Wycinek z kodeksu cywilnego:

Transkrypt

1 Wycinek z kodeksu cywilnego: TYTUŁ XXI ZLECENIE Art Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. 2. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa. Art Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. 2. Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy. Art Kto zawodowo trudni się załatwianiem czynności dla drugich, powinien, jeżeli nie chce zlecenia przyjąć, zawiadomić o tym niezwłocznie dającego zlecenie. Taki sam obowiązek ciąży na osobie, która dającemu zlecenie oświadczyła gotowość załatwiania czynności danego rodzaju. Art Przyjmujący zlecenie może bez uprzedniej zgody dającego zlecenie odstąpić od wskazanego przez niego sposobu wykonania zlecenia, jeżeli nie ma możności uzyskania jego zgody, a zachodzi uzasadniony powód do przypuszczenia, że dający zlecenie zgodziłby się na zmianę, gdyby wiedział o istniejącym stanie rzeczy. Art Przyjmujący zlecenie może powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej tylko wtedy, gdy to wynika z umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności. W wypadku takim obowiązany jest zawiadomić niezwłocznie dającego zlecenie o osobie i o miejscu zamieszkania swego zastępcy i w razie zawiadomienia odpowiedzialny jest tylko za brak należytej staranności w wyborze zastępcy. 2. Zastępca odpowiedzialny jest za wykonanie zlecenia także względem dającego zlecenie. Jeżeli przyjmujący zlecenie ponosi odpowiedzialność za czynności swego zastępcy jak za swoje własne czynności, ich odpowiedzialność jest solidarna. Art W wypadku gdy przyjmujący zlecenie powierzył wykonanie zlecenia innej osobie nie będąc do tego uprawniony, a rzecz należąca do dającego zlecenie uległa przy wykonywaniu zlecenia utracie lub uszkodzeniu, przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny także za utratę lub uszkodzenie przypadkowe, chyba że jedno lub drugie nastąpiłoby również wtedy, gdyby sam zlecenie wykonywał. Art Przyjmujący zlecenie powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożyć mu sprawozdanie. Powinien mu wydać wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym. Art Przyjmującemu zlecenie nie wolno używać we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie. Od sum pieniężnych zatrzymanych ponad potrzebę wynikającą z wykonywania zlecenia powinien płacić dającemu zlecenie odsetki ustawowe. Art Dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia, wraz z odsetkami ustawowymi; powinien również zwolnić przyjmującego zlecenie od zobowiązań, które ten w powyższym celu zaciągnął w imieniu własnym. Art Jeżeli wykonanie zlecenia wymaga wydatków, dający zlecenie powinien na żądanie przyjmującego udzielić mu odpowiedniej zaliczki.

2 Art W razie odpłatnego zlecenia wynagrodzenie należy się przyjmującemu dopiero po wykonaniu zlecenia, chyba że co innego wynika z umowy lub z przepisów szczególnych. Art Jeżeli kilka osób dało lub przyjęło zlecenie wspólnie, ich odpowiedzialność względem drugiej strony jest solidarna. Art Dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia; w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę. 2. Przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Jednakże gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę. 3. Nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów. Art W braku odmiennej umowy zlecenie nie wygasa ani wskutek śmierci dającego zlecenie, ani wskutek utraty przez niego zdolności do czynności prawnych. Jeżeli jednak, zgodnie z umową, zlecenie wygasło, przyjmujący zlecenie powinien, gdyby z przerwania powierzonych mu czynności mogła wyniknąć szkoda, prowadzić te czynności nadal, dopóki spadkobierca albo przedstawiciel ustawowy dającego zlecenie nie będzie mógł zarządzić inaczej. Art W braku odmiennej umowy zlecenie wygasa wskutek śmierci przyjmującego zlecenie albo wskutek utraty przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych. Art Jeżeli zlecenie wygasło, uważa się je mimo to za istniejące na korzyść przyjmującego zlecenie aż do chwili, kiedy dowiedział się o wygaśnięciu zlecenia. Art Do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Art Z upływem lat dwóch przedawniają się: 1) roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju; to samo dotyczy roszczeń z tytułu zaliczek udzielonych tym osobom; 2) roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone. UMOWA O DZIEŁO Art Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Art Do umowy zawartej, w zakresie działalności przedsiębiorstwa przyjmującego zamówienie, z osobą fizyczną, która zamawia dzieło, będące rzeczą ruchomą, w celu niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą ani zawodową, stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży konsumenckiej. Art Wysokość wynagrodzenia za wykonanie dzieła można określić przez wskazanie podstaw do jego ustalenia. Jeżeli strony nie określiły wysokości wynagrodzenia ani nie wskazały podstaw do jego ustalenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Jeżeli także w ten sposób nie da się ustalić wysokości wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie. 2. Przepisy dotyczące sprzedaży według cen sztywnych, maksymalnych, minimalnych i wynikowych stosuje się odpowiednio.

3 Art Jeżeli strony określiły wynagrodzenie na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów (wynagrodzenie kosztorysowe), a w toku wykonywania dzieła zarządzenie właściwego organu państwowego zmieniło wysokość cen lub stawek obowiązujących dotychczas w obliczeniach kosztorysowych, każda ze stron może żądać odpowiedniej zmiany umówionego wynagrodzenia. Nie dotyczy to jednak należności uiszczonej za materiały lub robociznę przed zmianą cen lub stawek. Art Jeżeli w toku wykonywania dzieła zajdzie konieczność przeprowadzenia prac, które nie były przewidziane w zestawieniu prac planowanych będących podstawą obliczenia wynagrodzenia kosztorysowego, a zestawienie sporządził zamawiający, przyjmujący zamówienie może żądać odpowiedniego podwyższenia umówionego wynagrodzenia. Jeżeli zestawienie planowanych prac sporządził przyjmujący zamówienie, może on żądać podwyższenia wynagrodzenia tylko wtedy, gdy mimo zachowania należytej staranności nie mógł przewidzieć konieczności prac dodatkowych. 2. Przyjmujący zamówienie nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, jeżeli wykonał prace dodatkowe bez uzyskania zgody zamawiającego. Art Gdyby w wypadkach przewidzianych w dwóch artykułach poprzedzających zaszła konieczność znacznego podwyższenia wynagrodzenia kosztorysowego, zamawiający może od umowy odstąpić, powinien jednak uczynić to niezwłocznie i zapłacić przyjmującemu zamówienie odpowiednią część umówionego wynagrodzenia. Art Jeżeli strony umówiły się o wynagrodzenie ryczałtowe, przyjmujący zamówienie nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, chociażby w czasie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac. 2. Jeżeli jednak wskutek zmiany stosunków, której nie można było przewidzieć, wykonanie dzieła groziłoby przyjmującemu zamówienie rażącą stratą, sąd może podwyższyć ryczałt lub rozwiązać umowę. Art Jeżeli materiałów na wykonanie dzieła dostarcza zamawiający, przyjmujący zamówienie powinien ich użyć w sposób odpowiedni oraz złożyć rachunek i zwrócić niezużytą część. Art Jeżeli materiał dostarczony przez zamawiającego nie nadaje się do prawidłowego wykonania dzieła albo jeżeli zajdą inne okoliczności, które mogą przeszkodzić prawidłowemu wykonaniu, przyjmujący zamówienie powinien niezwłocznie zawiadomić o tym zamawiającego. Art Jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła. Art Jeżeli przyjmujący zamówienie wykonywa dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie. 2. Jeżeli zamawiający sam dostarczył materiału, może on w razie odstąpienia od umowy lub powierzenia wykonania dzieła innej osobie żądać zwrotu materiału i wydania rozpoczętego dzieła. Art Jeżeli dzieło ma wady, zamawiający może żądać ich usunięcia, wyznaczając w tym celu przyjmującemu zamówienie odpowiedni termin z zagrożeniem, że po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu nie przyjmie naprawy. Przyjmujący może odmówić naprawy, gdyby wymagała nadmiernych kosztów. 2. Gdy wady usunąć się nie dadzą albo gdy z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła ich usunąć w czasie odpowiednim, zamawiający może od umowy odstąpić, jeżeli wady są istotne; jeżeli wady nie są istotne, zamawiający może żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. To samo

4 dotyczy wypadku, gdy przyjmujący zamówienie nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez zamawiającego. Art Jeżeli z artykułów poprzedzających nie wynika nic innego, do rękojmi za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży. Art Zamawiający nie może odmówić zapłaty wynagrodzenia mimo niewykonania dzieła, jeżeli przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego. Jednakże w wypadku takim zamawiający może odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła. Art Jeżeli do wykonania dzieła potrzebne jest współdziałanie zamawiającego, a tego współdziałania brak, przyjmujący zamówienie może wyznaczyć zamawiającemu odpowiedni termin z zagrożeniem, iż po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu będzie uprawniony do odstąpienia od umowy. Art Niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia materiału na wykonanie dzieła obciąża tego, kto materiału dostarczył. 2. Gdy dzieło uległo zniszczeniu lub uszkodzeniu wskutek wadliwości materiału dostarczonego przez zamawiającego albo wskutek wykonania dzieła według jego wskazówek, przyjmujący zamówienie może żądać za wykonaną pracę umówionego wynagrodzenia lub jego odpowiedniej części, jeżeli uprzedził zamawiającego o niebezpieczeństwie zniszczenia lub uszkodzenia dzieła. Art W braku odmiennej umowy przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła. 2. Jeżeli dzieło ma być oddawane częściami, a wynagrodzenie zostało obliczone za każdą część z osobna, wynagrodzenie należy się z chwilą spełnienia każdego ze świadczeń częściowych. Art Zamawiający obowiązany jest odebrać dzieło, które przyjmujący zamówienie wydaje mu zgodnie ze swym zobowiązaniem. Art Dopóki dzieło nie zostało ukończone, zamawiający może w każdej chwili od umowy odstąpić płacąc umówione wynagrodzenie. Jednakże w wypadku takim zamawiający może odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła. Art Umowa o dzieło, którego wykonanie zależy od osobistych przymiotów przyjmującego zamówienie, rozwiązuje się wskutek jego śmierci lub niezdolności do pracy. 2. Jeżeli materiał był własnością przyjmującego zamówienie, a dzieło częściowo wykonane przedstawia ze względu na zamierzony cel umowy wartość dla zamawiającego, przyjmujący zamówienie lub jego spadkobierca może żądać, ażeby zamawiający odebrał materiał w stanie, w jakim się znajduje, za zapłatą jego wartości oraz odpowiedniej części wynagrodzenia. Art Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane. Umowy o pracę a umowy cywilnoprawne pracownik zatrudnienie pracownicze zleceniobiorca - zatrudnienie cywilnoprawne

5 wykonawca dzieła Umowy cywilnoprawne umowa zlecenia Umowa zlecenia art k.c. Art Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. 2. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa. W praktyce większość zawieranych umów nawet nazwanych przez strony umowami zlecenia są umowami o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu. Przykładowe prace wymagające zawarcia umowy zlecenia: regularne koszenie trawnika, obsługa sekretariatu, roznoszenie ulotek, ochrona, rozwożenie pizzy, bieżące naprawy. Charakter prawny umowy zlecenia Umowa zlecenia jest umową należytej staranności, czyli zleceniobiorcy przysługuje roszczenie o wynagrodzenie, jeśli tylko nie można mu zarzucić niestaranności w sposobie prowadzenia spraw zleceniodawcy (zleceniobiorca nie odpowiada zatem za rezultat podjętych działań). Pozycja zleceniobiorcy Zleceniobiorca co do zasady wykonuje umowę osobiście. Nie jest to zatem obowiązek bezwzględny. Dopuszczalne jest powierzenie w umowie zlecenia wykonania niektórych lub wszystkich czynności osobie trzeciej. Art Przyjmujący zlecenie może powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej tylko wtedy, gdy to wynika z umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest do tego zmuszony

6 przez okoliczności. W wypadku takim obowiązany jest zawiadomić niezwłocznie dającego zlecenie o osobie i o miejscu zamieszkania swego zastępcy i w razie zawiadomienia odpowiedzialny jest tylko za brak należytej staranności w wyborze zastępcy. 2. Zastępca odpowiedzialny jest za wykonanie zlecenia także względem dającego zlecenie. Jeżeli przyjmujący zlecenie ponosi odpowiedzialność za czynności swego zastępcy jak za swoje własne czynności, ich odpowiedzialność jest solidarna. Pozycja zleceniobiorcy Umowa zlecenia może być umową odpłatną albo umową o charakterze nieodpłatnym. Art Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. 2. Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy. Art W razie odpłatnego zlecenia wynagrodzenie należy się przyjmującemu dopiero po wykonaniu zlecenia, chyba że co innego wynika z umowy lub z przepisów szczególnych. Wypowiedzenie umowy zlecenia Każda ze stron może wypowiedzieć umowę zlecenia w dowolnym czasie, z zachowaniem jednak warunków uzgodnionych oraz określonych w Kodeksie cywilnym. Strony mogą dowolnie ustalić okresy wypowiedzenia zlecenia. Nie mogą jednak zrzec się z góry prawa do wypowiedzenia umowy, jeżeli zajdą ważne powody, np. brak zaliczki na poczet kosztów wykonania zlecenia. W razie wypowiedzenia umowy bez ważnego powodu konieczne jest naprawienie szkody Art Dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia; w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę. 2. Przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Jednakże gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę.

7 3. Nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów. Różnice pomiędzy umową o pracę a umową zlecenia Da podstawowych różnic występujących między umową o pracę a umową zlecenia należy zaliczyć: brak stosunku podporządkowania oraz trwałego związania stron, które jest charakterystyczne dla umowy o pracę; przedmiotem zlecenia jest wykonanie czynności prawnych, natomiast w umowie o pracę chodzi o świadczenie pracy; w umowie zlecenia dopuszczalne jest powierzenie wykonywania czynności osobie trzeciej, stosunek pracy zaś na podstawie umowy o pracę ma bezwzględnie osobisty charakter; zlecenie może być nieodpłatne, zaś świadczenie pracy na podstawie umowy o pracę ma bezwzględnie odpłatny charakter; istnieje możliwość łatwego i szybkiego wypowiedzenia umowy zlecenia; inne skutki powstają w razie śmierci zlecającego albo przyjmującego zlecenie Różnice pomiędzy umową o pracę a umową zlecenia w przypadku stosunku pracy - granicą dla swobody woli stron są uprawnienia i obowiązki stron wyznaczone przez przepisy prawa pracy - ewentualne odstępstwa od rozwiązań przyjętych w tych przepisach mogą następować tylko na korzyść pracownika; w umowie zlecenia strony mogą dość swobodę ustalać swoje wzajemne prawa i obowiązki stąd w umowie zlecenia można też zastrzec karę umowną za niewykonanie bądź nienależyte wykonanie zobowiązania ponieważ do umów zleceń nie mają zastosowania przepisy kodeksu pracy lecz kodeksu cywilnego zleceniobiorcy nie przysługują uprawnienia pracownicze jak prawo do urlopu wypoczynkowego czy innych przerw w pracy. Takie uprawnienia mogą jednak przysługiwać wykonawcy zlecenia, gdy zapisano je w umowie. strony mają możliwość swobodnego ustalenia terminu i miejsca wykonania przedmiotu umowy, w przeciwieństwie do umowy o pracę gdzie miejsce i czas wykonania pracy ustala pracodawca. stronami umowy zlecenia mogą być dowolne osoby fizyczne (pod warunkiem posiadania zdolności do czynności prawnych) lub osoby prawne. Stronami umowy zlecenia są przyjmujący zlecenie (Zleceniobiorca), który zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej oraz dający zlecenie (Zleceniodawca). Różnice pomiędzy umową o pracę a umową zlecenia

8 Ocena skutków, jakie wywołuje śmierć jednej ze stron umowy. UMOWA ZLECENIA W umowie zlecenia można zastrzec, że w przypadku śmierci zleceniobiorcy umowa nie wygaśnie, a obowiązki dotychczasowego zleceniobiorcy przejmie osoba wskazana w umowie. Art W braku odmiennej umowy zlecenie wygasa wskutek śmierci przyjmującego zlecenie albo wskutek utraty przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych. Śmierć zleceniodawcy lub utrata przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych nie prowadzi do wygaśnięcia umowy. Jeżeli strony nie postanowiły, że zlecenie wygasa wskutek śmierci lub utraty pełnej zdolności do czynności prawnych przez zleceniodawcę, to w jego miejsce wchodzą spadkobiercy, a jeżeli utracił on zdolność do czynności prawnych, to zastępuje go przedstawiciel ustawowy. UMOWA O PRACĘ W przypadku stosunku pracy opisane powyżej rozwiązanie jest niedopuszczalne. Umowa o pracę wygasa zawsze w przypadku śmierci pracownika. Śmierć pracownika jest zdarzeniem powodującym wygaśnięcie stosunku pracy. Cechą stosunku pracy jest osobisty charakter świadczenia pracy. Dlatego też w przypadku śmierci pracownika stosunek pracy nie może być kontynuowany. Z dniem śmierci pracodawcy umowy o pracę wygasają, chyba że następuje przejęcie pracownika przez nowego pracodawcę (art. 23 (1) k.p.. Różnice pomiędzy umową o pracę a umową zlecenia Roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przedawnia się (art. 751 pkt 1 k.c.): a) z upływem 2 lat w przypadku, gdy zleceniobiorcą jest osoba, która stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudni się czynnościami danego rodzaju, b) z upływem 10 lat w przypadku, gdy zleceniobiorcą jest nieprofesjonalista. Roszczenie o zwrot zaliczek udzielonych zleceniobiorcy przedawnia się (art. 751 pkt 1 k.c.): a) z upływem 2 lat w przypadku, gdy zleceniobiorcą jest osoba, która stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudni się czynnościami danego rodzaju, b) z upływem 10 lat w przypadku, gdy zleceniobiorcą jest nieprofesjonalista. c) Roszczenie z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki przedawnia się (art. 751 pkt 2 k.c.):

9 d) z upływem 2 lat w przypadku, gdy przysługuje osobie, która stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudni się czynnościami danego rodzaju, e) z upływem 10 lat w przypadku, gdy przysługuje nieprofesjonaliście. Roszczenia ze stosunku pracy objęte są co do zasady 3 letnim okresem przedawnienia Różnice pomiędzy umową o pracę a umową zlecenia Obowiązku przyjmującego zlecenie oraz dającego zlecenie Art Przyjmujący zlecenie powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożyć mu sprawozdanie. Powinien mu wydać wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym. Art Przyjmującemu zlecenie nie wolno używać we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie. Od sum pieniężnych zatrzymanych ponad potrzebę wynikającą z wykonywania zlecenia powinien płacić dającemu zlecenie odsetki ustawowe. Art Dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia, wraz z odsetkami ustawowymi; powinien również zwolnić przyjmującego zlecenie od zobowiązań, które ten w powyższym celu zaciągnął w imieniu własnym. Art Jeżeli wykonanie zlecenia wymaga wydatków, dający zlecenie powinien na żądanie przyjmującego udzielić mu odpowiedniej zaliczki. Zasadnicza różnica pomiędzy umową o pracą a umową zlecenia Brak podporządkowania W umowie zlecenia brak charakterystycznego dla umowy o pracę podporządkowania i pozostawania w dyspozycji zlecającego. Zleceniobiorca powinien jedynie stosować się do wskazówek dającego zlecenie, które ujęte powinny zostać w treści umowy zlecenia. Zazwyczaj przyjmuje się, że wykonawca zlecenia musi wykonać czynność, do której się osobiście zobowiązał. Jednakże, w odróżnieniu od umowy o pracę, jeżeli strony tak postanowiły to możliwe jest wykonanie zlecenia przez osobę trzecią (podwykonawcę). Za wybór zastępcy odpowiada zleceniobiorca. Podobieństwa pomiędzy umową o pracę a umową zlecenia Umowy starannego działania Podobnie jak umowa o pracę, umowa zlecenia jest umową starannego działania. Oznacza

10 to, iż w umowie zlecenia ważny jest fakt wykonywania pracy na rzecz zleceniodawcy, która niekoniecznie będzie prowadzić do określonego rezultatu. Przysługujące zleceniobiorcy z tytułu umowy zlecenia wynagrodzenie przysługuje za "staranne działanie" nie zaś za rezultat wykonanej pracy. Z taką samą sytuacją spotkamy się w przypadku świadczenia pracy na podstawie umowy o pracę. Możliwość zawarcia ważnej umowy w formie ustnej W przeciwieństwie do umowy o pracę, która zgodnie z art Kodeksu pracy powinna zostać zawarta w formie pisemnej a jej brak powoduje konieczność jej potwierdzenia w takiej formie, umowa zlecenie może być zawarta w dowolnej formie. Zmiana treści umowy następuje w takiej samej formie w jakiej doszło do zawarcia umowy zlecenia. Odpłatność Związanie miejscem i czasem Umowa o dzieło Art k.c. W ramach umowy o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania określonego dzieła a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Umowa o dzieło w odróżnieniu od umowy zlecenia jest umową rezultatu. W szczególności dziełem tym może być zarówno konkretny przedmiot materialny, np. wykonane przez stolarza meble biurowe, kosztorys danej inwestycji, projekt architektoniczny, fotografia lub utwór publicystyczny, jak i niematerialny, np.: wykonanie prezentacji reklamowej czy przeprowadzenie egzaminu kwalifikacyjnego. Umowa o dzieło Elementy istotne (essentialia negotii), czyli takie, które muszą być w umowie określone, aby umowę tę uznać za umowę o dzieło, to: strony umowy, czyli przyjmujący zamówienie i zamawiający, określenie dzieła, wynagrodzenie. Przedmiot umowy o dzieło

11 Przedmiotem umowy jest wykonanie określonego dzieła, czyli osiągnięcie określonego rezultatu. Dzieło może mieć charakter materialny (np. uszycie garnituru), jak i niematerialny (wykonanie koncertu). Przedmiotem umowy o dzieło może być wykonanie nowych przedmiotów lub naprawa, przerobienie lub konserwacja już istniejących Przykładowe prace wymagające zawarcia umowy o dzieło: Umowę o dzieło można podpisywać na takie rodzaje zadań, w przypadku których możliwe jest ustalenie, jaki będzie ich konkretny, finalny efekt. wykonanie projektu architektonicznego, napisanie książki, przygotowanie i wygłoszenie odczytu, namalowanie obrazu, przetłumaczenie określonego tekstu, wykonanie określonego mebla, opracowanie logo firmy, sporządzenie folderu reklamującego produkt itd. Spółka zawarła z panią Joanną umowę, której przedmiotem było sporządzenie przez panią Joannę projektu urządzenia ogrodu na terenie należącej do spółki nieruchomości. Projekt ten miał być wykonany w terminie 21 dni od dnia zawarcia umowy za kwotę 3700 zł. Umowa ta jest typową umową o dzieło. Wynagrodzenie przy umowie o dzieło W przypadku umowy o dzieło, podstawą do wypłaty wynagrodzenia jest wykonane dzieło. Dzieło musi być zgodne z umową i pozbawione wad. Jeśli nie będzie odpowiadało temu, co zostało zamówione, przed wypłatą wynagrodzenia możemy zostać wezwani do tego, by dzieło naprawić. Jeśli nie jesteśmy tego w stanie zrobić, lub po prostu w wyznaczonym terminie nie zdążymy, zlecający może odstąpić od umowy lub zażądać obniżenia ceny. Zatem obniżone wynagrodzenie przy umowie o dzieło otrzymamy również wtedy, kiedy zamawiający odstąpi od umowy.

12 Może robić to także w każdej chwili, ale musi zapłacić nam umówione wynagrodzenie obniżając je o to, co zaoszczędziliśmy przez to, że nie wykonywaliśmy dzieła do końca (np. czas). Wynagrodzenie można określić: kwotowo, przez wskazanie podstaw do jego ustalenia. Jeżeli strony nie określiły wysokości wynagrodzenia ani nie wskazały podstaw do jego ustalenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju, a jeżeli także w ten sposób nie da się ustalić wysokości wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie (art k.c.). Wynagrodzenie może być określone: a. kosztorysowo - na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów (art. 629 k.c.), b. ryczałtowo w określonej stałej wysokości (art. 632 k.c.). Obowiązki przyjmującego zamówienie a) wykonanie dzieła zgodnie z zamówieniem, b) użycie w sposób odpowiedni materiałów dostarczonych przez zamawiającego do wykonania dzieła i złożenie z nich rachunku oraz zwrócenie nie zużytej części (art. 633 k.c.), c) niezwłoczne zawiadomienie zamawiającego, że materiał dostarczony przez niego nie nadaje się do prawidłowego wykonania dzieła albo że zachodzą inne okoliczności, które mogą przeszkodzić prawidłowemu wykonaniu dzieła (art. 634 k.c.). Charakter prawny umowy o dzieło Umowa o dzieło ma zasadniczo charakter jednorazowy, gdyż jej przedmiotem jest wykonanie ustalonego przez strony dzieła. Czas trwania takiej umowy jest zwykle konkretnie określony poprzez wskazanie, że dzieło ma być wykonane do umówionego dnia. Natomiast strony nie określają na ogół rozkładu zajęć wykonawcy czy liczby godzin pracy potrzebnych na realizację dzieło, gdyż nie ma to znaczenia dla zamawiającego, który chce odebrać umówione dzieło w określonym terminie. Obowiązki zamawiającego dzieło

13 a) zapłata wynagrodzenia, b) odebranie dzieła zgodnego z zamówieniem (art. 643 k.c.), c) współdziałanie w wykonaniu dzieła, jeżeli jest ono potrzebne do jego wykonania (art. 640 k.c.) Sytuacja wykonawcy dzieła Umowa o dzieło co do zasady nie wymaga osobistego świadczenia pracy przez wykonawcę, chyba że wyraźnie przewidziano to w treści umowy albo ma związek z rodzajem dzieła zamówionego (np. zamawiamy obraz konkretnego malarza) Wadliwe wykonanie dzieła Jeżeli przyjmujący zamówienie wykonuje dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może (art k.c.): a) wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin, b) a po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu: odstąpić od umowy albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie, żądać zwrotu materiału i wydania rozpoczętego dzieła, jeżeli sam dostarczył materiału (art k.c.). Uprawnienia wynikające z art. 636 k.c. przysługują zamawiającemu, jeżeli dzieło jest wadliwie wykonywane w toku umowy. Zatem zamawiający może się na nie powoływać do momentu wydania dzieła. Odstąpienie od umowy o dzieło Zamawiający może odstąpić od umowy w następujących przypadkach: a) w każdej chwili przed ukończeniem dzieła, bez podania przyczyny ma jednak wówczas obowiązek zapłaty wynagrodzenia, umniejszonego o to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła (art. 644 k.c.), b) w przypadku konieczności znacznego podwyższenia wynagrodzenia kosztorysowego - niezwłocznie po uzyskaniu takiej informacji i za zapłatą przyjmującemu zamówienie odpowiednią część umówionego wynagrodzenia (art. 631 k.c.),

14 c) w przypadku opóźnienia się przyjmującego zamówienie z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym bez wyznaczania terminu dodatkowego (art. 635 k.c.)., d) w przypadku wykonywania dzieła w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, po uprzednim wezwaniu przyjmującego zamówienie do zmiany sposobu wykonania i wyznaczeniu mu w tym celu odpowiedniego terminu (art k.c.), e) w przypadku niemożności usunięcia wad po oddaniu dzieła, jeżeli wady są istotne (art k.c.). Przyjmujący zamówienie może odstąpić od umowy w przypadku, gdy zamawiający po wyznaczeniu odpowiedniego terminu nie współdziała w wykonaniu dzieła (art. 640 k.c.). Przedawnienie roszczeń Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem 2 lat od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane (art. 646 k.c.). Różnice pomiędzy umową o dzieło a umową zlecenia Od umowy o dzieło istotnie różni się umowa zlecenia, w przypadku której zleceniobiorca zobowiązuje się do starannego wykonywania konkretnych czynności, ale już niekoniecznie do osiągnięcia określonego rezultatu. Przykład 1: Przedmiotem umowy o dzieło może być na przykład sporządzenie rocznego bilansu księgowego, gdyż pojawia się tutaj konkretny rezultat. Natomiast nie będzie działaniem prawidłowym podpisanie umowy o dzieło na prowadzenie pełnej księgowości spółki w 2010 roku. Na tego typu działalność należy podpisać albo umowę zlecenia albo też umowę o pracę. Przykład 2: Czynność typu akwizycja nie może być objęta umową o dzieło. W tym przypadku właściwe będzie podpisanie umowy zlecenia lub umowy o pracę - natomiast sporządzenie opinii prawnej może być przedmiotem umowy o dzieło. Umowa o dzieło czy umowa o pracę Decydując się na zastosowanie umowy o dzieło należy zawsze zbadać, czy aby w istocie pomiędzy stronami nie powstał stosunek pracy. Aby ocenić, czy w danym przypadku doszło do powstania stosunku pracy trzeba znać definicję stosunku pracy. Zgodnie z Kodeksem pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem w miejscu i czasie wyznaczonym przez

15 pracodawcę, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Przykład: Spółka zawarła z jedną osobą umowę o dzieło na wykonanie zadania z zakresu ochrony mienia. Te same czynności wykonywały w firmie inne osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę w charakterze pracownika ochrony. Umowa o dzieło została zakwestionowana przez inspektora pracy, z uwagi na fakt, że w istocie powstały stosunek prawny nosił cechy stosunku pracy. W szczególności, zatrudniona osoba świadczyła pracę w wyznaczonym miejscu (siedziba pracodawcy) i czasie (zgodnie z grafikiem służb) oraz posiadała przełożonego, który wydawał jej na bieżąco polecenia. Umowa o dzieło czy umowa zlecenia Na różnicę tę zwracał uwagę także Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w wyroku z 21 grudnia 1993 r. (III Aur 357/93), stwierdzając, że w odróżnieniu od umowy-zlecenia umowa o dzieło wymaga, aby starania przyjmującego zamówienia doprowadziły do konkretnego, w przyszłości indywidualnie oznaczonego rezultatu. Umowa zlecenie nie akcentuje tego rezultatu jako koniecznego do osiągnięcia, nie wynik zatem (jak w umowie o dzieło), lecz starania w celu osiągnięcia tego wyniku, są elementem wyróżniającym dla umowy-zlecenia, tj. przedmiotowo istotnym. Umowa o dzieło a umowa zlecenia Odpowiedzialność wykonawcy dzieła Podkreślić także należy, że wykonawca umowy o dzieło ponosi odpowiedzialność za wady wykonanego dzieła, czego nie ma przy umowie-zleceniu. Do umowy o dzieło stosuje się bowiem przepisy o rękojmi za wady zawarte w art. 637 i 638 k.c. Właśnie ta odpowiedzialność wykonawcy za wady dzieła stanowi jedną z istotniejszych podstaw rozróżnienia tej umowy od umowy zlecenia. Czas przeznaczony na wykonanie umowy W przypadku umowy zlecenia, gdzie zobowiązanie zleceniobiorcy polega na dołożeniu należytej staranności w wykonywaniu umówionej pracy czas trwania umowy jest więc wyznaczany nie przez datę oddania dzieła, lecz poprzez wskazanie okresu czasu, na jaki zawarto umowę, np. na okres trzech miesięcy. Zgodnie bowiem z art. 635 k.c., jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła. Możliwość odstąpienia

16 Ponadto, w myśl art. 644 k.c. dopóki dzieło nie zostało ukończone, zamawiający może w każdej chwili od umowy odstąpić, płacąc umówione wynagrodzenie. Jednakże w takim wypadku zamawiający może odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła. Uregulowanie to jest podyktowane ochroną interesu zamawiającego. Uprawnienia kontrolne Zgodnie bowiem z art k.c. jeżeli przyjmujący zamówienie wykonuje dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie. Umowa cywilnoprawna czy umowa o pracę Przed zawarciem umowy cywilnej trzeba się zatem zastanowić, czy rodzaj pracy, jaką ma wykonywać pracobiorca, może być realizowany na zlecenie czy o dzieło. Jeżeli potrzebujemy w firmie sekretarki, która będzie obsługiwała biuro i klientów w określonych godzinach bądź fakturzysty czy kasjera w hurtowni, który będzie miał nad sobą kierownika, to trudno będzie obronić umowę-zlecenie, a już na pewno nie da się wytłumaczyć podpisania umowy o dzieło.