REGULAMIN II EDYCJI KONKURSU. BIOLOGICZNO- CHEMICZNEGO Ted s brain DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW

Transkrypt

1 REGULAMIN II EDYCJI KONKURSU BIOLOGICZNO- CHEMICZNEGO Ted s brain DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW I. ORGANIZATOR KONKURSU I Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki ul. Nadodrzańska Wieluń 1lo@lowielun.eu II. CELE KONKURSU rozbudzanie i rozwijanie zainteresowań biologicznych i chemicznych uczniów promowanie uczniów prezentujących wysoki poziom wiedzy i umiejętności z biologii i chemii popularyzacja pracy z uczniem zdolnym umożliwienie konfrontacji poziomu wykształcenia biologiczno-chemicznego między uczestnikami III. PRZEDMIOT OCENY KONKURSOWEJ Komisja konkursowa będzie oceniać wiedzę oraz umiejętności obejmujące i poszerzające treści podstawy programowej z biologii i chemii dla III etapu edukacyjnego: 1) Projektowanie i opisywanie ujętych w podstawie programowej eksperymentów, a także doświadczalne porównanie aktywności metali i wodoru. 2) Posługiwanie się symbolami pierwiastków chemicznych również nieujętymi w podstawie programowej, np. Li, Ba, Br, I. 3) Atomy i jony ich budowa. Izotopy. 4) Cząsteczki wiązania chemiczne (kowalencyjne, kowalencyjne spolaryzowane i jonowe). 5) Typy mieszanin i sposoby rozdzielania mieszanin na składniki. 6) Roztwory wodne i ich podział oraz wpływ czynników na rozpuszczanie substancji w wodzie. 7) Reakcje chemiczne ich podział. Energia w reakcjach chemicznych. 8) Tlenki metali i niemetali: a) metody otrzymywania, b) podział ze względu na charakter chemiczny, c) tlenki w najbliższym otoczeniu ich właściwości i zastosowanie. 9) Powietrze i inne gazy: SO 2, NH 3, HCl ich właściwości fizyczne i chemiczne. 10) Kwasy tlenowe i beztlenowe: a) metody otrzymywania, b) reakcje z metalami i związkami chemicznymi, c) zastosowanie najważniejszych kwasów nieorganicznych. 11) Wodorotlenki metali: a) metody otrzymywania, b) właściwości i zastosowanie. 12) Sole: 1

2 a) metody otrzymywania, b) właściwości, c) sole w przyrodzie i życiu codziennym (z uwzględnieniem wodorowęglanów). 13) Reakcje w roztworach wodnych: a) dysocjacja, b) zobojętnianie, c) strącanie osadów, d) reakcje przebiegające z wydzielaniem substancji gazowych, e) odczyn roztworów skala ph, wskaźniki kwasowo zasadowe: papierek uniwersalny, fenoloftaleina, oranż metylowy, f) mocne i słabe kwasy i zasady. 14) Sposoby zapobiegania zanieczyszczeniom powietrza, wody i gleby. 15) Węglowodory nasycone: a) budowa i nazewnictwo systematyczne, izomeria, b) właściwości fizyczne i chemiczne. 16) Węglowodory nienasycone: a) budowa i nazewnictwo systematyczne, izomeria, b) właściwości fizyczne i chemiczne addycja także fluorowcowodorów i wody, c) polimeryzacja alkenów i ich fluorowcopochodnych. 17) Alkohole właściwości fizyczne i chemiczne: a) alkohole monohydroksylowe budowa i nazewnictwo systematyczne, izomeria, b) glicerol. 18) Kwasy karboksylowe: a) budowa i nazewnictwo systematyczne, izomeria, b) właściwości fizyczne i chemiczne, c) podobieństwa i różnice w budowie i właściwościach kwasów organicznych. 19) Estry i tłuszcze: a) budowa i nazewnictwo, izomeria, b) reakcje otrzymywania, c) właściwości fizyczne i chemiczne. 20) Obliczenia chemiczne: a) masa atomowa i cząsteczkowa, b) mol, masa molowa i objętość molowa gazów w warunkach normalnych, c) zależności stechiometryczne w związkach i reakcjach chemicznych, d) prawo zachowania masy i prawo stałości składu, e) rozpuszczalność i krzywe rozpuszczalności, f) stężenie procentowe roztworu, g) stężenie molowe roztworu 21) Związki chemiczne budujące organizmy oraz pozyskiwanie i wykorzystanie energii. a) najważniejsze pierwiastki i związki chemiczne budujące ciała organizmów b) znaczenie wody dla funkcjonowania organizmów; c) fotosynteza, oddychanie tlenowe, fermentacja mlekowa i alkoholowa 22) Budowa i funkcjonowanie komórki. a) funkcje poszczególnych elementów komórki; b) cechy budowa komórki bakterii, roślin i zwierząt 23) Systematyka: a) zasady klasyfikacji b) jednostki taksonomiczne, c) podwójne nazewnictwo; d) cechy, którymi wirusy różnią się od organizmów komórkowych; e) miejsca występowania bakterii i protistów oraz ich znaczenie 2

3 f) cechy morfologiczne, środowiska życia, cechy umożliwiające zaklasyfikowanie organizmu do grzybów, mchów, widłaków, skrzypów, paproci, nagozalążkowych i okryto zalążkowych g) cechy morfologiczne, środowiska i tryb życia, funkcje życiowe i cechy umożliwiające zaklasyfikowanie organizmu do parzydełkowców, płazińców, nicieni, pierścienic, stawonogów, mięczaków, ryb, płazów, gadów, ptaków, ssaków 24) Ekologia. a) czynniki środowiska niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmów w środowisku lądowym i wodnym; b) konkurencja; c) drapieżnictwo d) pasożytnictwo f) symbioza (mutualizm) g) żywe i nieożywione elementy ekosystemu; h) zależności pokarmowe w ekosystemie (łańcuchy i sieci pokarmowe), i) obieg materii i przepływie energii przez ekosystem j) smog k) globalne ocieplenie klimatu l) kwaśne opady m) gospodarowanie odpadami 25) Budowa i funkcjonowanie organizmu roślinnego na przykładzie rośliny okrytozalążkowej. a) wymienia czynności życiowe organizmu roślinnego; b) organy rośliny okrytonasiennej (korzeń, pęd, łodyga,liść, kwiat, owoc) oraz c) tkanki roślinne (tkanka twórcza, okrywająca, miękiszowa, wzmacniająca, przewodząca); d) elementy budowy kwiatu (okwiat: działki kielicha i płatki korony oraz słupkowie, pręcikowie) e) budowa nasienia (łupina nasienna, bielmo, zarodek) f) sposoby rozsiewania się nasion 26) Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. a) hierarchiczna budowa organizmu człowieka b) tkanka nabłonkowa, mięśniowa, nerwowa, łączna c) budowę, funkcje i współdziałanie poszczególnych układów: ruchu, pokarmowego, oddechowego, krążenia, wydalniczego, nerwowego, dokrewnego i rozrodczego. 26A) Układ ruchu: a)mięśnie, ścięgna, kości i stawy b) elementy szkieletu osiowego, obręczy i kończyn; c) znaczenie aktywności fizycznej 26B)Układ pokarmowy a) części układu pokarmowego-związek ich budowy z pełnioną funkcją; b) źródła i znaczenie składników pokarmowych (białka, tłuszcze, węglowodany, sole mineralne, woda) c) rola i skutki niedoboru witamin (A, C, B6, B11,B12, D) i składników mineralnych (Mg, Fe, Ca) i aminokwasów egzogennych w organizmie; d) miejsce i produkty trawienia oraz miejsce wchłaniania głównych grup związków organicznych; e) rola błonnika f) dieta g) indeks masy ciała 26C)Układ oddechowy. a) części układu oddechowego- związek budowy z pełnioną funkcją; b) wymiana gazowa w tkankach i w płucach oraz c) rola krwi w transporcie gazów oddechowych; d) czynniki wpływające na prawidłowy stan i funkcjonowanie układu oddechowego 3

4 26D) Układ krążenia. a) budowa i funkcje narządów układu krwionośnego i układu limfatycznego; b) krążenie krwi w obiegu płucnym i ustrojowym; c) składniki krwi d) grupy układu krwi AB0 oraz Rh; e) czynniki wpływające na prawidłowy stan i funkcjonowanie układu krążenia; 26D) Układ odpornościowy. a) narządy układu odpornościowego; b) komórki układu odpornościowego c) odporność swoistą i nieswoistą, naturalną i sztuczną, bierną i czynną; d) surowica i szczepionka; e) konflikt serologiczny Rh; f) trans plantacja narządów 26E) Układ wydalniczy. a) substancji wydalane z organizmu człowieka, b) budowę i funkcje narządów biorących udział w wydalaniu; 26F) Układ nerwowy. a) budowa i funkcje ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego; b) rola współczulnego i przywspółczulnego układu nerwowego; c) łuk odruchowy, d) odruchy warunkowe i bezwarunkowe e) stres 26G) Narządy zmysłów. a) budowa oka i ucha b) zmysł równowagi, zmysłu smaku i zmysłu węchu c) lokalizacja odpowiednich narządów i receptorów; d) wady wzroku: krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm; e) hałas; f) higiena narządów wzroku i słuchu. 26H) Układ dokrewny. a) gruczoły dokrewne, b) hormonu wzrostu, tyroksyna, insulina, glukagon, adrenalina, testosteron, estrogeny, progesteron c) antagonistyczne działanie insuliny i glukagonu; 26I) Skóra. a) elementy budowy i funkcje skóry b) budowa włosa c) gruczoły d) zmiany skórne 26J) Rozmnażanie i rozwój. a) budowa i funkcje narządów płciowych b) rolę gamet w procesie zapłodnienia; c) etapy cyklu miesiączkowego kobiety; d) przebieg ciąży e) prawidłowy rozwój zarodka i płodu; f) choroby przenoszone drogą płciową. 26K) Choroby człowieka a) wirusowe, bakteryjne, wywoływane przez protisty i pasożyty zwierzęce, zasady profilaktyki chorób; b) nowotwory 27) Genetyka. a) mitoza i mejoza, 4

5 b) komórki haploidalne i diploidalne, c) budowa chromosomu d) autosomy i chromosomy płci; e) budowa i funkcje DNA f) kod genetyczny g) geny h) fenotyp, genotyp, gen, allel, homozygota dominująca i recesywna, heterozygota i) dziedziczenie grup krwi człowieka (układ AB0, czynnik Rh); j) dziedziczenie płci u człowieka k) choroby sprzężone z płcią (hemofilia, daltonizm); l) mutacje 28) Ewolucjonizm a) dobór naturalny i sztuczny, b) antropogeneza IV. STRUKTURA Konkurs jest dwuetapowy połączony z zajęciami praktycznymi pomiędzy I, a II etapem: stopień I szkolny 1. Organizator na dwa dni przed etapem szkolnym przesyła na adres mailowy szkoły w wersji elektronicznej zadania konkursowe. 2. Test przeprowadzany jest przez nauczycieli przedmiotów konkursowych w placówkach macierzystych. Eliminacje szkolne trwają 100 minut. Nauczyciele zobowiązani są do sprawdzenia prac wg załączonego klucza oraz przesłania protokołu z etapu szkolnego ( załącznik nr 2 ) w ciągu 7 dni od przeprowadzenia eliminacji. Organizatorzy mają prawo do wglądu w sprawdzone prace, a na szkoły macierzyste nakłada się obowiązek przechowywania prac uczniów do terminu II etapu konkursu. 3. Organizator na podstawie protokołów z ilościami punktów kwalifikuje 10 najlepszych uczniów do kolejnego etapu i części praktycznej. Zajęcia praktyczne odbędą się w dwóch modułach: Biologicznym Chemicznym Na zajęciach praktycznych uczniowie otrzymają do wykonania zadanie, które będzie oceniane na podstawie karty pracy, składanej prowadzącemu po wykonaniu doświadczenia. stopień II międzyszkolny odbywający się w ILO. Arkusze konkursowe składać się będą z pytań zamkniętych i otwartych z zakresu biologii i chemii podanego w regulaminie. V. TERMINARZ KONKURSU Przesłanie zgłoszeń do I LO (załącznik nr 1) 15 luty 2018r. Eliminacje szkolne 23 luty 2018r. o godzinie 8:00 5

6 Przesłanie do szkół informacji o kwalifikacji do kolejnego etapu 12 marzec 2018r. Zajęcia praktyczne 23 marca 2018r. o godzinie 12:45 Eliminacje międzyszkolne 30 marca 2018r. o godzinie 12:45 Ogłoszenie wyników kwiecień 2018r. VI. SPOSÓB I TERMIN OGŁASZANIA WYNIKÓW Wyniki II etapu, uwzględniające również punkty z etapu praktycznego, zostaną przez organizatorów umieszczone na stronie I Liceum Ogólnokształcącego im. T. Kościuszki w Wieluniu: w ciągu dwóch tygodni od przeprowadzonych eliminacji (zakładka Informacje/Ted s brain) Rozdanie nagród nastąpi podczas Festiwalu Nauk Przyrodniczych w I LO. Termin uroczystości zostanie wskazany na zaproszeniu przesłanym do szkoły. VII. UWAGI KOŃCOWE Każdy uczestnik zajęć laboratoryjnych i II etapu konkursu zobowiązany jest dostarczyć organizatorom najpóźniej w dniu zajęć laboratoryjnych Oświadczenie o przetwarzaniu danych osobowych (załącznik nr 3) Uczestnicy rozwiązują zadania długopisem z czarnym wkładem. Uczestnicy mogą korzystać z kalkulatora prostego. Obowiązuje zakaz używania korektora, ołówka i urządzeń typu: smartfon, smartwatch itd. Kwestie nieujęte w regulaminie konkursu rozstrzygają organizatorzy Osoby odpowiedzialne: Anna Kędzia Kamila Sztandera W przypadku wątpliwości prosimy o kontakt na wybrany z ww. numerów. 6