5182/06 ADD 1 SVT/lpe 1 DG G I EN

Transkrypt

1 RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 0 stycznia 2006 r. 582/06 ADD FISC 3 DODATEK DO NOTY PRZEWODNIEJ Od: Sekretarz Generalny Komisji Europejskiej, podpisane przez Pana Jordi AYET PUIGARNAU, Dyrektora Data przyjęcia 26 grudnia 2005 r. Do: Pan Javier SOLANA, Sekretarz Generalny/Wysoki Przedstawiciel Temat: Zwalczanie barier związanych z podatkiem dochodowym od osób prawnych dla małych i średnich przedsiębiorstw na rynku wewnętrznym Zarys pilotażowego projektu opodatkowania według zasad państwa macierzystego (Home State Taxation) Ocena wpływu W załączeniu znajduje się dokument Komisji SEC(2005) 785. Zał.: SEC(2005) /06 ADD SVT/lpe DG G I EN

2

3 KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, r. SEC(2005) 785 DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI Załącznik do KOMUNIKATU KOMISJI DO RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO Zwalczanie barier związanych z podatkiem dochodowym od osób prawnych dla małych i średnich przedsiębiorstw na rynku wewnętrznym - Zarys pilotażowego projektu opodatkowania według zasad państwa macierzystego (Home State Taxation) [ ] Ocena wpływu {COM(2005) 702 końcowy} EN EN

4 SPIS TREŚCI. WPROWADZENIE Kwestie proceduralne i konsultacje z zainteresowanymi stronami Definicja problemu: znaczenie ekonomiczne MŚP i ich niewielki udział w rynku wewnętrznym ze względu na przeszkody związane z podatkiem dochodowym od osób prawnych Znaczenie ekonomiczne małych i średnich przedsiębiorstw w UE Udział MŚP w rynku wewnętrznym i strategie wchodzenia na rynki zagraniczne Korzyści płynące z wejścia MŚP na rynki międzynarodowe Przeszkody związane z podatkiem dochodowym od osób prawnych na rynku wewnętrznym i ich znaczenie dla MŚP Ocena efektów przeszkód wynikających z opodatkowania przedsiębiorstw Cele Polityki Możliwości zniesienia barier związanych z podatkiem dochodowym od osób prawnych dla MŚP na rynku wewnętrznym Wcześniejsze pomysły i inicjatywy Dostępne możliwości Wstępne sprawdzenie Wnioski z wstępnego sprawdzenia możliwości i wybór polityki Analiza Wpływu Ocena wpływu ekonomicznego wariantu opodatkowania według zasad państwa macierzystego Wpływ opodatkowania na zasadach państwa macierzystego na MŚP Wpływ opodatkowania na zasadach państwa macierzystego na MŚP prowadzące działalność na rynku międzynarodowym Skutki rozliczania strat poniesionych za granicą: Wpływ opodatkowania według zasad państwa macierzystego na koszty zapewnienia zgodności/ koszty administracyjne działalności MŚP na rynkach międzynarodowych Wpływ opodatkowania według zasad państwa macierzystego na decyzje krajowych MŚP dotyczące rozpoczęcia nowych inwestycji transgranicznych Skutki projektu opodatkowania według zasad państwa macierzystego na gospodarkę: przeniesienie skutków na państwa macierzyste i państwa przyjmujące Wpływ na państwa przyjmujące

5 Wpływ na państwa macierzyste Wpływ projektu opodatkowania według zasad państwa macierzystego na administrację podatkową Państw Członkowskich Ocena wpływu społecznego i środowiskowego opcji opodatkowania według zasad państwa macierzystego Wpływ regionalny Wnioski Wdrożenie, monitoring i ocena ex-post

6 LISTA TABEL I WYKRESÓW Tabela : Spółki zależne/oddziały/joint venture za granicą (% MŚP) według czasu istnienia przedsiębiorstwa Tabela 2. Niektóre podstawowe spostrzeżenia dotyczące międzynarodowych grup MŚP na podstawie bazy danych AMADEUS Tabela 3. Rozkład liczby spółek zależnych międzynarodowych grup MŚP według Państw Członkowskich Tabela 4. Spółki zależne krajowych i zagranicznych MŚP będących spółkami dominującymi w poszczególnych Państwach Członkowskich Tabela 5: Kluczowe zagadnienia projektu pilotażowego opodatkowania MŚP według zasad państwa macierzystego Tabela 6: Zarys obecnego traktowania strat w aspekcie podatków dla schematów opodatkowania krajowych grup MŚP Tabela 7: Szacunkowe transgraniczne rozliczanie strat zgodnie z opodatkowaniem według zasad państwa macierzystego Tabela 8: Wpływy możliwego mechanizmu rozdzielania na dystrybucję podstaw podatkowych międzynarodowych grup MŚP w porównaniu do sytuacji obecnej Rysunek : Główne wskaźniki w gospodarce UE-25 według kategorii wielkości przedsiębiorstw, 200 r., % z całości Rysunek 2: Częstotliwość internacjonalizacji według wielkości przedsiębiorstwa Rysunek 3: Odsetek MŚP posiadających spółki zależne/oddziały/joint venture za granicą, według wielkości przedsiębiorstwa 4

7 STRESZCZENIE Wprowadzenie W komunikatach z 200 i roku dotyczących podatku dochodowego od osób prawnych oraz w późniejszych komunikatach dotyczących podatków i ceł 3 oraz polityki w stosunku do małych i średnich przedsiębiorstw 4 Komisja zajęła się kwestią ewentualnego wkładu polityki UE dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w osiągnięcie celów lizbońskich oraz szczególną rolą, jaką w tym zakresie odgrywają małe i średnie przedsiębiorstwa. Ustalono, że różnego rodzaju przeszkody podatkowe (np. zwiększone koszty dostosowania do przepisów, brak możliwości rozliczenia strat poniesionych za granicą itp.) utrudniają transgraniczną działalność gospodarczą wszystkich przedsiębiorstw w UE a małe i średnie przedsiębiorstwa z wielu powodów w szczególny sposób cierpią z powodu tych barier. W rezultacie, nie tylko ze względu na bariery podatkowe, udział małych i średnich przedsiębiorstw w rynku wewnętrznym jest znacznie mniejszy niż udział dużych firm. Powoduje to brak efektywności ekonomicznej i w rezultacie niewykorzystanie potencjału wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy. Stanowi to wyraźne zagrożenie dla osiągnięcia celów lizbońskich. Z tego względu należy podejmować działania zmierzające do rozwijania ekspansji międzynarodowej małych i średnich przedsiębiorstw, szczególnie w dziedzinie opodatkowania. W związku z tym niniejsza Ocena wpływu przede wszystkim podaje informacje na temat konsultacji przeprowadzonych w kontekście pilotażowego projektu opodatkowania według zasad państwa macierzystego dla MŚP. Opisuje następnie problem, który mają rozwiązać działania polityczne (tzn. niewielki udział MŚP w rynku wewnętrznym ze względu na przeszkody związane z podatkiem dochodowym od osób prawnych) i cele polityki dotyczące rozpatrywanych działań. Ocena wpływu zawiera analizę szeregu opcji politycznych i ocenia, czy są one odpowiednie do usunięcia barier podatkowych utrudniających międzynarodową ekspansję małych i średnich przedsiębiorstw w ramach rynku wewnętrznego. Przedstawia ona również ocenę jakościową i ilościową (w miarę możliwości) głównych skutków ekonomicznych, społecznych i związanych ze środowiskiem wynikających z przyjęcia systemu opodatkowania według zasad państwa macierzystego. Określa ona również ustalenia potrzebne do wdrożenia takiego podejścia oraz jego monitorowania i ewaluacji. W kierunku rynku wewnętrznego bez barier podatkowych Strategia stworzenia skonsolidowanej podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych dla działalności przedsiębiorstw na terytorium całej UE [COM(200)582] z dnia r. 2 Rynek wewnętrzny bez przeszkód w zakresie opodatkowania spółek osiągnięcia, istniejące inicjatywy i pozostałe wyzwania [COM(2003)726] z dnia r. 3 Wkład polityki w zakresie podatków i ceł do Strategii Lizbońskiej [COM(2005)532] z dnia r. 4 Polityka w stosunku do MŚP na rzecz wzrostu i zatrudnienia [COM(2005)55] z dnia r. 5

8 Konsultacje z zainteresowanymi stronami Badanie opodatkowania przedsiębiorstw z 200 roku wskazało jeden model dla wspólnej podstawy podatku dochodowego od osób prawnych a mianowicie opodatkowanie na zasadach państwa macierzystego [ Home State Taxation (HST)] jako rozwiązanie, które byłoby szczególnie korzystne dla działalności międzynarodowej prowadzonej przez MŚP. W badaniu wysunięto propozycję rozpoczęcia wstępnego etapu pilotażowego projektu polegającego na zastosowaniu tego podejścia do MŚP. Pomysł ten uzyskał akceptację i służby Komisji rozpoczęły procedurę konsultacji w celu przedyskutowania tej kwestii z zainteresowanymi stronami. W ramach procesu konsultacji zorganizowano warsztaty, konsultacje społeczne online, spotkania dwustronne i dystrybucję kwestionariusza. Działania te objęły odpowiednie zainteresowane strony (tzn. ekspertów z zakresu biznesu i rachunkowości/podatków, federacje i organizacje krajowe i europejskie, jak również naukowców). Szczegółowe raporty na temat wyników tych działań są powszechnie dostępne 2. Większość zainteresowanych stron uznała, że podatek dochodowy od osób prawnych stanowi poważną przeszkodę dla transgranicznej ekspansji MŚP oraz że podejście oparte na opodatkowaniu według zasad państwa macierzystego może wnieść w tym kontekście pozytywny wkład poprzez wsparcie i sprzyjanie prowadzeniu działalności gospodarczej przez te przedsiębiorstwa w innych Państwach Członkowskich. Znaczenie gospodarcze MŚP i ich niewielki udział w rynku wewnętrznym ze względu na bariery związane z opodatkowaniem osób prawnych Małe i średnie przedsiębiorstwa (na ogół określane jako przedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 250 pracowników) stanowią znaczącą część gospodarki europejskiej. W 25 państwach UE istnieje około 23 milionów małych i średnich przedsiębiorstw, co stanowi 99,8% wszystkich przedsiębiorstw i około 66% całkowitego zatrudnienia w sektorze prywatnym. Szczególne znaczenie MŚP w obszarze tworzenia miejsc pracy potwierdza fakt, że wykazują one większy wzrost zatrudnienia niż duże przedsiębiorstwa. Poza tym dowody empiryczne wyraźnie wskazują, że wzrost gospodarczy jest pozytywnie skorelowany z rosnącą rolą MŚP (szczególnie ze względu na pozytywne oddziaływanie zewnętrzne MŚP na całość gospodarki). Dlatego też uważa się, że MŚP odgrywają główną rolę we wzroście gospodarczym i wzroście zatrudnienia oraz spójności społecznej UE. Europejskie małe i średnie przedsiębiorstwa rozwijają swoją działalność gospodarczą głównie na rynkach krajowych, a zatem ich zaangażowanie w działania międzynarodowe na rynku wewnętrznym pozostaje na niskim poziomie. Dotyczy to wszystkich form Opodatkowanie przedsiębiorstw na rynku wewnętrznym [SEC(200)68]. 2 oraz 6

9 wchodzenia na rynki zagraniczne, od zwykłej skłonności do eksportowania lub importowania od zagranicznych dostawców do bardziej złożonych form wchodzenia na rynki zagraniczne. Jedynie 3% małych i średnich przedsiębiorstw funkcjonujących w UE tworzy spółki zależne, oddziały lub spółki joint venture za granicą. Analiza statystyczna na podstawie dużego zasobu danych dostarcza dokładniejszych spostrzeżeń na temat głównych cech międzynarodowych grup MŚP 2 działających w UE: pokazuje ona, że na jedną spółkę dominującą typu MŚP przypada średnio 2,82 spółek zależnych z większościowym udziałem spółki macierzystej oraz że kraje sąsiadujące stanowią główny kierunek inwestycji zagranicznych w postaci spółek zależnych za granicą dokonywanych przez MŚP będące spółkami dominującymi. Przyjmując, że, jak wykazało kilka badań, zaangażowanie w działalność międzynarodową ma pozytywny wpływ na konkurencyjność i wyniki MŚP 3 oraz że obecne otoczenie gospodarcze i biznesu uwypukla rolę przedsiębiorstw nastawionych na rozwój międzynarodowy w gospodarce światowej, problem niewielkiego udziału MŚP w rynku wewnętrznym zilustrowany przez statystyki przedstawione powyżej uznaje się za rzeczywisty i konkretny problem, który ma wpływ na wyniki gospodarcze i społeczne osiągane przez całą UE. Poszczególne wskaźniki 4 pokazują, że udział MŚP w rynku wewnętrznym utrudniają między innymi bariery związane z podatkiem dochodowym od osób prawnych, które napotykają przedsiębiorstwa podejmując działalność za granicą. W tym sensie istnieją dwa rodzaje barier związanych z podatkiem dochodowym od osób prawnych, które mają specjalne znaczenie dla międzynarodowych MŚP na rynku wewnętrznym. Po pierwsze, MŚP mają szczególne trudności w pokrywaniu kosztów na zapewnienie zgodności z przepisami wynikających z konieczności dostosowania się do nawet 25 różnych systemów podatkowych. Wiele badań pokazuje, że koszty na zapewnienie zgodności mają charakter regresywny w stosunku do wielkości i stanowią nieproporcjonalnie większe obciążenie dla MŚP (w porównaniu do większych firm) 5. Po drugie, ograniczony dostęp lub brak możliwości rozliczenia strat poniesionych za granicą nie tylko zniechęca do tworzenia zakładów za granicą, lecz także wpływa na warunki dla przetrwania Zestaw danych AMADEUS zawiera ujednolicone roczne rachunki około 7 milionów przedsiębiorstw z 38 krajów, w tym 25 Państw Członkowskich UE. AMADEUS zawiera również informacje na temat (krajowych i transgranicznych) powiązań pomiędzy przedsiębiorstwami w bazie danych nazywanej własność, a zatem jest przydatny do analizy przedsiębiorstw transgranicznych. 2 Do celów tej analizy przyjęto, że międzynarodowa grupa MŚP istnieje, gdy MŚP będące spółką dominującą z siedzibą w Państwie Członkowskim UE jest właścicielem przynajmniej 50% jednej lub więcej spółek zależnych - MŚP znajdujących się w innym Państwie lub Państwach Członkowskich. 3 Komisja Europejska (2003): Internacjonalizacja MŚP, Obserwatorium europejskich MŚP, 2003/Nr 4, Publikacje DG Przedsiębiorstwa. 4 Zob. wyniki konsultacji z zainteresowanymi stronami. 5 Komisja Europejska (2004): Europejskie badanie podatkowe, Dokument roboczy Komisji, SEC(2004)28/2. 7

10 nowych przedsiębiorstw oraz ogranicza dostęp firm do finansowania w kluczowym etapie rozwoju przedsiębiorstwa. Te szczególne transgraniczne bariery podatkowe, wraz z pewnymi cechami krajowych systemów podatkowych, które zwykle faworyzują działalność krajową w porównaniu z zagraniczną, powodują, że MŚP nie podejmują handlu i inwestycji międzynarodowych lub preferują transakcje wyłącznie krajowe, nawet gdy są one wyraźnie mniej korzystne w kategoriach ekonomicznych. Jeśli MŚP rozwijają działalność w innych Państwach Członkowskich muszą systematycznie ponosić wyższe koszty zapewnienia zgodności i finansowania niż większe firmy i co za tym idzie są narażone na większe ryzyko bankructwa. W wielu innych obszarach polityki podjęto działania związane z harmonizacją i wzajemnym uznawaniem, aby udzielić wsparcia międzynarodowej działalności MŚP. Opodatkowanie pozostaje jedyną z największych przeszkód dla takiej działalności i nie rozpatrywano jej jeszcze na szczeblu UE. Cele polityki Przeszkody na drodze do jednolitego rynku związane z podatkiem dochodowym dla osób prawnych mogą utrudnić wzrost gospodarczy i wzrost zatrudnienia oraz mieć negatywne konsekwencje gospodarcze zarówno dla MŚP jak i dla całej UE. Istnieje zatem pilna potrzeba działań związanych z polityką w tym obszarze, które pozwoliłyby takie bariery usunąć. Ogólne cele polityk w tym obszarze powinny obejmować wspieranie i zwiększanie inwestycji i ekspansji MŚP na terytorium innych Państw Członkowskich w ramach unijnego otoczenia podatkowego oraz zminimalizowanie związanych z podatkami strat efektywności w odniesieniu do wyborów MŚP dotyczących miejsca inwestycji (tzn. uczynienie z podatków jak najbardziej neutralnego czynnika w odniesieniu do decyzji MŚP dotyczących miejsca lokowania przez nie inwestycji na terytorium UE). Cele szczegółowe działań związanych z polityką obejmują udzielenie wsparcia MŚP, które chcą utworzyć oddział/spółkę zależną w innych Państwach Członkowskich, aby zastąpić lub uzupełnić krajową produkcję na eksport przez jej lokalizację za granicą. Byłaby to polityka liberalizacji w ramach swobody przedsiębiorczości (art. 43 Traktatu). Korzyści z osiągnięcia tych celów będą się ostatecznie przejawiać, na wystarczająco konkurencyjnych rynkach, poprzez zwiększenie korzyści dla konsumentów. Możliwości zniesienia barier związanych z podatkiem dochodowym od osób prawnych dla MŚP na rynku wewnętrznym Rozważano pięć możliwości działań politycznych zmierzających do zlikwidowania wyżej opisanych barier podatkowych utrudniających (pożądane z ekonomicznego punktu widzenia) zwiększenie udziału małych i średnich przedsiębiorstw w rynku wewnętrznym, 8

11 a w szczególności mające na celu ułatwienie tworzenia zakładów w innych Państwach Członkowskich. - Brak zmian w polityce: Prowadzone są ogólne działania w zakresie zwalczania barier podatkowych napotykanych przez wszystkie przedsiębiorstwa, bez względu na ich wielkość. Można zatem utrzymywać, że nie ma potrzeby podejmowania specjalnych działań w odniesieniu do barier podatkowych dla MŚP. Takie podejście stosowano dotychczas i w jego wyniku MŚP nie korzystają w pełni z rynku wewnętrznego. Ponadto, wspomniane ogólne działania postępują dość wolno i ich ewentualny wpływ na MŚP jest niepewny. - Uproszczenie i standaryzacja zasad rozliczania podatku i prowadzenia księgowości w zakresie transakcji międzynarodowych przez przedsiębiorstwa na terenie całej UE: byłaby to olbrzymia pomoc dla przedsiębiorstw, która pozwoliłaby na zmniejszenie ponoszonych przez nie kosztów na zapewnienie zgodności. Jednak to podejście nie zajmuje się w sposób całościowy transgranicznymi barierami w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, na które napotykają MŚP i poza pojedynczymi przypadkami nie należy oczekiwać jego pozytywnych efektów. Odnosi się ono tylko do jednego aspektu jednej z barier podatkowych, tzn. dysproporcji w odniesieniu do kosztów na zapewnienie zgodności (i nie zajmuje się kwestią rozliczania strat poniesionych za granicą ani szczegółowymi kwestiami związanymi z tworzeniem zakładów za granicą). - Dyrektywa o rozliczaniu strat poniesionych za granicą: ta inicjatywa odnosi się to jednego z kluczowych problemów utrudniających ekspansję MŚP na rynku wewnętrznym. Jednak tylko częściowo, gdyż nie dotyczy ona innych kwestii, takich jak nieproporcjonalne koszty na zapewnienie dostosowania do przepisów podatkowych. - Bezpośrednie dotacje z Państw Członkowskich/pomoc publiczna: ta opcja zajmuje się barierami podatkowymi dla MŚP wykorzystując instrument niezwiązany z podatkami. Odpowiednio zaplanowane dopłaty mogłyby zachęcić MŚP do ekspansji za granicą. W najlepszym wypadku takie rozwiązanie zrównoważyłoby bariery podatkowe, ale nie zniosłoby ich i mogłoby spowodować problemy związane z pomocą państwa czy konkurencją. - Projekt pilotażowy opodatkowania według zasad państwa macierzystego: W ramach takiej koncepcji opodatkowania małe lub średnie przedsiębiorstwo prowadzące działalność w więcej niż jednym państwie mogłoby obliczać swoje zyski podlegające opodatkowaniu we wszystkich krajach według znanych sobie zasad opodatkowania w jego państwie macierzystym. Dochód podlegający opodatkowaniu zostałby rozdzielony pomiędzy państwami według określonego klucza (np. wypłaty z tytułu zarobków, obroty lub inne) a każde państwo stosowałoby własną stawkę podatku w odniesieniu do przypadającej na nie części zysku. Podejście to opiera się na zasadzie wzajemnego uznawania i jako takie w pełni zachowuje zasadę subsydiarności i proporcjonalności. Podczas konsultacji społecznych dotyczących koncepcji projektu pilotażowego (patrz wyżej) w większości otrzymanych odpowiedzi opowiadano się za przetestowaniem 9

12 projektu pilotażowego w warunkach rzeczywistych a przeciwko czysto teoretycznemu testowaniu czy też zastosowaniu koncepcji do próbki wzorcowych przedsiębiorstw. Jednak to te dwie ostatnie opcje stanowią możliwą formę zastosowania projektu pilotażowego. Ocena wpływu Szczegółowa ocena wpływu ekonomicznego projektu pilotażowego opodatkowania według zasad państwa macierzystego analizuje ewentualne skutki tej polityki dla różnych sił napędowych i podmiotów gospodarczych: - Analizuje się przede wszystkim wpływ działań związanych z tą koncepcją na MŚP: * Opodatkowanie na zasadach państwa macierzystego mogłoby przede wszystkim przynieść korzyści małym i średnim przedsiębiorstwom, które mają już zakłady w innych Państwach Członkowskich od tych, w których mają siedzibę przedsiębiorstwa będące spółkami dominującymi. Korzyści dla tych przedsiębiorstw obejmowałyby poprawę w zakresie rozliczania strat oraz niższe koszty na zapewnienie zgodności z przepisami podatkowymi: a) Ze względu na fakt, że działania związane z opodatkowaniem według zasad państwa macierzystego pozwalają na stworzenie jednolitego systemu rozliczania strat dla wszystkich członków określonej międzynarodowej grupy MŚP (tzn. ten sam system rozliczania strat stosowany jest do krajowego opodatkowania grup przedsiębiorstw), powinno to doprowadzić do bardziej efektywnej, niezależnej od kwestii podatkowych, alokacji zasobów z inwestycji MŚP w UE. Jednak międzynarodowe grupy MŚP ze spółkami dominującymi z siedzibą w państwach, które nie posiadają odpowiednich regulacji w zakresie rozliczania strat dla grup w ramach krajowych przepisów podatkowych (Belgia, Czechy, Estonia, Grecja, Węgry, Litwa i Słowacja) nie skorzystają z możliwości rozliczania strat poniesionych za granicą, które oferuje projekt opodatkowania według zasad państwa macierzystego. W analizie ilościowej rozliczania strat w ramach projektu opodatkowania według zasad państwa macierzystego oszacowano, że całkowita roczna kwota, którą mogą odliczyć międzynarodowe grupy MŚP jest rzędu trzech miliardów EUR (czego wynikiem są oszczędności w płatnościach podatku wynoszące około 860 miliony EUR). Stanowi to średnio około 0% całkowitych strat międzynarodowych grup MŚP z siedzibą na terytorium UE. Z możliwości rozliczania strat poniesionych za granicą, którą oferuje projekt opodatkowania według zasad państwa macierzystego mogłoby skorzystać około 30-40% istniejących międzynarodowych grup MŚP. 0

13 b) Zastosowanie zasad podatkowych państwa macierzystego do zagranicznej działalności małego lub średniego przedsiębiorstwa zmniejsza koszty na zapewnienie zgodności związane z opodatkowaniem ze względu na brak konieczności zajmowania się 25 różnymi krajowymi systemami podatkowymi. Ocenia się, że ograniczenie kosztów bezpośrednich dzięki uproszczeniu obciążeń administracyjnych dla istniejących międzynarodowych grup MŚP wynosi, według ostrożnych szacunków, około 70 milionów EUR rocznie dla UE-25.Można ostrożnie ocenić, że w dłuższej perspektywie to ograniczenie kosztów dla istniejących międzynarodowych grup MŚP zwiększy PKB Unii Europejskiej o dwukrotność tej kwoty. * Skutki opodatkowania według zasad państwa macierzystego dla przedsiębiorstw rozpoczynających działalność transgraniczną: usunięcie barier podatkowych poprzez działania związane z wprowadzeniem opodatkowania według zasad państwa macierzystego może również mieć wpływ na decyzje przedsiębiorstw o rozpoczęciu działalności na terytorium innych państw (tzn. nowe udziały w spółkach zależnych za granicą, nowe lub zwiększone bezpośrednie inwestycje zagraniczne, nowe oddziały za granicą, itp.). Odnosi się to do przedsiębiorstw już działających za granicą, które chcą rozwijać działalność w innych Państwach Członkowskich. Dotyczy to jednak również przedsiębiorstw działających do tej pory tylko w kraju, o ile kwestie podatkowe mogą mieć wpływ na ich decyzje. Działania w ramach projektu opodatkowania według zasad państwa macierzystego mogłyby skłonić te przedsiębiorstwa do rozwinięcia działalności za granicą, ponieważ eliminacja barier podatkowych ma wpływ na bilans potencjalnych korzyści i kosztów wchodzenia na rynki zagraniczne, które muszą ponieść. Zmiana regulacji podatkowych w zakresie rozliczania strat poniesionych za granicą oraz zmniejszenie kosztów na zapewnienie zgodności powinny zachęcić przedsiębiorstwa do zbadania możliwości inwestycji za granicą, o ile nie rozpatrywały one tej kwestii wcześniej, oraz zwiększyć szanse przetrwania transgranicznych MŚP w ciągu pierwszych lat działalności. Trudno jest odpowiedzieć z góry na pytanie, ile przedsiębiorstw będzie skłonnych do rozwijania działalności na terytorium innych państw w wyniku uproszczonego systemu administracyjnego oraz możliwości rozliczania strat poniesionych w innych Państwach Członkowskich. Pomimo to można się spodziewać, że zwiększenie udziału MŚP na rynku wewnętrznym dzięki pilotażowemu projektowi, który spowodowałby zmianę w podstawie opodatkowania podatkiem od osób prawnych w UE i zmieniłby koszty na zapewnienie zgodności, będzie miało ograniczony zasięg, ponieważ opodatkowanie stanowi tylko jedną z barier utrudniających rozwijanie przez MŚP działalności na terytorium innych państw. - Następnie analizie poddano sposób, w jaki poprawa sytuacji zakładów za granicą przekłada się na sytuację gospodarczą przyjmującego i macierzystego Państwa Członkowskiego. Poprzez zwiększenie otwarcia rynku wewnętrznego, projekt opodatkowania według zasad państwa macierzystego powoduje zwiększenie konkurencji w przyjmującym Państwie Członkowskim. Powinno to doprowadzić do wzrostu globalnej wydajności i lepszej alokacji zasobów, chociaż może również spowodować

14 wyparcie z rynku niektórych lokalnych MŚP. Inne przewidywane skutki wejścia przedsiębiorstw międzynarodowych na rynek lokalny będą pozytywne dla przedsiębiorstw lokalnych, np. zwiększone zapotrzebowanie na lokalnych dostawców lub usprawnienie transferu technologii i know-how do przedsiębiorstw lokalnych. Korzyści dla macierzystych Państw Członkowskich powinny obejmować zwiększenie umiejętności oraz wykorzystanie nowych technologii po dokonaniu inwestycji za granicą. Na wystarczająco konkurencyjnych rynkach wzrost wydajności dzięki zwiększeniu konkurencji przyniesie konsumentom korzyści w postaci niższych cen produktów, ich lepszej jakości i większego wyboru. Tego rodzaju długoterminowych, dynamicznych efektów nie można właściwie określić ilościowo, ale uważa się je za najważniejsze dla gospodarki UE jako całości. - Wprowadzenie opodatkowania według zasad państwa macierzystego będzie miało również konsekwencje dla krajowych administracji podatkowych Państw Członkowskich. Zalicza się do nich większe wydatki na administrację, kontrolę i koordynację z innymi organami skarbowymi oraz konsekwencje dla dochodów wynikające z możliwości rozliczania strat poniesionych za granicą oraz repartycji podstawy opodatkowania. Analiza ilościowa pokazuje ewentualne skutki repartycji w oparciu o takie czynniki jak wynagrodzenia, obroty lub aktywa na rozkład podstaw opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych istniejących międzynarodowych grup MŚP pomiędzy Państwami Członkowskimi UE. W każdym razie, biorąc pod uwagę proporcje przedsiębiorstw i przedmiotowego opodatkowania w porównaniu do dochodów podatkowych Państw Członkowskich, konsekwencje dla wpływów z podatków wynikające z projektu opodatkowania według zasad państwa macierzystego powinny być niewielkie i nie stanowić dla żadnego Państwa Członkowskiego negatywnych skutków niemożliwych do przezwyciężenia. Istotne znaczenie ma również uwzględnienie faktu, że obecna wartość netto dochodów z podatków może nawet wzrosnąć poprzez wzrost przyszłych dochodów z podatków dzięki zwiększeniu dochodów/trwałości MŚP i oczekiwanym korzyściom dla gospodarki UE jako całości. W ramach oceny przeprowadzono również analizę środowiskowych i społecznych aspektów systemu opodatkowania według zasad państwa macierzystego, a jej wyniki wskazują, że taki system miałby pozytywne skutki społeczne, takie jak większy poziom zatrudnienia i wyższe płace (w następstwie wyższej wydajności), szczególnie w państwach przyjmujących. Projekt pilotażowy nie miałby żadnego poważnego wpływu na środowisko naturalne. Całkowite wpływy z podatku dochodowego od osób prawnych stanowią średnio 6,7% dochodów z podatków ogółem dla UE-25 (Komisja Europejska (2005): Struktura systemów podatkowych w Unii Europejskiej, DG Podatki i Unia Celna). Odsetek podatku dochodowego od osób prawnych otrzymanego od MŚP, co więcej, od międzynarodowych grup MŚP jest znacznie niższy i według ostrożnych szacunków wynosi około 0,066% całkowitych wpływów z podatków. 2

15 Ocena oddziaływania regionalnego sugeruje, że można w sposób uzasadniony zakładać, że wiele małych i średnich przedsiębiorstw, które decydują się na utworzenie zakładu w innym Państwie Członkowskim ma siedzibę w regionach przygranicznych i zdecyduje się na utworzenie takiego zakładu po drugiej stronie granicy. Może się jednak zdarzyć, że działania związane z projektem skłonią stosunkowo więcej MŚP położonych w odległych regionach i potrzebujących dodatkowego bodźca, do zaangażowania się w prowadzenie transgranicznej działalności gospodarczej (ponieważ skłonność do prowadzenia działalności transgranicznej jest większa w regionach przygranicznych). W przypadku państw, które nie stosują żadnych krajowych zasad rozliczania strat dla grup przedsiębiorstw, nie jest dostępna jedna z głównych opcji systemu opodatkowania według zasad państwa macierzystego a zatem można spodziewać się tam mniejszego zaangażowania MŚP. Z uwagi na fakt, że pilotażowy projekt systemu opodatkowania według zasad państwa macierzystego będzie miał charakter dobrowolny zarówno dla Państw Członkowskich, jak i dla zainteresowanych przedsiębiorstw, jego rzeczywisty wpływ będzie z definicji wyłącznie pozytywny. Ponadto sugeruje się wdrożenie pilotowego projektu poprzez umowę wielostronną lub, w stosunkach dwustronnych, poprzez protokół uzupełniający do obowiązującego traktatu o unikaniu podwójnego opodatkowania. Komisja i zainteresowane Państwa Członkowskie mogą utworzyć grupę monitorującą w celu nadzorowania przebiegu projektu pilotażowego, biorąc pod uwagę ewentualne problemy praktyczne i oceniając szanse jej powodzenia. 3

16 . WPROWADZENIE Na szczycie Rady Europejskiej w marcu 2000 r. Unia Europejska zobowiązała się do stania się najbardziej konkurencyjną i dynamiczną gospodarką opartą na wiedzy na świecie, zdolną do zrównoważonego wzrostu gospodarczego, tworzącą większą liczbę lepszych miejsc pracy oraz charakteryzującą się większą spójnością społeczną. Cel ten został powtórzony przez Radę Europejską w Sztokholmie w marcu 200 r. Rada Europejska w marcu 2004 r. ponownie potwierdziła zaangażowanie na rzecz strategii przyjętej przez Radę Europejską w Lizbonie oraz podkreśliła potrzebę kontynuowania wysiłków zmierzających do zniesienia barier dla rynku wewnętrznego tworzonych przez systemy podatkowe. Komunikat Komisji na wiosenny szczyt Rady Europejskiej COM(2005)24 a szczególnie towarzyszący mu dokument SEC(2005)92, Lizboński plan działania, dał dodatkowy impuls na drodze do osiągnięcia celu lizbońskiego, również w obszarze podatków. Kontynuując ten sposób działania ostatni komunikat Komisji COM(2005)532 2 przedstawia bieżące i planowane działania wspólnotowe związane z cłami i podatkami, które są uważane za kluczowe dla osiągnięcia celów lizbońskich wyjaśniając jednocześnie, że te inicjatywy pomogą wznowić wzrost i tym samym stworzyć więcej i lepsze miejsca pracy. Ponadto komunikat Komisji COM(2005)525 3 podkreśla, że w kontekście długookresowego zrównoważonego rozwoju naszych systemów socjalnych istnieje potrzeba bliższego zajęcia się kwestią lepszego funkcjonowania obecnych systemów podatkowych w UE. Bardziej skoordynowane podejście na szczeblu UE oraz skuteczniejsza współpraca administracyjna pomiędzy Państwami Członkowskimi może w znaczący sposób poprawić działanie systemów podatkowych. Może to pomóc w utrzymaniu działalności gospodarczej i mobilnych aktywów (kapitał, przedsiębiorstwa) w UE i jednocześnie uniknąć ryzyka związanego z koncentrowaniem podatku na mniej mobilnych aktywach, takich jak praca. Uznaje się zatem obecnie, że osiągnięcie celu lizbońskiego wymaga nowego impulsu i Komisja uczyniła tą kwestię jednym ze swych priorytetów. Ze względu na fakt, że małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) odgrywają główną rolę w rozwoju gospodarczym Unii Europejskiej i powszechnie uważane są za jeden z najważniejszych czynników wzrostu gospodarczego i wzrostu liczby miejsc pracy, nie sposób przecenić ich znaczenia dla osiągnięcia tego celu. Z tego względu wezwanie do podjęcia odpowiednich działań w celu wsparcia rozwijania działalności za granicą przez MŚP znalazło się już w wieloletnim programie na rzecz przedsiębiorstw i przedsiębiorczości a w szczególności na rzecz MŚP ( ) 4 i w komunikacie Komisji Plan działania: europejski Konkluzje prezydencji na szczycie Rady Europejskiej w Brukseli w dniach 25 i 26 marca 2004 r., ustęp 6 i następne i Wkład polityki w zakresie podatków i ceł do Strategii Lizbońskiej [COM(2005)532] z dnia r. 3 Wartości europejskie w globalizującym się świecie, COM(2005)525 z dnia r. 4 Decyzja Rady 2000/89/WE z dnia r. 4

17 program na rzecz przedsiębiorczości. Konkluzje prezydencji Rady Europejskiej z 23 marca 2005 r. wskazują na ważną rolę MŚP i wzywają do podjęcia szeroko zakrojonych działań politycznych na rzecz MŚP 2. Z kolei w ostatnim komunikacie COM(2005)55 3 Komisja proponuje, aby realizować nowy początek dla bardziej pragmatycznej, szeroko zakrojonej i spójnej polityki UE na rzecz MŚP w ścisłej współpracy z Państwami Członkowskimi. Spośród działań wspierających MŚP, nowa polityka podkreśla znaczenie polityk podatkowych mających na celu poprawę dostępu MŚP do rynku i zwiększenie ich potencjału wzrostu (przykładowo, pilotażowy projekt opodatkowania według zasad państwa macierzystego oraz system one stop shop w zakresie podatku VAT). W komunikatach dotyczących podatku dochodowego od osób prawnych wydanych w i r. Komisja rozpatrzyła potencjalny wkład polityki UE w tym zakresie w osiągnięcie celu lizbońskiego oraz szczególną rolę odgrywaną tu przez MŚP. Wykazano, że transgraniczną działalność gospodarcza wszystkich przedsiębiorstw w UE utrudniają bariery podatkowe, ale, że z wielu powodów to MŚP są w największym stopniu dotknięte przez te bariery. W rezultacie, nie tylko na skutek barier podatkowych, udział MŚP w rynku wewnętrznym jest znacznie niższy niż w przypadku dużych przedsiębiorstw. Powoduje to brak efektywności ekonomicznej i w rezultacie niewykorzystanie potencjału wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy, co stanowi wyraźne zagrożenie dla osiągnięcia celów lizbońskich. W ramach koncepcji opodatkowania według zasad państwa macierzystego zyski przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw działających w więcej niż jednym Państwie Członkowskim oblicza się zgodnie z zasadami tylko jednego systemu podatkowego, tzn. systemu państwa macierzystego spółki dominującej lub głównej siedziby grupy. Wydawało się, że ten system jest najbardziej obiecujący w odniesieniu do zwalczania problemów związanych z podatkami, które stanowią największą przeszkodę dla MŚP podczas rozwijania działalności na terytorium innych państw oraz, że pożyteczne byłoby przetestowanie tej koncepcji w ramach projektu pilotażowego. Parlament Europejski poparł koncepcję i zachęcił Komisję do jej dalszego opracowywania 6. COM(2004)70 z dnia r. 2 Konkluzje prezydencji na szczycie Rady Europejskiej w Brukseli w dniach 25 i 26 marca 2004 r., np. w akapicie Polityka w stosunku do MŚP na rzecz wzrostu i zatrudnienia [COM(2005)55] z dnia r. 4 W kierunku rynku wewnętrznego bez barier podatkowych - Strategia stworzenia skonsolidowanej podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych dla działalności przedsiębiorstw na terytorium całej UE [COM(200)582] z dnia r. 5 Rynek wewnętrzny bez przeszkód w zakresie opodatkowania spółek osiągnięcia, istniejące inicjatywy i pozostałe wyzwania [COM(2003)726] z dnia r. 6 Sprawozdanie na temat komunikatu Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego i Komitetu Społeczno - Gospodarczego w sprawie Polityki w zakresie podatków w Unii Europejskiej Priorytety na nadchodzące lata, (COM(200) 260 C5-0597/ /2248(COS)). 5

18 W związku z tym niniejsza Ocena wpływu dostarcza przede wszystkim informacji na temat konsultacji przeprowadzonych w kontekście projektu pilotażowego w zakresie opodatkowania według zasad państwa macierzystego dla MŚP. Następnie opisuje problem, który należy rozwiązać (niewielki udział MŚP w rynku wewnętrznym ze względu na bariery związane z podatkiem dochodowym od osób prawnych, które ograniczają wzrost MŚP i ich potencjał w zakresie zatrudnienia) i cele polityki, do których zmierzają rozpatrywane środki. Analizuje również szereg możliwości politycznych i ocenia ich zdolność do usunięcia barier podatkowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, które utrudniają rozwijanie działalności przez MŚP w innych Państwach Członkowskich w ramach rynku wewnętrznego. Przedstawia ona także ocenę jakościową i ilościową (w miarę możliwości) głównych skutków ekonomicznych, społecznych i związanych ze środowiskiem wynikających ze wdrożenia pilotażowego projektu opodatkowania według zasad państwa macierzystego. Określa również ustalenia potrzebne do wdrożenia projektu pilotażowego oraz jego monitorowania i oceny. 2. KWESTIE PROCEDURALNE I KONSULTACJE Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI W komunikacie w sprawie podatku dochodowego od osób prawnych wydanym w październiku 200 r. Komisja określiła kilka działań, które należy podjąć, aby usunąć poszczególne bariery podatkowe dla handlu transgranicznego na rynku wewnętrznym i stwierdziła, że w dłuższej perspektywie Państwa Członkowskie powinny wyrazić zgodę na posługiwanie się przez przedsiębiorstwa z UE ujednoliconą podstawą do wyliczenia podatku od zysków z terytorium całej UE. Komisja uważa, że istnienie (obecnie) dwudziestu pięciu odrębnych zestawów przepisów podatkowych dotyczących wyliczania podstawy podatku w ramach rynku wewnętrznego powoduje nadmierne koszty zapewnienia zgodności oraz wiele innych problemów, jak na przykład brak ulg z tytułu strat poniesionych za granicą, ceny transferowe i podwójne opodatkowanie. Opodatkowanie według zasad państwa macierzystego stanowiło jedną z możliwości stworzenia jednolitej podstawy opodatkowania przedstawionej w komunikacie Komisji. Po omówieniu komunikatu na forum odpowiednich grup i na konferencji w Brukseli w kwietniu 2002 r. służby Komisji zorganizowały warsztaty z udziałem wszystkich odpowiednich federacji biznesowych i federacji księgowych/doradców podatkowych, ekspertów podatkowych i innych zainteresowanych stron, które odbyły się 7 grudnia 2002 r., a ich celem było przeprowadzenie konsultacji w sprawie koncepcji pilotażowego projektu opodatkowania MŚP według zasad państwa macierzystego. W ramach warsztatów poparto projekt Komisji (streszczenie sprawozdania można przeczytać na stronie internetowej Komisji 2 ). W celu uzyskania dalszych informacji zob

19 Na tej podstawie w lutym 2003 r. służby Komisji rozpoczęły społeczne konsultacje online. Okres konsultacji zakończono oficjalnie dnia 30 kwietnia 2003 r., ale odpowiedzi przyjmowano nieoficjalnie aż do końca maja 2003 r. Dokument konsultacyjny został najpierw przekazany uczestnikom warsztatów prowadzonych w dniu 7 grudnia 2002 r. a następnie był rozpowszechniany na żądanie przez opublikowaniem online. Pełne informacje na temat konsultacji (dokument, streszczenie, itp.) można uzyskać na stronie internetowej Komisji a na żądanie można również otrzymać poszczególne dokumenty. Podczas konsultacji otrzymano 24 opinie od różnych federacji i organizacji narodowych i europejskich, jak również od osób fizycznych. Prawie wszystkie z nich wyrażały poparcie dla projektu pilotażowego. Większość federacji i naukowców wyraziła chęć współpracy przy programie pilotażowym, zaś większość z konsultowanych osób stwierdziła, że ich opinie są uzależnione od dalszej oceny ostatecznej formy projektu. Dostrzeżono korzyści związane ze wzrostem wydajności i uproszczeniem, które projekt pilotażowy przyniesie MŚP, ale wiele osób wskazało również, że jest jeszcze za wcześnie na ich ocenę. Ponadto wiele osób podkreśliło ryzyko pojawienia się ewentualnych problemów związanych z projektem i dotyczących kwestii dyskryminacji i/lub konkurencji, a niektórzy odnosili się do potencjalnych problemów konstytucyjnych w poszczególnych Państwach Członkowskich. Często jednak utrzymywano, że projekt pilotażowy dostępny dla MŚP w ramach szczegółowej definicji i na zasadzie dobrowolności może uniknąć tego rodzaju problemów. Większość z konsultowanych osób opowiedziała się za przetestowaniem projektu w warunkach rzeczywistych, chociaż niektórzy uważali, że teoretyczne symulacje skutków ekonomicznych mogą stanowić pożyteczny pierwszy krok lub wsparcie. W nielicznych opiniach znalazło się stwierdzenie, że projekt powinien być prowadzony jedynie jako symulacja teoretyczna. Przeważające poparcie zyskała koncepcja wykorzystania istniejącej unijnej definicji MŚP do celów projektu. Większość opinii zawierało stwierdzenie, że czas trwania programu powinien być stosunkowo długi lub nieokreślony (np. co najmniej 5 lat) i odrzucano w nich inne rodzaje ograniczeń (np. wyłączenie z projektu niektórych sektorów). Z zadowoleniem przyjęto pewien rodzaj unijnych ram dla projektu pilotażowego, ale opinie w tej sprawie były w większości stosunkowo niejednoznaczne. Niektórzy wyrażali bardziej stanowcze poglądy na temat szczegółów i dokładnej formy prawnej tych ram, ale opinie były podzielone. Prawie wszyscy stwierdzili, że projekt pilotażowy będzie projektem wartościowym, nawet jeśli nie uczestniczyłyby w nim wszystkie Państwa Członkowskie. Powinna istnieć taka możliwość. Respondenci w większości chcieli objąć projektem spółki osobowe, ale uznali, że VAT jest zbyt odmiennym podatkiem, aby go uwzględnić w ramach projektu. W odniesieniu do innych kwestii technicznych dotyczących ewentualnego projektu pilotażowego pojawiło się wiele, czasami sprzecznych, a czasami uzupełniających się, opinii. Dotyczyło to takich pytań jak: czy przedsiębiorstwa biorące udział w projekcie powinny wypełniać deklarację podatkową pro forma w państwie prowadzenia działalności? 7

20 czy lokalne podatki od zysku powinno się uwzględnić w zakresie projektu? które czynniki powinny zostać wykorzystane w formule podziału podstawy podatku pomiędzy uczestniczące Państwa Członkowskie? czy istniejące krajowe zachęty podatkowe dla MŚP mają znaczenie dla projektu pilotażowego? itp. W ciągu 2002 i 2003 roku nawiązano kontakty z odpowiednimi europejskimi i krajowymi stowarzyszeniami reprezentującymi MŚP i innymi zainteresowanymi stronami. Zorganizowano spotkania dwustronne w celu rozpatrzenia szczegółowych problemów i zapewniono uczestnictwo w konferencjach i warsztatach w celu podniesienia poziomu wiedzy na temat projektu i procedury konsultacji. W lipcu 2003 r. Komisja opublikowała i rozpowszechniła, między innymi z pomocą odpowiednich federacji unijnych, Zarys możliwego eksperymentalnego zastosowania koncepcji opodatkowania według zasad państwa macierzystego do małych i średnich przedsiębiorstw i Kwestionariusz dotyczący podatku dochodowego od osób prawnych jako przeszkody dla rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw w ramach Unii Europejskiej i wezwała zainteresowane strony do anonimowego wypełnienia i zwrócenia kwestionariusza. Kwestionariusz miał na celu zebranie użytecznych informacji dotyczących projektu od MŚP w Unii Europejskiej, a nie wyciągnięcie próby reprezentatywnej dla UE w celu przeprowadzenia analizy statystycznej. Należy również zauważyć, że wiele odpowiedzi było niekompletnych, co wyjaśnia dlaczego w przedstawionych poniżej wynikach niektóre dane mogą na pierwszy rzut oka wydawać się niespójne. Ponadto geograficzny rozkład odpowiedzi jest nierównomierny. Służby Komisji uważają jednak, że opinie otrzymane w odpowiedzi na kwestionariusz dostarczyły cennych spostrzeżeń na temat niektórych skutków projektu. Wyniki przeprowadzenia ankiety można podsumować w następujący sposób: Otrzymano 77 odpowiedzi na kwestionariusz: 52 z Niemiec, 8 z Polski, 6 z Austrii, po 2 z Belgii, Czech i Włoch oraz po jednej z Danii, Francji, Słowacji, Zjednoczonego Królestwa i nieustalonego państwa trzeciego. Otrzymano 49 odpowiedzi od przedsiębiorstw w formie spółki osobowej i 28 od przedsiębiorstw posiadających osobowość prawną. W 49 odpowiedziach znalazło się stwierdzenie, że istniejące przepisy w zakresie opodatkowania działalności gospodarczej w ramach rynku wewnętrznego zniechęcają przedsiębiorstwa do rozwoju działalności na 8

21 terenie innego Państwa Członkowskiego, podczas gdy w 28 odpowiedziach nie było takiej opinii. Na pytanie, czy gdyby mogły zastosować krajowe przepisy w zakresie opodatkowania działalności gospodarczej do wyliczenia dochodów podlegających opodatkowaniu z wszystkich państw unijnych, w których prowadzą działalność, mając przy tym możliwość posługiwania się ojczystym językiem oraz złożenia stosownych wyliczeń krajowym władzom podatkowym, czy rozważyłyby możliwość założenia nowego lub rozszerzenia działalności dotychczasowego zakładu w jednym lub kilku państwach unijnych, 89 przedsiębiorstw odpowiedziało pozytywnie a 87 negatywnie. 92 respondentów wyraziło zainteresowanie uczestnictwem w opisanym pięcioletnim projekcie pilotażowym, podczas gdy 84 respondentów nie było tym zainteresowanych. Szczegółowe podsumowanie otrzymanych odpowiedzi znajduje się na stronie internetowej Komisji. Służby Komisji są świadome faktu, że otrzymane wyniki podlegają zastrzeżeniom metodologicznym i nie spełniają statystycznych standardów reprezentatywności. Jednak na podstawie odpowiedzi na kwestionariusz można było wyciągnąć następujące wnioski około jedna trzecia MŚP w UE uznaje podatek dochodowy od osób prawnych za poważną przeszkodę do rozwijania działalności w innych państwach UE; około połowa MŚP w UE dostrzega potencjał i pozytywny wkład koncepcji opodatkowania według zasad państwa macierzystego we wspieranie i pobudzanie ich działalności gospodarczej w innych Państwach Członkowskich; około połowa MŚP w UE wyraża przynajmniej ogólne zainteresowanie wzięciem udziału w odpowiednio opracowanym projekcie pilotażowym; zainteresowanie wzięciem udziału w projekcie pilotażowym jest stosunkowo najwyższe pośród przedsiębiorstw średniej wielkości. 9

22 3. DEFINICJA PROBLEMU: ZNACZENIE EKONOMICZNE MŚP I ICH NIEWIELKI UDZIAŁ W RYNKU WEWNĘTRZNYM ZE WZGLĘDU NA PRZESZKODY ZWIĄZANE Z PODATKIEM DOCHODOWYM OD OSÓB PRAWNYCH W celu oceny skutków przeszkód związanych z podatkiem dochodowym od osób prawnych utrudniających udział MŚP w rynku wewnętrznym konieczne jest przede wszystkim zrozumienie znaczenia MŚP dla gospodarki Unii Europejskiej. 3.. Znaczenie ekonomiczne małych i średnich przedsiębiorstw w UE Na szczeblu UE, za MŚP zasadniczo uznaje się przedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 250 pracowników. Powyższa definicja nie obejmuje przedsiębiorstw, które są częścią większej grupy, a zatem mogą czerpać korzyści z większego wsparcia ekonomicznego niż prawdziwe MŚP. Nie sposób przecenić znaczenia MŚP dla rozwoju gospodarki Unii Europejskiej, gdyż przedsiębiorstwa te stanowią jej znaczącą część. W UE-25 istnieje około 23 milionów MŚP, co stanowi 99,8% wszystkich przedsiębiorstw. Jak pokazano na rysunku poniżej prawie wszystkie MŚP w UE-25 to mikroprzedsiębiorstwa (zatrudniające mniej niż 0 pracowników), gdyż stanowiły one 9,3% całkowitej liczby przedsiębiorstw w 200 r. MŚP zapewniają miejsca pracy dla około 05 milionów osób 2, co stanowi około 66% całkowitego zatrudnienia w sektorze prywatnym w UE-25, jak wykazano na rysunku.z kolei duże przedsiębiorstwa, określone jako zatrudniające więcej niż 250 pracowników, stanowią tylko 0,2% całkowitej liczby przedsiębiorstw, ale zapewniają 34,2% wszystkich miejsc pracy w UE-25. Rysunek : Główne wskaźniki w gospodarce UE-25 według kategorii wielkości przedsiębiorstw, 200 r., % z całości Zob. zalecenie Komisji 2003/36/WE dotyczące definicji mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw, Dz.U. L 24 z dnia r., str Wyróżnia się tam następujące kategorie: - średnie przedsiębiorstwa [liczba pracowników < 250, obroty 50 mln EUR i/lub suma bilansowa 43 mln EUR], - małe przedsiębiorstwa [liczba pracowników < 50, obroty 0 mln EUR i/lub suma bilansowa 0 mln EUR], - mikroprzedsiębiorstwa [liczba pracowników < 0, obroty 2 mln EUR i/lub suma bilansowa 2 mln EUR]. 2 Obliczono na podstawie informacji przedstawionych w następujących dokumentach: Komisja Europejska (2003): MŚP w Europie w 2003 r., Obserwatorium europejskich MŚP 2003/Nr 7, Publikacje DG Przedsiębiorstwa i Komisja Europejska (2003): Wpływ rozszerzenia UE na europejskie MŚP, Obserwatorium europejskich MŚP 2003/Nr 6, Publikacje DG Przedsiębiorstwa. Te dane i inne dane zawarte w niniejszej ocenie wpływu dokonanej w oparciu o raporty Obserwatorium europejskich MŚP, pochodzą głównie z bazy danych Eurostatu na temat MŚP oraz z badania przeprowadzonego przez Europejską Sieć Badawczą ds. MŚP [European Network for SME Research (ENSR)] pośród ponad 7600 MŚP w Europie, które zostało opracowane przez Komisję. 20

23 Num ber of enteprises Liczba przedsiębiorstw duże large (+250) 0,2% średnie medium (50-249),2% mikro micro (-9) 9,3% Num Liczba ber zatrudnionych of persons em ployed duże large (+250) 34,2% mikro micro (-9) 28,4% małe small (0-49) 7,3% średnie medium (50-249) 7% małe small (0-49) 20,7% Źródła: Structural Business Statistics, Eurostat (szacunki w oparciu o niekompletne dane dla poszczególnych krajów). Dalsza analiza potwierdza szczególne znaczenie mniejszych przedsiębiorstw i mikroprzedsiębiorstw w zakresie tworzenia miejsc pracy. Istnieją dowody na różniące się wzorce wzrostu zatrudnienia dla różnych kategorii wielkości przedsiębiorstw, co wskazuje, że MŚP charakteryzują się większym wzrostem zatrudnienia niż duże przedsiębiorstwa a różnicę tworzą głównie mikroprzedsiębiorstwa i małe przedsiębiorstwa. Spadek zatrudnienia na skutek recesji na początku lat 90-tych był na przykład mniej dotkliwy w przypadku mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw, a ich powrót do normy w zakresie zatrudnienia był szybszy. Mikroprzedsiębiorstwa i małe przedsiębiorstwa powróciły do poziomu zatrudnienia wyższego niż w 988 roku, podczas gdy do roku 200 średnie i duże przedsiębiorstwa wciąż znajdowały się poniżej tego poziomu. Na tej podstawie MŚP uważa się powszechnie za główny motor wzrostu poziomu zatrudnienia w UE i uznaje się, że zapewniają one większy wzrost zatrudnienia niż duże przedsiębiorstwa 2. Jest to tym bardziej prawdopodobne, że mniejsze przedsiębiorstwa odgrywają większą rolę w sektorach wymagających podwyższonego nakładu pracy niż przedsiębiorstwa duże 3. Przykładowo, zatrudnienie w MŚP stanowi 80% zatrudnienia w niektórych sektorach przemysłowych, np. tekstylnym, budowlanym czy meblarskim 4. Ponadto, w oparciu o szeroko zakrojone badanie piśmiennictwa na ten temat, wspomniany wyżej raport MŚP w Europie 2003 zawiera twierdzenie, że MŚP są Dane dla 9 państw europejskich (tzn. UE-5 i Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria) w: Komisja Europejska (2002): MŚP w Europie, w tym spojrzenie na kraje kandydujące, Obserwatorium europejskich MŚP 2003/Nr 2, Publikacje DG Przedsiębiorstwa. 2 Małe i średnie przedsiębiorstwa Dynamiczne źródło zatrudnienia, wzrostu i konkurencyjności w Unii Europejskiej, raport przedstawiony przez Komisję Europejską na szczyt Rady Europejskiej w Madrycie w grudniu 2005 r. [CSE(95)2087], str Komisja Europejska (2003): MŚP w Europie w 2003 r., Obserwatorium europejskich MŚP, 2003/Nr 7, str. 26, Publikacje DG Przedsiębiorstwa. 4 Polityka w stosunku do MŚP na rzecz wzrostu i zatrudnienia [COM(2005)55]. 2