PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2013/2014 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

Transkrypt

1 PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2013/2014 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : ZNACZENIE RELACJI LEKARZ PACJENT W PROCESIE ZMAGANIA SIĘ Z CHOROBĄ SOMATYCZNĄ GRUPA BALINTA 2. NAZWA JEDNOSTKI: Zakład Psychologii Klinicznej UM w Poznaniu 3. Adres jednostki:jednostki Adres: Zakład Psychologii Klinicznej, Coll. Stomatologicum, ul. Bukowska 70 Tel.: fax: Strona WWW: psychologia@ump.edu.pl, 4. Kierownik jednostki: Prof. UM dr hab. Ewa Mojs 5. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I (koordynator przedmiotu) : Nazwisko: dr Bogusław Stelcer Tel. kontaktowy: (61) , (61) Możliwość kontaktu: poniedziałek, godz.9:30 11:30, Wawrzyniaka 39, pok. 7 stelcer@ump.edu.pl Osoba zastępująca: 6. Miejsce przedmiotu w programie studiów:

2 Rok: III/IV Semestr: V,VI,VII,VIII 7. Liczba godzin ogółem : 15 liczba pkt. ECTS: 8. Cel nauczania przedmiotu Celem zajęć fakultatywnych jest zapoznanie studentów z uwarunkowaniami procesu komunikowania się z chorym somatycznie i jego rodziną. Student uczestniczący w zajęciach pozna podstawowe zasady prowadzenia rozmowy z chorym, w szczególności: - przekazywania niepomyślnych informacji - radzenia sobie z trudnymi emocjami pacjenta - zasad rozmowy z rodziną chorego - rozumienia własnych reakcji w kontakcie z chorym. Niniejsze cele realizowane będą w oparciu o zapoznanie ze złożonością problemów psychologicznych człowieka chorego z wykorzystaniem w tym celu interwencji i metod psychoterapeutycznych. Poznanie kluczowe techniki psychoanalizy, neopsychoanalizy, terapii behawioralnej, podejścia poznawczego oraz podejścia humanistyczno-egzystencjalego w kontakcie z chorym somatycznie. Efekt kształcenia umiejętności i kompetencje: Student nabędzie umiejętności rozpoznawania własnych postaw i wartości. Podniesie repertuar swych umiejętności społecznych w tym słuchania, stosowania komunikatów werbalnych i niewerbalnych, rozpoznawania i rozwiązywania sytuacji problemowych. Po zajęciach student posiądzie wiedzę dotyczącą złożoności problemów psychologicznych człowieka chorego oraz otaczającej go rodziny. 9. SYLABUS EFEKTYWNE KOMUNIKOWANIE SIĘ Z PACJENTEM I JEGO RODZINĄ W KONTEKŚCIE CHOROBY SOMATYCZNEJ Zajęcia wynikają z konieczności i zapotrzebowania na rozwój umiejętności komunikowania w procesie leczenia. Nie ma bowiem leczenia bez interakcji pomiędzy leczącym i leczonym. Zajęcia będą obejmowały część wykładową i warsztatową. W części wykładowej omówione zostaną zasady budowania poprawnego kontaktu z chorym. Zaprezentowane zostaną techniki i metody czynienia proces tegoż kontaktu efektywnym, czyli dającym zadowolenie obu

3 stronom procesu interakcji i gwarancję rozpoznania i zrozumienia natury problemu pacjenta. W części warsztatowej studenci będą mogli przećwiczyć własne umiejętności interpersonalne w ramach tzw. Grup Balinta. Warsztaty oparte są na metodzie Michaela Balinta i stwarzają studentom możliwość poznania ukrytych motywów własnego postępowania jak i źródeł trudności, jakie mogą się pojawiać w relacji lekarz-pacjent. Studenci pracują w małych grupach, wykorzystując własne doświadczenia w kontaktach z pacjentami. Każda z sesji balintowskiej opiera się na materiale wniesionym do grupy poprzez jednego z jej uczestników i wynika z jego/jej doświadczenia. Grupy Balinta nie są klasycznym konsylium lekarskim, nie służą omawianiu diagnostyki ani terapii, uczestnicy zajmują się relacją psychologiczną zaistniałą we współpracy lekarza z pacjentem. Jej istotą jest analiza relacji między lekarzem a pacjentem w środowisku wspierającym i nieoceniającym. Grupy Balinta wpisują się w wieloletnią historię edukacji medycznej, w sposób szczególny skierowanej do lekarzy pierwszego kontaktu. Podkreślają znaczenie zrozumienia i świadomości swego stylu budowania kontaktu, charakteru, systemu wartości, preferencji etc. Podstawowym celem grup Balintowskich jest obserwacja czynników interakcji obecnych w relacji leczenia. Grupa wykracza w swej analizie poza diadę lekarz pacjent, uwzględniając znaczenie czynników organizacyjnych i systemowych. Celem jest głębsze zrozumienie swej osoby jak i chorego. Ogólne przedmiotowe cele kształcenia obejmują: Doskonalenie umiejętności komunikacyjnych w nawiązywaniu i podtrzymywaniu kontaktów Rozwój empatii u uczestników Zrozumienie roli lekarza i pacjenta w procesie leczenia Podnoszenie jakości pracy lekarza Zdobycie umiejętności dostrzegania związku pomiędzy stanem emocjonalnym pacjenta a jego sytuacją zdrowotną (pogłębianie umiejętności oceny zależności psychosomatycznych) Zrozumienie złożoności zachowania pacjenta w jego chorobie Rozpoznanie i uświadomienie sobie własnych uczuć w kontakcie z pacjentem, ograniczenie blokad emocjonalnych utrudniających budowanie prawidłowych relacji. Przeciwdziałanie syndromowi wypalenia zawodowego 10.Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń i seminariów Seminarium 1. (2 godz.) Wyznaczniki efektywnego komunikowania się w kontekście leczenia szpitalnego. - pomoc dla chorych i ich rodzin - bariery i ograniczenia efektywnego komunikowania się z pacjentem i rodziną - sposoby pogłębiania wzajemnego zrozumienia

4 Seminarium 2. (2 godz.) Sytuacje problemowe w opiece medycznej: - przekazywanie niepomyślnych informacji - zmowa milczenia - radzenie sobie z trudnymi sytuacjami - radzenie sobie z trudnymi i skrajnymi emocjami pacjenta Seminarium 3. (2 godz.) Kompetencje pomagającego i rozwój umiejętności interpersonalnych. Ewolucja i metodyka pracy grup balintowskich dzisiaj. Seminarium 4/5: Grupa Balinta (2x4 godz.) Grupa uczestników liczy osób, jedna sesja trwa ok. 90 min. Studentów zachęca się do przedstawiania własnych doświadczeń z kontaktu z tzw. trudnymi pacjentami, przy czym trudności te leżeć mogą zarówno po stronie samego pacjenta (specyfika choroby, osobowość pacjenta), czy lekarza (własne doświadczenia, osobowość). Po prezentacji pracę zaczyna reszta członków grupy, starając się dostrzec i nazwać to wszystko, co zaistniało w rzeczywistej relacji student-pacjent. Sesja kończy się podsumowaniem przez prowadzącego. W czasie trwania ćwiczeń przewiduje się dwie sesje. 11. Organizacja zajęć: Aktualny podział grupy studenckiej na stronie internetowej jednostki : (proszę wpisać) www. REGULAMIN ZAJĘĆ: Student zobowiązany jest do uczestniczenia w zajęciach, każda nieobecność wymaga usprawiedliwienia u osoby prowadzącej. Warunkiem zaliczenia zajęć jest zdanie zaliczenia pisemnego wykazującego że student opanował fundamentalne treści teoretyczne. PROGRAM ZAJĘĆ: 3 seminaria teoretyczne 2 spotkania warsztatowe określane jako tzw. Grupy Balinta

5 PROGRAM NAUCZANIA Wymagania wstępne: brak Przygotowanie do zajęć: zaznajomienie się z proponowaną literaturą Wymagania końcowe: Zaliczenie pisemne z treści teoretycznych 12.Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny kryterium zaliczenia: zaliczenie pisemne Egzamin praktyczny kryterium zaliczenia: brak Zaliczenie aktywne uczestnictwo w zajęciach warsztatowych, opanowanie treści podanych w zalecanej literaturze. 13. Literatura: Zalecana literatura: E) Piśmiennictwo obowiązkowe dla studentów 1. Wasilewski B., Engel L., (2011). Grupowy Trening Balintowski, Teoria i zastosowanie. Eneteia Wydawnictwo IPS Mojs E., Skommer M., Stelcer B. [red.] Elementy Psychologii Ogólnej i Klinicznej, Poznań Barański J., Waszyński E., Steciwko A., Komunikowanie się Lekarza z Pacjentem. Astrum Wrocław, Macarto L., Rocchi M., Komunikacja w Relacjach Niesienia Pomocy, Wydawnictwo WAM 2011 Piśmiennictwo zalecane: 1. Luban-Plozza B. (red.) Zaburzenia psychosomatyczne w praktyce lekarskiej. WL PZWL, Warszawa, Balint M., The Doctor His Patient and the Illness, Pitman, London Hebanowski N., Kliszcz J.., Trzeciak B., Poradnik komunikowania się lekarza z pacjentem, PZWL, Warszawa 1999

6 15. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora 16. Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu (w przypadku przedmiotów koordynowanych) UWAGA ; wszystkie tabele i ramki można powiększyć w zależności od potrzeb