PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW I ROKU STUDIÓW

Transkrypt

1 PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW I ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU NUTRIGENOMIKA 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot: Zakład Biologii Chorób Cywilizacyjnych Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej 3. Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Adres: ul. Święcickiego 6, Poznań Tel. /Fax: / Strona www: czyzew@ump.edu.pl 4. Kierownik jednostki: Prof. dr hab. Krystyna Czyżewska 5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS Prof. dr hab. Krystyna Czyżewska 6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do platformy WISUS (listy studentów) (koordynator przedmiotu): Nazwisko imię: Prof. dr hab. Krystyna Czyżewska Tel. kontaktowy: Możliwość kontaktu - konsultacje (dni, godz., miejsce): przez sekretariat Zakładu od poniedziałku do piątku w godzinach czyzew@ump.edu.pl Osoba zastępująca: Dr n. med. Teresa Grzelak Kontakt: tgrzelak@ump.edu.pl 1

2 7. Osoba odpowiedzialna za rezerwację sal: Nazwisko imię: Sas Bogna Tel. kontaktowy: Miejsce przedmiotu w programie studiów: Rok: I SUM Semestr: 1 9. Liczba godzin ogółem : 30 liczba pkt. ECTS: 2 Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Semestr zimowy/letni liczba godzin W Ć Ćwiczenia kategoria Zakład Biologii Chorób Cywilizacyjnych S Razem: Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń i seminariów Wykłady - Semestr zimowy/letni Wykład 1. Wykład 2. Wykład 3. Wykład 4. Tematyka wykładów Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Ćwiczenia - Semestr zimowy/letni Tematyka ćwiczeń Osoba odpowiedzialna SALA Ćwiczenie 1. Ćwiczenie 2. Ćwiczenie 3. 2

3 Seminaria - Semestr zimowy/letni Seminarium 1. Seminarium 2. Tematyka seminariów Nutrigenomika jako synteza genomiki, transkryptomiki, proteomiki, metabolomiki, farmakogenomiki i epidemiologii Budowa genomu człowieka. Genetyczny polimorfizm człowieka i podstawy ekspresji genów jako czynniki determinujące różną odpowiedź na składniki diety Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Prof. dr hab. Krystyna Czyżewska Prof. dr hab. Krystyna Czyżewska Seminarium 3. Żywność funkcjonalna Mgr Marta Pelczyńska Seminarium 4. Seminarium 5. Dieta jako czynnik zagrożenia lub zapobiegania chorób układu krążenia Dieta eliminacyjna a zaburzenia metabolizmu w wybranych chorobach monogenowych oraz zespołach złego wchłaniania Mgr Marta Pelczyńska Dr n. med. Teresa Grzelak Seminarium 6. Mutageny obecne w żywności Dr n. med. Teresa Grzelak Seminarium 7. Seminarium 8. Seminarium 9. Seminarium 10. Antynowotworowe działanie bioaktywnych składników diety Genetyczne i środowiskowe uwarunkowania otyłości Genetyczne i środowiskowe uwarunkowania cukrzycy Podsumowanie materiału i końcowe kolokwium Dr n. med. Teresa Grzelak Mgr Marta Pelczyńska Mgr Marta Pelczyńska Dr n. med. Teresa Grzelak SALA 3

4 REGULAMIN ZAJĘĆ: Regulamin zajęć z Nutrigenomiki dla I roku, studiów drugiego stopnia kierunku Dietetyka w roku akademickim 2017/ Zajęcia z Nutrigenomiki odbywają się w I semestrze w ilości 30 godzin seminaryjnych. 2. Zajęcia z przedmiotu prowadzone są w semestrze zimowym. 3. Podczas 10-ciu trzygodzinnych seminariów opracowanych jest dziewięć złożonych problemów. 4. W zajęciach mogą uczestniczyć studenci, którzy odbyli ogólne szkolenie BHP. 5. Obecność na zajęciach seminaryjnych jest obowiązkowa. W wyjątkowych sytuacjach dopuszcza się usprawiedliwioną nieobecność na jednym zajęciu seminaryjnym. 6. W uzasadnionych sytuacjach dopuszczalne jest odrobienie zajęć seminaryjnych z inną grupą. 7. Zajęcia seminaryjne nr 2-9 są poszerzone o warsztaty kształtujące umiejętność prezentacji zdobytej wiedzy oraz samodzielnego korzystania z piśmiennictwa naukowego. Ich kluczowym elementem są prezentacje przygotowywane przez studentów w oparciu o dane publikowane w renomowanych czasopismach oraz nauczanie problemowe. Prowadzący zajęcia seminaryjne jest moderatorem wskazującym problem, stymulującym i podsumowującym dyskusję o sposobach jego rozwiązania. PROGRAM ZAJĘĆ: 1. Nutrigenomika jako synteza genomiki, transkryptomiki, proteomiki, metabolomiki, farmakogenomiki i epidemiologii - Podstawowe pojęcia z nutrigenomiki - Podstawy rozwoju nutrigenomiki - Wprowadzenie do epigenenetyki; metylacja DNA 2. Budowa genomu człowieka. Genetyczny polimorfizm człowieka i podstawy ekspresji genów jako czynniki determinujące różną odpowiedź na składniki diety - Cechy genomu człowieka - Polimorfizm pojedynczego nukleotydu oraz polimorfizm liczby kopii - Wpływ bioaktywnych składników diety na regulację ekspresji genów 3. Żywność funkcjonalna - Charakterystyka żywności funkcjonalnej obniżającej ryzyko wybranych chorób dietozależnych. - Wykorzystanie informacji o genomie w poradnictwie dietetycznym 4. Dieta jako czynnik zagrożenia lub zapobiegania chorób układu krążenia - Fitosterole - źródła pokarmowe i znaczenie dla organizmu - Prozdrowotne działanie polifenoli roślinnych - Mechanizm działania kwasów tłuszczowych 4

5 5. Dieta eliminacyjna a zaburzenia metabolizmu w wybranych chorobach monogenowych oraz zespołach złego wchłaniania - Rola niedoboru glikozylacji - Fruktozemia etiopatogeneza i leczenie dietetyczne - Charakterystyka zespołów złego wchłaniania 6. Mutageny obecne w żywności - Kaskady sygnałowe - Schemat kancerogenezy indukowanej rakotwórczymi składnikami żywności - Polimorfizm genetyczny a predyspozycje do nowotworzenia 7. Antynowotworowe działanie bioaktywnych składników diety - Mechanizmy oddziaływania składników żywności jako czynników antyinicjacyjnych i antypromocyjnych/antyprogresyjnych - Znaczenie stresu oksydacyjnego w nowotworzeniu - Terapia niedożywienia jakościowego i ilościowego 8. Genetyczne i środowiskowe uwarunkowania otyłości - Rola angiogenezy oraz sirtuin w powstawaniu otyłości - Wpływ mikrobiomu na metabolizm składników pokarmowych - Metylacja DNA a otyłość prosta 9. Genetyczne i środowiskowe uwarunkowania cukrzycy - Mechanizm glikacji białek i jego konsekwencje zdrowotne - Znaczenie równowagi proksydacyjno-antyoksydacyjnej w cukrzycy - Żywność funkcjonalna wspomagająca terapię cukrzycy 10. Podsumowanie materiału i końcowe kolokwium PROGRAM NAUCZANIA: Wymagania wstępne Zna mechanizmy dziedziczenia. Genetyczne i środowiskowe uwarunkowania cech człowieka. Choroby uwarunkowane genetycznie i ich związek z żywieniem i możliwości leczenia dietetycznego. Wykazuje znajomość fizjologii i patofizjologii człowieka ze szczególnym uwzględnieniem układu pokarmowego oraz procesów trawienia i wchłaniania. Zna, rozumie i potrafi wykorzystać w praktyce wiedzę z zakresu biochemii ogólnej i klinicznej, chemii żywności oraz mikrobiologii ogólnej i żywności. Przygotowanie do zajęć Powtórzenie i utrwalenie materiału przedstawionego na poprzednich zajęciach seminaryjnych. 5

6 Opracowanie w formie pisemnej i zaprezentowanie ustne jednak referatu tematycznego. Wymagania końcowe Zaliczenie zajęć odbywa się na podstawie: A/ pozytywnej oceny z pisemnego kolokwium, obejmującego zagadnienia przedstawiane podczas seminariów B/ pozytywnej oceny z opracowania referatu C/ obecności na wszystkich zajęciach. W uzasadnionych przypadkach, tj. losowych lub zdrowotnych, możliwa jest jedna usprawiedliwiona nieobecność. 11. Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny Zaliczenie kryterium zaliczenia 1. Przygotowanie wybranego tematu w formie pisemnej i przedstawienia go na zajęciach. Niezbędną literaturę przekazuje osoba prowadząca na pierwszych zajęciach. 2. Na ostatnich zajęciach przeprowadzane jest obowiązkowe kolokwium zaliczeniowe w formie pisemnej (opisowej). 3. Podstawą zaliczenia przedmiotu są pozytywna ocena z kolokwium oraz aktywny udział w zajęciach wraz z prezentacją referatu. 4. Próg zaliczenia kolokwium wynosi 60%. 5. Terminy poprawek w przypadku otrzymania ocen niedostatecznych z kolokwium zaliczeniowego ustalane są z osobą prowadzącą zajęcia, w porozumieniu ze starostą roku. Studentowi przysługuje prawo do dwukrotnej poprawy kolokwium zaliczeniowego. 6. Wyniki kolokwium zostaną podane w formie elektronicznej z wyszczególnianiem wyłącznie numerów indeksów studentów. Egzamin teoretyczny kryterium zaliczenia: forma egzaminu (ustny, pisemny, testowy) Zaliczenie pisemne Egzamin praktyczny kryterium zaliczenia: Brak egzaminu praktycznego 12. Literatura: Zalecana literatura: 1. Ferguson L.R. NUTRIGENOMICS AND NUTRIGENETICS IN FUNCTIONAL FOODS AND PERSONALIZED NUTRITION, CRC Press, Lim M.Y. METABOLIZM I ŻYWIENIE, Elsevier Urban & Partner, Warszawa Kohlmeier M.D. NUTRIGENETICS: APPLYING THE SCIENCE OF PERSONAL 6

7 NUTRITION, Elsevier Turner P.C., McLennan A.G., Bates A.D., White M.R.H. BIOLOGIA MOLEKULARNA. KRÓTKIE WYKŁADY, Wyd. 3, PWN, Warszawa Grajek W. PRZECIWUTLENIACZE W ŻYWNOŚCI ASPEKTY ZDROWOTNE, TECHNOLOGICZNE, MOLEKULARNE I ANALITYCZNE. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa Kaput J., Rodriguez R.L. NUTRITIONAL GENOMICS. DISCOVERING THE PATH TO PERSONALIZED NUTRITION, John Wiley & Sons, New Jersey Artykuły opublikowane w czasopismach naukowych polsko- i anglojęzycznych w ostatnich latach. 13. Studenckie koło naukowe Opiekun koła Tematyka Miejsce spotkań 7

8 14. SYLABUS (proszę wypełnić wszystkie pola w tabeli) WYDZIAŁ LEKARSKI I Nazwa kierunku Nazwa przedmiotu Jednostka realizująca, wydział Koordynator przedmiotu Rodzaj przedmiotu Obszar nauczania Cel kształcenia Treści programowe Formy i metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Dietetyka Nutrigenomika Poziom i tryb studiów Punkty ECTS 2 studia II stopnia Zakład Biologii Chorób Cywilizacyjnych, Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej, Prof. dr hab. Krystyna Czyżewska obowiązkowy OM2 Osoba zaliczająca Semestr 1 Prof. dr hab. Krystyna Czyżewska Rodzaj zajęć i liczba godzin wykłady - seminaria 30 stacjonarne ćwiczenia - Poznanie podstawowych mechanizmów dziedziczenia cech prawidłowych oraz genetycznego i wieloczynnikowego podłoża niektórych chorób z uwzględnieniem zaburzeń farmako- i ekogenetycznych; Poznanie możliwości wykorzystywania wskazanych mechanizmów w profilaktyce, diagnostyce i leczeniu ukierunkowanych na wykonywanie zawodu dietetyka; Kształtowanie umiejętności przyczynowo-skutkowego analizowania zaburzeń genetycznych i integrowania wiedzy z dziedziny nutrigenomiki z innymi dyscyplinami; Wykłady - Seminaria 1. Nutrigenomika jako synteza genomiki, transkryptomiki, proteomiki, metabolomiki, farmakogenomiki i epidemiologii 2. Budowa genomu człowieka. Genetyczny polimorfizm człowieka i podstawy ekspresji genów jako czynniki determinujące różną odpowiedź na składniki diety 3. Żywność funkcjonalna 4. Dieta jako czynnik zagrożenia lub zapobiegania chorób układu krążenia 5. Dieta eliminacyjna a zaburzenia metabolizmu w wybranych chorobach monogenowych oraz zespołach złego wchłaniania 6. Mutageny obecne w żywności 7. Antynowotworowe działanie bioaktywnych składników diety 8. Genetyczne i środowiskowe uwarunkowania otyłości 9. Genetyczne i środowiskowe uwarunkowania cukrzycy 10. Podsumowanie materiału i końcowe kolokwium Ćwiczenia - Inne - Wykład multimedialny z elementami konwersatorium, analiza przypadków, elementy dyskusji, nauczanie problemowe, samodzielne opracowywanie referatu tematycznego; Kolokwium pisemne z całości materiału, ocena przygotowania i wygłoszenia referatu tematycznego; 1. Ferguson L.R. NUTRIGENOMICS AND NUTRIGENETICS IN FUNCTIONAL FOODS AND PERSONALIZED NUTRITION, CRC Press, Turner P.C., McLennan A.G., Bates A.D., White M.R.H. BIOLOGIA MOLEKULARNA. KRÓTKIE WYKŁADY, Wyd. 3, PWN, Warszawa Lim MY, METABOLIZM I ŻYWIENIE, Elsevier Urban & Partner, Warszawa

9 Literatura uzupełniająca 4. Kohlmeier M.D. NUTRIGENETICS: APPLYING THE SCIENCE OF PERSONAL NUTRITION, Elsevier Artykuły opublikowane w czasopismach naukowych w ostatnich latach dostarczone przez prowadzącego zajęcia. 1. Artykuły opublikowane w czasopismach naukowych polsko- i anglojęzycznych w ostatnich latach. 2. Kaput J., Rodriguez R.L. NUTRITIONAL GENOMICS. DISCOVERING THE PATH TO PERSONALIZED NUTRITION, John Wiley & Sons, New Jersey Grajek W. PRZECIWUTLENIACZE W ŻYWNOŚCI ASPEKTY ZDROWOTNE, TECHNOLOGICZNE, MOLEKULARNE I ANALITYCZNE. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa Numer efektu kształcenia Efekty kształcenia EW01 Zna i potrafi zdefiniować podstawowe pojęcia nauki o dziedziczeniu oraz nauk o żywieniu. EW02 Zna podstawowe definicje z zakresu nutrigenomiki oraz przykłady K_W05 genetycznych predyspozycji epigenetycznych oddziaływań. K_W06 EW03 Posiada wiedzę na temat wpływu diety na organizm człowieka w K_W08 kontekście prewencji lub rozwoju określonych jednostek chorobowych. EU02 Posiada podstawową umiejętność przyczynowo-skutkowego K_U05 analizowania zaburzeń. EU03 Potrafi wskazać na działania profilaktyczne i edukacyjne właściwe dla K_U08 wybranych zaburzeń. EU04 Posiada umiejętność pisemnego opracowania problemu. K_U01 K_U02 EK01 Potrafi integrować uzyskaną wiedzę i wyciągać wnioski. K_K01 K_K04 EK02 Potrafi współdziałać i pracować w zespole. K_K03 EK03 Rozumie potrzebę poszerzania wiedzy i uczenia się przez całe życie. K_K02 Nakład pracy studenta Data opracowania sylabusa: r. Osoba przygotowująca sylabus: Dr n. med. Teresa Grzelak tgrzelak@ump.edu.pl tel Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia K_W05 Liczba godzin 60 9

10 15. Szczegółowy rozkład zajęć: WYKŁADY Dzień tygodnia Daty w których odbywają się wykłady Godzina Sala SEMINARIA Grupa GRUPA 1 Dni tygodnia Daty Godziny w których odbywają się zajęcia seminaryjne Nr Sali Jednostka przeprowadzająca zajęcia Środa Środa Środa :00-14:15 Środa Sala im. Środa Nenckiego Środa GRUPA 2 Środa Środa Środa Środa Poniedziałek Poniedziałek Poniedziałek Poniedziałek Poniedziałek Poniedziałek Poniedziałek Poniedziałek Poniedziałek Poniedziałek :00-18:15 9:00-11:15 Sala 106 Collegium Zakład Biologii Chorób Cywilizacyjnych Zakład Biologii Chorób Cywilizacyjnych ĆWICZENIA Grupa Grupa 1 Grupa 2 Podgrupy Dni tygodnia Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Daty Godziny w których odbywają się ćwiczenia Nazwa, nr sali Jednostka przeprowadzająca zajęcia 16. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora 17. Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu (w przypadku przedmiotów koordynowanych) 10