Prowadzenie działalności gospodarczej przez organy kontrolne w zakresie ochrony środowiska naruszenie

Transkrypt

1 Prowadzenie działalności gospodarczej przez organy kontrolne w zakresie ochrony środowiska naruszenie warunków konkurencyjności w majestacie prawa studium przypadku RP dr Zbigniew Bukowski

2 Organy kontrolne w zakresie ochrony środowiska podstawowa rola - Inspekcja Ochrony Środowiska ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 44, poz. 287 z późn.zm.)

3 Zadania kontrolne IOŚ 1. kontrola przestrzegania przepisów o ochronie środowiska i racjonalnym uŝytkowaniu zasobów przyrody, 2. kontrola przestrzegania decyzji ustalających warunki korzystania ze środowiska oraz zakresu, częstotliwości i sposobu prowadzenia pomiarów wielkości emisji, 3. kontrola zawartości siarki w cięŝkim oleju opałowym stosowanym w instalacjach energetycznego spalania paliw oraz w oleju do silników statków Ŝeglugi śródlądowej, 4. kontrola eksploatacji instalacji i urządzeń chroniących środowisko przed zanieczyszczeniem,

4 5.podejmowanie decyzji wstrzymujących działalność prowadzoną z naruszeniem wymagań związanych z ochroną środowiska lub naruszeniem warunków korzystania ze środowiska, 6.kontrola przestrzegania przepisów o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, 7.kontrola przestrzegania przepisów o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej, 8. kontrola przestrzegania przepisów i uzyskanych na ich podstawie zezwoleń, z wyłą łączeniem kontroli laboratoryjnej, w zakresie postępowania z organizmami genetycznie zmodyfikowanymi, 9. nadzór i kontrola w zakresie postępowania z substancjami kontrolowanymi oraz z produktami, urządzeniami i instalacjami zawierającymi te substancje,

5 10.kontrola wyrobów wprowadzonych do obrotu lub oddanych do uŝytku, podlegających ocenie zgodności w zakresie spełniania przez nie zasadniczych lub innych wymagań dotyczących ochrony środowiska, określonych w przepisach odrębnych, 11.weryfikacja rocznych raportów, o których mowa w ustawie z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz.U. Nr 281, poz. 2784), 12.wykonywanie zadań, w tym kontrolnych, określonych w ustawie z dnia 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów (Dz. U. Nr 124, poz. 859), 13. kontrola przestrzegania przepisów o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji,

6 14. kontrola przestrzegania przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zuŝytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495), 15. wykonywanie zadań, w tym kontrolnych, związanych ze zbieraniem danych do Europejskiego Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń oraz prowadzeniem Krajowego Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń.

7 Uprawnienia kontrolne IOŚ Na podstawie ustaleń kontroli wojewódzki inspektor ochrony środowiska moŝe: 1) wydać zarządzenie pokontrolne do kierownika kontrolowanej jednostki organizacyjnej lub osoby fizycznej, 2) wydać na podstawie odrębnych przepisów decyzję administracyjną, 3) wszcząć egzekucję, jeŝeli obowiązek wynika z mocy prawa lub decyzji administracyjnej.

8 Decyzje IOŚ Wydawane decyzje mogą m.in. dotyczyć wstrzymania działalności powodującej naruszenie wymagań ochrony środowiska, jeŝeli zachodzi bezpośrednie zagroŝenie zdrowia lub Ŝycia ludzi albo bezpośrednie zagroŝenie zniszczenia środowiska w znacznych rozmiarach, albo wstrzymania oddania do uŝytku obiektu budowlanego, zespołu obiektów lub instalacji niespełniających wymagań ochrony środowiska.

9 Inne organy kontrolne - ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska - organy monokratyczne samorządów terytorialnych, - Inspekcja Sanitarna, Państwowa StraŜ Rybacka czy Państwowa StraŜ Łowiecka

10 laboratoria posiadają je Inspekcja Ochrony Środowiska oraz niektóre jednostki Inspekcji Sanitarnej. Nie są one jednakŝe wyłącznie wykorzystywane dla celów statutowych tych jednostek, ale działają takŝe na wolnym rynku:

11 Ogłoszenie Strona www WIOŚ Gdańsk Poza badaniami wynikającymi ze statutowej działalności WIOŚ, Laboratoria w Gdańsku i Słupsku wykonują badania prób zleconych przez urzędy, instytucje, podmioty gospodarcze, osoby fizyczne. Razem ze zleceniem prosimy o nadesłanie podpisanej Umowy (po uzgodnieniu kosztów zlecenia).

12 konkurencja? Powoduje to, Ŝe jednostki które są zasadniczo finansowane z budŝetu państwa (bądź w przypadku zakupu sprzętu dla laboratoriów takŝe przez pozabudŝetowe fundusze celowe, które jednakŝe zaliczamy do systemu finansów publicznych) konkurują z jednostkami (laboratoriami), które w całości utrzymać się muszą wyłącznie z prowadzonych przez siebie badań

13 Weryfikacja raportów CO2 art. 42 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz.U. Nr 281, poz. 2784) do konkurencji dochodzi pomiędzy uprawnionymi audytorami a wojewódzkimi inspektorami ochrony środowiska

14 Działalność gospodarcza prowadzona przez administrację publiczną Podstawowym aktem prawnym odnoszącym się do działalności gospodarczej jest ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095). Ustawa ta reguluje podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zadania organów administracji publicznej w tym zakresie.

15 Zasada równości Ustawa przewiduje, Ŝe podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla kaŝdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa. Dopuszczalna jest pomoc publiczna państwa dla przedsiębiorców, jednakŝe z poszanowaniem zasad równości i konkurencji

16 Zasada równości jest skierowana w głównej mierze do organów administracji publicznej nakazując im tworzenie równych warunków działalności gospodarczej, dopuszczając zróŝnicowanie jedynie racjonalnie uzasadnione, oparte na obiektywnych kryteriach i mające związek z innymi wartościami konstytucyjnymi. Równość stanowi teŝ bezwzględną przesłankę wolnej konkurencji

17 Zasady szczegółowe zasada uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów przez przedsiębiorcę wykonującego działalność gospodarczą (art. 17)

18 Zmiana funkcji państwa z dotychczasowego organizatora rozmaitych dziedzin Ŝycia społecznogospodarczego (a w krajach Europy Środkowo-Wschodniej praktycznie z wyłącznego organizatora wszelkiej działalności) państwo przekształca się w regulatora i nadzorcę tejŝe działalności.

19 Ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz.U. Nr 9, poz. 43 z późn.zm.) - zadania o charakterze uŝyteczności publicznej, których celem jest bieŝące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych

20 Inne ograniczenia ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne Dz.U. Nr 106, poz. 679 z późn.zm motywowane były m.in. uniknięciem moŝliwości wykorzystywania funkcji dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, unikaniem konfliktu interesów itp.

21 ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych umoŝliwia prowadzenie działalności gospodarczej przez jednostki publiczne, w szczególności w formie zakładu budŝetowego oraz gospodarstwa pomocniczego

22 Zasada konkurencji - jedna z kluczowych zasad prawa gospodarczego publicznego - podstawowy mechanizm gospodarki rynkowej - takŝe prawo podmiotowe uczestników rynku

23 Ochrona konkurencji Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jednolity: Dz.U. z 2005 r. Nr 244, poz z późn.zm.). Ustawa ta określa warunki rozwoju i ochrony konkurencji oraz zasady podejmowanej w interesie publicznym ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów.

24 przedsiębiorca dominujący m.in. przedsiębiorca w przypadku, gdy wywiera decydujący wpływ na działalność innego przedsiębiorcy (przedsiębiorcy zaleŝnego)

25 zasady zakaz naduŝywania pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku przedsiębiorców (art. 8. ust. 1)

26 NaduŜywanie pozycji dominującej 1) bezpośrednie lub pośrednie narzucanie nieuczciwych cen, w tym cen nadmiernie wygórowanych albo raŝąco niskich, odległych terminów płatności lub innych warunków zakupu albo sprzedaŝy towarów; 2) przeciwdziałanie ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji (art. 8 ust. 2).

27 zwalczanie nieuczciwej konkurencji ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. Nr 153, poz z późn.zm.). Ustawa ta reguluje zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej, w szczególności produkcji przemysłowej i rolnej, budownictwie, handlu i usługach - w interesie publicznym, przedsiębiorców oraz klientów, a zwłaszcza konsumentów.

28 Czyn nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeŝeli zagraŝa lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta (art. 3 ust. 1)

29 Przykład utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku, w szczególności przez sprzedaŝ towarów lub usług poniŝej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia albo ich odprzedaŝ poniŝej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców (art. 15 ust. 1 pkt 1).

30 moŝliwości W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagroŝony lub naruszony, moŝe Ŝądać: 1) zaniechania niedozwolonych działań; 2) usunięcia skutków niedozwolonych działań; 3) złoŝenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie; 4) naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych; 5) wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych; 6) zasądzenia odpowiedniej sumy pienięŝnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeŝeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony (art. 18. ust. 1).

31 Standardy działania organów kontrolnych rekomendacja Parlamentu Europejskiego i Rady z 4 kwietnia 2001 r. 2001/331/EC określająca minimalne kryteria dla kontroli środowiskowych w krajach członkowskich - nie odnosi się do zagadnienia działalności gospodarczej

32 ogólne cechy kontroli administracyjnej obiektywizm i bezstronność kontroli - gwarancje dochowania tych cech m.in. organizacyjne związane z wzajemnym powiązaniem kontrolującego i kontrolowanego, ale takŝe przejrzystością działań kontrolnych

33 Weryfikacja raportów rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 lutego 2006 r. w sprawie wymagań dla audytorów uprawnionych do weryfikacji rocznych raportów (Dz.U. Nr 23, poz. 176) - Wymagania w zakresie niezaleŝności i bezstronności m.in. brak jakichkolwiek związków pomiędzy kontrolowanym a kontrolującym.