Zaburzenia karmienia u dzieci

Transkrypt

1 Zaburzenia karmienia u dzieci

2 Rozwój umiejętności związanych z karmieniem 4-6 m-c to okres gotowości niemowlęcia do przejścia na nowy sposób karmienia i nowe pokarmy 8-10 m-c to czas dla rozwoju gryzienia miesięcy 6-8 m-c to okres wprowadzania nowych smaków i konsystencji

3 Rozwój umiejętności związanych z karmieniem Wymaga kontroli głowy Nieskoordynowane ruchy kończyn 1 miesiąc 3-4 miesiące Wykształcony sposób oddychania dostosowany do odruchów ssania i połykania podczas karmienia piersią lub butelką Odruchowo szuka pokarmu Czasami zasypia w trakcie karmienia Coraz sprawniej unosi głowę kontrolując jej ruchy Oralna penetracja zabawkami i rękami 4-6 miesiące Siedzi podtrzymywane Leżąc na brzuszku, unosi się na wyprostowanych ramionach Wykształcony sposób oddychania dostosowany do odruchów ssania i połykania podczas karmienia piersią lub butelką Odruchowo szuka pokarmu Czasami zasypia w trakcie karmienia

4 Rozwój umiejętności związanych z karmieniem 6-8 miesiąc Siedzi samodzielnie Umie podnosić i trzymać małe przedmioty w ręku Porusza się przy pomocy rąk i kolan obraca górną część ciała przy zmianie pozycji z siedzącej do ruchu Posiłki gęste, papkowate, karmione łyżeczką Obie ręce trzyma na butelce, preferuje karmienie przez rodziców Ściąga górną wargą pokarm z łyżki Stara się ręką zgarniać pokarm w swoja stronę do piąstki Umie przełożyć jedzenie z jednej ręki do drugiej Potrafi pić z kubka trzymanego przez karmiącego Samodzielnie utrzyma w ręku np. sucharka, biszkopta i samodzielnie kieruje go do ust Je przekąski bez wzbudzania odruchu wymiotnego Wkłada palce do ust, je pokarmy z drobnymi grudkami

5 Rozwój umiejętności związanych z karmieniem 8-10 miesiąc Uczy się raczkować Próbuje podciągać się do pozycji stojącej Pije z kubka, gryzie niektóre pokarmy Potrafi jeść palcami Uczy się używać języka do przerzucania pokarmu w jamie ustnej, żeby go rozdrobnić Zaczyna używać szczęki i żuchwy do rozdrabniania pokarmu W czasie jedzenia bawi się łyżką, ale nie używa jej jeszcze do samodzielnego jedzenia

6 Rozwój umiejętności związanych z karmieniem miesiąc Podciąga się do pozycji stojącej Stoi samo Stawia pierwsze kroki Trzyma łyżkę całą dłonią Trzyma kubek obiema rękami Pije nieprzerwanie z 4-5 połknięciami Sam trzyma butelkę Pije przez słomkę Coraz sprawniej gryzie pokarmy o różnej konsystencji Zanurza łyżkę w jedzeniu Chce samo jeść łyżką

7 Rozwój umiejętności związanych z karmieniem miesiąc Pewnie chodzi Biega Sprawnie gryzie i połyka wszystkie konsystencje Uczy się używać widelca, coraz sprawniej używa łyżki Potrafi utrzymać kubek w jednym ręku i umiejętnie go odstawić

8 Definicja Zaburzenia karmienia dotyczą najczęściej niemowląt i dzieci do 4-6 r.ż. Odnoszą się do sytuacji, gdy dziecko odmawia przyjmowania pokarmu, jest niezdolne do jedzenia lub ma trudności w jedzeniu % ogółu pacjentów do 3r.ż. zgłasza się do lekarzy POZ z powodu problemów z karmieniem Bernard-Bonin, Can Fam Phisician 2006

9 Dziecko z zaburzeniami karmienia częsty, złożony problem dotyczy dzieci poniżej 6. roku życia wymaga wielodyscyplinarnego podejścia diagnostycznego. etiologia u dzieci jest różnorodna choroby organiczne zaburzenia zachowania związane z karmieniem nakładanie obu problemów

10 Dziecko z zaburzeniami karmienia Całościowa ocena zaburzeń i zaplanowanie odpowiedniej terapii. Pacjent powinien być oceniony każdorazowo przez dietetyka psychologa logopedę Pediatrę/gastroenetrologa

11 Obraz kliniczny zaburzeń karmienia Istotne objawy Długi czas trwania posiłków Odmowa przyjmowani pokarmów >1 miesiąca Destrukcyjne i stresujące posiłki Brak samodzielnego jedzenia Nocne karmienie u najmłodszych dzieci Odwracanie uwagi, aby zwiększyć spożycie Wydłużony czas karmienia piersią/butelką Nieprzyjmowania pokarmów o zmienionej konsystencji Objawy czerwonej flagi : wymagają pogłębionej diagnostyki

12 Dlaczego dziecko nie chce jeść Co może być przyczyną? Brak gotowości dziecka do podjęcia karmienia doustnego Nieodpowiednie techniki i akcesoria do karmienia Brak respektowania oznak niechęci dziecka przed i po jedzeniu Brak kompetencji rodzicielskich Problemy kliniczne (neurologiczne, krążeniowooddechowe, gastrologiczne)

13 Nieprawidłowe zachowania związane z karmieniem. Nieprawidłowe wzorce i nawyki w karmieniu Karmienie w nocy (nie dotyczy noworodków i małych niemowląt) Karmienie na siłę "Prześladowanie" karmieniem (chodzenie za dzieckiem z jedzeniem) Karmienie mechaniczne (nie wrażliwe na bodźce i reakcje ze strony dziecka) Rozpraszanie uwagi podczas karmienia (warunkowanie karmienia odpowiednim dystraktorem) Przedłużanie posiłków

14 Obraz kliniczny zaburzeń karmienia czerwone flagi Organiczne Dysfagia Aspiracja Ból związany z jedzenia Wymioty lub/i biegunka Opóźniony rozwój Przewlekłe schorzenia układu krążenia/oddychania Niedobory wzrostu/masy ciała Zachowanie Znaczne ograniczenia przyjmowanych pokarmów Karmienie z użyciem siły Nagłe zaprzestanie jedzenia po określonym zdarzeniu

15 Klasyfikacja zaburzeń karmienia 1. Nieprawidłowości anatomiczne 2. Zaburzenia neurologiczne 3. Zaburzenia zachowania 4. Choroby układu oddechowego i krążenia 5. Choroby metaboliczne Burklow KA i wsp., JPGN 1998

16 Nieprawidłowości anatomiczne Anomalie jamy nosowo-gardłowej: Atrezja nozdrzy tylnych Rozczep wargi i/lub podniebienia Sekwencja Pierre-Robin Przerost języka (macroglossia) Zbyt krótkie wędzidełko języka (ankyloglossia) Anomalie krtani i tchawicy: Rozszczep krtani Torbiel krtani Podgłośniowe zwężenie krtani Rozmiękanie krtani i/lub tchawicy (laryngo-tracheomalacia) Anomalie przełyku: Przetoka tchawiczo-przełykowa Wrodzona niedrożność przełyku Wrodzone/ nabyte zwężenie przełyku Ring naczyniowy

17 Zaburzenia neurologiczne Mózgowe porażenie dziecięce Malformacja Arnolda-Chiariego Rozszczep kręgosłupa i przepuklina oponowo-rdzeniowa Dysautonomia rodzinna (zaburzenia układu wegetatywnego) Dystrofia mięśniowe i miopatie Zespół Möbius a Wrodzona dystrofia miotoniczna Miastenia gravis Dystrofia oczno-gardłowa

18 Zaburzenia zachowania Anoreksja dziecięca Dysfunkcyjna interakcja rodzic/opiekun- dziecko Sensoryczne awersje pokarmowe Pourazowe zaburzenia karmienia Chatoor I, Diagnosis and treatment of feeding disorders in inants, todlers and young children. Waschington, DC. Zero to three

19 Zaburzenia karmienia związane z urazem przewodu pokarmowego może wystąpić po epizodzie zakrztuszenia, nasilonych wymiotów, choroby refluksowej, odsysania, wkładania sondy nosowożołądkowej, czy rurki tracheotomijnej. Dzieci po takich urazach najczęściej odmawiają karmienia butelką lub pokarmami stałymi lub obiema formami podaży pokarmów.

20 Zaburzenia regulacji polegają na trudnościach niemowlęcia w osiąganiu i podtrzymywaniu stanu spokoju podczas karmienia (np. niemowlę jest zbyt śpiące, rozdrażnione lub płaczące aby sprawnie przyjąć pokarm). To zaburzenie ma swój początek już w wieku niemowlęcym. W przypadku zaburzonej relacji na linii niemowlę - opiekun, dziecko nie nawiązuje, odpowiednich do stopnia rozwoju, relacji społecznych z rodzicem podczas karmienia, takich jak: kontakt wzrokowy, uśmiechanie się na widok opiekuna czy gaworzenie.

21 Choroby układu oddechowego i krążenia Przyczyna: zaburzenia koordynacji ssanie połykanie oddychanie Dysplazja oskrzelowo-płucna Wrodzone wady serca

22 Choroby metaboliczne Dziedziczna nietolerancja fruktozy Zaburzenia cyklu mocznikowego Kwasice organiczne

23 Neofobia Niepewność, niechęć do próbowania i jedzenia nowych pokarmów Najsilniej wyrażona w 2-5 roku życia Dotyczy najczęściej warzyw, owoców i mięsa Odmowa zjedzenia danego pokarmu nie jest trwała! Częste ekspozycje (10-15x) powodują stopniową akceptację nowego pokarmu Dzieci chętniej próbują nowych pokarmów, jeśli rodzic lub opiekun je to samo Addessi E i wsp., Appetite 2005 Dziewczynki (2-7 lat) z neofobią były bardziej lękliwe, jeśli ich matki również prezentowały zachowania neofobiczne Galloway A i wsp., J Am Diet Assoc 2003

24 Zaburzenia karmienia Łagodne trudności w karmieniu Nieprawidłowa percepcja rodziców Rodzice zgłaszają problemy z karmieniem u 25% dzieci Norma

25 Obawy rodziców Dziwne zachowania związane z żywieniem niewłaściwe karmienie Wywiad Pomiary antropometryczne Badanie fizykalne Organiczne schorzenia Zaburzenia zachowania Badania Dziecko Opiekun Ograniczony apetyt Selektywne jedzenie Strach przed jedzeniem Sposób jedzenia

26 Dziecko Ograniczony apetyt Nieprawidłowa percepcja Aktywne dziecko Apatyczne dziecko Zmiany organiczne -anatomiczne -ukł pokarmowy -ukł krążenia -neurologiczne -metaboliczne Selektywne odżywianie Nieprawidłowa percepcja -neofobia Łagodna selektywność Wysoka selektywność - Autyzm Organiczne -opóźniony rozwój -dysfagia Strach przed jedzeniem Nieprawidłowa percepcja - kolka Niemowlęta Starsze dzieci (zadławienie) Organiczne -ból - zapalenie przełyku -zburzenia motoryki -nadwrażliwość trzewna - karmienie przez sondę

27 Opiekun Styl karmienia Wrażliwy/elastyczny Kontrolujący Pobłażliwy Zaniedbania

28 Wywiad (nie tylko) lekarski 1. Cele rodziców / opiekunów dziecka! 2. Opinia rodziców o przyczynie zaburzeń 3. Historia medyczna dziecka i obecne dolegliwości 4. Wiek wprowadzania nowych pokarmów 5. Metody karmienia (pierś, butelka, łyżeczka, jedzenie samodzielne) 6. Konsystencja posiłków (płynne - papkowate-miękkie stałe/ twarde) 7. Czas pojawienia się pierwszych zaburzeń 8. Aktualny schemat karmienia prowadzony przez rodziców

29 Zasady dla rodziców i opiekunów Rodzic decyduje: co dziecko będzie jadło kiedy i jak podać jedzenie Dziecko decyduje czy będzie jadło ile zje Neutralna, spokojna, miła atmosfera Karmienie przy stole, w stałym miejscu, bez dystraktorów, bez biegania za dzieckiem z jedzeniem Zachęcamy dziecko do samodzielności (jedzenia palcami, własną łyżką)

30 Zasady dla rodziców i opiekunów Nigdy nie używamy jedzenia jako nagrody czy kary Szanuj sygnały sytości dziecka Zachęcaj dziecko do próbowania nowych potraw Nie pytaj dziecka co zje! zaproponuj mu do wyboru dwa różne (ale pełnowartościowe) posiłki Wycieranie buzi i sprzątanie rozchlapanego posiłku dopiero po zakończeniu posiłku

31 Zasady dla rodziców i opiekunów Szykujemy małe porcje, jeśli karmimy dziecko - podajemy małe kęsy Posiłki stałe są podawane na początku, napoje na końcu, a karmienie doustne przed dokarmianiem przez sondę Po 15 minutach zabawy przy talerzu zamiast jedzenia zabieramy talerz Dziecko może nie mieć ochoty na daną potrawę pozwól mu, ale nie szykuj alternatywy

32 Kiedy hospitalizować? Niedobór masy ciała, spadek masy ciała Zaburzenia behawioralne Selektywne jedzenie Odmawianie jedzenia epizodyczna, funkcjonalna dysfagia, czasami również wymioty Fobia związana z przyjmowaniem posiłków Autyzm dziecięcy i inne całościowe zaburzenia rozwojowe Pacjenci długotrwale karmieni przez sondę/ PEG/ TPN