Zapewnienie jakości kształcenia w obszarze. Warszawski Dom Technika NOT. charakterystyka, wymagania, rezultaty.

Transkrypt

1 Zapewnienie jakości kształcenia w obszarze sztuki i humanistyki Warszawski Dom Technika NOT Grzegorz Kurzyński Rożne typy akredytacji międzynarodowych: charakterystyka, wymagania, rezultaty. Warszawa, seminarium i bolońskie ń

2 Quality Enhancement Committee (Komitet Zapewnienia i Doskonalenia Jakości) działający w ramach Europejskiego Stowarzyszenia Uczelni Muzycznych (Association Européenne des Conservatoires, Académies de Musique et Musikhochschulen AEC) Institutional Evaluation Programme IEP (Program Ewaluacji Instytucji) działający w ramach European University Association (EUA) SKVC Centre for Quality Assessment in Higher Education Litwa NCPA National Center of Public Accreditation - Rosja

3 AEC Association Européenne des Conservatoires, Académies de Musique et Musikhochschulen (AEC), założone w 1953 roku, zrzeszające obecnie 286 instytucji t wyższegoż szkolnictwa muzycznego w Europie (w Polsce do AEC należą wszystkie Akademie Muzyczne). Głównym celem AEC jest promocja europejskiej kooperacji i rozwiązywanie zagadnień związanychą z problematyką ą europejską ą w wyższym y szkolnictwie muzycznym. AEC tworzyła bądź uczestniczyła w programach Sokrates, Erasmus- Mundus, EU/USA, econtent, t Culture 2000, Leonardo. Główną siedzibą AEC był Utrecht w Holandii, a od początku 2013 r. Bruksela.

4 IEP - Institutional Evaluation Programme SKVC Centre for Quality Assessment in Higher Education NCPA National Centre for Public Accreditation AEC NCPA QEC

5 Evert Bisschop Boele - Handbook for Internal Quality Assurance in Higher Music Education (Wewnętrzny ny system zapewnienia jakości w wyższym szkolnictwie muzycznym) Zapewnienie jakości Organizacja uczelnia Procesy uczenie się i nauczanie Produkt

6 Krąg PDCA leży w samym sercu każdego systemu zapewnienia i jakości ś iiji jest oparty na czterech etapach: Plan Zaplanuj, co zamierzasz zrobić; Do następnie Zrób to; Check później Sprawdź, czy zrobiłeś to, co miałeś zamiar zrobić, i czy przyniosło to dobre rezultaty; Act (Adapt) zastanów się nad rezultatami sprawdzania i podejmij Działania związane z Dostosowaniem do nowych okoliczności; a teraz zacznij od nowa: Plan Do Check Act (Adapt)

7 Procedury akredytacyjne Rola raportów samooceny ich główne cele AEC Głównym celem procesu samooceny i raportu jest wzmocnienia zdolności instytucji do polepszania (doskonalenia) dostarczanej jakości procesów edukacyjnych i zmian przez auto-refleksję. Jest to kluczowa faza, podczas której uwaga powinna być zwrócona na zmaksymalizowanie udziałucałej instytucji w tym procesie.

8 Główne punkty raportu samooceny IEP Co instytucja próbuje zrobić? Jakie są jej normy i wartości, misja i cele? (Plan - zaplanuj) W jaki sposób instytucja próbuje to zrobić? (jaka jest struktura organizacyjna instytucji, tzn. sposoby zarządzania, kluczowe działania instytucji i w jakim stopniu są one spójne z normami i wartościami ś i charakterystycznymi dla instytucji?) (Do - zrób) W W jaki sposób instytucja dowiaduje się, że podjęte działania są skuteczne? W jakim stopniu instytucja jest świadoma, czy jej kluczowe działania i wspomagające te działania struktury organizacyjne są spójne z zadaniami instytucji? (Check - sprawdź) Jakie działania instytucja podejmuje w celu usunięcia istniejących zagrożeń isłabych punktów? (Act działaj)

9 SKVC Raport samooceny powinien demonstrować zdolność instytucji do samoanalizy i krytycznej oceny swej działalności i sposobów jej poprawy. Oświadczenia w raporcie samooceny powinny opierać się na ilościowych i jakościowych danych popartych dowodami i dotyczyć: autonomii i odpowiedzialności kontekstualizacji podejścia holistycznego uczestnictwa interesariuszy jedności wewnętrznego i zewnętrznego zapewniania jakości kontynuowalności

10 Główne cele akredytacji IEP Jakakolwiek forma wewnętrznego i zewnętrznego zapewnienia jakości definiuje trzy kluczowe elementy: zdefiniowanie eceó celów instytucji; syucj; zmierzenie rezultatów podjętych działań; ukazanie zależności między celami i rezultatami za pomocą tzw. kręgu PDCA Plan, Do, Check, Act (Adapt), czyli Zaplanuj, Zrób, Sprawdź, Działaj (Dostosuj).

11 Procedury akredytacyjne EUA - IEP IEP jest skoncentrowany na całości instytucji a nie poszczególnych programach czy jednostkach organizacyjnych. Działania ewaluacyjne dotyczą przede wszystkim: procesów decyzyjnych i instytucjonalnych struktur oraz efektywności zarządzania strategicznego procesów wewnętrznego ę zapewniania jakości i stopnia w jakim ich efekty są wykorzystane w procesach decyzyjnych i zarządzaniu strategicznym, jak również w zapełnieniu dziur dostrzeżonych za pomocą tych wewnętrznych mechanizmów

12 Zasady akredytacji IEP Obszary i kryteria Zarządzanie i procesy decyzyjne (poziom rektoratu, poziom senatu, poziom wydziału) Nauczanie i uczenie się (poziom I st., II st. studiów doktoranckich, kadra akademicka) Badania naukowe Służba społeczeństwu Kultura jakości Internacjonalizacja

13 Cechami wyróżniającymi y IEP są: ą duży nacisk położony na fazę samooceny europejskie i międzynarodowe perspektywy podejście peer-review review i pomoc w polepszaniu jakości

14 Zasady akredytacji SKVC Obszary i kryteria Instytucjonalny y przegląd gą powinien ocenić działania instytucji zgodnie z następującymi obszarami: zarządzanie strategiczne studia akademickie i life-long learning (uczenie się przez całe życie) badania i/albo działalność artystyczna wpływ na regionalny i narodowy rozwój.

15 Zarządzanie strategiczne Należy zbadać (zanalizować): powiązanie programów z misją instytucji strategiczne dokumenty polityki narodowej dot. badań i studiów odniesienie się do wzorców Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (EHEA) i Europejskiego Obszaru Badań (ERA) operatywność komponentów planu strategicznego (analiza obecnej sytuacji, kierunki strategiczne, cele, zadania, środki implementacji, źródła finansowe i zaplecze, projektowane efekty) racjonalność i objętość wskaźników ilościowych i jakościowych implementacji planu strategicznego odpowiedniość procedur monitorujących implementację planu strategicznego adekwatność informacji przekazanych fundatorom, interesariuszom, społeczności akademickiej i innym odbiorcom

16 Studia akademickie i life-long learning Należy zbadać (zanalizować): powiązania kwalifikacji uzyskiwanych w danym programie studiów (w tym joint-programmes) i uczeniu typu life-long learning z misją instytucji i strategicznymi dokumentami, również z potrzebami narodowej ekonomiki i rozwojem społecznym i kulturalnym różnorodność form life-long learning system monitorowania i zatrudnienia i i karier absolwentów i ich wpływ na kształt i zawartość programów studiów współpraca p z akademickimi, społecznymi i biznesowymi partnerami instytucji i ich wpływ na life- long studies, oferowane przez instytucję (w tym rozwój nowych i polepszanie starych programów studiów)

17 Możliwe pytania do postawienia: W jaki sposób zarządza się akademicką jakością? Czy istnieje strategia uczenia się i nauczania? Czy istnieje system lub regulacje dotyczące rozwoju i doskonalenia kadry akademickiej? W jaki sposób podejście ukierunkowane na studenta jest zaznaczone w procesie studiów? W W jaki sposób akademia interpretuje pojęcie internacjonalizacji internacjonalizacji? Jakie są procedury wprowadzania innowacji w programie studiów, kto jest w to zaangażowany? Czy proces ten zachodzi w sposób top down czy bottom up? Jakie kroki zostały podjęte w relacji do nowego podejścia w tworzeniu programów studiów (e-learning, użycie mediów itp.)? W jaki sposób studenci są informowani o ocenie i ewaluacji wymagań programowych? W jaki sposób Akademia śledzi losy studentów; jakiego systemu używa? Jakie akcje są podejmowane w wypadku niepowodzeń studentów na rynku pracy? Czy Akademia oferuje możliwości kształcenia typu life-long learning? Czy istnieje system dopuszczający do studiów dojrzałych studentów bez formalnych kwalifikacji ale posiadających wieloletnie l i doświadczenie ś d i zawodowe? W jakim stopniu kadra akademicka wykorzystuje badania naukowe? Czy przedmioty dotyczące kształcenie umiejętności biznesowych i przedsiębiorczych, umożliwiające przyszłe zatrudnienie, są zawarte w programach studiów? W jaki sposób określa się studenckie obciążenia pracą (workload) i sposoby oceniania? Jaki jest wpływ KRK na programy studiów?

18 Charakterystyka zapewnienia jakości w obszarze muzyki 1) Respektować treść i istotę muzyki i ich stosunek do edukacji i nauczania na poziomie i profesjonalnym 2) Respektować specyfikę edukacji i nauczania muzyki na profesjonalnym poziomie 3) Brać pod uwagę naturę, osiągnięcia, aspiracje i struktury indywidualnych instytucji 4) Maksymalizować użycie systemów i metod ewaluacyjnych spójnych z istotą muzyki, muzycznych studiów, działaniem szkół muzycznych i konserwatoriów

19 Zewnętrzne programowe i instytucjonalne przeglądy zapewnienia jakości i akredytacji programów AEC w wyższym szkolnictwie muzycznym powinny rozważyć 7 następujących obszarów: 1. Misja i wizja albo (przy przeglądach programowych) cele programu i ich kontekst. 2. Procesy edukacyjne. 3. Kompetencje studentów 4. Kadra akademicka. 5. Zaplecze i źródła finansowania. 6.Organizacja i procesy decyzyjne oraz wewnętrzny system zapewnienia e a jakości. 7. Środowiskowa interakcja.

20 We wszystkich jednak przeglądach AEC dominującą rolę odgrywają wersja muzyczna Opisów dublińskich i Efekty kształcenia AEC. Kryteria ustanowione przez muzyczną wersję Opisów dublińskich demonstrowanie d t i umiejętności, ś i wiedzy i orientacji artystycznej (knowledge and understanding); wykorzystanie umiejętności, wiedzy i orientacji artystycznej w różnych kontekstach (applying knowledge and understanding); analizowanie, krytyczna interpretacja i formułowanie oryginalnych opinii i sądów (making judgements); komunikowanie się w różnych kontekstach (communication skills); rozwijanie i poszerzanie swoich umiejętności indywidualnego uczenia się ę (umiejętność uczenia się ę learning skills).

21 Kryteria ustanowione przez Efekty kształcenia AEC Wiedza teoretyczne efekty kształcenia Znajomość repertuaru i materiału muzycznego Wiedza i zrozumienie kontekstu sztuki muzycznej Wiedza dotycząca improwizacji Wiedza pedagogiczna (jeżeli dotyczy kierunku studiów)

22 Umiejętności praktyczne efekty kształcenia Umiejętności w zakresie ekspresji artystycznej Umiejętności U i j t ś i w zakresie repertuaru Umiejętności interpretacji Umiejętności pracy w zespole Umiejętności ćwiczenia i pracy podczas prób Umiejętności czytania nut Umiejętności słuchowe, twórcze i odtwórcze Umiejętności werbalne Umiejętności dotyczące publicznych prezentacji Umiejętności improwizacyjne Umiejętności pedagogiczne (jeżeli dotyczą kierunku studiów)

23 Ogólne efekty kształcenia (Kompetencje społeczne) Niezależność Uwarunkowania psychologiczne Krytycyzm Komunikacja społeczna

24 W latach AEC, w kooperacji z National Association of Schools of Music w ramach programu EU/USA, zrealizowała projekt zatytułowany Studia muzyczne, mobilność i odpowiedzialność. AEC i NASM wspólnie sformułowały oświadczenie dotyczące charakterystyki efektywnego systemu oceniania dla sektora profesjonalnego szkolnictwa muzycznego i charakterystyki jego jakości.

25 AEC stworzyła specyficzne europejskie sektorowe podejście do problematyki zapewnienia jakości i akredytacji, bazując na charakterystyce i kontekście działań wyższego szkolnictwa muzycznego. Podejście to obecnie koncentruje się na dwóch typach przeglądów: W kontekście nieformalnym: Proces doskonalenia jakości AEC W kontekście formalnym: W kontekście formalnym: Bilateralna współpraca z narodowymi agencjami zapewnienia jakości i akredytacji

26 AEC współpracowała z: ACQUIN - Akkreditierungs und Qualitätssicherungs Institut OAQ - Swiss Center of Accreditation and Quality in Higher Education ARACIS - Romanian Agency for Quality Assurance in Education ZeVa - Zentrale Evaluationsund CQAHE - Lithuanian Centre for Quality Assessment in Education NCPA - Russian Center of Public Accreditation NVAO - Dutch National Accreditation Organisation

27 Główne kryteria programowego i instytucjonalnego t przeglądu w obszarze muzyki:

28 1. Czy instytucja ma długoterminową wizję strategii? 2. Jaka jest relacja między misją instytucji t a jej j programami edukacyjnymi? 3. Czy program nauczania bazuje na 3-stopniowej strukturze promowanej przez Proces Boloński, a jeśli tak jakie są relacje pomiędzy poszczególnymi cyklami? 4. Czy programy nauczania biorą pod uwagę Opisy dublińskie i wynikające z nich efekty kształcenia? 5. Czy procesy uczenia się i nauczania bazują na opartym na kompetencjach podejściu promowanym przez Opisy dublińskie w wersji muzycznej? 6. Czy badania odgrywają jakąś rolę w obrębie każdego cyklu kształcenia? 7. Czy instytucja uczestniczy w umowach międzynarodowych dających perspektywy internacjonalizacji? 8. W jakim zakresie programy nauczania i procesy edukacyjne oferują perspektywy międzynarodowe? 9. Jakie są główne metody oceniania i w jaki sposób te metody pomagają procesom uczenia się i nauczania? 10. Czy absolwenci znajdują j pracę w dzisiejszym i wysoce kompetytywnym t świecie i i muzyki? 11. W jaki sposób absolwenci przyczyniają się do rozwoju życia kulturalnego na poziomie lokalnym, narodowym i międzynarodowym? 12. Czy istnieje polityka i strategia dla stałego profesjonalnego rozwoju kadry akademickiej? 13. Czy skład kadry akademickiej pozwala na elastyczną adaptację do nowych profesjonalnych wymagań i wyzwań? 14. Czy istnieje długoterminowa strategia dotycząca ulepszenia organizacyjnych struktur decyzyjnych? 15. W jakim stopniu istniejący system zapewnienia jakości i systemy wspierające wpływają na stałą poprawę programów nauczania i zaplecza dydaktycznego? 16. W jakim stopniu studenci i absolwenci są zaangażowani w procesy zapewnienia jakości? 17. Czy instytucja jest zaangażowana w publiczna dyskusję dotycząca polityki kulturalnej i muzycznej albo innej związanej z tym problematyki? 18. W jaki sposób instytucja komunikuje się i współdziała z różnymi sektorami zawodu muzycznego w celu uzyskiwania informacji o ich zapotrzebowaniach? 19. Czy istnieje długoterminowa strategia dla poprawy powiązań ze środowiskiem zawodowym? 20. W jaki sposób instytucja uczestniczy w eksploracji nowych możliwości zawodowych dla muzyków?

29 Uwagi zawarte w raportach oceniających AEC dotyczące efektów uczenia się i ich potwierdzania: brak podziału na efekty praktyczne (umiejętności), teoretyczne (oparte na wiedzy) i generyczne (tzw. kompetencje społeczne);. znikoma rola efektów generycznych w procesach kształcenia; mała świadomość istnienia takich efektów i ich roli w procesach edukacyjnych y wśród społeczności akademickiej (dotyczy zarówno kadry akademickiej, jak i studentów); brak narzędzi kontrolujących powstawanie efektów kształcenia ł i ich cyklicznego monitoringu i w postaci sformalizowanych procedur prowadzących do ich ewaluacji; nikły udział studentów w procesie projektowania efektów kształcenia; mała wiedza studentów o roli, jaką czytelnie sformułowane efekty kształcenia odgrywają w procesach oceny.

30 Uwagi zawarte w raportach oceniających AEC dotyczące wybranych aspektów akredytacji Efekty kształcenia ł i proces boloński: ń brak implementacji 2 lub 3-stopniowej struktury studiów, opisów dublińskich, efektów kształcenia. Procesy edukacyjne: brak zindywidualizowanego podejścia do procesów kształcenia, za mała współpraca między wydziałami, brak ścieżek edukacyjnych umożliwiających przygotowanie do innych typów karier dla muzyków, brak efektów generycznych i ich roli w procesach edukacyjnych; kształcenie jest bardziej ukierunkowane na kadrę akademicka niż na studentów. Długoterminowa g strategia: powinna również wyjaśniać, w jaki sposób cele będą realizowane. Badania: potrzeba zdefiniowania znaczenia badań w relacji do poszczególnych obszarów studiów, roli badań w kulturze wydziału.

31 Profile studentów: zbyt wielki nacisk kładzie się na umiejętności, osiągnięcia ę i efekty końcowe, dużo mniej na sposoby jak do nich dojść Kadra akademicka: dziura pomiędzy ambicjami kadry zarządzając z jednej strony i kadrą akademicką z drugiej. Perspektywy międzynarodowe: brak strategii internacjonalizacji. Wewnętrzny system zarządzania jakością: brak formalnych systemów wewnętrznego zarządzania jakości. Wyposażenie: zasoby biblioteczne są niewystarczające do spełnienia wymagań programów studiów. Procesy decyzyjne i struktury organizacyjne: studenci nie są reprezentowani na wszystkich poziomach struktur organizacyjnych uczelni. Publiczne interakcje: instytucje są częścią eko-systemu: zamiast współdziałać ze środowiskiem zawodowym, uczelnia i środowisko nakładają się na siebie.