Sektor buraka cukrowego - stan i perspektywy

Transkrypt

1 Sektor buraka cukrowego - stan i perspektywy Krzysztof Nykiel Krajowy Związek Plantatorów Buraka Cukrowego IV EDYCJA EUROPEJSKIEGO KONGRESU MENADŻERÓW AGROBIZNESU Bydgoszcz 7-8 listopada 2017 r.

2 Rynek cukru - charakterystyka

3 w mln t (cukier surowy) Światowy rynek cukru - charakterystyka Produkcja i konsumpcja cukru na świecie 2004/ / / / / / / / / / / / / /18 Rok gospodarczy Produkcja Konsumpcja Konsumpcja cukru na świecie wzrasta o ok. 2,5% rocznie W 2020 r. spożycie światowe wyniesie blisko 200 mln t. Najszybciej wzrasta w Azji i Afryce Lata gospodarcze 2015/16 i 2016/17 charakteryzują się większą konsumpcją od produkcji. W roku gospodarczym 2017/18 przewidywany jest wzrost produkcji, który będzie przewyższał konsumpcję (o 2 8 mln t). W sezonie 2017/18 przewidywana jest większa produkcja w UE, Indiach, Chinach i Brazylii. Kto w przyszłości zaspokoi popyt? Źródło: opracowanie własne na podstawie danych USDA, KE, CIBE, KZPBC

4 Rynek cukru w UE - charakterystyka PRODUKCJA CUKRU Pozostali Francja Polska Niemcy 2016/17 Produkcja cukru w UE mocno skoncentrowana, 50% cukru produkowane w 2 państwach członkowskich (FR, DE) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych KE, CIBE, KZPBC

5 Rynek cukru w UE - charakterystyka PRODUKCJA CUKRU PRODUKCJA CUKRU Pozostali Francja Pozostali Francja Polska Niemcy Polska Niemcy 2016/ /18 Produkcja cukru w UE mocno skoncentrowana, 50% cukru produkowane w 2 państwach członkowskich (FR, DE) Jeszcze większa koncentracja produkcji, 60% cukru produkowane w 2 państwach członkowskich (FR, DE) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych KE, CIBE, KZPBC

6 Rynek cukru w UE - charakterystyka Koncentracja produkcji na poziomie producentów cukru, 2/3 cukru produkowane jest przez 5 przedsiębiorstw, 9 największych firm produkuje blisko 90% cukru > 2/3 cukru wytwarzają producenci, których właścicielami lub większościowymi udziałowcami są plantatorzy buraków cukrowych Jest to kierunek rozwoju wyznaczony wiele lat temu Südzucker (DE) Nordzucker (DE) Tereos (FR) British Sugar (UK) Cristal Union (FR) Pfeifer & Langen (DE) Royal Cosun (NL) Krajowa Spółka Cukrowa (PL) Italia Zuccheri - Co.Pro. B. (IT) Pozostali Producenci cukru w UE 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych KE, CIBE Kolor zielony spółdzielnie plantatorskie

7 Areał zasiewów i produkcja cukru w UE Areał zasiewów (tys. ha) 2016/17 Szacunki 2017/18 Zmiana Polska ,3% Niemcy ,0% Francja ,0% Pozostali ,7% UE razem ,9% Produkcja cukru (tys. t) 2016/17 Szacunki 2017/18 Zmiana Polska ,3% Niemcy ,2% Francja ,2% Pozostali ,4% UE razem ,7% Areał zasiewów w UE w sezonie 2017/18 jest o ok. 16% większy niż w roku gospodarczym 2016/17. W Polsce areał zasiewów jest większy o ponad 11% Produkcja cukru w UE przekroczy poziom 20 mln. t. Jak producenci cukru zagospodarują tę ilość gdzie sprzedać i po ile? Źródło: Komisja Europejska 2016/17, KZPBC /18 (dane szacunkowe)

8 lip.06 lis.06 mar.07 lip.07 lis.07 mar.08 lip.08 lis.08 mar.09 lip.09 lis.09 mar.10 lip.10 lis.10 mar.11 lip.11 lis.11 mar.12 lip.12 lis.12 mar.13 lip.13 lis.13 mar.14 lip.14 lis.14 mar.15 lip.15 lis.15 mar.16 lip.16 lis.16 mar.17 lip.17 Cena cukru ( /t) Ceny cukru 700 Ceny cukru Ceny cukru kwotowego w Polsce i UE utrzymują się na poziomie ok. 500 /t Ceny spotowe w UE są znacznie niższe. Cena cukru na rynku światowym w ostatnim czasie znacznie spadła - do poziomu poniżej 400 /t Cena referencyjna cukru UE Data Ceny cukru kwotowego w UE Jak się zachowa rynek w dalszej części 2017 r.? Jak na cenę wpłynie większa produkcja cukru w UE i na świecie? Ceny cukru na świecie Ceny cukru kwotowego w PL

9 Czy giełda to właściwy punkt odniesienia? Produkcja cukru: ok. 180 mln t

10 Czy giełda to właściwy punkt odniesienia? Produkcja cukru: ok. 180 mln t Międzynarodowy handel: ok. 60 mln t

11 Czy giełda to właściwy punkt odniesienia? Produkcja cukru: ok. 180 mln t Międzynarodowy handel: ok. 60 mln t Transakcje giełdowe: ok. 6 mln t

12 Czy giełda to właściwy punkt odniesienia? Produkcja cukru: ok. 180 mln t Międzynarodowy handel: ok. 60 mln t Transakcje giełdowe: ok. 6 mln t Jeżeli transakcje zawierane na giełdach odpowiadają ok. 3% światowej produkcji cukru. Jeżeli większość transakcji odbywa się z pominięciem giełd. To czy ceny na giełdach są dobrym punktem odniesienia?

13 Zmiana systemu

14 Nowe uregulowania prawne Od 1 października 2017 roku brak: kwot cukru, ceny minimalnej buraków

15 Nowe uregulowania prawne Nowe uregulowania prawne spowodowały, że: POZYCJA PLANTATORÓW W ŁAŃCUCHU DOSTAW ZOSTAŁA ZNACZNIE OSŁABIONA!

16 Nowe uregulowania prawne Porozumienia w UE obserwowane trendy: Warunki zakupu gorsze w porównaniu do poprzednich kampanii nawet o 30%. Trudne negocjacje plantatorzy często traktowani przedmiotowo, a nie jako partnerzy. Przeniesienie na plantatorów części kosztów pierwotnie ponoszonych przez producentów cukru (brak wielu premii, transport). Przeniesienie ryzyka na plantatorów (systematyczne wydłużanie kampanii). Bariery wejścia i wyjścia redefinicja ilości dostarczanych przez indywidualnych plantatorów. Zamach na wysłodki brak przejrzystych zasad lub brak ekwiwalentu. Podział wartości mniej korzystny dla plantatorów w porównaniu z okresem, w którym obowiązują kwoty. Presja na większą polaryzację bez dodatkowych premii.

17 Nowe uregulowania prawne Nowe uregulowania prawne to również: większa zmienność uwarunkowań rynkowych, wzrost ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej, zmiana warunków konkurencji między producentami, obniżenie cen cukru, obniżenie dochodowości uprawy buraków cukrowych, rynek wewnętrzny w większym stopniu zaopatrywany będzie z unijnej produkcji. Źródło: MRiRW

18 Obecnie opłacalność uprawy buraków cukrowych w wielu gospodarstwach doszła do minimum Niska cena surowca + ograniczona możliwość czerpania korzyści z koniunktury rynkowej Wyższe koszty produkcji Brak integracji wertykalnej

19 Jak zwiększyć opłacalność? Integracja pionowa 2/3 cukru produkowanego w EU wytwarzają firmy, których większościowymi udziałowcami są plantatorzy buraków. Jednak tylko 1/3 unijnych plantatorów jest właścicielami tych firm. Pozostali plantatorzy muszą dostarczać surowiec do firm prywatnych. Właściciele cukrowni Właściciele cukrowni Plantatorzy Zaopatrzenie w surowiec Dostawcy Firmy prywatne

20 Jak zwiększyć opłacalność? Integracja pionowa Brak połączenia kapitałowego w Polsce pomiędzy plantatorami i przemysłem może mieć negatywny wpływ na zrównoważony rozwój przemysłu w naszym kraju. Integracja pionowa zapewnia strategiczną niezależność, lepszą pozycję konkurencyjną, mniejszą niepewność, a tym samym większe możliwości inwestycyjne. Jeżeli plantatorzy są częścią systemu to mogą czerpać z niego korzyści.

21 Jak zwiększyć opłacalność? Optymalizacja produkcji buraków W wielu przypadkach możliwa jedynie przy współdziałaniu rolników i przemysłu. Na przykład w dostosowaniu areału zasiewów do planowanej produkcji cukru. Zbyt niski plon brany pod uwagę do kontraktacji powoduje większe dostawy buraków ponadkontraktowanych (o niższej cenie). To w efekcie skutkuje obniżeniem średniej ceny buraków! Jeden cukier jedna cena Jedne buraki nawet trzy ceny Jedne buraki w efekcie niższa średnia cena

22 Jak zwiększyć opłacalność? Poprzez odpowiednie działania władz: Konieczne jest wzmocnienie pozycji plantatorów w łańcuchu dostaw (negocjacje warunków cenowych). Konieczne jest wprowadzenie instrumentów, które pozwolą rolnikom czerpać korzyści z koniunktury rynkowej (obligatoryjny podział wartości dodanej). Konieczne jest sprawne funkcjonowanie ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi (równowaga praw i obowiązków, eliminacja umów adhezyjnych). Konieczne jest silne zaangażowanie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w rozwiazywanie problemów na rynku cukru (stabilizacja). Konieczny jest monitoring rynku na poziomie europejskim (sprawozdawczość cen cukru i buraków, wielkości produkcji, areału zasiewów). Konieczne jest przedłużenie systemu płatności powiązanych z produkcją buraków cukrowych po 2020 r. (gwarancja uprawy buraków w Polsce).

23 Dziękuję za uwagę! Krajowy Związek Plantatorów Buraka Cukrowego ul. Mikołaja Kopernika 34, Warszawa tel.: fax: