AUTYZM. ZESPÓŁ ASPERGERA

Transkrypt

1 CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI PUBLICZNA BIBLIOTEKA PEDAGOGICZNA W KONINIE FILIA W SŁUPCY AUTYZM. ZESPÓŁ ASPERGERA Zestawienie bibliograficzne Wybór literatury dostępnej w Publicznej Bibliotece Pedagogicznej w Koninie Filia w Słupcy za lata Opracowanie: Hanka Kasperska-Stróżyk Słupca 2014

2 Wstęp Autyzm i zespół Aspergera należą do grupy całościowych zaburzeń neurorozwojowych. Zaburzenia te charakteryzują się brakiem odpowiednich dla wieku umiejętności uwarunkowanych dojrzewaniem mózgu. Autyzm jest całościowym zaburzeniem rozwoju dziecka. Oznacza to, że u dotkniętych nim dzieci obserwuje się objawy nieprawidłowego funkcjonowania we wszystkich obszarach rozwoju. Pierwsze symptomy autyzmu pojawiają się bardzo wcześnie, często już u kilkunastomiesięcznych niemowląt, ale zawsze są widoczne przed ukończeniem przez dziecko 3 roku życia. Dzieci autystyczne mają trudności z nawiązywaniem kontaktu, są mało zainteresowane innymi osobami, ich mowa nie rozwija się prawidłowo, mają problemy z komunikacją uczuć. U niektórych dzieci można zaobserwować trzepotanie rączkami, kołysanie się, obracanie się w kółko. Autyzm nieleczony może prowadzić do bardzo głębokich zaburzeń funkcjonowania w późniejszym wieku. Zespół Aspergera potocznie określany jest jako łagodna odmiana autyzmu. W rzeczywistości jest to zaburzenie rozwojowe zaliczane do kategorii Rozległych Zaburzeń Rozwoju. Tę chorobę sklasyfikowano stosunkowo niedawno w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Jej leczenie rozwijane jest we współpracy z rodzicami dzieci dotkniętych tym zaburzeniem w oparciu o ich własne doświadczenia. Zespół Aspergera najczęściej dotyka chłopców. Charakterystyczne cechy zespołu Aspergera: trudności w interakcjach społecznych, specyficzne zainteresowania przyjmujące formę obsesji. Osoby z zespołem Aspergera nie umieją rozpoznawać emocji, występuje u nich brak łączności między uczuciami i przeżyciami, a intelektem regulującym emocjonalny kontekst. Nie potrafią także interpretować zachowania czy emocji innych (nie rozpoznają pozawerbalnych wskazówek), w związku z tym ludzie z zespołem Aspergera mogą mieć trudności w nawiązywaniu relacji interpersonalnych. Bardziej niż do osób przywiązują się do czynności traktowanych rytualnie. Osoby z zespołem Aspergera generalnie nie wykazują empatii w relacjach z innymi, są egocentryczne. Mimo braku upośledzenia umysłowego, osoby z zespołem Aspergera są mało elastyczne w myśleniu. Interesują się często wąską dziedziną, którą traktują niezwykle obsesyjnie, często kosztem innych dziedzin, co jest szczególnie widoczne w wieku szkolnym. Często wykazują ponadprzeciętne zdolności, na przykład niezwykłą pamięcią do dat, faktów, liczb czy postaci. Dzieci z autyzmem i z zespołem Aspergera mogą uczyć się w szkole ogólnodostępnej lub integracyjnej. Zadaniem nauczycieli jest prowadzenie edukacji dziecka w powiązaniu z indywidualnym planem terapeutycznym. WYDAWNICTWA ZWARTE 1. AUTYZM Autyzm / Hanna Olechnowicz // W : Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku / pod red. Tadeusza Pilcha. - Warszawa : Wydawnictwo Akademickie Żak, s Sygnatura: t BRAGDON ALLEN D. Kiedy mózg pracuje inaczej : ADHD : alkoholizm : autyzm : déjá vu : dysleksja : leworęczność : słuch absolutny : pamięć fotograficzna : sezonowe zaburzenia afektywne : synestezja / Allen D. Bragdon, David Gamon ; przekł. [z ang.] Liliana Okupniak. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2003 Sygnatura: BRAUNER ALFRED Dziecko zagubione w rzeczywistości : historia autyzmu od czasów baśni o wróżkach, fikcja literacka i rzeczywistość kliniczna / Alfred Brauner, Françoise Brauner ; tł. [z fr.] Tadeusz Gałkowski. - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1988 Sygnatura: 19819,

3 4. DYNAMIKA Dynamika emocji : teoria i praktyka / red. nauk. Dariusz Doliński, Wojciech Błaszczak. - Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, (Wykłady z Psychologii) Sygnatura: GAŁKOWSKI TADEUSZ Dziecko autystyczne w środowisku rodzinnym i szkolnym / Tadeusz Gałkowski. - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1995 Sygnatura: GRODZKA MAGDALENA Dziecko autystyczne : dziennik terapeuty / Magdalena Grodzka. - Wyd. 3, 1 dodruk. - Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, (Terapia) Sygnatura: JAGIELSKA GABRIELA Dziecko z autyzmem i zespołem Aspergera w szkole i przedszkolu : informacje dla pedagogów i opiekunów / Gabriela Jagielska. - Warszawa : Ośrodek Rozwoju Edukacji, (One Są Wśród Nas. Seria 2) Sygnatura: JAKLEWICZ HANNA Autyzm wczesnodziecięcy : diagnoza, przebieg, leczenie / Hanna Jaklewicz. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne : Wydawnictwo "Marabut", 1993 Sygnatura: JĘDRZEJEWSKA-WRÓBEL ROKSANA Kosmita / Roksana Jędrzejewska-Wróbel. - [Wyd. 2]. - Bielsko-Biała : Fundacja ING Dzieciom, 2009 Sygnatura: JĘDRZEJEWSKA-WRÓBEL ROKSANA Lucjan lew, jakiego nie znacie / Roksana Jędrzejewska-Wróbel. - [Wyd. 3]. - Bielsko-Biała : Fundacja ING Dzieciom; Warszawa: Muchomor, [2008?] Sygnatura: KENDALL PHILIP C. Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji / Philip C. Kendall ; przekł. [z ang.] Joanna Kowalczewska. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, (Psychologia Kliniczna) Sygnatura: MACIARZ ALEKSANDRA Dziecko autystyczne z zespołem Aspergera : studium przypadku / Aleksandra Maciarz, Małgorzata Biadasiewicz. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2000 Sygnatura:

4 13. KUTSCHER MARTIN L. Dzieci z zaburzeniami łączonymi : ADHD, trudności w nauce, zespół Aspergera, zespół Touretta, depresja dwubiegunowa i inne zaburzenia / Martin L. Kutscher, Tony Attwood, Robert R. Wolff ; [tł. z ang. Robert Waliś]. - Warszawa : Wydawnictwo K. E. Liber, (Biblioteka Rodzica i Pedagoga) Sygnatura: PISULA EWA Autyzm i przywiązanie : [studia nad interakcjami dzieci z autyzmem i ich matek] / Ewa Pisula. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, (Psychologia w Monografiach Naukowych / red. Jan Strelau, Dariusz Doliński ; 4) Sygnatura: PISULA EWA Autyzm u dzieci : diagnoza, klasyfikacja, etiologia / Ewa Pisula. - Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002 Sygnatura: PISULA EWA Autyzm u dzieci : diagnoza, klasyfikacja, etiologia / Ewa Pisula. - Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000 Sygnatura: PŁACZ Płacz bez łez : listy rodziców dzieci autystycznych / oprac. Magdalena Grodzka. - Gdańsk : Wydawnictwo Medyczne Makmed, 1995 Sygnatura: PROFESJONALIZM Profesjonalizm a serce : rozważania o nauczycielu dzieci z niepełnosprawnością intelektualną oraz z autyzmem : praca zbiorowa / [pod red. Grażyny Kowalczyk]. - Warszawa : Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, (Rozważania o...) Sygnatura: RANDALL PETER Autyzm: jak pomóc rodzinie / Peter Randall, Jonathan Parker ; przekł. [z ang.] Sylwia Pikiel. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, (Psychologia Dziecka) Sygnatura: RODZINA Rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym : możliwości i ograniczenia rozwoju / red. nauk. Hanna Liberska. - Warszawa : Difin, (Engram) Sygnatura: SZATMARI PETER Uwięziony umysł : opowieści o ludziach z autyzmem / Peter Szatmari. - Kraków : Społeczny Instytut Wydawniczy "Znak", , [3] s. ; 21 cm. Sygnatura:

5 22. TWORZYĆ Tworzyć czy odtwarzać? : rozważania o skutecznym planowaniu pracy z dziećmi oraz młodzieżą niepełnosprawnymi intelektualnie i z autyzmem / [red. merytoryczna Grażyna Kowalczyk]. - Warszawa : Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, (Rozważania o...) Sygnatura: W STRONĘ W stronę podmiotowości osób niepełnosprawnych / pod red. Anny Klinik. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", (Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych ; T. 4) Sygnatura: WCZESNE Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole : poradnik dla organizatorów działań, dla terapeutów oraz dla rodziców / red. Teresa Serafin. - Warszawa : Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, 2005 Sygnatura: WINCZURA BARBARA Dziecko z autyzmem : terapia deficytów poznawczych a teoria umysłu / Barbara Winczura. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2008 Sygnatura: WYBRANE Wybrane formy terapii i rehabilitacji osób z autyzmem / red. Ewa Pisula, Dorota Danielewicz. - [Wyd. 2]. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2008 Sygnatura: ZESPÓŁ ASPERGERA Zespół Aspergera / Aleksandra Maciarz // W : Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku / pod red. Tadeusza Pilcha. - Warszawa : Wydawnictwo Akademickie Żak, s Sygnatura: t ZINDYWIDUALIZOWANA Zindywidualizowana ocena i terapia dzieci autystycznych i z zaburzeniami w rozwoju : praca zbiorowa. T. 3. Ćwiczenia edukacyjne dla dzieci autystycznych / Eric Schopler [i in.] ; przekł. [z ang.] Sławomir Mil. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne : Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym, 1994 Sygnatura: t ZÖLLER DIETMAR Gdybym mógł z wami rozmawiać... : autystyczny chłopiec szuka porozumienia / Dietmar Zöller ; przedm. Friedrich Specht. - Warszawa : Fundacja Synapsis, (Inne Niż Inni) Sygnatura:

6 ARTYKUŁY Z CZASOPISM 1. ANALFABECI emocji [zmagania życiowe osób cierpiących na zespół Aspergera] / Anna Waligórska, Michał Waligórski // Charaktery , nr 1, s AUTYZM a praca / Agnieszka Czapczyńska // Remedium , nr 3, s AUTYZM czy nie autyzm? / Anna Dubis // Edukacja i Dialog , nr 7, s AUTYZM jako wynik zaburzeń we wczesnych etapach rozwoju człowieka / Marzena Górecka, Tomasz Hanć // Remedium , nr 5, s AUTYZM problem wciąż nieznany / Małgorzata Błądek // Problemy Opiekuńczo- Wychowawcze , nr 2, s AUTYZM u dzieci / Karolina Appelt // Edukacja i Dialog , nr 4, s BADANIA nad wykorzystaniem metody Ruchu Rozwijającego w pracy z dzieckiem autystycznym / Jacek Błeszyński // Wychowanie na co Dzień , nr 12, s BADANIA różnicujące autyzm od zatrucia dzieci metalami ciężkimi / Jacek Błeszyński // Wychowanie na co Dzień , nr 1-2, s BADANIE nad wykorzystaniem metody Ruchu Rozwijającego w pracy z dzieckiem autystycznym / Jacek Błeszyński // Wychowanie na co Dzień , nr 12. s BIOLOGICZNE uwarunkowania autyzmu / Marzena Górecka, Tomasz Hanć // Remedium , nr 2, s BYĆ sobą wśród innych rola świetlicy szkolnej w procesie dziecięcej integracji / Agata Sijer // Nauczanie Początkowe /2004, nr 1, s CHŁOPCY z domku z kart [ojciec dwóch autystycznych synów opowiada o próbach zajrzenia do ich zamkniętego świata] / Jerzy Czerwiński // Charaktery , nr 6, s DRAMA w pracy z dziećmi z zespołem Aspergera / Tomasz Ciećwierz // Remedium , nr 11, s DZIECKO z autyzmem w przedszkolu specjalnym / Marta Perekitko // Wychowanie w Przedszkolu , nr 4, s DZIECI zamknięte we własnym świecie / Ewa Pisula // Życie Szkoły , nr 6, s DZIECI z zaburzeniami ze spektrum autyzmu wyzwaniem dla rodziców i wychowawców / Paulina Gołaska // Wychowanie w Przedszkolu , nr 4, s DZIECI z zaburzeniami ze spektrum autyzmu / Paulina Gołaska, Anna Nowotnik // Wychowanie w Przedszkolu , nr 1, s

7 18. DZIECKO autystyczne : metody i formy pracy w szkole / Katarzyna Patyk // Nowa Szkoła , nr 5, s DZIECKO autystyczne w klasie szkolnej / Krystyna Barłóg // Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne , nr 8-9, s DZIECKO autystyczne z zespołem Aspergera / Małgorzata Biadasiewicz // Szkoła Specjalna nr 2 s DZIECKO z Zespołem Aspergera / Magda Wójcik // Remedium , nr 3, dod. s DZIEWCZĘTA i kobiety z zespołem Aspergera sukces czy porażka w szkole lub w pracy? / Agnieszka Rynkiewicz // Edukacja i Dialog , nr 5, s DZIEWCZYNKA z chłopięcym umysłem / oprac. Agnieszka Czapczyńska // Remedium , nr 2, s FOLIA bąbelkowa niepozorny sprzymierzeniec terapeuty / Maria Raszewska // Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne , nr 6/7, s FUNKCJONOWANIE psychospołeczne rodziców i rodzeństwa dziecka autystycznego / Sylwia Błaszczyk // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze , nr 3, s HIPOTERAPIA w usprawnianiu dzieci autystycznych / Izabela Zając, Jadwiga Pucher, Małgorzata Grabara // Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne , nr 11, s INTEGRACJA czy izolacja / Jolanta Narewska, Elżbieta Woźniak // Życie Szkoły , [nr] 6, s INTEGRACJA dziecka autystycznego z rówieśnikami / Jolanta Narewska, Elżbieta Woźniak // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze , nr 4, s INTEGRACJA sensoryczna / Marta Wiśniewska // Wychowanie w Przedszkolu , nr 10, s INTEGRACYJNY turnus terapii twórczej / Anna Ostrowińska // Problemy Opiekuńczo- Wychowawcze , nr 6, s JAK przygotować dziecko autystyczne do nauki szkolnej? / Katarzyna Patyk // Edukacja i Dialog , nr 1/2, s KACPER dziecko autystyczne / Magdalena Sowińska / Wychowanie w Przedszkolu , nr 10, s KATEGORIE użytkowników wspomagającej i alternatywnej komunikacji / Wirginia Loebl // Szkoła Specjalna , nr 5, s KIEDY Asperger dorasta razem z nami / Lee A. Wilkinson // Charaktery , nr 12, s

8 35. KONCEPCJA diagnozy rozwojowej w terapii dzieci z autyzmem i pokrewnymi zaburzeniami / Joanna Ławicka // Szkoła Specjalna , nr 4, s METODY i formy pracy z uczniem autystycznym / Katarzyna Patyk // Nowa Szkoła , nr 2, s MIEDZY terapią a przemocą / Anna Różalska, Ewa Szmytkowa // Niebieska Linia , nr 4, s MOCNE strony autyzmu. Zespół Aspergera // Edukacja i Dialog , nr 2, s MOJE spotkanie z dzieckiem autystycznym / Maria Pura // Problemy Opiekuńczo- Wychowawcze , nr 4, s MOŻLIWOŚĆ edukacji : autyzm u dzieci z małych środowisk / Jadwiga Rafalska-Kawalec // Życie Szkoły , nr 10, s. 21[599]-25[603] 41. NA imię mam Aspie / Krystyna Milewska // Charaktery , nr 11, s NAJCZĘSTSZE błędy w postępowaniu z rodzicami dzieci autystycznych / Tadeusz Perzanowski // Problemy Opiekuńczo Wychowawcze , nr 5, s O WSPÓŁPRACY z rodzicami dzieci niepełnosprawnych / Maria Raszewska, Krystyna Szoś // Szkoła Specjalna , nr 3, s OSOBA z upośledzeniem umysłowym też staje się dorosła / Joanna Lach // Szkoła Specjalna , nr 2, s OŚRODEK terapii dzieci autystycznych Giant Steps / Krzysztof Stachyra // Szkoła Specjalna , nr 1, s PERCEPCJA sytuacji społecznego komunikowania się przez dziecko autystyczne / Halina Pawłowska-Jaroń // Szkoła Specjalna , nr 3, s PODSTAWY terapii i edukacji dzieci z autyzmem / Dominika Słomińska // Życie Szkoły , nr 6, s POMOC dziecku w klasie integracyjnej / Urszula Grygier // Problemy Opiekuńczo- Wychowawcze , nr 3, s PRACA z dzieckiem autystycznym / Ramona Klama // Wychowanie w Przedszkolu , nr 9, s PRACA z dziećmi autystycznymi w St. Colman's / Klaudia Mirosław // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze , nr 5, s PRACUJĘ z dziećmi autystycznymi... / Małgorzata Ciemborowicz // Wychowanie w Przedszkolu , nr 7, s PRZEGLĄD badań genetycznych koncepcji etiologii autyzmu / Jacek Błeszyński // Nowa Szkoła , nr 3, s

9 53. PSYCHOSPOŁECZNE koncepcje uwarunkowania autyzmu / Marzena Górecka, Tomasz Hanć // Remedium , nr 5, s REFLEKSJE wokół komunikacji międzyludzkiej implikacje dla interwencji językowej osób z problemami porozumiewania / Wirginia Loebl // Szkoła Specjalna , nr 3, s RODZICE dzieci autystycznych wobec sytuacji trudnych / Katarzyna Patyk // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze , nr 7, s RODZINA a dziecko z zespołem Aspergera / Anna Kic, Dominika Popielska // Remedium , nr 3, s SKUTECZNIE i profesjonalnie: poradnik dla organizacji pozarządowych pracujących na rzecz dzieci i dorosłych z autyzmem i nie tylko / red. Anna Rajner, Michał Wroniszewski // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze , [nr] 5, s SZKOŁA wobec potrzeb dziecka z zespołem Aspergera Aspergera perspektywy doświadczeń nauczyciela terapeuty / Edyta Kosior // Szkoła Specjalna , nr 3, s TRUDNOŚCI w nauczaniu dzieci nie słyszących upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim z dodatkowymi sprzężeniami / Bernadeta Filek // Szkoła Specjalna , nr 2, s UCZEŃ z autyzmem w publicznej szkole masowej / Izabela Krasiejko // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze , nr 5, s WIELOKIERUNKOWE podejście do diagnozy i wspomagania osób z autyzmem (optymalizacja) / Jacek Błeszyński // Szkoła Specjalna , nr 1, s W STRACHU przed światem o uczniu z zespołem Aspergera / Ewa Jonakowska // Życie Szkoły , nr 8, s WSPOMAGANIE rozwoju i rehabilitacja dzieci z genetycznie uwarunkowanymi zespołami zaburzeń / pod red. Władysława Dykcika, Andrzeja Twardowskiego // Szkoła Specjalna , nr 2, s WSPÓŁWYSTĘPOWANIE autyzmu i zespołu Downa kontrowersje i trudności diagnostyczne / Paulina Gołaska // Remedium , nr 11, s Z BADAŃ nad inteligencją i zdolnościami dzieci autystycznych / Barbara Winczura // Szkoła Specjalna , nr 5, s ZABAWY dziecka autystycznego / Marta Pieróg // Edukacja i Dialog , nr 7, s ZABURZENIA psychiczne u dzieci w wieku przedszkolnym. Autyzm. Zespół Aspergera / Izabela Gelleta-Mac // Wychowanie w Przedszkolu , nr 5, s

10 68. ZABURZENIA ze spektrum autyzmu przegląd teorii / Paulina Gołaska // Remedium , nr 10, s ZAJĘCIA muzyko terapeutyczne dla dzieci z autyzmem / Iwona Jędrzejczyk // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze , nr 2, s ZESPÓŁ Aspergera i wysoko funkcjonujący autyzm : inny mózg : inny umysł / Agnieszka Rynkiewicz // Edukacja i Dialog , nr 6, s ZROZUMIEĆ autystyczny świat / Elżbieta Marek // Życie Szkoły , nr 6, s ZESTAWIENIA BIBLIOGRAFICZNE 1. AUTYZM i zespół Aspergera : (zestawienie bibliograficzne [za lata ]) / oprac. Bożena Zwierzyńska // Nowa Szkoła , nr 2, s WYKAZ PRZYDATNYCH STRON WWW ( dostęp sprawdzony r.) Twój świat autyzmu, strona dla rodziców i wychowawców strona dzieci sprawnych inaczej strona Fundacji Synapsis 6. Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom z Ukrytymi Niepełnosprawnościami im. Hansa Aspergera Stowarzyszenie pomocy Osobom Autystycznym 10

11