DIAGNOZA LOKALNA o szarów Rakow a i Sz zęśliwi

Transkrypt

1 DIAGNOZA LOKALNA o szarów Rakow a i Sz zęśliwi w dzielnicy Ochota m.st. Warszawy raport na potrzeby Urzędu Dziel i y O hota. st. Warszawy Projekt zrealizowa y we współpra y ze stude ta i I stytutu tosowa y h Nauk połe z y h U iwersytetu Warszawskiego w ra a h zajęć Wspól oty lokal e, władza lokal a, sa orządy terytorial e Warszawa, maj 2013 r.

2 Koordynator projektu: Sylwia Borkowska Konsultacja merytoryczna: dr Barbara Lewenstein, I stytut tosowa y h Nauk połecznych, Uniwersytet Warszawski )espół stude ki: Agnieszka Brzeziewicz Marta Czapnik Zuzanna Janowicz Agata Konarzewska Katarzyna Knothe Mateusz Konieczny Emilia Pollok Mi hał ierzputowski Aleksandra Zacharska Monika Zajkowska Podziękowa ia rów ież dla pa i A y Radiukiewi z. 2

3 Spis treś i 1. Wstęp Cele badania Zakres badania Metody i przebieg badania Proces przygotowania diagnozy Ograniczenia badania Podstawowe i for a je o ada y h tere a h i i h ieszkań a h Historia Rakowiec z zęśliwi e Charakterystyka społe z o-demograficzna Li z a lud oś i, wiek, płeć Po o społe z a i ezro o ie Bezpie zeństwo Wnioski Zasoby instytucjonalne Rozmieszczenie: mapa organizacji i instytucji z zęśliwi e Rakowiec Roz iesz ze ie: apa spółdziel i i wspól ot ieszka iowy h Charakterystyka zaso ów i stytu jo al y h Waż e wydarze ia w przestrze i pu li z ej Wnioski Aktorzy społe z i i liderzy środowiska Liderzy instytucjonalni Liderzy oddolni W ioski z rozdziału Pro le y doty zą e przestrze i pu licznej Naj zęś iej zgłasza e pro le y Niedo ór iejs do parkowa ia Bezpie zeństwo

4 Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego ie i Liczne budowy Park z Cmentarzem Mauzoleum Inne Postulaty doty zą e ko kret y h z ia Potrzeby konsultacyjne For y ko sulta ji społe z y h W ioski z rozdziału Ko u ika ja z Urzęde Przegląd arzędzi do ko u ika ji z ieszkań a i I for a ja w Urzędzie dziel i y tro a i ter etowa Urzędu Dziel i y Ko sulta je społe z e Grupa ekspercka Ocena komunika ji z Urzęde Ocena innych jednostek sektora publicznego O e a orga iza ji pozarządowy h O e a spółdziel i i wspól ot ieszka iowy h W ioski z rozdziału W ioski koń owe Rekomendacje Rekomendacje dla Grupy eksperckiej Reko e da je dla Foru Mieszkań ów Dziel i y O hota Bibliografia pis załą z ików pis wykresów Spis tabel pis rysu ków

5 1. Wstęp Diag oza lokal a z zęśliwi i Rakow a została przygotowa a dla Urzędu Dziel i y Ochota m.st. Warszawy. Diagnoza doko a a została pod kąte dostęp y h zaso ów i stytu jo al y h i ludzki h, a także poz a ia głów y h pro le ów i potrze związa y h z przestrze ią pu li z ą. Po ysł stworze ia takiej diag ozy wy ik ął w związku z prowadzo y i już od jakiegoś zasu działa ia i, który h ele yło polepsze ie komunikacji iędzy urzęde a ieszkań a i. Do ajważ iejszy h z i h ależą: 1. Ogól owarszawski projekt Wz a ia ie e ha iz u party ypa ji społe znej w m.st. Warszawie 1, 2. Ochocki Model Dialogu Obywatelskiego (OMDO), realizowany przez Polskie Towarzystwo Socjologiczne 2, 3. Foru Mieszkań ów Dzielnicy Ochota, utworzone przez Urząd jako ko ty ua ja OMDO 3, 4. Grupa ekspercka iało dorad ze przy ur istrzu, tworzo e przez ieszkań ów Ochoty, którzy posiadają ko pete je przydat e w dialogu a te at przestrze i publicznej oraz h ą społe z ie włą zyć się w działa ia jej doty zą e Cele badania Celem stworzenia diag ozy yło dalsze doskonalenie procesu ko u ika ji iędzy Urzęde a ieszkań a i przez włą ze ie grup i środowisk, które do tej pory ie rały udziału w dialogu o ywatelski. W prze iwieństwie do rejonu Starej Ochoty, na Rakowcu i z zęśliwi a h ie wykształ iły się oddol e grupy zainteresowane wpływa ie na ota zają ą je przestrzeń. Diag oza postawiła wię so ie za el wyło ie ie aktywistów i liderów z ada y h tere ów w elu u ożliwie ia i działa ia w ist ieją y h strukturach dialogu obywatelskiego. Ponadto celem diagnozy yło dostarczenie Urzędowi dzielnicy O hota wielowy iarowej harakterystyki środowiska, która sta owić oże podstawę do przyję ia skutecznych strategii aktywizacyjnych i ko sulta yj y h w przyszłoś i Zakres badania Głów y o szare zai teresowań diag ozy yła przestrzeń pu li z a. Jest ona tutaj rozu ia a jako o szar działal oś i róż y h aktorów społe z y h instytucji publicznych, orga iza ji pozarządowy h, fir a przede wszystki ieszkań ów. Przestrzeń pu li z a w rozu ie iu diagnozy to nie tylko obszar administrowany przez g i ę lu dziel i ę, ale rów ież wszystko, o dzieje się w przestrze i ada y h tere ów. 1 Petroff-Skiba A. (red.) (2011), Tak ko sultowaliś y Warszawa dzieli się do ry i praktyka i, Miasto tołe zne Warszawa, Warszawa; 2 Gójska A., Ku zyński P., Lewe stei B., Pogoda I., )ielińska E., Ko sulta je społe z e w przestrze i wielkomiejskiej, Polskie Towarzystwo Socjologiczne, Warszawa; Ibidem; 5

6 Warto wyróż ić w ty iejs u ajważ iejsze zakresy te aty z e, wokół który h os ylowały badania w ramach diagnozy, a wię rów ież pro le y i potrze y z i i związa e. ą o e przedstawio e a po iższy s he a ie. Przestrzeń publiczna Teren Ży ie codzienne Wydarzenia i o szar działa ia Remonty, modernizacje i rewitaliza ja udy ków Poczucie ezpie zeństwa Waż e z pu ktu widze ia społe z oś i lokal ej Zagospodarowanie podwórek, pla ów i skwerów )ieleń parkowa i uli z a Ulice, chodniki, ś ieżki rowerowe, miejsca parkingowe Przestrzenie handlowe Bezpie zeństwo i komfort porusza ia się Dostosowanie infrastruktury do potrze róż y h grup społe z y h Ko fort środków transportu i infrastruktury drogowej integracyjne sportowe kulturalne Plany zagospodarowania przestrzennego Rysunek 1. ) a ze ie przestrze i pu li z ej. Źródło: opra owa ie włas e Ze względu a przyjęte ele diag ozy skupiliś y się a rozpoz a iu środowiska lokal ego w astępują y h o szara h: 1. Charakterystyka społeczno-demograficzna ieszkań ów. Obszar ten jest klu zowy dla właś iwego rozez a ia spe yfiki społe z oś i, która z kolei jest iez ier ie istotna podczas organizacji skutecznego i efektywnego procesu komunikacji oraz party ypa ji o ywatelskiej. W związku z ty stawialiś y so ie pyta ia o strukturę wiekową i zawodową ieszkań ów, poziom bezrobocia, zakres udzielanej po o y społe z ej oraz nasilenie przestęp zoś i. Dzięki ty da y ogliś y o e ić.i., jakie for y ko u ika ji są aj ardziej wskaza e, jakie są do i ują e grupy społe z e oraz jak do i h do ierać. 2. Charakterystyka zaso ów i stytu jo al y h, zwłasz za ty h, które powiąza e są z problematyką gospodarowania przestrzenią. Pod zas ko sulta ji i i y h for włą za ia 6

7 ieszkań ów warto wykorzystać pote jał z ajdują ej się w przestrze i i frastruktury i stytu jo al ej: orga iza ji pozarządowy h, i stytu ji pu li z y h i spółdziel i oraz wspól ot ieszka iowy h. Istot e jest też określe ie doty h zasowego pote jału oddziaływa ia ty h i stytu ji a przestrzeń. 3. Wyło ie ie liderów środowiska i aktywistów lokalnych. Do prowadzenia dialogu lokal ego ieodzow e jest wyło ie ie spośród ieszkań ów osó zai teresowa y h przestrzenią, posiadają y h przydat e w ty zakresie ko pete je oraz hęć działa ia na rze z do ra wspól ego. ) doświad zeń doty h zasowy h konsultacji ochockich wynika, że są o i sz zegól ie waż y i part era i pod zas pro esów party ypa yj y h i ko u ika ji mieszkań ów z władza i lokal y i. 4. Ide tyfika ja pro le ów i potrze ieszkań ów w zakresie konsultacji społe z y h związa y h z przestrze ią pu li z ą. Część ta pozwoli a ide tyfika ję ajważ iejszy h kwestii i spraw, które z jed ej stro y wy agają i terwe ji władz lokal y h, a który h z drugiej stro y powi y doty zyć aj liższe ko sulta je społe z e i i e for y dialogu obywatelskiego. 5. Ocena stanu dotychczasowej komunikacji z Urzęde w kwestiach doty zą y h przestrzeni publicznej. Dzięki te u wiado o ędzie, za po o ą jaki h for i według jaki h zasad powi ie yć prowadzo y dialog, a y ył efektyw y i zgod y z o zekiwa ia i interesariuszy Metody i przebieg badania tosowaliś y astępują e metody badawcze: 1. Analiza danych zastanych (desk research) dane z Urzędu i I ter et, 2. Wywiady z przedstawicielami instytucji lokalnych, ajważ iejszy h z pu ktu widze ia i teresują ego nas problemu, 3. Analiza prasy lokalnej (I for ator O hoty i Wło h) i for internetowych (Forum Dzielnicy Ochota Gazety Wyborczej, Forum Mieszkań ów Dziel i y O hota, 4. Wy iki a kiety a repreze tatyw ej pró ie ieszkań ów w od iesie iu do pytań związa y h z ko u ika ja i ko sulta ja i społe z y i (dane z ankiety przeprowadzonej w sierpniu 2011 r. w ramach OMDO dane osobno dla Rakow a i z zęśliwic). W ra a h wstęp ej a alizy da y h zasta y h, pogłę io ej o jakoś iową a alizę prasy lokal ej, wyło ie i zostali lokal i aktywiś i, który h zaa gażowa ie społe z e a z a zą y wpływ a jakość ży ia ieszkań ów z zęśliwi i Rakow a. W ty zakresie udało się a zide tyfikować osó. W większoś i repreze towali róż e i stytu je lokal e. Kolej y przyjęty sposo em dotar ia do respo de tów yła etoda tzw. kuli ś ież ej snowball sampling), polegają a a reko e dowa iu u zest ików do ada ia przez i y h już wyło io y h aktywistów. )astosowa ie tej etody pozwoliło wyło ić kolej y h liderów. Łą z ie przeprowadzo o indywidualnych wywiadów pogłę io y h IDI z przedstawi iela i orga iza ji pozarządowy h, rad y i, oddol y i działa za i, a także repreze ta ta i spółdziel i i wspól ot ieszka iowy h. Da e jakoś iowe zostały 7

8 uzupeł io e o da e iloś iowe, pozyska e z a kiety a repreze tatyw ej pró ie ieszkań ów. Peł y s he at prze iegu ada ia preze tuje po iższy graf. Analiza prasy i danych zastanych Ide tyfika ja waż y h i aktyw y h osó Wstęp a ide tyfika ja pro le ów i potrze Charakterystyka społe zeństwa i zaso ów i stytu jo al y h wywiadów pogłę io y h Ide tyfika ja liderów lokal y h Diag oza pro le ów i potrze Ocena komunikacji wywiady pogłę io e Diag oza pro le ów i potrze Ocena komunikacji Sfor ułowa ie w iosków Diag oza o szarów Rekomendacje Rysunek 2. Prze ieg ada ia. Źródło: opra owa ie włas e. W efek ie przeprowadziliś y wywiadów z przedstawi iela i astępują y h instytucji: 1. Biblioteka Przysta ek Książka ; 2. Dom Kultury Rakowiec ; 3. Fundacja D.O.M., 4. Fundacja Inicjatyw Badawczo Szkoleniowy h Wyższej zkoły Pedagogi z ej TWP w Warszawie; 5. Fu da ja potkaj y się ; 6. Fundacja MaMa; 7. Koalicja na rzecz Ochoty, 8. Międzyszkol y Ośrodek portowy r ; 9. Młodzieżowa Rada Dziel i y O hota.st. Warszawy 10. Polski Ko itet Po o y połe z ej O hota; 11. Rada Dzielnicy Ochota m.st. Warszawy; 12. półdziel ia Mieszka iowa z zęśliwi e ; 13. półdziel ia Mieszka iowa Włodarzewska II ; 14. towarzysze ia Miłoś ików tary h z zęśliwi ; 15. towarzysze ie I i jatyw Lokal y h Biało rzeska ; 16. Warszawska Spółdziel ia Mieszkaniowa Rakowie ; 17. Wspól ota Mieszka iowa Gróje ka ; 8

9 18. oraz z aktywistką lokalną, ieszka ką O hoty działają ą ez wspar ia instytucjonalnego; Pod zas a alizy ateriału stosowaliś y etodę tria gula ji źródeł da y h, polegają ą a łą ze iu do po iaru róż y h etod adawczych w celu uzyskania pogłę io ego o razu ada ego zjawiska. Da e z wywiadów, desk researchu oraz analizy prasy i a kiety zostały podda e z ior zy a alizo w od iesie iu do ko kret y h o szarów badania. W a alizie wykorzystywaliś y także odpowiedzi na wy ra e pyta ia z so dażu, który przeprowadzo y został w r. a repreze tatyw ej pró ie 625 ieszkań ów O hoty w ra a h projektu OMDO. W ztere h pyta ia h zostały wykonane dodatkowe analizy dla o szaru z zęśliwi i Rakow a. Po iżej z ajduje się wstęp a ko ep ja ada ia z uwzględ ie ie sposo u i źródeł uzyskiwa ia i for a ji w posz zegól y h jego obszarach. Tabela 1. Koncepcja badania. Źródło: opra owa ie włas e Obszar badania Stosowane metody Źródła 1. Historia 1.1. Analiza literatury 1.2. Internet... Jarosław )ieliński, Ochotnicy na spacer. Przewodnik po Ochocie, Warszawa, Veda, Wojciech Komorowski, Zielona Ochota,,,I for ator O hoty i Wło h,, r, s Uli e Twojego Miasta. Największy w Polsce Internetowy przewodnik po ulicach [online]. [dostęp: 24 kwietnia 2013]. < < 2. Charakterystyka społe z ozawodowa ieszkań ów 2.1. Analiza danych zastanych (desk research) 3. Zasoby instytucjonalne 2.2. Ankieta na reprezentatywnej pró ie ieszkań ów 3.1. Analiza danych zastanych... Urząd Pra y, Li z a ezro ot y h w podziale na poziom wykształ e ia z o szaru Rakow a i z zęśliwi wg sta u a dzień.. r Komenda Rejonowa Policji, Zestawienie zdarzeń o harakterze przestępstw i wykro zeń dla o szarów z zęśliwi i Rakow a w r Delegatura Biura Administracji i Spraw Obywatelskich w Dzielnicy Ochota, Statystyka iloś iowa lud oś i w podziale a wiek i płeć, dla o wodów z zęśliwi e i Rakowie, sta a dzień r.... Ośrodek Po o y połe z ej O hota, Rodzi y korzystają e z po o y społe z ej w r. w podziale na uli e a o szara h z zęśliwi e i Rakowiec Jaki zawód P. o e ie wyko uje? Ile osó ieszka z Pa e / Pa ią w gospodarstwie domowym?... tro a i ter etowa Urzędu Dziel i y Strony internetowe wszystkich ochockich instytucji i organizacji Wydział O sługi Mieszkań ów dla Urzędu 9

10 4. Liderzy lokalni i aktorzy społe z i 5. Problemy i potrzeby ieszkań ów 6. Komunikacja z Urzęde 4.1. Analiza prasy lokalnej 4.2. Analiza danych zastanych 4.3. Wywiady 5.1.Analiza prasy lokalnej 5.2. Analiza danych zastanych 5.3. Wywiady 5.4. Ankieta na reprezentatywnej pró ie ieszkań ów 6.1. Wywiady 6.2. Ankieta na reprezentatywnej pró ie ieszkań ów Dzielnicy Ochota, wykaz wspól ot ieszka iowy h i spółdziel i ieszka iowy h wraz z siedzibami zarządów oraz ad i istratora i udy ków Serwer Google Maps w celu zlokalizowania i stytu ji, orga iza ji, spółdziel i oraz wspól ot... Wydział Nieru ho oś i dla Urzędu Dziel i y O hota, wykaz właś i ieli tere ów a o szarze z zęśliwi i Rakow a... I for ator O hoty i Wło h, artykuły w okresie ro z y kwie ień -marzec 2013 r Strony internetowe wszystkich ochockich instytucji i organizacji... I for ator O hoty i Wło h, artykuły w okresie ro z y kwie ień -marzec 2013 r Forum internetowe Ochoty w portalu Gazety Wyborczej... Foru Mieszkań ów Dziel i y O hota na stro ie i ter etowej Urzędu Stro a i ter etowa Urzędu Dziel i y Prze zyta P. listę ożliwy h spraw, proszę się zasta owić i uporządkować je za zy ają od ty h, które są ajważ iejsze do ty h które są iej waż e lu o ojęt e. W który h sprawa h przede wszystki h iał y się P. wypowiedzieć pod zas ko sulta ji społe z y h, a które są dla P. iej waż e? W jaki sposó h iał y P. te sprawy ko sultować? Czy h iał y P. yć i for owa y przez Urząd Dziel i y o astępują y h sprawa h Który sposó i for owa ia o w ześ iej wymienionych sprawach najbardziej P. odpowiada? 1.4. Proces przygotowania diagnozy Bada ia w ra a h diag ozy lokal ej yły prowadzone w okresie r. W ich przygotowaniu i przeprowadzeniu rali udział stude i I roku studiów magisterskich w I stytu ie tosowa y h Nauk połe z ych Uniwersytetu Warszawskiego w ra a h zajęć Wspól oty lokal e, władza lokal a, sa orządy terytorial e, prowadzo ych przez dr Bar arę Lewe stei. tude i pra owali zarów o a da y h zastanych, jak i w tere ie, przeprowadzają wywiady. W ioski ze swojej pra y opisali w posta i wkładu erytory z ego do posz zegól y h rozdziałów. Koń ową wersję diag ozy opra owała zaś Sylwia Borkowska. Pra a grupy stude kiej wraz z opieką dr B. Lewenstein wykonana została w ramach wolontariatu. 10

11 1.5. Ograniczenia badania Pierwszym i zarazem podstawowym ogranicze ie ada ia ył ardzo krótki czas, jaki dyspo owaliś y a jego przeprowadze ie. Było to ie ałe dwa iesią e. Dodatkowo kilka d i ajowego weeke du u ie ożliwiło a ko ty ua ję pra y w tere ie. Niewielka przypadają a w ty zasie liczba zajęć, w ra a h który h studenci prowadzili badania i omawiali ich wyniki, w zasadniczy sposó ogra i zyły zakres ada ia. Okrojo e zostały także pra e wstęp e, który h ele yło rozpoz a ie środowiska pod kąte celowego dobrania grup do wywiadu. W efekcie w badaniach terenowych musieliś y się oprzeć zasadniczo na pozycyjnym kryteriu wyła ia ia liderów, tj. do wywiadów do ieraliś y oso y, które peł ią fu k je przywód ze w ajważ iejszy h instytucjach publicznych. Dopiero oni wskazywali nam inne osoby, uz a e za liderów środowiskowy h. Należy podkreślić jednak, że to opi ie i poglądy liderów i stytu jo al y h, w róż y sposó powiąza y h z administra ja sa orządową, sta owiły w aszy h ada ia h podstawę ze ra ego ateriału. Drugi waż y ogra i ze ie związa y z krótki zase realiza ji ada ia yły trud oś i w dostępie do danych na temat wykształ e ia ieszkań ów ada y h rejo ów. Niestety Urząd ie dyspo ował i i lu też ie zdążył i h pozyskać a potrze y ada ia, jak w przypadku danych porównawczych dla ałej dziel i y w odniesieniu do charakterystyki społe z o- demograficznej mieszkań ów. W efek ie trud o yło a wykazywać spe yfikę ada y h o szarów w stosu ku do pozostały h. Pozyska ie da y h z Głów ego Urzędu Statystycznego jest kosztowne oraz długotrwałe, a zespół niestety nie dyspo ował a i czasem, ani pie iędzmi na ten cel. 11

12 2. Podstawowe i for a je o ada y h tere a h i i h ieszkań a h Rakowie i z zęśliwi e to dwie spośród trze h zęś i dziel i y O hota m.st. Warszawy. Rakowie to o szar po iędzy uli a i:. Ba a ha, Żwirki i Wigury, Gróje ka, Kolej Rado ska. z zęśliwi e to obszar położo y w o rę ie: uli y Bitwy Warszawskiej roku, li ii kolejowej ze sta ją Warszawa-Reduta Ordo a frag e tary z ie wzdłuż uli y Beresteckiej), linii kolejowej Warszawa-Rado frag e tary z ie wzdłuż uli y Drygały oraz uli y Gróje kiej. Stara Ochota Sz zęśliwi e Rakowiec Rysunek 3. Gra i e rejo ów dziel i y O hota. Źródło: Historia Pu kte wyjś ia do diag ozy lokal ej każdego tere u powi y yć jego uwarunkowania historyczne. Nadają o e zęsto wyjątkowe z a ze ie posz zegól y iejs o, przez o z ie ia się i h od iór i wykorzysta ie przez ieszkań ów i i y h użytkow ików. Mi o, że Rakowie i z zęśliwi e to stosu kowo owe warszawskie osiedla, oż a w i h z aleźć iejs a waż e z history z ego pu ktu widze ia. 12

13 Rakowiec Niegdyś yła to wieś a gra i y współ zes y h O hoty i Mokotowa, założo a prawdopodobnie w XVI w. i li zyła ha powierz h i. Następ ie Rakowie prze hodził z rąk jed y h właś i ieli do drugi h. W pierwszej połowie XIX w. astąpił podział a folwark (z czasem o powierzchni ponad 350 ha i ponad ieszkań a i, kolo ię ok. 120 ha i 60 ieszkań ów i wieś ie ałe ha i po ad ieszkań ów - usytuowa a wzdłuż połud iowej stro y dzisiejszej ul. Pruszkowskiej. Ist iała tu fa ryka pudrety awóz otrzy ywa y z ieroz ień zo y h fekaliów po i h odwod ieniu), prowadzono - w związku z liskoś ią stoli y - wzorowe gospodarstwo rol e i z zase ogrod i ze, dostar zają e produktów a warszawski ry ek, działała tu rów ież założo a jesz ze przed wy u he powstania listopadowego karczma Pociecha. W lata h osie dziesiąty h XX w. poprowadzo o drogę dzisiejsza ul. Korotyńskiego ; wy udowa o rów ież wał i fosę łą zą e dwa forty - Mokotowski i z zęśliwi ki. Część tere ów w roku została włą zo a w gra i e ad i istra yj e Warszawy. Pozostała z alazła się w g i ie korosze a po roku w g i ie Okę ie, z którą w roku została włą zo a do stoli y 5. W lata h. przy ul. Księ ia Trojde a powstało osiedle "Rakowie " projektu )asława Mali kiego, Oskara Ha se a, )ofii Garlińskiej-Hansen i Mariana Szymanowskiego, przewidzia e a około ieszkań ów. Od r. wy udowa o tu dużo loków ieszkal y h z wielkiej płyty, o e ie udy ki te ty kuje się a kolorowo. W rejo ie yły h Fortów powstały już owo zes e osiedla. Na terenie Rakow a z ajduje się Park im. )dzisława Mali kiego z o zkie wod y, gdzie ieszkań y loków ogą spędzać aktywnie czas na powietrzu. W e tru Parku z ajduje się Do Kultury Rakowie. Zlokalizowa e są tu rów ież: zpital kli i z y WUM, Wypoży zal ia dla dorosły h i łodzieży r wraz z filią dla dzie i r, a także zęść Ka pusu O hota zespołu g a hów ależą y h do jed ostek aukowy h Sz zęśliwi e Osiedle to powstało w XVI w. jako wieś pod azwą te lewi e i yło włas oś ią prywat ą. Gra i zyło z Wielką Wolą, Wło ha i, Rakowe i Rakow e. Tuż przed II rozbiorem Polski z zęśliwi e składały się z 11 gospodarstw, a głów ą drogą wsi yła prawdopodo ie dzisiejsza uli a Włodarzewska. Dosz zęt ie z isz zo e pod zas powsta ia koś iuszkowskiego, z rui osiedle pod iosło się dopiero po powstaniu styczniowym, kiedy to a około ha gru tów w do a h ieszkało lisko osó, a a jej tere ie z ajdowało się rów ież kilka egiel i i przede wszystki zakłady ogrod i ze Wil a a. W latach `80 XIX w., podczas budowy Twierdzy Warszawa, w pół o ej zęś i osiedla wz iesio o jede z dwu astu fortów o wodu wew ętrz ego. Pod zas z a z ego powiększa ia tere ów stoli y w roku zostało podzielone i jego za hod ia zęść została włą zo a w gra i e iasta. Na z a ze iu zyskała jede aś ie lat póź iej, kiedy to przez jej 5 Jarosław )ieliński, O hot i y a spa er. Przewod ik po O ho ie, Warszawa, Veda, 6 ibidem 13

14 tere poprowadzo e zostały tory Elektry z ej Kolei Dojazdowej EKD a także tory o z i owe kolei a Okę ie w związku z pla owa ą tam udową lot iska. To spowodowało, że już po roku została zelektryfikowa a, na jej terenie postawiono podsta ję Elektrow i Pruszkowskiej, a w iejs u roze ra ego fortu tere y a połud ie od dzisiejszy h uli Drawskiej i igłow a -.i. Park z zęśliwi ki pla owa o udowę stadio u. Ws hod ie tere y wsi włą zo o w gra i e iasta w roku 7. Dzisiejszy tere z zęśliwi to przede w dużej ierze tereny zielone: niewielki Skwer Do rego Maharadży daw y skwer Opa zewski i duży Park z zęśliwi ki z Gli ia kami z zęśliwi ki i, ogatą florą i fau ą oraz z wielo a atrak ja i dla dzie i i dorosły h. Z ajdują się tu: pla e za aw, oiska, siłow ie, ś ieżka zdrowia, ase otwarty TKKF z zęśliwi e, po ost i przystań dla kajaków i łódek, a przede wszystki unikatowy w skali kraju Całoro z y tok Nar iarski,, z zęśliwi e. Po adto a tere ie tego osiedla iesz zą się dwa centra handlowe: Blue City i Reduta iejs a rozrywki i spotkań towarzyski h. Poza ty i lokaliza ja i, z zęśliwi e ają do zaoferowa ia ieszkań o i e for y rekrea ji, takie jak: Klu Ar o Kręgiel ia i Korty te isowe,,pro-play Charakterystyka społe z o-demograficzna Dla właś iwej orga iza ji skute z ego i efektyw ego pro esu ko u ika ji oraz partycypacji obywatelskiej konieczne jest określe ie, z jakim typem społe z oś i a y do czynienia. W aszy h ada ia h harakterystyka społe z oś i doko a a została pod kąte li z y lud oś i, iejs a za ieszka ia, pł i, wieku, poziomu bezrobocia, zakresu udziel ej po o y społe z ej oraz skali przestęp zoś i. 8 Dzięki ty da y staraliś y się o e ić.i., jakie są do i ują e grupy społe z e, jak do i h do ierać oraz jakie for y ko u ika ji ędą najbardziej wskazane do zastosowania Li z a lud oś i, wiek, płeć. Na Rakow u i z zęśliwi a h zameldowana jest z liżo a li z a osó odpowiednio 22 a Rakow u, zaś a z zęśliwi a h Sz zęśliwi e ają jed ak blisko dwa razy iejszą gęstość zalud ie ia z uwagi na dużo większą powierz h ię. Tabela 2. Li z a lud oś i, powierz h ia i gęstość zalud ie ia rejo ów O hoty. Źródło: Opra owa ie włas e a podstawie da y h Urzędu Dziel i y O hota.st. Warszawy powierzchnia liczba liczba Obszar [km 2 % powierzchni % ieszkań ów ] ieszkań ów osó /km 2 Rakowiec 1,90 20% % Sz zęśliwi e 3,72 38% % Stara Ochota 4,07 42% % Ochota 9,69 100% % Niestety, tak jak w ześ iej pisa o, ie udało a się dotrzeć do da y h uj ują y h strukturę wykształ e ia. 9 Delegatura Biura Administracji i Spraw Obywatelskich w Dzielnicy Ochota, tatystyka iloś iowa lud oś i w podziale na wiek i płeć, dla o wodów z zęśliwi e i Rakowie, sta a dzień r. 14

15 W obydwu dzielnicach jest wię ej ko iet iż ęż zyz, przy zy ta przewaga jest iez a z ie większa a Rakow u % iż a z zęśliwi ach (55%). Jedy ą wyróż iają ą się grupą są ko iety w wieku r.ż. i wię ej w o u zęś ia h O hoty sta owią one ok. 65% w swojej grupie wiekowej 10. )ależ ość ta wydaje się nie yć wyjątkowa w skali kraju. I teresują a jest ato iast struktura wiekowa mieszkań ów. 35% 30% 25% Struktura wiekowa ieszkań ów Rakow a i Sz zęśliwi 20% 15% 10% Rakowiec z zęśliwi e 5% 0% 17 i mniej i wię ej Wykres nr 1. Struktura wiekowa ieszkań ów Rakow a i Sz zęśliwi. Źródło: opra owa ie włas e a podstawie da y h Urzędu.st. Warszawy W obydwu analizowanych rejonach dzielnicy oż a zao serwować niski odsetek ludzi w wieku od 18 do 25 lat, sta owią y tylko 7% ieszkań ów badanych obszarów. Fakty z ie jed ak a ty tere ie prze ywać oże wię ej osó w tej grupie wiekowej ze względu na z ajdują e się tutaj wyższe uczelnie i pod aje ieszkań w okoli y przez stude tów. W kategorii ludzi do roku ży ia, a wię uz awa y h za łody h, wię ej osó - 42 % zamieszkuje na Sz zęśliwi a h iż a Rakow u odpowiednio 37%, a róż i a tę kształtuje przede wszystkim grupa osó iepeł olet i h. Bardziej wido z e róż i e w strukturze wiekowej, pogłę iają e te tre d, o serwuje y w grupie osó w wieku poprodukcyjnym, czyli po 65. roku ży ia. Na Rakowcu stanowi ona prawie 1/3 ieszkań ów, a na z zęśliwi a h znacznie mniej, bo 18 %. Sprawia to, że populacja tego obszaru w porów a iu do Rakowca jest nie o łodsza. Porów ują da e ze ra e z ada y h o szarów z da y i dla ałej O hoty zauważa y, że Rakowiec w większy stop iu iż Sz zęśliwi e odzwierciedla strukturę wiekową dzielnicy, zwłasz za, gdy porów a y ajstarszą oraz aj łodszą grupę wiekową. W ałej dziel i y jest ich prawie tyle samo, co na Rakowcu odpowiednio 27 % i 30 % dla osó pow. r ż. oraz 12 % i 14 % dla osó iepeł olet i h. Tak wię spe yfiką w od iesie iu 10 Ibidem 15

16 do struktury wiekowej ada y h o szarów harakteryzuje się Szczęśliwi e jako stosu kowo łody rejo ałej O hoty. Podsu owują da e doty zą e struktury de ografi z ej oże y powiedzieć, że w sz zegól oś i a Rakow u, ale rów ież a z zęśliwi a h na stosunkowo niewielkiej powierz h i ieszka z a zą a grupa lud oś i. W związku z ty ożliwe jest pojawie ie się konfliktów o przestrzeń. )jawisko to oże yć sz zegól ie asilo e a Sz zęśliwi a h poprzez strukturę wiekową, która ukazuje ardzo z liżo e pro e towo grupy ajstarszy h i aj łodszy h, które ają od ie e i zęsto sprze z e i teresy, w ty rów ież te związa e z przestrze ią pu li z ą. Z kolei na Rakow u widać zde ydowa ą do i a ję osó starszy h ad pozostały i grupa i wiekowy i. W związku z ty ależy pa iętać, a y działa ia w przestrze i yły rów ież skierowane do tej grupy, ie zapo i ają jed ak o pozostały h ieszkań a h. Niezwykle istot ą i do i ują a grupą w strukturze społe z ej o u rejo ów są oso y w wieku produk yj y, które rów ież ależy uwzględ iać przy działa ia h w przestrze i Pomoc społe z a i ezro o ie Jak wy ika z da y h Urzędu Dziel i y O hota, spośród ieszkań ów Rakow a z po o y społe z ej korzysta osó, a a z zęśliwicach osó, o daje odpowied io, % oraz, % ieszkań ów 11 ty h rejo ów. Nie o wyższa jest liczba osó ezrobotnych. Na Rakow u i z zęśliwi a h kształtuje się a podo y pozio ie (w każdy osiedlu ok. osó, o stanowi 3% mieszkańców Rakowca oraz, % z zęśliwi. Co znamienne, wśród osó pozostają y h ez pra y przeważają oso y z wykształ e ie wyższym na Rakowcu odpowiednio - 25%, a na z zęśliwi a h aż % 12. ) powyższy h da y h wy ika, że oso y korzystają e z zasiłków ie sta owią z a zą ej grupy społe z ej i że fakt te ie róż i uje opisywanych osiedli. Niemniej warto wykorzystać ko takty instytu ji po agają y h oso o ezro ot y i korzystają y z po o y społe z ej do włą ze ia tej grupy do dialogu na temat przestrzeni publicznej, zwłasz za i teresują a pod ty względe jest grupa osó wykształ o y h, która jak wy ika z i y h adań so jologi z ych 13, jest a ogół hęt iejsza do podej owa ia w działań w o szarze społe zeństwa o ywatelskiego Bezpie zeństwo ) a alizy zdarzeń zgłoszo y h a Poli ję wy ika, że a a alizowa y h o szara h popeł io o w roku podo ą li z ę przestępstw odnotowano ok. zgłoszo y h zdarzeń w każdy ada y rejo ie. 11 Ośrodek Po o y połe z ej O hota, Rodzi y korzystają e z po o y społe z ej w r. w podziale a uli e a o szara h z zęśliwi e i Rakowie. 12 Urząd Pra y, Li z a ezro ot y h w podziale a pozio wykształ e ia z o szaru Rakow a i z zęśliwi wg sta u a dzień.. r. 13 Por. H P. Gliński, H. Palska, Cztery wy iary społe z ej aktyw oś i o ywatelskiej, [w:] Ele e ty owego ładu, red. H. Do ański, A. Rychard, Warszawa 1997, IFiS PAN; 16

17 Tabela 3. Przestępstwa popeł io e w r. a tere ie Rakow a i Sz zęśliwi. Źródło: opra owa ie włas e a podstawie da y h Poli ji KATEGORIA Sz zęśliwi e Rakowiec Sz zęśliwice Rakowiec za ójstwo 0 0 0% 0% zgwał e ie 0 0 0% 0% ójka lu po i ie 8 4 1% 1% przestępstwa prze iwko funkcjonariuszowi publicznemu 8 6 1% 1% uszczerbek na zdrowiu % 2% przestępstwa arkotykowe % 3% roz ój % 0% przestępstwa drogowe % 5% kradzież sa o hodu % 4% uszkodzenie mienia % 9% kradzież z wła a ie % 13% wykroczenia % 16% inne % 15% kradzież udzej rze zy % 33% przestępstwa raze % 100% Jak widać w powyższej tabeli, w obu rejonach do i owały kradzieże róż ego rodzaju, (rzeczy, samochodu, kradzież z wła a ie ). Wię ej zdarzeń tego typu zanotowano na z zęśliwi a h 365 (na Rakowcu 327), co stanowi w obu rejonach prawie połowę wszystki h zdarzeń. Warto zwró ić uwagę rów ież a wykro ze ia, czyli czyny zabronione popeł io e przez oso y ielet ie. Pozornie ogą się wydawać iej groź e, ale wpływają na zmniejszenie ogól ego poczucia ezpie zeństwa wśród ieszkań ów. ta owią o e w obu rejonach około 15 % wszystki h zdarzeń przestęp zy h. )arów o a Rakow u, jak i na z zęśliwi a h nie popeł io o ato iast a i jed ego za ójstwa a i gwałtu, zaś ójki i pobicia yły sporadyczne 14. )estawie ie zęstotliwoś i posz zegól y h rodzajów wykro zeń prezentuje po iższy wykres. 14 Ko e da Rejo owa Poli ji, )estawie ie zdarzeń o harakterze przestępstw i wykro zeń dla o szarów z zęśliwi i Rakow a w r. 17

18 Przestępstwa popeł io e a Sz zęśliwi a h i Rakow u w roku kradzież udzej rze zy inne wykroczenia kradzież z wła a ie uszkodzenie mienia kradzież sa o hodu przestępstwa drogowe roz ój przestępstwa arkotykowe uszczerbek na zdrowiu przestępstwa prze iwko ójka lu po i ie zgwał e ie za ójstwo Rakowiec z zęśliwi e 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Wykres nr 2. Przestępstwa popeł io e w r. a Rakow u i Sz zęśliwi a h. Źródło: opra owa ie włas e a podstawie da y h Poli ji )e względu a rak da y h porów aw zy h trud o jest określić a ile ada e rejony ależą do bezpie z y h o szarów Ochoty czy szerzej Warszawy. Może y tylko stwierdzić, że jeśli awet harakteryzuje je większy odsetek zdarzeń przestęp zy h iż w innych rejonach Ochoty, to fakt ten ie wpływa a ogól y o raz ałej dziel i y jako dzielnicy bezpiecznej. Jed ak w o e ie ezpie zeństwa pu li z ego waż e są nie tylko obiektywne dane urzędowe, które ogą istot ie za iżać skalę i proporcje zjawiska ale także su iektyw e od zu ia ieszkań ów. Wśród prze ada y h a kietą na reprezentatywnej pró ie ieszkań ów Rakow a i z zęśliwi odpowied io, % oraz, % uważa po zu ie ezpie zeństwa w dziel i y za ajważ iejszą sprawę, w której h ieli y wypowiedzieć się pod zas ewe tual y h ko sulta ji społe z y h. Bezpie zeństwo jest iez a z ie zęś iej wy ie ia e jako kwestia klu zowa przez a kietowa e ko iety, % iż przez ęż zyz, %. tak sa o waż e dla wszystki h a alizowa y h grup wiekowych około % odpowiedzi we wszystki h grupa h wiekowy h. Większą wagę do ezpie zeństwa przywiązują natomiast oso y z wykształ e ie wyższy, %, nieco iejszą z podstawowym (73,0%), jesz ze iejszą osoby z wykształ e ie śred i, %. Bezpie zeństwo aj ardziej e ią so ie spe jaliś i w swojej ra ży, % i oso y zaj ują e ajwyższe sta owiska urzęd i ze, dyrektorzy oraz a agerowie, %. Naj iej waż ą kwestią jest o o dla te h ików wyspe jalizowa y h, pra ow ików ad i istra yj o - iurowy h, % oraz dla pra ow ików u ysłowy h śred iego i iższego sz ze la (64,1 %. Podsu owują, oż a powiedzieć, że dla wszystki h grup zawodowy h 18

19 ispołe z y h ezpie zeństwo jest te ate ardzo waż y i wo e tego warto poruszyć w ko sulta ja h społe z y h. Waga pro le u ezpie zeństwa z alazła także swoje odzwier iedle ie podczas spotkania otwartego a te at ezpie zeństwa w Dziel i y, które od yło się kwiet ia r. Mieszkań y arzekali głów ie a zakłó a ie porządku i ezpie zeństwa publicznego przez bezdomnych, oso y ietrzeźwe i głoś e grupy łodzieży, spożywają e alkohol na osiedlowych podwórka h. Dostrzegal e yły też zgłosze ia zagroże ia w ru hu drogowym. Pod zas gdy pro le zgłoszo y jako pierwszy rze zywiś ie z ajduje odzwier iedle ie w da y h wykro ze ia, uszkodze ie ie ia, drugi według statystyk ie sta owi poważ ego pro le u przestępstwa drogowe. Może to oz a zać iedostate z e wykrywa ie ty h ostat i h lu ardziej z a zą e od zuwa ie tego rodzaju zdarzeń przez społe z ość. Co iekawe, pod zas spotka ia iezwykle rzadko w ko tekś ie przytoczonych wyżej statystyk poruszane były kwestie kradzieży, ho iaż zaw ioskowa o o o itori g na uli a h i podwórka h Wnioski W rozdziale została opisa a historia o szarów oraz harakterystyka społe z ode ografi z a ieszkań ów z zęśliwi i Rakow a. Pokaza o, że a tere ie osiedli z ajdują się waż e history z ie i o e ie iejs a o harakterze przestrze i pu li z ej ajważ iejsze z nich to park i. )asława Mali kiego i park z zęśliwi ki. Od oś ie charakterystyki społeczno- demograficznej ieszkań ów wys uliś y astępują e waż e w ioski. Istotna jest dominacja osó starszy h a Rakow u. Mogą o i sta owić waż y pote jał w zakresie ko u ika ji i aktyw oś i lokal ej z uwagi a duży zasó zasu wol ego oraz prawdopodo e sil e związa ie z iejs e za ieszka ia, przy jed o zes y podkreśle iu ożliwego ostrego ko fliktu i teresów tej grupy z pozostały i ieszkań a i, sz zegól ie ieli z ą, ale istot ą grupą osó łody h. Prowadze ie dialogu z udziałe o u ty h grup powi o yć priorytete a Rakow u, po ieważ rejon ten starzeje się i iesprzyjają e oso o łody zagospodarowanie przestrze i oże z ie hę ić do osiedlania się a awet za hę ać do z ia y iejs a za ieszka ia. Może pojawić się trud ość w dotar iu do osó starszy h z i for a ją o ożliwoś ia h i for a h dialogu warto w ty ko tekś ie wykorzystać lokal e parki, w który h zęsto wypo zywają starsze oso y. Z kolei a z zęśliwi a h z a zą a jest grupa osó w wieku przedproduk yj y, która oże ieć większe rosz ze ia wo e przestrze i pu li z ej ze względu a spory zasó zasu i względ ą hęć do aktyw ej for y spędza ia go a świeży powietrzu. Dlatego waż e jest stworze ie dla i h atrak yj ej oferty w ty zakresie, włą zają i h w proces dialogu na temat zagospodarowania przestrzennego. Barierą w dotar iu do łody h ludzi oże yć ich brak zainteresowania sprawami ogól ospołe z y i 15. Z drugiej strony ależy dostrze stosu kową łatwość przekaza ia i for a ji o ożliwoś ia h zaa gażowa ia 15 Wywiad z przedstawi iele DK Rakowie 19

20 się we współpra ę z Urzęde dzięki powsze h emu korzystania przez nich z Internetu i portali społe z oś iowy h. Włą ze ie łody h ludzi do dialogu a te at przestrze i oże yć rów ież o tyle waż e, że przy raku ko struktyw y h for spędza ia zasu za zy ają o i z iej korzystać w sposó destruk yj y, zęsto wyklu zają z iej i e grupy lu po prostu zaz a zając swą o e ość w posta i graffiti lu pozostałoś i po spotka ia h. Być oże włą ze ie i h do dialogu pozwoli lepiej dostosować tę przestrzeń do potrzeb tej grupy, przez o też pośred io zwiększy się i h odpowiedzialność za kawałek tere u, który w jakiś sposó współtworzyli. Mimo, że ie wy ika to ezpośred io ze statystyk doty zą y h przestęp zoś i, istot ą kwestią pozostaje ezpie zeństwo. Pod zas i terpreta ji da y h waż y jest rów ież ko tekst społe z y oraz społe z e rozu ie ie poję ia ezpie zeństwo, które w opi ii pu li z ej ie ogra i za się do popeł ia y h przestępstw. ) uwagi a powyższe iejed oz a z oś i, poprawie ie ko u ika ji iędzy orga a i ad i istra ji zapew iają y i ezpie zeństwo a ieszkań a i Sz zęśliwi i Rakow a wydaje się yć priorytete działań ko u ika yj y h a tere ie dziel i y. Mimo relatywnie niskiej, wykazywanej w statystykach, przestęp zoś i, ezpie zeństwo publiczne jest nadal bardzo istot ą kwestią w od iorze społe z y i opi ii społe z ej. Pod zas awiązywa ia dialogu na te at ezpie zeństwa ko ie z e jest dotar ie do przedstawi ieli wspól ot i spółdziel i ieszka iowy h, którzy yli do i ują ą grupą zgłaszają ą pro le y pod zas kwiet iowego spotkania otwartego. 20

21 3. Zasoby instytucjonalne Rozpoznanie zasobów instytucjonalny h jest waż e podczas analizy zjawisk dzieją y h się w przestrze i pu li z ej. Scharakteryzowane w niniejszym rozdziale orga iza je pozarządowe, i stytu je pu li z e oraz spółdziel ie i wspól oty ieszka iowe ają owie sil y pote jał do włą za ia się we współtworze ie tej przestrzeni. Wy ie io e pod ioty są zęsto właś i iela i lu ad i istratora i ie tylko udy ków, ale też zęś i hod ika, traw ika, podwórka lu awet ałej ar hitektury w aj liższy sąsiedztwie ieru ho oś i. W zależ oś i od włas ego zaa gażowa ia, te aty z ego zakresu działal oś i oraz aktyw oś i ieszkań ów przestrzeń ta oże yć w róż y sposó wykorzystywa a. )aso y w ty zakresie sta owią ra y dla rozwoju for spędza ia zasu w przestrzeni, a ich brak rodzi szereg proble ów dla ieszkań ów, którzy uszą poszukiwać ofert w i y h zęś ia h Warszawy. Ni iejszy rozdział stara się z powyższy h powodów zidentyfikować te pod ioty, które w przestrze i działają lu z iej korzystają. A alizują relacje: instytucje przestrzeń oż a wys uć w ioski a te at tego, jakie zaso y oż a od aleźć w da ej okoli y. W ty elu staraliś y się zide tyfikować i z adać: właś i ieli terenu i de yde tów lu ad i istratorów ofertę dla spędza ia zasu w przestrze i liderów i stytu jo al y h, którzy są zai teresowa i przestrze ią lu posiadają kompetencje w tym zakresie. Do elów ada ia posłużyliś y się da y i z Urzędu Dziel i y Ochota listą orga iza ji prowadzo y h przez pod ioty i e, iż sa orządowe. Na liś ie tej z ajdują fundacje i stowarzysze ia zaj ują e się szeroki spektru pro le ów łodzieżą, seniorami, osobami chorymi, ubogimi, sportem, uzależ ie ia i, kulturą, ekologią zy auką. ą tu też uwzględ io e i lioteki i szkoły, uzea i teatry oraz ośrodki sportu i rekrea ji. pośród ty h pod iotów wy raliś y te, który h działa ia skierowa e są przede wszystki do ieszkań ów z zęśliwi i Rakow a. Poszukiwaliś y w sz zegól oś i działań związa y h z przestrze ią pu li z ą. Listę orga iza ji uzupeł iliś y o spółdziel ie ieszka iowe działają e a ty tere ie jako drugi h o ok dziel i y i iasta właś i ieli tere ów. I przez to waż y h de yde tów Opró z kwestii ad i istra yj y h zaj ują się one niekiedy a i a ją ży ia kultural ego, czy po agają w sko plikowa y h kwestia h prawnych. To sprawia, że warte są sz zegól ego zainteresowania. W te sposó staraliś y się stworzyć katalog instytucji działają y h na terenie z zęśliwi i Rakow a. I h sz zegółowy wykaz wraz z opise oż a z aleźć w załą z iku. Po iżej zaś z ajduje się opis ajważ iejszych z nich oraz ich rozmieszczenie przestrzenne Rozmieszczenie: mapa organizacji i instytucji Mapa przedstawia roz iesz ze ie róż y h waż y h pu któw a z zęśliwi a h oraz Rakow u. Wśród i h z ajdują się: pla ówki oświatowe, orga iza je pozarządowe, a także 21

22 waż e iejs a spotkań ieszkań ów o u o szarów. Podzielo e o e zostały kolora i według astępują ego klu za: granatowym zostały oz a zo e wszystkie pla ówki oświatowe, łą z ie z bibliotekami, łękit y zaz a zo e są iejs a związa e ze spędza ie zasu wolnego (obiekty sportowe, parki, kawiarnie), zielonym oz a zo e zostały orga iza je pozarządowe, czerwonym zaz a zo o i stytu je sz zegól ie istot e w ty projek ie. Rysunek 4. Roz iesz ze ie orga iza ji pozarządowych oraz instytucji publicznych Źródło: opra owa ie włas e w syste ie Google Maps A alizę przestrze ą Rakow a i z zęśliwi oż a rozpo ząć od wskaza ia iejs, gdzie ie a żad y h o iektów przez as o awia y h. ą to tere y połud iowy h i za hod i h z zęśliwi. )de ydowa ie iej taki h o iektów jest też po ws hod iej stro ie Rakow a. Moż a też zauważyć, że i stytu je skupiają się głów ie w po liżu ul. Gróje kiej Sz zęśliwi e Ko e trują się sz zegółowo a terytoriu z zęśliwi oże y wyróż ić astępujące miejsca: 22

23 pla ówki oświatowe przedszkola -, szkoły podstawowe - 3, gimnazja 3, zespoły szkół - 4, technika - 3, licea -, zasad i za szkoła zawodowa, szkoła policealna oraz inne) ilość: ; orga iza je pozarządowe fu da je, stowarzysze ia 14; iejs a związa e z uprawia ie sportu 5; i liotekę; kawiar ię; park Park z zęśliwi ki. Tylko cztery orga iza je pozarządowe ają swoją siedzi ę a ty tere ie, a i h działa ia prowadzo e są w ałej Pol e. Kolej e orga iza ji swoją działal oś ią oże dotykać ezpośred io ieszkań ów z zęśliwi. Należą do i h: towarzysze ie A azo ki Warszawa Ochota, Fundacja Inicjatyw Badawczo Szkoleniowych WSP TWP w Warszawie, towarzysze ie Otwarte Drzwi Ośrodek Dzie ego Po ytu i Reha ilita ji połe z ej Osó Niepeł ospraw y h I telektual ie, dwa rodowiskowe Og iska Wy howaw ze TPD, Towarzystwo Krzewie ia Kultury Fizy z ej Og isko As, U ia Teatr Nie ożliwy teatr lalek dla dorosły h, Polski Ko itet Po o y połe z ej )arząd Dziel i owy Warszawa Ochota, Polski )wiązek Wędkarski Koło Dziel i owe Nr Warszawa O hota, towarzysze ie MONAR Porad ia Profilaktyki i Terapii Uzależ ień. egregują dziedzi y i h fu k jo owa ia oże y wyz a zyć astępują e kategorie: po o oso o z iepeł ospraw oś ią 2 organizacje; pomoc dzieciom 2 organizacje; sport/kultura fizyczna 2 organizacje; o hro a zdrowia/uzależ ie ia 2 organizacje; szkolenia/warsztaty 1 organizacja; kultura 1 organizacja Rakowiec Najważ iejszą i stytu ją na Rakowcu wydaje się yć Do Kultury Rakowie, który jest siedzi ą także i y h orga iza ji: Towarzystwa Go gowego, )wiązku Były h Więź iów Polity z y h Hitlerowski h Więzień I O ozów Ko e tra yj y h a odziel e Rejo owe Koło Dachau-Natzweiler, Stowarzyszenia Ochockiego Uniwersytetu Trze iego Wieku OMEGA, )wiązku y iraków Koło Warszawa O hota oraz )wiązku Ko ata tów RP I Były h Więź iów Polity z y h )arząd Dziel i owego Koła O hota. Rakowiec na swoi o szarze ieś i po iższe i stytu je: pla ówki oświatowe przedszkola 8, szkoły podstawowe 3, gimnazja 2, licea, e tru kształ e ia ustawi z ego, zespół szkół, szkoła policealna oraz inne) 20; orga iza je pozarządowe (fundacje, stowarzyszenia) 14; biblioteki dodatkowo w jed ej ieś i się galeria ; dom kultury

24 kawiarnie 2; iejs a związane z uprawianiem sportu 2; park Park im. )asława Mali kiego. Na Rakowcu z ajduje się pięć orga iza ji pozarządowy h, który h działal ość skupia się a terytoriu ałej Polski oraz dziesięć orga iza ji, które ogą wspo agać ieszkań ów tego o szaru. ą to: rodowiskowe Og isko Wy howaw ze, Towarzystwo GONGOWE, towarzysze ie O ho ki U iwersytet Trze iego Wieku O ega, Polski )wiązek Niewido y h Okręg Mazowie ki Koło Warszawa O hota, Ursus, Wło hy, Caritas Archidiecezja Warszawskiej wietli a so joterapeuty z a, )wiązek Były h Więź iów Polity z y h Hitlerowski h Więzień I O ozów Ko e tra yj y h a odziel e Rejo owe Koło Dachau-Natzweiler, )wiązku Ko ata tów RP I Były h Więź iów Polity z y h )arząd Dziel i owego Koła O hota, )wiązku y iraków Koło Warszawa O hota oraz Fu da ja potkaj y ię. iedzi ą wielu spośród wyżej wy ie io y h jest Do Kultury Rakowie. Wśród i h wyróż io o takie, które zaj ują się iżej wy ie io y i dziedzi a i: po o dzie io / łodzieży 3 organizacje; kultura 1 organizacja; patriotyzm 3 organizacje; po o z oso o z iepeł ospraw oś ią 1 organizacja; pomoc osobom starszym 1 organizacja. W po iższej ta eli przedstawio e jest porów a ie zaso ów i stytu jo al y h Rakow a i z zęśliwi. Tabela 4. )aso y i stytu jo al e Rakow a i Sz zęśliwi. Źródło: opra owa ie włas e Typ instytucji Kryteriu porów a ia Sz zęśliwi e Rakowiec Ogółe Działa w ałej Pols e 4 5 Działa głównie lokalnie 10 9 Dzie i/ łodzież 2 3 Kultura 1 1 Organizacje Patriotyzm - 3 pozarządowe Oso y iepeł ospraw e 2 1 Osoby starsze - 1 Szkolenia/warsztaty 1 - Ochrona zdrowia/ uzależ ie ia 1 - Instytucje publiczne Inne Sport/kultura fizyczna 2 - Biblioteki 1 5 Obiekty sportowe 5 2 Pla ówki oświatowe Inne, np. kultura, pomoc społe z a - 1 Kawiarnie 1 2 półdziel ie ieszka iowe 6 3 Wspól oty ieszka iowe

25 3.2. Rozmieszczenie: mapa spółdziel i i wspól ot ieszka iowy h ) dostęp y h da y h udało się ustalić li z ę spółdziel i ieszka iowy h, która na osiedlu z zęśliwi e wy osi trze a pa iętać, że li z a udy ków ależą y h do spółdziel i kilkakrot ie przewyższa tę li z ę, gdyż spółdziel ie w swoi posiada iu ają zwykle po kilka udy ków, ato iast a osiedlu Rakowie są to spółdziel ie ieszka iowe. Największą spółdziel ią jest W M Rakowie, która o ej uje udy ki ieszkal e oraz lokali wol ostoją y h, użytkowy h. Na tere ie z zęśliwi lokują się 72 wspól oty ieszka iowe, ato iast Rakowiec posiada 53 takie podmioty. A aliza apy występowa ia spółdziel i i wspól ot ieszka iowy h pozwala a ustalić iejs a o ajwiększy i aj iejszy zagęsz ze iu ty h pod iotów. Wyraź ie widać, że ajwiększe zagęsz ze ie a i teresują y as tere ie a iejs e wokół poprowadzo ej centralnie wertykalnie osi na mapie Ochoty, tzn. na pogra i zu dziel i z zęśliwi e i Rakowie : jest to zęść z zęśliwi iąg ą a się a pół o y-ws hód od Parku z zęśliwi kiego, zde ydowa ie lewa zęść Rakow a a za hód od uli y Adolfa Pawińskiego do i ują wspól oty ieszka iowe. Także z a z a zęść spółdziel i lokuje się w połud iowej zęś i Rakow a a połud ie od Parku Mali kiego. Opró z wspo i a ego tere u, ilość spółdziel i/wspól ot a z zęśliwi a h jest znikoma kilka spółdziel i z ajduje się jesz ze a połud ie od Parku z zęśliwi kiego, ale lewo rzeż a zęść z zęśliwi oraz jej pół o y-za hód wydają się zupeł ie poz awio e ty h pod iotów. Na Rakow u ie a taki h duży h o szarów, a który h ie udało y się zlokalizować hoć y jed ej spółdziel i/wspól oty ieszka iowej. Rysunek 5 Budy ki pozostają e w zarządzie spółdziel i różowe oraz wspól ot (zielone). Źródło: opra owa ie włas e w syste ie Google Maps. 25

26 Rysunek 6 Siedzi y zarządów wspól ot zielo e oraz spółdziel i różowe ieszka iowy h. Źródło: opra owa ie włas e w syste ie Google Maps. Podsu owują, a Rakow u i z zęśliwi a h fu k jo uje wiele orga iza ji i i stytu ji, jednak bardzo nieliczne z nich są aktyw e w przestrze i pu li z ej. I h ała aktyw ość w zakresie wy hodze ia a zew ątrz oże się wiązać z fakte, że iewiele ty h przestrze i pu li z y h, ależą y h do iasta na terenach tych istnieje. Znamiennym dla przestrzeni publicznej Rakow a i z zęśliwi jest do i a ja tere ów ależą y h do spółdziel i i wspól ot ieszka iowy h, o powoduje sytua ję, w której właś iwą władzę ad oder iza ją, estetyką oraz wydarze ia i w tej zęś i dziel i y sprawują pod ioty niepodlegają e ezpośred io lub wcale Urzędowi dziel i y. Dla rozwoju pro esów związa y h z zagospodarowa ie przestrze i powoduje to szereg pro le ów np. poprzez rak skoordy owa ia i zapla owa ia działań oże do hodzić do stop iowej dezi tegra ji rozwojowej ty h tere ów zarządza e z róż y skutkie i wprowadzają e z ia y według włas y h ustaleń i gustów. ) uwagi a ogra i zo e środki, jest ało prawdopodo e 26

27 by pod ioty te yły w sta ie zaoferować atrak yj e dla ieszkań ów z ia y w gospodarowanych przez siebie przestrzeniach publicznych. Inny problemem, jaki wy ika z rozprosze ia włas oś i przestrze i a ty tere ie, oże yć fakt utrudnionej komunikacji miedzy organizatora i wydarzeń w przestrze i a decydentami tej przestrzeni. Utrud io y ko takt z każdy pod iote spółdziel zym lub wspól otowy, a tere ie którego od ywać się ogą wydarze ia, oże skute z ie z ie hę ać orga izatorów do podej owa ia ty h działań Charakterystyka zaso ów i stytu jo al y h Poza a alizą przestrze ego roz iesz ze ia zaso ów i stytu jo al y h i określe ie sta u włas oś i ada y h tere ów potrze e jest rów ież z ada ie oferty i aktyw oś i i stytu ji z ajdują y h się a tere ie osiedli. Po iżej opisa e są te, które w trak ie ada ia, za po o ą a alizy da y h zasta y h, uz aliś y za ajważ iejsze. Następ ie staraliś y się przeprowadzić wywiady z ich przedstawicielami Spółdziel ia Mieszka iowa Sz zęśliwi e Jest to ała spółdziel ia, a jej tere ie z ajduje się sześć trzypiętrowy h udy ków. W po liżu z ajduje się Park z zęśliwi ki. półdziel ia udostęp ia po iesz ze ie-klub, w który ieszkań y ogą się spotkać i pograć w pi g-ponga. Raz w roku organizuje teatrzyk dla dzieci Spółdziel ia Mieszka iowa Włodarzewska II półdziel ia ta sąsiaduje z tere e M z zęśliwi e. )arządza dwudziesto a budynka i. )a udowa osiedla jest ś isła, a jego tere ie z ajduje się jedy ie ały pla zabaw WSM Rakowiec To druga o do wielkoś i spółdziel ia a O ho ie. ) ajdują się tu udy ki ieszkal e i dużo tere ów zielo y h. półdziel ia prowadzi działa ia kultural e. W u iegły roku współorga izowała wystawę zdjęć lokal ej ar hitektury sprzed lat. Co roku orga izowa y jest Dzień ąsiada składkowe przyję ie w ple erze, w zasie którego orga izowa e są róż e za awy i ko kursy. Na tere ie spółdziel i z ajdują się dwa place zabaw i park z oczkiem wodnym. W planach przewidziana jest budowa boiska do gry w koszykówkę i piłkę rę z ą. półdziel ia jest właś i iele Do u Kultury Rakowie Wspól ota ieszka iowa ieru ho oś i Gróje ka 99 Budy ek z ajduje się w ezpośred i sąsiedztwie Bazaru Ba a ha, skąd wy ika sz zegól e zai teresowa ie wspól oty ty te ate. Wspól ota ie posiada po iesz ze ia so jal ego, a i ie orga izuje spotkań z ieszkań a i, które wykra zały y poza te atykę ad i istrowa ia ieru ho oś ia i Fundacja Inicjatyw Badawczo Szkoleniowych Fu da ja działa przy Wyższej zkole Pedagogi z ej TWP. Jej działal ość związa a jest ze społe z y profile zkoły. )aj uje się. i. szkole ia i, pro o ją przedsię ior zoś i i projekta i społe z y i związa y i z wyklu ze ie i usługa i pu li z y i. Jej siedziba z ajduje się a tere ie z zęśliwi, jed ak, z o zywisty h względów, większość działań FIB 27