(21) Numer zgłoszenia:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: (51)IntCl6: , PCT/DE95/00107 G 0 7 B 15 /0 0 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: , W095/20801, PCT Gazette nr 33/95 (54)Sposób i urządzenie do lokalizacji pojazdu przy określaniu opłat za użytkowanie wydzielonej trasy komunikacyjnej (73) Uprawniony z patentu: (30) Pierwszeństwo: DeTeMobil Deutsche Telekom MobilNet ,DE,P GmbH, Bonn, DE (72) Twórcy wynalazku: (43) Zgłoszenie ogłoszono: Reinhold Mertens, Lauf an dem Pegnitz, DE BUP 04/97 Werner Kremer, Bad Honnef, DE Uwe Pertz, Bergheim, DE Roland Mahler, Sankt Augustin, DE (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 04/99 (74) Pełnomocnik: Palka Grażyna, POLSERVICE PL B1 1. Sposób lokalizacji pojazdu przy określaniu (57) opłat za użytkowanie wydzielonej trasy komunikacyjnej, podczas którego lokalizuje się pojazd przejeżdżający przez dany odcinek trasy, przy pomocy urządzeń nadzorujących, znamienny tym, że określa się rzeczywiste położenie pojazdu (5) przy pomocy przyrządu lokacyjnego (24) umieszczonego w pojeździe (5), porównuje się rzeczywiste położenie pojazdu (5) z wieloma określonymi uprzednio położeniami przypisanymi wielu wirtualnym stanowiskom pobierania (2, 3) opłat przy użyciu procesora (21) umieszczonego w pojeździe (5), oblicza się opłaty użytkownika przy pomocy procesora (21) dla pojazdu (5), na podstawie danych taryfy opłat zapamiętanych w pojeździe, po osiągnięciu przez rzeczywiste położenie pojazdu (5) dopasowania względem jednego z wielu określonych uprzednio położeń wirtualnych stanowisk pobierania (2, 3) opłat i przekazuje się obliczoną opłatę użytkownika z pojazdu (5) do stanowiska centralnego (11) przez cyfrową, ruchomą sieć radiokomunikacyjną (10). Fig.1

2 Sposób i urządzenie do lokalizacji pojazdu przy określaniu opłat za użytkowanie wydzielonej trasy komunikacyjnej Zastrzeżenia patentowe 1. Sposób lokalizacji pojazdu przy określaniu opłat za użytkowanie wydzielonej trasy komunikacyjnej, podczas którego lokalizuje się pojazd przejeżdżający przez dany odcinek trasy, przy pomocy urządzeń nadzorujących, znamienny tym, że określa się rzeczywiste położenie pojazdu (5) przy pomocy przyrządu lokacyjnego (24) umieszczonego w pojeździe (5), porównuje się rzeczywiste położenie pojazdu (5) z wieloma określonymi uprzednio położeniami przypisanymi wielu wirtualnym stanowiskom pobierania (2, 3) opłat przy użyciu procesora (21) umieszczonego w pojeździe (5), oblicza się opłaty użytkownika przy pomocy procesora (21) dla pojazdu (5), na podstawie danych taryfy opłat zapamiętanych w pojeździe, po osiągnięciu przez rzeczywiste położenie pojazdu (5) dopasowania względem jednego z wielu określonych uprzednio położeń wirtualnych stanowisk pobierania (2, 3) opłat i przekazuje się obliczoną opłatę użytkownika z pojazdu (5) do stanowiska centralnego (11) przez cyfrową, ruchomą sieć radiokomunikacyjną (10). 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że zapamiętuje się obliczone opłaty użytkownika w pamięci (23) umieszczonej w pojeździe (5) i podczas przekazywania przekazuje się obliczone opłaty użytkownika do stanowiska centralnego (11) okresowo, po wprowadzeniu do pamięci (23) określonej sumy obliczonych opłat użytkownika. 3. Sposób według zastrz. 2, znamienny tym, że odbiera się wartość kredytową, przekazywaną ze stanowiska centralnego (11), zapamiętaną w pamięci (23) pojazdu i obciąża się tę wartość kredytową przez obliczone opłaty użytkownika. 4. Sposób według zastrz. 2 albo 3, znamienny tym, że zapamiętuje się w pamięci dane kontrolne obliczenia opłaty, określające pojazd, przebyty odcinek trasy i taryfę opłat, które porównuje się z rzeczywistymi danymi. 5. Sposób według zastrz. 4, znamienny tym, że jako pamięć stosuje się kartę (29) z układem scalonym. 6. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że zapamiętuje się określone uprzednio położenia wirtualnych stanowisk pobierania (2, 3) opłat w pamięci znajdującej się w pojeździe (5). 7. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że przekazuje się określone uprzednio położenia wirtualnych stanowisk pobierania (2, 3) opłat ze stanowiska centralnego (11) do pojazdu (5) w określonych uprzednio przedziałach czasu. 8. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że przekazuje się okresowo określone uprzednio położenia wirtualnych stanowisk pobierania (2, 3) opłat w obszarze ograniczonym przez cyfrową, ruchomą sieć radiokomunikacyjną (10). 9. Sposób według zastrz. 5 albo 6, albo 7, albo 8, znamienny tym, że zapamiętuje się dane o taryfie opłat w pamięci umieszczonej w pojeździe (5) w postaci banku danych. 10. Sposób według zastrz. 5 albo 6, albo 7, albo 8, znamienny tym, że przekazuje się dane o taryfie opłat okresowo ze stanowiska centralnego (11) do pojazdu (5) przez cyfrową, ruchomą sieć radiokomunikacyjną (10). 11. Sposób według zastrz. 10, znamienny tym, że przekazuje się dane o taryfie opłat ze stanowiska centralnego (11) do pojazdu (5) dla ograniczonego miejscowo obszaru przez cyfrową, ruchomą sieć radiokomunikacyjną (10). 12. Sposób według zastrz. 11, znamienny tym, że umieszcza się wiele urządzeń nadzorujących (4) przed wirtualnymi stanowiskami pobierania (2,3) opłat, informuje się pojazd (5) przez cyfrową, ruchomą sieć radiokomunikacyjną (10), do których to wirtualnych stanowisk pobierania (2,3) opłat są dołączone urządzenia nadzorujące (4), odczytuje się w tych wirtualnych stanowiskach pobierania (2, 3) opłat zespół danych kontrolnych obliczania opłat z pamięci na wirtualnym

3 stanowisku pobierania (2,3) opłat, przekazuje się dane do urządzenia nadzorującego (4) i porównuje odebrane dane z danymi pojazdu (5), jak numer rejestracyjny pojazdu i typ pojazdu. 13. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że kasuje się dane kontrolne odebrane przez urządzenie nadzorujące (4) przy zgodności danych otrzymanych z urządzenia nadzorującego (4) i danych kontrolnych pojazdu (5). 14. Sposób według zastrz. 12 albo 13, znamienny tym, że wytwarza się dane kontrolne, gdy na wirtualnym stanowisku (2,3) opłat uiści się opłatę za użytkowanie określonego odcinka trasy (1) dla danego numeru rejestracyjnego pojazdu oraz wytworzone dane kontrolne doprowadza się do jednego lub więcej urządzeń nadzorujących (4), umieszczonych w obszarze tego odcinka trasy (1), za którego użytkowanie uiszczono opłatę. 15. Sposób według zastrz. 14, znamienny tym, że przekazywanie danych zabezpiecza się metodą weryfikacji, i szyfrowania. 16. Sposób według zastrz. 15, znamienny tym, że do szyfrowania stosuje się szyfrowanie DES. 17. Sposób według zastrz. 15 albo 16, znamienny tym, że szyfruje się jednokierunkowo numery rejestracyjne pojazdów, stosując metodę potrójnego DES. 18. Sposób według zastrz. 17, znamienny tym, że jako cyfrową, ruchomą sieć radiokomunikacyjną (10) stosuje się cyfrową, ruchomą sieć radiokomunikacyjną systemu GSM. 19. Urządzenie do lokalizacji pojazdu przy określaniu opłat za użytkowanie wydzielonej trasy komunikacyjnej, znamienne tym, że zawiera przyrząd lokacyjny (24) umieszczony w pojeździe (5) dla określania rzeczywistego położenia pojazdu (5), dołączony do procesora (21) umieszczonego w pojeździe (5), dla porównywania rzeczywistego położenia pojazdu (5) z wieloma określonymi uprzednio położeniami przypisanymi wirtualnym stanowiskom pobierania (2, 3) opłat i obliczania opłat użytkownika na podstawie danych taryfy opłat, zapamiętanych w pamięci pojazdu (5) oraz dołączony do procesora (21) przyrząd nadawczo-odbiorczy (25) cyfrowej, ruchomej sieci radiokomunikacyjnej (10) dla przekazywania danych opłat użytkownika do stanowiska centralnego (11). 20. Urządzenie według zastrz. 19, znamienne tym, że procesor (21) zawiera przyrząd odczytujący i zapisujący (28) karty (29) z układem scalonym Urządzenie według zastrz. 19 albo 20, znamienne tym, że urządzenie (21-28) umieszczone w pojeździe (5) tworzy zespół z radiem samochodowym. 22. Urządzenie według zastrz. 21, znamienne tym, że układ wskaźnikowy radia samochodowego stanowi zespół wskaźnikowy (26) dołączony do procesora (21). 23. Urządzenie według zastrz. 21 albo 22, znamienne tym, że do procesora (21) jest dołączony zespół wejściowy (27) stanowiący klawiaturę. 24. Urządzenie do lokalizacji pojazdu przy określaniu opłat za użytkowanie wydzielonej trasy komunikacyjnej, znamienne tym, że zawiera przyrząd lokacyjny (24) do określania rzeczywistego położenia pojazdu (5) dołączony do procesora (21) zawierającego elementy do porównywania rzeczywistego położenia pojazdu (5) z wieloma określonymi uprzednio położeniami przypisanymi wielu wirtualnym stanowiskom pobierania (2, 3) opłat i elementy do obliczania opłat użytkownika dla pojazdu (5) na podstawie danych taryfy opłat, zapamiętanych w pamięci pojazdu (5) oraz dołączony do procesora (21) przyrząd nadawczo-odbiorczy (25) do przekazywania obliczonej opłaty użytkownika z pojazdu (5) do stanowiska centralnego (11). * * * Przedmiotem wynalazku jest sposób i urządzenie do lokalizacji pojazdu przy określaniu opłat za użytkowanie wydzielonej trasy komunikacyjnej. Znane są różne sposoby lokalizacji pojazdów w celu pobierania opłat za użytkowanie tras komunikacyjnych, w szczególności dróg. Jednak ogólnie rozpowszechnione zostały dotychczas tylko stanowiska opłat, przy których pojazdy zatrzymują się i po uiszczeniu opłaty poruszają się po drodze płatnej. Na drogach o dużym ruchu prowadzi to do korków, mimo dużej liczby miejsc

4 opłat. Także urządzenia, w których przy zmniejszonej szybkości wrzuca się monetę do automatu, pomagają tylko w ograniczonym stopniu. Znane są sposoby automatycznego określania i rejestracji opłat za użytkowanie tras komunikacyjnych. W sposobie opisanym w publikacji NTZ, tom 46, 1993 r., zeszyt 4, pod tytułem Przyszłe automatyczne ustalanie opłat za ruch drogowy stanowiska pobierania opłat wyposażone są w urządzenia, w których ma miejsce komunikacja między stanowiskiem pobierania opłaty a pojazdem. Kontrola opłaty następuje bezpośrednio przy przekraczaniu stanowiska jej pobierania, zwykle mostu. Komunikacja możliwa jest tylko w strefach ograniczonych przestrzennie, aby zapewnić jednoznaczność między komunikującym się pojazdem a pojazdem obserwowanym przez kamerę. Z powodu ograniczonych czasów komunikacji nie jest ponadto możliwe stosowanie sposobów zabezpieczających do elektronicznego przesyłania pieniędzy, powszechnych w czynnościach bankowych i kredytowych. Wszystkie pojazdy muszą być wyposażone w urządzenia końcowe zdolne do komunikacji, aby przejeżdżając obok kamer kontrolnych, nie zostać uznane za przejeżdżające bez zapłacenia. Znaczny koszt stanowisk pobierania opłat i ograniczony czas komunikacji występują w tego rodzaju systemach również wtedy, gdy obliczanie opłat następuje w pojeździe, co przedstawiono w opisie WO 91/ Znany jest system opisany w Wiadomościach VDI z 20 sierpnia 1993, strony od 2 do 3, który wykorzystuje określenie położenia pojazdu za pomocą Global Positioning System GPS, w którym następuje określanie położenia przez satelitę, co opisane jest również we francuskim opisie patentowym nr Wymagane są przy tym tylko wirtualne stanowiska pobierania opłat, więc nie trzeba ponosić kosztów budowy budynków. Kontrola każdej rejestracji opiera się na połączeniu systemu słupkowego i kamery. Czynności dotyczące bezpieczeństwa przekazywania pieniędzy m ają miejsce wyłącznie lokalnie w pojeździe. Ponieważ obliczanie opłaty następuje tylko w pojeździe, nie jest możliwa taryfa dynamiczna zależna od natężenia ruchu. Tak jak w wymienionych znanych sposobach, kontrola możliwa jest tylko w ograniczonym czasie połączenia między kontrolowanym pojazdem a umiejscowionym stanowiskiem. Wszystkie pojazdy przejeżdżające przez płatny odcinek drogi m uszą być wyposażone w przyrządy elektroniczne. Znany jest system kierowania pojazdami i naprowadzania na cel, przedstawiony w opisie WO 92/10824, zastosowany do obliczania opłaty przy pomocy słupków służących do określania miejsca przy obliczaniu opłaty w pojeździe. Opłaty oblicza się wówczas tak, jak w systemie znanym z opisu patentowego Wielkiej Brytanii nr od kwoty zapisanej na karcie. Ponieważ obliczanie opłat następuje wyłącznie w pojeździe, nie jest możliwa dynamizacja taryfy zależna od natężenia ruchu. Sposób według wynalazku polega na tym, że określa się rzeczywiste położenie pojazdu przy pomocy przyrządu lokacyjnego umieszczonego w pojeździe. Porównuje się rzeczywiste położenie pojazdu z wieloma określonymi uprzednio położeniami przypisanymi wielu wirtualnym stanowiskom pobierania opłat przy użyciu procesora umieszczonego w pojeździe. Oblicza się opłaty użytkownika przy pomocy procesora dla pojazdu, na podstawie danych taryfy opłat zapamiętanych w pojeździe, po osiągnięciu przez rzeczywiste położenie pojazdu dopasowania względem jednego z wielu określonych uprzednio położeń wirtualnych stanowisk pobierania opłat i przekazuje się obliczoną opłatę użytkownika z pojazdu do stanowiska centralnego przez cyfrową, ruchomą sieć radiokomunikacyjną. Korzystnie zapamiętuje się obliczone opłaty użytkownika w pamięci umieszczonej w pojeździe i podczas przekazywania przekazuje się obliczone opłaty użytkownika do stanowiska centralnego okresowo, po wprowadzeniu do pamięci określonej sumy obliczonych opłat użytkownika. Korzystnie odbiera się wartość kredytową, przekazywaną ze stanowiska centralnego, zapamiętaną w pamięci pojazdu i obciąża się tę wartość kredytową przez obliczone opłaty użytkownika. Korzystnie zapamiętuje się w pamięci dane kontrolne obliczenia opłaty, określające pojazd, przebyty odcinek trasy i taryfę opłat, które porównuje się z rzeczywistymi danymi. Korzystnie jako pamięć stosuje się kartę z układem scalonym.

5 Korzystnie zapamiętuje się określone uprzednio położenia wirtualnych stanowisk pobierania opłat w pamięci znajdującej się w pojeździe. Korzystnie przekazuje się określone uprzednio położenia wirtualnych stanowisk pobierania opłat ze stanowiska centralnego do pojazdu w określonych uprzednio przedziałach czasu. Korzystnie przekazuje się okresowo określone uprzednio położenia wirtualnych stanowisk pobierania opłat w obszarze ograniczonym przez cyfrową, ruchomą sieć radiokomunikacyjną. Korzystnie zapamiętuje się dane o taryfie opłat w pamięci umieszczonej w pojeździe w postaci banku danych. Korzystnie przekazuje się dane o taryfie opłat okresowo ze stanowiska centralnego do pojazdu przez cyfrową, ruchomą sieć radiokomunikacyjną. Korzystnie przekazuje się dane o taryfie opłat ze stanowiska centralnego do pojazdu dla ograniczonego miejscowo obszaru przez cyfrową, ruchomą sieć radiokomunikacyjną. Korzystnie umieszcza się wiele urządzeń nadzorujących przed wirtualnymi stanowiskami pobierania opłat. Informuje się pojazd przed cyfrową, ruchomą sieć radiokomunikacyjną, do których to wirtualnych stanowisk pobierania opłat są dołączone urządzenia nadzorujące. Odczytuje się w tych wirtualnych stanowiskach pobierania opłat zespół danych kontrolnych obliczania opłat z pamięci na wirtualnym stanowisku pobierania opłat. Przekazuje się dane do urządzenia nadzorującego i porównuje odebrane dane z danymi pojazdu, jak numer rejestracyjny pojazdu i typ pojazdu. Korzystnie kasuje się dane kontrolne odebrane przez urządzenie nadzorujące przy zgodności danych otrzymanych z urządzenia nadzorującego i danych kontrolnych pojazdu. Korzystnie wytwarza się dane kontrolne, gdy na wirtualnym stanowisku opłat uiści się opłatę za użytkowanie określonego odcinka trasy dla danego numeru rejestracyjnego pojazdu oraz wytworzone dane kontrolne doprowadza się do jednego lub więcej urządzeń nadzorujących, umieszczonych w obszarze tego odcinka trasy, za którego użytkowanie uiszczono opłatę. Korzystnie przekazywanie danych zabezpiecza się metodą weryfikacji i szyfrowania. Korzystnie do szyfrowania stosuje się szyfrowanie DES. Korzystnie szyfruje się jednokierunkowo numery rejestracyjne pojazdów, stosując metodę potrójnego DES. Korzystnie jako cyfrową, ruchomą sieć radiokomunikacyjną stosuje się cyfrową, ruchomą sieć radiokomunikacyjną systemu GSM. Urządzenie według wynalazku zawiera przyrząd lokacyjny umieszczony w pojeździe dla określania rzeczywistego położenia pojazdu dołączony do procesora umieszczonego w pojeździe dla porównania rzeczywistego położenia pojazdu z wieloma określonymi uprzednio położeniami, przypisanymi wirtualnym stanowiskiem pobierania opłat i obliczania opłat użytkownika na podstawie danych taryfy opłat, zapamiętanych w pamięci pojazdu oraz dołączony do procesora przyrząd nadawczo-odbiorczy cyfrowej, ruchomej sieci radiokomunikacyjnej dla przekazywania danych opłat użytkownika do stanowiska centralnego. Korzystnie procesor zawiera przyrząd odczytujący i zapisujący karty z układem scalonym. Korzystnie urządzenie umieszczone w pojeździe tworzy zespół z radiem samochodowym. Korzystnie układ wskaźnikowy radia samochodowego stanowi zespół wskaźnikowy dołączony do procesora. Korzystnie do procesora jest dołączony zespół wejściowy stanowiący klawiaturę. Urządzenie według wynalazku w jednym z przykładów wykonania zawiera przyrząd lokacyjny do określania rzeczywistego położenia pojazdu, dołączony do procesora zawierającego elementy do porównywania rzeczywistego położenia pojazdu z wieloma określonymi uprzednio położeniami przypisanymi wielu wirtualnym stanowiskom pobierania opłat i elementy do obliczania opłat użytkownika dla pojazdu na podstawie danych taryfy opłat, zapamiętanych w pamięci pojazdu oraz dołączony do procesora przyrząd nadawczo-odbiorczy do przekazywania obliczonej opłaty użytkownika z pojazdu do stanowiska centralnego.

6 Zaletą wynalazku jest zapewnienie sposobu i urządzenia do lokalizacji pojazdu przy określaniu opłat za użytkowanie wydzielonej trasy komunikacyjnej, który jest oparty na urządzeniach stacjonarnych i w którym jest możliwe niezawodne przesyłanie każdorazowo określonych opłat za użytkowanie trasy komunikacyjnej odpisywanych z konta albo majątku użytkownika. Sposób według wynalazku ma tę zaletę, że wykorzystuje się istniejącą infrastruktury jak na przykład system GPS i cyfrowe ruchome sieci radiokomunikacyjne. Do przesyłania opłat za użytkowanie tras jest wystarczająco dużo czasu, więc możliwe są wszystkie środki zabezpieczenia przekazywania opłat. Ponadto pobieranie opłat i nadzorowanie są oddzielone od siebie pod względem czasu i miejsca. Sposób według wynalazku można zastosować dla takich tras komunikacyjnych, jak drogi naziemne, powietrzne, wodne i szynowe. Można także określać opłaty za przejazd przez określone strefy komunikacyjne, jak na przykład obszary śródmieścia. Drogi komunikacyjne w systemie przesyłania danych nie są zajmowane na bieżąco i ponadto dane przekazane do stanowiska centralnego nie ujawniają szczegółów przebytego odcinka, co ma znaczenie, jeśli chodzi o ochronę danych osobowych. Dane kontrolne użytkownik może zapisać w pamięci według swojego uznania przy konieczności reklamacji, chociaż można je zastosować także podczas jazdy na drodze płatnej do kontroli. W przypadku, gdy pamięć jest kartą z układem scalonym, na przykład zapamiętanie identyfikacji osobowej i możliwość zabrania karty ze sobą podczas braku korzystania z pojazdu, aby właściciel pojazdu nie ponosił kosztów opłaty za użytkowanie przy nieupoważnionym korzystaniu z pojazdu. Możliwa jest realizacja funkcji przy pomocy karty z układem scalonym, służącej również do identyfikacji uczestnika w ruchomej sieci radiokomunikacyjnej. Zastosowanie systemu GPS do określania położenia umożliwia określanie położenia na bieżąco, tak że opłaty za użytkowanie tras można odliczać według faktycznie przejechanych kilometrów. Często korzystne jest rozdzielenie płatnych tras komunikacyjnych na pojedyncze odcinki, leżące pomiędzy stanowiskami pobierania opłat. Dane o położeniu są przy tym przyporządkowywane położeniom ustalonych stanowisk pobierania. Poza możliwością zastosowania wirtualnych stanowisk pobierania opłat za pomocą systemu określania położenia, takiego jak np. system GPS, stanowiska pobierania stosuje się w postaci słupków wskaźnikowych albo pętli indukcyjnych. Sposób według wynalazku ma w porównaniu ze znanymi sposobami tę zaletę, że w przypadku stanowisk pobierania opłat przejeżdżającym pojazdom trzeba przekazać wyłącznie identyfikator stanowiska pobierania. Może to nastąpić w bardzo krótkim czasie i bez względu na to, czy w zakresie stanowiska pobierania opłaty znajduje się jeden pojazd, czy wiele pojazdów i na których pasach one znajdują się. Wynalazek umożliwia zapamiętanie położeń stanowisk pobierania w urządzeniu znajdującym się w pojeździe lub przesyłanie położeń stanowisk pobierania w odstępach czasowych przez system przesyłania danych lub regularne przesyłanie położeń stanowisk pobierania przez system przesyłania danych w obszarze ograniczonym pod względem miejsca. Pojazdy, które nie są wyposażone w urządzenie odpowiednie dla sposobu według wynalazku i które wykorzystują płatny odcinek przy uiszczeniu z góry opłat za użytkowanie, mogą również przejeżdżać bez przeszkód przez urządzenie nadzorujące. Dzięki jednoczesnemu zastosowaniu systemu określania położenia i ruchomej sieci radiokomunikacyjnej można łatwo wykonać wezwanie alarmowe, przez spowodowanie dzięki włączeniu elementu użytkowego, aby urządzenie w pojeździe przesłało dane o aktualnym położeniu wraz z identyfikatorem oznaczającym wezwanie alarmowe. Informacja ta jest następnie przekazywana kanałem danych do stanowiska policyjnego i tam zgłoszona. W ten sam sposób jest możliwe powiadomienie technicznych służb awaryjnych. W przypadku wezwania alarmowego rezygnuje się z anonimowości i przesyła się identyfikator pojazdu bez kodowania. Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schematycznie urządzenie do lokalizacji pojazdu według wynalazku, fig. 2 - schemat blokowy połączeń urządzenia w pojeździe, fig. 3 - schemat blokowy połączeń urządzenia nadzorującego i fig. 4 - schemat blokowy połączeń urządzenia centralnego.

7 Figura 1 przedstawia płatną trasę komunikacyjną 1 z dwoma pasami ruchu w każdym kierunku. Na przedstawionym w sposób ciągły odcinku trasy 1 znajdują się dwa wirtualne stanowiska pobierania 2, 3 opłat. Stanowisku pobierania 3 opłaty przyporządkowane jest urządzenie nadzorujące 4. Pojazd 5 znajduje się na wirtualnym stanowisku pobierania 3 opłaty, inny pojazd 6 znajduje się w obszarze działania urządzenia nadzorującego 4 a trzeci pojazd 7 znajduje się na odcinku trasy 1 między stanowiskami pobierania 2, 3 opłat. Dane pomiędzy pojazdami 5, 6, 7 a stanowiskiem centralnym 11 można przesyłać cyfrową, ruchomą siecią radiokomunikacyjną 10. Stanowisko centralne 11 ma na przykład strukturę hierarchiczną i wiele niecentralnych podstanowisk, które przejmują zadania częściowe, na przykład samo nawiązanie komunikacji. Stanowiska pobierania 2, 3 opłat są określone każdorazowo przez ustalone położenie geograficzne. Za pomocą nie pokazanego systemu GPS w pojeździe 5, 6, 7 na bieżąco ustalane jest jego położenie i porównywane z położeniami stanowisk pobierania 2, 3 opłat. Przy zgodności ustala się, że na przykład pojazd 5 znajduje się na stanowisku pobierania 3 opłaty. Jeśli pojazd 5 osiągnie potem stanowisko pobierania 2 opłaty, oblicza się opłatę za odcinek między stanowiskami pobierania 2 i 3 opłat przy użyciu taryfy stosowanej na tym odcinku i dodaje się ją do zapamiętanych już uprzednio opłat za użytkowanie trasy 1. Sumę zapamiętuje się potem na nowo. W urządzeniu w pojeździe 5, 6, 7 pamiętane jest ponadto, że za stanowiskiem pobierania 3 opłaty umieszczone jest urządzenie nadzorujące 4. Ponieważ jest tak na stanowisku pobierania 3 opłaty, urządzeniu w pojeździe 5, 6, 7 nakazuje się wysłanie danych kontrolnych cyfrową, ruchomą siecią radiokomunikacyjną 10 do stanowiska centralnego 11. Jeśli pojazd 6 przejedzie przez stanowisko nadzorujące, za pomocą kamer video 13, 14, 15, 16 pobiera się numery rejestracyjne i w razie potrzeby kontury pojazdu 6 oraz analizuje je za pomocą urządzeń do przetwarzania obrazu. Przy zgodności danych kontrolnych z pobranymi informacjami, dane przesłane do stanowiska centralnego 11 są kasowane. Jeśli jednak wykryty zostanie pojazd 6, dla którego nie pobrano żadnych zgodnych danych kontrolnych, przez urządzenie wyjściowe 17 przesyłany jest komunikat, że należy ścigać opłatę za nieupoważnione użytkowanie trasy 1. Szczegóły jego przeprowadzania są poza zakresem wynalazku, a dalsze przetwarzanie komunikatów następuje zgodnie z wymaganą procedurą. Jeśli opłaty za użytkowanie zsumowane w urządzeniu w pojeździe osiągnęły ustaloną wartość, urządzenie w pojeździe nawiązuje poprzez cyfrową, ruchomą sieć radiokomunikacyjną 10 łączność ze stanowiskiem centralnym 11. Oprócz faktu, że ustalone opłaty za użytkowanie zostały pobrane, przesyłane są dane identyfikujące rachunek do obciążenia. Pamięć w urządzeniu w pojeździe 6 jest wtedy zmniejszana o ustaloną kwotę. Jeśli jest to wymagane, stanowisko centralne 11 ustala również rachunek właściciela pojazdu lub jego użytkownika i pobiera naliczone kwoty z banku 12 użytkownika. Ponieważ przy przesyłaniu danych za pomocą cyfrowej, ruchomej sieci radiokomunikacyjnej 10, do dyspozycji pozostaje znacznie więcej czasu niż podczas przejeżdżania pojazdu 5,6, 7 przez stanowisko pobierania 2, 3 opłat, można zastosować dowolny sposób zabezpieczenia i zakodowania transmisji. Na przykład jest wystarczająco dużo czasu do nawiązania dwukierunkowej łączności, tak że przy błędach, które nie dają się poprawić nawet przy zastosowaniu kodów korekcji błędu, może nastąpić powtórzenie transmisji. Taryfa t na stanowisku pobierania i jest określana w urządzeniu w pojeździe przez kartę z układem scalonym poprzez zestaw parametrów i jednostkową opłatę podstawową x według następującego wzoru: tstanowisko pobierania(i) = a nn0 + b xn1 + c xn Wykładniki n0, n1, n2 itd. są wszystkie równe lub rosnące albo określone w dowolny inny sposób. Każdy parametr a, b, c, d... oznacza określoną wielkość oddziaływującą, np. a-typ pojazdu, b-datę, c-godzinę, d-masę pojazdu itd. Jednostkowa opłata podstawowa x ma wymiar wartości pieniężnej, tak więc wynik wzoru daje opłatę do uiszczenia. Po obliczeniu opłaty jednostki są odliczane najpierw lokalnie od konta pośredniego. Minimalne sumy nie muszą być przesyłane oddzielnie, lecz są zbierane na karcie z układem scalonym.

8 Każde odliczenie opłat na karcie z układem scalonym jest protokołowane w postaci kontrolnego zestawu danych w pamięci transakcyjnej na karcie, ten zestaw danych, jak opisano wyżej, jest potrzebny do nadzoru i służy właścicielowi karty jako dowód w ewentualnych przypadkach reklamacji. Przy przesyłaniu zsumowanych opłat ruchomą siecią radiokomunikacyjną nie trzeba przesyłać żadnych danych o przebytym odcinku, na przykład o poszczególnych przekroczonych stanowiskach pobierania opłat. Ma to tę zaletę, że nie jest już wtedy możliwe ustalenie konkretnej trasy podróży. Figura 2 przedstawia schemat blokowy połączeń urządzenia w pojeździe, które umożliwia lokalizację pojazdu. Do sterowania poszczególnymi przebiegami służy procesor 21, który zawiera pamięć stałą 22 dla programu i pamięć 23 o dostępie bezpośrednim dla danych zmiennych. Do procesora 21 jest dołączony przyrząd lokacyjny 24 i przyrząd nadawczo-odbiorczy 25 do ruchomego przesyłania danych. Przyrząd nadawczo-odbiorczy 25 pracuje na przykład w systemie GSM i w danym przypadku jest zintegrowany z ruchomym przyrządem radiokomunikacyjnym. Do procesora 21 są dołączone ponadto zespół wskaźnikowy 26, na przykład wyświetlacz ciekłokrystaliczny i zespół wejściowy 27. W końcu procesor 21 jest połączony z przyrządem odczytującym i zapisującym 28 karty z układem scalonym, do którego wprowadza się kartę 29 z układem scalonym, zawierającą procesor 30, pamięć stałą 31 i pamięć 32 o dostępie bezpośrednim. Figura 3 przedstawia urządzenie nadzorujące, które zawiera kilka kamer video 41, działających w razie potrzeby na podczerwień i reflektor 42, na przykład reflektor na podczerwień. Sygnały wytworzone przez kamery video 41 są doprowadzane do komputera 43 przetwarzającego obraz, przy pomocy którego następuje identyfikacja numerów rejestracyjnych. Do komputera 43 przetwarzającego obraz jest dołączony przyrząd nadawczo-odbiorczy 44, przy pomocy którego dane są przesyłane do stanowiska centralnego 11 i z powrotem. Figura 4 przedstawia stanowisko centralne zawierające komputer przetwarzający 51 dane, który oprócz zwykłych układów zapamiętujących zawiera skrzynkę bezpieczeństwa 52. Do komputera przetwarzającego 51 dane są dołączone przyrządy nadawczo-odbiorcze 53, 54, 55 do komunikacji z cyfrową, ruchomą siecią radiokomunikacyjną 10, z urządzeniami nadzorującymi 4 i z bankami 12 z fig. 1. Pobieranie opłat i nadzorowanie pojazdów bez urządzenia w pojeździe następuje jak opisane poniżej. Za odcinki, które m ają być użytkowane, na stanowisku płaci się z góry opłatę za użytkowanie w określonym przedziale czasowym wraz z podanem numeru rejestracyjnego pojazdu. Uzyskuje się w ten sposób zestawy danych kontrolnych. Są one doprowadzane do stanowisk nadzorujących, znajdujących się w pobliżu odcinka, za który zapłacono. Dzięki temu na tym odcinku, podczas podanego okresu czasu, pojazd przy przekraczaniu stanowiska nadzorującego jest kwalifikowany jako poprawnie opłacony, jeśli dane pobrane przez stanowisko nadzorujące zgadzają się z zestawem danych kontrolnych. W takim przypadku dane dotyczące pojazdu są kasowane. Jeśli nie ma zgodności, opłaty nie zapłacono albo zapłacono niewłaściwie. Wtedy podejmuje się środki przymusu, jak mandat.

9 Fig. 2 Fig.3 Fig.4

10 Fig. 1 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 2,00 zł