Występowanie w Polsce i charakterystyka gatunków płazów stwierdzonych w obszarze oddziaływania inwestycji

Transkrypt

1 Występowanie w Polsce i charakterystyka gatunków płazów stwierdzonych w obszarze oddziaływania inwestycji Rozmieszczenie gatunków płazów w Polsce - gatunki stwierdzone w rejonie inwestycji (system UTM wg. Atlasu płazów i gadów Polski, 2003) traszka zwyczajna Triturus vulgaris Charakterystyka gatunku Gatunek szeroko rozpowszechniony w całej Europie. Jest to najbardziej pospolity gatunek wśród wszystkich traszek. W okresie godowym przebywa w wodzie. Wykazuje wówczas aktywność przez całą dobę, szczególnie zaś podczas ciepłych, słonecznych dni. Charakter zbiorników, w których zachodzi rozród zróŝnicowany, prawie zawsze wykorzystuje wody stojące, przynajmniej częściowo nasłonecznione z roślinnością wodną (niewielkie jeziorka polodowcowe, starorzecza, torfianki, glinianki, Ŝwirowiska, stawy osuwiskowe). W krótkim czasie po wejściu do wody traszki godują, a samice znoszą jaja przylepiając je pojedynczo do liści roślin wodnych. W fazie wodnej intensywnie Ŝerują. Samica składa jaja pojedynczo, zawijając je w liście roślin wodnych. W niekorzystnych warunkach samica moŝe przetrzymywać przez jakiś czas jaja w jajowodzie. Liczba jaj składanych przez 1 samicę waha się od kilkudziesięciu do 100 szt. Do okresu dojrzałości płciowej, którą osiągają po pierwszym lub drugim zimowaniu, przez 2-4 lata Ŝyją w środowisku lądowym. Podstawowe zagroŝenia wód gruntowych, melioracji, eutrofizacji antropogennej (nawoŝenie pól, dopływ miogenów), zasypywania odpadami oraz w wyniku robót budowlanych, w tym drogowych. traszka grzebieniasta Triturus cristatus Jeden z najszerzej rozpowszechnionych gatunków płazów w Europie, zamieszkuje duŝą część tego kontynentu. Występuje na terenie całej Polski, sięgając po Pogórze Karpackie, preferuje niziny. Wyraźnie rzadka w północno-wschodniej części kraju. Znacznie rzadziej spotykana niŝ traszka zwyczajna. Tworzy mniej liczne populacje. Spośród wszystkich krajowych traszek jest najsilniej związana ze środowiskiem wodnym. W okresie godowym spotkać ją moŝna w róŝnego rodzaju zbiornikach wodnych, jak stawy (takŝe w ogrodach), rowy, torfianki, tereny zalewowe i wody o wyŝszym stopniu eutrofizacji. Często pojawia się w okolicach źródeł. Preferuje wody stojące, rzadziej wybiera te o wolnym nurcie. Preferuje większe i głębsze stawy o mulistym dnie i silnie zarośnięte roślinnością wodną (głębokość co najmniej 0,5 m). W razie braku takich zbiorników wodnych z konieczności odbywa gody w dołach ziemnych, niewielkich rozlewiskach, nigdy w wodach płynących i silnie zanieczyszczonych. Składanie duŝych jaj odbywa się w maju na początku czerwca, gdy temperatura wody podwyŝszy się. Liczba jaj sztuk, średnio około 300. Zostają one pojedynczo lub po 2-3 sztuki zawinięte w liście roślin wodnych, chroniące je przed drapieŝnikami. Po zakończeniu godów część traszek wychodzi z wody na łąki, Zanik zbiorników wodnych wskutek eutrofizacji antropogennej (nawoŝenie pól, dopływ biogenów), niszczenia mechanicznego (zasypywanie), osuszania w wyniku melioracji oraz zamulania, wypłycania i całkowitego zarośnięcia będących efektem sukcesji; kolizje drogowe; stosowanie środków chemicznych ochrony roślin. Gatunek najsilniej ze wszystkich traszek naraŝony na negatywne oddziaływanie z uwagi na zawęŝone wymagania siedliskowe. W czasie eksploatacji inwestycji drogowej zagroŝeniem jest utrudniona migracja do miejsc rozrodu. Oddziaływanie to moŝe być skutecznie minimalizowane przez oraz budowę przepustów dla płazów. Poprawę stanu populacji moŝna uzyskać poprzez ochronę miejsc rozrodu, zapobieganie zarastaniu, tworzeniu nowych zbiorników wodnych. Polska Czerwona Księga Zwierząt: NT

2 kumak nizinny Bombina bombina pastwiska, śródleśne polany, na obrzeŝa lasów. Wykazuje bardziej nocną aktywność niŝ dzienną, nawet w fazie wodnej. Gatunek ten zamieszkuje Wschodnią i Środkową Europę. Kumak nizinny jest ściśle związany ze środowiskiem wodnym. MoŜna go spotkać w niewielkich, płytkich i szybko nagrzewających się zbiornikach wodnych, silnie zarośniętych roślinnością podwodną, często o mulisto-błotnistym dnie. Jest aktywny zarówno w dzień, jak i w nocy. Wygrzewa się na słońcu przy brzegu lub w płytkiej wodzie. Poluje na lądzie i płyciźnie. Jego łupem pada drobna fauna wodna i narybek, a na lądzie owady, ich larwy, dŝdŝownice oraz ślimaki. Gdy temperatura wody spada poniŝej 10 o C kumaki wychodzą z wody w poszukiwaniu miejsca do zimowania. Zimują gromadnie, na lądzie w norach gryzoni, ziemnych rozpadlinach lub zagrzebane w ziemi, na głębokości pół metra, często w towarzystwie innych gatunków płazów. Samice produkują i wydalają do wody jaja stopniowo, partiami. Jaja przyklejane są do pędów roślin wodnych. Okres rozrodu, inicjowany przez obfite opady deszczu, rozpoczyna się późno, przewaŝnie z początkiem maja, gdy temperatura wody osiągnie 10 o C. Zanik zbiorników wodnych wskutek eutrofizacji antropogennej (nawoŝenie pól, dopływ biogenów), niszczenia mechanicznego (zasypywanie), osuszania w wyniku melioracji oraz zamulania, wypłycania i całkowitego zarośnięcia będących efektem sukcesji; kolizje drogowe; stosowanie środków chemicznych ochrony roślin. Ŝaba moczarowa Rana arvalis Gatunek występuje na obszarze Europy Środkowej i Północnej. Zamieszkuje łąki, pola, lasy, ogrody i podobne tereny połoŝone w róŝnej odległości od zbiorników wodnych. Poza porą godową prowadzi ściśle lądowy tryb Ŝycia. Aktywny w dzień i nocą. Większość osobników zimuje na lądzie w stertach liści, chrustu, kamieni i w zakamarkach w podłoŝu, od października do marcakwietnia. Wędrówki do płytkich, najczęściej zarośniętych zbiorników i gody odbywają się po zimowaniu (marzec-maj). Po wejściu do wody u samców pojawia się jednolite, błękitne ubarwienie na całej powierzchni grzbietowej oraz wykształcają się wyraźne, czarne modzele na palcach przednich kończyn. Samica składa średnio jaj, w pojedynczym, kulistym pakiecie, czasem w kilku pakietach. W środowisku wodnym Ŝaby moczarowe rzadko lub wogóle nie polują. Dojrzałość płciową młode osobniki osiągają po ok. 3 latach. Liczebność w Polsce mniejsza niŝ Ŝaby trawnej. wód gruntowych, melioracji, zasypywania odpadami, w wyniku robót budowlanych, sukcesji naturalnej oraz zanieczyszczenie

3 Ŝaba trawna Rana temporaria Gatunek szeroko rozpowszechniony w całej Europie i całej Polsce. Okres godów Ŝaby trawnej przypada na wczesną wiosnę. Samice i samce moŝna spotkać często juŝ w fazie ampleksusu w Polsce zwykle pod koniec marca w zbiornikach wodnych. Samica składa jaj bez starannego wyboru miejsca. Skrzek tworzy galaretowate, kuliste kłęby pływające zwykle po powierzchni płytkiej wody. Natychmiast po łączeniu się par i złoŝeniu skrzeku Ŝaba trawna opuszcza wodę i aŝ do późnej jesieni Ŝyje na lądzie. śaby trawne okres snu zimowego spędzają zwykle zagrzebane w mule na dnie zbiorników wodnych, ale niedojrzałe osobniki zimują często na lądzie w wilgotnych kryjówkach. Wiosną Ŝaby trawne są pierwszymi Ŝabami budzącymi się ze snu zimowego Ŝaba jeziorowa Rana lessonae Gatunek występujący na rozległym obszarze Europy od Francji do basenu Wołgi. W Polsce występuje na całym obszarze kraju, najwyŝej połoŝone stanowisko m. śaba jeziorkowa naleŝy do grupy Ŝab zielonych, stale przebywających nad wodami. śaba jeziorkowa wybiera niewielkie wody stojące lub wolno płynące, ale jej występowanie często pokrywa się z występowaniem Ŝaby wodnej, która jest hybrydą Ŝaby jeziorkowej i Ŝaby śmieszki. Ze snu zimowego budzi się w kwietniu, a we wrześniu zapada ponownie. Wykorzystuje niewielkie jeziora, oczka wodne, stawy i młaki. Wykazuje tolerancję na kwaśny odczyn wody. Jaja składane w postaci nieregularnych kłębów. Okres godowy przypada na maj lub początek czerwca. wód gruntowych, melioracji, zasypywania odpadami, sukcesji naturalnej oraz w wyniku robót budowlanych oraz zanieczyszczenie Krajobrazie rolniczym niebezpieczny jest spływ nawozów mineralnych i pestycydów.

4 Ŝaba śmieszka Rana ridibunda Gatunek występujący w Europie od Francji do basenu Wołgi. Jest silnie związana ze środowiskiem wodnym. Występuje na całym terenie nizinnej Polski, jest jednak stosunkowo rzadka. Rzadziej występuje na wschodzie kraju. Najczęściej spotkać ją moŝna nad duŝymi zbiornikami wodnymi, takimi, jak jeziora, stawy, rozlewiska rzeczne, ale występuje teŝ w mniejszych zbiornikach takich jak śródleśne stawy, rowy melioracyjne. Zwykle przebywa na lądzie, ale tuŝ nad wodą, gdzie poluje na zdobycz. Gdy zbiorniki te wysychają podejmuje wędrówkę w poszukiwaniu innych i wtedy spotkać ją moŝna w nietypowych dla niej miejscach. Jest aktywna w dzień. Samica składa jaja w kilku partiach, łącznie od jaj. Jaja mają galaretowatą osłonkę i przyklejają się do roślin wodnych. Zimuje w zbiornikach wodnych. WraŜliwa na niedobór tlenu w wodzie. wód rzecznych i jeziornych. Ŝaba wodna Rana esculenta Gatunek występujący w Europie od Francji do basenu Wołgi. W Polsce występuje na całym obszarze kraju. śaba wodna naleŝy do grupy Ŝab zielonych, stale przebywających nad wodami; jej występowanie często pokrywa się z występowaniem Ŝaby jeziorowej. śaba wodna wybiera wody stojące lub wolnopłynące, zarówno małe jak i większe. Jaja składane są w postaci nieregularnych kłębów, w liczbie od 2-9 tysięcy. MoŜe zimować zarówno w wodzie jak i na lądzie. Występuje licznie w zbiornikach poddanych silnej antropopresji. Jest z reguły pierwszym płazem zasiedlającym nowe zbiorniki. Forma bardziej odporna na zmiany zachodzące w środowisku niŝ inne Ŝaby zielone.

5 grzebiuszka ziemna Pelobates fuscus Występuje w Europie Środkowej, Południowej i Wschodniej. W Polsce na całym niŝu, jednak nie masowo. Występuje wyłącznie na nizinnych terenach, na lądzie, głównie na glebach, w których moŝe się łatwo zagrzebać. Występuje w ogródkach warzywnych i na polach uprawnych. Preferuje stanowiska otwarte. Jest aktywna o zmierzchu i nocą, dzień spędza zagrzebana w ziemi. OdŜywia się dŝdŝownicami, owadami, larwami owadów (zjada stonkę ziemniaczaną), ślimakami, pająkami i innymi stawonogami. W czasie długotrwałej suszy moŝe spowolnić procesy Ŝyciowe zapadając w sen letni. Do zimowania przystępuje z końcem września w wykopanych przez siebie, głębokich na 1-2 m norkach lub w ziemnych tunelach gryzoni, kretów albo gniazdach jaskółek brzegówek. Pora godowa zaczyna się na przełomie marca i kwietnia, jednak moŝe przeciągnąć się do czerwca, a nawet lipca, pary grzebiuszek nie przystępują do godów masowo lecz w róŝnych terminach. W celu rozmnoŝenia grzebiuszka wędruje do stałych zbiorników wodnych. Wybiera stawy, jeziorka, przydroŝne rowy, rowy melioracyjne, łąkowe zagłębienia z wodą, obficie porośnięte roślinnością wodną oraz przybrzeŝną, taką jak pałka wodna i trzciny. Podczas godów pary grzebiuszek przebywają na dnie zbiornika ukryte wśród roślinności. Samica składa całą ilość jaj jednorazowo w postaci pojedynczego, grubego sznura o długości od cm, który owija wokół roślin wodnych lub pozostawia luzem w wodzie. Jeden sznur moŝe zawierać od 1200 do 2400 jaj. ropucha szara Bufo bufo Gatunek ten występuje w niemal całej Europie i całej Polsce. Ropucha szara pojawia się dość wcześnie. Na niŝu moŝna ją spotkać juŝ pod koniec marca. Gody rozpoczyna na początku kwietnia, nie ma szczególnych wymagań co do zbiornika. Jeśli woda zajmuje większy obszar, ropuchy trzymają się w strefie przybrzeŝnej. Prowadzi wieczorny i nocny lądowy tryb Ŝycia (młode polują takŝe w ciągu dnia). Do wody wchodzi tylko podczas godów. Ropucha szara jest silnie przywiązana do miejsca, szczególnie stare osobniki. Dzięki dobrej orientacji w przestrzeni po polowaniu wraca do swojej stałej kryjówki (nory kretów i gryzoni, nory wykopane samodzielnie, szpary między korzeniami drzew lub gęste krzewy). W sen zimowy zapada późną jesienią. Zimuje zagrzebana w ziemi lub w piwnicach Z naturalnych zagroŝeń moŝna wymienić naturalnych wrogów (zaskrońce, sowy) oraz pasoŝyty.

6 ropucha zielona Bufo viridis Gatunek ten posiada dosyć duŝy zasięg występowania. W Europie rozmieszczony jest od Francji i Niemiec po Ural i Morze Kaspijskie. W Polsce gatunek dosyć pospolity. Zwierzę zamieszkuje lasy, krzaki, tereny trawiaste, stepy a takŝe góry. Preferuje miejsca silnie nasłonecznione i suche. Dobrze radzi sobie w środowisku zmienionym działalnością ludzką[, jak parki i ogrody. Osobniki znajduje się nawet w obszarach miejskich, na skaŝonym terenie w okolicy duŝych przedsiębiorstw przemysłowych i na stertach odpadów. Posiada duŝą tolerancję na zasolenie zbiornika. Samce dojrzewają do rozrodu po 2 latach a samice po 2-3 latach. Ropucha zielona budzi się ze snu zimowego w końcu marca, gody odbywa w kwietniu i maju w róŝnych szybko nagrzewających się zbiornikach wodnych pozbawionych roślinności zielnej. Składa dwa sznury skrzeku zawierające łącznie jaj. Zanikanie miejsc rozrodu w wyniku, melioracji, i zasypywania. Negatywne oddziaływanie czynników takich jak chemizacja, kwaśne deszcze, wzmoŝony ruch pojazdów. ZagroŜeniem jest równieŝ zarybianie zbiorników wodnych i hodowla ryb drapieŝnych. rzekotka drzewna Hyla arboreta Gatunek zamieszkuje Europę Środkową i Południową oraz Azję Mniejszą. Rzekotka drzewna jest płazem aktywnym w dzień i o zmierzchu. Prowadzi lądowy, najczęściej nadrzewny tryb Ŝycia. MoŜna ją spotkać nad brzegami zbiorników wodnych, na skrajach lasów, w parkach, na zakrzaczonych łąkach i w ogrodach. Najczęściej wygrzewa się na liściach niskich krzewów i zarośli w zagajnikach, kępach jeŝyn lub malin. Głównie przesiaduje nieruchomo wśród liści czatując na zdobycz. Na sen zimowy udaje się w okresie opadania liści słuŝących jej za schronienie, pod koniec września - na początku października. Zimuje gromadnie na lądzie w pobliŝu zbiorników wodnych. Rzekotka drzewna jest najbardziej ciepłolubnym krajowym płazem. Głównym miesiącem godów tego gatunku jest maj, gdy temperatura wody osiągnie minimum o C. Samica składa porcjami skrzek w postaci nieduŝych kłębów po jaj. Pakiet jest słabo przylepiony do pędów roślin, oderwany pływa luzem po powierzchni wody. Całkowita liczba jaj złoŝonych przez jedną samicę waha się w granicach od sztuk. Rzekotka drzewna jest gatunkiem zagroŝonym szczególnie w Europie północno-zachodniej. w wyniku robót budowlanych oraz zanieczyszczenia Objaśnienia: Czerwona Księga Gatunków ZagroŜonych IUCN, 2008: LC- najmniejszego ryzyka Polska Czerwona Księga Zwierząt Kręgowce, Głowaciński 2001: NT - gatunek niŝszego ryzyka, ale bliski zagroŝenia