARD) czy też wręcz pracy z indywi dualnymi potencjalnymi beneficjentami. Jak świadczą o tym doświadczenia państw UE, tamtejsi rolnicy otrzymują pomoc doradczą w przygotowaniu swe go rodzaju biznes planu określającego z jakich form wsparcia dany farmer mo że skorzystać, aby w maksymalnym stopniu wykorzystać możliwości stwo rzone przez programy UE. Dopiero w drugim etapie (po wyborze zakresu form wsparcia najbardziej korzystnych dla danego beneficjenta) doradcy przy stępują do wypełniania wniosków. Każ dy kto ma chociażby wstępną orienta cję w możliwych formach wsparcia (od płatności bezpośrednich poprzez do datkowe płatności np. w ramach progra mów agro środowiskowych czy zale siania, aż po inwestycje w gospodar stwach czy też wsparcie dywersyfikacji) zdaje sobie sprawę, że poruszanie się w tym labiryncie wymaga specjalistycz 17

18 nych umiejętności. W warunkach pol skich podstawowym problemem jest oczywiście liczba osób uprawnionych do różnych form wsparcia unijnego, w sto sunku do liczby osób/doradców ze sfe ry publicznej i prywatnej mogących ta kie usługi świadczy na poziomie indy widualnych beneficjentów. Określenie zadań dla instytucji włączonych w proces wdrażania pro gramów UE dla wsi i obszarów wiej skich: ARiMR jako agencja płatnicza i wdra żająca wraz z podmiotami pełniącymi funkcję instytucji wdrażających na pod stawie delegacji ARiMR ma niewielkie możliwości poza prowadzeniem inten sywnych szkoleń. Należy jednak pamię tać, że kiedy ruszą wszystkie programy pracownicy ARiMR będą mieli ograniczo ne możliwości prowadzenia szkoleń w związku z bieżącą obsługą napływa jących wniosków. Stąd w kontekście na pływających anegdotycznych relacji o postrzeganiu przez np. pracowników biur powiatowych firm doradczych jako konkurencji, warto chyba przypomnieć, że jest to układ wzajemnie powiązany. Im więcej poprawnie wypełnionych przez beneficjentów wniosków napłynie, tym bardziej praca ARiMR będzie bardziej efektywna w sensie globalnej kwoty ja ka zostanie przekazana odbiorcom pro gramów unijnych dla polskiej wsi i rol nictwa. Doradztwo indywidualne w zakresie umiejętności optymalnego doboru dzia łań. Powstaje pytanie, który z podmio tów ma pomagać beneficjentom (szcze gólnie tym biernym) w tym zakresie. Firmy komercyjne są raczej zaintereso wane wypełnianiem wniosków jako źródłem dochodów. Czy powstanie no wa usługa na rynku, stały doradca ds. pozyskiwania funduszy unijnych, podobnie do np. radcy prawnego? Je żeli nawet tak, to będzie dotyczyć to ra czej dużych firm, a nie indywidualnych rolników czy małych przedsiębiorstw z obszarów wiejskich. Być może jest po le do działania dla ODR, organizacji rol niczych czy samorządów. Należy przy tym zwrócić uwagę, że jest to forma do radcza bardzo czasochłonna, bo wyma gająca najpierw bardzo pogłębionej analizy zasobów klienta, a dopiero po tem wyboru kilku działań najbardziej korzystnych dla beneficjenta. Obsługa techniczna wypełnianie wniosków. W tym zakresie wykształcił się już rynek na działania prorozwojo we (działania SPO Rolnictwo) dzięki doświadczeniom z programem SAPARD. Obecnie obserwujemy gwałtowny roz wój rynku na pomoc rolnikom w wypeł nianiu wniosków o płatności bezpośre dnie. W sensie podmiotów wyraźnie widać zaangażowanie prywatnych firm konsultingowych. Niewątpliwie ODR również będą miały do odegrania znacz ną rolę, podobnie jak samorządy. Du że znaczenie na ewolucję tego rynku bę dą miało wdrażane przez FAPA działań Szkolenia i Doradztwo w SPO Rol nictwo.. Instytucje doradcze w Szkocji W państwach członkowskich UE ist nieją różne systemy wsparcia dorad czego dla obu grup beneficjentów. Ro la sektora publicznego i zakres odpłat ności zależy od przyjętego w danym państwie systemu doradztwa. Dla celów niniejszego artykułu wybrano przykład ze Szkocji, który w żaden sposób nie jest typowy dla wszystkich państw UE. Pod stawą wyboru była ilustracja pewnego szerszego zjawiska w procesie efektyw nego wykorzystywania dostępnych środ ków unijnych i formy wspierania bene ficjentów indywidualnych w państwach członkowskich. Trust Wspierający Lokalny Rozwój Gospodarczy (Local Enterprise Trust) koszty operacyjne (biuro, transport, pracownicy) Trustu pokrywanie są przez samorządy, Firmy ds. Wspiera nia Lokalnej Przedsiębiorczości (Lo cal Enterprise Company najbliższe tym strukturom w Polsce są Agencje Rozwoju Regionalnego) i inne organi zacje wspierające rozwój lokalny. Po zostałą część pracownicy Trustu mu szą zarobić poprzez świadczenie usług w zakresie dotarcia do klienta, pomo cy w wyborze programu i przygotowa nia montażu finansowego, przygotowa nie wniosku oraz jego rozliczenia. Klienci mogą pochodzić z sektora pu blicznego i prywatnego. Pracownicy Trustu muszą posiadać szczególne umiejętności łączące: dogłębną wiedzę na temat funkcjo nowania programów unijnych i bry tyjskich dla wybranych grup odbior ców oraz profesjonalne umiejętności w oce nie pomysłów potencjalnych wniosko dawców w zakresie ich wartości ekono micznej (ocena czy np. dana firma po otrzymaniu wsparcia będzie zdolna do konkurowania na rynku). Ma to krytycz ne znaczenie dla długotrwałego oddzia ływania wsparcia oraz chroni potencjal nych wnioskodawców przed podejmo waniem ryzyka, którego, jak wykazują doświadczenia niedoceniają (są skłonni do nadmiernego optymizmu). Należy podkreślić, że obok Trustu działają również inne organizacje i kon sultanci wspierający indywidualnych beneficjentów. Osoby fizyczne prowa dzące działalność gospodarczą działa ją jako konsultanci na zasadach ko mercyjnych świadcząc podobne usłu gi jak Trust np. dla przedsiębiorców, samorządów czy organizacji społecz nych. Wybrany przykład reprezentuje system organizacji doradztwa oparty na brytyj skim systemie administracyjnym i zarzą dzania rozwojem regionalnym/lokalnym. Oczywiście formy tej nie da się prze nieść na grunt polski i nie taka jest też in tencja prezentacji tego przykładu. Natomiast pojawia się pytanie dla czego organizacje publiczne (samorzą dy) czy też quasi publiczne (wspierane ze środków publicznych z zadaniem wspierania rozwoju lokalnego jak Firmy ds. Wspierania Lokalnej Przedsiębior czości), decydują się na współfinanso wanie podmiotu gospodarczego, który działa na zasadzie prowadzenie działal ności gospodarczej, czyli świadczenia płatnych usług na rzecz potencjalnych beneficjentów programów wsparcia dla społeczności lokalnej ze źródeł UE i kra jowych (brytyjskich). Odpowiedź udzie lona zresztą przez przedstawiciela sa morządu szkockiego bezpośredniej roz mowie jest następująca. Wsparcie dla różnych form doradz twa zwiększającego możliwości pozyska nia przez beneficjentów indywidualnych (szczególnie z grupy biernej) nie jest ko sztem, a inwestycją. Im więcej pieniędzy ściągną na teren działania samorządu firmy takie jak Trust Wspierający Lokal ny Rozwój Gospodarczy (Local Enter prise Trust), tym większe możliwości roz woju lokalnej gospodarki. A zatem efek tywność Trustu nie liczy się poprzez koszty ponoszone przez podmioty finan sujące, a poprzez liczbę wniosków prze łożonych na globalną kwotę ściągniętą przez doradców dla podmiotów pry watnych i publicznych na terenie dzia łania samorządu. Technicznie zatem wparcie otrzymują poszczególni bene ficjenci, ale dla samorządu istotnym kryterium efektywności Trustu jest jak 18

19 największa liczba wniosków i całej kwo ty ściągniętej przez Trust jako całość i jego poszczególnych pracowników. Mamy tu zatem do czynienia z idealnym połączeniem interesu publicznego i pry watnego, co ilustruje tabelka poniżej. Podmiot Beneficjent Pracownik Trustu wypełniający wniosek Trust Samorząd Zadania dla ARiMR w kontekście programów UE zarządzanych przez Agencję w latach : Rola ARiMR w monitorowaniu roz woju rynku usług doradczych, przy jednoczesnej odpowiedzialności Agen cji za maksymalny poziom wykorzysta nia środków UE dla polskiej wsi i rol nictwa. Rola ARiMR i innych instytucji wdra żających i odpowiadających za efek Zysk z pozyskania wsparcia dla indywidualnego benenefi cjenta z punktu widzenia podmiotu Przeniesienie kosztów inwestycji na UE Procent od opłaty za wypełnienie wniosku wpłaconej przez beneficjenta zwiększenie dochodów indywidualnych pra cownika Osiąganie kryteriów oceny efektywności postawionych przez podmioty finansujące gwarancja dalszego trwania Trustu, dzięki pozytywnej oceny jego działania przez podmioty finansujące (zachowanie miejsc pracy dla pracow ników) Zwiększenia kwoty globalnej, która napłynęła do gospodarki lokalnej dzięki programom UE pozytywny wpływ na roz wój gospodarki lokalnej. tywne monitorowanie jakości usług świadczonych przez podmioty publicz ne i prywatne w kontekście: Realizacji polityki państwa w zakresie rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich przy wykorzystaniu źródeł krajowych i unijnych. Ochrona interesów beneficjentów in dywidualnych, zarówno biernych jak i aktywnych. Możliwość wykorzystania mecha nizmów opisanych w przykładzie szkoc kim w warunkach polskich. Kwestie te będą tematem dwóch na stępnych artykułów. Artykuł został przygotowany na podsta wie: Materiałów szkoleniowych autora arty kułu powstałych na podstawie licznych wy jazdów szkoleniowych i praktyk zawodo wych w Wielkiej Brytanii finansowych przez rząd brytyjski i Komisje Europejską w latach Komentarzy i dyskusji z pracownikami ARiMR, ODR, przedsiębiorców i samorzą dów na wielu szkoleniach w latach Tą drogą autor chciałby wyrazić podziękowania za otwartość o życzliwość z jaką uczestnicy szkoleń dzielili się swoi mi uwagami i komentarzami. JANUSZ DĄBROWSKI DEPARTAMENT ANALIZ DZIAŁALNOŚCI I ROZWOJU TEL.: Kontrola na miejscu metodą foto R ok 2004 jest pierwszym rokiem przyznawania w Polsce płatności bezpośrednich do gruntów rol nych, a co za tym idzie jest również pierwszym rokiem przeprowadzania kontroli na miejscu w gospodarstwach rolnych. Celem kontroli na miejscu jest spraw dzenie w terenie, czy wniosek o przy znanie płatności bezpośrednich został złożony na obszar, który rzeczywiście jest uprawniony do przyznania płatno ści i spełnia wszystkie wymagane wa runki. W trakcie kontroli na miejscu nastę pujące elementy działek rolnych pod legają sprawdzeniu: przebieg granic i powierzchnia dzia łek rolnych, gatunek uprawianej rośliny lub ro dzaj użytku gruntowego, przestrzeganie minimalnych wyma gań utrzymania gruntów rolnych w do brej kulturze rolnej. Kontrola na miejscu będzie przepro wadzana dwiema metodami: metodą inspekcji terenowej, metodą foto. Różnica pomiędzy tymi metodami po lega na tym, że w trakcie kontroli meto dą inspekcji terenowej wszystkie ele menty sprawdzane są w terenie, natomiast w trakcie kontroli metodą foto, nie które elementy sprawdzane są w biurze na podstawie cyfrowej ortofotomapy. Zaplanowano, że metodą foto zo stanie skontrolowane około 20 tysięcy gospodarstw rolnych, położonych na 6 obszarach kontrolnych o łącznej po wierzchni około 2500 km kwadrato wych. Szacuje się, że będzie to stano wiło około 1% wszystkich gospodarstw, na które zostaną złożone wnioski. W każdym gospodarstwie wytypowa nym do kontroli metodą foto zostaną skontrolowane wszystkie działki rolne położone na obszarze kontroli. Kontrola metodą foto będzie reali zowana przez wykonawcę wyłonione go przez ARiMR w drodze przetargu nieograniczonego (7 maja br. przetarg ma zostać rozstrzygnięty). Realizację kontroli metodą foto można podzielić na następujące etapy: Etap 1: przekazanie wykonawcy kon troli materiałów do przeprowadzenia kontroli. Wykonawca kontroli otrzyma od ARiMR niezbędne materiały, na które złożą się materiały kartograficzne (prze kazanie nastąpi do 1 lipca br.) oraz da ne z wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich (przekazanie 70% da nych nastąpi do 15 lipca, a kolejnych 30% do końca lipca br.). Etap 2: przygotowanie materiałów do kontroli. Po otrzymaniu dokumentów Wyko nawca może przystąpić do wydruko wania ortofotomap zintegrowanych z da nymi ewidencyjnymi oraz do przygoto wania materiałów opisowych (w postaci tabel z danymi o działkach wytypowa nych do kontroli) przeznaczonych do szybkiej wizytacji terenowej. Etap 3: analiza cyfrowej ortofotomapy. Analiza polega na interpretacji danych widocznych na ortofotomapie w odnie 19

20 sieniu do każdej działki rolnej wytypowa nej do kontroli, a w szczególności na po miarze powierzchni. W przypadku, gdy Rys. 1. Przykład ortofotomapy z granicami dzie łek ewidencyjnych. Arkusz N D a 3 4, gmina Kwity, obręb Rokitnik. Mapa wykonana przez dr inż. Marka Mroza Katedra Fotogrametrii i Teledetekcji, UWM w Olsztynie. dane widoczne na cyfrowej ortofotoma pie umożliwiają skontrolowanie wszyst kich elementów podlegających kontroli, nie ma potrzeby przeprowadzania szyb kiej wizytacji terenowej dla danej dział ki rolnej. Jeśli jednak, dane widoczne na ortofotomapie nie są wystarczające do sprawdzenia wszystkich elementów pod legających kontroli, wówczas należy prze Legenda: granice i numery działek ewidencyjnych identyfikacja upraw 1491, numery działek rolnych Rys. 2. Działka ewidencyjna RO 13/6, działki rolne: 1491, Mapa wykonana przez Wydział Geodezji i Kartografii, Instytut Foto grametrii i Kartografii Politechniki Warszawskiej. W wa 2003 prowadzić dla danej działki rolnej szyb ką wizytację terenową w celu sprawdze nia pozostałych elementów. Etap 4 : szybka wizytacja terenowa. Szybka wizytacja terenowa, w odróż nieniu od inspekcji terenowej nie jest zapowiadana i wnioskodawca nie ucze stniczy w tej kontroli. Fakt przeprowadze nia szybkiej wizytacji terenowej jest do kumentowany poprzez wykonanie foto grafii na każdej działce rolnej będącej przedmiotem takiej wizytacji. W trakcie szybkiej wizytacji terenowej nie mierzy się powierzchni działek rolnych, a jedy nie (w szczególnych przypadkach) nie które odległości, które w późniejszym etapie prac mają umożliwić pomiar po wierzchni na cyfrowej ortofotomapie. W celu identyfikacji działek rolnych w te renie, w trakcie szybkiej wizytacji tere nowej wykorzystuje się wydruki ortofo tomap. Etap 5: opracowanie i przekazanie wyników ARiMR. Po zakończeniu analizy ortofotoma py i po przeprowadzeniu tam, gdzie bę dzie to konieczne szybkich wizytacji terenowych dla każdego gospodarstwa rolnego zostanie sporządzony Protokół z czynności kontrolnych, który zosta nie przekazany zarówno ARiMR jak i wnioskodawcy. Wyniki kontroli prze kazywane będą ARiMR co tydzień. DEPARTAMENT KONTROLI NA MIEJSCU TEL.: Przyszłość transferu baz danych W dniach kwietnia 2004 odbyła się VI Konferencja Ośrodków Dokumentacji Ge odezyjnej i Kartograficznej zatytułowa na Nowe wyzwania, na którą zostali również zaproszeni przedstawiciele De partamentu Ewidencji Gospodarstw w celu zaprezentowania dotychczaso wych dokonań w zakresie budowy baz danych LPIS oraz planów na przyszłość. System Identyfikacji Działek Rolnych zgodnie z obowiązującymi przepisami oparty jest o dane z ewidencji gruntów i budynków, a wsparty danymi graficz nymi stanowi typowy system informacji przestrzennej budowany na potrzeby administracji państwowej dla kontroli i wspomagania zarządzania. W zapre zentowanych referatach poruszono, w różnym zakresie i stopniu szczegóło wości, niemal wszystkie aspekty bu dowy zintegrowanych systemów infor macyjnych oraz poinformowano ze branych o stopniu zaawansowania prac nad tworzeniem omawianych syste mów. Jako pierwszy i najbardziej zna czący projekt z punktu widzenia po trzeb IACS został przedstawiony Zin tegrowany system katastralny w Pol sce w tym uwarunkowania jego bu dowy. Zaprezentowano dotychczasowe wy niki prac prowadzonych w ramach pro jektu Phare przez Główny Urzędu Ge odezji i Kartografii, które koncentrowa ły się głównie na stworzeniu integrującej platformy elektronicznej, a ściślej inter fejsów do systemów PESEL i REGON. Dla obu systemów tzn. Zintegrowane go Systemu Katastralnego oraz ZSZIK źródłową bazą danych jest baza ewiden cji gruntów i budynków, w przyszłości za pośrednictwem budowanej elektro nicznej platformy integracyjnej mają być zasilane bazy danych IACS w do celowej wersji w czasie bliskim rzeczy wistemu. Oznacza to, że informacja o działkach referencyjnych (działkach ewidencyjnych) w naszym systemie bę dzie tak samo aktualna jak w ewiden cji gruntów, co zminimalizuje ilość wy stępujących po kontrolach administra cyjnych rozbieżności. Tymczasem pro gram jest nadal we wstępnej fazie, a pi lotażowe wdrożenie objęło sześć wybra nych ośrodków: Urzędy Miejskie w By tomiu, Olsztynie, Płocku, Poznania, Urząd Dzielnicy Praga Południe oraz Starostwo Powiatowe w Wejherowie. Niewątpliwie ogromną zaletą wdroże nia niniejszego projektu na terenie ca łego kraju byłoby uporządkowanie i ujednolicenie prowadzonych w POD GIK baz danych EGiB oraz ostateczne przeprowadzenie standaryzacji wymia ny danych. Warto tu przypomnieć pod stawową i ogólnie znaną w teorii budo wy systemów informacyjnych zasadę, iż tyle system jest wart ile warte są jego ba zy danych, na budowę, których, zgodnie z doświadczeniami ogólnoświatowy mi, należy przewidzieć 90% ogólnego zaangażowania sił i środków danego przedsięwzięcia i przewidzieć propor cjonalnie tyle samo czasu. Referaty poświęcone współpracy służ by geodezyjnej z ARIMR oraz wystąpie nia przedstawicieli Agencji związane