MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO

Transkrypt

1 Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO

2

3 Miłość to decyzja, by troszczyć się o rozwój danego człowieka oraz działanie wynikające z tej decyzji, dobrze opisuje istotę miłości. Czyni to jednak w sposób ogólny, a przez to dopuszcza możliwość nieporozumień czy błędnych interpretacji. Uczenie się dojrzałej miłości wymaga uświadomienia sobie w jaki konkretnie sposób tę miłość, która jest troską o człowieka, należy realizować w praktyce. Otóż realizacja miłości bliźniego dokonuje się głównie poprzez określone słowa i czyny. Kochać to w taki sposób i na takie tematy rozmawiać z drugim człowiekiem oraz tak wobec niego postępować, by to służyło jego rozwojowi, by wprowadzało go w świat dobra, prawdy i piękna. Miłość wyraża się poprzez wysiłek i aktywność, poprzez sposób postępowania. Miłość jest więc widzialna! Wprawdzie rodzi się ona we wnętrzu człowieka, w tajemnicy jego serca i jego ducha, lecz prowadzi do słów i do czynów, które są widzialne z zewnątrz, które można dosłownie sfilmować i sfotografować. Prawdziwa miłość na tej ziemi jest miłością wcieloną. (Ks. M.Dziewiecki)

4 Miłość jest darem, tak samo jak odpowiedź na nią (W. Fijałkowski) Miłość jest sztuką, tak samo jak sztuką jest życie (E. Fromm) Każde głębsze uczucie prowadzi do cierpienia. Miłość bez cierpienia nie jest miłością. (Jan Twardowski) Prawdziwa miłość nie wyczerpuje się nigdy. Im więcej dajesz, tym więcej ci jej zostanie. (Antoine de Saint- Exupéry) Kochać człowieka to pragnąć razem z nim się zestarzeć. (A. Camus)

5 Rodzaje miłości Eros (gr. Amor) - miłość romantyczna (oczarowanie, tęsknota) Philia - miłość przyjacielska, bezinteresowna, lojalna, wierna Agape - miłość duchowa opierająca się na altruizmie i duchowej więzi Caritas - miłość do bliźniego a także do samego Boga; miłość bratnia, podnosząca, wspierająca, akceptująca i udzielająca pomocy Agape" i caritas są wartościami najwyższymi, uszlachetniającymi dwa pozostałe rodzaje miłości. Eros" w zbliżeniu z drugą osobą coraz bardziej szuka także i jej szczęścia i pragnie być dla" niej. W ten sposób eros stapia się z agape" i miłość staje się jednością Ja" z Ty.

6 Rodzaje miłości wg. Johna Lee Storge - Miłość zrównoważona, czuła, przyjacielska, w której partnerów silnie łączy intymność i założenie, że bez względu na wszystko zostaną przyjaciółmi. Intymność fizyczna pojawia się później i rzadko, jeśli wystąpi, staje się źródłem radości. Miłość tego typu porównać można do miłości między rodzeństwem. Najważniejsze jest by być z partnerem duchowo i jako jego najlepszy przyjaciel. Drobne przeszkody są do pokonania. Eros - Miłość eros jest odpowiednikiem miłości romantycznej. Charakterystyczne dla tego typu miłości jest zafascynowanie kochaną osobą. Osoby prezentujące ten typ wierzą w miłość od pierwszego wejrzenia i jest to wręcz pożądane by w taki właśnie sposób zakochać się i stworzyć związek doskonały, w którym miłość będzie wieczna. Partnerzy pragną być do siebie podobni, jak najwięcej czynności wykonywać wspólnie. Charakterystyczny też jest silny pociąg fizyczny, dlatego też dość wcześnie uwzględniany jest element seksualności. Partnerom zależy na tym, by drugiej osobie dostarczać przyjemności, w tym także w sferze seksu. Ludus - traktuje miłość jako zabawę. W grze tej polega głównie na tym by zwyciężyć, a więc wykazać się większymi zdolnościami, dowieść swej wyższości nad partnerem. Seks w takim związku, to forma zaspokojenia jedynie własnych przyjemności. Jeśli w sferze seksualnej wystąpią jakieś problemy, to zamiast starać się je rozwiązać, przedstawiciele tego typu miłości poszukają raczej nowego partnera. Obserwuje się koncentrację na własnej osobie. Mania (jako kombinacja eros i ludus) - Miłość maniakalna jest intensywna i obsesyjna, często myśl o partnerze jest przyczyną ciągłego lęku przed jego utratą. Polega na stałej potrzebie podtrzymywania uczuć i uwagi przez partnerów, a także nieustannego rozpraszania wątpliwości co do wierności i zaangażowania. Pragma (ludus i storge), to miłość praktyczna. Przedstawiciele tego typu inwestują w miłość. Jest to dla nich kalkulacja zysków i strat jakie mogą osiągnąć angażując się w dany związek. Związek jest możliwy tylko z partnerem, który odpowiada tak kochającym osobom ze względu na pochodzenie i warunki życiowe. Agape (eros i storge) - Miłość agape jest miłością ofiarną, pełną poświęcenia i troski o drugą osobę. W miłości tej łatwo zapomina się o sobie myśląc o szczęściu partnera. Jest to moralny ideał miłości w etyce chrześcijańskiej jak i innych religiach. Oznacza troskę o osobę kochaną bez oczekiwania czegokolwiek w zamian.

7 Istota miłości 3 typy działań motywowanych przez miłość: 1. Pierwszy typ to ten, w którym miłość sprowadza się do pragnienia zdobycia, podporządkowania człowieka, w którym dostrzega się piękno. 2.Drugi typ działań wiąże się z pragnieniem zespolenia, zjednoczenia się. 3. Trzeci typ działań to te, które najbardziej zbliżają do samej idei miłości, co jest motywowane przez pragnienie osiągnięcia, razem z ukochanym, właściwego przedmiotu miłości, jakim jest Piękno samo w sobie. Ta miłość jest motywacją wspólnego dążenia do szczęścia i Dobra.

8 Miłość wg. Platona Według Platona miłość jest motywem aktywności człowieka, dynamiką życia. Wzór miłości zmysłowej to dążenie do fizycznego posiadania przedmiotu miłości; wzór miłości namiętnej dążenie do osiągnięcia pełnej jedności duchowej i fizycznej; wzór miłości idealnej odrzucenie ziemskiego przedmiotu pragnień, a dążenie do kontemplacji dobra i piękna samego w sobie.

9 Św. Paweł z Tarsu (ok r.) Hymn o miłości miłość doskonała Gdybym mówił językami ludzi i aniołów, a miłości bym nie miał, stałbym się jak miedź brzęcząca albo cymbał brzmiący. Gdybym też miał dar prorokowania i znał wszystkie tajemnice, i posiadał wszelką wiedzę, i wszelką [możliwą] wiarę, tak iżbym góry przenosił. a miłości bym nie miał, byłbym niczym. I gdybym rozdał na jałmużnę całą majętność moją, a ciało wystawił na spalenie2, lecz miłości bym nie miał, nic bym nie zyskał. Miłość cierpliwa jest, łaskawa jest. Miłość nie zazdrości, nie szuka poklasku, nie unosi się pychą; nie dopuszcza się bezwstydu, nie szuka swego, nie unosi się gniewem, nie pamięta złego; nie cieszy się z niesprawiedliwości, lecz współweseli się z prawdą. Wszystko znosi, wszystkiemu wierzy, we wszystkim pokłada nadzieję, wszystko przetrzyma. Miłość nigdy nie ustaje, [nie jest] jak proroctwa, które się skończą, albo jak dar języków, który zniknie, lub jak wiedza, której zabraknie. Po części bowiem tylko poznajemy, po części prorokujemy. Gdy zaś przyjdzie to, co jest doskonałe, zniknie to, co jest tylko częściowe. Gdy byłem dzieckiem, mówiłem jak dziecko, czułem jak dziecko, myślałem jak dziecko. Kiedy zaś stałem się mężem, wyzbyłem się tego, co dziecięce. Teraz widzimy jakby w zwierciadle, niejasno; wtedy zaś [zobaczymy] twarzą w twarz: Teraz poznaję po części, wtedy zaś poznam tak, jak i zostałem poznany3. Tak więc trwają wiara, nadzieja, miłość - te trzy: z nich zaś największa jest miłość.

10 Według K. Starczewskiej w XX i XXI wieku dokonały się zasadnicze zmiany w dziedzinie miłości, a są to m.in.: 1. Zanik tabu intymności. Publikacja wyników badań Kinsey a, mówiąca o rzeczywistym zachowaniu seksualnym przeciętnych mężczyzn i kobiet w Stanach Zjednoczonych. Sceny erotyczne wręcz zalewają czasopisma (np. Playboy), w Internecie dostępne są strony pornograficzne. 2. Odrzucenie zasad podwójnej moralności. Coraz żywiej prowadzone są dyskusje na tematy dotąd zakazane i objęte tabu. Szerzej mówi się o intymnym życiu człowieka, m.in. o seksie i mechanizmach fizjologicznych z nim związanych. 3. Urzeczowienie partnera seksualnego. Konsekwencją tej przemiany jest brutalizacja relacji, otwarcie perspektyw dla równopartnerskiej przyjaźni pomiędzy mężczyzną i kobietą w ich erotycznym związku

11 Etapy rozwoju miłości 1. Odkrycie wartości drugiej osoby w sferze wyglądu zewnętrznego, cech intelektualnych, charakterologicznych, duchowych. 2. Miłość upodobania fascynacja osobą partnera. 3. Miłość pożądania pragnienie zjednoczenia z osobą partnera: przebywania razem, patrzenia, rozmawiania, dotykania. 4. Miłość życzliwości i troski życzliwość wobec partnera, pragnienie dla niej dobra, bezpieczeństwa, szacunku, opieki ochrony, pomocy w dalszym rozwoju. 5. Miłość wzajemna miłość oblubieńcza, wzajemne obdarowanie. 6. Miłość twórcza sposób życia i twórczego kształtowania relacji.

12 Trójczynnikowa koncepcja miłości R. Sternberga intymność namiętność zaangażowanie

13 Intymność to pozytywne uczucia i towarzyszące im działania, które wywołują przywiązanie, bliskość i wzajemną zależność partnerów od siebie. Badania Sternberga wskazują, że na tak pojmowaną intymność składają się: - pragnienie dobra partnera, - przeżywanie szczęścia w obecności partnera i z jego powodu, - szacunek dla partnera, - przekonanie, że można liczyć na niego w potrzebie, - wzajemne zrozumienie, - dzielenie się przeżyciami i dobrami, zarówno duchowymi, jak i materialnymi, - dawanie i otrzymywanie wsparcia, - wymiana intymnych informacji, - uważanie partnera za ważnego w swoim życiu

14 Namiętność to silne emocje pozytywne (pożądanie, radość, zachwyt) i negatywne (zazdrość, tęsknota) oraz uwydatnione pobudzenie fizjologiczne. Przejawami namiętności jest pragnienie i poszukiwanie fizycznej bliskości, przypływy energii, podniecenie, bicie serca, pieszczoty, całowanie, kontakty seksualne, marzenia na jawie. Istotą namiętności jest to, że intensywnie rośnie i szybko osiąga szczytowe natężenie, a potem szybko opada. Po szybkim spadku następuje krótka stabilizacja na niższym poziomie, po czym następuje całkowite jej wygaszenie, czemu towarzyszy depresja, tęsknota, niechęć za namiętnością. Częste kontakty i bliskość fizyczna sprzyjają nasilaniu się namiętności. Wtedy też następuje stopniowe izolowanie się od świata zewnętrznego. Namiętność jest ponadto uczuciem z natury swej nierealistycznym. Wymaga absolutnego uwielbienia partnera. Jej istotą jest zaborczość i zachłanność. Może ją przytłumić realizm.

15 Zaangażowanie można zdefiniować na dwóch poziomach: decyzji krótkoterminowej (oznaczającej, że kochamy partnera) i długoterminowej (oznaczającej, że chcemy podtrzymać tę miłość i pozostać w związku z partnerem). Na zaangażowanie składają się: decyzje, myśli, uczucia działania ukierunkowane na przekształcenie relacji miłosnej w trwały związek oraz na utrzymanie tego związku pomimo występowania różnych przeszkód. Zaangażowanie poddaje się świadomej kontroli. W udanym związku zaangażowanie jest najbardziej stabilnym składnikiem. Zaangażowanie podtrzymują: dodatni bilans zysków i strat uzyskiwanych w danym związku przez partnerów oraz mała atrakcyjność innych (alternatywnych) związków im dostępnych, a także liczne bariery przeszkadzające zerwaniu związku. Bariery te mogą mieć charakter formalny (legalizacja związku małżeństwo) i nieformalny (system wartości, naciski rodziny i przyjaciół). Zaangażowanie ma charakter samopodtrzymujący trwanie związku. Zaangażowanie rośnie wolno wraz ze wzrostem zadowolenia, w miarę narastania namiętności i intymności ten wzrost jest coraz szybszy. Następnie stabilizuje się i trwa tak do końca związku. Im bardziej partnerzy są zaangażowani w związek tym bardziej bronią swego związku, a atrakcyjność ewentualnych partnerów spoza związku spada.

16 Intymność (samo uczucie przyjaźni i bliskości) Miłość romantyczna (intymność + namiętność) Namiętność (zauroczenie czysta namiętność) Miłość doskonała (intymność + namiętność + zaangażowanie) Miłość braterska (intymność + zaangażowanie) Zaangażowanie (miłość niespełniona samo zaangażowanie)

17 Fazy rozwoju związku miłosnego 1. Zakochanie 2. Romantyczne początki namiętność 3. Związek kompletny 4. Związek przyjacielski 5. Związek pusty zaangażowanie i intymność

18 Fazy związku miłosnego 1. zakochanie występuje tylko namiętność; 2. romantyczne początki obecna namiętność i intymność; 3. związek kompletny obejmuje namiętność, intymność i zaangażowanie; 4. związek przyjacielski występuje intymność i zaangażowanie przy braku namiętności; 5. związek pusty istnieje już samo zaangażowanie; 6. rozpad związku wycofanie zaangażowania

19

20 Miłość dojrzała (wg. Fromma) jest zjednoczeniem, w którym zachowana zostaje integralność człowieka, jego indywidualność. Miłość jest aktywną siłą w człowieku, siłą, która przebija się przez mury oddzielające człowieka od jego bliźnich, siłą jednoczącą go z innymi: dzięki miłości człowiek przezwycięża uczucie izolacji i osamotnienia.

21 Miłość dojrzała R. Mucchielli (1988, za: Ryś, 1999) wyróżnia cechy dojrzałej miłości: Zaangażowanie się współmałżonków polegające na planowaniu, tworzeniu, umacnianiu wspólnej drogi na przyszłość. Pragnienie potomstwa. Umiejętność jednoczenia się na wyższych poziomach. Odpowiedzialność małżonków za całość życia małżeńskiego oraz rodzinnego. Do rozwoju miłości niezbędna jest świadoma, nieustanna aktywność.

22 Dojrzała miłość charakteryzuje się: życzliwością, wrażliwością na potrzeby drugiej osoby, akceptacją, zrozumieniem, uznaniem, porozumieniem, pomocą w rozwoju i realizacji pragnień, dążeń. altruizmem wobec współmałżonka, afirmacją współmałżonka, brakiem skłonności do wyliczania wad współmałżonka (Ryś, 1999). Dojrzała miłość charakteryzuje się również spokojem, zaufaniem, odpowiedzialnością za jakość wzajemnych więzi. Co więcej małżeńska miłość powinna, w miarę trwania związku, rozwijać się, przekształcać w stronę coraz większego zaufania, poczucia bezpieczeństwa (Rostowski, 1987)