Panel Ekspertów ROZWÓJ LASY I GOSPODARKA LEŚNA JAKO INSTRUMENTY EKONOMICZNEGO I SPOŁECZNEGO ROZWOJU KRAJU Termin: 17 września 2014 r.

Transkrypt

1 Panel Ekspertów ROZWÓJ LASY I GOSPODARKA LEŚNA JAKO INSTRUMENTY EKONOMICZNEGO I SPOŁECZNEGO ROZWOJU KRAJU Termin: 17 września 2014 r. SESJA 1 WSPÓŁPRACA LASÓW PAŃSTWOWYCH Z PRZEMYSŁEM DRZEWNYM NA TERENIE RDLP WE WROCŁAWIU: SZANSE, KIERUNKI ROZWOJU, BARIERY Mgr inż. Robert SZLACHETKA, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Wrocławiu Niniejszy referat w części pierwszej zawiera informacje o Dolnośląskiej Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu, które pozwolą na poznanie zarysu przyrodniczych uwarunkowań prowadzenia gospodarki leśnej, a co za tym idzie, pozyskania drewna. W drugiej części opracowania zawarto informacje i postulaty, z którymi autor styka się na bieżąco w swojej pracy, polegającej w dużej mierze na bezpośrednich kontaktach i dialogu z przedstawicielami przemysłu drzewnego w zakresie zakupów drewna, jego pomiaru i klasyfikacji.

2 1.1 Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Wrocławiu informacje ogólne. Lasy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych (RDLP) we Wrocławiu obejmują teren województwa dolnośląskiego, oraz w niewielkim stopniu (ok. 1%) teren sąsiednich województw: opolskiego, wielkopolskiego i lubuskiego. Ogólna powierzchnia zarządzana przez RDLP we Wrocławiu wg stanu na koniec 2013 r. wynosiła ,25 ha, z czego ,93 ha stanowiła powierzchnia leśna, a ,32 ha powierzchnia nieleśna (grunty rolne, wody, nieużytki, tereny osiedlowe, komunikacyjne, itp.). Wszystkie lasy Dolnego Śląska zajmują powierzchnię około 560 tys. ha, z czego 93% znajduje się w zarządzie RDLP we Wrocławiu. Pozostałe 7% to lasy prywatne, lasy gminne, lasy komunalne, lasy w Zasobie Agencji Nieruchomości Rolnych oraz lasy parków narodowych (1,7%). Lesistość regionu wynosi blisko 29%, lokalnie waha się od 9% w nadleśnictwie Henryków do 86% w nadleśnictwie Ruszów. Największe zwarte obszary leśne stanowią Bory Dolnośląskie, położone w północno zachodniej, nizinnej części RDLP. Duże kompleksy leśne, lecz o zdecydowanie innym charakterze, pokrywają położone w południowej części zasięgu górskie pasma Sudetów. Pozostały obszar to przede wszystkim tereny o intensywnym 2

3 zagospodarowaniu rolniczym lasy występują tu w mniejszych, zwykle rozdrobnionych kompleksach. W strukturze gatunkowej dolnośląskich drzewostanów dominują gatunki iglaste stanowią 72,3% powierzchni drzewostanów, natomiast gatunki liściaste zajmują 27,7% powierzchni. Do głównych gatunków lasotwórczych należą: sosna i modrzew - 47%, świerk - 25%, dąb, jesion, klon - razem 13%, brzoza i grab - 5%, buk - 5%, olsza - 3%. Według danych za rok 2013 zasoby drzewne RDLP Wrocław wynoszą tys. m 3 brutto, zapas drewna na 1 ha wynosi 265 m 3, przeciętny wiek lasów w RDLP we Wrocławiu osiąga 63 lata, a roczny rozmiar pozyskania grubizny przekroczył tys. m 3. RDLP we Wrocławiu posiada dwa międzynarodowe certyfikaty dobrej gospodarki leśnej: certyfikat Forest Stewardship Council FSC oraz certyfikat gospodarki leśnej PEFC (Programme for the Endorsment of Forest Certification). 1.2 Pozyskanie drewna, dane liczbowe za lata oraz za pierwsze cztery miesiące roku 2014, zasady planowania i realizacji pozyskania i sprzedaży. Pozyskanie drewna w 2012 r. Wybrane sortymenty Plan Wykonanie Drewno ogółem Drewno WA0+WB0+WC0+WD iglaste Drewno S2A+S2B sosna, modrzew Drewno S2A+S2B świerk, jodła, PI Drewno WA0+WB0+WC0+WD liściaste Drewno S2A+S2B liściaste

4 Wybrane sortymenty Pozyskanie drewna w 2013 r. Plan Wykonanie Drewno ogółem Drewno W0+WK+WD iglaste Drewno S2A+S2B sosna, modrzew Drewno S2A+S2B świerk, jodła, PI Drewno WA0+WB0+WC0+WD liściaste Drewno S2A+S2B liściaste Pozyskanie drewna w 2014 r. Wybrane sortymenty Plan Wykonanie do końca kwietnia 2014 r. Drewno ogółem Drewno W0+WK+WD iglaste Drewno S2A+S2B sosna, modrzew Drewno S2A+S2B świerk, jodła, PI Drewno WA0+WB0+WC0+WD liściaste Drewno S2A+S2B liściaste Drewno w dolnośląskiej RDLP pozyskiwane jest w ilościach wynikających z wielkości zadań gospodarczych przewidzianych do realizacji w dziesięcioletnich Planach Urządzenia Lasu, sporządzonych dla każdego nadleśnictwa i zatwierdzonych przez Ministra Środowiska. W zakresie pozyskania, na kolejne lata kalendarzowe planuje się realizację 1/10 zakładanego planu dziesięcioletniego wynikającego z potrzeb hodowlanych, przyjętego w skali nadleśnictwa. Po uzgodnieniu zaplanowanego rozmiaru pozyskania z RDLP oraz zatwierdzeniu go przez Dyrektora Regionalnej Dyrekcji LP we Wrocławiu przeprowadzane są szacunki brakarskie, dające w efekcie informację o spodziewanych ilościach surowca drzewnego w podziale na konkretne sortymenty. Wielkość powyższa, po wyłączeniu drewna 4

5 na potrzeby własne jednostek LP (niezbędnego do realizacji planowanych zadań), stanowi podstawę do sporządzenia planu sprzedaży. Zużycie na potrzeby własne to mniej niż 1% pozyskiwanego drewna, pozostały surowiec pozostawiany jest w całości do dyspozycji kupujących. Zgodnie z obowiązującymi unormowaniami, przedsiębiorcy zainteresowani zakupem surowca drzewnego, mogą uczestniczyć w następujących procedurach sprzedaży: a) sprzedaży ofertowej w Portalu Leśno Drzewnym z uwzględnieniem wielkości zakupu drewna (tzw. historii sprzedaży), b) sprzedaży ofertowej w Portalu Leśno Drzewnym dla przedsiębiorców realizujących nowe inwestycje, c) systemowych aukcjach internetowych w aplikacji e-drewno, d) aukcjach internetowych w aplikacji e-drewno, e) aukcjach i submisjach, f) negocjacjach handlowych, g) na podstawie cennika sprzedaży detalicznej. Realizacja planu sprzedaży przebiega w oparciu o wyniki rozstrzygnięć wspomnianych wcześniej procedur zapisane w umowach handlowych. Realizacja umów powinna przebiegać proporcjonalnie do upływu czasu z uwzględnieniem przyrodniczych uwarunkowań prowadzenia gospodarki leśnej. Czynniki które mogą spowodować zmianę tempa realizacji umów to głównie warunki atmosferyczne przede wszystkim opady, które w ostatnich latach w znaczący sposób wpływały na tempo prac leśnych oraz transport surowca. Szczególną procedurą sprzedaży są submisje drewna specjalnego przeznaczenia, które na terenie RDLP we Wrocławiu organizowane są każdego roku w celu sprzedaży drewna cennego, przeznaczonego głównie do produkcji oklein, ale też np. instrumentów muzycznych (drewno rezonansowe). Surowiec specjalny jest każdorazowo gromadzony w jednym miejscu, celem ułatwienia jego oceny potencjalnym nabywcom, a w przypadku złożenia oferty kupna i dokonania zakupu uproszczenia organizacji wywozu. Rokrocznie podczas submisji oferowane jest m 3 drewna kilku gatunków drzew, którego zakupem zainteresowane są firmy z całej Europy. Strukturę podmiotów gospodarczych dokonujących zakupów drewna na terenie RDLP we Wrocławiu w drodze procedur internetowych przedstawia poniższa tabela: 5

6 1.3 Struktura podmiotów gospodarczych dokonujących zakupów drewna na terenie RDLP we Wrocławiu w drodze procedur internetowych (PL-D oraz e-drewno), według ilości drewna nabytego w nadleśnictwach zgrupowanych w RDLP we Wrocławiu w latach Rok 2012 Ilość firm ogółem: 970 wielkość zakupów pow. 20 tys. m3 18 1,9% wielkość zakupów tys. m3 21 2,2% wielkość zakupów 5-10 tys. m3 46 4,7% wielkość zakupów 1-5 tys. m ,4% wielkość zakupów od 100 m3 do 1 tys. m ,7% wielkość zakupów poniżej 100 m ,1% Rok 2013 Ilość firm ogółem: 944 wielkość zakupów pow. 20 tys. m3 17 1,8% wielkość zakupów tys. m3 20 2,1% wielkość zakupów 5-10 tys. m3 46 4,9% wielkość zakupów 1-5 tys. m ,5% wielkość zakupów od 100 m3 do 1 tys. m ,6% wielkość zakupów poniżej 100 m ,0% Rok 2014 (bez aukcji syst. na II półr.) Ilość firm ogółem: 897 wielkość zakupów pow. 20 tys. m3 15 1,7% wielkość zakupów tys. m3 13 1,4% wielkość zakupów 5-10 tys. m3 42 4,7% wielkość zakupów 1-5 tys. m ,4% wielkość zakupów od 100 m3 do 1 tys. m ,5% wielkość zakupów poniżej 100 m ,3% Wśród kupujących drewno na terenie RDLP we Wrocławiu swoje miejsce znalazły firmy reprezentujące wszystkie branże sektora drzewnego, a w szczególności producenci wyrobów tartacznych, płyt drewnopochodnych, celulozy i papieru, mebli, małej architektury drewnianej, palet, pelletu, a także firmy kupujące drewno w celu zaopatrzenia swoich kontrahentów krajowych, jak i zagranicznych. W ogólnej liczbie odbiorców drewna dominują 6

7 podmioty z sektora małych i średnich przedsiębiorstw, natomiast pod względem wielkości dokonywanych zakupów firmy o deklarowanym rocznym przerobie ponad 1 mln m Współpraca z przemysłem drzewnym. Gospodarka drewnem w Lasach Państwowych ma na celu optymalne zagospodarowanie i wykorzystanie drewna, które jest jednym z najważniejszych dla gospodarki, ekologicznym na każdym etapie przerobu, surowcem odnawialnym. Jest to jednocześnie wspólny cel leśników i drzewiarzy, a podejmowane działania polegają między innymi na konsultowaniu i inicjowaniu zmian w warunkach technicznych na sortymenty drzewne, jak i udziale w posiedzeniach Komisji Założeń Planów, podczas których akcentowane są aspekty racjonalnego pozyskania i gospodarowania drewnem. W ramach współpracy często podkreślana jest konieczność podniesienia konkurencyjności przemysłu drzewnego. Szansą, zwłaszcza dla firm rodzimych, są inwestycje w nowe technologie pozwalające podnosić wydajność, minimalizować koszty i zwiększać rozmiar produkcji. Drogą do osiągnięcia jak najlepszych wyników przez wszystkie podmioty zajmujące się drewnem, od momentu jego pozyskania do wytworzenia produktu finalnego, jest bez wątpienia dialog i wspólne poszukiwanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych i organizacyjnych. 2.2 Współpraca z przemysłem drzewnym kierunki rozwoju. Dotychczas wprowadzone zmiany oraz kierunki w których rozwija się współpraca z przemysłem można sklasyfikować w dwóch kategoriach: pierwszej dotyczącej systemu sprzedaży i drugiej dotyczącej obrotu drewnem. Poniższa lista przedstawia najistotniejsze kamienie milowe osiągnięte w ramach współpracy, które wytyczają oczekiwane przez obie strony kierunki zmian. I. Zmiany i modyfikacje w systemie sprzedaży: a) umowy dwuletnie zagwarantowane zaopatrzenie w surowiec, b) pula inwestycyjna dodatkowa oferta dla przedsiębiorców inwestujących w rozwój i zwiększenie rozmiaru produkcji, c) obserwowana stabilizacja cen możliwość planowania, znany poziom kosztów surowca, d) skonto możliwość obniżenia kosztów zakupu. 7

8 II. Zmiany w zakresie obrotu drewnem: a) drewno kłodowane wprowadzanie zmian w zakresie parametrów jakościowo - wymiarowych, sposobu pomiaru, b) wprowadzanie nowe sortymentów oczekiwanych przez nabywców drewna drewno sklejkowe typ II, c) pomiar wg ATRO metoda alternatywna do stosowania współczynników zamiennych dla drewna stosowego, szczególnie istotna przy postępującej mechanizacji zrywki i załadunku drewna, d) pomiar zakładowy elektroniczny certyfikowany system pomiaru eliminujący błąd ludzki, odciążający pracowników LP, gwarantujący stronom obiektywne wyniki, e) metoda przekazania drewna na gruncie, tzw. duże stosy możliwość skorzystania z magazynu zewnętrznego, dowolna pora wywozu. 2.3 Współpraca z przemysłem drzewnym bariery. W zakresie gospodarki drewnem Lasy Państwowe współpracują z wieloma podmiotami: przedstawicielami przemysłu, reprezentantami organizacji ekologicznych, lokalnymi mieszkańcami, samorządami. Różnorodność interesów tych grup powoduje że znalezienie kompromisu bywa trudne i czasochłonne. Jako przedstawiciele organizacji zarządzającej lasami, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych jest podmiotem, do którego zwracają się osoby o zgoła odmiennych poglądach dotyczących gospodarki leśnej i ochrony przyrody, sposobu pozyskania drewna i odnowienia drzewostanów, warunków technicznych na drewno i sposobów jego zagospodarowania, dostępności lasów i stanu dróg lokalnych, gwarancji zakupu surowca i praw wolnego rynku. Mamy świadomość, iż nasze działania są obserwowane i oceniane przez wspomniane środowiska, a każde z nich dąży do osiągnięcia własnych celów, które często są od siebie tak odległe, że kompromis wydaje się niemożliwy. Stąd bariery, te najpoważniejsze, wynikające z żądania zmian obowiązujących przepisów prawa np. ograniczenia wolnego przepływu towarów i inne, równie trudne, choć możliwe do pokonania wynikające z różnych interesów przedstawicieli poszczególnych branż przemysłu drzewnego. Warto nadmienić, iż poza wymienionymi powyżej aspektami, na współpracę Lasów Państwowych z przemysłem drzewnym na szczeblu RDLP we Wrocławiu w bardzo dużym stopniu wpływają wahania koniunktury na rynku europejskim, co szczególnie odczuwalne było w czasie kryzysu ekonomicznego Po okresie dekoniunktury sektor 8

9 drzewny szybko odbudował swoją pozycję na rynku o czym świadczy chociażby pełne obłożenie ofertami kupna mas drewna przeznaczonych do sprzedaży w latach Podsumowując, należy stwierdzić, iż współpraca z przemysłem drzewnym opiera się na dialogu, prowadzonym w celu znalezienia rozwiązań satysfakcjonujących obie strony, przy zachowaniu zasady równego traktowania wszystkich podmiotów na rynku. 9