Gdańsk, dnia 10 listopada 2010 r.

Transkrypt

1 NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Gdańsku Gdańsk, dnia 10 listopada 2010 r. LGD /2010 P/10/173 Pan Maciej Kobyliński Prezydent Miasta Słupska WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Gdańsku przeprowadziła kontrolę w Urzędzie Miejskim w Słupsku ( Urząd ). Przedmiotem kontroli była działalność Urzędu związana z sprawowaniem nadzoru właścicielskiego nad spółkami komunalnymi w latach (I półrocze). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 12 października 2010 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie z uchybieniami ocenia działalność Urzędu w skontrolowanym zakresie. Uchybienia dotyczące braków uregulowań organizacyjnych, opracowanych zasad, standardów i procedur monitorowania działalności spółek komunalnych miały charakter formalny i nie powodowały negatywnych następstw dla kontrolowanej działalności. Nieopracowanie wzoru wniosku o przyznanie nagrody oraz szczegółowych zasad i trybu przyznawania nagród rocznych zarządom spółek komunalnych naruszało obowiązujące akty prawne. PowyŜsza ocena wynika z niŝej opisanych ustaleń. 1. W kontrolowanym okresie Gmina Miejska Słupsk ( Miasto ) posiadała udziały łącznie w 10 spółkach prawa handlowego. W pięciu z nich: Przedsiębiorstwie Gospodarki Mieszkaniowej Spółka z o.o. (kapitał zakładowy w wysokości 2.379,3 tys. zł.), Miejskim Zakładzie Komunikacji Spółka z o.o. (17.173,0 tys. zł.), Przedsiębiorstwie Gospodarki Komunalnej ul. Wały Jagiellońskie 36, Gdańsk tel.: (0-58) do 13, fax: (0-58) , LGD@nik.gov.pl

2 Spółka z o.o. (6.253,3 tys. zł.), Wodociągi Słupsk Spółka z o.o. (64.598,0 tys. zł.) i Słupskim Towarzystwie Budownictwa Społecznego Spółka z o.o. (17.335,5 tys. zł.) Miasto było jedynym właścicielem. Ponadto Miasto posiadało udziały/akcje w następujących spółkach: Pomorskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. zarządzającej Słupską Specjalną Strefą Ekonomiczną ( 36,22 % akcji o wartości ,6 tys. zł), Zakładzie Naprawczym Mechanizacji Rolnictwa Spółce z o.o., którego podstawowym przedmiotem działalności była produkcja kompresorów rotacyjnych, naprawa ciągników i maszyn rolniczych (25,24% udziałów o wartości 346,4 tys. zł), Sydkraft Spółce z o.o., której podstawowym przedmiotem działalności była produkcja i dystrybucja pary wodnej i gorącej wody (1,05% udziałów o wartości 600,5 tys. zł), Pomorskim Funduszu PoŜyczkowym Spółka z o.o., którego podstawowym przedmiotem działalności było udzielanie kredytów i poŝyczek przedsiębiorcom (3,20% o wartości 500,0 tys. zł), Pomorskim Regionalnym Funduszu Poręczeń Kredytowych Spółka z o.o., którego podstawowym przedmiotem działalności było ułatwienie dostępu do zewnętrznych źródeł finansowania działalności dla przedsiębiorstw działających na terenie województwa pomorskiego (0,25 % o wartości 50,0 tys. zł). 2. Podstawowa działalność gospodarcza prowadzona w latach przez spółki komunalne, w których Miasto było jedynym właścicielem obejmowała w szczególności zadania o charakterze uŝyteczności publicznej, mające na celu bieŝące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Przychody z działalności podstawowej wynosiły od 93,55 % w przypadku Słupskiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego do 98,23% w przypadku Przedsiębiorstwa Gospodarki Mieszkaniowej przychodów ogółem. Przychody z pozostałej działalności tych spółek wynikały głównie z realizacji celu lepszego wykorzystania posiadanej infrastruktury i zatrudnienia. Działalność spółek, których Miasto było jedynie udziałowcem, równieŝ nie wykraczała poza sferę uŝyteczności publicznej (dostarczanie miastu ciepła oraz działalność z czynnościami bankowymi) i nie naruszała ograniczeń wynikających z art. 10 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej 1 za wyjątkiem Zakładu Naprawczego Mechanizacji Rolnictwa Spółka z o.o. Udział Miasta w ww. spółkach pozwalał na kształtowanie polityki walki z bezrobociem 1 Dz.U. z 1997 r. Nr 9, poz. 43 z późn. zm. 2

3 wpływając na tworzenie nowych miejsc pracy oraz powstawanie i rozwój przedsiębiorstw w Słupskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej. 3. Spółki komunalne, nad którymi Urząd sprawował pełny nadzór właścicielski uzyskały w 2009 r. dodatnie wyniki finansowe od 60,2 tys. zł w przypadku Miejskiego Zakładu Komunikacji Spółki z o.o. do 5.881,7 tys. zł w przypadku Wodociągów Słupsk Spółki z o.o. Natomiast w 2008 roku zysk wykazały cztery spółki, a Miejski Zakład Komunikacji Spółka z o.o. zamknęła działalność stratą w wysokości 3.030,0 tys. zł. 4. W obowiązującym Regulaminie organizacyjnym Urzędu nie wydzielono komórki organizacyjnej do zadań obejmujących nadzór nad funkcjonowaniem spółek z udziałem samorządu gminnego. Nie opracowano i nie wprowadzono teŝ standardów i procedur monitorowania działalności, oceny ekonomicznej i finansowej nadzorowanych spółek komunalnych. Wydział Rozwoju Miasta Urzędu Miejskiego w Słupsku ( Wydział ) w ramach sprawowanego nadzoru właścicielskiego otrzymywał kopie protokółów z posiedzeń rad nadzorczych wraz z uchwałami dotyczącymi zmian w zarządach spółek, nagród i podwyŝszenia kapitału oraz roczne sprawozdania z działalności rad nadzorczych wraz z oceną sprawozdania zarządów z działalności za dany rok, a takŝe roczne sprawozdania zarządów z działalności wraz ze sprawozdaniem finansowym. Dokumenty te gromadzono bez ich rejestracji i ewidencji, i nie wykorzystywano do wykonania oddzielnych opinii, raportów, ocen spółek, a takŝe sporządzania wniosków dotyczących spraw organizacyjnych, prawnych i ekonomicznych w zakresie nadzoru właścicielskiego (obowiązek wynikał z Regulaminu wewnętrznego Wydziału). Rady nadzorcze spółek nie sporządzały na potrzeby Urzędu raportów i sprawozdań z efektywności oraz realizacji zadań o charakterze uŝyteczności publicznej, efektów z udziału Miasta w spółkach komunalnych, osiągnięcia zakładanych korzyści finansowych, gospodarczych i społecznych dla wspólnoty samorządowej. NajwyŜsza Izba Kontroli zauwaŝa, Ŝe brak szczegółowego sformułowania obowiązku sprawowania aktywnego nadzoru w przepisach, nie wyklucza jego realizacji w ramach dbałości o ochronę interesów właściciela i kontroli realizacji polityki właścicielskiej. 5. W badanym okresie lat pracownicy Wydziału Rozwoju Miasta i Wydziału Komunikacji Urzędu wykonujący zadania w ramach nadzoru właścicielskiego nie byli zatrudnieni w organach nadzorowanych spółek. Negatywnie oceniono zatrudnienie na stanowisku Zastępcy Pełnomocnika ds. Realizacji Projektu Funduszu Spójności pod nazwą Program gospodarki ściekowej w rejonie Słupska Dyrektora Wydziału Gospodarki Komunalnej, Mieszkaniowej i Ochrony Środowiska, 3

4 sprawującego merytoryczny nadzór właścicielski nad spółką komunalną Wodociągi Słupsk Spółka z o.o. Umowa zlecenie podpisana została przez Przewodniczącego ds. Realizacji Projektu Funduszu Spójności pełniącego równocześnie funkcję Prezesa Wodociągi Słupsk Spółka z o.o. będącej beneficjentem realizowanego Projektu. W ocenie NIK powierzenie za wynagrodzeniem, wykonywania zadań podlegających nadzorowi Prezesa Wodociągi Słupsk Spółka z o.o. osobie wykonującej zadania nadzoru właścicielskiego nad tą Spółką, stwarza istotne zagroŝenie osłabienia mechanizmu kontrolnego Właściciela nad objętą nadzorem właścicielskim Spółką i stwarza potencjalne zagroŝenie konfliktem interesów. 6. W latach dokonywano wyboru na członków rad nadzorczych we wszystkich spółkach komunalnych, na podstawie jednego kryterium - złoŝenia egzaminu w trybie przewidzianym w przepisach ustawy z dnia 30 sierpnia 1997 r. o komercjalizacji i prywatyzacji 2. Urząd nie posiadał opracowanych procedur i kryteriów doboru członków rad nadzorczych oraz zasad organizacji i oceny ich pracy. Ten stan rzeczy powodował, Ŝe członkowie rad nadzorczych otrzymywali wynagrodzenia za udział w posiedzeniach rad bez względu na obecności na posiedzeniach i zaangaŝowania w pracę rady. 7. Negatywnie ocenia się powoływanie członków rad nadzorczych bez dokonania weryfikacji informacji składanych przez kandydatów na te stanowiska. W następstwie powyŝszego w okresie od stycznia 2008 r. do lipca 2010 r. dwie osoby zajmowały równolegle stanowiska w dwóch róŝnych radach nadzorczych, co było niezgodne z art. 4 ust. 1 ww. ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi 3 mówiącym, Ŝe jedna osoba moŝe być tylko członkiem rady jednej spółki komunalnej. 8. Nagrody dla zarządów spółek komunalnych ustalane były na podstawie wniosków zawartych w rocznych sprawozdaniach z działalności rad nadzorczych z oceną sprawozdania zarządu z działalności spółki za dany rok, w wysokości do 3-krotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, tj. zgodnie z przepisem art. 10 ust. 7 ustawy o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi. Prezydent nie określił w drodze zarządzenia wzoru wniosku o przyznanie nagrody oraz szczegółowych zasad i trybu przyznawania nagrody rocznej, o których mowa w art. 10 ust. 8 ustawy o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi. 2 Dz.U. z 2002 r. Nr 171, poz ze zm. 3 Dz.U. Nr 26, poz.306 ze zm. 4

5 9. NIK przeprowadziła równieŝ kontrolę spółek komunalnych: Miejskiego Zakładu Komunikacji Spółka z o.o. oraz Wodociągi Słupsk Spółka z o.o., których jedynym właścicielem jest Miasto Słupsk. Funkcjonowanie tych spółek w latach (I półrocze) oraz wpływu nadzoru właścicielskiego na ich działalność oceniono pozytywnie pomimo stwierdzonych nieprawidłowości i uchybień. 10. Po zakończeniu Kontroli Wiceprezydent Miasta Słupska poinformował, Ŝe w celu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości i uchybień Prezydent Miasta wydał zarządzenie NR829/PM/10, w którym określił zasady nadzoru właścicielskiego nad spółkami z udziałem Gminy Miejskiej Słupsk, m.in: zasady nadzoru właścicielskiego nad spółkami z udziałem Miasta Słupsk, zasady przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego na stanowisko członka zarządu w jednoosobowych spółkach z o.o. Miasta Słupska i spółkach z o.o. z większościowym udziałem Miasta, szczegółowe zasady i tryb przyznawania nagrody rocznej prezesom i innym członkom zarządów w jednoosobowych spółkach Miasta Słupska i w spółkach z większościowym udziałem Miasta oraz wzór wniosku o przyznanie nagrody rocznej, wskazówki Prezydenta Miasta Słupska dotyczące wykonywania czynności przez Radę Nadzorczą jednoosobowej spółki Miasta oraz spółki z większościowym udziałem Miasta. Wprowadzone zasady zawierają wskazówki dotyczące wykonywania czynności kontrolnych przez rady nadzorcze, w tym zasady formułowania uchwał i protokołowania posiedzeń oraz sprawozdawczości wobec Miasta. Ponadto Prezydent poinformował, Ŝe Zarządzeniem Nr 868/RM/10 z dnia r. w sprawie zmiany Zarządzenia Nr 829/RM/10 z dnia r. w sprawie wprowadzenia zasad nadzoru właścicielskiego nad spółkami z udziałem Gminy Miejskiej Słupsk wyłączony został z zakresu merytorycznego Wydziału Gospodarki Komunalnej, Mieszkaniowej i Ochrony Środowiska nad spółką Wodociągi Słupsk Spółka. z o.o. nadzór nad realizacją projektu pod nazwą Program gospodarki wodno-ściekowej w rejonie Słupska. W wyniku powyŝszego działania Prezydent poinformował o realizacji następujących wniosków pokontrolnych NIK, prezentowanych na naradzie pokontrolnej: 1) opracowanie standardów i procedur monitorowania działalności, oceny ekonomicznej i finansowej nadzorowanych spółek komunalnych, 2) opracowanie i wdroŝenie czytelnych procedur dotyczących rad nadzorczych w spółkach komunalnych uwzględniających: 5

6 wybory członków rad nadzorczych w postępowaniu konkursowym, weryfikację informacji dotyczących kandydatów na te stanowiska w zakresie zgodności z zapisem art. 4 i art. 6 ustawy z dnia 03 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, zasady organizacji i oceny pracy członków rad nadzorczych. 3) wprowadzenie w drodze zarządzenia wzoru wniosku o przyznanie nagrody oraz opracowanie szczegółowych zasad i trybu przyznawania nagród rocznych zgodnie z zapisem art. 10 ust. 8 ustawy z dnia 03 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, 4) usunięcie potencjalnego konfliktu interesów związanego z zatrudnieniem Dyrektora Wydziału Gospodarki Komunalnej, Mieszkaniowej i Ochrony Środowiska przy realizacji Programu gospodarki ściekowej w rejonie Słupska przez spółkę komunalną Wodociągi Słupsk Spółka z o.o. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie, do dyrektora Delegatury NIK w Gdańsku, umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen i uwag zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. 6